Ðánh giá mức độ phù hợp về mặt môi trường đối với phương án quy hoạch phát triển KCN

Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường - Cục Môi trường
Hướng dẫn lập báo cáo đánh giá tác động môi trường
Dự án phát triển khu công nghiệp
Hà Nội 1999
Chương 1
1.1. Mở đầu
1.2. Nội dung của báo cáo đánh giá tác động môi trường
1.3. Các phương pháp đánh giá tác động môi trường
Chương 2
2.1. Các phương án lựa chọn địa điểm và quy mô của KCN
2.2. phương án phát triển không gian KCN
2.3. Phương án phát triển hạ tầng kỹ thuật KCN
2.4. Nhu cầu về năng lượng, nhiên liệu và nước
2.5. các hạng mục công trình, khối lượng xây lắp và phương án thi công
2.6. Những giải pháp môi trường đã được lồng ghép trong nội dung dự án
2.7. Tiến độ thực hiện dự án
Chương 3
3.1. Các thông số môi trường nền
3.2. Xử lý tài liệu môi trường nền
3.3. Ðánh giá hiện trạng môi trường nền
Chương 4
4.1. Nguyên tắc đánh giá
4.2. Ðánh giá mức độ phù hợp về mặt môi trường đối với phương án quy hoạch phát
triển KCN
4.3. Nguồn phát sinh chất thải
4.4. Tác động đến môi trường vật lý
4.5. Tác động đến môi trường sinh thái
4.6. Tác động đến môi trường kinh tế - xã hội
4.7. Ðánh giá rủi ro, sự cố
Chương 5
5.1. Các biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực trong giai đoạn chuẩn bị mặt bằng

5.2. Các biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực trong giai đoạn thi công xây dựng
5.3. Các biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực trong giai đoạn hoạt động của KCN
Chương 6
6.1. Chương trình quản lý môi trường
6.2. Chương trình quan trắc, giám sát môi trường
Chương 7
I. Mở đầu
II. Mô tả sơ lược dự án
III. Hiện trạng môi trường tại điểm thực hiện dự án
IV. Dự báo, đánh giá tác động của dự án đến môi trường
V. Các biện pháp khắc phục, giảm thiểu tác động tiêu cực của dự án đến môi trường
VI. Chương trình quản lý, quan trắc và giám sát môi trường
VII. Kết luận và kiến nghị
VIII. Danh mục các tài liệu tham khảo
IX. Các Phụ lục kèm theo

lời nói đầu
Sau khi Luật Bảo vệ Môi trường (BVMT) được Quốc hội Nước CHXHCN Việt Nam
thông qua ngày 27/12/1993 và Chủ tịch Nước ký lệnh công bố ngày 10/1/1994, công
tác bảo vệ môi trường nói chung, đánh giá tác động môi trường (ÐTM) nói riêng đã
được triển khai thực hiện trên địa bàn cả nước. Tuân thủ Luật BVMT, nhiều dự án
phát triển đã lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường và được Bộ Khoa học, Công
nghệ và Môi trường (KHCN & MT) hoặc Uỷ ban Nhân dân tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương thẩm định theo quy định hiện hành của pháp luật.
Nội dung chung cần có của một báo cáo ÐTM đã được nêu trong Nghị định 175/CP
ngày 18/10/1994 của Chính phủ về "Hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ Môi trường".
Trong quá trình thực hiện, nhu cầu về việc cần có hướng dẫn lập báo cáo ÐTM riêng
cho từng ngành, từng lĩnh vực đặc thù ngày càng trở nên cấp thiết.
Nhằm đáp ứng tình hình trên, được phép của Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi
trường, Cục Môi trường đã tổ chức nghiên cứu, biên soạn các hướng dẫn lập báo cáo

