Aminoacid vµ Protein

Ch­¬ng­I:­Aminoacid vµ Protein
I. Aminoacid
II. Protein
III. Trao­®æi­chÊt­Aminoacid­vµ­Protein


I. Aminoacid
1.1. Định nghĩa, phân loại
Định nghĩa: Aminoacid là một acid hữu cơ chứa đồng thời nhóm
cacboxil COOH và nhóm amin NH2
Công thức tổng quát: R - CH COOH
NH2
Tuỳ thuộc vị trí C so với -COOH nhóm NH2 đính vào:
Acid -amin
Acid -amin
Acid gõmm -amin

Trong thành phần của
protein chỉ có
axit -amin


I. Axit amin
Ph©n lo¹i:

Axit amin

A.a. cã nguån gèc protein
(20 a.a.)

A.a. tù do

Axit amin cã nguån gèc protein: 4 nhãm


Axit amin cã tÝnh axit: 2- Axit aspactic, axit glutamic



Axit amin cã tÝnh baz¬ : 3 Lizin, Histidin, Acginin



Axit amin trung tÝnh: 4 axit amin vµ 2 amid – Serin, Tirozin,
Treonin, Xistein, Asparagin, Glutamin



Axit amin kh«ng ph©n cùc: 9 – Glixin, Alanin, Valin, L¬xin,
Izol¬xin, Methionin, Phenilalanin, Triptophan, Prolin


1. Aminoacid cã tÝnh acid


2. Axit amin cã tÝnh baz¬

2


3. Axit amin trung tÝnh

4. Axit amin kh«ng ph©n cùc





I. Axit amin
VÒ vai trß dinh dìng:
o Axit amin cã thÓ thay thÕ
o Axit amin kh«ng thÓ thay thÕ:


§èi víi ®éng vËt trëng thµnh vµ ngêi lín: 8 –
Lizin, Treonin, Valin, L¬xin, Izol¬xin, Methionin,
Phenilalanin, Triptophan

§èi víi ®éng vËt non vµ trÎ em: 10 – 8 axit amin
kÓ trªn vµ Histidin, Acginin


1.2. Tính chất của axit amin
1.2.1. Đồng phân quang học
Tất cả các axit amin (trừ Glycin)
có C* nên tồn tại ở dạng đồng
phân quang học

Số PQH = 2n n số C*
Để so sánh dùng L-Serin làm
tiêu chuẩn:

COOH
H2N

C

H

CH 2 OH
L - Serin

COOH
H

C

NH 2

CH 2 OH
D - Serin


1.2.2. TÝnh lìng tÝnh cña axit amin
-Kh¸i niÖm vÒ tÝnh lìng tÝnh
-§iÓm ®¼ng ®iÖn pI (isoelectric point)
C O OH
H2N C

C OO

pH=7

H

+H N

C

3

R

R

C O OH
H2N C

H

H

+

H+

C OOH

pH<7

+H N

C

3

R

R
C OO

C O OH
HN
2

C
R

H

H

+

OH

pH>7

HN
2

C
R

H

+ HO
2


1.2.3. Ph¶n øng ®Æc trng cña axit amin
1. Ph¶n øng víi axit nitr¬ (Ph¶n øng Van Slyke)
NH 2
H

OH

C C O OH + H NO3

C C O OH + N + H O

H

2

R

2

R

Axitamin

Oxi axit

2. Ph¶n øng víi aldehit formic (Ph¶n øng Sorensen)
NH +

NH CH 2OH

3

H

C C O O - + H CHO
R

C C OOR

C C OO-

+

H+

R

NH CH 2OH

H

H

HO H C N
2
+ H CHO

H

CH2O H

C C OOR

+

H+


4. Ph¶n øng víi ninhidrin
CO
CO

+

H 2 O + R CH COOH

CO

C

CO

NH
2

CO

OH
CO

+ H 2 NH

+
H

CO

-2 H O
2

H

CO
N

OH

H

CO

C

N

CO

C

CO

CO

Indidadion 2-N-2' indanon

Dixetohidrinden

ninhidrin

C

CO
C

CO

CO

H

CO

OH
CO

CO

C

C
C

CO

N

C

CO

CO
+ NH

3
ONH

4

CO

C

C

CO

N

C
CO

+ RCHO + CO2 + NH3


3. Phản ứng nitro hoá và halogen hoá:
COOH
H N
2

COOH

CH

CH

H N
2

CH2

CH2
+

2HNO

+
3

NO

O N
2
OH

2

OH

ưưưTyrozin

DinitroưTyrozinư(màuưvàng)ư

COOH

COOH
H2N

H2N

CH

COOH

CH

H2 N

CH 2

CH 2

CH
CH 2

NaOH

hỗưbiến
NO

O N
2
OH

ưưưưưDạngưenol

2H O
2

2

+
N

O N
2
O

Dạngưxeto

O

OH

N

O N
2
O

ONa

O

MuốiưNatriưdinitroưtyrozinưdạngưquinoit
ưưưưưưưưưưưưưưưưư(màuưdaưcam)

2H O
2


1.2.4. Ph¶n øng cña gèc R
1. Ph¶n øng oxi ho¸ khö:

COOH

2

H 2N

C

- 2H

H

H 2N

+ 2H

CH 2
SH

COOH

COOH

C

C

H H 2N

H

CH 2

CH 2

S

S

Xistein

Xistin

2. Ph¶n øng amid hãa
COOH
H2N

C
CH

COOH
H2N

H
2

COOH
Axit aspactic

+

NH

3

+

ATP

asparagin

C

H

CH
2
C

Sinthetaza
O

NH
2

Asparagin


3. Ph¶n øng photphoril ho¸
Serin + axit photphoric

Photphoserin


II. Các dạng cấu trúc của protein
2.1. Học thuyết polypeptid
- 1888 Danhilepxki A.Ya. Liên kết CO- NH- 1900 E. Fisher gọi liên kết CO-NH- là liên kết peptid
=> Học

thuyết polypeptid về cấu tạo protein

Nội dung: Phân tử protein đợc cấu tạo từ 1 hoặc vài mạch
polypeptid; các mạch polypeptid cấu tạo từ các gốc axit amin
liên kết với nhau bằng liên kết peptid.
Bằng chứng: 5


2.2. C¸c d¹ng cÊu tróc cña protein
2.2.1. CÊu tróc bËc nhÊt
- §Þnh nghÜa: Sè lîng vµ tr×nh tù s¾p xÕp cña c¸c gèc axit
amin trong ph©n tö protein
Protein

Sè m¹ch
polypeptid

Sè gèc axit
amin

K.L.P.T

(Da)

Insulin

2

51

5.733

Papain

1

212

Ribonuclease

1

124

13.700

Chymotrypsin

1

245

21.000



Sù­h×nh­thµnh­liªn­kÕt­Peptid