Thực trạng và giải pháp về chế ñộ bảo hiểm xã hội hưu trí tại Việt Nam

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
LỜI NÓI ĐẦU
Bảo hiểm xã hội là một chính sách lớn của mỗi Quốc gia, mang trong nó

OBO
OKS
.CO
M

bản chất nhân văn sâu sắc, vì cuộc sống an lành hạnh phúc của mọi người lao ñộng.
Chính sách bảo hiểm xã hội thể hiện trình ñộ văn minh, tiềm lực và sức mạnh kinh
tế, khả năng tổ chức và quản lý của mỗi Quốc gia. Việc tổ chức và thực hiện tốt
chính sách bảo hiểm xã hội ( BHXH ) sẽ là ñộng lực to lớn phát huy tiềm năng
sáng tạo của người lao ñộng trong quá trình phát triển kinh tế xã hội của ñất nước.
Trong hệ thống BHXH, chế ñộ hưu trí ñóng một vai trò rất quan trọng. Đây
là chế ñộ bảo hiểm dài hạn, bảo hiểm tuổi già cho người tham gia. Nó chiếm phần
quan trọng nhất cả về qui mô thực hiện, nội dung chuyên môn và nhu cầu tham gia
của người lao ñộng trong xã hội. ở hầu hết các Quốc gia trên thế giới ñều coi trọng
chế ñộ này và coi ñó là một trong lĩnh vực có ảnh hưởng tác ñộng nhiều mặt ñến
ñời sống kinh tế, xã hội của ñất nước. Chính vì thế, nó luôn ñược quan tâm ñể làm
sao cho việc tổ chức, quản lý, thực hiện có hiệu quả nhất.

ở Việt Nam, qua 40 năm thực hiện, chế ñộ hưu trí luôn có vị trí quan trọng
ñặc biệt ñối với người tham gia BHXH. Chế ñộ hưu cùng với các chế ñộ BHXH
khác ñã góp phần rất to lớn vào việc ổn ñịnh ñời sống của công nhân viên chức, lực
lượng vũ trang (CNVC, LLVT) và gia ñình họ làm cho họ yên tâm lao ñộng sản
xuât, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của ñất nước trong thời kỳ vừa qua.

KI L

Nhờ có chế ñộ hưu trí mà người lao ñộng sau khi hết tuổi lao ñộng hoặc sau một số
năm công tác nhất ñịnh ñã ñược nghỉ hưu và ñược nhận tiền hưu ñể ổn ñịnh cuộc
sống. Tuy nhiên, do ñiều kiện lịch sử chế ñộ hưu trí thời kỳ bao cấp chưa thể hiện
ñúng bản chất của mình mà thể hiện tính ưu ñãi bao cấp của Nhà nước cho một bộ
phận dân cư là CNVC, LLVT. Nhưng trong thời kỳ ñó chế ñộ hưu trí cũng ñã góp
phần rất lớn vào việc ổn ñịnh ñời sống cho người lao ñộng. Đến nay, khi nền kinh

1



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
t chuyn sang c ch th trng nhu cu v BHXH ủa dng ngy cng tng, s
lng ngi v hu cng ngy cng tng thỡ ủi sng ca h luụn luụn l mi quan
tõm ln ca ng v nh nc ta. Do ủú ủt ra yờu cu l thc hin BHXH ủi vi

OBO
OKS
.CO
M

ngi v hu nh th no ủ ủt ủc hiu qu cao nhõt, ủng thi phự hp vi
hon cnh ủt nc trong thi k ủi mi.. ủỏp ng ủc yờu cu ny thỡ vic
xõy dng v hon thin ch ủ hu trớ cho phự hp vi c ch qun lý mi l ht
sc cn thit.

Nhn thc ủc tm quan trng v tớnh cp thit ca vn ủ ny, cựng vi
quỏ trỡnh thc tp tt nghip ti BHXH Vit Nam, ủc s ủớnh hng v hng
dõn nhit tỡnh ca thy giỏo PGS.TS Nguyn Cao Thng , chỳ Nguyn Hựng
Cng_phú phũng tng hp thuc Ban qun lý ch ủ chớnh sỏch ca BHXH Vit

Nam, em chn ủ ti : Thc trng v gii phỏp v ch ủ bo him xó hi hu
trớ ti Vit Nam .

Mc tiờu ch yu ca ủ ti nhm :

Lm rừ ni dung ca ch ủ bo him hu trớ cng nh vai trũ v tỏc dng
ca nú trong quỏ trỡnh phỏt trin kinh t xó hi.

Tỡm hiu thc trng ca ch ủ bo him hu trớ trong tng giai ủon phỏt
trin va qua nc ta.

a ra kin ngh v ủnh hng cho vic hon thin v phỏt trin ch ủ bo
him hu trớ Vit Nam.

KI L

lm rừ v gii quyt ủc nhng vn ủ nờu trờn, ủ ti ủc th hin c
th trong ba chng.

Chng I : Lý lun chung v ch ủ bo him hu trớ.
Chng II : Thc trng ch ủ bo him hu trớ ti BHXH Vit Nam.
Chng III : Mt sụ kin ngh nhm hon thin ch ủ hu trớ nc
ta.

2




OBO

OKS
.CO
M

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

Chng I : Lý lun chung v ch ủ bo him hu trớ

I - S tt yu khỏch quan hỡnh thnh ch ủ bo him hu trớ
1 . S phỏt trin ca bo him xó hi trờn th gii.

BHXH l s ủm bo thay th hoc bự ủp mt phn thu nhp ủi vi
ngi lao ủng khi h gp phi nhng bin c lm gim hoc mt kh nng lao
ủng , mt vic lm trờn c s hỡnh thnh v s dng mt qu tin t tp trung
nhm dm bo ủi sng cho ngi lao ủng v gia ủỡnh h , gúp phn ủm bo
an ton xó hi .

Cựng vi s phỏt trin kinh t xó hi ủc bit l s phỏt trin ca lc lng sn
xut trờn th gii, BHXH ngy cng tr thnh nhu cu thng xuyờn, t nguyn v

KI L

chớnh ủỏng ca ngi lao ủng. Ngay t th k XVI nhng ngi nụng dõn vựng
Anper ủó nhn thy ủ tr cp cho trng hp mt s ngi b m ủau hay tai nn.
H ủó thnh lp hi tng h vi cỏch thc mi ngi ủu trớch ra mt phn thu
nhp ủ ủúng gúp chung vo mt qu, phũng khi cú ai b ủau m hay tai nn thỡ
dựng qu ủú ủ giỳp ủ. Hỡnh thc s khai ny ủc BHXH phỏt trin dn nờn,

3

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
phạm vi ñược mở rộng ra ñể có thêm nhiều người tham gia, mở thêm các loại trợ
cấp bổ sung.
Nguyên tắc chung trong hoạt ñộng bảo hiểm này là gắn liền quyền lợi ñược

OBO
OKS
.CO
M

hưởng với nghĩa vụ ñóng góp. Tuy vậy BHXH chỉ thực sự trở thành một lĩnh vực
hoạt ñộng mang tính chất và ý nghĩa xã hội sâu sắc từ ñầu thế kỷ 19. Quá trình ñó
gắn liền với sự phát triển sản xuất công nghiệp, của nền kinh tế thị trường và thị
trường sức lao ñộng mà trong ñó có quan hệ chủ thợ trong lao ñộng ñược trở nên
phổ biến.

