Vấn đề ly thân hiện nay tương đối phổ biến. Hãy trình bày hiểu biết của mình về ly thân

MỤC LỤC
Trang
I-LỜI MỞ ĐẦU
II-NỘI DUNG CHÍNH
1-Tìm hiểu về vấn đề ly thân……………………………………………………
a.Khái niệm ly thân………………………………………………………………
b.chế định ly thân trong pháp luật nước ta trước năm 1975…………………...
c.vấn đề ly thân trong tôn giáo và trong pháp luật của một số nước…………..
2.Những thực tế xoay quanh hiện tượng ly thân trong xã hội hiện nay…….
a.Nguyên nhân dẫn đến tình trạng ly thân……………………………………..
b.Thực tế tìm hiểu về vấn đề ly thân ở nước ta hiện nay………………………
3.Nên hay không việc luật hóa vấn đề ly thân?.............................................
II-KẾT LUẬN

1


I-MỞ ĐẦU

Trong xã hội hiện nay, cụm từ ly thân đang ngày càng trở nên quen thuộc và
giải pháp sống ly thân của rất nhiều cặp vợ chồng khi “ cơm chẳng lành, canh
chẳng ngọt” cũng không còn là chuyện hiếm gặp. Tuy nhiên, chúng ta đã thực sự
hiểu rõ về ly thân chưa thì đó vẫn còn là một câu hỏi lớn. Pháp luật nước ta hiện
nay không có quy định nào điều chỉnh vấn đề ly thân. Nhưng thực tế cho thấy, ly
thân đang ngày một phổ biến và diễn ra phức tạp. Bởi vậy nội dung đề tài : “ Vấn
đề ly thân hiện nay tương đối phổ biến. Hãy trình bày hiểu biết của mình về ly
thân” trong bài tiểu luận dưới đây của em xin đi sâu, làm rõ hơn về hiện tượng ly
thân và đưa ra những quan điểm nho nhỏ của bản thân về vấn đề này. Do kiến thức
còn có hạn nên bài làm của em không thể tránh khỏi những sai sót, kính mong
nhận được sự góp ý, chỉ dẫn của các thầy, cô để bài viết thêm hoàn thiện. Em xin
chân thành cảm ơn!

II-NỘI DUNG CHÍNH
1-Tìm hiểu về vấn đề ly thân
a.Khái niệm ly thân
Khái niệm ly thân thường được hiểu là sự tạm dừng chung sống, đặc biệt là về
phương diện "sinh hoạt thầm kín" giữa cặp vợ chồng, do những bất đồng, mâu
thuẫn trong gia đình, mà thường là chưa có sự can thiệp về mặt hành chính, pháp lý
từ bên ngoài, nếu như không có những sự tranh chấp, xung đột thô bạo trong gia
đình.

2


b.chế định ly thân trong pháp luật nước ta trước năm 1975
Vấn đề ly thân trong sắc luật 15/64:
Thủ tục ly thân cũng tương tự thủ tục ly hôn. Án ly thân không đoạn tuyệt bổn
phận vợ chồng, nhưng có thể căn cứ vào đơn xin của một trong hai bên mà thẩm
phán cấm người vợ mang tên người chồng, hoặc cho phép người vợ không mang
tên người chồng nữa (nếu có lý do chính đáng). Sự ly thân đặt vợ chồng vào tình
trạng tài sản riêng biệt, việc nuôi con cũng được giải quyết như khi ly dị. Sau ba
năm có án ly thân, mỗi bên đều có thể xin hoán cải thành án ly hôn và đương nhiên
được cho ly hôn. Người có lỗi trong việc ly hôn phải chịu mọi án phí hoán cải. Nếu
hai bên đều có lỗi thì mỗi bên chịu phân nửa án phí.
Chế định ly thân theo Dân luật năm 1972 ở miền Nam:
Bộ luật này có hẳn một quy định về ly thân. Theo đó, thủ tục ly hôn cũng áp
dụng cho việc ly thân. Án ly thân không chấm dứt danh nghĩa vợ chồng. Sự ly thân
đương nhiên đặt vợ chồng vào tình trạng biệt sản ( tài sản riêng). Sự giám thủ
(trách nhiệm nuôi dưỡng con cái) các con được giải quyết như trong trường hợp ly
hôn. Sự ly thân chấm dứt khi vợ chồng tái hợp. Ba năm sau khi có án ly thân, mỗi
người phối ngẫu có thể xin hoán cải (thay đổi) án ly thân thành ly hôn. Người phối

