skkn sử DỤNG bản đồ tư DUY TRONG dạy học môn NGỮ văn

Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

SNG KIN :
S DNG BN T DUY TRONG DY HC MễN NG VN

A. T VN
1. C s lớ lun:
Ng vn l mụn hc cú vai trũ rt quan trng trong i sng v trong s phỏt trin
t duy ca con ngi. ng thi mụn hc ny cú tm quan trng trong vic giỏo
dc quan im, t tng, tỡnh cm cho hc sinh.
Nu ó tng thc s bit khỏm phỏ, hiu sõu v lnh hi ht nhng giỏ tr t tng
cng nh ngh thut ca nhng tỏc phm vn hc, chc hn ai cng cú th nhn
thy nhng chc nng c thự ca vn hc trong vic bi p tõm hn, hỡnh thnh
nhõn cỏch hc sinh.Vn hc trang b nhng cm xỳc nhõn vn, giỳp con ngi
hng ti Chõn - Thin - M. Nh cú Vn hc m i sng tinh thn ca con
ngi ngy cng giu cú, phong phỳ, tinh t hn. Tõm hn tr nờn bt chai sn,
th , bng quan trc nhng s phn, cnh i din ra xung quanh mỡnh hng
ngy, trc thiờn nhiờn v to vt. iu ny cng quan trng khi chỳng ta ang
sng trong gung quay hi h ca cuc sng hin i. Vn hc bi p cho hc
sinh lũng yờu nc, thỏi trõn trng truyn thng, v ngụn ng m ... Thi no
cng vy, tỏc phm Vn hc chõn chớnh cú kh nng kỡ diu l thanh lc tõm hn
con ngi, lm ngi gn ngi hn. Mụn Ng vn cũn cú vai trũ quan trng
trong vic rốn luyn kh nng s dng ngụn ng, din t, cỏch thc to lp cỏc
loi vn bn phc v cho quỏ trỡnh giao tip trờn mi lnh vc ca mi ngi trong
cuc sng.
2. C s thc tin:
Mc du cú v trớ, chc nng quan trng c bit nh vy nhng hin nay ang
xut hin tỡnh trng nhiu hc sinh khụng thớch hc mụn Ng vn. T l hc sinh

thi vo cỏc trng khi C cng ngy cng ớt. Mt s hc sinh chn thi khi C

1


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

khụng phi vỡ thớch hoc cú kh nng hc cỏc mụn khoa hc xó hi m ch vỡ
khụng kh nng thi vo khi no khỏc. Nhiu bc ph huynh cng than
phin v vic con em mỡnh khụng thớch c sỏch vn hc bng cỏc loi truyn
tranh ch mang ý ngha gii trớ n thun. Qua cỏc k thi, cỏc bi kim tra mụn
Ng vn, cú th nhn thy cú nhiu hc sinh hc theo kiu i phú, hc vt, lm
dng ti liu tham kho, khụng chỳ trng k nng din t, dựng cõu, t......
Qua cụng tỏc ging dy cng nh chm tr cỏc bi kim tra Ng vn, tụi nhn thy
cú rt nhiu nhng biu hin th hin tõm lý chỏn hc vn ca hc sinh , c th l:
- Hc sinh th vi Vn: Nhng nm gn õy, nhiu ngi quan tõm n cụng
tỏc giỏo dc khụng khi lo ngi trc mt thc trng, ú l tõm lý th vi vic
hc vn cỏc trng ph thụng. iu ỏng bun nht cho cỏc giỏo viờn dy vn l
nhiu hc sinh cú nng khiu vn cng khụng mun tham gia i tuyn vn. Cỏc
em cũn phi dnh thi gian hc cỏc mụn khỏc. Phn ln ph huynh khi ó nh
hng cho con mỡnh s thi khi A thỡ ch ch yu chỳ trng ba mụn: Toỏn, Lý,
Húa. iu ỏng lo ngi hn na, l cú khụng ớt ph huynh ó chn hng cho con
thi khi A t khi hc tiu hc.
- Kh nng trỡnh by: Khi HS to lp mt vn bn giỏo viờn cú th d dng nhn
ra nhng li sai c bn ca hc sinh nh: dựng t sai, vit cõu sai, vit chớnh t sai,
b cc v li vn ht sc lng cng, thiu logic. c bit cú nhng bi vn din
t ngụ nghờ, ti ngha, lng cng ...