Một bộ luật ñầu tiên về chế ñộ bảo hiểm trong lịch sử ñược hình thành ở nước
Anh vào năm 1819. Bộ luật này có tên là bộ luật nhà máy. Nội dung cơ bản trong
luật này là bảo hiểm cho lao ñộng trong các xưởng thợ. ở một nước công nghiệp
khác, nước Đức ñã ban hành luật bảo hiểm ốm ñau vào năm 1883, luật tai nạn lao
ñộng năm 1884 và luật bảo hiểm người già và người tàn tật do lao ñộng vào năm
1889. Sự ra ñời các bộ luật chính thức ñầu tiên ñó phản ánh một yêu cầu tất yếu
khách quan của BHXH.

Sang thế kỷ 20, hầu hết các nước trên thế giới mà trước hết là các nước
công nghiệp phát triển ở một trình ñộ cao ñều ban hành và thực hiện ñiều
luật về BHXH ñối với người lao ñộng. Với sự phát triển như vậy, BHXH ñã
trở thành một lĩnh vực mang tính quốc tế rộng lớn. Hiện nay có hơn 160

KI L

quốc gio trên thế giới thực hiện BHXH

2 . Cơ sở hình thành chế ñộ hưu trí trong hệ thống các chế ñộ BHXH :
Để ñáp ứng nhu cầu tồn tại và phát triển, con người phải lao ñộng ñể
tạo ra của cải vật chất. Nhưng cùng với thời gian, con người sẽ bị già ñi, sức

4



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
kho ca h b gim sỳt khụng cũn kh nng lao ủng, khụng cũn kh nng
t ủỏp ng nhu cu cho cuc sng.Lỳc ủú khon thu nhp m h cú th
sinh sng hoc l do tớch gúp trong quỏ trỡnh lao ủng hoc do con chỏu

OBO
OKS
.CO
M

nuụi dng... Nhng ngun thu nhp ny khụng thng xuyn v ph
thuc vo ủiu kin ca tng ngi. ủm bo li ớch cho ngi lao ủng
khi h ht tui lao ủng v giỳp h cú ngun thu nhp thng xuyờn, n
ủnh, nh nc ủó thc hin ch ủ BHXH hu trớ.

Vy bo him hu trớ l hỡnh thc bo ủm thu nhp cho ngi lao ủng khi
ht tui lao ủng. Ngi lao ủng to ra thu nhp ủ nuụi sng chớnh h

trong quỏ trỡnh lao ủng. Quỏ trỡnh ny din ra ngay trong cỏc nh mỏy, xớ
nghip, ủn v kinh t, hnh chớnh s nghip trong lnh vc quc doanh v
ngoi quc doanh. Trong quỏ trỡnh ủú, h cng hin sc lao ủng ủ xõy
dng ủt nc bng cỏch to ra thu nhp cho xó hi v cho c chớnh h
na. Do ủú ủn khi h khụng cũn kh nng lao ủng na thỡ h phi ủc
s quan tõm ngc li t phớa xó hi. ú chớnh l khon tin tr cp hu
trớ hng thỏng phự hp vi s phớ BHXH m h ủó ủúng gúp trong sut
quỏ trỡnh lao ủng. Ngun tr cp ny tuy ớt hn so vi lỳc ủang lm vic
nhng nú rt quan trng v cn thit giỳp cho ngi v hu n ủnh v mt
vt cht cng nh tinh thn trong cuc sng, to cho h cú thờm ủiu kin
ủ cng hin cho xó hi nhng kinh nghim quý bỏu trong quỏ trỡnh lao

KI L

ủng sn xut m h ủó tớch lu ủc nhm xõy dng ủt nc ngy cng
phn vinh hn.

Bo him hu trớ bo ủm quyn li cho ngi lao ủng giỳp h t bo
v mỡnh khi ht tui lao ủng, t lo cho chớnh mỡnh mt cỏch hp lý nht
nh vo vic h ủó cng hin sc lao ủng ca mỡnh ủ to ra ca ci vt
cht cho xó hi trc ủú. Ngi lao ủng ch cn trớch ra mt t l % tin

5



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
lng tng ủi nh khi cũn ủang lm vic trong mt thi gian nht ủnh.
n khi ht tui lao ủng phi ngh vic h s cú ủc s bo ủm ca xó
hi lm gim bt phn no khú khn v mt ti chớnh do thu nhp thp vỡ

OBO
OKS
.CO
M

khụng cũn lao ủng ủc na.

Nh vy bo him hu trớ l mt ch ủ mang tớnh xó hi húa cao ủc
thc hin mt cỏch thng xuyờn v ủu ủn, k tip t th h ny sang th
h khỏc. Núi cỏch khỏc, ch ủ bo him hu trớ ly ủúng gúp ca th h
sau chi tr cho cỏc th h trc. Vỡ vy, nú to ra s rng buc v ủon kt
gia cỏc th h, lm cho mi ngi trong xó hi quan tõm v gn bú vi
nhau hn th hin mi quan tõm sõu sc gia ngi vi ngi trong xó hi
.

3 . Vai trũ ca ch ủ hu trớ trong h thng cỏc ch ủ BHXH
Trong mt h thng BHXH thng bao gm nhiu ch ủ khỏc nhau.
S lng cỏc ch ủ BHXH ủc xõy dng v thc hin ph thuc vo
trỡnh ủ phỏt trin v mc tiờu c th ca h thng BHXH trong tng thi
k ca mi nc. Tuy nhiờn, trong bt c h thng BHXH no cng cú
nhng ch ủ chớnh th hin ủc trng nhng mc tiờu ch yu ca h
thng bo him xó hi. Mt trong nhng ch ủ ủú l ch ủ hu trớ hay
ch ủ bo him tui gi cho ngi lao ủng .

