Động cơ học tiếng anh của sinh viên trường cao đẳng bình định

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
_____________

______________

Nhữ Thị Anh

ĐỘNG CƠ HỌC TIẾNG ANH CỦA SINH VIÊN
TRƢỜNG CAO ĐẲNG BÌNH ĐỊNH
Chuyên ngành: Tâm lý học
Mã số: 60 31 04 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

T.S Nguyễn Văn Lƣợt

Hà Nội, 2015

1


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các dữ liệu, kết
quả nghiên cứu trong luận văn là hoàn toàn trung thực và chƣa từng công bố trong
bất kỳ công trình nào khác. Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn, tôi
luôn chấp hành nghiêm túc các nguyên tắc đạo đức nghiên cứu, các kết quả nghiên
cứu là của riêng cá nhân tôi, các tài liệu tham khảo đều đƣợc trích dẫn tƣờng minh

theo đúng quy định của luận văn thạc sĩ.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về tính trung thực của số liệu và các nội
dung khác trong luận văn này.
Hà Nội, ngày 10/10/2015
Tác giả luận văn

Nhữ Thị Anh

2


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm trân trọng và lòng biết ơn sâu sắc, cho phép tôi gửi lời cảm
ơn đến:
- Thầy giáo - T.S Tâm lý học Nguyễn Văn Lƣợt – Trƣờng Đại học Khoa học
xã hội & Nhân văn- ĐHQGHN. Ngƣời thầy tâm huyết đã trực tiếp hƣớng dẫn, luôn
tận tình chỉ bảo cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
- Các thầy cô giáo trong Khoa Tâm lý học - Trƣờng Đại học Khoa học xã
hội & Nhân văn- ĐHQGHN đã trang bị cho tôi những kiến thức, kỹ năng quý báu
trong suốt khóa học cùng với sự tận tình chỉ bảo, góp ý trong thời gian tôi hoàn
thiện luận văn.
- Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp và các em sinh viên
của trƣờng Cao đẳng Bình Định cùng gia đình đã luôn tạo điều kiện, giúp đỡ, động
viên tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn.
Luận văn không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế nhất định, kính mong
nhận đƣợc sự chỉ bảo và góp ý của quý thầy cô, bạn bè và đồng nghiệp để công trình
đƣợc hoàn thiện hơn.
Hà Nội, tháng 10/2015
Nhữ Thị Anh

3


MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................11.
1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.............................................................................................2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................2
4. Đối tƣợng nghiên cứu ...........................................................................................2
5. Khách thể nghiên cứu............................................................................................2
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................3
7. Giả thuyết khoa học ..............................................................................................3
8. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................................3
9. Cấu trúc của luận văn ............................................................................................4
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.......................5
1.1. Sơ lƣợc lịch sử nghiên cứu vấn đề ..................................................................5
1.1.1. Các nghiên cứu về động cơ .............................................................................5
1.1.2. Các nghiên cứu về động cơ học tiếng Anh .....................................................7
1.2. Một số khái niệm công cụ ................................................................................10
1.2.1. Định nghĩa động cơ . .......................................................................................10
1.2.2. Đặc điểm của động cơ hoạt động ....................................................................12
1.2.3. Các chỉ báo đo động cơ hoạt động ..................................................................13
1.2.4. Mối quan hệ giữa động cơ và các khái niệm liên quan...................................14
1.3. Hoạt động học tiếng Anh của sinh viên trƣờng cao đẳng Bình Định ..........15
1.3.1. Khái niệm sinh viên .......................................................................................15
1.3.2. Đặc điểm hoạt động học tập của sinh viên trƣờng cao đẳng Bình Định ........16

4

1.3.3. Đặc điểm tâm lý của sinh viên trƣờng cao đẳng Bình Định . .........................17
1.4. Động cơ học tiếng Anh của sinh viên trường cao đẳng Bình Định…………17
1.4.1. Khái niệm động cơ học tiếng Anh ..................................................................17
1.4.2. Đặc điểm động cơ học tiếng Anh....................................................................18
1.4.3. Hệ thống động cơ học tiếng Anh sinh viên .. .................................................19
1.4.4. Các mặt biểu hiện của động cơ học tiếng Anh của sinh viên .........................23
1.5. Các yếu tố tác động đến động cơ học tiếng Anh của sinh viên trƣờng cao
đẳng Bình Định........................................................................................................25
1.5.1. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................25
1.5.2. Các yếu tố khách quan ....................................................................................27
CHƢƠNG 2. TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................32
2.1. Đặc điểm của mẫu nghiên cứu ........................................................................32
2.2. Tổ chức nghiên cứu ..........................................................................................34
2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................34
2.3.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận ....................................................................34
2.3.2. Phƣơng pháp nghiên cứu điều tra bằng bảng hỏi ............................................35
2.3.3. Phƣơng pháp phỏng vấn sâu ...........................................................................39
2.3.4. Phƣơng pháp thảo luận nhóm .........................................................................41
2.3.5. Phƣơng pháp thống kê toán học ......................................................................42
2.4. Cách tính điểm thang đo và tiêu chí đánh giá ...............................................43
CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG ĐỘNG CƠ HỌC
TIẾNG ANH CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG BÌNH ĐỊNH ............46
3.1. Thực trạng động cơ học tiếng Anh của SV trƣờng cao đẳng Bình Định ....46
3.1.1. Các dạng động cơ học tiếng Anh của SV ......................................................46

5


3.1.2. Khái quát động cơ học tiếng Anh của SV trƣờng cao đẳng Bình Định ..........70

3.2. Các yếu tố tác động đến động cơ học tiếng Anh của SV trƣờng cao đẳng
Bình Định .................................................................................................................75
3.2.1. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................75
3.2.2. Các yếu tố khách quan ....................................................................................80
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................90
1. Kết luận ...............................................................................................................90
2. Kiến nghị ..............................................................................................................91
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................94
PHỤ LỤC

