Hoạt động tuyên truyền trong cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh 1930 – 1931

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
M U
Cao tro 1930 1931 vi ủnh cao l Xụ Vit Ngh Tnh l cuc din tp

OBO
OKS
.CO
M

ủu tiờn ca cỏch mng nc ta di s lónh ủo ca ng, chun b cho cuc
cỏch mng thỏng tỏm thnh cụng sau ny. Cao tro ny ủó dnh ủc nhng
thng li ủỏng k v gõy ting vang ln. Mt trong nhng nhõn t gúp phn to
nờn thng li ủú phi k ủn cụng tỏc tuyờn truyn giỏo dc qun chỳng ca
ng nhng nm 1930 1931.

Trong lớ lun cỏch mng thỡ nhim v tuyờn truyn trong bt c thi ủi
no cng nhm phc v cho yờu cu chớnh tr thi ủi ủú.

ng ta trong vn ủng qun chỳng ủu tranh mun nm ủc ủng lc
chớnh ca cỏch mng chớnh l qun chỳng cụng nụng thỡ cụng tỏc tuyờn truyn l
khụng th thiu ủc. Vỡ vy ngay t khi ra ủi trong ch ủo cao tro 1930
1931, cụng tỏc tuyờn truyn ủc ng ta quan tõm v ch ủo sỏt sao, k lng.
C CU T CHC V HOT NG TUYấN TRUYN NGH
TNH TRONG CAO TRO 1930 1931
1. C cu t chc

ng ta xỏc ủnh ủc vai trũ quan trng ca cụng tỏc tuyờn truyn nờn
khi mi thnh lp trong ỏn ngh quyt ca TW ton th Hi ngh ln 2 (03 /
1931) ủó ủ ra nhim v : t chc B tuyờn truyn t TW ủn x u , tng u

KI L

v vic chn ngi lm cụng tỏc ủú cng rt quan trng cú chn lc v cỏc c
quan lónh ủo ca ng phi kim tra v lónh ủo cht ch, sỏt sao. B phn
tuyờn truyn l mt thnh phn rt quan trng t chc t x u Trung kỡ ủn tn
chi b:
- X u:

Sau khi ụng Dng Cng Sn ng ra ủi (17.06.1929), chi b ủó phõn
cụng ủng chớ Trn Vn Cung v Nguyn Phong Sc ch ủo phong tro Ngh
Tnh. Ngay t ủu cỏc ủng chớ rt chỳ trng ủn cụng tỏc tuyờn truyn. Va
0



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
lm cụng tỏc ủng va l ngi chu trỏch nhim tuyờn truyn n loỏt, ủng chớ
Trn Vn Cung, Vừ Mai, Nguyn Phong Sc ủó tng bc mt gõy dng c s
ng vng mnh Ngh Tnh. Theo ti liu ca Mt thỏm Phỏp ủ li , qua hi

OBO
OKS
.CO
M

ký cỏc ủng viờn hot ủng 1930 1931 nh Nguyn Li, Chu Vn Rin, Vừ
Mai Chỳng ta cú th thy rừ c cu trong t chc x u Trung k ủy ủ cỏc
b phn:

1. Ban tuyờn truyn:

3 ngi

2. Ban cụng nhõn:

3 ngi

3. Ban nụng dõn:

3 ngi

4. Ban thanh niờnn cng sn:

3 ngi

5. Ban chng ủ quc ch ngha : 3 ngi
6. Ban quõn s:
7. Ban ph n :

3 ngi

Qua ủú chỳng ta thy rng ban tuyờn truyn l ban quan trng nht trong
cỏc ban.
- Tnh u:

Xem xột s ủ ca cỏc t chc tnh u H Tnh do ủng chớ Trn Hng(
tc Hoc) l bớ th v nm 1931, qua ủú chỳng ta cú th hỡnh dung ủc t
chc tnh u Ngh An trong thi kỡ ủú. Trc khi thnh lp, Ban thng v ( t
5/1930 1/1931) lónh ủo tnh b H Tnh cú nm ủng chớ trong ban cỏn s.
ng chớ cỏn b tuyờn truyn cú v trớ th 3 sau dng chớ bớ th v phú bớ th.

Cỏn b tuyờn truyn ph trỏch tiu ban tuyờn truyn v n hnh cu tnh.