ÐTM chuyên ngành. Các hướng dẫn này mang tính hướng dẫn kỹ thuật không chỉ
cho việc lập báo cáo ÐTM của các dự án mà còn trợ giúp công tác thẩm định báo cáo
ÐTM.
Trước mắt, Cục Môi trường ban hành các hướng dẫn lập báo cáo ÐTM cho tám (08)
loại dự án:
1. Phát triển Khu công nghiệp,
2. Phát triển Ðô thị,
3. Công trình Giao thông,
4. Nhà máy Bia - Rượu - Nước giải khát,
5. Nhà máy Nhiệt điện,
6. Nhà máy Dệt - Nhuộm,
7. Nhà máy Xi măng, và
8. Khai thác, chế biến Ðá và Sét.
Cục Môi trường xin giới thiệu các tài liệu hướng dẫn này. Trong quá trình áp dụng
vào thực tế, nếu có khó khăn, vướng mắc xin kịp thời phản ánh về Cục Môi trường
theo địa chỉ:
Phòng Thẩm định và Công nghệ Môi trường - Cục Môi trường
Số 67 Nguyễn Du, Hà Nội
ÐT: 8224423 - Fax: 8223189
CỤC MÔI TRƯỜNG
Chương 1
NHỮNG VẤN ÐỀ CHUNG
1.1. Mở đầu
Cùng với nhu cầu phát triển kinh tế đặc biệt trong thời kỳ công nghiệp hoá và hiện
đại hoá đất nước, hàng loạt các dự án xây dựng mới, cải tạo và mở rộng khu công
nghiệp sau đây gọi chung là Dự án Phát triển Khu Công nghiệp (KCN) bên cạnh
những lợi ích rất to lớn về mặt kinh tế, xã hội, tất yếu cũng sẽ phát sinh nhiều vấn đề
môi trường nghiêm trọng.
Theo quy định tại Ðiều 18 Luật Bảo vệ Môi trường do Quốc hội Nước CHXHCN
Việt Nam thông qua ngày 27/12/1993 và Nghị định 175/CP ngày 18/10/1994 của

Chính phủ về "Hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường", các Dự án Phát triển
Khu công nghiệp phải lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ÐTM) trình nộp
Cơ quan quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường để thẩm định. Ðây là giải pháp hết
sức cần thiết nhằm đảm bảo phát triển một cách bền vững.
Bản hướng dẫn này được biên soạn nhằm trợ giúp việc lập và thẩm định Báo cáo
ÐTM đối với đối tượng là các Dự án Phát triển Khu Công nghiệp.
1.2. Nội dung của báo cáo đánh giá tác động môi trường
Nội dung cơ bản của báo cáo ÐTM là dự báo, đánh giá những tác động tiềm tàng
ngắn hạn và dài hạn, tích cực và tiêu cực, trực tiếp và gián tiếp do việc thực hiện một
dự án Phát triển KCN có thể gây ra cho môi trường.
Trên cơ sở những dự báo và đánh giá này, đề xuất những biện pháp giảm thiểu (quản
lý và kỹ thuật) nhằm phát huy những tác động tích cực và giảm thiểu tới mức có thể
những tác động tiêu cực.
Nội dung cần có của một báo cáo ÐTM dự án Phát triển KCN phải bao gồm:
Mô tả sơ lược về dự án.
Hiện trạng môi trường nơi thực hiện dự án.
Dự báo, đánh giá các tác động của dự án đến môi trường khu vực.
Ðề xuất các biện pháp khắc phục, giảm thiểu các tác động tiêu cực.
Chương trình quản lý và quan trắc, giám sát môi trường.
Kết luận và kiến nghị.
1.3. Các phương pháp đánh giá tác động môi trường
Ðối với các Dự án Phát triển KCN, việc đánh giá tác động môi trường thường được
tiến hành bằng những phương pháp sau đây:
Phương pháp liệt kê (Checklists)
Phương pháp ma trận (Matrices)
Phương pháp mạng lưới (Networks)
Phương pháp so sánh.
Phương pháp chuyên gia.
Phương pháp đánh giá nhanh.
Phương pháp nghiên cứu, khảo sát thực địa.

Phương pháp mô hình hoá.
Phương pháp phân tích chi phí, lợi ích.
Phương pháp viễn thám.
Phương pháp sử dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS).