Mt b phn khụng nh hc sinh khụng thớch hc Ng vn v yu kộm v nng
lc cm th vn chng khụng ch gõy bi quan i vi d lun xó hi m cũn tỏc
ng tiờu cc n ngi dy. Nhiu thy cụ giỏo dy vn ó xut hin tõm lớ chỏn
nn, buụng xuụi, khụng cú ng lc trau di chuyờn mụn, to sc ln trong t
duy i mi, ci tin phng phỏp ging dy.

2


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

3. Mc ớch nghiờn cu
Mc tiờu ca bc hc ph thụng l o to con ngi ton din, nhng thc t hin
nay cho thy, cỏc b mụn khoa hc xó hi thng b hc sinh xem nh, mc dự
kin thc ca cỏc b mụn ny vụ cựng quan trng cho tt c mi ngi. Mun
khụi phc s quan tõm ca xó hi i vi cỏc b mụn khoa hc xó hi, khụng th
ch bng bin phỏp kờu gi m chỳng ta phi tớch cc i mi phng phỏp dy
hc vn khụi phc ng lc hc tp, khi dy nim say mờ, tỡnh yờu vn hc
ca hc sinh bng nhng gi dy thc s hp dn, lụi cun t ú hỡnh thnh cho
cỏc em phng phỏp hc vn hiu qu nht.
Nm hc 2013 - 2014 l nm hc B giỏo dc v o to tip tc i mi phng
phỏp dy hc nhm nõng cao cht lng dy v hc trong cỏc nh trng ph
thụng. Mt trong nhng phng phỏp dy hc mi v hin i nht c a vo
l phng phỏp dy hc bng bn t duy (BTD) - mt phng phỏp dy
hc mi ang c rt nhiu nc trờn th gii ỏp dng. Qua vic tỡm hiu v
vn dng phng phỏp dy hc bng bn t duy, tụi nhn thy phng phỏp
dy hc ny rt cú hiu qu trong cụng tỏc ging dy v hc tp ca hc sinh.

Bc u ó gim bt c tõm lý ngi hc vn, khi gi trong hc sinh tỡnh yờu
i vi mụn hc, ng thi em n cho cỏc em cỏi nhỡn mi, t duy mi v mụn
hc Ng vn. Vy th no l phng phỏp dy hc bng bn t duy? Cn s
dng bn t duy nh th no nõng cao cht lng trong cỏc gi hc vn? ú
l nhng vn tụi mun cựng c chia s vi cỏc ng nghip trong sỏng kin :
S DNG BN T DUY TRONG DY HC MễN NG VN

4. i tng , phm vi nghiờn cu
- i tng : S dng BTD trong hot ng dy v hc
- Phm vi : Mụn Ng vn Trng THCS Thy Dng

3


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

B. GII QUYT VN .
1. Vai trũ ca bn t duy (BTD)
- Bn t duy cũn gi l s t duy, lc t duy... l hỡnh thc ghi chộp
s dng mu sc, hỡnh nh m rng v o sõu cỏc ý tng. BTD l mt
cụng c t chc t duy nn tng, cú th miờu t nú l mt k thut hỡnh ha vi
s kt hp gia t ng, hỡnh nh, ng nột, mu sc phự hp vi cu trỳc, hot
ng v chc nng ca b nóo, giỳp con ngi khai thỏc tim nng vụ tn ca b
nóo.
BTD giỳp hc sinh cú c phng phỏp hc hiu qu hn: Vic rốn luyn
phng phỏp hc tp cho HS khụng ch l mt bin phỏp nõng cao hiu qu dy
hc m cũn l mc tiờu dy hc. Thc t cho thy mt s hc sinh hc rt chm