KI L

Cú th khng ủnh rng ch ủ hu trớ l mt trong nhng ch ủ bo
him ủc thc hin sm nht trong lch s phỏt trin ca bo him xó hi.
Theo quy ủnh ca ILO thỡ ch ủ ny l mt trong nhng ch ủ bt buc,

l ch ủ chớnh sỏch khi mi quc gia mun xõy dng cho mỡnh mt h
thng bo him xó hi. Theo thng kờ ca ILO, trong tng s 163 nc trờn
th gii cú h thng BHXH (1993) thỡ cú ti 155 nc cú thc hin ch ủ

6



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
hưu trí chiếm tỷ lệ 95,1%. Điều đó chứng tỏ chế độ hưu trí rất được các
nước cũng như người lao động quan tâm
Trên thực tế, tất cả những người tham gia vào BHXH đều có mong

OBO
OKS
.CO
M

muốn tham gia vào chế độ hưu trí. Trong phần đóng góp phí BHXH nói
chung thì phần chủ yếu là đóng cho chế độ này. Đối với hệ thống BHXH thì
hoạt động của ngành này tập trung chủ yếu vào chế độ hưu trí cho người
lao động. Điều này được thể hiện cụ thể trong các hoạt động nghiệp vụ của
bảo hiểm xã hội. Chẳng hạn ở Việt Nam, chế độ hưu trí có vị trí đặc biệt
quan trọng với người tham gia bảo hiểm xã hội. Chế độ này được quy định
và đưa vào thực hiện ngay từ khi hệ thống BHXH mới được thành lập (
1947). Theo các quy định hiện hành thì tỷ lệ giành cho bảo hiểm hưu trí và
các chế độ khác có liên quan tới người về hưu là 75% ( phí bảo hiểm là
20% tổng quỹ tiền lương thì giành tới 15% đóng cho hưu trí ). Do đó thu
cho chế độ hưu trí cũng chiếm tỷ trọng chủ yếu trong tổng thu của bảo
hiểm xã hội, khoảng từ 60-80%. Tương tự như vậy trong tổng chi của

BHXH thì việc chi cho chế độ này cũng rất lớn. Trong những năm gần đây
tiền chi cho chế độ hưu trí chiếm khoảng trên 70% tổng chi cho BHXH .
Như vậy, hoạt động thu chi của chế độ hưu trí có ảnh hưởng sống còn tới
tồn bộ hoạt động của hệ thống bảo hiểm xã hội, ảnh hưởng đến sự ổn định
của BHXH nói riêng cũng như cả xã hội nói chung.

KI L

Một vấn đề nữa đặt ra là xu hướng già hố của dân số thế giới dẫn đến
số lượng người nghỉ hưu ngày càng tăng. Điều đó cho thấy rõ vai trò ngày
càng quan trọng của chế độ hưu trí trong đời sống kinh tế xã hội của mỗi
quốc gia. Hơn nữa, chế độ bảo hiểm hưu trí còn thể hiện được sự quan tâm
chăm sóc của Nhà nước, người sử dụng lao động đối với người lao động, và

7



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
nú cũn th hin ủo lý ca dõn tc ủng thi cũn phn ỏnh trỡnh ủ vn
minh ca mt ch ủ xó hi .

OBO
OKS
.CO
M

4. Tỏc dng v ủc trng ca bo him hu trớ :
4.1 Tỏc dng ca bo him hu trớ :

bo him hu trớ giỳp ủm bo ủi sng cho ngi lao ủng khi h v
hu do ủú giỳp cho xó hi n ủnh v gn bú. Ngy nay, t l ngi gi
trong dõn s cng tng do ủú n ủnh ủi sng cho b phn ny l rt quan
trng. Mt khỏc, khi ngh hu ngi lao ủng ủc sng thoi mỏi hn v
an nhn hn. i vi ngi cú trỡnh ủ cú kh nng h li tip tc cng
hin, truyn ủt kinh nghim cho th h sau.

Ngi lao ủng trong quỏ trỡnh lao ủng h cú ủc s bo ủm chc
chn v phn thu nhp khi h ngh hu, lm cho h yờn tõm chỳ ý, khụng
lo ngh v ủiu kin sng khi ngh hu do ủú cú th lm vic vi nng sut
v cht lng cao hn.

Giỳp ngi lao ủng tit kim cho bn thõn mỡnh ngay trong quỏ trỡnh
lao ủng ủ bo ủm ủi sng khi ngh hu, gim bt phn no gỏnh nng
cho ngi thõn, gia ủỡnh v xó hi .

4.2 c trng ca ch ủ bo him hu trớ :

KI L

bo him hu trớ l mt ch ủ BHXH di hn nm ngoi qỳa trỡnh lao
ủng. c trng ny th hin c trong quỏ trỡnh ủúng v hng bo him
hu trớ. Ngi lao ủng tham gia ủúng phớ BHXH trong mt thi gian khỏ
di. Thi gian ủú liờn tc ủ ln theo quy ủnh thỡ s ủ mt trong nhng
ủiu kin ủ ủc hng bo him hu trớ. Khi ủó ủ cỏc ủiu kin thỡ
ngi lao ủng s ủc hng tr cp hu trớ trong khong thi gian tớnh

8

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
t lỳc v hu cho ủn khi ngi lao ủng cht. Quỏ trỡnh hng ny di
ngn bao nhiờu tu thuc vo tui th ca tng ngi v nhng ngi
hng bo him hu trớ l nhng ngi ủó kt thỳc quỏ trỡnh lm vic ca

OBO
OKS
.CO
M

mỡnh m theo quy ủnh ủc ngh nh v hng lng hu.
Trong ch ủ hu trớ cú s tỏch bit gia ủúng v hng. Vỡ ủõy l mt
ch ủ nm ngoi quỏ trỡnh lao ủng, cho nờn ủ ủc hng ch ủ hu
trớ khi v hu thỡ ngi lao ủng phi tham gia ủúng phớ ngy trong quỏ
trỡnh lao ủng. Trong sut quỏ trỡnh lao ủng, s tin ngi lao ủng ủúng
gúp vo qu bo him hu trớ dựng ủ chi tr lng hu ( tr cp tui gi )
cho th h trc. Nh vy cú s k tha gia cỏc th h lao ủng trong vic
hỡnh thnh qu bo him hu trớ, qua ủú th hin nguyờn tc ly s ủụng
bự s ớt ca bo him .