6


Danh mục các từ viết tắt trong đề tài
STT

Chữ viết tắt

Nội dung viết tắt

1

CĐBĐ

Cao đẳng Bình Định

2

CBHTHT

Cán bộ hỗ trợ học tập

3

CNTT

Công nghệ thông tin

4

ĐC

Động cơ

5

ĐCHTA

Động cơ học tiếng Anh

6

ĐTB

Điểm trung bình

7

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

8

GVDTA

Giáo viên dạy tiếng Anh

9

M1

Động cơ tự khẳng định bản thân

10

M2

Động cơ đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp

11

M3

Động cơ hoàn thành môn học

12

NT

Nhận thức

13

QTDL

Quản trị du lịch

14

P

Mức ý nghĩa

15

PVS

Phỏng vấn sâu

16

TTCHĐ

Tính tích cực hành động

17

SD

Độ lệch chuẩn

18

SPTH

Sƣ phạm Tiểu học

19

SV

Sinh viên

7


Danh mục bảng số liệu
STT
1
2
3
4
5

Tên bảng
Bảng 2.1: Đặc điểm mẫu khách thể nghiên cứu
Bảng 3.1: Động cơ tự khẳng định bản thân ở khía cạnh
nhận thức
Bảng 3.2: Động cơ tự khẳng định bản thân ở khía cạnh

tính tích cực hành động
Bảng 3.3: So sánh động cơ tự khẳng định bản thân theo
các nhóm sinh viên
Bảng 3.4: Động cơ đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp ở khía
cạnh nhận thức

Trang
32
47
49
52
57

6

Bảng 3.5: Động cơ đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp ở khía
cạnh tính tích cực hành động

59

7

Bảng 3.6: So sánh động cơ đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp
theo các nhóm sinh viên

61

8

Bảng 3.7: Động cơ hoàn thành môn học ở khía cạnh nhận

thức

64

9

Bảng 3.8: Động cơ hoàn thành môn học ở khía cạnh tính
tích cực hành động

66

10

Bảng 3.9: So sánh động cơ hoàn thành môn học theo các
nhóm sinh viên

68

11

Bảng 3.10: Khái quát chung động cơ học tiếng Anh

71

12

Bảng 3.11: Đánh giá của sinh viên về các yếu tố chủ quan
tác động đến động cơ học tiếng Anh

77

13

Bảng 3.12: Tƣơng quan giữa các yếu tố chủ quan

78

14

Bảng 3 .13: Tác động của các yếu tố chủ quan đến động
cơ học tiếng Anh

79

15

Bảng 3.14: Đánh giá của các nhóm sinh viên về các yếu
tố khách quan tác động đến động cơ học tiếng Anh

82

16

Bảng 3.15: Tƣơng quan giữa các yếu tố khách quan

85

17

Bảng 3.16: Đánh giá của các nhóm sinh viên về các yếu

tố khách quan tác động đến động cơ học tiếng Anh

8

86


Danh mục các biểu đồ
Tên biểu đồ

STT

Trang

1

Biểu đồ 3.1: Động cơ tự khẳng định bản thân

51

2

Biểu đồ 3.2: Động cơ đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp

60

3

Biểu đồ 3.3: Động cơ hoàn thành môn học

67

Danh mục các sơ đồ

Tên biểu đồ

STT
1
2

Sơ đồ 2.1: Quy trình nghiên cứu động cơ học tiếng Anh
của sinh viên
Sơ đồ 3.1: Tƣơng quan giữa các dạng động cơ học tiếng
Anh của sinh viên

9

Trang
33

73


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay trƣớc xu thế hội nhập toàn cầu hóa, rất nhiều nhà tuyển dụng cần
nguồn nhân lực sử dụng thông thạo ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh. Việt Nam cũng
không nằm ngoài xu thế này. Việc đào tạo tiếng Anh hiện nay đƣợc coi trọng, thể
hiện qua phƣơng châm “giảng dạy tiếng Anh nhƣ một ngôn ngữ quốc tế” trong các
trƣờng cao đẳng, đại học. Sinh viên khối không chuyên ngữ đều đƣợc học tiếng Anh

nhƣng khả năng sử dụng tiếng Anh trong các tình huống thực tế rất hạn chế và có
thể nói rằng phần lớn không sử dụng đƣợc. Tình trạng chung là quá trình học tiếng
Anh trong nhà trƣờng đa số sinh viên học chỉ để đối phó với thầy cô, để qua môn và
đủ điều kiện tốt nghiệp nên chƣa đủ trình độ và kĩ năng nghe-nói-đọc-viết tiếng
Anh. Kết quả khảo sát 59 trƣờng đại học, cao đẳng không chuyên ngữ trong cả nƣớc
cho thấy có tới 51,7% sinh viên tốt nghiệp không đáp ứng đƣợc yêu cầu về kỹ năng
tiếng Anh [6]. Tính theo trình độ chuyên môn, tỷ lệ thất nghiệp cao nhất nằm ở
nhóm có trình độ cao đẳng chuyên nghiệp và cao đẳng nghề, tƣơng ứng 7,2% [14].
Thực tế, hoạt động học tiếng Anh của sinh viên không chuyên ngữ trƣờng
Cao đẳng Bình Định cho thấy số sinh viên say mê, hứng thú và sử dụng thành thạo
tiếng Anh trong quá trình học không nhiều; tỉ lệ sinh viên thi lại môn tiếng Anh cao
nhất trong tất cả các môn của chƣơng trình học, chiếm 21.5% [34]. Có rất nhiều lý
do dẫn đến thực trạng này, song lý do quan trọng nhất chính là sinh viên chƣa hình
thành đƣợc cho mình động cơ học tập ngoại ngữ đúng đắn và phù hợp, điều đó dẫn
đến các em học ngoại ngữ một cách đối phó và thụ động.
Ở Việt Nam dƣới góc độ Tâm lý học chƣa có những công trình nghiên cứu
mang tính hệ thống về động cơ học Tiếng Anh của sinh viên trong các trƣờng cao
đẳng. Tại trƣờng Cao đẳng Bình Định, chƣa có một công trình nghiên cứu khoa học
nào về vấn đề động cơ học tiếng Anh của sinh viên.
Chính vì vậy, nghiên cứu động cơ học tiếng Anh của sinh viên trƣờng Cao
đẳng Bình Định có ý nghĩa cả về lý luận lẫn thực tiễn. Góp phần xây dựng cơ sở lý
luận về động cơ học tiếng Anh của sinh viên trong các trƣờng cao đẳng và chỉ ra

1


những đặc trƣng về động cơ học ngọai ngữ của sinh viên. Kết quả nghiên cứu của đề
tài là cơ sở cho việc tạo động lực, kích thích, động viên sinh viên học tập nhằm nâng
cao chất lƣợng nguồn nhân lực cao cho đất nƣớc.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn vấn đề “Động cơ học tiếng

