Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn các trường trung học phổ thông huyện cần giuộc tỉnh long an

1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
________________________

NGUYỄN THỊ NGUYÊN

MỘT SỐ GIẢI PHÁP
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN CẦN GIUỘC
TỈNH LONG AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Nghệ An, 2015


2

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
________________________

NGUYỄN THỊ NGUYÊN

MỘT SỐ GIẢI PHÁP
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN CẦN GIUỘC

TỈNH LONG AN
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS NGUYỄN THỊ HƯỜNG

Nghệ An, 2015


3

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của tôi.
Những kết quả và các số liệu trích dẫn trong luận văn là trung thực. Tôi xin
hoàn toàn chịu trách nhiệm trước Khoa Giáo dục - Trường Đại học Vinh về
sự cam đoan này.

Long An, ngày 19 tháng 05 năm 2015
Tác giả
Nguyễn Thị Nguyên


4

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tác giả đã
nhận được sự động viên, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi của các cấp lãnh

đạo; các thầy giáo, cô giáo; các bạn đồng nghiệp và gia đình. Tác giả xin chân
thành cảm ơn:
- Trường Đại học Vinh; trường Đại học Kinh tế - Công nghiệp Long
An; Các thầy, cô giảng dạy lớp cao học QLGD K21-Long An đã giảng dạy và
tạo kiện thuận lợi để bản thân hoàn thành luận văn.
- Sở Giáo dục Đào tạo Long An; Lãnh đạo, giáo viên và học sinh của 5
trường Trung học phổ thông huyện Cần Giuộc; các cơ quan đoàn thể xã hội;
cha mẹ học sinh trên địa bàn huyện Cần Giuộc đã nhiệt tình cộng tác, cung
cấp thông tin, số liệu, cho ý kiến và tạo điều kiện thuận lợi cho bản thân trong
quá trình nghiên cứu thực tế để làm luận văn.
- Gia đình đã động viên, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho bản trong
quá trình học tập và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Đặc biệt, tác giả xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cô giáo
- PGS. TS. Nguyễn Thị Hường - Người hướng dẫn khoa học đã tận tâm bồi
dưỡng kiến thức, phương pháp nghiên cứu và trực tiếp giúp đỡ, động viên tác
giả hoàn thành luận văn này.
Mặc dù đã cố gắng rất nhiều trong quá trình nghiên cứu, song chắc
rằng luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, tác giả kính mong nhận được
những lời chỉ dẫn của các thầy giáo, cô giáo, ý kiến đóng góp trao đổi của các
bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Tác giả xin chân thành
cảm ơn!
Nghệ An, tháng 5 năm 2015
Tác giả
Nguyễn Thị Nguyên


5

MỤC LỤC
Trang

Tuy nhiên, trong công nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của
hiệu trưởng vẫn còn bộc lộ những hạn chế, bất cập, thiếu những biện pháp
mang tính chiến lược dài hạn, thiếu cụ thể; 100% tổ trưởng chuyên môn chưa
được đi đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý do ngành giáo dục huyện chưa
có tổ chức, hiệu trưởng không có thẩm quyền và điều kiện cho đi đào tạo, bồi
dưỡng; trong kiểm tra đánh giá chưa thường xuyên, chưa có cơ chế phối hợp
chặt chẽ giữa tổ trưởng chuyên môn với các tổ chức đoàn thể nhà trường, việc
quản lý của tổ trưởng chuyên môn đối với giáo viên trong thực hiện qui chế,
chuyên môn có khi còn lỏng lẽo nhất là việc chỉ đạo đổi mới phương pháp
dạy học còn lúng túng, việc tự học tự rèn, dự giờ, thao giảng, nghiên cứu khoa
học còn nặng hình thức....................................................................................60


6

DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT
BGH
CBQL
CB-GV-NV
CĐ
CSVC
GV
GD
HT
HS
NXB
PHT
PGD
TH
THCS

THPT
TCM
TTCM
TN
XD

:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:

Ban giám hiệu
Cán bộ quản lý
Cán bộ, giáo viên, nhân viên
Công đoàn

Cơ sở vật chất
Giáo viên
Giáo dục
Hiệu trưởng
Học sinh
Nhà xuất bản
Phó hiệu trưởng
Phòng giáo dục
Tiểu học
Trung học cơ sở`
Trung học phổ thông
Tổ chuyên môn
Tổ trưởng chuyên môn
Thanh niên
Xây dựng


7

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Trang
Tuy nhiên, trong công nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của
hiệu trưởng vẫn còn bộc lộ những hạn chế, bất cập, thiếu những biện pháp
mang tính chiến lược dài hạn, thiếu cụ thể; 100% tổ trưởng chuyên môn chưa
được đi đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý do ngành giáo dục huyện chưa
có tổ chức, hiệu trưởng không có thẩm quyền và điều kiện cho đi đào tạo, bồi
dưỡng; trong kiểm tra đánh giá chưa thường xuyên, chưa có cơ chế phối hợp
chặt chẽ giữa tổ trưởng chuyên môn với các tổ chức đoàn thể nhà trường, việc
quản lý của tổ trưởng chuyên môn đối với giáo viên trong thực hiện qui chế,
chuyên môn có khi còn lỏng lẽo nhất là việc chỉ đạo đổi mới phương pháp

dạy học còn lúng túng, việc tự học tự rèn, dự giờ, thao giảng, nghiên cứu khoa
học còn nặng hình thức....................................................................................60