Chương 2
MÔ TẢ SƠ LƯỢC VỀ DỰ ÁN
Yêu cầu: Việc mô tả sơ lược về Dự án Phát triển KCN phải được trình bày một cách
đầy đủ, cô đọng, rõ ràng bằng ngôn ngữ phổ thông, dễ hiểu và cần được minh hoạ
bằng những số liệu, biểu bảng, bản đồ, sơ đồ ở tỷ lệ thích hợp.
Căn cứ Luận chứng kinh tế kỹ thuật khả thi, ngoài việc giới thiệu về Cơ quan quản lý
dự án, Cơ quan thực hiện dự án, mục tiêu kinh tế kỹ thuật của dự án..., việc mô tả sơ
lược dự án cần đi sâu làm rõ các nội dung gợi ý dưới đây:
2.1. Các phương án lựa chọn địa điểm và quy mô của KCN
+ Vị trí không gian của KCN về mặt địa lý và ý nghĩa kinh tế,
+ Quy mô dự án được thể hiện thông qua các số liệu về tổng vốn đầu tư, định hướng
phát triển các loại hình công nghiệp...
2.2. phương án phát triển không gian KCN
+ Phương án quy hoạch sử dụng đất để phát triển KCN.
+ Tổ chức cơ cấu không gian KCN:
- Phân khu vực theo các loại hình công nghiệp,
- Khu xử lý chất thải tập trung,
- Khu hành chính,
- Khu kho bãi,
- Các khu phụ trợ khác.
2.3. Phương án phát triển hạ tầng kỹ thuật KCN
+ Hệ thống giao thông.
+ Hệ thống cấp nước (nguồn nước, nhà máy nước, mạng lưới, đường ống, nhu cầu
cấp nước),
+ Hệ thống thoát nước (nước mưa, nước thải công nghiệp, nước thải sinh hoạt),

+ Hệ thống cấp điện và phân phối điện,
+ Phương án thu gom và xử lý chất thải rắn.
2.4. Nhu cầu về năng lượng, nhiên liệu và nước
+ Nhu cầu về năng lượng điện, than, dầu, khí và phương thức cung cấp,
+ Nhu cầu về nhiên liệu và phương thức cung cấp,
+ Nhu cầu về nước cung cấp cho sản xuất và sinh hoạt.
2.5. các hạng mục công trình, khối lượng xây lắp và phương án thi công
+ Các hạng mục công trình,
+ Khối lượng xây lắp,
+ Nhu cầu cung cấp đất, đá, nguyên liệu xây dựng,
+ Phương án thi công các công trình trong KCN.
2.6. Những giải pháp môi trường đã được lồng ghép trong nội dung dự án
Trình bày những xem xét, cân nhắc dưới góc độ môi trường và những nội dung môi
trường (phương án thay thế, các thiết kế kỹ thuật, các phương pháp thi công...) đã
được lồng ghép trong quá trình thiết lập lập luận chứng kinh tế kỹ thuật khả thi của
dự án.
2.7. Tiến độ thực hiện dự án
Nêu cụ thể lịch trình thực hiện các hạng mục công trình của dự án từ giai đoạn chuẩn
bị đến giai đoạn hoàn thành đưa KCN vào sử dụng.
Chương 3
KHẢO SÁT, ÐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG nền
Yêu cầu: Môi trường nền là môi trường khu vực trước khi thực hiện dự án và sẽ chịu
tác động của quá trình thực hiện dự án. Ðánh giá môi trường nền là quá trình xác
định hiện trạng môi trường của khu vực mà dự án dự định sẽ thực hiện. Do vậy, phần
nội dung này phải thể hiện được một cách định lượng cao nhất chất lượng của các
thành phần môi trường nền khu vực thông qua những số liệu quan trắc, đo đạc các
chỉ tiêu môi trường sẽ chịu tác động trực tiếp của dự án trong tương lai. Tránh thu
thập thông tin, số liệu quá mức hoặc không cần thiết.
Các số liệu về môi trường nền khu vực là những căn cứ khoa học để thực hiện ÐTM.
Nó quyết định tính đúng đắn của một quá trình đánh giá và các giải pháp giảm thiểu