ch nhng vn hc kộm, cỏc em thng hc bi no bit bi y, hc phn sau ó
quờn phn trc v khụng bit liờn kt cỏc kin thc vi nhau, khụng bit vn
dng kin thc ó hc trc ú vo nhng phn sau. Phn ln s hc sinh khi
c sỏch hoc nghe ging trờn lp khụng bit cỏch t ghi chộp lu thụng tin,
lu kin thc trng tõm vo trớ nh ca mỡnh. S dng thnh tho BTD trong
dy hc s giỳp hc sinh cú c phng phỏp hc, tng tớnh c lp, ch ng,
sỏng to v phỏt trin t duy.
BTD - giỳp hc sinh hc tp mt cỏch tớch cc. Mt s kt qu nghiờn cu
cho thy b nóo ca con ngi s hiu sõu, nh lõu v in m cỏi m do chớnh
mỡnh t suy ngh, t vit, v ra theo ngụn ng ca mỡnh .Vic HS v BTD cú u
im l phỏt huy ti a tớnh sỏng to ca hc sinh, cỏc em c t do chn mu
sc ( xanh, , tớm, vng), ng nột (m, nht, thng, cong..), cỏc em t
sỏng tỏc nờn trờn mi BTD th hin rừ cỏch hiu, cỏch trỡnh by kin thc ca
tng hc sinh v BTD do cỏc em t thit k nờn cỏc em s yờu quý, trõn trng
tỏc phm ca mỡnh.Vỡ vy vic s dng BTD giỳp hc sinh hc tp mt cỏch
tớch cc, huy ng ti a tim nng ca b nóo.

4


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

2. Phng tin thit k bn t duy
Phng tin thit k BTD khỏ n gin, ch cn giy, bỡa, bng ph, phn
mu, bỳt chỡ mu, ty,hoc dựng phn mm inMindmap, vỡ vy cú th vn dng
vi bt kỡ iu kin c s vt cht no ca cỏc nh trng hin nay. iu quan
trng l GV hng cho HS cú thúi quen lp BTD trc hoc sau khi hc mt bi

hay mt ch , mt chng, giỳp cỏc em cú cỏch sp xp kin thc mt cỏch
khoa hc, lụgic.
3. Cỏc bc thit lp bn t duy.
Bc 1 : Xỏc nh t khúa
Bc 2 : V ch trung tõm.
- S dng mt t giy trng (khụng k ụ) t nm ngang v v ch chớnh gia
t giy. Giy trng khụng k ụ s giỳp cho ngi v sỏng to hn, khụng b
nhng ụ vuụng cn tr suy ngh . V trờn giy nm ngang s giỳp cú c
khụng gian rng ln hn trin khai cỏc ý.
- V ch chớnh gia t giy, t ú mi phỏt trin ra cỏc ý khỏc xung quanh
nú.
- Cú th t do s dng tt c cỏc mu sc , ch trung tõm cú th l ch hoc l
hỡnh, nu kt hp c 2 thỡ cng tt
- Ch trung tõm cn gõy s chỳ ý chỳng ta d nhỡn nhn vn , do ú nờn
v ch to , rừ rng .
Bc 3 : V thờm cỏc tiờu ph (nhỏnh cp 1)
- Tiờu ph nờn c vit bng CH IN HOA nm trờn cỏc nhỏnh dy lm
ni bt
Tiờu ph nờn gn lin vi trung tõm
- Tiờu ph nờn c v theo hng chộo gúc ch khụng nm ngang, nh vy
nhiu nhỏnh ph khỏc cú th c v ta ra mt cỏch d dng hn.
Bc 4 : V cỏc nhỏnh cp 2, cp 3,