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường phổ thơng là dạy học, giáo dục và
giáo dưỡng là hai nhiệm vụ hàng đầu, then chốt của người giáo viên làm cơng
tác giảng dạy, nhằm đào tạo ra nguồn nhân lực góp phần nâng cao tri thức đáp
ứng u cầu của đất nước trong tình hình mới thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước, vì thế trách nhiệm chủ yếu của người hiệu trưởng nhà
trường phổ thơng là tổ chức và quản lý tốt q trình dạy học của đội ngũ giáo
viên. Trong tình hình mới hiện nay nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và
cán bộ quản lý giáo dục nói chung, đặc biệt là đội ngũ cốt cán tổ trưởng
chun mơn là nhiệm vụ có tính cấp bách và lâu dài nhằm nâng cao chất
lượng và hiệu quả giáo dục và đào tạo. “Phát triển giáo dục và đào tạo là
quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, là điều kiện để phát huy
nguồn lực con người. Đây là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, trong
đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng nòng cốt, có vai trò
quan trọng” [2].
Thực hiện Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 4/11/2013 của Hội nghị lần
8, Ban chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, tồn diện nền giáo
dục và đào tạo đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện
kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, đòi hỏi người Hiệu
trưởng ln có những đổi mới trong lãnh đạo kể cả trong cơng tác quản lý
“quản lý nhà trường là thực hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm
vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành theo nguyên lý

giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với ngành giáo
dục, với thế hệ trẻ và đối với từng học sinh”[20], mà trước hết là lực lượng


2

nòng cốt đội ngũ tổ trưởng chuyên môn. Hiệu trưởng cần phải tập trung xây
dựng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn cốt cán cánh tay đắc lực của mình có
năng lực để tổ chức điều hành các hoạt động tổ chuyên môn phát triển ngày
càng cao cùng hiệu trưởng đưa tập thể sư phạm nhà trường phát triển nhanh
mạnh có như vậy mới thực hiện các mục tiêu giáo dục của nhà trường nói
chung và của nền giáo dục nước ta nói riêng.
Để quản lý được tốt quá trình lao động của người thầy, ở nhà trường
phổ thông hiện nay, bên cạnh các biện pháp tích cực khác thì biện pháp quản
lý việc dạy học của người thầy thông qua hoạt động của tổ chuyên môn là
biện pháp hiệu quả và ưu việt nhất. Tổ chuyên môn chính là nơi để mỗi giáo
viên có điều kiện để rèn luyện, học tập nâng cao kiến thức, nâng cao tay nghề,
đồng thời thông qua tổ chuyên môn để hiệu trưởng quản lý, chỉ đạo, kiểm tra
được từng giáo viên thực hiện tốt nhiệm vụ của mình.
Thực tế hiện nay, ở một số trường Trung học phổ thông, Hiệu trưởng
nhà trường chưa nhận thức được hết vai trò quan trọng của tổ chuyên môn,
chưa phát huy được tiềm năng của tổ chuyên môn, chưa thật sự dựa vào tổ
chuyên môn để từng bước nâng cao chất lượng dạy học, hoặc có quan tâm
nhưng còn hạn chế về mặt phương pháp quản lý, chỉ đạo nên sinh hoạt của tổ
chuyên môn còn đơn điệu nặng về hình thức, sinh hoạt hành chính đơn thuần.
Hiệu trưởng chưa chỉ đạo, hướng dẫn tổ chuyên môn thực hiện tốt chức năng,
nhiệm vụ mà điều lệ trường phổ thông qui định.
Thật vậy, người hiệu trưởng dù có bản lĩnh vững vàng về chuyên môn
sâu cũng khó mà quán xuyến sâu sát tâm tư, tình cảm đến hết tất cả từng con
người, từng giáo viên trong đội ngũ giáo viên nhà trường, cũng như tất cả các

hoạt động, chất lượng các mục tiêu giáo dục của nhà trường để ra đáp ứng yêu
cầu của xã hội của đất nước trong thời kỳ hội nhập, chính vì lẽ đó người Hiệu
trưởng cần quan tâm đến đội ngũ tổ trưởng chuyên môn để nâng cao năng lực
của tổ trưởng chuyên môn, phải xem đội ngũ tổ trưởng chuyên môn như


3

“cánh tay nối dài ” của hiệu trưởng đến với đội ngũ giáo viên. Xuất phát từ
các lý do trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Một số giải pháp nâng cao
chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn các trường THPT huyện Cần
Giuộc, tỉnh Long An”.
2. Mục đích nghiên cứu
Từ nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất một số giải pháp quản
lý nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn các trường THPT
huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn trường THPT.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của
Hiệu trưởng các trường THPT huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An.
4. Giả thuyết khoa học
Chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn ở các trường THPT trong
huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An sẽ được nâng cao nếu đề xuất và thực hiện
một số giải pháp có tính khoa học và tính khả thi, phù hợp với điều kiện của
địa phương.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ
tổ trưởng chuyên môn ở trường THPT.

5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng công tác nâng cao chất lượng đội ngũ
tổ trưởng chuyên môn ở các trường THPT huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An.
5.3. Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng
chuyên môn ở các trường THPT huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An.


