NGHIÊN cứu KHOA học TRONG y tế CÔNG CỘNG và y học CỘNG ĐỒNG

NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
TRONG Y TẾ CÔNG CỘNG VÀ
Y HỌC CỘNG ĐỒNG

ĐẠI CƢƠNG
TSBS. Nguyễn Thanh Nguyên

1


MỤC TIÊU BÀI GIẢNG
•
•
•
•

NCKH là gì, tại sao
Mục đích yêu cầu của NCKH
Các lãnh vực NCKH trong y học
Đặc điểm của NCYH trong YTCC và
YHCĐ
• Kiến thức kỹ năng cần có để thực hiện
NCKH
• Nội dung và hình thức của NCKH
2


Dẫn nhập

Nghiên cứu
• Nghiên:

Nghiền nhỏ
Tìm cứu đến cùng
• Cứu
Xét đoán, tra hỏi
(Đào Duy Anh. Từ điển hán-việt. NXB Trƣờng Thi SG.
1957)
3


Dẫn nhập

research,
appeared in English in about 1577,
from Middle French recerche, which
itself comes from Old French
recercher `seek out, search closely'
(re- `intensive' + cercher `to seek out').
.
19-11-2014
4


Dẫn nhập
NCKH là một phạm trù rộng lớn bao gồm
nhiều lĩnh vực:
• Khoa học tự nhiên: sinh học, vật lý,
hóa học, thiên văn, địa chất, sinh thái…
• Khoa học xã hội và nhân văn: nhân
chủng học, lịch sử, tâm lý học, tội
phạm học…

5


Dẫn nhập
Mỗi lĩnh vực tùy theo mục tiêu, phân
thành:
• NC cơ bản, TD NC chu trình sống
của KST sốt rét…
• NC ứng dụng, bắt nguồn từ kết
quả của NC cơ bản, TD NC tác
dụng điều trị của artemisinin đối
với KST sốt rét…
6


Nghiên cứu khoa học
• Cụm từ NCKH có nghĩa chuyên
biệt hơn, không đơn giản nhƣ từ
nghiên cứu
• Đƣợc nhiều tác giả định nghĩa

7


NCKH là gì
• NCKH Là tiến trình đƣợc thực hiện
có phƣơng pháp,
• nhằm mô tả, phân tích và kiểm
chứng những điều quan sát thấy,
• để đƣa ra những câu trả lời một

cách hệ thống và khách quan cho
những vấn đề đƣợc đặt ra.
/>8


NCKH là gì
Ý nghĩa chủ đạo của NCKH là sự đảm bảo
– tính chính xác, TD phƣơng pháp cân đo,
phƣơng pháp hỏi đáp
– tính khách quan, TD kết quả của một
phƣơng thức điều trị không phải do ngẫu
nhiên mà đƣợc chứng minh bằng các PP
thống kê, dịch tễ.
để kết quả đƣa ra đáng tin cậy và áp dụng
đƣợc.
9


NCKH là gì
• NCKH: tìm ra điều mới
• Mà trƣớc đó chƣa ai tìm ra

10


NCKH là gì
CHÚ Ý
• Một tổng kết: không phải là
NCKH, nhƣng có thể là tiền đề
cho NCKH

11


Phát minh và phát kiến
• Phát minh (invention) : sáng tạo ra
cái mới không có trong thiên
nhiên, TD Denis Papin phát minh ra
máy hơi nƣớc
• Phát kiến (discovery): tìm thấy cái
vốn có trong thiên nhiên mà trƣớc
đó chƣa ai phát hiện. TD Flemming
phát kiến ra nấm penicillin

12


Tại sao phải NCKH?
• Thực tại đời sống đòi hỏi con ngƣời
phải luôn luôn có kiến thức, kỹ thuật,
kỹ năng mới,

• Nhằm đáp ứng lại những nhu cầu về
hiểu biết, nâng cao chất lƣợng đời
sống
• Nhu cầu của con ngƣời luôn luôn phát
triển, không có giới hạn
13

NCKH trong y học
• Trong khuôn khổ bài này chúng
ta chỉ đề cập tới đặc điểm của
NCKH trong y học,
• đặc biệt là y tế công cộng và y
học cộng đồng
14


Các lĩnh vực NCKH trong y học
• NC y học cơ sở: sinh lý, giải
phẫu, vi sinh…
• NC y học lâm sàng: đối
tƣợng là cá thể BN, TD kết
quả điều trị, giá trị chẩn
đoán của một PP xét nghiệm
15


Các lĩnh vực NCKH trong y học
NC y tế công cộng, y học CĐ:
• đối tƣợng là những quần thể
(population),
TD tỉ lệ bệnh trong quần thể, các hành vi
của quần thể có liên quan đến SK

16


Các lĩnh vực NCKH trong y học

NC hệ thống y tế (Health systems
research),
TD hiệu quả hoạt động của một
CTSK, một cơ quan y tế,
 làm cơ sở đề ra những chính
sách y tế
17


NCKH trong YTCC
Trong thực tế công tác y tế, ta sẽ
đối mặt với nhiều câu hỏi cần
có câu trả lời đáng tin cậy

18


NCKH trong YTCC
TD trong một nhóm ngƣời:
• Tỉ suất mắc bệnh lao là bao nhiêu?
• Tại sao nhóm ngƣời này mắc bệnh
lao nhiều hơn nhóm khác?
• Tại sao tỉ lệ ngƣời đến khám điều
trị bệnh lao thấp?

19


NCKH trong YTCC
Đó là những vấn đề đặt ra cẩn có câu trả

lời nhằm:
• Cải thiệu hiệu quả cơ quan y tế

• Tỉ suất mắc bệnh trong cộng đồng hạ
thấp,
những câu hỏi nhƣ trên cần đƣợc giải
đáp không phải bằng tổng kết, kinh
nghiệm, mà bằng NCKH.
20


CÁC BƢỚC NCKH
• Đề cƣơng NCKH+++
• Thực hiện
• Báo cáo NCKH

21


ĐỀ CƢƠNG
• Là công việc chuẩn bị trƣớc
khi thực hiện NC, nhằm đƣa
ra kế họch nghiên cứu

22


Nêu vấn
đề
Tổng

quan y
văn

-vấn đề đã đƣợc
NC chƣa
-kiến thức hiện nay
về vấn đề là gì

Xác định mục tiêu
nghiên cứu

-câu hỏi NC
-giả thuyết

Phƣơng
pháp
nghiên cứu

-biến số
-thiết kế NC
-KT thu thập
số liệu
-PP chọn
mẫu
-KH thu
thâ75p số
liệu
-nhận định
về y đức
-NC điểm

hay thử
nghiệm
trƣớc

Kế hoạch sử
dụng và phổ
biến kết quả

Kế hoạch
làm việc
Nguồn lực,
kinh phí

Tóm tắt đề
cƣơng
23


Nêu vấn đề

Vấn đề gì cần nghiên cứu?
24


Tổng quan y văn

-vấn đề đã đƣợc NC chƣa
-kiến thức hiện nay về vấn đề là gì
25