Đề thi thử THPT quốc gia năm 2016 môn văn đề số 7

ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA MÔN VĂN NĂM 2016 – ĐỀ SỐ 7
Câu I (2,0 điểm)
“Bà lão cúi đầu nín lặng. Bà lão hiểu rồi. Lòng người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra
biết bao nhiêu cơ sự, vừa ai oán vừa xót thương cho số kiếp đứa con mình. Chao ôi, người
ta dựng vợ gả chồng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái
mở mặt sau này. Còn mình thì... Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rủ xuống hai dòng nước
mắt... Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này không?”
(Trích Vợ nhặt - Kim Lân)
Đọc đoạn trích trên và thực hiện các yêu cầu sau:
1. Xác định những phương thức biểu đạt được sử dụng trong đoạn văn. (0,5 điểm)
2. Nội dung chủ yếu của đoạn văn bản là gì ? (0,5 điểm)
3. Xác định thành ngữ dân gian được sử dụng trong đoạn văn và nêu hiệu quả nghệ thuật
của các thành ngữ đó . (1,0 điểm)
Câu II (3,0 điểm)
Đại tướng Võ Nguyên Giáp ra đi là một mất mát lớn cho dân tộc Việt Nam và bạn bè
quốc tế. Hàng triệu trái tim đã thổn thức khi đại tướng từ trần, đất nước chìm ngập trong
nước mắt của nhân dân. Trong đó có không ít những học sinh, sinh viên, chưa từng được
gặp ông ngoài đời, cũng nức nở khóc ông.
Anh/chị suy nghĩ gì về những giọt nước mắt của các bạn trẻ khi có ý kiến từng cho
rằng: “Thế hệ trẻ không phải sống trong bom đạn hiểm nguy, chỉ biết hưởng thụ trong đời
sống hiện đại, xô bồ nên trái tim thường thờ ơ, vô cảm với xung quanh”.
Câu III (5,0 điểm)
Sách Ngữ văn 12 có viết: “Thơ Xuân Quỳnh in đậm vẻ đẹp nữ tính, là tiếng nói của
một tâm hồn giàu trắc ẩn, hồn hậu, chân thực và luôn da diết trong khát vọng về một hạnh
phúc đời thường”. Và có ý kiến cho rằng: “Sóng là một trong những bài thơ tiêu biểu cho
hồn thơ Xuân Quỳnh”.
Anh/ chị hãy trình bày ý kiến của mình về các nhận xét trên.


ĐÁP ÁN ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA MÔN VĂN NĂM 2016 – ĐỀ SỐ 7
Câu

Ý

Nội dung
Đọc đoạn trích trong truyện ngắn Vợ nhặt và thực hiện các

I

Điểm
2,0

yêu cầu
Yêu cầu chung
- Câu này kiểm tra năng lực đọc hiểu văn bản của thí sinh; đòi
hỏi thí sinh phải huy động kiến thức và kĩ năng đọc hiểu một văn
bản văn học thuộc thể loại truyện ngắn để làm bài.
- Đề không yêu cầu đọc hiểu mọi phương diện của đoạn trích, chỉ
kiểm tra một số khía cạnh. Cảm nhận của thí sinh có thể phong
phú nhưng cần nắm bắt được nội dung chính của văn bản, nhận
ra các phương thức biểu đạt trong đoạn trích và nghệ thuật sử
dụng thành ngữ của nhà văn.
Yêu cầu cụ thể
1

Những phương thức biểu đạt được sử dụng trong đoạn văn: biểu

0,5

cảm, tự sự, miêu tả.
2

Nội dung chủ yếu của đoạn văn bản diễn tả tâm trạng bà cụ Tứ

0,5

khi biết con trai (nhân vật Tràng) “nhặt” được vợ.
3

- Các thành ngữ dân gian được sử dụng trong đoạn văn: dựng vợ

1,0

gả chồng, sinh con đẻ cái, ăn nên làm nổi.
- Hiệu quả nghệ thuật của các thành ngữ: các thành ngữ dân gian
quen thuộc trong lời ăn tiếng nói nhân dân được sử dụng một cách
sáng tạo, qua đó dòng tâm tư của người kể hòa vào với dòng suy
nghĩ của nhân vật bà cụ Tứ; suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật trở
nên thật gần gũi, được thể hiện rất tự nhiên; nỗi lòng, tâm trạng
cùa người mẹ thương con thật được diễn tả thật chân thực.