ngẫu có lỗi trong việc ly thân phải chịu các án phí về sự hoán cải; nếu cả hai bên
đều có lỗi, mỗi bên phải chịu một nửa án phí.
Nhận xét: Như vậy, pháp luật Việt Nam trước ngày giải phóng đã thừa nhận vấn đề
ly thân và đặt nó song song với biện pháp ly hôn. Theo đó, khi có bản án ly thân,
quan hệ vợ chồng được đặt trong tình trạng đặc biệt với những điểm chủ yếu như
hai vợ chồng không được sống chung, người chồng không còn quyền ra trưởng đối
với người vợ, người vợ không còn quyền mang tên người chồng, tài sản chung3


riêng được thanh toán và phân chia cho mỗi người, giải quyết phân chia nghĩa vụ
nuôi dưỡng con cái. Tuy nhiên, vì giữa họ vẫn còn quan hệ vợ chồng nên cả hai
vẫn còn nghĩa vụ “trung thành”(chung thủy) với nhau, chưa đươc có chồng, vợ
khác…Nhìn chung, sự ly thân ở đây được coi như một giải pháp “quá độ”, một giai
đoạn thử thách cuối cùng trước khi đi tới ly hôn, bởi sau ly thân, hai vợ chồng còn
có cơ hội suy nghĩ lại, hòa giải và tái hợp dễ hơn trường hợp ly hôn. Và theo em
những qui định về vấn đề ly thân trong pháp luật cũ của nước ta có rất nhiều điểm
tiến bộ, đáng học hỏi. Nó vừa đảm bảo nguyện vọng của người trong cuộc vừa đảm
bảo quyền và nghĩa vụ của họ trươc pháp luật
c.vấn đề ly thân trong tôn giáo và trong pháp luật của một số nước
Ở phương Tây, vì lý do tôn giáo, thực tế đã xảy ra và pháp luật đã ghi nhận
hình thức ly thân. Ly thân là cho phép hai vợ chồng sống riêng biệt với nhau, song
giữa họ vẫn còn quan hệ vợ chồng. Theo giáo lý Công giáo, “những gì Chúa đã tác
hợp thì người đời không có quyền sửa đổi”. Giáo luật Công giáo không cho phép
ly hôn bởi tính chất “đơn nhất và bất khả phân ly” của hôn phối. Vì vậy, đôi vợ
chồng theo đạo Thiên Chúa khi kết hôn đã làm lễ trước Chúa rồi thì không được ly
hôn dù quan hệ vợ chồng có sa sút thế nào đi nữa.
Ở những nước này (như Pháp chẳng hạn), pháp luật vừa cho phép ly hôn vừa cho
phép ly thân. Ai có đạo thì xin ly thân (vì không ly hôn được), ai ngoại đạo thì có
thể ly hôn. Về sau, do sự phát triển của xã hội, ly thân đã trở thành giải pháp tạm
thời, quá độ. Khi giữa vợ chồng phát sinh mâu thuẫn hoàn toàn không còn hàn gắn

được, đến mức cần chấm dứt hôn nhân thì sau một thời gian ly thân mới áp dụng
đến giải pháp ly hôn.

