Bảo vệ quyền và lợi ích của người cao tuổi trong gia đình Việt Nam hiện nay

Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình
A.LỜI MỞ ĐẦU

Đạo lý của dân tộc Việt Nam từ xưa đến nay là quý trọng và biết ơn người
cao tuổi ,coi họ là “cây cao bóng cả”, là vốn quý của xã hội. Làng xóm và cháu con
trong gia đình luôn kính trọng, chăm sóc và nghe lời người già, nhất là những
người già có trí tuệ cao, có nhiều đóng góp cho đất nước. NCT khắp mọi miền đất
nước là tấm gương phản chiếu những giai đoạn thăng trầm của đất nước, là nhân
chứng sinh động cho lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc. Trong
họ hội tụ đủ phẩm chất của người Việt Nam nhân nghĩa, thuỷ chung, cần cù lao
động, dũng cảm thông minh, lạc quan yêu đời... Do vậy, để người cao tuổi thực sự
có một cuộc sống tốt về cả vật chất và tinh thần thì trước hết cần phải quan tâm,
bảo vệ quyền và lợi ích của người cao tuổi trong chính gia đình của họ. Để hiều
hơn về vấn đề này, nhóm chúng em chọn phân tích đề tài: “Bảo vệ quyền và lợi
ích của người cao tuổi trong gia đình Việt Nam hiện nay”.Do tầm hiểu biết còn
hạn chế nên bài viết còn có nhiều thiếu sót mong các bạn và thầy cô giáo giúp đỡ
để đề tài được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!

Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 1


Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình

B.NỘI DUNG

I.Vai trò, vị trí của người cao tuổi trong gia đình Việt Nam.
Trong mỗi gia đình nói chung và trong gia đình người Việt Nam nói riêng, người
cao tuổi luôn giữ một vai trò, vị trí vô cùng quan trọng. Bởi người cao tuổi tiềm ẩn
những tài năng, kinh nghiệm được tích lũy trong cả cuộc đời mà lớp người trẻ tuổi
không thể có được.
Trước hết,vai trò đặc biệt quan trọng của người cao tuổi được thể hiện rõ trong
công tác nuôi dạy con cháu: người cao tuổi là tấm gương sáng trong lao động, học
tập, công hiến và nghệ thuật ứng xử. Bận rộn với công việc, cha mẹ không phải lúc
nào cũng có thể dành thời gian ở bên chăm sóc, giáo dục con. Khi đó, ông bà luôn
là những người được nghĩ đến đầu tiên. Những gia đình có ông bà cùng chung
sống, bố mẹ đi làm cũng có thể yên tâm mỗi khi về muộn, không phải lo lắng giờ
giấc đón con, hay không biết con ở nhà đã ăn uống gì chưa… Là thế hệ từng trải,
chín chắn, thống nhất giữa lời nói với việc làm, các cụ luôn là tấm gương sáng về
đức hy sinh, cần cù, nhân hậu, vị tha để con cháu noi theo. Những lời dạy dỗ của
các cụ có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển nhân cách các cháu ngay từ thuở ấu
thơ. Bằng lời ru ngọt ngào, từ những câu ca dao, tục ngữ, những câu chuyện cổ tích
giàu tính nhân văn, các cụ khéo léo gieo vào tâm hồn thơ trẻ ý thức về cái xấu, cái
đẹp, cái thiện, cái ác, cái vinh, cái nhục. Các cụ cũng là cầu nối giữa quá khứ và
hiện tại. Những câu chuyện về những năm tháng sống, chiến đấu của cha ông,
những tấm gương hy sinh anh dũng của các thế hệ đi trước sẽ góp phần bồi dưỡng
cho con cháu lòng yêu nước, ý thức tự hào dân tộc. Với sự coi trọng lối sống tích
cực “ở hiền gặp lành”, với quan niệm “sống hiền lành nhân hậu, để phúc đức cho
con cháu”, từ suy nghĩ đến hành động của các cụ đều có tác dụng hướng con cháu
đến những điều nhân đức, trong sáng, tránh xa các tệ nạn xã hội.
Tiếp đến, có thể đề cập đến vấn đề giáo dục, truyền thụ văn hoá cho các thế
hệ. Một cách tự nhiên trong mỗi gia đình là sự truyện thụ, giáo dục về các giá trị
Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 2

Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình

văn hoá giữa các thế hệ. Ông bà, cha mẹ ta dạy bảo con cháu từ dáng đi, dáng
đứng, dáng ngồi ngay ngắn, đàng hoàng “học ăn, học nói, học gói, học mở”, ăn nói
từ tốn, lễ phép, kính trên nhường dưới và truyền đạt dần kinh nghiệm ứng xử các
tình huống cho phù hợp với chuẩn mực xã hội. Nhờ những kinh nghiệm và tri thức
sống, người cao tuổi trở thành cột trụ hướng dẫn, uốn nắn cho các thành viên trong
gia đình hành động theo nền nếp đã được hình thành. Chính những điều đó hình
thành nên cách sống của gia đình, hình thành nên “gia phong”. Từ đó, mỗi gia
đình, mỗi làng có những tập quán, nét văn hoá riêng (cách chào hỏi, cách mời
khách, cách xưng hô…) và tất cả điều đó tạo thành thói quen, thành nét đẹp, thành
văn hoá.
Là tấm gương chăm lo giáo dục, truyện thụ văn hoá cho các thế hệ, người cao
tuổi luôn có vị trí tôn kính, là sự bảo đảm cho các chuẩn mực văn hoá gia đình
được duy tri và thực hiện. Thông qua việc răn dạy hay phê phán những biểu hiện
xa rời các giá trị văn hoá đã được hình thành hay khuyến khích, động viên, khen
ngợi sự trưởng thành của con cháu, các thế hệ trong gia đình những chuẩn mực văn
hoá gia đình có sức sống mạnh mẽ, có giá trị thực tiễn “ buộc” các thành viên phải
tự giác tuân theo như các quy phạm đạo đức.
Không chỉ trong lĩnh vực nuôi dạy con cháu, trong phát triển kinh tế gia đình,
xóa đói giảm nghèo, làm giàu hợp pháp, người cao tuổi càng có vị trí, vai trò quan
trọng. Nước ta là nước nông nghiệp, trải qua nhiều năm chiến tranh, người cao tuổi
có những đóng góp to lớn, không chỉ cho cuộc sống gia đình mà cho cả quê hương
đất nước. Đến nay, ở khu vực nông nghiệp, nông thôn vẫn còn gần 70 % người cao
tuổi vẫn tham gia lao động sản xuất, trợ giúp con cháu. Người cao tuổi có nhiều
kinh nghiệm trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, duy trì và phát triển các ngành
nghề truyền thống, các hoạt động dịch vụ. Hàng vạn người cao tuổi đang làm chủ

trang trại, cơ sở sản xuất, kinh doanh; tiếp tục có những đóng góp, tăng thu nhập

Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 3


Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình

cho gia đình. Đây là một nhân tố quyết định đạt được mục tiêu gia đình no ấm,
bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc mà Đảng và Nhà nước ta đang hướng tới.
Trong phòng chống bạo lực gia đình, ngăn ngừa các tệ nạn xã hội xâm nhập vào
mái ấm gia đình, người cao tuổi cũng có vai trò rất quan trọng. Với kinh nghiệm
từng trải, người cao tuổi có bản lĩnh đấu tranh, phòng ngừa các tệ nạn xã hội, thấy
rõ những hiểm họa khôn lường do các tệ nạn xã hội gây ra cho gia đình, xã hội, để
giáo dục cho con cháu phòng, chống có hiệu quả; xây dựng mái ấm gia đình thành
gia đình văn hóa, không tệ nạn xã hội, không bạo hành; thành môi trường an toàn,
tốt đẹp nhất cho con cháu phát triển.
II. Quyền và lợi ích hợp pháp của người cao tuổi trong gia đình Việt nam hiện
nay.
Như đã phân tích ở phần trên, người cao tuổi có một vị trí, vai trò quan trọng
trong gia đình và trong xã hội; vì vậy để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của
người cao tuổi, pháp luật Việt Nam quy định người cao tuổi có các quyền cơ bản
như: quyền được bảo vệ tính mạng, sức khỏe, thân thể, danh dự, uy tín, nhân phẩm.
Đồng thời, người cao tuổi có các lợi ích hợp pháp về việc cấp dưỡng, nuôi dưỡng;
chế độ chăm sóc sức khỏe; lương hưu, lương trí, trợ cấp, bảo trợ xã hội…
Luật người cao tuổi năm 2009 và các văn bản hướng dẫn là một hệ thống
chính sách toàn diện, phù hợp, bảo đảm cho người cao tuổi được chăm sóc, phát