II

Suy nghĩ về những giọt nước mắt của các bạn trẻ khóc Đại
tướng Võ Nguyên Giáp khi có ý kiến từng cho rằng: “Thế hệ
trẻ không phải sống trong bom đạn hiểm nguy, chỉ biết hưởng

3,0


thụ trong đời sống hiện đại, xô bồ nên trái tim thường thờ ơ, vô

cảm với xung quanh”.

Yêu cầu chung:
- Câu này kiểm tra năng lực viết bài nghị luận xã hội của thí
sinh; đòi hỏi thí sinh phải huy động những hiểu biết về đời sống
xã hội, kĩ năng tạo lập văn bản và khả năng bày tỏ quan điểm
riêng của mình để làm bài.
- Thí sinh có thể triển khai vấn đề theo nhiều cách khác nhau,
nhưng phải có lí lẽ và căn cứ xác đáng; được tự do bày tỏ quan
điểm của mình, nhưng phải có thái độ chân thành, nghiêm túc,
phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội và luật pháp quốc tế.

1.

Yêu cầu cụ thể

3,0

Làm rõ vấn đề:

0,5

- Giọt nước mắt của các bạn trẻ trong đám tang đại tướng Võ
Nguyên Giáp thể hiện những tình cảm chân thành, sâu sắc đối với
vị tướng của nhân dân.
- Giọt nước mắt ấy khác với nhận định: “Thế hệ trẻ không phải
sống trong bom đạn hiểm nguy, chỉ biết hưởng thụ trong đời sống
hiện đại, xô bồ nên trái tim thường thờ ơ, vô cảm với xung
quanh.”, cho rằng những người trẻ trong cuộc sống hòa bình của
thời hiện đại nặng về cuộc sống vật chất mà coi nhẹ những giá trị

tinh thần.

2

Bàn luận:
- Thí sinh có thể có những hướng bàn luận khác nhau miễn là
thuyết phục; dưới đây là những ý tham khảo:
* Về những giọt nước mắt của các bạn trẻ trong đám tang của

2,0


Đại tướng Võ Nguyên Giáp:
- Giọt nước mắt bộc lộ tình cảm chân thành, tự nhiên, thực sự:
Các bạn trẻ không có khoảng cách thế hệ mà rất gần gũi thân
quen, ruột thịt với Đại tướng; sự đau đớn, tiếc thương vô hạn, xúc
động mãnh liệt trước sự ra đi của Đại tướng. Nỗi đau của giới trẻ
hòa chung đau thương của cả dân tộc.
- Giọt nước mắt xuất phát những tình cảm đẹp đẽ của các bạn
trẻ thể hiện: Sự tôn thờ, ngưỡng mộ một nhân cách vĩ đại, trí tuệ,
tài năng; lòng biết ơn, tri ân người anh hùng có công với đất nước,
với dân tộc.
- Giọt nước mắt thể hiện tâm hồn trong sáng, hướng thiện: luôn
hướng đến những giá trị tốt đẹp, những chuẩn mực cao quý trong
cuộc đời; lòng yêu nước thường trực, giàu tinh thần dân tộc với
niềm tự hào về thế hệ cha anh; biết quan tâm trăn trở tới những
vấn đề xã hội…
* Về nhận định trái chiều:
- Từ lâu, trong xã hội đã có những lời chê trách với thế hệ trẻ, cho
rằng họ sống “thờ ơ, vô cảm”. Đó là những ý nghĩ sai lệch thể hiện