4

6. Phạm vi nghiên cứu
Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên
môn của Hiệu trưởng các trường THPT trên địa bàn huyện Cần Giuộc,
tỉnh Long An.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: phân tích, tổng hợp, tìm
hiểu nghiên cứu các chính sách, chủ trương, nghị quyết, chỉ thị,… của Đảng
và nhà nước nhằm xác lập cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Gồm quan sát, phỏng vấn, điều tra: thu thập những thông tin, số liệu
nhằm đánh giá thực trạng về chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn hiện
nay ở các trường THPT huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An.
7.3. Phương pháp thống kê toán học: cập nhật từ các số liệu được
cung cấp từ các trường trung học phổ thông, xử lý các kết quả điều tra,
nghiên cứu.
8. Đóng góp của luận văn
Luận văn giúp hệ thống hóa cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng đội
ngũ tổ trưởng chuyên môn ở các trường THPT và đề xuất các giải pháp khả
thi nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn ở các trường THPT
huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An
9. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị và tài liệu tham khảo, luận văn

gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ tổ
trưởng chuyên môn trường THPT.
Chương 2: Thực trạng về chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên
môn ở các trường THPT huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An.
Chương 3: Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng
chuyên môn ở các trường THPT huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An.


5

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỂ NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Sau 40 năm đổi mới, cùng với sự phát triển nhanh chóng của nền kinh
tế - xã hội, ngành giáo dục Việt Nam đã có những chuyển biến và thành tựu
đáng kể, quy mô trường lớp ngày càng được mở rộng, các hình thức giáo dục
ngày càng được đa dạng hoá, cơ sở vật chất, trang thiết bị ngày càng được đầu
tư xây dựng và ngày càng hoàn thiện hơn, trình độ dân trí được nâng cao, chất
lượng giáo dục có những chuyển biến bước đầu… Tuy nhiên, hàng loạt vấn
đề còn tồn tại đòi hỏi phải có các biện pháp cải tiến để hoàn thiện hơn nữa
như: chương trình dạy và học, trang thiết bị, phương pháp giảng dạy - học tập,
công tác nghiên cứu, quản lý,…Vì thế, việc đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nền giáo dục nước ta vẫn còn những
yếu kém và bất cập. Nguyên nhân những yếu kém, bất cập, ngoài những yếu
tố khách quan còn có những yếu tố chủ quan, trình độ quản lý giáo dục chưa
theo kịp với thực tiễn và nhu cầu phát triển khi nền kinh tế đang chuyển mình
từ kế hoạch hoá tập trung bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng xã

hội chủ nghĩa; nhiều vấn đề lý luận phát triển giáo dục trong giai đoạn mới
chưa được nghiên cứu đầy đủ, thấu đáo, trong đó những vấn đề trọng tâm và
quyết định đến sự nghiệp giáo dục của nước nhà là vấn đề công tác nâng cao
chất lượng giáo dục chưa được nghiên cứu đầy đủ.
Công tác tuyển chọn và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục còn
bất cập chưa có hệ thống, chưa đủ mạnh để đáp ứng yêu cầu đặt ra đối với hệ
thống giáo dục. Ban chấp hành Trung ương Đảng đã ra Chỉ thị số 40/CT-TW


6

ngày 15/6/2004 về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và
cán bộ quản lý giáo dục, đồng thời Quyết định số 09/QĐ-TT ngày 11/01/2005
của chính phủ phê duyệt đề án “xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà
giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005 - 2010, chiến lược phát triển
giáo dục 2011 - 2020 và 9 nhiệm vụ của nghị quyết số 29 đổi mới căn bản
toàn diện nền giáo dục, phù hợp với tình hình đất nước trong thời kỳ hội nhập
quốc tế có nêu:“phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục và đào tạo, đủ sức thực hiện đổi mới chương trình giáo
dục phổ thông 2015”. Như vậy, Đảng và Nhà nước và ngành giáo dục đã xác
định giải pháp xây dựng đội ngũ nhà giáo là “giải pháp trọng tâm, đổi mới
quản lý giáo dục là giải pháp có tính đột phá”.
Ở Việt Nam, cho đến nay vẫn còn ít các đề tài nghiên cứu về xây dựng
nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn ở trường THPT. Tuy
nhiên thời gian qua, nghiên cứu về quản lý giáo dục, chất lượng của nền giáo
dục, chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn đã bắt đầu được sự quan tâm
của nhiều tác giả như: Đinh Quang Bảo, Phạm Minh Hạc, Hà Sĩ Hồ, Nguyễn
Ngọc Quang, Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Gia Quý, Nguyễn Minh Đường, Trần
Kiểm,…
Ngoài ra, có thể đề cập đến một số luận văn Thạc sĩ, luận án Tiến sĩ

nghiên cứu về đội ngũ tổ trưởng chuyên môn trong các trường phổ thông, tuy
nhiên ở tỉnh Long An các công trình nghiên cứu xây dựng giải pháp nâng cao
chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn ở trong các trường THPT chưa
được quan tâm cao. Chúng tôi nhận thấy vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ
tổ trưởng chuyên môn là nhiệm vụ rất quan trọng của người Hiệu trưởng nói
chung và ở nhà trường THPT nói riêng.
Vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn của Hiệu
trưởng các trường THPT huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An trong những năm