Anh của sinh viên trường Cao đẳng Bình Định” làm đề tài luận văn thạc sĩ.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu thực trạng 3 loại động cơ học tiếng Anh của sinh viên trƣờng Cao
đẳng Bình Định; phân tích các yếu tố tác động đến các loại động cơ học tiếng Anh
của sinh viên Cao đẳng Bình Định. Trên cơ sở đó, đề xuất một số kiến nghị nhằm
tạo động lực học tiếng Anh cho sinh viên trƣờng Cao đẳng Bình Định.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Khái quát hóa những công trình nghiên cứu có liên quan về vấn đề động cơ
học tiếng Anh của các tác giả đi trƣớc, từ đó xác định cơ sở lý luận cho vấn đề
nghiên cứu của đề tài.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng 3 loại động cơ học tiếng Anh của sinh viên
trƣờng Cao đẳng Bình Định, phân tích các yếu tố ảnh hƣởng đến 3 loại động cơ học
tiếng Anh của sinh viên trƣờng Cao đẳng Bình Định.
- Đề xuất một số kiến nghị nhằm tạo động lực học tiếng Anh cho sinh viên
trƣờng Cao đẳng Bình Định.
4. Đối tƣợng nghiên cứu
Các biểu hiện của 3 loại động cơ học tiếng Anh và các yếu tố tác động đến
động cơ học tiếng Anh của sinh viên trƣờng Cao đẳng Bình Định.
5. Khách thể nghiên cứu
Tổng số khách thể chính nghiên cứu là 340 sinh viên của trƣờng Cao đẳng
Bình Định, trong đó bao gồm:
+ 116 SV Khoa CNTT (40 SV năm 1, 39 SV năm 2, 37 SV năm 3)
+ 105 SV Khoa QTDL (33 SV năm 1, 34 SV năm 2, 38 SV năm 3)
+ 119 SV Khoa SPTH (45 SV năm 1, 40 SV năm 2, 34 SV năm 3)

2


Ngoài ra, chúng tôi còn tiến hành phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm với 15 giáo
viên dạy tiếng Anh, 09 giáo viên chủ nhiệm, 06 cán bộ hỗ trợ học tập.

Ngoài ra, chúng tôi tiến hành phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm với 15 giáo
viên dạy tiếng Anh, 09 GVCN và 06 CBHTHT đang làm việc tại trƣờng Cao đẳng
Bình Định.
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung nghiên cứu: 3 loại động cơ học tiếng Anh của sinh viên trƣờng
Cao đẳng Bình Định hệ chính quy.
- Về khách thể nghiên cứu: Khách thể chính: Nghiên cứu trên 340 sinh
viên hệ chính quy theo học tiếng Anh tại trƣờng Cao đẳng Bình Định và 30 khách
thể phụ.
- Về địa bàn nghiên cứu: Tại trƣờng Cao đẳng Bình Định.
7. Giả thuyết khoa học
- Hoạt động học tiếng Anh của sinh viên trƣờng Cao đẳng Bình Định đƣợc
thúc đẩy bởi nhiều loại động cơ; trong đó, động cơ hoàn thành môn học thúc đẩy
mạnh mẽ nhất hoạt động học tiếng Anh của sinh viên trƣờng Cao đẳng Bình Định.
- Có các yếu tố chủ quan và khách quan tác động đến động cơ học tiếng Anh
của sinh viên trƣờng Cao đẳng Bình Định. Trong các yếu tố chủ quan đặc biệt yếu tố
hứng thú học tập tác động đến động cơ học tiếng Anh của sinh viên trƣờng Cao đẳng
Bình Định mạnh mẽ hơn. Trong các yếu tố khách quan thì yếu tố môi trƣờng học tập
môn tiếng Anh tác động mạnh mẽ nhất đến động cơ học tiếng Anh của sinh viên
trƣờng Cao đẳng Bình Định.
- Có sự khác nhau về động cơ học tiếng Anh giữa các nhóm sinh viên xét
theo ngành học, năm học, kết quả học tập và giới tính; trong đó, sự khác biệt về
ngành học và năm học là rõ rệt nhất.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu:
Luận văn đƣợc tiến hành nghiên cứu theo các phƣơng pháp sau:
- Phƣơng pháp nghiên cứu văn bản, tài liệu
- Phƣơng pháp thảo luận nhóm

3

- Phƣơng pháp điều tra bằng phiếu trƣng cầu ý kiến
- Phƣơng pháp phỏng vấn sâu
- Phƣơng pháp xử lý số liệu nghiên cứu bằng thống kê toán học
Cách sử dụng từng phƣơng pháp đƣợc trình bày cụ thể trong chƣơng 2.
9. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và
phần phụ lục; luận văn gồm 3 chƣơng:
- Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu
- Chƣơng 2: Tổ chức và phƣơng pháp nghiên cứu
- Chƣơng 3: Kết quả nghiên cứu thực trạng động cơ học tiếng Anh của sinh
viên trƣờng Cao đẳng Bình Định.

4


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1. Vài nét tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Các nghiên cứu về động cơ
1.1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài
- Theo hƣớng tiếp cận phân tâm học: Các đại diện tiêu biểu của hƣớng tiếp
cận này là: Sigmund Freud, Alfred Adler, Erick Erikson, Erich Fromm , Heinz
Hartmann, Carl Jung…cho rằng: Toàn bộ hành vi đều bắt nguồn từ bản năng, những
bản năng này đầu tiên xuất hiện để hoạt động trong một hình thái đơn giản và
nguyên thủy…[4; tr 60-71]. Hình thái đơn giản và nguyên thủy này chính là tình dục
và vô thức hoạt động dƣới nguyên tắc thỏa mãn. Trong việc đề xƣớng một mô hình
nhân cách mới bao gồm các yếu tố xung động bản năng, bản ngã và siêu ngã, các
nhà Phân tâm học đã đặc biệt chú ý đến khái niệm động cơ thúc đẩy vô thức. Nhƣ
vậy, các nhà Phân tâm học nhấn mạnh đến những yếu tố nằm bên trong bản thân

mỗi ngƣời là động lực thôi thúc con ngƣời hành động.
- Theo hƣớng tiếp cận hành vi: Các đại diện tiêu biểu cho hƣớng tiếp cận này
là J. Watson, B.F.Skinner, Clark Hull, J.Dollard, Neal Miller, E.C.Tolman, Albert
Bandura…Họ giải thích động cơ bằng các khái niệm củng cố, phần thƣởng và sự
trừng phạt. Với thuyết học tập xã hội thì Bandura đã cho rằng chúng ta thực hiện
một hành vi nào đó không chỉ vì cái chúng ta nhận đƣợc mà còn vì sự nhận thức,
đánh giá của chúng ta về hậu quả của hành vi mà cá nhân có thể nhận đƣợc khi thực
hiện hành vi đó [4; tr 137].
- Theo hƣớng tiếp cận nhân văn: Các đại diện tiêu biểu là Carl Rogers,
Abraham Maslow…Cho rằng cái thúc đẩy con ngƣời hoạt động xuất phát từ những
nguồn lực bên trong, việc thỏa mãn các nhu cầu của họ [4; tr 213]. Những sức mạnh
này là bẩm sinh nhằm thực hiện hóa tiềm năng con ngƣời, làm cho họ trƣởng thành,
trở thành ngƣời tốt hơn, có giá trị hơn với đầy đủ chức năng.
- Theo hƣớng tiếp cận hoạt động: Các đại diện tiêu biểu là L.X.Vugotxky,
N.Leonchiep, X.L.Rubinstein, A.R.Luria…Họ cho rằng các động cơ đặc trƣng của