cái nhìn phiến diện khi chỉ nhắm đế một bộ phận nhỏ giới trẻ, chưa
thực sự hiểu hết về thế hệ trẻ. Sau đám tang Đại tướng Võ Nguyên
Giáp - một con người với công lao to lớn với dân tộc, trí tuệ, tài
năng, và đặc biệt là nhân cách cao đẹp suốt đời cống hiến cho đất
nước - chắc hẳn nhiều người sẽ có cái nhìn khác về các bạn trẻ khi
chứng kiến những giọt nước mắt của họ.
- Thường ngày, với sự trẻ trung, sôi nổi, các bạn trẻ luôn đề cao
cái tôi cá nhân của mình nên dễ bị lầm tưởng là vô tâm, thờ ơ với
xung quanh. Nhưng trong hoàn cảnh trọng đại có ý nghĩa, liên
quan đến dân tộc cộng đồng, giới trẻ đã bộc lộ tình cảm và phẩm
chất đẹp đẽ của con người Việt Nam. Không chỉ có giọt nước mắt
rơi, các bạn trẻ còn có rất nhiều hành động thiết thực, có ý nghĩa
trong đám tang đại tướng.
3

Bài học nhận thức và hành động:

0,5


- Tin tưởng trong tâm hồn thế hệ trẻ luôn tiềm ẩn những tình cảm
tốt đẹp và bản chất cao quý.
- Tích cực rèn luyện, tu dưỡng, sẵn sàng phát huy sức trẻ, tiếp nối
truyền thống của cha anh.
Cảm nhận về bài thơ Sóng và trình bày ý kiến về các nhận

III

5,0

xét...
Yêu cầu chung
- Câu này kiểm tra năng lực viết bài nghị luận văn học của thí
sinh; đòi hỏi thí sinh phải huy động kiến thức về tác phẩm văn
học, về phong cách nghệ thuật tác giả, kĩ năng tạo lập văn bản và
khả năng cảm thụ văn chương của mình để làm bài.
- Thí sinh có thể cảm nhận và kiến giải theo những cách khác
nhau, nhưng phải có lí lẽ, có căn cứ xác đáng, không được thoát
ly văn bản tác phẩm.

Yêu cầu cụ thể
1

Giới thiệu khái quát tác giả- tác phẩm:

0,5

- Xuân Quỳnh là một trong những gương mặt tiêu biểu của thế hệ
thơ trẻ thời chống Mĩ cứu nước. Thơ Xuân Quỳnh in đậm vẻ đẹp
nữ tính, vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ nhiều trắc ẩn, hồn nhiên,
chân thành, đằm thắm, da diết trong khát vọng đời thường.
- Bài thơ “Sóng” được sáng tác năm 1967, trong chuyến đi thực tế
ở vùng biển Diêm Điền (Thái Bình), là bài thơ tiêu biểu cho phong
cách thơ Xuân Quỳnh.
2

Giải thích các ý kiến:
- Ý kiến thứ nhất:
+ Vẻ đẹp nữ tính: Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng, là tiếng nói tâm
hồn của người phụ nữ khi yêu với những nét đẹp đằm thắm, dịu

dàng, đôn hậu, vị tha, sâu lắng…
+ Tiếng nói của một tâm hồn giàu trắc ẩn, hồn hậu, chân thực và

0,5


luôn da diết trong khát vọng về một hạnh phúc đời thường: tiếng thơ
với những cảm xúc, suy tư, thao thức, khát khao… rất đời, rất gần
gũi.
- Ý kiến thứ hai: Sóng là một trong những bài thơ tiêu biểu cho hồn
thơ Xuân Quỳnh.
+ Sóng viết về tình yêu - đề tài nổi bật trong thơ Xuân Quỳnh.
+ Sóng rất tiêu biểu cho hồn thơ Xuân Quỳnh: chân thành, đằm
thắm mà khát khao, say mê bất tận, hồn nhiên trẻ trung mà suy tư,
sâu lắng, ước mơ đến cháy bỏng… một vẻ đẹp rất nữ tính.
3