KI L

- Huyn u:

Ban lónh ủo huyn gi l Ban tr s. ng chớ tr s tuyờn truyn ph
trỏch tiu ban tuyờn truyn n hnh .
- Chi b:

ng chớ tuyờn truyn l U viờn Ban chp hnh chi b.
thi ủim ny, t chc nụng hi( tnh b nụng) cng ủc c cu cỏc
thnh phn nh tnh u - ủng chớ ph trỏch tuyờn truyn t cp tnh ủn xó b
nụng ủu nm trong Ban cỏn s .
1



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
T thỏng 01/ 1931 tr ủi, phong tro ủỏu tranh ca nhõn dõn lờn cao; cụng
tỏc tuyờn truyn ủũi hi phỏt trin cao hn. Lỳc ny Ban thng v tnh b H
Tnh thnh lp gm cú : Bớ th, tuyờn truyn vo qun chỳng. ng chớ u viờn

OBO
OKS
.CO
M

thng v tuyờn truyn ph trỏch tiu ban tuyờn truyn ( gm cú 3 ủng chớ) v
tiu ban ỏn hnh (3 ủng chớ). Trong t chc huyn u, tng u, chi b, cỏc ủng

chớ tuyờn truyn thuc Ban thng v.
- Tnh ủon thanh niờn:

Xỏc ủnh lc lng thanh niờn l ủi quõn xung kớch ca ng nờn vic
tuyờn truyn giỏo dc trong t chc ny ủc ng quan tõm ủc bit. Vai trũ
ca cụng tỏc tuyờn truyn ủc ủt trong Ban thng v t cp Tnh ủn chi b
ủon.

- T chc tng nụng hi:

ng chớ tuyờn truyn cng l U viờn ban thng v t Tnh dn xó b
nụng.

Túm li, v mt t chc ng ta ủó ủt tuyờn truyn vo v trớ quan trng
t TW xung tn c s. Nh vy thng xuyờn quỏn trit ủc cỏc ch trng,
ngh quyt ca cp trờn, mt khỏc cú s ch ủo sỏt sao ca cp lónh ủo to ủiu
kin cho cụng tỏc tuyờn truyn phỏt trin mnh trong qun chỳng cỏch mng
lm tin ủ cho phong tro ủu tranh lờn cao.
2. Hot ủng tuyờn truyn
- Cỏc hỡnh thc bớ mt :

Bỏo chớ l mt trong nhng hỡnh thc tuyờn truyn bớ mt ủc sc.Bỏo chớ

KI L

thc s l mt mt trn rt ỏc lit m ủú cỏc chin s cỏch mng phi tr bng
mỏu v trớ sỏng to ca mỡnh ủ hon thnh s mng v vang ca bỏo chớ vụ sn
m Lờ nin ủó vch ra: t bỏo khụng nhng l ngi tuyờn truyn tp th m
cũn l ngi t chc tp th v bỏo chớ ca ng khụng nhng hot ủng vi
t cỏch l mt c quan bỏo chớ m vi t cỏch l mt t bo t chc. Nhm

tuyờn truyn giỏc ng cụng nhõn v nụng dõn ủu tranh cỏc t chc ca ng
Cng Sn ủó in n, lu hnh bớ mt nhiu t bỏo cỏch mng.
- Bỏo chớ ca X u Trung k:
2



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Tháng 6 / 1929, Đơng Dương Cộng sản Đảng đã phái đồng chí Nguyễn
Phong Sắc và Trần Văn Cung vào Nghệ An cùng đ/c Võ Mai lập ra xứ bộ Trung
kỳ. Ban chỉ đạo và cơ quan ấn lốt của xứ uỷ đặt tại Vinh.

OBO
OKS
.CO
M

Tờ báo “Bơsêvích” ra đời nhằm tun truyền đường lối chủ trương của
Đảng (07/1929).Đến tháng 08/1929, ra báo “Cơng hội”, 10 / 1929 ra báo “Cơng
nơng binh”. Sau hội nghị hợp nhất của Đảng 03/02 /1930, đ/c Nguyễn Phong
Sắc được cử phụ trách xứ uỷ Trung kỳ kiêm trực tiếp chỉ đạo phong trào Nghệ
An.

Từ đó cơ sở Đảng ở Nghệ Tĩnh phát triển mạnh và việc cần thiết của cơng
tác giáo dục truyền thống của Đảng trong đó vai trò của báo chí cũng nổi lên
hàng đầu. Đó cũng là cơ sở cho hoạt động báo chí của Đảng ở Nghệ Tĩnh trở
nên phong phú và mang nhiều sắc thái.