5


con ngƣời nảy sinh và hình thành trong quá trình cá nhân tham gia hoạt động, giao
tiếp và nhận thức [3; tr 116]. Khi xem xét vấn đề động cơ của cá nhân phải xem xét
nó trong mối quan hệ với nhu cầu. Động cơ là sự phản ánh chủ quan của chủ thể về
đối tƣợng nào đó có khả năng thỏa mãn nhu cầu cho chủ thể.
- Theo hƣớng tiếp cận nhận thức: Đại diện tiêu biểu là J.Piaget…Cho rằng
tính định hƣớng tích cực, có chọn lọc của hành vi tạo thành bản chất của hiện tƣợng
đƣợc xác định là động cơ; động cơ của hoạt động gắn liền với nhận thức của cá nhân
về đối tƣợng của hoạt động [25; tr 170].
Tóm lại, qua việc tìm hiểu về các nghiên cứu của các tác giả ở nƣớc ngoài
cho thấy, động cơ là vấn đề trung tâm của khoa học Tâm lý và đã đƣợc đông đảo các
nhà khoa học tâm lý quan tâm nghiên cứu từ rất sớm.

1.1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước về động cơ
Ơ Việt Nam, các nhà tâm lý học chủ yếu nghiên cứu động cơ theo quan điểm
của trƣờng phái hoạt động, với các hƣớng nghiên cứu cơ bản nhƣ sau:
- Hƣớng nghiên cứu về động cơ nói chung, bao gồm các tác giả tiêu biểu nhƣ:
Phạm Minh Hạc, Ngô Công Hoàn, Nguyễn Quang Uẩn, Lê Đức Phúc, Trần Trọng
Thủy …đều nghiên cứu vấn đề động cơ chủ yếu theo hƣớng tiếp cận hoạt động, đều
cho rằng động cơ đƣợc hình thành, phát triển trong quá trình con ngƣời tham gia vào
các hoạt động và giao tiếp đa dạng và phong phú, trong các mối quan hệ xã hội mà
cá nhân đó là thành viên [dẫn theo 23; tr 12].
- Hƣớng nghiên cứu về các yếu tố tác động đến động cơ học tập, bao gồm các
tác giả Nguyễn Kế Hào, Phan Trọng Ngọ, Nguyễn Thạc, Phạm Thành Nghị, Nguyễn
Hồi Loan, Bùi Minh Huệ, Lý Minh Tiên…Họ cho rằng các yếu tố bên ngoài và bên
trong có ảnh hƣởng nhất định đến động cơ học tập của ngƣời học. Vì vậy, muốn
hình thành động cơ học tập cho học sinh, sinh viên cần chú trọng đến các yếu tố này
[12, 25, 29, 22,13].
- Hƣớng nghiên cứu về mối quan hệ giữa động cơ học tập và xu hƣớng nhân
cách, bao gồm các tác giả Lê Văn Hồng, Lê Ngọc Lan, Nguyễn Văn Thàng, Lê
Thanh Hƣơng Đặng Xuân Hoài, Phạm Thị Đức, Khampan Khăm On… Các tác giả

6


đều thống nhất cho rằng động cơ có mối liên hệ chặt chẽ tới xu hƣớng nhân cách của
mỗi cá nhân. Động cơ có mối quan hệ với nhiều yếu tố tâm lý, tuy nhiên mối quan
hệ mật thiết nhất là giữa động cơ với nhu cầu [15,17,8,28].
- Hƣớng nghiên cứu về các giải pháp nâng cao động cơ học tập cho ngƣời
học, bao gồm các tác giả: Vũ Thị Nho, Dƣơng Thị Kim Oanh, Đặng Thị Lan, Trần
Thị Thìn….Các tác giả cho rằng cần nâng cao nhận thức, đặt ra mục tiêu cụ thể, cải
tiến phƣơng pháp giảng dạy nhằm nâng cao động cơ học tập cho ngƣời học
[24,29,21,31].

Tóm lại, vấn đề động cơ đƣợc các tác giả trong nƣớc quan tâm nghiên cứu
theo các mức độ và khía cạnh khác nhau. Tuy nhiên, điểm chung là các tác giả đều
cho rằng động cơ có vai trò rất quan trọng, tạo động lực thúc đẩy tính tích cực hoạt
động của con ngƣời.
1.1.2. Các nghiên cứu về động cơ học tiếng Anh
1.1.2.1. Các nghiên cứu nước ngoài về động cơ học tiếng Anh
- Hƣớng nghiên cứu về thực trạng động cơ học tiếng Anh: Tác giả Zoltal
Dornyei, (2001) với công trình nghiên cứu “Động cơ học tập ngôn ngữ thứ 2 của
sinh viên đại học” đã tiến hành khảo sát nghiên cứu 8 loại động cơ học tiếng Anh ngôn ngữ thứ 2 của các sinh viên đại học và cho rằng 3 yếu tố tác động đến việc học
ngôn ngữ thứ 2 là: thái độ, tính tích cực và lòng mong muốn hội nhập [47]; Tác giả
John Body & Huit.W (2005) với công trình nghiên cứu “Động cơ học tập ngoại ngữ
của sinh viên Cao đẳng” đã khảo sát thực trạng học ngoại ngữ của sinh viên ở mức
thấp là do mục tiêu học tập đặt ra thấp [dẫn theo 1; tr 17]; Chang, H-H (2005),
“Động cơ học tiếng Anh của sinh viên cao đẳng Đài Loan”, đã tiến hành khảo sát và
nghiên cứu các loại động cơ cơ bản, hiện hữu trong sinh viên cao đẳng là động cơ
phát triển sự nghiệp, động cơ hội nhập và động cơ thực dụng [42]; Tác giả Wen den
& Blanka FrydrychoVaklimova (2011) với công trình nghiên cứu “Động cơ học
tiếng Anh của sinh viên đại học”[50].
- Hƣớng nghiên cứu về các yếu tố tác động đến động cơ học tiếng Anh: Ames
& Ames (1989) với công trình nghiên cứu “Những yếu tố thúc đẩy hoạt động học