7

học qua đã được hiệu trưởng các trường và Sở Giáo dục và Đào tạo Long An
quan tâm, xem đây là một trong những nhiệm vụ hàng đầu trong công tác
quản lý nhà trường của Hiệu trưởng. Hiện nay toàn ngành giáo dục thực hiện
đổi mới giáo dục, trong nhà trường đã thực hiện đổi mới nội dung chương
trình, giáo dục phổ cập ngày càng được quan tâu sâu sát, sách giáo khoa mới,
đổi mới phương pháp giảng dạy. Tuy nhiên ngành giáo dục huyện Cần Giuộc,
tỉnh Long An đến nay chưa có tác giả nào nghiên cứu vấn đề nâng cao chất
lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn ở các trường THPT.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Tổ chuyên môn
Tổ chuyên môn là tổ giáo viên, là một bộ phận chính thức trong cơ
cấu tổ chức của nhà trường, giúp Hiệu trưởng điều hành và thực hiện các
hoạt động nghiệp vụ sư phạm và trực tiếp quản lý lao động của các giáo
viên trong tổ.
Theo điều 16 - Điều lệ trường trung học ban hành theo Thông tư
12/2011/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 3 năm 2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo:
“Hiệu trưởng, các Phó Hiệu trưởng, giáo viên, viên chức thư viện, viên chức
thiết bị thí nghiệm của trường trung học được tổ chức thành tổ chuyên môn

theo môn học hoặc nhóm môn học ở từng cấp học THCS, THPT. Mỗi tổ
chuyên môn có một tổ trưởng, từ một đến hai tổ phó chịu sự quản lý chỉ đạo
của Hiệu trưởng, do Hiệu trưởng bổ nhiệm và giao nhiệm vụ vào đầu năm
học” [7].
1.2.2. Tổ trưởng tổ chuyên môn
Tổ trưởng tổ chuyên môn là giáo viên bộ môn giỏi, nhiệt tình có đầy đủ
năng lực, phẩm chất của người giáo viên, có nhiều kinh nghiệm quản lý điều
hành hoạt động và năng lực sư phạm, được Hiệu trưởng tín nhiệm và chỉ định
làm tổ trưởng trên cơ sở giáo viên trong tổ đề cử; chịu trách nhiệm trước Hiệu


8

trưởng về việc quản lý điều hành hoạt động, tổ chức việc dạy và học, quản lý
lao động của giáo viên trong tổ chuyên môn mà mình phụ trách, và được đề
xuất khen thưởng, kỹ luật đối với giáo viên.
1.2.3. Chất lượng
Thuật ngữ “chất lượng” phản ánh thuộc tính đặc trưng, giá trị, bản chất
của sự vật tạo nên sự khác biệt về chất, cũng có nghĩa rằng chất lượng là sự
hoàn thiện (Oxford Pocket Dictionary).
“Chất lượng” là một phạm trù phức tạp và là khái niệm đặc trưng cho
khả năng thoả mãn nhu cầu của khách hàng. Vì vậy, sản phẩm hay dịch vụ
nào không đáp ứng được nhu cầu của khách hàng thì bị coi là kém chất lượng
cho dù trình độ công nghệ sản xuất ra có hiện đại đến đâu đi nữa, đánh giá
chất lượng cao hay thấp phải đứng trên quan điểm người tiêu dùng, cùng một
mục đích sử dụng như nhau, sản phẩm nào thoả mãn nhu cầu tiêu dùng cao
hơn thì có chất lượng cao hơn. Yêu cầu của khách hàng đối với sản phẩm hay
dịch vụ thường là: tốt, đẹp, bền, sử dụng lâu dài, thuận lợi, giá cả phù hợp.
Theo từ điển tiếng Việt thông dụng chất lượng là “cái làm nên phẩm
chất, giá trị của sự vật hoặc là cái tạo nên bản chất của sự vật, làm cho sụ

vật nầy khác với sự vật kia”.
Theo ISO 1900 - 2000, chất lượng là “mức độ đáp ứng các yêu cầu của
một hợp tác các đặc tính vốn có”.
Theo Harvey và Green (1993) chất lượng được định nghĩa như tập hợp
các thuộc tính sau:
+ Chất lượng là sự xuất sắc (quality as excellence)
+ Chất lượng là sự hoàn hảo (quality as perfection)
+ Chất lượng là sự phù hợp với mục tiêu (quality as finess forpurpose)
Hiện nay có một số định nghĩa về chất lượng đã được các chuyên gia
chất lượng đưa ra như sau:


9

Chất lượng là sự phù hợp với nhu cầu (Theo Juran - một Giáo sư
người Mỹ).
Chất lượng là sự phù hợp với các yêu cầu hay đặc tính nhất định (Theo
Giáo sư Crosby).
Chất lượng là sự sự thoả mãn nhu cầu thị trường với chi phí thấp nhất
(Theo Giáo sư người Nhật - Ishikawa).
Từ đó chúng ta hiểu thêm về chất lượng giáo dục: Theo Từ điển Giáo
dục học, chất lượng giáo dục là “tổng hòa những phẩm chất và năng lực
được tạo nên trong quá trình giáo dục, đào tạo bồi dưỡng cho người học so
với thang điểm chuẩn giá trị của nhà nước hoặc xã hội” [27]. Có nhiều khái
niệm khác nhau về chất lượng giáo dục. Với nhiệm vụ chức năng của nhà
giáo, chúng tôi xin đề cập đến một số khía cạnh của chất lượng là:
+ Một, học sinh nắm được kiến thức và kỹ năng căn bản của chương
trình, biết tự học, học tập có phương pháp, thích thú và sáng tạo.
+ Hai, quan hệ tốt với thầy cô, bạn bè.
+ Ba, có trách nhiệm với bản thân, với gia đình và với cộng đồng,