Ngọn lửa Xơ Viết Nghệ Tĩnh nổ ra thì số báo “Người lao khổ” đầu tiên
của Xứ uỷ Trung kỳ ra mắt. Tên tuổi tờ báo này gắn với cao trào 1930 – 1931.

Nó góp phần trực tiếp chỉ đạo và tổ chức cuộc “tổng diễn tập” đầu tiên của cách
mạng nước ta.

Số 2 của tờ báo ra ngày 02/05/1930, đã cổ vũ phong trào đấu tranh cách
mạng tiến lên. “Người lao khổ” khơng những được phát hành rộng trong tồn xứ
mà còn được tun truyền ra tồn quốc, thơng báo tình hình đấu tranh và kêu gọi
cả nước hưởng ứng. Đến tháng 10 / 1930, “Người lao khổ” dổi tên thành “Lao
khổ”. Từ số 25 ra ngày 10/01/1931 tờ “Lao khổ” lại đổi tên là “Cơng nơng binh”
(kỷ niệm liên hiệp cơng nơng binh Đơng Dương, kỷ niệm Bến Thuỷ đấu tranh).

KI L

Tháng 06/1931, Xứ uỷ Trung kỳ ra tun bố thủ tiêu tờ “Cơng nơng binh”
và “Tranh đấu”. Ra tờ “Vơ sản” để làm cơ quan cho xứ uỷ và tờ “Chỉ đạo” để
sửa lại cách làm việc của Đảng.

- Báo chí của các tỉnh Đảng bộ và huyện đảng bộ:
Mặc dù lưu hành trong các vùng hẹp, có đối tượng , có người đọc riêng tờ
báo của các tỉnh đảng bộ là sự cụ thể hố cơng tác chỉ đạo của Đảng. Đây thực
sự là những tế bào tổ chức gắn chặt với những hoạt động Cách mạng của quần
chúng. Trong nghị quyết của TW tháng 10/1930 đã lưu ý đến việc ra những tờ
3



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
báo địa phương, báo “Sản nghiệp”. Đến tháng 4/1931, xứ uỷ Trung kỳ đã ra
nghị quyết nhấn mạnh: Muốn cho báo phong phú về nội dung cách mạng và lơi
cuốn người đọc nhất là làm cho quần chúng nhận thấy tờ báo Đảng là tờ báo của

OBO
OKS
.CO
M

mình và duy trì lấy báo thì “ các tỉnh uỷ, huyện uỷ quan trọng phải hết sức ra
báo, tổ chức việc làm báo và khuyến khích cho các chi bộ , nhất là các chi bộ
nhà máy phải ra báo sản nghiệp. Phải để cho chi bộ tự viết lấy báo, tự in lấy, tự
kiếm tiền duy trì lấy báo”.

Báo “Tiến lên” là cơ quan tun truyền của Đảng bộ tỉnh Nghệ An ra đời
khoảng tháng 5/1930. Hiện nay rải rác 6 số từ 1931 – 1932. Tháng 05/1933 thay
tên “Tiến lên” bằng tờ “Tự cứu”.

Khu bộ vinh có tờ “Chng vơ sản” ra đời khoảng giữa năm 1931. nhưng
đến đầu năm 1932 đổi tên là “Cờ dân đạo”. Đến tháng 15/02/1932 (tờ số 2) lấy
tên là “Sóng cách mạng” ra mỗi tháng 2 kỳ. Báo “Bước tới” của tỉnh đảng bộ Hà
Tĩnh.

Vào cuối 1929, tờ báo quần chúng bí mật đầu tiên ở Nghệ An xuất hiện tờ
“Xích sinh” cơ quan ngơn luận của Sinh hội đỏ trường Quốc học vinh và do
đồng chí Nguyễn Phong Sắc trực tiếp chỉ đạo. Đến giữa 1930 đổi tên là “Người
học trò” và sang năm 1931 đổi tên là “Học sinh”.