5


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

- bc ny, v ni tip nhỏnh cp 2 vo nhỏnh cp 1, nhỏnh cp 3 vo nhỏnh cp
2, v.v to ra s liờn kt.
- Nờn v nhiu nhỏnh cong hn ng thng, nh th s lm cho mind map nhỡn
mm mi, uyn chuyn v d nh hn
- Ch nờn tn dng t khúa v hỡnh nh, mi nhỏnh ch s dng 1 t khúa. Vic
ny giỳp cho nhiu t khúa mi v nhng ý khỏc c ni thờm vo cỏc t khúa
sn cú mt cỏch d dng. Hóy dựng nhng biu tng, cỏch vit tt tit kim
khụng gian v thi gian bt c lỳc no cú th.
- Tt c cỏc nhỏnh ca mt ý nờn ta ra t mt im v cú cựng 1 mu.
Bc 5 : Thờm cỏc hỡnh nh minh ha
bc ny, nờn trớ tng tng ca mỡnh bay bng hn bng cỏch thờm nhiu
hỡnh nh nhm giỳp cỏc ý quan trng thờm ni bt, cng nh lu chỳng vo
trớ nh mỡnh tt hn vỡ nóo b ca con ngi cú kh nng tip thu hỡnh nh
cao hn ch vit. ng ngi mỡnh v xu, c v theo nhng gỡ bn ngh,
nhng gỡ bn liờn tng, ụi khi cng hi hc cng giỳp bn nh chỳng
c lõu hn.
4. Vn dng bn t duy trong dy hc mụn Ng Vn.
4.1.* S dng BTD trong vic kim tra kin thc c
Vỡ thi gian kim tra bi c lỳc u gi khụng nhiu ch khong 5 - 7 phỳt nờn yờu
cu ca giỏo viờn thng khụng quỏ khú, khụng ũi hi nhiu s phõn tớch, so
sỏnh tr li cõu hi. Giỏo viờn thng yờu cu hc sinh tỏi hin li mt phn
ni dung bi hc bng cỏch gi hc sinh lờn bng tr li cõu hi. Giỏo viờn s
chm im tu vo mc thuc bi ca hc sinh. Cỏch lm ny vụ tỡnh nhiu
hc sinh ri vo tỡnh trng hc vt, c thuc lũng m khụng hiu. Do ú, cn phi
cú s thay i trong vic kim tra, ỏnh giỏ nhn thc ca hc sinh, yờu cu t ra
khụng ch kim tra phn nh m cn chỳ trng n phn hiu. Cỏch lm ny
va trỏnh c vic hc vt, va ỏnh giỏ chớnh xỏc hc sinh, ng thi nõng cao

6

Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

cht lng hc tp. S dng BTD va giỳp giỏo viờn kim tra c phn nh
ln phn hiu ca hc sinh i vi bi hc c. Cỏc bn c giỏo viờn a ra
dng thiu thụng tin, yờu cu hc sinh in cỏc thụng tin cũn thiu v rỳt ra nhn
xột v mi quan h ca cỏc nhỏnh thụng tin vi t khoỏ trung tõm.
Vic hon thin thụng tin cỏc nhỏnh cũn thiu l mt yờu cu n gin, khụng
mt thi gian nhng nu hc sinh khụng hc bi thỡ s khụng in c thụng tin
hoc in khụng chớnh xỏc.
Vớ d minh ho:
- Trc khi hc bi vn biu cm v cỏch lm bi vn biu cm( Ng vn 7 Tp 1), giỏo viờn s kim tra bi : c im ca vn biu cm. Giỏo viờn a d
liu l t trung tõm (Vn biu cm ) v v cỏc nhỏnh ph trng thụng tin ( 5
nhỏnh tng ng vi 5 c im) v yờu cu hc sinh lờn bng hon thnh bi tp
bng BTD.

Sau khi hc sinh hon thnh bi tp , giỏo viờn cho cỏc hc sinh khỏc nhn xột ,
chnh sa v b sung hon thin kin thc v c im ca vn biu cm . Nh
vy , khụng ch hc sinh c gi lờn bng phi nh kin thc m tt c cỏc hc
sinh khỏc u cựng tham gia vo quỏ trỡnh ny , nh ú giỏo viờn d dng kim tra

7


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

c ý thc hc bi ca nhiu hc sinh thay vỡ mt , hai em nh cỏch kim tra
c.

Bn t duy bi : c im ca vn biu cm ( Ng vn 7 ).
4.2.* S dng BTD trong vic ging bi mi
S dng BTD l mt gi ý cho cỏch trỡnh by mi. Giỏo viờn thay vỡ gch u
dũng cỏc ý cn trỡnh by lờn bng thỡ s dng BTD th hin c 1 phn hoc
ton b ni dung bi hc mt cỏch rt trc quan. Ton b ni dung cn truyn t
n hc sinh c thõu túm trờn bn m khụng b sút ý. Hc sinh thay vỡ cm
cỳi ghi chộp thỡ chn lc cỏc thụng tin quan trng, s hoỏ chỳng bng cỏc mi
quan h v th hin li theo cỏch hiu ca mỡnh. Vi cỏch hc ny c giỏo viờn v
hc sinh u phi tham gia vo quỏ trỡnh dy hc tớch cc hn. Giỏo viờn va
ging bi va th hin trờn BTD hoc va t chc cho hc sinh khai thỏc kin
thc va hon thnh BTD. Hc sinh c nghe ging, tr li cõu hi, c sỏch

8


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

giỏo khoa, ghi chộps tp trung chỳ ý c phỏt huy, cng hc tp theo ú
cng c y nhanh, hc sinh hc tp tớch cc hn.