7


ngôn ngữ thứ 2”, cho rằng động cơ học ngôn ngữ thứ hai là sự thúc đẩy để tạo ra và
duy trì những ý định và các hành động tìm kiếm mục tiêu. Nhƣ vậy, động cơ rất
quan trọng vì nó quyết định mức độ tham gia và thái độ tích cực của sinh viên đối
với việc học. Họ đã xem động cơ là một trong những yếu tố chính quyết định sự
thành công trong sự phát triển ngôn ngữ thứ hai/ngoại ngữ [dẫn theo 1; tr 28];
Oxford và Shearin (1994) với công trình nghiên cứu “Mối quan hệ giữa động cơ và

tính tích cực trong việc học ngoại ngữ” và cho rằng động cơ (motivation) quyết
định mức độ tích cực tham gia của cá nhân vào việc học ngôn ngữ thứ hai [46]; Tác
giả Nada Alrifai (2009) với công trình nghiên cứu “Sự khác biệt về trình độ khi học
Tiếng Anh - những yếu tố ảnh hƣởng đến động cơ học tiếng Anh”. Tác giả cho rằng
sự khác biệt về trình độ là một trong những yếu tố cơ bản tạo sự khác biệt khi học
tiếng Anh [48].
- Hƣớng nghiên cứu về các giải pháp tạo động lực cho ngƣời học tiếng Anh:
Frederick (1989), có công trình nghiên cứu “Học tiếng Anh - động lực để làm việc”
cho rằng chính nhu cầu, mong muốn tìm đƣợc việc làm sau khi ra trƣờng chính là
một trong những giải pháp quan trọng để ngƣời học tích cực nỗ lực hơn khi học
tiếng Anh [40]; Djigunovie, J.M. (2001), “Động lực cụ thể - chiến lƣợc học tiếng
Anh”, cho rằng việc giúp ngƣời học xác định đƣợc mục tiêu cụ thể của từng giai
đoạn trong cuộc đời chính là giải pháp mang tính chiến lƣợc nhằm nâng cao hiệu
quả của việc học tiếng Anh [44]; Bernaus M.and Gardner R C ( 2008), có công trình
nghiên cứu “Chiến lƣợc tạo động lực cho sinh viên học tiếng Anh”, đã nêu ra một số
giải pháp giúp sinh viên nâng cao động lực khi học tiếng Anh [39]; Yesin Bektas
(2009), “Tạo động lực học tiếng Anh cho học sinh Thổ Nhĩ Kỳ” [49].
Thực tế, có rất nhiều các nghiên cứu về vai trò của động cơ trong việc học
tiếng Anh và hầu hết những nghiên cứu này cho thấy thái độ tích cực và động cơ
học tập của ngƣời học có liên quan đến sự thành công trong quá trình học tiếng Anh.
1.1.2.2. Các nghiên cứu trong nước về động cơ học tiếng Anh
Động cơ học ngoại ngữ đƣợc coi nhƣ một loại động cơ đặc trƣng, có tác dụng
thúc đẩy con ngƣời hoạt động để vƣơn tới mục đích học tập. Ở Việt Nam, đã có

8


những công trình nghiên cứu vấn đề động cơ học tiếng Anh đƣợc đề cập ở một số
khía cạnh khác nhau. Cụ thể nhƣ sau:
- Hƣớng nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến việc học tiếng Anh. Bao

gồm các tác giả nhƣ : Vũ Mai Giang (2009) có công trình nghiên cứu “Môi trƣờng
làm việc với vai trò là yếu tố thúc đẩy tự hoàn thiện học tiếng Anh”; Vũ Thị Hiền
(2010) có công trình nghiên cứu “Yếu tố xã hội- giáo dục ảnh hƣởng đến động cơ
học tiếng Anh của học sinh trƣờng THPT Sơn Thịnh, Văn Chấn, Yên Bái”; Nguyễn
Thị Tuyến (2012) có công trình nghiên cứu “Những nhân tố ảnh hƣởng đến động lực
học kỹ năng nghe tiếng Anh của học sinh THPT An Lão”... Các tác giả đều có điểm
chung khi cho rằng các yếu tố chủ quan và khách quan có tác động đến động cơ học
tiếng Anh của ngƣời học.
- Hƣớng nghiên cứu về hứng thú khi học ngoại ngữ bao gồm các tác giả: Trịnh
Phƣơng Linh (2010) có công trình nghiên cứu “Nghiên cứu các hoạt động nhằm tăng
cƣờng hứng thú học phát âm tiếng Anh cho sinh viên năm thứ nhất hệ cao đẳng tiếng
Anh tại trƣờng Cao đẳng sƣ phạm Hà Nam”; Vũ Thị Huyền (2011) có công trình
nghiên cứu “Sự mất hứng thú học tiếng Anh của học sinh THPT Lý Thái Tổ, Bắc
Ninh”; Nguyễn Thị Hạnh (2012) có công trình nghiên cứu “Sử dụng phƣơng pháp đánh
giá tuyển tập bài làm nhằm tăng hứng thú cho học sinh khối lớp 9 trƣờng THPT Nam
Hải học môn tiếng Anh”… Các tác giả đều thống nhất khi cho rằng hứng thú đóng vai
trò rất quan trọng giúp việc học tiếng Anh trở nên hiệu quả hơn.
- Hƣớng nghiên cứu về động lực học ngoại ngữ của học sinh, sinh viên bao
gồm các tác giả: Trần Xuân Điệp (1998) có công trình nghiên cứu “Bàn về động lực
dạy - học ngoại ngữ”; Bùi Hồng Ánh (2004) có công trình nghiên cứu “Bàn về thái
độ và động cơ học ngoại ngữ của sinh viên năm thứ nhất ở trƣờng Đại học Khoa học
Xã hội và Nhân văn”; Hoàng Văn Hợi (2013) có công trình nghiên cứu “Động lực
thấp trong việc học tiếng Anh của học sinh trƣờng THPT Ngô Trí Hòa: Các nguyên
nhân và giải pháp”… Các tác giả đều có quan điểm chung khi cho rằng sở dĩ học
sinh, sinh viên học tiếng Anh trong nhà trƣờng chƣa hiệu quả là do họ chƣa xây
dựng cho mình hệ thống động cơ đúng đắn và phù hợp. Vì vậy, muốn cải thiện và