4


2.Những thực tế xoay quanh hiện tượng ly thân trong xã hội hiện nay
a.Nguyên nhân dẫn đến tình trạng ly thân
Thực tế cuộc sống hôn nhân gia đình có rất nhiều khó khăn, thử thách, trái với
những mật ngọt của tình yêu mà các đôi uyên ương trước khi quyết định đến với
nhau hằng mơ tưởng. Nguyên nhân của vấn đề này hết sức đa dạng, nhưng tựu
trung lại đó là những vướng mắc, những xung đột về tình cảm giữa vợ-chồng, hay
thậm chí là những bạo lực gia đình không thể giải quyết hoặc khó có thể giải quyết.
Bên cạnh đó, cặp vợ chồng trong cuộc lại chưa muốn tìm đến giải pháp ly hôn, có
thể vì lí do con cái, lí do công việc, lí do tài sản, những ràng buộc từ gia đình hai
bên và cả những định kiến xã hội… Cuộc sống càng hiện đại thì càng nảy sinh
nhiều vấn đề khó tháo gỡ. Có lẽ bởi vậy mà ly thân ngày càng gia tăng và càng trở
nên phổ biến trong xã hội. Nó là sự lựa chọn của rất nhiều vợ chồng trước khi tìm
đến ly hôn.
b.Thực tế tìm hiểu về vấn đề ly thân ở nước ta hiện nay
Thực trạng và cái nhìn về hiện tượng ly thân
Bởi ly thân vẫn “nằm ngoài vòng pháp luật” nên rất khó có một số liệu thống kê
cụ thể nào về thực trạng hiện tượng này. Nhưng qua khảo sát các vụ ly hôn trên
thực tế cho thấy trước khi quyết định ly hôn, các cặp vợ chồng thường đã trải qua
một giai đoạn ly thân nhất định. Tuy nhiên, theo quan điểm của một số người, ly
thân là bước đệm của ly hôn, điều đó là không đúng.Vì Luật HN-GĐ Việt Nam
hiện hành hoàn toàn không có chế định về ly thân. Chính vì thế nên trong quy định
về căn cứ cho ly hôn không có quy định vợ chồng phải ly thân mới được ly hôn và
cũng không có một định nghĩa chính xác nào về ly thân và không có một cơ quan,
tổ chức nào đứng ra giải quyết ly thân cho người có nhu cầu.

5


Còn hiểu một cách nôm na, ly thân là sự sống riêng giữa vợ và chồng thể hiện qua
việc không ăn chung, không ở chung, không sinh hoạt vợ chồng.
Trong luật pháp của nhiều nước có chế định về ly thân thì ly thân là nhằm mục
đích giảm thiểu những căng thẳng, xung đột gay gắt giữa vợ chồng, tránh trường
hợp đáng tiếc xảy ra. Mặt khác, sống ly thân là để cho các bên có thời gian suy
ngẫm, ăn năn hối cả, sửa đổi tính tình…tiến đến tha thứ cho nhau, vợ chồng đoàn
tụ.
Ly thân không làm chấm dứt mối quan hệ pháp lý giữa vợ và chồng, nên trong thời
gian sống ly thân các bên vẫn có đầy đủ quyền và nghĩa vụ đối với con chung, tài
sản. Như vậy, cách hiểu của nhiều nước cũng như Việt Nam cho thấy ly thân là để
hướng đến sự hòa hợp chứ không phải hướng đến ly hôn. Do đó, ly thân không
phải bước đệm của ly hôn.
Các kiểu ly thân trên thực tế:
-Ly thân có thể diễn ra dưới hình thức "hờn dỗi", tạm tách giường ngủ riêng
trong vài ngày rồi lại làm lành với nhau, hoặc dưới hình thức "chiến tranh lạnh"
hàng tháng mới trở lại bình thường, hoặc có thể trường diễn hàng năm.. Loại ly
thân càng kéo dài càng khó hàn gắn và càng gần đến ly hôn hơn.
-Ly thân có thể diễn ra trong những không gian hoàn toàn riêng biệt như tách nhà,
thuê nhà ra ở riêng theo kiểu phương Tây, hoặc vẫn chung sống dới một mái nhà,
chỉ tách buồng hoặc tách giường, theo kiểu "sống chung nhưng ăn ngủ riêng, hoặc
"sống chung, ăn chung nhưng ngủ riêng)...
Loại ly thân lâu dài dưới một mái nhà có thể dẫn đến những hậu quả nặng nề cho
quan hệ vợ chồng và cho việc giáo dục con cái hơn cả ly hôn.
6