đất nước.
+ Bốn, định hướng được nghề nghiệp, có sức khỏe, thẩm mỹ và sử
dụng được những phương tiện kỹ thuật thông tin của thời đại (công nghệ
thông tin, ngoại ngữ...).
TS Nguyễn Tùng Lâm - Chủ tịch Hội tâm lý Giáo dục Hà Nội cho biết,
chất lượng giáo dục phụ thuộc nhiều yếu tố, trong đó có cơ sở vật chất, cơ chế
quản lý, chương trình sách giáo khoa, đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý; vấn
đề thi cử và đánh giá… Để giải quyết bài toán chất lượng cho giáo dục là phải
giải quyết đồng bộ các vấn đề trên.
Ví dụ: đối với cán bộ giảng dạy và sinh viên thì ưu tiên của khái niệm
chất lượng phải là ở quá trình đào tạo, là cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho


10

quá trình giảng dạy và học tập. Còn đối với những người sử dụng lao động,
ưu tiên về chất lượng của họ lại ở đầu ra, tức là ở trình độ, năng lực và kiến
thức của sinh viên khi ra trường… Do vậy, không thể nói tới chất lượng như
một khái niệm nhất thể, chất lượng cần được xác định kèm theo với mục tiêu
hay ý nghĩa của nó và ở khía cạnh này, một trường đại học có thể có chất
lượng cao ở một lĩnh vực này nhưng ở một lĩnh vực khác lại có thể có chất
lượng thấp. Điều này đặt ra một yêu cầu phải xây dựng một hệ thống rõ ràng,
mạch lạc các tiêu chí với những chỉ số được lượng hoá, nêu rõ các phương
thức đảm bảo chất lượng và quản lý chất lượng sẽ được sử dụng trong và
ngoài giáo dục đại học với xu hướng tiếp cận dần với chuẩn của khu vực và
thế giới nhằm đưa giáo dục đại học Việt Nam hoà nhập với giáo dục đại học
thế giới. Chất lượng giáo dục trong nhà trường là chất lượng “đầu vào” nhà
trường quản lý tốt quá trình giáo dục là điều kiện và cần đủ để đảm bảo chất
lượng “đầu ra” của nhà trường.
Tóm lại: Có nhiều quan niệm khác nhau, định nghĩa khác nhau, khái

niệm khác nhau về chất lượng. Theo từ điển Tiếng việt, chất lượng là “cái tạo
nên phẩm chất, giá trị của một con người, một sự vật, sự việc”.
1.2.4. Chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
Từ khái niệm chất lượng nói chung và chất lượng của đội ngũ tổ trưởng
chuyên môn nói riêng, chúng ta thấy trong nhà trường chất lượng là yếu tố
hàng đầu, là sự mong đợi của phụ huynh học sinh, vì vậy để có chất lượng
giáo dục thì trong nhà trường cần quan tâm chất lượng đội ngũ tổ trưởng
chuyên môn. Chất lượng tổ trưởng chuyên môn thường thể hiện các mặt:
phẩm chất đạo đức, chính trị tư tưởng, năng lực sư phạm, năng lực quản lý,...
Chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn thể hiện phẩm chất đạo đức,
chuẩn mực, có chính trị tư tưởng vững vàng, luôn gương mẫu chấp hành
đường lối chủ trương của nhà nước của ngành, là hạt nhân tiên phong đi đầu


11

trong các hoạt động, phong trào luôn có ý thức cải tiến để đạt các mục tiêu
giáo dục, đội ngũ tổ trưởng chuyên môn có chất lượng phải là đội ngũ có uy
tín đối với đồng nghiệp, học sinh và mọi người. Tổ trưởng chuyên môn phải
là người có khả năng qui tụ giáo viên trong tổ, biết lắng nghe, tạo sự đoàn kết
trong tổ, công bằng, kiên trì, khéo léo trong giao tiếp, ứng xử.
Đội ngũ tổ trưởng chuyên môn có chất lượng phải đạt cao trình độ đào
tạo, năng lực sư phạm, nghiệp vụ chuyên môn, năng lực quản lý, hiểu và vận
dụng tốt các văn bản hướng dẫn của ngành để tổ chức quản lý các thành viên
trong tổ đạt kết quả tốt nhất các mục tiêu giáo dục đề ra. Ngoài những phẩm
chất trên, chất lượng tổ trưởng chuyên môn còn thể hiện khả năng xây dựng
kế hoạch; điều hành tổ chức, tổ chức thực hiện phối hợp chương trình của Bộ
Giáo dục và Đào tạo, kế hoạch của nhà trường; tổ chức bồi dưỡng chuyên
môn cho giáo viên trong tổ; đánh giá, xếp loại và đề xuất khen thưởng, kỹ luật
giáo viên thuộc tổ mình, quản lý đạt được chuẩn các mục tiêu qui định, đáp

ứng được nhu cầu giáo dục. Bên cạnh đó đội ngũ tổ trưởng chuyên môn còn
phải có bản lĩnh và có kinh nghiệm quản lý cao.
1.2.5. Giải pháp và giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng
chuyên môn
1.2.5.1. Giải pháp
Theo từ điển Tiếng Việt của nhà xuất bản Khoa học xã hội, Hà Nội
năm 1966 thì giải pháp là phương pháp giải quyết một vấn đề cụ thể nào đó.
Theo từ điển Tiếng Việt do Hoàng Phê chủ biên của nhà xuất bản
Đà Nẵng năm 1988, thì “giải pháp là cách làm, cách giải quyết một vấn
đề cụ thể”.
Như vậy, giải pháp là những phương pháp tác động nhằm làm thay đổi,
chuyển biến một hệ thống, một quá trình một trạng thái nhất định để đạt được