9

nâng cao hiệu quả học tiếng Anh, cần thiết phải giúp học tạo cho mình hệ thống
động cơ phù hợp hơn.
Nhƣ vậy, qua việc khái quát lại các công trình nghiên cứu ở trong và ngoài
nƣớc cho thấy các nghiên cứu về động cơ thì nhiều nhƣng các công trình nghiên cứu
về động cơ học ngoại ngữ của sinh viên ở các trƣờng cao đẳng còn chƣa đƣợc
nghiên cứu một cách có hệ thống. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu trên đã đƣa
ra những gợi ý, định hƣớng nhất định cho đề tài này.
1.2. Khái niệm động cơ
1.2.1. Định nghĩa động cơ
Động cơ là vần đề trung tâm của Tâm lý học, khái niệm động cơ thực sự rất
khó để đƣa ra một định nghĩa chung. Có các quan niệm sau đây về động cơ:
Khái niệm động cơ theo nhà Tâm lý học ngƣời Nga, A.N.Leonchiev cho rằng
có 3 khía cạnh cần phải đề cập khi nói tới động cơ: “Mối quan hệ giữa nhu cầu và
động cơ, động cơ chính là đối tƣợng có khả năng thỏa mãn các nhu cầu của chủ thể,
động cơ có khả năng thúc đẩy và định hƣớng hoạt động nhằm thỏa mãn nhu cầu”
[3;117]. Nhƣ vậy, tác giả cho rằng động cơ và nhu cầu có quan hệ mật thiết, đan xen
vào nhau. Khi nhu cầu của chủ thể gặp đƣợc đối tƣợng và có đƣợc sức mạnh thúc
đẩy, định hƣớng hoạt động của con ngƣời nhằm thỏa mãn nhu cầu.
Tác giả X.L.Rubinxtein cho rằng “Động cơ là sự quy định về mặt chủ quan
hành vi của con ngƣời bởi thế giới. Sự quy định này đƣợc thực hiện gián tiếp qua
quá trình phản ánh động cơ đó” [35; tr 189]. Nhƣ vậy, tác giả cho rằng động cơ có
liên quan chặt chẽ và quy định hành vi con ngƣời. Sự quy định này diễn ra gián tiếp
thông qua việc thực hiện hành vi của chủ thể.
Tác giả Vũ Dũng cho rằng: “Động cơ là cái thúc đẩy hành động, gắn liền với
việc thỏa mãn những nhu cầu của chủ thể, là toàn bộ những điều kiện bên trong và
bên ngoài có khả năng khơi dậy tính tích cực của chủ thể và xác định xu hƣớng của
nó” [5;tr 182]. Nhƣ vậy, tác giả đã chỉ rõ cái thúc đẩy động cơ, dẫn đến nguyên nhân
của hành vi và quy định chiều hƣớng của hoạt động, động cơ gắn liền với việc thỏa
mãn nhu cầu của chủ thể.

10


Tác giả Nguyễn Khắc Viện cho rằng: “Động cơ hành vi bao giờ cũng hàm
ngụ: một sự khởi động; một sự định hƣớng xích gần hay né tránh mục tiêu; ít nhiều
năng lƣợng đầu tƣ vào đấy thể hiện qua cảm xúc, sự chăm chú. Tổng hòa gọi là
động cơ thôi thúc hành động” [37; tr 115]. Nhƣ vậy, tác giả đã chỉ ra vai trò và chức
năng của động cơ gắn liền với tính chủ quan của chủ thể khi thực hiện hành vi.
Tác giả Lê Khanh khi nghiên cứu về động cơ cho rằng “Động cơ là sức mạnh
tinh thần đƣợc nảy sinh từ một nhu cầu, mà đối tƣợng thỏa mãn nó đã đƣợc xuất
hiện một cách rõ ràng trong đầu óc con ngƣời dƣới hình thức biểu tƣợng, thúc đẩy
một hành động có hƣớng nhằm thỏa mãn nhu cầu của chính chủ thể” [20; tr 157].
Nhƣ vậy, tác giả cho rằng động cơ và nhu cầu có mối liên hệ chặt chẽ với nhau,
động cơ thúc đẩy chủ thể hành động nhằm thỏa mãn nhu cầu của chính họ.
Tác giả Lê Thanh Hƣơng cho rằng “Động cơ là phản ánh tâm lý về đối tƣợng
có khả năng thỏa mãn nhu cầu của chủ thể, khi đối tƣợng thỏa mãn nhu cầu và đƣợc
chủ thể nhận thức, đạt đƣợc khả năng thúc đẩy và định hƣớng hoạt động của chủ thể
sẽ trở thành động cơ” [17; tr 9].
Tác giả Nguyễn Văn Lƣợt khi nghiên cứu về động cơ đã cho rằng: “Động cơ
là cái thúc đẩy, tạo ra sức mạnh tinh thần, đƣợc nảy sinh từ những nhu cầu mà đối
tƣợng thỏa mãn nó đã đƣợc chủ thể nhận thức rõ ràng, có chức năng định hƣớng,
thúc đẩy và duy trì chủ thể nhằm chiếm lĩnh nó” [23; tr 34].
Nhƣ vậy, các tác giả đã đƣa ra những khái niệm khác nhau về động cơ theo
các mức độ khác nhau. Tuy nhiên, điểm chung của các tác giả khi bàn về động cơ
đều cho rằng động cơ là một thuộc tính tâm lý có chức năng thúc đẩy, định hƣớng
hoạt động của con ngƣời, động cơ bao gồm rất nhiều kích thích bên trong và bên
ngoài chủ thể thúc đẩy họ hoạt động để thõa mãn nhu cầu. Trên cơ sở phân tích các
quan điểm khác nhau về động cơ, trong luận văn này, chúng tôi đồng tình với ý kiến
của tác giả Lê Thanh Hƣơng. Chúng tôi nêu khái niệm động cơ nhƣ sau:
Động cơ là cấu trúc tâm lý phản ánh đối tượng có khả năng thỏa mãn nhu

cầu của chủ thể, nó có vai trò định hướng, thúc đẩy và duy trì hoạt động của chủ
thể nhằm chiếm lĩnh đối tượng đó.