- Vớ d minh ha

- Khi hng dn hc sinh c - hiu vn bn Thụng tin v ngy Trỏi t nm
2000( Ng vn 8 tp 1 ) , tỡm hiu v tỏc hi ca bao bỡ ni lụng, giỏo viờn a
t khoỏ Tỏc hi ca bao bỡ nilụng" ri cho hc sinh theo dừi kờnh ch sỏch giỏo
khoa kt hp vi hỡnh nh minh ho , t cỏc cõu hi gi m hc sinh hon
thnh ni dung bng STD.

S t duy : Nhng tỏc hi ca bao bỡ nilụng ( Ng vn 8 tp 1)

- VD2 : Vn bn " c tớnh gin d ca Bỏc H "

9


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

Khi cho hc sinh tỡm hiu Lun im 1 : Gin d trong li sng hng ngy, giỏo
viờn cho hc sinh theo dừi kờnh ch sỏch giỏo khoa ( t Con ngi Bỏc ngy
nay) v hon thnh s t duy

Đức tính giản dị của Bác Hồ

*Lun im trin khai1: Gin d trong li sng hng ngy.

Tng t nh vy , giỏo viờn cú th vn dng phng phỏp dy hc ny cho nhiu
bi hc khỏc nhau m bo cung cp kin thc cho hc sinh, kớch thớch hng
thỳ hc tp ca cỏc em, thm chớ cú th giỳp hc sinh nh kin thc bi mi ngay
trờn lp

10


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

Minh ha BTD bi : Cụ bộ bỏn diờm ( Ng vn 8 )

4.3.* S dng BTD trong vic cng c kin thc
S dng BTD cng c kin thc bi hc l vc lm rt cú hiu qu. Giỏo viờn
s dng BTD th hin li nhng ni dung c bn ca bi hc, trỏnh b b sút
ý, khc sõu nhng kin thc trng tõm. Hc sinh s dng BTD th hin li s
hiu bit ca mỡnh qua vic tip thu ni dung bi hc, ng thi l mt kờnh thụng
tin phn hi m qua ú giỏo viờn cú th ỏnh giỏ nhn thc ca hc sinh, nh
hng cho tng hc sinh v iu chnh cỏch dy, cỏch truyn t ca mỡnh cho
phự hp.
Phự hp vi mc ớch cng c kin thc cho hc sinh sau bi hc thỡ dng bi tp
thớch hp l in thụng tin cũn thiu vo BTD. Cỏc thụng tin cũn thiu ny s
bao trựm ni dung ton bi mt ln na nhm khc sõu kin thc v lu ý n
trng tõm ca bi hc.
Vớ d minh ho:
Khi hc bi Truyn Kiu ca Nguyn Du ( Mụn Ng vn lp 9), cui gi
GV cho t khoỏ Truyn Kiu ri yờu cu hc sinh v BTD bng cỏch t cõu
hi gi ý cho cỏc em, sau khi cỏc nhúm HS v xong, cho mt s em lờn trỡnh by
trc lp cỏc hc sinh khỏc b sung ý. Giỏo viờn kt lun qua ú giỳp cỏc em
t chim lnh kin thc mt cỏch nh nhng, t nhiờn nhng rt hiu qu, ng
thi kớch thớch hng thỳ hc tp ca hc sinh.