12

mục tiêu. Giải pháp càng thích hợp, càng có tính khả thi thì tác động của nó
càng mang lại nhiều hiệu quả.
1.2.5.2. Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
Là cách thức tác động của chủ thể quản lý (người hiệu trưởng) đến đội
ngũ tổ trưởng chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng năng lực của tổ trưởng
thúc đẩy đưa nhà trường đạt các mục tiêu đề ra.
1.3. Một số vấn đề về đội ngũ tổ trưởng chuyên môn ở trường trung học
phổ thông
1.3.1. Vị trí, vai trò và chức năng của tổ trưởng chuyên môn ở
trường trung học phổ thông
Trong nhà trường THPT, người tổ trưởng chuyên môn có vị trí, vai trò
quan trọng trong việc điều hành hoạt động chuyên môn của tổ. Tổ trưởng
chuyên môn được lựa chọn trong những giáo viên có năng lực chuyên môn
vững vàng, có phẩm chất chính trị đạo đức tốt, được tập thể tín nhiệm, biết

tập hợp được các thành viên trong tổ, do hiệu trưởng chỉ định và giao nhiệm
vụ. Tổ trưởng chuyên môn người giúp hiệu trưởng điều hành các giáo viên
trong tổ, thực hiện nhiệm vụ dạy học và tổ chức các hoạt động giáo dục khác
trong nhà trường, thay mặt hiệu trưởng tổ chức chỉ đạo công tác giảng dạy
của giáo viên, đề xuất với hiệu trưởng trong phân công chuyên môn, phân
công giảng dạy các thành viên trong tổ phù hợp với năng lực chuyên môn của
từng người.
Tổ trưởng chuyên môn còn là người đi đầu trong nghiên cứu khoa học,
thực hiện các đề tài sáng kiến kinh nghiệm, các chuyên đề về chuyên môn
phục vụ tích cực cho công tác giảng dạy, tập trung cho việc đổi mới phương
pháp dạy học. Do đó người tổ trưởng chuyên môn cần huy động được khả
năng sáng tạo của các giáo viên, tập thể tổ chuyên môn.


13

Người tổ trưởng chuyên môn vai trò và trách nhiệm của mình phải xây
dựng được mối quan hệ chặt chẽ với hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, các tổ
trưởng tổ chuyên môn khác trong nhà trường, các thành viên trong tổ chuyên
môn, tổ chuyên môn này với tổ chuyên môn khác, tổ chuyên môn với các tổ
chức đoàn thể, với các bộ phận thư viện, thiết bị, tổ chuyên môn chính là tổ
Công đoàn có như thế từng tổ chuyên môn, từng bộ phận, từng thành viên
mới hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, đồng thời với cương vị của mình tổ
trưởng chuyên môn phải tích cực tham gia với vai trò tư vấn trong các Hội
đồng khen thưởng, kỹ luật.
- Đặc điểm của đội ngũ tổ trưởng chuyên môn ở trường THPT (so với
THCS và Tiểu học):
Đặc điểm riêng của tổ chuyên môn trong một trường THPT cũng có sự
giống nhau và khác nhau so với tổ chuyên môn ở trong trường THCS và tổ
chuyên môn trong trường tiểu học đó là:

+ Giống nhau với trường THCS và Tiểu học: Ở vị trí, vai trò, chức
năng, nhiệm vụ của tổ chuyên môn là tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao
chất lượng giảng dạy - giáo dục trong nhà trường; giúp Hiệu trưởng điều hành
và thực hiện các hoạt động nghiệp vụ sư phạm và trực tiếp quản lý lao động
của giáo viên trong tổ, giống nhau với trường THCS là cùng thực hiện điều lệ
trường trung học.
+ Khác nhau: với trường THPT, thường thì giáo viên được đào tạo chỉ
có một chuyên môn nên Tổ chuyên môn thường là chỉ có một chuyên môn
(Tổ Toán, Tổ Văn, Tổ Lý…) hoặc nhiều lắm là 2 nhóm chuyên môn. Còn
giáo viên trường THCS thường được đào tạo hai chuyên môn nên tổ chuyên
môn thường có nhiều môn học, hoặc nhóm môn học (Ví dụ: Tổ Toán - Lý, Tổ
Hoá - Sinh - Công nghệ, Tổ Ngữ văn - Sử - Địa,…), có trường THCS qui mô
nhỏ thì tổ chức chỉ có hai tổ chuyên môn là tổ tự nhiên (bao gồm các môn học