tác động tiêu cực, tăng cường các tác động tích cực của dự án đối với vùng hoạt
động của dự án. Những số liệu này cũng là cơ sở để kiểm soát, đánh giá tính hiệu
quả của công tác ÐTM ở giai đoạn này.
Số liệu môi trường nền cần đạt những tiêu chuẩn chất lượng sau đây:
Có đủ độ tin cậy, rõ ràng và phải rõ nguồn gốc xuất xứ. Số liệu này có thể lấy từ
nhiều nguồn tư liệu khác nhau như: các trạm quan trắc (monitoring) môi trường quốc
gia và tỉnh, các công trình nghiên cứu khoa học, khảo sát trong nhiều năm đã được
công bố chính thức hoặc dự án tự tiến hành khảo sát, đo đạc.
Các số liệu, tài liệu phải bao gồm những yếu tố, thành phần môi trường trong vùng
chịu tác động trực tiếp hay gián tiếp của dự án.
Các số liệu phải được xử lý sơ bộ, hệ thống hoá, rõ ràng giúp cho người xử lý số liệu
dễ dàng phân tích tổng hợp, phân chia thành các nhóm số liệu, nhận định đặc điểm
của vùng nghiên cứu.
Phương pháp đo lường khảo sát phân tích thống kê phải tuân thủ các quy định của
các tiêu chuẩn môi trường Việt Nam (TCVN) do Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi
trường ban hành. Trong trường hợp thiếu TCVN thì sử dụng tiêu chuẩn của nước
ngoài có điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tương tự.
3.1. Các thông số môi trường nền
Việc khảo sát và quan trắc các thông số môi trường phải đạt mục đích thu thập đầy
đủ các tài liệu, số liệu về các thành phần môi trường vật lý, kinh tế, văn hoá - xã
hội... Qua đó có thể đánh giá được hiện trạng môi trường trước khi thực hiện dự án,
cũng như dự báo diễn biến môi trường khu vực nếu không thực hiện dự án.
Ðiều cần lưu ý:
Chỉ tiến hành thu thập, đo đạc, điều tra các số liệu về môi trường và tài nguyên thiên
nhiên ở những khu vực có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến dự án và những chỉ
tiêu môi trường sẽ bị tác động bởi dự án. Không nhất thiết phải quan trắc tất cả các
thông số môi trường mà không có liên quan đến hoạt động của dự án.
Phương pháp lấy mẫu và phân tích phải tuân thủ Tiêu chuẩn môi trường Việt Nam
được Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường ban hành.
Máy móc thiết bị đo lường ngoài thực địa và trong phòng thí nghiệm phải được

chuẩn hoá.
Các thông số môi trường và tài nguyên cần khảo sát và quan trắc để xác định điều
kiện môi trường nền đối với Dự án được phản ánh (mang tính tham khảo) trong
Bảng 3.1.
Bảng 3.1. Các thông số môi trường và tài nguyên cần khảo sát khi đánh giá môi
trường nền đối với dự án phát triển KCN
TT
Môi trường và tài nguyên
Thông số
Phương pháp khảo sát và quan trắc

A. Tài nguyên và môi trường vật lý

1
Chất lượng nước mặt - Nhiệt độ
- Ðộ pH
- Hàm lượng cặn lơ lửng
- Ðộ đục
- Ðộ dẫn điện
- Tổng độ khoáng hoá
- Oxy hoà tan (DO)
- Nhu cầu oxy sinh hoá (BOD5)

- Nhu cầu oxy hoá học (COD)
- Nitơ Amon (NH4+)
- Nitơrat (NO3)
- Nitơrit (NO2)
- Phốt phát (PO43-)

- Tổng lượng sắt (Fe)

- Cl-
- Một số kim loại nặng (như chì, sắt...)
- Thuốc bảo vệ thực vật (tổng clo - hữu cơ)
- Hàm lượng dầu
- Tổng số Coliform
- Nhiệt kế
- Máy đo pH điện cực thuỷ tinh
- Lọc, sấy ở 1050C hoặc photometer
- Máy đo độ đục
- Máy đo độ dẫn điện
- Máy đo độ khoáng
- Winhle hoặc điện cực oxy
- Oxy tiêu thụ sau 5 ngày ở nhiệt độ 200C
- Oxy hoá bằng K2Cr2O7
-Nessler/so màu (trắc quang)
- Phương pháp suy giảm cadmium
- Diazot hoá/ so màu (trắc quang)
- Thuỷ ngân đến Ortho phốt phát, so màu (trắc quang)
- So màu quang phổ khả biến
- So màu quang phổ với Hg(NO3)2
- Quang phổ hấp thụ nguyên tử
- Sắc ký khí
- Sắc ký khí, theo TCVN
- Lọc qua màng và nuôi cấy ở 430C