11


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

Mt s vớ d minh ha khỏc:

S t duy cng c bi hc vn bn : Thụng tin v ngy Trỏi t nm 2000
( Ng vn 8 )

12


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

S t duy cng c bi hc vn bn : Ting g tra - Ng vn 7

13


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

S t duy cng c bi hc vn bn : Hi hng ngu th - Ng vn 7

14


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

4.4.* S dng BTD ra bi tp v nh
Vỡ lm bi tp v nh s cú nhiu thi gian v iu kin tỡm kim ti liu nờn
bi tp v nh m giỏo viờn giao cho hc sinh (hoc nhúm hc sinh) trc ht phi
gn vi ni dung bi hc v trong iu kin cho phộp (trỡnh hc sinh, thi gian,
kinh t). Yờu cu i vi bi v nh cng cn khú hn, phc tp hn v cn s
u t ln hn (c kờnh ch, kờnh hỡnh, mu sc, lng thụng tin), qua ú cũn
th hin c tớnh sỏng to v s tớch cc tỡm kim ti liu hc tp ca hc sinh. Bi
tp v nh nờn thiờn v tớnh m nờn giỏo viờn cn nh hng cho hc sinh cỏch
tỡm kim thụng tin t cỏc ngun ti liu, c bit l t mng Internet bng cỏch
cung cp cho hc sinh mt s trang web thụng dng v chun xỏc.
4.5.* S dng BTD tng hp kin thc 1 chng hoc nhiu bi hc
Dựng BTD cú th th hin mt lng thụng tin nh n ln v rt ln. Tng t,
giỏo viờn v hc sinh cú th th hin 1 phn ni dung bi hc, 1 bi hc hoc
nhiu bi hc, 1 chng kin thc. Vn l cỏc ni dung ny cú im chung vi
nhau, cú mi quan h vi nhau thụng qua t khúa. Tựy theo mc ớch s dng m
cú th thit k BTD trong gi hc thụng thng, trong gi kim tra, ụn tp, tng
kt hay h thng mt ni dung, mt phn kin thc. Vi bi tp ny, giỏo viờn cú
th cựng hc sinh lm ngay ti lp hoc l bi tp giao v nh cho hc sinh, nhúm

hc sinh.
Vớ d minh ho :
Khi dy phn t loi Ting Vit, giỏo viờn cho hc sinh v BTD sau mi
bi hc mi em cú 1 tp BTD v cỏc t loi Ting Vit: danh t, ng t, tớnh
t, s t, i t, quan h t, tr t, thỏn t. Lờn n lp 9, trong bi Tng Kt
ng phỏp, hc sinh cú th d dng tng hp kin thc v t loi Ting Vit bng
BTD da vo tp BTD ó cú. Sau khi cú mt hc sinh hoc mt nhúm hc sinh
v xong BTD s cho mt hc sinh khỏc, nhúm khỏc nhn xột, b sung Cú th
cho hc sinh v thờm cỏc ng, nhỏnh khỏc v ghi thờm cỏc chỳ thớch ri tho
lun chung trc lp hon thin, nõng cao k nng v BTD cho cỏc em.

15


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

Bn t duy bi Tng kt ng phỏp- Ng vn 9

16


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

Mt s vớ d minh ha

Bn t duy : ễn tp vn biu cm ( Ng vn 7)

17


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

Nhỡn chung, cú th s dng BTD trong tt c cỏc khõu ca quỏ trỡnh lờn lp t
kim tra bi c, trin khai bi mi n cng c kin thc, giao bi v nh; t vic
th hin lng kin thc nh n ln, t n gin n phc tp; t vic hc cỏ
nhõn n nhúm, tp thGiỏo viờn cn nghiờn cu ni dung chng trỡnh, ni
dung bi hc, la chn ra nhng phn, nhng bi cú kh nng ỏp dng BTD. Sau
ú, giỏo viờn phõn tớch ni dung cho hc sinh, xỏc nh cỏc dng bi tp vi
BTD phự hp vi i tng hc sinh, qu thi gian, iu kin trng lp, trang
thit b dy hc.