Ly thân có thể xuất phát từ những sự hiểu nhầm, những bất đồng trong quan điểm,

cách sống, những tình huống ghen tuông phản bội, những sự đối xử thô bạo với
nhau.... Những nguyên nhân gắn với sự xúc phạm nặng nề về nhân cách thường
đẩy ly thân đến đích ly hôn nhiều hơn là hàn gắn.
Nhận xét: Như vậy, khác với tình huống ly hôn là đã kết thúc trọn vẹn một bi kịch
với đầy đủ cơ sở pháp lý của nó rồi, chỉ còn có giá trị đem lại bài học kinh nghiệm
sai lầm cho những người khác và cho lần kết hôn khác, trong tình huống ly thân,
bài học đang được mở ra và có giá trị ngay tức thì cho những người trong cuộc, vì
những bất đồng, xung đột đang diễn ra theo hai chiều hướng hoàn toàn đối lập
nhau:
- hoặc tình huống sẽ khá lên, nhờ hai bên đều có thời gian "giãn cách nhau", "lắng
lại" để xem xét, phân tích những gì đã và đang xảy ra, tìm cách tự điều chỉnh, cứu
vãn hạnh phúc
- hoặc tình huống sẽ trở nên ngày càng trầm trọng và tiến gần đến ly hôn.
Do vậy những ứng xử bình tĩnh, sáng suốt, thấu tình đạt lý của những người
trong cuộc lúc này sẽ ngay lập tức quyết định số phận hạnh phúc của họ và của con
cái họ.
3.Nên hay không việc luật hóa vấn đề ly thân?
Lâu nay ở ta hay nghĩ một cách đơn giản về sự bảo đảm tự do trong hôn nhân.
Nếu giữa vợ chồng thực sự không còn tình yêu thì giải quyết cho ly hôn. Khi ly
hôn rồi, nếu họ muốn sống trở lại với nhau thì đăng ký kết hôn lại như mới. Lúc
còn chung sống, luật cho phép vợ, chồng có quyền tự do chọn chỗ ở, muốn ở

7


chung thì ở, không thì ở riêng; tài sản chung vẫn có thể phân chia khi còn là vợ
chồng…
Vậy thì quan hệ vợ chồng đã quá cởi mở, rộng rãi rồi, thuận tiện rồi, cần chi phải
có chế định ly thân nữa?
Song thực tế cho thấy việc sống ly thân giữa vợ chồng vẫn thường xảy ra mà

không được pháp luật điều chỉnh rõ ràng về quyền, nghĩa vụ của hai bên nên dễ
gây ra nhiều khó khăn, hệ lụy cho cả hai người và cho xã hội. Chẳng hạn như vợ
chồng được tự do ở chung hay ở riêng nhưng nghĩa vụ nuôi dưỡng, giáo dục con
cái thì ai lo? Việc tự ý sống riêng ra như vậy thì về mặt pháp lý sẽ có hiệu lực như
thế nào đối với… người thứ ba? Tài sản mỗi người tạo lập trong lúc “sống xa
nhau” ấy là tài sản chung hay riêng? Nghĩa vụ giao ước, nợ nần với người khác
trong lúc ấy là nghĩa vụ chung của cả hai vợ chồng hay chỉ của người kết ước
thôi?...”.
Theo tìm hiểu của Báo Pháp luật:
Thực tế đã có ly thân
Dù Luật HN&GĐ không xem ly thân là căn cứ để ly hôn nhưng trong thực tế
nhiều thẩm phán vẫn xem xét tình trạng này. Với những trường hợp ly hôn theo
yêu cầu của một bên, các thẩm phán thường xem thời gian không sống chung trên
dưới một năm là cơ sở cho thấy mâu thuẫn vợ chồng đã kéo dài khó hàn gắn được.
Bà Nguyễn Thị Bích Thủy, nguyên Chánh án TAND quận Bình Thạnh, người có
thâm niên xét xử án ly hôn cho biết trên 50% các trường hợp ly hôn đều đã có thực
tế ly thân trước đó.

8


Tuy nhiên, theo bà Thủy do luật pháp không quy định về chế định ly thân nên việc
chứng minh một đôi nào đó có ly thân còn gặp khó khăn. Bà Thủy đưa thực tế:
“Tòa thường xem thời gian ly thân nên cũng là một trong những cơ sở của sự
không hạnh phúc. Thế nhưng tòa không dễ chứng minh một cặp vợ chồng nào đó
có ly thân hay không. Với những cặp vợ chồng có học thức người ta không đánh
chửi nhau mà im lặng chọn giải pháp ly thân, người ngoài khó biết nên khó chứng
minh được. Chuyện vợ chồng không ở cùng nhau thì lối xóm và cả cảnh sát khu
vực nhiều khi cũng chẳng biết được để mà xác minh cho”.
Thiếu luật khó giải quyết