14

tự nhiên) và tổ xã hội (bao gồm các môn học xã hội), giáo viên bộ môn ở
trường THPT và THCS thường dạy ở nhiều lớp, khối lớp trong một trường;
còn giáo viên trường Tiểu học thường chỉ dạy 1 lớp nên tổ chuyên môn được
tổ chức theo khối lớp. Giáo viên trường Tiểu học được Hiệu trưởng phân
công giảng dạy ở một lớp và là giáo viên chủ nhiệm của lớp. Tập hợp các giáo
viên dạy cùng một khối lớp trong trường Tiểu học được tổ chức thành tổ khối
chuyên môn. (Ví dụ: Tổ khối một, Tổ khối hai… đến Tổ khối năm).
Tóm lại: Tổ trưởng chuyên môn có vị trí, vai trò và nhiệm vụ rất quan
trọng, là cánh tay dài có tính nối liên kết các hoạt động trong nhà trường
thành một thể hoạt động mang lại hiệu quả hoạt động giáo dục cao, trường
học được xem là bộ phận của cộng đồng và trong guồng máy của hệ thống
giáo dục quốc dân.
1.3.2. Nhiệm vụ của tổ trưởng chuyên môn trong nhà trường trung

học phổ thông
Thực hiện nhiệm vụ theo qui định của Điều lệ trường trung học
- Xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng kế
hoạch hoạt cá nhân của tổ viên theo kế hoach giáo dục, phân phố chương
trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo và kế hoạch năm của trường.
- Tổ chức bồ dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ, tham gia đánh giá xếp
loại các thành viên trong tổ theo qui định của Bộ giáo dục và Đào tạo.
- Đề xuất khen thưởng và kỷ luật giáo viên.
- Tổ chức dự giờ, thao giảng nâng cao tay nghề, thực hiện các chuyên
đề, thống nhất tài liệu nội dung giảng dạy cho học sinh.
- Tổ chức cho giáo viên nắm vững chương trình giảng, ký duyệt bài
soạn của giáo viên, đề xuất việc bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh
yếu kém.
- Tổ chuyên môn mỗi tháng họp tổ 2 lần để sinh hoạt theo qui định.


15

- Quản lý về hồ sơ, sổ sách của giáo viên trong tổ.
+ Sổ kế hoạch
+ Sổ dự giờ, thao giảng
+ Sổ ghi biên bản các kỳ họp
+ Hồ sơ lưu trữ các văn bản, chỉ thị chuyên môn, kiểm tra giáo án,
học sinh
+ Sổ phân công dạy thay và kế hoạch dạy bù của các thành viên
trong tổ
1.3.3. Những yêu cầu về phẩm chất và năng lực của tổ trưởng
chuyên môn trong giai đoạn đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay
Tổ trưởng chuyên môn trong giai đoạn hiện nay cần những yêu cầu về
phẩm chất và năng lực như sau:

- Phẩm chất đạo đức, chính trị tư tưởng: Tổ trưởng chuyên môn là lực
lượng nòng cốt trong nhà trường cần có đạo đức nhà giáo chuẩn mực, đoàn
kết thân ái dân chủ trong nhà trường. Có lập trường cách mạng kiên định,
không ngừng học tập rèn luyện nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên
môn năng lực quản lý. Đội ngũ tổ trưởng chuyên môn phải có trách nhiệm cá
nhân và gia đình luôn chấp hành nghiêm chỉnh luật pháp của nhà nước, tham
gia và hiện tốt các quy định của địa phương, của ngành và của nhà trường; có
mối quan hệ nhân thân tốt và lành mạnh, có tinh thần trách nhiệm đối với
công việc, có thái độ phục vụ tận tình, biết chia sẽ với học sinh, đồng nghiệp
và những người xung quanh được phụ huynh tin yêu, học sinh và bạn bè đồng
nghiệp quý mến.
- Năng lực chuyên môn, nghiệp vụ: là khả năng thực hiện các hoạt
động dạy học và giáo dục để có hiệu quả chất lượng cao, phải thường xuyên
trao dồi, bồi đưỡng chuyên môn nghiệp vụ theo hướng tiếp cận đổi mới, luôn
cập nhật nguồn tri thức mới để hoàn thiện năng lực cá nhân, khẳng định vị trí,


16

uy tín bản thân, biểu hiện qua giảng dạy, am hiểu về nội dung chương trình,
sách giáo khoa, có kiến thức về chuyên môn, xã hội; biểu hiện qua chất lượng
soạn giảng, hiệu quả giáo dục học sinh. Năng lực của tổ trưởng chuyên môn
còn thể hiện tri thức và khả năng hiểu biết người tổ trưởng không những chỉ
có chuyên môn vững vàng mà cần phải có kiến thức, hiểu biết sâu rộng nhiều
lĩnh vực. Người tổ trưởng chuyên môn phải không ngừng tự học, tự bồi
dưỡng luôn tạo cho mình kiến thức mới hiện đại, đó là cơ sở để nâng cao
năng lực chuyên môn hoàn thiện bản thân từ đó tạo ra sự chuyển biến mạnh
mẽ trong nhà trường.
- Năng lực người tổ trưởng chuyên môn còn thể hiện hoàn thành tốt
nhiệm vụ người tổ trưởng chuyên môn theo qui định ở Thông tư số

12/2011/TT-BGDĐT, ngày 28/3/2011 Điều lệ trường trung học, điều 16
nhiệm vụ của tổ trưởng chuyên môn.
- Năng lực quản lý: Người tổ trưởng chuyên môn có năng lực quản lý,
nghĩa là có tố chất của một “Thủ lĩnh” giúp Hiệu trưởng chỉ đạo điều hành
các hoạt động tổ chuyên môn và trực tiếp quản lý các thành viên trong tổ theo
quy định của nhà trường, có khả năng phân tích, tổng hợp, đúc kết kinh
nghiệm từ các vấn đề có liên quan. Năng lực quản lý đội ngũ tổ trưởng
chuyên môn ngoài khả năng điều hành các hoạt động trong tổ, kiểm tra là
khâu không thể thiếu được trong quá trình quản lý. Tổ trưởng chuyên môn
xây dựng kế hoạch kiểm tra tiến độ thực hiện chương trình, qui chế thực hiện
chuyên môn, hồ sơ, cập nhật điểm, chấm sửa bài, đổi mới phương pháp, sử
dụng phương tiện, thiết bị dạy học, kiểm tra đánh giá năng lực của giáo viên,
kiểm tra công tác thi đua, khen thưởng trong tổ thông qua các hình thức:
Kiểm tra định kỳ, kiểm tra đột xuất.