Ph thuc cht ch vo quan h s dng lao ủng. Ngi lao ủng v
ngi s dng lao ủng cú mi quan h vi nhau. Ngi s dng lao ủng
mun n ủnh v phỏt trin sn xut kinh doanh thỡ ngoi vic ủu t cho
thit b mỏy múc hin ủi ,cũn phi chm lo ti ủi sng ngi lao ủng m
mỡnh ủang s dng, to cho h vic lm, ủm bo cuc sng cho h khi ht
tui lao ủng bng vic ủúng BHXH cho ngi lao ủng. T nhng tỏc
dng v ủc trng trờn, qu bo him hu trớ chim t trng tng ủi ln
trong qu bo him hu trớ. Do ủú b phn qun lý qu cú th s dng

KI L

phn qu bo him hu trớ nhn ri ủ ủu t sinh li nhm n ủnh, bo
ủm cõn bng v tng trng qu. T ủú gúp phn thỳc ủy ủu t tng
trng vo nn kinh t quc dõn, to ra nhiu vic lm cho ngi lao ủng,
gúp phn hn ch nn tht nghip hin nay.
II. Ni dung c bn ca ch ủ hu trớ

9



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Hu trớ l mt ch ủ nhm bo ủm thc hin quyn li hp phỏp ca
cụng dõn sau khi ủó hon thnh ngha v lao ủng ủi vi xó hi. Ch ủ
ny nhm bo ủm n ủnh cuc sng cho ngi lao ủng khi h ủó ht tui

OBO
OKS
.CO
M

lao ủng( khụng cũn kh nng lao ủng ) v ngh hu an dng lỳc tui gi.
Nh vy, ch ủ hu trớ l mt ch ủ cú liờn quan ủn rt nhiu mt trong
quỏ trỡnh t chc thc hin. Do vy, cú rt nhiu yu t nh hng ủn quỏ
trỡnh nghiờn cu ủ ủi ủn xỏc lp mt ch ủ bo him hu trớ. Sau ủõy l
mt s ni dung c bn:

1 . iu kin ủ hng bo him hu trớ.

tui hng ch ủ BHXH di hn núi chung v ch ủ hu trớ núi
riờn ủúng mt vai trũ quan trng trong vic xỏc ủnh chi phớ ca h thng
ch ủ. Tui hng ch ủ hu trớ cú th ủc n ủnh theo mt lot cỏc
cõn nhc nh:

- Kh nng lm vic tng th ca ngi cao tui

- V th ca ngi cao tui trong th trng lao ủng
- Kh nng kinh t ca ch ủ hu trớ

iu quan trng l phi cõn ủi t giỏc ủ mc hng tho món ủúng v
chi phớ liờn quan ủn tui th bỡnh quõn ca ngi cao tui. Mc khỏc, khi
quy ủnh tui v hu cũn phi da vo quy lut sinh -lóo - t v ủiu kin

KI L

kinh t xó hi ca mi nc.

Ngoi ra, tui ngh hu cũn ủc quy ủnh h thp so vi ủ tui bỡnh
quõn ủi vi nhng ngi lm nhng cụng vic trong ủiu kin lao ủng v
mụi trng nng nhc, nguy him ủó cú nh hng nht ủnh lm suy gim
mt phn kh nng lao ủng so vi bỡnh thng hay nhng ngi cú th
cht yu khụng ủ sc ủm ủng cụng vic .

10



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

2 .Thời gian ñóng bảo hiểm ñể ñược hưởng chế ñộ hưu trí
Thời gian ñóng bảo hiểm hưu trí là tổng số ñơn vị thời gian có ñóng phí

OBO
OKS
.CO
M

bảo hiểm ñể ñược hưởng chế ñộ này. Việc quy ñịnh thời gian ñóng phí
BHXH nhằm xác ñịnh sự cống hiến về mặt lao ñộng của mỗi người với xã
hội nói chung và phần ñóng góp và BHXH nói riêng. Thời gian ñóng
BHXH là một trong những căn cứ ñể ñãi ngộ ( chi trả ) ñối với người lao
ñộng như theo luật ñịnh nhằm bảo ñảm sự công bằng, bình ñẳng giữa
những người tham gia bảo hiểm xã hội, thực hiện một trong những nguyên
tắc cơ bản của BHXH .

Việc xác ñịnh thời gian ñóng phí BHXH ñược dựa trên căn cứ: ñộ tuổi
về hưu, tỷ lệ ñóng góp , tuổi thọ của những người về hưu, mức ñược
hưởng... tóm lại tuỳ thuộc vào khả năng tài chính về chế ñộ hưu trí nói
riêng và BHXH nói chung... Về nguyên tắc nếu xuất phát từ việc ñóng
BHXH ñể hình thành quỹ sử dụng cho chế ñộ hưu trí thì phải tính ñến tổng
số thời gian ñóng phí BHXH thực tế. Còn trong trường hợp người lao ñộng
làm việc trong những trường hợp ñặc biệt như người lao ñộng làm việc ở
nơi ñộc hại, vùng sâu, vùng xa... ñược pháp luật BHXH quy ñịnh số thời
gian này ñược làm căn cứ ñể giảm tuổi ñời khi nghỉ hưu.
Trong các chế ñộ BHXH bắt buộc, ñối với chế ñộ hưu trí hầu hết các

KI L

nước ñều quy ñịnh ñiều kiện ñể ñược hưởng chế ñộ phụ thuộc hai yếu tố ñó

là ñộ tuổi xác ñịnh và số năm ñóng BHXH .
3 . Phí bảo hiểm hưu trí

Cũng như tất cả các chế ñộ bảo hiểm khác, chế ñộ hưu trí liên quan ñến
mức phí thu cho chế ñộ này. Trong thực tế có mức thu cho chế ñộ này

11



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
ủc xỏc ủnh riờng theo mt t l no ủú so vi thu nhp hay tin lng
dựng ủ tớnh BHXH v bo him hu trớ. i vi ngi lao ủng lm cụng
n lng thỡ thu nhp ny thng l tin lng. Trong mt s trng hp

OBO
OKS
.CO
M

mc thu cho ch ủ hu trớ khụng xỏc ủnh riờng m ủc gp chung vo
mt mc thu gi l thu BHXH núi chung. Vit Nam hin nay thc hin
thu chung mt mc phớ BHXH cho tt c cỏc ch ủ BHXH ủang ủc
thc hin mc dự trong ủú cú ủnh lng phn ginh cho cỏc ch ủ bo
him di hn bo him hu trớ.

Trong trng hp nh vy phớ hu trớ ủc xỏc lp riờng thỡ phớ ủc
xỏc ủnh theo cụng thc sau ủõy:

P = T * TBH * L

Trong ủú : P

: Mc phớ ủúng cho ch ủ hu trớ

TBH : T l thu BHXH tớnh theo thu nhp hay tin lng
L

: Tin lng hay thu nhp dựng ủ tớnh phớ BHXH v ch
ủ hu trớ

T

: T l % ủúng BHXH hu trớ núi chung

Vic xỏc ủnh phớ np cho ch ủ hu trớ riờng ra hay gp chung nh núi
trờn tu thuc ủiu kin v mụ hỡnh hay phng thc t chc hot ủng
tng nc. Nu phớ cho ch ủ hu trớ ủc xỏc ủnh riờng thỡ s to
thun li cho vic tớnh toỏn v qun lý cho ch ủ ny, nht l khi nú ủc