Đồng ý với quan điểm này, bà Trần Thị Bích Thủy, Phó Chánh án TAND quận Phú
Nhuận, cho biết quá trình thu thập chứng cứ để chứng minh vợ chồng ly thân còn
gặp khó khăn. Nhiều trường hợp vợ chồng có ly thân nhưng tòa không chứng minh
được, phải bác đơn. Theo luật hiện hành, một năm sau kể từ ngày tòa bác đơn thì
đương sự được quyền nộp đơn xin ly hôn tiếp. Lần này, tòa sẽ tính mốc thời gian
bắt đầu xảy ra mâu thuẫn vợ chồng kể từ lần nộp đơn thứ nhất đến nay, mâu thuẫn
đó đã kéo dài mới xét cho ly hôn.
Vì không có định chế ly thân, không xác định được thời gian ly thân, tòa không
dám cho ly hôn nên việc giải quyết án ly hôn thường phải kéo dài khiến cho nhiều
đương sự gặp khó khăn trong việc xây dựng cuộc sống mới. Đồng thời, trong quá
trình ly thân nảy sinh nhiều vấn đề nan giải như việc cấp dưỡng nuôi con, ngoại
tình, tẩu tán tài sản… mà luật không quy định.
Theo các chuyên gia, thực tế có những người dù sống không hạnh phúc nhưng
không chịu ly hôn hết năm này qua năm khác, thậm chí kéo dài cả đời để cản trở
chuyện vợ (chồng) mình đi bước nữa với người khác. Bên cạnh đó, nước ta có một
9


cộng đồng lớn theo Công giáo, họ không ly hôn mà chỉ ly thân khi không còn hạnh
phúc. Vì vậy, việc quy định chế định ly thân là cần thiết để gỡ vướng cho các gia
đình rạn nứt lẫn cơ quan pháp luật.
Nhận xét: Có thể nói việc “nên hay không qui định vấn đề ly thân trong pháp
luật?” vẫn còn là câu hỏi chưa có lời giải đáp chính thức từ các nhà làm luật. Mặc
dù chưa có một qui đinh cụ thể nào trong luật, nhưng rõ ràng trên thực tế, hiện
tượng ly thân không còn là một vấn đề mới mẻ, thậm chí nó còn đang diễn ra hết
sức “sôi nổi”. Chính bởi vậy theo quan điểm của cá nhân em, việc đưa Chế định ly
thân vào Luật Hôn nhân và gia đình là rất cần thiết, tuy nhiên bên cạnh đó cũng
cần tính toán đến những hậu quả pháp lý liên quan đến quy định này khi ra đời
như: vấn đề tài sản, con cái và các quyền, nghĩa vụ khác giữa vợ chồng và các
thành viên khác trong gia đình sau khi ly thân…để đảm bảo chế định sẽ đáp ứng

được những đòi hỏi của xã hội, thể hiện sự hợp lí của pháp luật và sự quản lí chặt
chẽ của Nhà nước.
III- KẾT LUẬN
Là một vấn đề nóng trong xã hội hiện đại, “ly thân” đã và đang đặt ra những câu
hỏi lớn cho các nhà làm luật về việc quản lí và dự liệu pháp luật, cũng như thức
tỉnh cả xã hội về “câu chuyện tưởng chừng đơn giản” này. Gia đình là tế bào của
xã hội, gia đình có bền vững, có hạnh phúc thì xã hội mới phát triển phồn thịnh và
ổn định được. Chính bởi vậy, đã đến lúc chúng ta cần nhìn nhận về vấn đề ly thân
một cách tích cực và nghiêm túc hơn...Bởi ly thân có thể là “khoảng lặng” để
những người trong cuộc ngừng lại suy ngẫm, ngừng lại tha thứ, ngừng lại để hàn
gắn và cứu vớt một cuộc chia ly nhưng …nó cũng có thể là “vết dao” cứa sâu hơn
nỗi đau của một gia đình và mang đi một tổ ấm hạnh phúc!

10


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1- Giáo trình Luật hôn nhân và gia đình Việt Nam ( Trường Đại học luật
2345-

Hà Nội,Nxb. Công an nhân dân)
Sắc luật 15/64
Dân luật năm 1972
Báo pháp luật
Báo dân trí

11