2
Chất lượng nước ngầm - Các tham số quan trắc về chất lượng nước ngầm tương tự
như nước mặt
- Trữ lượng nước ngầm

- Tầng sâu của nước ngầm
- Lấy mẫu từ các giếng khoan sẵn có trong vùng dự án.
- Khoan đo lường lưu lượng và chiều dày tầng chứa nước.

3
Chất lượng không khí - CO



- SO2



- NO2

- HC
- Hơi và bụi chì (Pb)


- Bụi lơ lửng tổng số (TSP)

- Bụi lơ lửng có đường kính dưới 10 m m
- Phương pháp sắc ký khí theo TCVN 5972-1995 hay phương pháp thử Folin-
Ciocalteur
- Phương pháp Tetracloromercurat (TCM/pararosanilin) theo TCVN 5971-1995
- Phương pháp Griss-Saltman theo ISO 6768/1995
- Sắc ký khí
- Phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử, theo ISO-9855/1993
- Phương pháp đo khối lượng, theo TCVN 5067-1995
- Máy đo PM10

4
Tiếng ồn - L50, L eq, Lmax
- Máy đo mức ồn tích phân.

5
Chấn động - Gia tốc, vận tốc, tần số
- Máy đo chấn động.

6
Khí hậu và lũ lụt - Nhiệt độ
- Ðộ ẩm tương đối
- Tốc độ gió
- Lượng mưa rơi
- Tình hình lũ lụt
- Bão tố (tần số, tốc độ)
- Ðộng đất (cấp động đất, tần số xảy ra)
Thống kê phân tích số liệu khí hậu của các trạm khí tượng gần nhất và quan trắc
trực tiếp tại hiện trường

7
Ðất - Hàm lượng chất hữu cơ


- Nitơ tổng số
- Phốt pho tổng số
- Ðộ pH
- Các kim loại nặng
- Dư lượng hoá chất bảo vệ thực vật
- Phương pháp chuẩn độ Mohr sau khi oxy hoá mẫu bằng kali Bicromat

- Phương pháp Kjendahn
- Phương pháp trắc quang
- Máy đo pH
- Quang phổ hấp thụ nguyên tử
- Sắc ký khí

8
Ðịa chất, địa hình - Ðịa chất và khoảng sản
- Ðịa hình
- Sụt lở và bồi lắng
Thu thập thông tin tư liệu về điều tra cơ bản của vùng và khảo sát tại chỗ bổ sung

B. Tài nguyên sinh vật

9
Ðộng vật - Ðộng vật dưới nước
- Ðộng vật trên cạn
- Ðộng vật hoang dã
- Ðộng vật trong sách đỏ
Thu thập thông tin tư liệu điều tra cơ bản của vùng và khảo sát tại chỗ bổ sung

10
Thực vật - Thực vật dưới nước
- Thực vật trên cạn
- Thực vật quý hiếm
Thu thập thông tin tư liệu điều tra cơ bản của vùng và khảo sát tại chỗ bổ sung

11
Sinh thái vùng - Sinh thái vùng đất ướt
- Ða dạng sinh học

- Sinh vật phù du và sinh vật đáy (đối với đô thị gần cửa sông và bờ biển)
Thu thập thông tin tư liệu điều tra cơ bản của vùng và khảo sát tại chỗ bổ sung

C. Hệ thống hạ tầng cơ sở kỹ thuật đô thị

12
Hệ thống cấp nước - Nguồn nước cấp;
- Các trạm cấp nước;
- Chất lượng nước cấp;
- Tỷ lệ số dân được cấp nước sạch
- Lượng nước cấp mỗi ngày cho mỗi người dân
Thu thập thông tin tư liệu điều tra cơ bản của đô thị tương ứng, kết hợp với khảo sát
tại chỗ bổ sung