Song song với các tờ báo của xứ uỷ, tỉnh uỷ, các huyện đảng bộ cho in tờ
báo cơ quan ngơn luận của huyện mình để tun truyền cổ động các cấp. Các
loạt báo của các cấp uỷ đảng ra đời và được lưu hành rộng rãi: báo “Tự cứu” của
huyện Can Lộc, báo “Tiếng gọi” củaThạch Hà, báo “Cổ động” của Đức Thọ,

KI L

báo “Bước tới” của Cẩm Xun… ở Nghệ An, huyện bộ Anh Sơn ra báo
“Gương vơ sản”, huyện bộ Quỳnh Lưu ra báo “Lao động”, báo “Nhà q” của
Thanh Chương, báo “Giác ngộ” của Nam Đàn, báo “Dân nghèo” của Nghi
Lộc…

Ngồi ra các cơ quan ngơn luận của xứ uỷ, tỉnh uỷ còn in lại các báo của
trung ương như báo “ Búa liềm”, “Cờ đỏ”, “ Bơnsêvích” nhằm đảm bảo sự chỉ
dạo của trung ương thơng qua các cơ quan ngơn luận của mình trong hồn cảnh
cực kỳ khó khăn về ấn lốt và phát hành. Vì thế, các loại báo này đều có chữ
4



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
tnh u Ngh An in li. Nhng t bỏo ca trung ng ủc phỏt hnh xung
tn ủi phng v cng cú mt s chi b in li mt ln na.
Nh vy l trong quỏ trỡnh vn ủng cỏch mng sau khi ng ta mi

OBO
OKS
.CO
M

thnh lp, bỏo chớ vụ sn Ngh Tnh ủó tr thnh mt v khớ sc bộn m cỏc t
chc ca ng luụn luụn coi trng trong vic ch ủo v phỏt huy sc mnh,
xng ủỏng vi s mng v vang ca mỡnh l nhng ngi tuyờn truyn, c
ủng t chc tp th nh Lờnin ủó tng núi.

- Cỏc tỏc phm Ngh quyt v truyn ủn ca ng:

Di s ch ủo ca ủng chớ Nguyn Aớ Quc, cỏc tỏc phm nhm tuyờn
truyn ch ngha Mỏc Lờnin, ủng li cỏch mng vụ sn ủó ủc bớ mt
chuyn v Vit Nam núi chung v Ngh Tnh núi riờng qua cỏc ủng thu b.
V ủn ủa phng cỏc cp ủng b dựng in li ủ tuyờn truyn sõu rng trong
qung ủi qun chỳng. Cỏc tỏc phm nh: Bn ỏn ch ủ thc dõn Phỏp,
ng cỏch mnh, Nht ký chỡm tu, Tuyờn ngụn ca ng Cng Sn,
Ch ngha ủ quc giai ủon tt cựng ca Ch ngha t bn Nhõn dõn ta
chuyn tay nhau xem. Hoc l h ủc thuc lũng nh tỏc phm ng cỏch
mnh ca ủng chớ Nguyn Aớ Quc.

Ti cỏc trng hc hc sinh tỡm v ủt mua nhiu tỏc phm t Phỏp ủ tỡm
hiu ch ngha cng sn. Lờ Lc mt hc sinh Quc hc Vinh (khoỏ 1926
1929) ủó k rng: Con ủng cỏch mng Vit Nam khụng th tin hnh bng
phng phỏp ci lng m bng phng phỏp bo lc khụng th da vo s
ban n ca cỏc nc ủ quc luụn luụn mun thụn tớnh thuc ủa, m phi

KI L

hng v nc Nga Xụ Vit, mt nh nc cụng nụng ủó xoỏ b ỏch ngi búc
lt ngi. Nhng bc ủi th no thỡ vn cũn l mt n s cn phi tỡm hiu
thờm. c bit Phỏp cú nh xut bn cú rt nhiu sỏch v Ch nghió xó hi
Chỳng tụi gi tin trc cho nh xut bn xó hi ủt mua sỏch. Chỳng tụi nhn
ủc cỏc sỏch nh: Trit yu Mó Khc T, Cng sn nhp mụn, Nhng
bnh u tr ca Ch ngha cng sn, Lm gỡ. Cỏc sỏch ủc chuyn tay nhau
trong ủỏm hc sinh.