17

Ngoài những năng lực phẩm chất đạo đức, chính trị tư tưởng, năng lực
sư phạm, năng lực quản lý. Đội ngũ tổ trưởng chuyên môn còn có những năng
lực tham mưu, năng lực giao tiếp.
- Năng lực tham mưu: nhằm xác định mục tiêu chung và đề ra các mục
tiêu ưu tiên, phân tích được các điểm mạnh, điểm yếu của tổ, từ đó có khả
năng dự báo được những khó khăn, nghiên cứu, phân tích đề xuất các biện
pháp phù hợp, trên cơ sở đó tổ trưởng chuyên môn sẽ tham mưu cho Hiệu
trưởng các kế hoạch hoạt động có tính khả thi.
- Năng lực giao tiếp: rất cần thiết đối với tổ trưởng chuyên môn, là khả
năng tạo dựng mối liên kết các đoàn thể, các lực lượng trong và ngoài nhà
trường. Năng lực giao tiếp để thuyết phục quần chúng, tập hợp lực lượng, tác
động gây ảnh hưởng tạo uy tín trong trong tập thể sư phạm nhà giáo, trong tổ

chuyên môn, phụ huynh và học sinh. Năng lực giao tiếp tốt góp phần tạo nên
thành công trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
trong nhà trường phổ thông,trong xây dựng tốt mối quan hệ Nhà trường - gia
đình - xã hội.
Nhấn mạnh vai trò của tổ trưởng trong sinh hoạt chuyên môn tập trung
vào các vấn đề thực hiện nhiệm vụ năm học của nhà trường, các công văn chỉ
đạo chuyên môn, thực hiện đổi mới phương pháp và các hình thức tổ chức
dạy học phù hợp với từng đối tượng học sinh, phát huy tích cực trong lĩnh hội
kiến thức và rèn luyện kĩ năng của học sinh; giảng dạy thực hiện việc phân
hóa học sinh, đánh giá xếp loại học sinh, tổ chức chuyên đề dự giờ rút kinh
nghiệm, bồi dưỡng học sinh, phụ đạo học sinh yếu, kém,… ứng dụng công
nghệ thông tin trong dạy học; thực hiện hướng dẫn nhiệm vụ năm học về
phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực.
Tóm lại: Năng lực phẩm chất đạo đức, chính trị tư tưởng, năng lực
chuyên môn nghiệp vụ, năng lực quản lý, ngoài ra còn có năng lực tham mưu,


18

năng lực giao tiếp,… rất cần thiết cho đội ngũ tổ trưởng chuyên môn, là một
trong những năng lực quan trọng góp phần khẳng định vai trò đội ngũ tổ
trưởng chuyên môn ở các trường THPT hiện nay, người tổ trưởng chuyên
môn có đầy đủ các năng lực trên sẽ thúc đẩy nâng cao chất lượng đội ngũ tạo
sự biến chuyển mạnh mẽ về chất lượng giáo dục trong giai đoạn đổi mới giáo
dục phổ thông hiện nay.
1.4. Vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn trường
trung học phổ thông
1.4.1. Tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng đội ngũ tổ
trưởng chuyên môn ở trường trung học phổ thông
Trước hết nói về chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn là yếu tố

quan trọng trong nhà trường phổ thông, có đội ngũ chất lượng tốt để cùng với
Hiệu trưởng nhà trường thực hiện các nhiệm vụ mục tiêu của ngành giáo dục,
mà nhiệm vụ trước tiên của người Hiệu trưởng là phải quan tâm chất lượng
hoạt động của các tổ trưởng chuyên môn, đào tạo, huấn luyện, xây dựng đội
ngũ tổ trưởng chuyên môn trong nhà trường vững vàng về phẩm chất chính
trị, giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ, tổ trưởng chuyên môn phải là cánh tay đắc
lực của hiệu trưởng để cùng hiệu trưởng phấn đấu nâng cao chất lượng năng
lực, xây dựng kế hoạch đào tạo, năng lực quản lý cho đội ngũ tổ trưởng
chuyên môn, thực hiện tốt việc đánh giá, phân loại tổ trưởng chuyên môn
hàng năm theo yêu cầu cán bộ, tổ chức các hoạt động của tổ chuyên đạt hiệu
quả cao, tổ chuyên môn có chất lượng thúc đẩy các hoạt động giáo viên trong
tổ, xây dựng được bầu không khí tập thể nhà trường, tạo môi trường thuận lợi
cho các thành viên trong tổ an tâm trong công tác, từ đó đưa chất lượng giáo
dục nhà trường ngày càng đi lên.
Để nâng cao hiệu quả chất lượng đội ngũ tổ trưởng chuyên môn nhằm
phát huy cao độ tính tích cực, chủ động, sáng tạo của đội ngũ tổ trưởng