18


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

5.Kt qu t c
Sau mt thi gian ng dng BTD trong i mi phng phỏp dy hc núi chung

v i mi phng phỏp dy hc mụn Ng vn núi riờng trng THCS Thy
Dng ó bc u cú nhng kt qu kh quan. Giỏo viờn ó nhn thc c vai
trũ tớch cc ca ng dng BTD trong h tr i mi phng phỏp dy hc. Hc
sinh hiu bi nhanh hn, hiu qu hn .a s cỏc em hc sinh khỏ, gii ó bit s
dng BTD ghi chộp bi, tng hp kin thc mụn hc. Mt s HS trung bỡnh
ó bit dựng BTD cng c kin thc bi hc mc n gin.
- i vi mụn Ng vn, hc sinh rt ho hng trong vic ng dng BTD ghi
chộp bi nhanh, hiu qu, c bit l trong hc Ting Vit.
Di õy l bng so sỏnh kt qu hc tp ca hc sinh trc v sau khi áp dụng
kinh nghiệm ( ly t kt qu phiu thm dũ ý kin hc sinh )
Thi

S

gian lng
Trc 227
Sau

227

Thích học

Bình thờng

Không thích

SL
60

%

26.4

SL
82

%
36.1

SL
85

%
37.5

81

35.7

90

39.6

56

24.7

-Thc t kt qu kho sỏt hc kỡ I cỏc mụn Ng vn 6,7,8 nm hc 2012-2013 ca
trng THCS Thy Dng u vt bỡnh quõn chung ca cm v huyn ( Ng
vn 6 : vt 4,5 %, Ng vn 7 vt 3,2 %, Ng vn 8 vt 1,1 % ) trong ú thi
cú mt cõu liờn quan n bn t duy ( v BTD tỏi hin li kin thc ó hc )

- Kt qu kho sỏt hng thỏng , hc kỡ v cui nm mụn Ng vn nm hc 20132014 cỏc khi lp im s cng tng lờn ỏng k .
6 . Bi hc kinh nghim
Khụng th ph nhn BTD l mt cụng c hu ớch trong ging dy v hc tp
trng ph thụng cng nh cỏc bc hc cao hn vỡ chỳng giỳp giỏo viờn v hc
sinh trong vic trỡnh by cỏc ý tng mt cỏch rừ rng, suy ngh sỏng to, tớch cc

19


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

v c lp. Hc sinh s hc c phng phỏp hc tp, tng tớnh ch ng, sỏng
to v phỏt trin t duy. Giỏo viờn s tit kim c thi gian, tng s linh hot
trong bi ging, v quan trng nht s giỳp hc sinh nm c kin thc thụng qua
mt bn th hin cỏc liờn kt cht ch ca tri thc.
Tuy nhiờn, khụng phi bt c ni dung no, bi hc no cng cú th s dng
BTD v cng khụng phi s dng mt cỏch ỏp t cho mi gi hc. Cng nh
cỏc thit b dy hc khỏc, BTD cng cú nhng u im v hn ch riờng ca
mỡnh, do ú s dng BTD cn ỳng lỳc, ỳng cỏch, phự hp vi i tng hc
sinh v quan trng l m bo vic truyn ti ni dung bi hc. Do ú, giỏo viờn
cn cú s linh hot trong s dng BTD, cn xỏc nh mt s cn c s dng
BTD cho phự hp, la chn phng phỏp, hỡnh thc t chc, thit b dy hc
cho tng xng.
- Khụng nờn quỏ cc oan cho rng BTD cú th giỳp ngi hc tt c. Trờn c
s nhng kin thc c h thng hoỏ, s hoỏ, ngi hc cũn phi bit thc
hnh ngụn ng bng vic c, núi v vit.
- i vi vn bn ngh lun, vic s dng BTD h tr c hiu cỏc vn bn s l

thun li. Nhng vi vn bn ngh thut, mun dựng BTD biu hin mt vn
bn, ngi hc phi tỡm ra mch ca vn bn ú (xột n thun v mt ý).
- BTD khụng tỏi hin c cm xỳc, khụng chuyn ti ht s tinh tuý trong cỏch
dựng t, t cõu, trong ngh thut cu trỳc tỏc phm. Vỡ vy, s dng BTD trong
dy hc l cn thit, nhng phi trỏnh c s suy din khụ khan dn n xó hi
hoỏ tỏc phm.
Thc t cho thy, bờn cnh nng lc chuyờn mụn, tỡnh yờu vn chng v
tõm huyt ca cỏc thy cụ giỏo cú th cm hoỏ c hc sinh, li trong hc sinh
nhiu n tng sõu m, t ú gieo vo hc sinh nim say mờ khỏm phỏ, chim
lnh tỏc phm. Mụn Ng vn ch thc s hp dn i vi hc sinh khi gi dy ca
giỏo viờn thc s cú la, khi ngi giỏo viờn nhp thõn ht mỡnh vo bi ging.