KI L

m rng ra nhng khu vc khỏc nhau m ngi lao ủng ủú cú hỡnh thc
thu nhp khụng ủng nht nh thu nhp bng tin. Tỏch riờng nh vy
cng to ra s linh hot hn cho ngi tham gia ch ủ ny.
Tuy nhiờn, nu tỏch riờng nh vy cng cú ngha l cỏc ch ủ khỏc
cng ủc tỏch riờng ra ủiu ny lm cho hot ủng qun lý BHXH núi
chung phi phc tp hn. Cũn trong trng hp khụng xỏc ủnh riờng mc

12

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
thu phớ cho tng ch ủ thỡ cú th cụng vic qun lý ớt phc tp hn nhng
li phc tp khi phi xỏc ủnh phớ ủúng cho bo him khi ỏp dng cho

OBO
OKS
.CO
M

ngi lao ủng cú cỏc hỡnh thc thu nhp khỏc nhau.
4 . Mc hng hay tin lng hu

Mc hng l s tin m mt ngi v hu nhn ủc hng thỏng k t
khi ngh hu. Hin nay ủang cú nhng quan ủim khỏc nhau v mc
hng. V c bn cú hai quan ủimm chớnh. Quan ủim th nht cho rng
tin lng hu l ủ bo ủm mc sng ti thiu ca ngi ngh hu theo
tiờu chun sng ca quc gia. Cũn theo quan ủim th hai thỡ li l tin
lng hu phi cú giỏ tr bo ủm cho ngi v hu cú mc sng cao, thm
chớ trờn mc trung bỡnh ca xó hi. S khỏc nhau ny tt nhiờn s dn ủn
mc ủúng tng ng trc khi ủc hng cng khỏc nhau.
Trong thc t, khuynh hng no cng cú lý khi gii thớch nhng nu
xột v mc sng ca ngi v hu v ủt trong quan h vi s phỏt trin v
ý ngha v s hp dn ca BHXH ủi vi ngi lao ủng thỡ khuynh hng
th hai cú sc thuyt phc hn. Nhng dự l mc hng ủc xỏc ủnh
theo quan ủim no thỡ vn phi ủm bo yờu cu cú tớnh nguyờn tc l tin
lng hu phi thp hn tin lng khi lm vic.
Tin lng ủc tớnh theo cụng thc sau:

LH = T * L

KI L

Trong ủú: LH : Tin lng hu ủc hng
T

: T l % dựng ủ tớnh lng hu

L

: Tin lng hay thu nhp dựng ủ tớnh lng

hu

Ngoi ra, tu theo lut phỏp ca tng nc v ch ủ ny m ngi ngh
hu ủc hng thờm cỏc quyn li nh tr cp mt ln khi ngh hu, hay

13



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
đối với những người lao động nghỉ việc chưa đủ tuổi để hưởng chế độ hưu
hàng tháng cũng nhận được trợ cấp một lần và ngồi lương hưu hàng
tháng, người nghỉ hưu còn được bảo hiểm y tế do quỹ BHXH đài thọ , khi

OBO
OKS
.CO

M

chết gia đình được hưởng chế độ tử tuất.
5 . Thời gian hưởng chế độ hưu trí

Thời gian hưởng chế độ hưu trí được hiểu là thời gian kể từ khi nghỉ
hưu cho đến khi qua đời. Với mỗi người thì thời gian hưởng lương hưu
thơng thường là có khác nhau vì tuổi nghỉ hưu và tuổi thọ khơng giống
nhau. Và do một trong những vấn đề có tính xã hội, tính bù trừ ... trong
BHXH nên trong quản lý thường lấy số bình qn chung thời gian hưởng
tiền lương hưu của người nghỉ hưu trong cùng một hệ thống BHXH để tính
tốn cho các chỉ tiêu khác.

Thời gian hưởng tiền hưu phải ngắn hơn thời gian đóng BHXH cho chế
độ hưu trí. Tuy vậy, thời gian nghỉ hưu để hưởng tiền lương hưu có thể
khác nhau trong khi thực hiện chế độ bảo hiểm này.Điều đó phụ thuộc vào
các yếu tố như tuổi đời khi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật, tuổi thọ
bình qn của người nghỉ hưu. Những yếu tố này lại phụ thuộc vào chính
sách lao động và BHXH trong từng giai đoạn, vào mức sống và điều kiện
sống của dân cư.

KI L

Trong thực tế, tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật thường ổn
định trong một thời gian dài và nếu có thay đổi thì cũng ở trong khoảng từ
55 đến 60 tuổi đối với người lao động bình thường trong xã hội. Trong
trường hợp đặc biệt có thể có những điều chỉnh nhưng cũng dựa trên
những độ tuổi đó. Khi tuổi thọ bình qn ngày càng tăng lên thì thời gian
hưởng chế độ hưu trí cũng có xu hướng tăng lên. Vấn đề có tính quy luật

14



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
ny buc cỏc nh nghiờn cu cỏc ch ủ chớnh sỏch v lao ủng v BHXH
phi tớnh ủn ủ ủiu chnh tui v hu cho phự hp.

OBO
OKS
.CO
M

6 . Cỏc ch tiờu ủỏnh giỏ hot ủng ca ch ủ hu trớ .

BHXH núi chung cng nh ch ủ hu trớ núi riờng l nhng phm trự
kinh t tng hp, phn ỏnh rt nhiu mt trong ủi sng xó hi. Do vy,
vic hỡnh thanh h thng cỏc ch tiờu ủỏnh giỏ hiu qu l hon ton khụng
ủn gin vỡ khú cú th cú ủc mt h thng ch tiờu phn ỏnh ủy ủ tt
c cỏc khớa cnh ca lnh vc ny.

Tuy nhiờn vic xõy dng cỏc ch tiờu ny thc s cn thit v ủú l c s
cho vic ủỏnh giỏ trỡnh ủ phỏt trin v kt qu ca BHXH trong ủi sng
xó hi. Thụng thng vic ủỏnh giỏ kt qu hay hiu qu ca mi hot
ủng no ủú chỳng ta phi so sỏnh vi ủnh hng, mc tiờu ủ ra. Tớnh
hiu qu do vy phn ỏnh trong mc ủ ủt ủc so vi cỏc mc tiờu ủt ra
ủú

Trong BHXH núi chung v ch ủ hu trớ núi riờng , mc tiờu cao nht
l ủt ủc s phỏt trin ca ngnh BHXH v bo ủm ủi sng ngi v

hi trờn c s ca tin lng hu trớ ( cũn gi l thu nhp thay th ) m
ngi lao ủng nhn ủc t qu bo him xó hi. Gúp phn bo ủm an
sinh v n ủnh xó hi. Cỏc ch tiờu ủỏnh giỏ hiu qu cng phi xoay

KI L

quanh mc tiờu ny. Trong ch ủ hu trớ, do tớnh phc tp ca ch ủ ny
m h thng cỏc ch tiờu phi bao gmt c cỏc ch tiờu ủnh tớnh v cỏc ch
tiờu ủnh lng