5

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Song song vi vic in v phỏt hnh cỏc tỏc phm cỏch mng, ra cỏc t bỏo
ca cỏc cp, b ủng. Cỏc ch th, ngh quyt ca trung ng, x u, tnh u, ủu
ủc in thnh truyn ủn phõn phỏt xung tn c s. Thc s truyn ủn l hỡnh

OBO
OKS
.CO
M

thc s khai ca bỏo chớ vụ sn nh Lờnin ủó tng nhn xột. Nú cú vai trũ rt
ln trong cụng tỏc tuyờn truyn giỏc ng qun chỳng. ú l nhng li hiu triu
kờu gi qun chỳng b ỏp bc ủng lờn ủu tranh. Cỏc t chc qun chỳng nh :
Tng sinh hi Ngh An ủờm 21/01/1930 ri truyn ủn trng Quc hc vinh
kờu gi hc sinh gia nhp Sinh Hi ủ. Ngy 25/04/1930 Tng sinh hi kờu gi
hc sinh ty chay cuc din thuyt ca tng ủc Ngh An H c
KhiTruyn ủn ca tng nụng hi, ph n, cụng hi ủc ri khp ni trc
v sau cỏc cuc ủu tranh ca nhõn dõn nhm phỏt ủng v c v ủu tranh.
- Bng c khu hiu:

Ngoi vic lu hnh bỏo chớ, ri tuyn ủn hỡnh thc tuyờn truyn c
ủng bng c, biu ng ủc ng rt quan tõm v cú s ch ủo c th cho
tng cuc ủu tranh. Hỡnh thc ny cú tỏc dng trc din, c v phong tro, to
khớ th hng hc sụi ủng cho qun chỳng, to nim tin cho qun chỳng ủi vi
ng. Bng c biu ng thng ủc treo nhng ni tp trung qun chỳng
nh ủỡnh lng, ch , ging nc, ngó ba ủng, rp hỏt, tri lớnh, trng hc
ủ chun b cho cỏc ngy l k nim ln v qun chỳng ủu tranh.
- Hỡnh thc tuyờn truyn cụng khai:

Ngoi cỏc phng thc s dng bỏo chớ,truyn ủn lu hnh trong ủiu
kin bớ mt. Cỏc cp b ủng cũn s dng hỡnh thc hot ủng cụng khai, hp

KI L

phỏp nhm tuyờn truyn tinh thn yờu nc trong qung ủi qun chỳng. Hỡnh
thc th ca tuyờn truynủc s dng cú hiu qu. Ni dung th ca l ca ngi
cỏch mng Thỏng 10 Nga, tinh thn anh dng hy sinh ca cỏc chin s cỏch
mng.

Vo nm 1930, ủ tuyờn truyn ủc sõu rng trong qun chỳng , ủng
chớ ng Chỏnh K ( trng ban tuyờn truyn tnh u Ngh An) ủó lm nhiu
bi th theo li hỏt dm ủ ph bin cho nhõn dõn, nhng bi th cú vn ủiu
nờn rt d thuc:
6



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Cụng nụng binh mt phỏi
Anh em phi ủng tỡnh
Quyt mt d nhit thnh

OBO
OKS
.CO
M

ủ cựng nhau chin ủu
trn cui cựng chin ủu.

Song song vi th ca tuyờn truyn, trong cỏc ln ủiu dõn ca, hũ vố, kch
tungủu mang ủm sc sng cỏch mng ca ngi dõn Ngh Tnh. Truyn
thng ủỏnh gic cu nc ca ụng cha ta t thi trc ủõy ủc th hin lờn sõn
khu. Cỏc v tung Trng Trc, Trng Nh ủc cụng din khp ni. v
din thờm sinh ủng, h mn gm giỏo hoc ủ t khớ ủt ủỡnh lng nh:
ủỡnh Long n, ủn MuCú nhiu lng thnh lp t vn ngh ca thanh niờn
nh: lng Nguyt Rng (Thanh Chng), lng Hu Bit (Nam n) Nhng
chin s trờn mt trn vn ngh ủú sau tr thnh cỏn b nũng ct ca ng.
Ngi cỏn b cỏch mng trong bt c hon cnh no cng tỡm mi cỏch
ủ ủa ting núi ca ng ủn vi qun chỳng. Ti cỏc bui mit- tinh ủu tranh,
l truy ủiu hp ch phiờnmin l cú t 10 ngi tr lờn l cỏn b tuyờn
truyn ủng lờn din thuyt cho ủng bo nghe vai trũ ca ch em ph n trong
phng thc ny rt quan trng. H va l ngi ủi ch, hoc l ngi tham gia
cỏc cuc ủu tranh, ủng thi l cỏn b tuyờn truyn c ủng thot n thot hin
nhanh nhn, hot bỏt. lch s ủ li nhng tm gng ủú nh ch Nguyn Th
Pha, Tụn Th Qu, Nguyn Th Xuõn, Nguyn Th Thiu, Ch Dung, Phan Th
Ngc Bng, Vừ Th Ngv vụ vn ch em khỏc na.