20


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

7. Kin ngh , xut.
-

Phũng giỏo dc nờn t chc cỏc lp hc tp, tp hun chuyờn mụn c bit l vn

i mi phng phỏp dy hc bng cỏch ng dng BTD trong dy hc.
- Phũng nờn t chc thng xuyờn cỏc bui hi tho, chuyờn nhng cỏc thi
im khỏc nhau vi nhng bi khỏc nhau giỏo viờn c hc tp chuyờn mụn
nhm khụng ngng nõng cao tay ngh.
- T chc cỏc gi dy thc nghim giỏo viờn chỳng tụi c hc tp, trao i

kinh nghim.
-Tng cng hn na dựng, thit b dy hc cho b mụn Ng Vn.
C. KT LUN
Vic vn dng BTD trong dy hc s dn hỡnh thnh cho HS t duy
mch lc, hiu bit vn mt cỏch sõu sc, cú cỏch nhỡn vn mt cỏch h
thng, khoa hc. S dng BTD kt hp vi cỏc phng phỏp dy hc tớch cc
khỏc nh vn ỏp gi m, thuyt trỡnh cú tớnh kh thi cao gúp phn i mi
PPDH t ú nõng cao cht lng dy hc núi chung v mụn Ng vn núi
riờng.
Trờn õy l mt s ý kin ca tụi v vn ng dng bn t duy trong dy
hc Ng vn. Nhng ý kin ny chc chn s cũn nhng thiu sút, cn b sung.
Vy kớnh mong cỏc ng nghip tham gia úng gúp ý kin cựng a ra
nhng gii phỏp hu hiu nht gúp phn a mụn Ng vn tr v ỳng v trớ
ca nú, tr li s yờu thớch mụn hc ny cho cỏc em hc sinh mi la tui.
Xin chõn thnh cm n !
Thy Dơng ngày 15/2 /2014
Ngời viết:

Phạm Thị Tơi

21


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

TI LIU THAM KHO:
1. Sỏch giỏo khoa Ng vn 6,7,8,9.

2. Sỏch giỏo viờn Ng vn 6,7,8,9.
3. Ti liu chun kin thc, k nng mụn Ng vn.
4. S dng bn t duy trong dy hc Ng vn THCS - D ỏn phỏt trin GD
THCS II - B GD & T - T.S Nguyn Vn Nam.
5. S dng bn t duy gúp phn t chc hot ng hc tp ca hc sinh- Tp
chớ Khoa hc giỏo dc, s chuyờn TBDH nm 2009 - Trn ỡnh Chõu, ng
Th Thu Thy.
6. Website: www.mind-map.com

22


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

Phạm Thị Tơi

PH LC
STT

NI DUNG

1

A. t vn

TRANG

2

1. C s lớ lun

1

3

2. C s thc tin

2

4

3. Mc ớch nghiờn cu

3

5

4. i tng , phm vi

3

6

B. Gii quyt vn

4

7

1. Vai trũ ca bn t duy

4

8

2 - 3. Phng tin , cỏc bc thit k bn t duy

5

9

4. Vn dng BTD trong dy hc Ng vn

6

10

4.1. Vn dng BTD trong kim tra kin thc c

6

11

4.2. Vn dng BTD trong dy bi mi

8

12

4.3. Vn dng BTD trong cng c kin thc bi hc

11

13

4.4. Vn dng BTD ra bi tp v nh

15

14

4.5. Vn dng BTD trong tng kt kin thc mt ni 15
dung , mt ch

15

5. Kt qu t c

19

16

6 - 7 . Bi hc kinh nghim - Kin ngh, xut

20 - 21

17

C. Kt lun

21

18

Ti liu tham kho

22

19

Ph lc

23

23


Sử dụng bản đồ t duy trong dạy học môn Ngữ văn
THCS Thụy Dơng

XC NHN CA NH TRNG

Phạm Thị Tơi

XC NHN CA T CHUYấN MễN

24