Theo quan ủim v hiu qu nh trờn ta thy cú th cú ba nhúm ch tiờu
hiu qu ca hot ủng BHXH ủú l :
Nhúm 1: Cỏc ch tiờu hiu qu ca hot ủng bo him hu trớ

15



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
Nhóm 2 : Các chỉ tiêu ñánh giá về sự phát triển của bảo hiểm hưu trí
Nhóm 3 : Các chỉ tiêu ñảm bảo lợi ích về kinh tế xã hội của người về hưu

OBO
OKS
.CO
M

Sau ñây là sự xác ñịnh cụ thể trong từng nhóm chỉ tiêu

6.1. Các chỉ tiêu hiệu quả trong hoạt ñộng của bảo hiểm hưu trí

BHXH tập trung vào ba hoạt ñộng chính ñó là thu BHXH, quản lý quỹ
BHXH và chi trả BHXH. Trong mỗi hoạt ñộng ñó có các chỉ tiêu cụ thể ñể
ñánh giá mức ñộ hiệu quả cụ thể:

Thu bảo hiểm hưu trí

Thu bảo hiểm hưu trí là một chỉ tiêu tổng hợp và hiệu quả của nó ñược
ñánh giá trên các mặt chủ yếu sau:
- Tỉ lệ về số người ñóng BHXH

Số người ñóng

* 100

KI L

Tỉ lệ % người ñóng =

Số người phải ñóng.

Thực chất là thực hiện thu ñúng và ñủ số người ñóng bảo hiểm hưu trí.
Thu ñúng ở ñây chủ yếu là thu ñúng ñối tượng phải thu. Số ñối tượng phải
thu hiện nay là số người lao ñộng thuộc diện ñóng BHXH bắt buộc, ñăng kí
tham gia ñóng bảo hiểm hưu trí. Họ phải ñóng BHXH trong ñó có chế ñộ

16



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

hu trớ. S ngi ny thng thay ủi do cú s thay ủi ca cỏc doanh
nghip trong quỏ trỡnh kinh doanh nc, nht l s ngi lao ủng lm
vic khu vc ngoi quc doanh. Vic thu ủỳng thu ủ l rt cn thit ủ

OBO
OKS
.CO
M

BHXH va ủm bo li ớch cho ngi lao ủng, va ủm bo cú nhng tỏc
dng tớch cc vi cỏc hot ủng kinh doanh ca cỏc doanh nghip cng
nh vi nn kinh t núi chung. Mc tiờu thu ủõy l ủm bo thu 100%
ủi tng thuc din phi ủúng BHXH v hu trớ.

Ch tiờu ny cú th ỏp dng m rng ra cho tt c s ngi lao ủng cú
nhu cu tham gia bo him hu trớ, v rng hn na l ton b s ngi
lao ủng trong xó hi.

- Thu ủ s tin theo quy ủnh cho ch ủ hu trớ.
S tin thu ủc

T l % tin thu ủc =

* 100

S tin phi thu

S tin thu ủc ny ph thuc vo mc thu theo lut ủnh v s lng
ngi m cỏc c quan BHXH ủó thu ủc, hay s ngi trc tip ủúng bo
him xó hi. Thu ủ l rt quan trng khụng ch vỡ nh ủó ủ cp trờn

m ủú cũn l bo ủm mt s ch ủng v ngun ti chớnh, lm cho ngun
qu BHXH ủc n ủnh, giỳp duy trỡ cỏc hot ủng bỡnh thng v ngy
cỏng phỏt trin ca ch ủ hu trớ

KI L

- Thu ủỳng thi gian :

ú l thi gian m cỏc ủn v v cỏ nhõn phi ủúng BHXH theo quy
ủnh ca phỏp lut hin hnh. Nu khụng thu ủỳng thi gian s nh hng
ủn k hoch ti chớnh trc tip ca ch ủ hu trớ. Nht l trong ủiu kin
ch ủ hu trớ ỏp dng theo c ch thu ca ngi ủúng tr cho ngi
hng. Cũn trong ch ủ hu trớ theo c ch ca ủu t ng trc thỡ thu

17



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
kịp thời là một điều kiện quan trọng để ổn định và phát triển quỹ hưu trí

Chi trả BHXH

OBO
OKS
.CO
M

trong tương lai trên cơ sở các kế hoạch sử dụng quỹ để đầu tư sinh lời

Trong hoạt động chi trả, các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả cũng tập trung
vào các nội dung chủ yếu sau đây:
- Chi trả đúng đối tượng

Đảm bảo tiền hưu phải đến đúng người được hưởng.Đó phải là những
người hội đủ được điều kiện ràng buộc để được hưởng chế độ hưu trí. Điều
này có liên quan đến cơng tác quản lý đối tượng hưởng chế độ hưu trí.
Khác với người lao động khi tham gia đóng bảo hiểm xã hội, sự di chuyển
hay thay đổi nơi ở của từng người về hưu phụ thuộc vào khả năng và điều
kiện sống mà họ lựa chọn. Khi đó cơng tác quản lý phải có sự linh hoạt tốt
để khơng chỉ quản lý tốt mà còn được thực hiện chi trả thuận lợi đúng đối
tượng được hưởng chế độ này.
- Chi trả đủ về số lượng

Chỉ tiêu chi trả đủ về số lượng phản ánh về số tiền chi trả đủ cho mọi đối
tượng được hưởng hưu trí theo quy định. Đây là u cầu pháp lý, được luật
định thành các mức tiền hưu được hưởng. Chi trả đủ cho người về hưu
phải được đảm bảo trên cơ sở số tiền mà quỹ hưu trí có được dùn để thanh

KI L

tốn và sự an tồn của số tiền này trong q trình chi trả cho các đối tượng
được hưởng chế độ hưu trí
- Chi trả kịp thời gian

Chi trả kịp thời gian chính là việc bảo đảm người về hưu phải được
nhận lương hưu đúng theo thời gian quy định. Đây là điều rất quan trọng
vì tiền hưu là một loại thu nhập thường xun của người về hưu. Đối với

18

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
các đối tượng này việc nhận lương hưu đúng hạn sẽ giúp cho họ có thể ổn
định được đời sống. Đối với các cơ quan bảo hiểm điều này có ý nghĩa rất
riêng.