Cảm nhận về bài thơ Sóng hướng tới bình luận các ý kiến:

* Về nội dung:
- Thơ Xuân Quỳnh in đậm vẻ đẹp nữ tính – Sóng thể hiện vẻ đẹp
tâm hồn người con gái khi yêu
+ Tâm hồn người phụ nữ luôn phức điệu với những cung bậc cảm
xúc, những rung động mãnh liệt, luôn rạo rực và đầy khát khao,
luôn tìm cách lí giải tâm hồn mình và đi tìm cội nguồn của tình
yêu.
+ Tâm hồn người phụ nữ hồn hậu, rất thành thực với tình yêu vừa
đằm thắm, dịu dàng vừa sôi nổi, đắm say, với nỗi nhớ cồn cào, da
diết, lắng sâu.
+ Một tình yêu đằm thắm, thủy chung, vị tha vượt bao cách trở “Hướng về anh một phương” dù trời đất có thay phương đổi

hướng.
- Sóng thể hiện một tâm hồn giàu trắc ẩn, hồn hậu, chân thực và
luôn da diết trong khát vọng về một hạnh phúc đời thường”.
+ Bài thơ thể hiện một trái tim phụ nữ hồn hậu, chân thành, nhiều
lo âu và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường - hi
vọng vào tình yêu cao cả trước thử thách nghiệt ngã của thời gian
và cuộc đời.
+ Tình yêu không vị kỉ mà đầy trách nhiệm, muốn hoà nhập vào

3,0


cái chung với khát khao dâng hiến trọn vẹn và vươn tới một tình
yêu vĩnh hằng.
* Về nghệ thuật:
- Hình tượng “ Sóng” và “Em” với kết cấu song hành là sáng tạo
độc đáo thể hiện sinh động và chân thực những cảm xúc và khát
vọng trong tâm hồn người phụ nữ đang yêu.
- Thể thơ năm chữ, âm điệu bằng trắc của những câu thơ thay đổi
đan xen nhau, nhịp điệu phù hợp với nhịp điệu vận động của
“sóng” và phù hợp với cảm xúc của nhân vật trữ tình.
- Từ ngữ giản dị, trong sáng, giàu sức gợi, biểu cảm diễn tả chân
thực những trạng thái đối lập mà thống nhất của “sóng” và của
tâm hồn người con gái khi yêu.
4

Bình luận chung về các ý kiến:
- Hai ý kiến là những nhận xét xác đáng về hồn thơ Xuân Quỳnh.
Ý kiến thứ nhất cụ thể hóa hồn thơ Xuân Quỳnh với những nhận
định thật sâu sắc, xác đáng. Ý kiến thứ hai là đánh giá mang tính

khái quát về bài thơ Sóng ở góc nhìn về hồn thơ, về phong cách
tác giả. Hai ý kiến có tính chất bổ sung cho nhau và khẳng định vị
trí bài thơ Sóng trong thơ Xuân Quỳnh.
- Sóng góp phần khẳng định phong cách thơ tình Xuân Quỳnh, là
lời tự hát về tình yêu với nhịp đập của một trái tim hồn hậu, giàu
yêu thương, giàu khát vọng và ít nhiều những phấp phỏng, lo âu,
vừa mạnh mẽ vừa yếu đuối… Sóng là tiếng nói rất trẻ trung và
đằm thắm nồng nàn về tình yêu của người phụ nữ. Với Sóng,
Xuân Quỳnh góp thêm một cách diễn tả độc đáo về đề tài muôn
thuở của loài người – đề tài tình yêu.
- Thí sinh có thể bày tỏ quan điểm riêng của mình về các nhận
định; cần nhận thức được những hiểu biết về tác giả và việc bám
sát văn bản để bày tỏ ý kiến và thuyết phục về vấn đề là quan
trọng.

1,0