Bài giảng ngữ văn 7 bài 17 ôn tập phần tiếng việt (tiếp theo) 3

BÀI GIẢNG

ÔN TÂP TIẾNGVIỆT
TT
TaiLieu.VN


Tiết 123 :

ÔN TẬP TIẾNG VIỆT (TT)

TaiLieu.VN


Nêu các kiểu câu đơn mà em đã học ?

CÁC KIỂU CÂU ĐƠN

Phân loại theo mục đích nói

Phân loại theo cấu tạo

Câu
Câu
Câu
Câu
nghi vấn trần thuật cầu khiến cảm thán
TaiLieu.VN

C©u
bình thường

Câu đặc
biệt


Các phép biến đổi câu

Thêm, bớt
thành phần câu

Rút gọn câu

TaiLieu.VN

Mở rộng câu

Thêm
trạng ngữ

Chuyển đổi kiểu câu

Chuyển đổi câu chủ động
thành câu bị động

Dùng cụm C-V


I. CÁC PHÉP BIẾN ĐỔI CÂU :
1- Thêm bớt thành phần câu :
a. Rút gọn câu :

Thế nào là rút gọn câu ?
Nêu mục đích của phép rút gọn câu ?
Thành phần nào có thể được
rút gọn ?

- Thành phần rút gọn:
+ Chủ ngữ: Tối qua cậu đi đâu ? – Đi chơi
+ Vị ngữ : Con gì mà to thế ? – Con sâu.
+

Có khi rút gọn cả chủ ngữ và vị ngữ:

Khi nào thì em được nghỉ hè? – Tháng sáu.
 Để câu rõ ý mà không bị cộc lốc.

TaiLieu.VN


BT:Trong truyện cười sau, câu nào là câu rút gọn ?
Những thành phần nào của câu được rút gọn ? Rút gọn
câu như vậy để làm gì ?

THAM ĂN

TaiLieu.VN

Có anh chàng phàm ăn tục uống, hễ ngồi
vào mâm là chỉ gắp lấy gắp để, chẳng
ngẩng mặt nhìn ai, cũng chẳng muốn

chuyện trò gì. Một lần đi ăn cỗ ở nhà nọ, có
ông khách thấy anh ta ăn uống lỗ mãng quá,
bèn lân la gợi chuyện. Ông khách hỏi :
- Chẳng hay ông người ở đâu ta ?
- Anh chàng đáp :
- Đây.
- Rồi cắm cúi ăn.
- Thế ông được mấy cô, mấy cậu rồi ?
- Mỗi.
- Nói xong, lại gắp lia gắp lịa.
- Ông khách hỏi tiếp :
- Các cụ thân sinh ông chắc còn cả chứ ?
- Anh chàng vẫn không ngẩng đầu lên, bảo :
- Tiệt !
(Truyện cười dân gian Việt Nam)


Câu rút gọn :
Đây
Mỗi

Tiệt

TaiLieu.VN

- Chủ
ngữ

Gây
cười

- Vị

và

ngữ

phê
phán


b- Mở rộng câu : Bằng 2 cách
– Thêm trạng ngữ :

+ Về ý nghĩa : xác định sự việc nêu trong câu.
Em hãy phân loại các thành phần trạng ngữ trong ví dụ sau .
VD:
- Bấy giờ, khi chào người lớn, các cô ấy ( trước 1945) cúi đầu,
TG
chắp hai bàn tay lại và xá.. ( Minh hương – Sài Gòn tôi yêu).
- Ở trên đất này, không có người Bắc, không có người Trung,
NC
người Nam, người Hoa, người khơ- me…mà chỉ toàn là người Sài
Gòn cả .
( Minh hương – Sài Gòn tôi yêu).
TaiLieu.VN


- Vì bị bệnh, Phúc phải nghỉ học ở nhà.
Nguyên nhân

- Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc.
Mục đích

( Xuân Quỳnh – Tiếng gà trưa).

- Qua bài này, chúng ta hiểu rõ hơn cách dùng trạng ngữ trong câu.
Cách thức

+ Hình thức : đứng đầu câu, cuối câu hay giữa câu.

TaiLieu.VN


- Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu :
Thế nào là dùng cụm chủ vị để mở rộng câu ?
Các thành phần nào của câu có thể được cấu
tạo bằng cụm chủ vị ?

Côm C-V
(H×nh thøc cÊu t¹o gièng nh mét c©u ®¬n: CN-VN)

Lµm thµnh phÇn c©u
( CN, VN,TN )
TaiLieu.VN

Lµm thµnh phÇn cña côm tõ
( BN, §N)

Bài tập

Hãy xác định trong các câu sau
thành phần nào của câu có thể mở
rộng thành một cụm chủ - vị.

- Đám người không sợ chết đã cứu được quãng đê.
- Chiếc xe này máy đã hỏng
- Cả lớp tin là bạn Phúc nói thật

TaiLieu.VN


Đám người /không sợ chết /đã cứu được quãng đê.
C

V
CN

VN

 Chủ ngữ

Chiếc xe này /máy/ đã hỏng
C
CN

V

VN

 Vị ngữ
Cả lớp/tin là bạn Phúc/nói thật
C

V

CN
VN
 Phụ ngữ trong cụm động từ
TaiLieu.VN


2- Chuyển đổi kiểu câu :
u ch ủ
â
c
à
l
o
Thế nà ho ví dụ.
C
động ?

u bị
â
c
à
l

ào
ụ.
d
Th ế n
í
v
o
Ch
?
g
n
ộ
đ

- Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ
chủ thể của hoạt động.
VD: Nam trồng cây hoa vào chậu.

-Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ đối
tượng của hoạt động
VD: Cây hoa được Nam trồng vào chậu.
TaiLieu.VN


Nêu các cách biến đổi câu chủ
động thành câu bị động ?

- Có 2 cách

VD: Chuyển đổi câu chủ động dưới đây thành câu bị

động tương ứng.
Thầy phê bình Phúc
 Phúc bị thầy phê bình
TaiLieu.VN


II- CC PHẫP TU T C PHP HC :
Th no l ip ng ? Nờu cỏc dng ip ng ?
1- điệp ngữ
(Lặp lại từ ngữ hoặc cả câu)
Làm nổi bật ý gõy cảm xúc mạnh ,tạo nhịp điệu cho câu văn

Điệp ngữ
cách
quãng
TaiLieu.VN

Điệp ngữ
nối tiếp

Điệp ngữ
Chuyển tiếp
( Điệp ngữ
vòng)


Em hãy xác định điệp ngữ trong ví dụ sau và cho biết
nó thuộc dạng điệp ngữ nào ?
Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương

Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao.
 Điệp ngữ cách quãng
Ai về ai ở mặc ai
Ta như dầu đượm thắp hoài năm canh.
Điệp ngữ nối tiếp

TaiLieu.VN


Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai ?
(Đoàn Thị Điểm – Ngữ văn 7 – tập 2 ).
 Điệp ngữ chuyển tiếp.

TaiLieu.VN


Thế nào là liệt kê ? Nêu các kiểu liệt kê ?

2- liÖt kª
S¾p xÕp nèi tiÕp hµng lo¹t tõ, côm tõ ®Ó diÔn t¶
®Çy ®ñ s©u s¾c nh÷ng khÝa c¹nh cña thùc tÕ,
hay t tëng, t×nh c¶m.

XÉT THEO CẤU TẠO

LIỆT KÊ

TỪNG CẶP
TaiLieu.VN

LIỆT KÊ
KHÔNG
TỪNG CẶP

XÉT THEO Ý NGHĨA

LIỆT KÊ
LIỆT KÊ
KHÔNG
TĂNG TIẾN
TĂNG TIẾN


Tìm phép liệt kê trong các ví dụ sau, cho biết nó
thuộc kiểu liệt kê nào ?
Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng,
Tính mạng và của cải
để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
 Liệt kê theo từng cặp
(Hồ Chí Minh)
thác Lửa, thác Chông
Trập
Thác
Dài,trùng
thác Khó, thác Ông, thác Bà…
 Liệt kê không theo từng
(Tố Hữu)

cặp
đọc,ngẫm nghĩ, tìm tòi, nhận xét suy tưởng
Hắn
và
không biết chán.
 Liệt kê tăng tiến
(Nam Cao)
Tre, nứa,
trúc,mai.vầu
mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non
măng mọc thẳng.
 Liệt kê không tăng tiến
TaiLieu.VN


* CỦNG CỐ :

Câu 1: Câu “ Nam học giỏi làm ba má vui
lòng” là câu có cụm C – V làm :
A . Chủ ngữ
A
B. Vị ngữ
C. Bổ ngữ
D. Định ngữ

TaiLieu.VN


Câu 2 :Câu “Cuối buổi chiều, Huế thường trở về
trong một nỗi yên tĩnh lạ lùng” thuộc loại trạng

ngữ nào?
•
•
•
•

TaiLieu.VN

A. Trạng ngữ chỉ không gian, nơi chốn.
B. Trạng ngữ chỉ nguyên nhân.
cC. Trạng ngữ chỉ thời gian.
D. Trạng ngữ chỉ mục đích.

21


Câu 3“Thể điệu đờn ca Huế có sôi nổi, tươi vui, có buồn cảm,
bâng khuâng, có tiếc thương ai oán” thuộc kiểu liệt kê nào ?
A

Liệt kê tăng tiến

B

Liệt kê không theo từng cặp.

C

Liệt kê không tăng tiến.

D

Liệt kê theo từng cặp

TaiLieu.VN

Ồ ! Tiếc quá.
Sai rồi !
Bạn thử lần
nữa
xem bạn
!
Chúc
mừng
!


Câu 4 : Câu “Chị tôi cho tôi cây bút máy”
thuộc loại câu nào ?
•
•
•
•

TaiLieu.VN

A
A. Câu chủ động
B.Câu bị động
C. Câu đặc biệt

D. Câu rút gọn


HNG DN V NH
- Ôn tập toàn bộ kiến thức Tiếng
Việt,xem lại các bài tập trong SGK.
- Tham khảo phần hớng dẫn kiểm
tra cuối năm.

TaiLieu.VN


CẢM ƠN CÁC EM HỌC
SINH

TaiLieu.VN