OBO
OKS
.CO
M

lớn trong quản lý nói chung và thanh quyết tốn cho chế độ hưu trí nói
Các chỉ tiêu rất quan trọng trong quản lý q trình thực hiện BHXH ở
Việt Nam trong điều kiện hiện nay khi mà BHXH đang còn có nhiều thay
đổi cho phù hợp với q trình đổi mới nền kinh tế xã hội ở nước ta.
Quản lý quỹ hưu trí

Chỉ tiêu của hoạt động này phản ánh qua quản lý số lượng tiền hay quy
mơ quỹ bảo hiểm hưu trí nhằm bảo tồn giá trị của quỹ hưu trí cả về giá trị
danh nghĩa và giá trị thực tế. Đồng thời đó còn là việc sử dụng quỹ này vào
các hoạt động khác nhau, làm phát triển khơng ngừng và nâng cao khả
năng thanh tốn của quỹ hưu trí. Đó chính là sự tăng cường nguồn lực tài
chính của chế độ hưu trí. ở đây có nhiều chỉ tiêu cụ thể:
- Bảo tồn giá trị của quỹ bảo hiểm hưu trí

Chỉ tiêu về bảo tồn giá trị của quỹ bảo hiểm hưu trí là bảo tồn giá trị
thực tế của quỹ hưu trí trong các thời kỳ quyết tốn tránh được những tác
động làm cho giá trị của quỹ này giảm đi. Trong q trình quản lý quỹ, có

thể có các trường hợp làm cho quỹ hưu trí giảm đi như:
+ Tiền quỹ bị tổn thất, mất mát

KI L

+ Tiền quỹ bị mất giá do lạm phát

+ Tiền quỹ đầu tư khơng thu hồi được
+ Tiền quỹ khơng thu hồi được ( nợ, nộp chậm... )
+ Các thất thốt khác...

- Mức và tỷ lệ tăng của quỹ hưu trí qua các thời kỳ

19



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Mức và tỷ lệ tăng của quỹ hưu trí qua các thời ký là một trong những
chỉ tiêu quan trọng nhất trong quản lý quỹ bảo hiểm hưu trí hiện nay. Để
bảo đảm cho một tiềm lực tài chính ổn định và vững mạnh, quỹ hưu trí

OBO
OKS
.CO
M

phải tăng lên khơng ngừng. Sự tăng lên này chủ yếu từ hai nguồn là :
+ Tăng thêm số người tham gia vào chế độ hưu trí

+ Sử dụng quỹ hưu trí đầu tư vào các hoạt động mang lại lợi nhuận
một cách an tồn

Tốc độ tăng thực tế của quỹ hưu trí như vậy phải cao hơn tốc độ tăng
của số người tham gia vào chế độ hưu trí và tất nhiên phải tăng với tốc độ
cao hơn tốc độ tăng của chi trả cho chế độ này. Có như vậy mới tạo được sự
vững chắc, ổn định và phát triển khơng ngừng của chế độ hưu trí
- Khả năng cân đối thu chi của quỹ BHXH

Chỉ tiêu khả năng cân đối thu chi quỹ bảo hiểm hưu trí phản ánh độ an
tồn của quỹ hưu trí nói riêng và sự tồn tại chế độ hưu trí nói chung. Để
bảo đảm tránh những rủi ro, thì quỹ tiền hưu phải đủ đảm bảo chi trả các
khoản chi của chế độ này chủ yếu bao gồm chi tiền lương hưu cho người
nghỉ hưu và chi cho hoạt động quản lý. Đây là điều kiện cần thiết bất kể áp
dụng phương pháp cụ thể nào để tạo lập quỹ

Tổng thu thực tế > Tổng chi

KI L

Tổng thu và tổng chi trong biểu thức điều kiện trên được xác định và so
sánh tại một thời điểm tính tốn. Tổng thu và tổng chi có thể được xác định
khác nhau tuỳ theo phương pháp tạo quỹ được áp dụng trong hệ thống hưu
trí. Vì theo các phương pháp khác nhau có thể cơ cấu thu và chi cũng sẽ
khác nhau

20

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
6.2. Các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của chế độ hưu trí
Mở rộng phạm vi đối tượng tham gia chế độ bảo hiểm hưu trí
Chỉ tiêu mở rộng phạm vi đối tượng tham gia chế độ bảo hiểm hưu trí

OBO
OKS
.CO
M

được tính qua tỷ lệ người lao động trong xã hội thực hiện vào chế độ hưu
trí trong tổng số lao động nói chung. Đây là chi tiêu phản ánh kết quả thực
hiện mục tiêu mở rộng phạm vi hoạt động của chế độ hưu trí. Trong điều
kiện ở các nước có nền kinh tế kém phát triển, số người tham gia vào chế
độ hưu trí khơng nhiều thì chỉ tiêu này được sử dụng để đánh giá quy mơ
và sự phát triển của chế độ hưu trí qua các thời kỳ.

Theo đuổi mục tiêu mọi người đều có quyền và được tham gia vào
BHXH để hưởng chế độ hưu trí nên trong q trình phát triển và mở rộng
phạm vi hoạt động số người tham gia vào chế độ này phải tăng nhanh hơn
tốc độ tăng nguồn lao động xã hội. Tỷ lệ tăng số lượng người tham gia chế
độ hưu trí được xác định trên cơ sở mục tiêu mở rộng của chế độ này. ở
đây có thể lượng hố chỉ tiêu này qua tỷ lệ phần trăm số người tham gia
vào chế độ bảo hiểm hưu trí và tốc độ tăng của tỷ lệ này qua các năm.
Ngồi ra, cũng có thể tính thêm chỉ tiêu tỷ lệ tăng tương đối so với tỷ lệ tăng
lao động xã hội .

Mở rộng các hình thức tham gia chế độ hưu trí

KI L

Mở rộng các hình thức tham gia chế độ hưu trí là chỉ tiêu chủ yếu phản
ánh sự tăng thêm các hình thức mới trong việc đóng phí bảo hiểm và hưởng
chế độ hưu. Chỉ tiêu này phản ánh sự phát triển về tổ chức hệ thống và các
hoạt động của chế độ hưu trí, qua đó tăng cơ hội và khả năng để mọi người
có thể tham gia vào chế độ này. Hiện nay ở Việt Nam chúng ta mới áp dụng

21



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
mt hỡnh thc ủúng ủ hng ch ủ hu trớ trong ủú da ch yu vo thi
gian ủúng v tui ủi khi ngh hu.
Tuy nhiờn s khng ch v s nm ủúng ti thiu nh lut ủnh hin nay

OBO
OKS
.CO
M

l 15 nm kốm vi ủiu kin tui ủi ch thớch hp vi ngi cú cụng vic
lm v thu nhp n ủnh ủ ủúng bo him xó hi, nht l lao ủng lm vic
trong cỏc doanh nghip thuc s hu Nh nc Vic linh hot v thi gian
ủúng BHXH lm cho nhiu ngi cú nhu cu cú thờm c hi ủ tham gia
vo ch ủ ny .

Xột trờn mt gúc ủ khỏc, mc ủúng c ủnh ch ph thuc vo mc thu
nhp hay tin lng ủ tớnh BHXH cng s lm gim sc hp dn ca ch
ủ ny khi nhiu ngi mun ủúng thờm trờn mc bỡnh thng ủ sau ủú

ủc hng mc tin cao hn .