11


1.2.2. Đặc điểm của động cơ
Dựa vào quan điểm của các nhà Tâm lý học A.N.Leonchiev, L.X.Rubinstein,
Herbert L.Petri và John M.Govem về vấn đề động cơ, động cơ hoạt động của con
ngƣời gồm có các đặc điểm cơ bản sau:
- Tính định hƣớng của động cơ: Động cơ của con ngƣời thƣờng hƣớng đến
một mục đích nhất định khi họ thực hiện hoạt động. Chính tính định hƣớng của động
cơ đã quy định mọi hoạt động của con ngƣời nhằm phục vụ mục đích đó trở thành
hiện thực.
- Tính thúc đẩy của động cơ: Trong các động cơ của một cá nhân hƣớng tới
việc đạt đƣợc mục đích. Động cơ cao nhất đã tạo ra hành vi, hành vi này hoặc là
hành động hƣớng đích hoặc là hành động thực hiện mục đích. Vì không thể nào đạt
đƣợc tất cả các mục đích, các cá nhân không phải lúc nào cũng đạt tới hành động
thực hiện mục đích, động cơ thôi thúc, thúc đẩy chủ thể tích cực hoạt động để đạt
đƣợc mục đích.
- Tính ý thức của động cơ: Hệ thống động cơ của con ngƣời đƣợc dần dần
hình thành và phát triển trên cơ sở cá nhân tham gia tham gia các hoạt động và
giao lƣu đa dạng và phức tạp trong xã hội.Tiếp thu các giá trị của nhân loại biến
chúng thành những gái trị riêng của bản thân. Động cơ hoạt động của con ngƣời
đƣợc hình thành và phát triển cùng với quá trình cá nhân gia nhập vào các quan hệ
xã hội. Chủ thể ý thức đƣợc những gì thôi thúc mình hoạt động. Do đó động cơ
mang tính ý thức.
- Tính thứ bậc của động cơ: Có nhiều động cơ khác nhau cùng tồn tại, phát
triển trong nhân cách của chủ thể; tuy nhiên, vị trí thứ bậc của các động cơ là khác
nhau, sự phân chia các chức năng khác nhau của động cơ trong từng tính chất hoạt

động tạo nên tính thứ bậc của động cơ. Trong một thời điểm chủ thể bao giờ cũng bị
thúc đẩy bởi nhiều động cơ khác nhau, vì thế thƣờng có sự sắp xếp thứ tự ƣu tiên
khác nhau của các động cơ đó. Dẫn đến sự ƣu tiên các hoạt động khác nhau của chủ
thể trong cùng một thời điểm, trong đó sẽ có sự nổi trội của một số động cơ sẽ chi
phối các động cơ còn lại.

12


- Tính biến đổi của động cơ: Trong mỗi thời kì, mỗi giai đoạn nhất định, có
sự biến đổi trong sự sắp xếp thứ tự động cơ chiếm ƣu thế trong hoạt động của chủ
thể. Đây là sự kế tiếp của tính thứ bậc của động cơ.
- Tính ổn định và bền vững tƣơng đối của động cơ: Là một thuộc tính tâm lý
nên động cơ mang tính tƣơng đối ổn định và bền vững. Trong quá trình chủ thể hoạt
động có thể xảy ra những trở ngại, khó khăn do điều kiện chủ quan và khách quan
tác động đến. Khi đó, chủ thể có thể thay đổi chút ít nội dung của động cơ cho phù
hợp với điều kiện của hoạt động. Nhƣ vậy, trong quá trình hoạt động, động cơ có sự
biến đổi hoặc nảy sinh những động cơ mới.
1.2.3. Các chỉ báo đo động cơ hoạt động
Có rất nhiều quan điểm khác nhau của các nhà nghiên cứu về các chỉ báo để
đo động cơ hoạt động của con ngƣời, tiêu biểu nhƣ sau :
Theo V.G.Axeev [dẫn theo 36; tr 21] động cơ hoạt động của con ngƣời có các
yếu tố sau:
- Yếu tố hành động tích cực và yếu tố cảm xúc giá trị
- Yếu tố liên tục, quá trình và yếu tố đứt đoạn
- Yếu tố cấu trúc tình thái: dƣơng tính và âm tính
- Sự thống nhất giữa các khía cạnh nhận thức và khía cạnh lực của động cơ
- Các khía cạnh của động cơ có tính tƣơng đối độc lập
Động cơ hoạt động của con ngƣời biểu hiện ở 3 mặt: Nhận thức, thái độ - xúc
cảm và tính tích cực của hành động [dẫn theo 23;24]. Ba mặt này không tồn tại riêng

rẽ mà chúng tác động qua lại, gắn kết, thống nhất với nhau tạo thành một thể thống
nhất trong động cơ hoạt động của con ngƣời.
- Mặt nhận thức: Khi con ngƣời tham gia vào hoạt động nào đó, cái thúc đẩy họ tiến
hành hoạt động đó là động cơ. Để hình thành động cơ thúc đẩy hành động của con
ngƣời thì chủ thể đó phải nhận thức một cách chính xác và đầy đủ về đối tƣợng của
nhu cầu một cách có ý thức. Chính nhận thức đó đã thúc đẩy, điều khiển, điều chỉnh
hành động của chủ thể đạt đƣợc mục đích nhằm thỏa mãn nhu cầu của họ.

13


- Mặt thái độ - xúc cảm của động cơ: Thái độ - xúc cảm là đại diện chủ quan
của động cơ, là biểu hiện gián tiếp của động cơ, qua đó, hành động đang diễn ra sẽ
đƣợc điều khiển, điều chỉnh cho phù hợp. Nói cách khác sự vận hành của động cơ
hoạt động gắn liền với quá trình diễn biến cảm xúc, thái độ của con ngƣời làm thành
một thể thống nhất không thể tách rời.
- Mặt tích cực của hành động: Một động cơ hoạt động phát triển ở mức độ
mạnh mẽ bao giờ cũng biểu hiện rõ nhất ở tính tích cực của hành động. Thể hiện ở
tính kiên trì thực hiện hành động để đạt đƣợc mục đích. Ngƣợc lại, một động cơ ở
mức độ thấp sẽ dẫn tới sự thủ tiêu mọi lực đẩy đối với hành động nhằm hiện thực
hóa đối tƣợng của nhu cầu.
Theo Weiner (1984) khi nói đến cấu trúc động cơ cho rằng trong thành phần
động cơ có 3 yếu tố: nhận thức, xúc cảm và ý chí [dẫn theo 18; tr 8].
Theo tác giả Lê Thanh Hƣơng khi xem xét cấu trúc động cơ đã cho rằng
“Trong cấu trúc động cơ của con ngƣời có ít nhất hai thành phần, hai khía cạnh khác
nhau là khía cạnh nhận thức và khía cạnh lực” [17; tr 9].
Nhƣ vậy, các nghiên cứu trên đều cho rằng động cơ có vai trò thúc đẩy nhận
thức và hành động của chủ thể khi tiến hành hoạt động nhằm thỏa mãn nhu cầu của
bản thân. Các thành phần tạo nên động cơ nổi lên hai yếu tố cơ bản là khía cạnh
nhận thức và khía cạnh lực.