KI L

Phong tro ủu tranh lờn cao khin thc dõn Phỏp hong s, chỳng thc
hin khng b trng. n bt dng lờn khp ni. Hng ngn chin s b bt
giam. Trong lao tự khụng cú giy bỳt, cỏc ủ/c vn xut bn lao tun bỏo,
Ting nh pha, v cỏc tỏc phm vn hc bng ming. Cỏc tiu thuyt ming
ủc chuyn th thnh kch nh v Git mỏu hng ca ủ/c H Tựng Mu
ủc hoan nghờnh nhit lit nh lao Vinh nm 1931. lao Kom Tum lp Tao
n ngc tht, th ca ủc sỏng tỏc ủ ca ngi tinh thn hy sinh anh dng ca
ủng chớ mỡnh v tin tng vo ngy thng li ca cỏch mng. Mt khỏc, cỏc chi
7

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
bộ trong tù cũng được thành lập để chỉ đạo Đảng viên đấu tranh. Chi bộ nhà lao
Vinh do xứ uỷ trực tiếp lãnh đạo. Tại nhà lao Đồng Hới (Quảng Bình) lập chi bộ
nhà lao năm 1932 trong đó ban chấp hành gồm 4 tiểu tổ như : phụ trách tun

OBO
OKS
.CO
M

truyền là đ/c Võ Thị Ngọ, phụ trách in tài liệu là Nguyễn Trung Lục, Đinh Quế,
phụ trách binh lính là đ/c Trần Mạnh Táo và Bí thư chi bộ là đ/c Lê Bá Cảnh.
Các đ/c in báo “Bước tới” và báo “Lao khổ” ( theo báo cáo ngày 18/01/1934 của
Paul Humbert chánh cảnh sát đặc biệt gửi chánh cảnh sát và Liêm phóng Trung
kỳ ở Huế).

Ngồi ra Đảng ta còn lợi dụng một số báo của địch xuất bản như “Tiếng
dân”, “Đơng Pháp”, “Cơng luận”…có tin đưa về các cuộc biểu tình của các
vùng để tun truyền vận động quần chúng vững tin vào Đảng.
- Địa bàn hoạt động:

Để vận chuyển được số truyền đơn và báo chí xuống cơ sở, người chiến
sỹ giao liên phải nhanh nhẹn, khéo léo cải trang thạt giỏi. Phần đa lực lượng này
là phụ nữ và thanh niên trẻ. Họ cải trang làm người đi chợ, bn hàng tấm,
người đi chăn trâu, cắt cỏ hoặc là người thợ cắt tóc, là người con gái đã lấy
chồng nay về thăm cha mẹ đẻ…Đó là những người như: Hồng Thị Tích, Mai
Thị Đản, Lê Cảnh Cải …

Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, Đảng ta nắm vững phương châm
đó nên cơ sở Đảng 1930 / 1931 được xây dựng và phát triển trong hai tỉnh. Các
cơ quan ấn lốt được thành lập từ xứ uỷ đến tận chi bộ. Người cộng sản sử dụng
các cơ sở bí mật để làm nơi ấn lốt như : nhà thờ họ Hồng Trần, họ ng,

KI L

Nguyễn Như, Lê Ban, Nguyễn Cơng, Nguyễn Đình Kính…Đình, chùa, miếu am
cũng được sử dụng làm nơi in ấn tài liệu Đảng. Hoặc là ở trong rừng núi, hang
đá như hang đá bạc, hang đá chồng ( Kỳ Anh)…Và cũng có lúc cơ sở ấn lóat
được đặt trong các nhà giàu có tinh thần cách mạng khiến địch khơng nghi ngờ
gì cả. Ngay ở thành phố gần sào huyệt của địch nhưng báo chí và truyền đơn vẫn
ra đều đặn được chuyển về cơ sở. Cơ quan ấn lốt của xứ uỷ được dặt ở tại nhà
Nguyễn Hữu Diên (làng n Dũng thượng) sau đó chuyển xuống nhà ơng Đinh
Văn Hồ (làng n Lưu). Đi đến đâu cơ quan này ccũng được nhân dân bảo vệ
8



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
chu đáo. Ngồi ra, khu nội trú học sinh cũng được sử dụng in truyền đơn cộng
sản. Theo báo cáo ngày 4/3/1930 của cơng sứ Pháp ở Hà Tĩnh gửi Khâm sứ
Trung kỳ về việc bắt được truyền đơn và đồ dùng in tài liệu tại nhà trọ của học
Quốc học Vinh.