6.3. Cỏc ch tiờu bo ủm quyn li kinh t v xó hi ca ngi v hu
Quyn li v kinh t xó hi cho ngi v hu phi ủc phn ỏnh trong
thc t ủi sng kinh t xó hi . Cú th dựng cỏc ch tiờu sau ủõy ủ ủỏnh
giỏ :

Mc bo ủm cỏc tiờu chun sng ca ngi v hu

Ch tiờu ny phn ỏnh qua mc lng ca ngi v hu nhn ủc v

KI L

mc bo ủm thc t cho cuc sng ca ngi v hu qua tin hu. Khi
tớnh toỏn c th , mc bo ủm ca tin lng hu phi ủc tớnh ủn cỏc
mt nh :

- Mc tin lng : mc tin lng phi bo ủm ủy ủ duy trỡ cuc sng
ca ngi hng lng hu. ủõy va phi bo ủm giỏ tr tin lng
danh ngha va bo ủm c giỏ tr thc t l sc mua ca tin lng. Ngha

22



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
l khi cú nhng tỏc ủng lm mt giỏ tr ca tin lng hu nh tỏc ủng
ca lm phỏt thỡ cn phi ủc ủiu chnh kp thi .
- Tin lng hu hp lý:

OBO
OKS
.CO
M

Tin lng hu hp lý mun núi ủn tng quan so sỏnh gia lng ha
vi cỏc loi lng khỏc trong xó hi. V nguyờn tc thỡ tin lng hu
khụng th cao hn tin ca ngi v hu khi ủang cũn lm vic, tr trng
hp ngi v hu tham gia thờm hỡnh thc bo him tui gi khỏc ngoi
cỏc hỡnh thc v ch ủ hu trớ thụng thng. Nhng tin lng hu khụng
th thp hn tiờn lng ti thiu. S so sỏnh ủú nhm ủỏnh giỏ tng quan
v mc sng gia nhng ngi v hu vi cỏc tng lp khỏc trong xó hi .

m bo s cụng bng xó hi gia nhng ngi ngh hu
m bo s cụng bng xó hi gia nhng ngi ngh hu phi ủc so
sỏnh ủỏnh giỏ gia ủúng gúp v hng th, theo nguyờn tc ủúng nhiu
hng nhiu, ủúng ớt hng ớt. Khỏc vi cỏc ch ủ bo him ngn hn,
ủiu ny rt cn ủi vi ch ủ hu trớ vỡ vic ủúng phớ v hng trong ch
ủ hu trớ liờn quan ủn nhng khon tin rt ln trong thu v chi tr. V

KI L

cú nh hng rt ln ủn cuc sng ca cỏc ủi tng tham gia c trong
khi ủúng v hng theo ch ủ ny. S cụng bng cng cú ngha tham gia
ch ủ hu trớ nh nhau thỡ quyn li ủc hng cng phi nh nhau .

Tng s tỏc ủng tớch cc ca ch ủ hu trớ ủn phỏt trin kinh t v s
dng cú hiu qu lc lng lao ủng xó hi

23

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Sự tác động tích cực của chế độ bảo hiểm hưu trí đến sự phát triển kinh
tế và ổn định xã hội là một chỉ tiêu mang tính định tính khó lượng hố.
Nhưng đây là một chỉ tiêu rất quan trọng vì có tác dụng trực tiếp đến

OBO
OKS
.CO
M

khơng chỉ người về hưu mà bản thân người lao động đang làm việc đã và có
thể sẽ tham gia vào chế độ hưu trí. Chế độ hưu trí phải góp phần ổn định
kinh tế xã hội thơng qua việc sử dụng có hiệu quả lực lượng lao động đang
làm việc trong xã hội. Chẳng hạn một chế độ hưu trí tốt làm cho lao động
trong xã hội được điều hồ hợp lý, cân đối hơn giữa các khu vực và thành
phần kinh tế, qua đó nguồn lực lao động được khai thác và huy động đúng
mục đích. Việc sử dụng lực lượng lao động sẽ hiệu quả hơn. Đảm bảo tái
sản xuất sức lao động xã hội, an tồn xã hội ...

III - Kinh nghiệm xây dựng các chế độ BHXH đối với người nghỉ hưu.
1. Về điều kiện tuổi đời

ở các nước khác nhau, tuỳ theo các nhân tố dân số và kinh tế xã hội mà có sự
quy định tuỏi đời khác nhau giữa các nhóm nước và khác nhau giữa nam và nữ
trong cùng một nước. Có thể có một số nước quy định độ tuổi nam và nữ như nhâu
nhưng có một số nước khác lại quy định tuổi nghỉ hưu của nữ thấp hơn nam. Xác
định tuổi nghỉ hưu phụ thuộc rất nhiều yếu tố kể cả phụ thuộc vào nước có dân số

già hay trẻ. Đối với nước có dân dố già, số người nghỉ hưu lớn, vì vậy họ phai nâng

KI L

tuổi nghỉ hưu thường cao hơn so với các nước đang phát triển. Theo số liệu của văn
phòng lao động quốc tế trong 24 nước thuộc tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế và
trong 40 nước đang phát triển thì tuổi nghỉ hưu đối với nam nữ như sau :
Bảng 1: Cơ cấu tuổi nghỉ hưu ở một số nước

24



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
tui
ngh hu

OCDE
S nc

Nc dang phỏt trin
%

S nc

%

0

-

1

25

55

1

417

13

325

0

-

1

25

3

125

18

45

16

6667

7

175

4

166

0

-

24

100

40

100

57
60
65
67
Tng

OBO
OKS
.CO
M

50

( Ngun: BHXH Vit Nam )

Ngoi ra cỏc nc cũn quy ủnh h tui ngh hu so vi tui ngh hu bỡnh
thng ủi nhng ngi lm nhng ngnh ngh cụng vic trong ủiu kin lao ủng
nng nhc, ủc hi, nguy him...

iu kin v tui ủi mt s nc ủc th hin :
- Nhúm Tõy u v Bc M.

+ M, Canada : 65 tui ( chung cho c hai gii ).
+ Anh : 65 tui (nam) v 60 tui (n).
+ Phỏp : 60 tui ( ti ủa l 65 tui).

+ c : 65 tui (nam) v 63 tui (n).

KI L

- Nhúm cỏc nc Chõu ỏ ( Ngoi ASEAN ).

+ Trung Quc : 60 tui (nam) v 55 tui (n).
+ Nht Bn

: 60 tui(nam) v 55 tui (n)

+ n ủ

: 55 tui(chung cho c hai gii).

- Nhúm cỏc nc ASEAN.

+ Indonesia: 55 tui (cho c hai gii).

25