13
Hệ thống nước thải - Sông, ngòi, kênh, mương;
- Cống rãnh (km/dài/km2);
- Xử lý nước thải sinh hoạt;
- Xử lý nước thải công nghiệp.
Như trên

14
Hệ thống giao thông - Mật độ đường: km đường/km2
- chất lượng đường (cấp đường)
- Tổng lượng xe máy của đô thị
- Tổng lượng xe ôtô các loại
Như trên

15
Hệ thống cấp điện - Nguồn cấp

- Mạng cấp
Thu thập thông tin tư liệu điều tra cơ bản của đô thị và số liệu từ các cơ quan quản
lý đô thị tương ứng, kết hợp với khảo sát tại chỗ bổ sung.

D. Tài nguyên sử dụng

16
Sử dụng đất - Ðất nông nghiệp
- Ðất công nghiệp
- Ðất giao thông
- Ðất ở v.v...
Thu thập thông tin tư liệu điều tra cơ bản của vùng và khảo sát tại chỗ.

E. Công trình văn hoá lịch sử

17
Công trình văn hoá lịch sử - Công trình văn hoá
- Công trình lịch sử
- Khảo cổ
- Tôn giáo
- Mồ mả
Thu thập thông tin tư liệu điều tra cơ bản của vùng và tiến hành khảo sát đánh giá
thực tế tại chỗ.

F. Kinh tế - xã hội

18
Kinh tế - xã hội - Tình hình phát triển dân số
- Mức sống
- Ðiều kiện vệ sinh

- Sức khoẻ cộng đồng
- Tai nạn, sự cố giao thông
Theo số liệu thống kê hàng năm và tiến hành điều tra khảo sát tại chỗ, như làm
phiếu điều tra, phỏng vấn v.v...

3.2. Xử lý tài liệu môi trường nền
Số liệu môi trường nền sau khi được thu thập cần phải được xử lý và thể hiện trong
báo cáo ÐTM một cách rõ ràng, đơn giản với mức độ càng định lượng càng tốt. Dưới
đây là một vài hướng dẫn cụ thể mang tính tham khảo trong quá trình thu thập, xử lý
các số liệu về thành phần môi trường khu vực.
3.2.1. Môi trường đất
Môi trường đất của khu vực thực hiện dự án được đánh giá dựa vào các số liệu điều
tra về hiện trạng sử dụng đất cho các mục đích phát triển kinh tế Các số liệu cần
được thể hiện một cách định lượng và có thể lập thành bảng như dưới đây.
Bảng 3.2. Hiện trạng sử dụng đất ở khu vực dự án
TT
Mục đích sử dụng
Diện tích các loại đất
Ghi chú

Tổng
I
II
III

1.
Ðất nông nghiệp

2.
Ðất lâm nghiệp

3.
Ðất ở

4.
Ðất khác

Tổng diện tích đất tự nhiên

3.2.2. Môi trường nước
Như trong bảng 3.1 đã nêu, đối với Dự án Phát triển KCN, việc đánh giá chất lượng
môi trường nước nói chung, nước mặt và nước ngầm nói riêng căn cứ vào kết quả đo
đạc và phân tích mẫu nước tại các điểm lấy mẫu theo các chỉ tiêu đã nêu. Kết quả
phân tích chất lượng nước được thể hiện theo mẫu bảng 3.3, 3.4.
Bảng 3.3: Thành phần và tính chất nước mặt
Thời gian lấy mẫu: ...............................................
Vị trí lấy mẫu: Ðiểm W1
TT
Chỉ tiêu
Ðơn vị
Ðiểm đo/lấy mẫu
Phương pháp lấy

Số 1
Số...
mẫu/thiết bị đo

1
Nhiệt độ
0C

2
pH
-

3
BOD5
mg/l

4
COD
mg/l

5
Hàm lượng căn lơ lửng
mg/l

6
Ôxy hoà tan
mg/l

7
Ðộ đục
NTU

8
Hàm lượng dầu
mg/l

9

Coliform
MPN/
100 ml