Từ cơ sở lý luận trên, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả V.G.Axeev
cho rằng có thể tiến hành đo động cơ trên hai mặt/hai khía cạnh cơ bản là: nhận
thức và tính tích cực hành động.
1.2.4. Mối quan hệ giữa động cơ và một số khái niệm liên quan
1.2.4.1. Mối quan hệ giữa động cơ và nhu cầu
Trong Tâm lý học, động cơ và nhu cầu luôn đƣợc nghiên cứu trong mối liên
hệ chặt chẽ với nhau, đan xen nhau. Khi bàn về động cơ không thể không bàn tới
nhu cầu với tƣ cách là nguồn gốc trực tiếp dẫn đến việc hình thành động cơ. Đồng
thời khi bàn về nhu cầu không thể không nói đến các lực thúc đẩy là động cơ con
ngƣời nhằm thỏa mãn nhu cầu. Nhu cầu là hiện tƣợng tâm lý của con ngƣời, sự cần

14


thiết đƣợc thỏa mãn những đòi hỏi của chủ thể về một đối tƣợng ngoài nó. Nhu cầu
là sự đòi hỏi tất yếu của chủ thể mà họ cần đƣợc thỏa mãn để tồn tại và phát triển.
Còn động cơ là sự phản ánh chủ quan về đối tƣợng thỏa mãn nhu cầu. Theo
Leonchiev, quá trình diễn biến nhu cầu trong tâm lý con ngƣời từ một trạng thái có
tính chất nhu cầu sang một nhu cầu đích thực, đó là lúc nhu cầu gặp đƣợc đối tƣợng
và có sức mạnh thúc đẩy, định hƣớng hoạt động của con ngƣời nhằm thỏa mãn nhu
cầu [20; tr 153]. Nói cách khác, ở thời điểm đó nhu cầu đã trở thành động cơ của
hoạt động.
1.2.4.2. Mối quan hệ giữa động cơ và định hướng giá trị
Ở trên chúng tôi đã khẳng định: Động cơ hình thành khi đối tƣợng có khả
năng thỏa mãn nhu cầu của chủ thể đƣợc xuất hiện và có sức mạnh thúc đẩy một
hoạt động có định hƣớng nhằm hiện thực hóa nó trong đời sống thực hàng ngày dƣới
hình thức một sản phầm cụ thể. Yếu tố thúc đẩy hoạt động đó là định hƣớng giá trị.
Định hƣớng giá trị là một trong những yếu tố rất quan trọng đối với đời sống tâm lý
của chủ thể (sinh viên); nó có mối quan hệ khăng khít và chặt chẽ tới động cơ và
nhu cầu. Định hƣớng giá trị là những giá trị đƣợc chủ thể nhận thức, ý thức và đánh

giá cao. Định hƣớng giá trị có ý nghĩa điều chỉnh thái độ, nhận thức, hành vi của chủ
thể nhằm đạt đƣợc những giá trị đó. Mỗi chủ thể sẽ có những định hƣớng hệ thống
giá trị khác nhau. Điều này phụ thuộc sự nhận thức và tính tích cực hoạt động của
bản thân mỗi ngƣời. Nếu chủ thể có sự nhìn nhận đúng đắn, khoa học về nhân sinh
quan sẽ có định hƣớng về mục tiêu phấn đấu rõ ràng, phù hợp và thƣờng trở thành
những ngƣời có ích cho gia đình, xã hội và cho đất nƣớc [24; tr 159].
1.3. Hoạt động học tập của sinh viên trƣờng Cao đẳng Bình Định
1.3.1. Khái niệm sinh viên
Theo tác giả Nguyễn Thạc và Phạm Thành Nghị [29;154], khái niệm sinh
viên đƣợc hiểu nhƣ sau: “Sinh viên là những ngƣời đƣợc đào tạo theo những ngành
nghề nhất định trong các trƣờng đại học và cao đẳng nhằm bổ sung nguồn nhân lực
lao động chất lƣợng cao cho công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc”.

15


Thông thƣờng, sinh viên là những ngƣời đang theo học các trƣờng đại học,
cao đẳng (độ tuổi từ 18-25) ở lứa tuổi thanh xuân nên đạt tới trình độ cao của sự
trƣởng thành về thể chất, tâm lý và các quan hệ xã hội.

1.3.2. Đặc điểm hoạt động học tập của sinh viên trường Cao đẳng
Bình Định
Theo tác giả Lê Văn Hồng [15; tr 106], hoạt động học tập của sinh viên là:
Học tập theo phƣơng thức nhà trƣờng là hoạt động đặc thù của con ngƣời, đƣợc điều
khiển bởi mục đích tự giác là lĩnh hội những tri thức kĩ năng, kĩ xảo mới, những
hình thức hành vi và những dạng hoạt động nhất định, những giá trị..
Đặc điểm hoạt động học tập của sinh viên trƣờng Cao đẳng Bình Định mang
những nét chung và đặc trƣng sau:
- Bản chất hoạt động học tập của sinh viên là chuyên sâu tìm hiểu những môn
học, những chuyên ngành khoa học cụ thể để nắm đƣợc đối tƣợng, nhiệm vụ, quy

luật, của các khoa học với mục đích trở thành chuyên gia về một lĩnh vực nhất định.
- Hoạt động học tập của sinh viên diễn ra một cách có mục đích, kế hoạch, có
nội dung, chƣơng trình, phƣơng pháp đƣợc đào tạo theo thời gian chặt chẽ nhƣng
vẫn có tính mở rộng khả năng theo năng lực, sở trƣờng để họ có thể phát huy đƣợc
tối đa năng lực nhận thức của mình trên nhiều lĩnh vực.
- Phƣơng tiện học tập của sinh viên đƣợc mở rộng và phong phú với thƣ viện,
phòng thí nghiệm, phòng thực hành…với những thiết bị học tập cần thiết với ngành
đào tạo giúp cho họ vừa lĩnh hội tri thức, vừa hình thành kĩ năng, rèn luyện kĩ xảo
nghề nghiệp một cách bài bản
- Hoạt động học tập của sinh viên mang tính độc lập, tự chủ, sáng tạo. Hoạt
động tƣ duy của sinh viên trong quá trình học tập chủ yếu theo hƣớng phân tích,
khái quát, diễn giải, chứng minh các định đề khoa học…Và tham gia công tác
nghiên cứu khoa học.
- Điều quan trọng là họ phải tự tìm ra cho mình phƣơng pháp học tập phù hợp
với bản thân và môn học. Vì khối lƣợng kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo mà họ phải lĩnh

16