OBO
OKS
.CO
M

sinh Lê Bá Cảnh ở Hà Tĩnh. Thậm chí truyền đơn được in ngay trong trường
Trong hồn cảnh lúc bấy giờ, để bảo tồn cuộc sống cũng đã q vất vả
huống chi phải tìm mọi cách để đảm bảo thơng tin liên lạc xuống tận cơ sở, phát
động phong trào đấu tranh của nhân dân lại càng vất vả nguy hiểm hơn.
Ngồi việc ấn hành các tài liệu truyền đơn, báo chí của xứ uỷ, tỉnh uỷ, các
cơ sở còn in lại truyền đơn, nghị quyết của trung ương kêu gọi các tỉnh ủng hộ
Nghệ Tĩnh đỏ. Đó cũng nguồn động viên to lớn đối với phong trào cách mạng ở
Nghệ Tĩnh. Nhân dân Nghệ Tĩnh thấy được sự “chia lửa” với mình nên vững tin
về Đảng, về cách mạng.

Cơng tác tun truyền của Đảng phát triển mạnh tạ cơ sở vững chắc cho
phong trào đấu tranh của nhân dân Nghệ Tĩnh 1930-1931. Garnier (Tiểu đồn
trưởng chỉ huy chi khu Hà Tĩnh) đã báo cáo lên Khâm sứ Trung kỳ ngày
12/06/1931 như sau: “Đảng cộng sản đã có một mảnh đất chuẩn bị sẵn sàng,
Đảng đã hoạt động với sự hiểu biết sâu sắc tâm lý dân chúng, theo nội dung
chương trình và một phương pháp, biết khai thác tình trạng nghèo khổ của dân
chúng, hứa hẹn với họ một cuộc sống hạnh phúc, cổ vũ và động viên tinh thần
dân tộc, để sau đó tun truyền chủ nghĩa cộng sản”.
3. Phương pháp ấn lốt (in ấn)

KI L

Trong điều kiện hoạt động bí mật vơ cung khó khăn về tài chính cũng như
về kỹ thuật, người cán bộ ấn lốt tìm mọi cách để giải quyết ra tờ báo đúng kỳ,
có chất lượng để phân phát về cơ sở. Phương tiện ấn hành thủ cơng là chủ yếu.
- Phương pháp in thạch:

Trong điều kiện như vậy in thạch vừa đơn giản, nhanh dễ xố dấu vết mỗi
khi có động. Ngun liệu để in là thạch. Thạch là thứ dùng để giải khát, có sợi

như sợi miến được chế ra từ rong biển. Thạch được nấu lên đổ vào khay (mâm
gỗ hoặc mâm đồng) dàn phẳng để nguội. Lấy tờ mẫu truyền đơn hoặc báo úp lên
9



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
mặt thạch, ta sẽ có chữ trải trên thạch (bản mẫu viết bằng mực, càng đậm mực
bao nhiêu thì số lượng in ra nhiều bấy nhiêu). Sau đó láy giấy trắng ép vào mặt
thạch vuốt thẳng. Lấy lên ta có bản in như bản mẫu. Cứ mỗi lần in trên thạch ta
viết bản khác.

OBO
OKS
.CO
M

được từ 80 – 100 tờ. Lúc in trên thạch nhạt chữ, phải đổ thạch vào nấu lại và
Hồn cảnh hoạt động bí mật nên in tài liệu khó và vật tư cũng khó. Để có
được thạch, các cơ sở Đảng phải đi chợ huyện hoặc tỉnh để mua. Nếu khơng có
thạch đã chế sẵn, thì phải mua rong biển về tự nấu lấy. Những thứ này lúc đưa
về rất khó khăn. các cơ sở Đảng phải nguỵ trang thật khéo mới qua được vòng
kiểm sốt của địch. Cuối 1931, địch khủng bố mạnh tình hình hoạt động của
Đảng vơ cùng khó khăn. Các bộ phận ấn lốt phải rút vào rừng sâu như: Tràng
Ri,Vều, núi Hồng Lĩnh… Khơng có thạch, họ phải dùng bột nếp thay. Số lượng
tài liệu in một lần ít hơn. Song bước đầu đã giải quyết được khó khăn.
- Phương pháp in Litơ:

Ngồi việc in thạch là phổ biến của các cơ sở ấn lốt. Phương pháp in Litơ
cũng góp phần quan trọng trong cơng tác tun truyền của Đảng. Cán bộ ấn lốt

dùng dao khắc chữ trái lên mặt đá phẳng, sau đó thoa muội đèn dầu hoả lên, lấy
giấy trắng đặt vào mặt đá vuốt phẳng. Ta sẽ được một bản in. Phương pháp này
phức tạp hơn về khắc chữ lên đá lâu và dùng một lần là bỏ. Tuy nhiên, in Litơ có

KI L

mặt thuận lợi là khơng có thạch vẫn in được và tiện vì ở trong rừng núi sẵn đá.

10



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
KẾT LUẬN
Vừa mới ra đời, Đảng đã phát động được một phong trào cách mạng rộng

OBO
OKS
.CO
M

lớn dẫn đến đỉnh cao thành lập chính quyền Xơ Viết ở hai tỉnh Nghệ An, Hà
Tĩnh. Tuy bị khủng bố song thành quả mà Đảng dành được qua cao trào này là
điều mà địch khơng xố bỏ nổi. Cao trào 1930 – 1931 là bước đi đầu tiên có ý
nghĩa quyết định đối với tiến trình cách mạng nước ta sau này. Đảng ta trong cao
trào này ở Nghệ Tĩnh đã tiến hành cơng tác tun truyền một cách hiệu quả, đạt
được những thành tựu to lớn, nổi bật.

Về cơ cấu cơng tác tun truyền được Đảng kiện tồn từ TW đến chi bộ
gồm các cấp như xứ uỷ, tỉnh uỷ, huyện uỷ, chi bộ, tỉnh đồn thanh niên, tổ chức

tổng nơng hội... Đường lối của Đảng được truyền bá liền mạch, thống nhất và
nhanh chóng.

Nhờ cơ cấu tổ chức thống nhất như trên nên hoạt động tun truyền được
tiến hành thuận lợi qua các hình thức bí mật như báo chí của xứ uỷ trung kỳ, các
tỉnh đảng bộ, huyện đảng bộ, các tác phẩm nghị quyết và truyền đơn của Đảng
đến băng cờ khẩu hiệu. Ngồi ra Đảng còn tận dụng tối đa sức mạnh của các
hình thức cơng khai qua thơ ca tun truyền, hò vè các hình thức sân khấu để
tun truyền, giáo dục quần chúng.

Nội dung tun truyền phong phú nhằm cổ vũ, động viên tinh thần chiến
đấu của quần chúng, đặc biệt là giáo dục cơng nhân – nơng dân, chống địch
khủng bố trắng. Trong những ngày bị khủng bố, cơng tác tun truyền còn phát
chúng.

KI L

huy tính tích cực trong uốn nắn tư tưởng lệch lạc và cơng tác tổ chức quần
Báo chí, truyền đơn của cách mạng được in ấn nhờ những phương pháp
ấn lốt thơ sơ nhưng hiệu quả như phương pháp in thạch, in litơ...Đó là những
sáng tạo của cán bộ đảng viên trong những ngày hoạt động cách mạng, phục vụ
u cầu của cơng tác in ấn tun truyền.
Địa bàn hoạt động của người cán bộ tun truyền rất rộng và linh hoạt. Cơ
sở hoạt động tun truyền và ấn lốt tài liệu của Đảng được đặt khắp nơi, luồn
11



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
lỏch, bỏm r trong qun chỳng nhõn dõn. Chớnh trong lũng nhõn dõn, nhng c

OBO
OKS
.CO
M

s y ủc nuụi dng v phỏt huy vai trũ ca mỡnh.

MC LC

M U .............................................................................................................. 0
1. C cu t chc ............................................................................................... 0
2. Hot ủng tuyờn truyn.................................................................................. 2
3. Phng phỏp n loỏt (in n) ........................................................................... 9

KI L

KT LUN ........................................................................................................ 11

12