huy vai trò quan trọng của mình trong gia đình. Bên cạnh đó, Luật hôn nhân gia
đình năm 2000 cũng quy định các điều khoản cụ thể để bảo vệ lợi ích của người
cao tuổi.
Quyền và lợi ích hợp pháp của người cao tuổi trong gia đình trước hết là các
quyền cơ bản được quy định tại Điều 3, Chương I, Luật người cao tuổi năm
2009:
- Được bảo đảm các nhu cầu cơ bản về ăn, mặc, ở, đi lại, chăm sóc sức khoẻ;
- Quyết định sống chung với con, cháu hoặc sống riêng theo ý muốn;
Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 4


Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình

- Được ưu tiên khi sử dụng các dịch vụ
- Được tạo điều kiện tham gia hoạt động văn hoá, giáo dục, thể dục, thể thao,
giải trí, du lịch và nghỉ ngơi;
- Được tạo điều kiện làm việc phù hợp với sức khoẻ, nghề nghiệp và các điều
kiện khác để phát huy vai trò người cao tuổi;
- Được miễn các khoản đóng góp cho các hoạt động xã hội, trừ trường hợp tự
nguyện đóng góp;
- Được ưu tiên nhận tiền, hiện vật cứu trợ, chăm sóc sức khỏe và chỗ ở nhằm
khắc phục khó khăn ban đầu khi gặp khó khăn do hậu quả thiên tai hoặc rủi ro bất
khả kháng khác.
- Được tham gia Hội người cao tuổi Việt Nam theo quy định của Điều lệ Hội.
Luật Người cao tuổi thông qua ngày 23/11/2009 đã đưa ra những điều
khoản cụ thể và là cơ sở pháp lí quan trọng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp

của người cao tuổi nhất là trong mối quan hệ với gia đình. Khoản 3, điều 5, Luật
người cao tuổi quy định: “gia đình người cao tuổi có trách nhiệm chủ yếu trong
công việc phụng dưỡng người cao tuổi”
Một trong những truyền thống đẹp của dân tộc Việt Nam đó là “ uống nước
nhớ nguồn”; trong một gia đình các con, các cháu đều có bổn phận yêu quý, kính
trọng, biết ơn, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ; đặc biệt con có nghĩa vụ chăm sóc,
nuôi dưỡng cha mẹ khi cha mẹ ốm đau bệnh tật. Trong thực tế, nếu một gia đình có
nhiều con thì không phân biệt con đẻ, con nuôi, con dâu, con rể, các con phải cùng
nhau chăm sóc cha mẹ. Nếu các con không có đủ điều kiện thì các cháu có nghĩa
vụ đó. Đây là một trong những nét đặc trưng của đất nước phương Đông; ở phương
Tây đa phần người cao tuổi được đưa vào các trung tâm điều dưỡng; thì ở nước ta,
cha mẹ, ông bà luôn phải được con, cháu, anh chị em chăm sóc, nuôi dưỡng khi già
yếu. Pháp luật Việt Nam quy định rất chặt chẽ trong vấn đề nuôi dưỡng, cấp dưỡng
Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 5


Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình

cho cha mẹ. Nếu như cha mẹ sống chung với con thì con có nghĩa vụ nuôi dưỡng
cha mẹ; theo khoản 1, Điều 14, NĐ 70/2001/NĐ-CP quy định: “trong trường hợp
gia đình có nhiều con, thì các con trực tiếp thỏa thuận người nuôi dưỡng cha mẹ
và thỏa thuận đó phải được sự đồng ý của cha mẹ ”. Nhưng nếu con không sống
chung với cha mẹ thì Điều 57, Luật hôn nhân gia đình, quy định: “con đã thành
niên không sống chung với cha mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho cha mẹ không có
khả năng lao động và không có tài sản để nuôi mình”. Như vậy, các con không
trực tiếp nuôi dưỡng cha mẹ có nghĩa vụ và quyền thăm nom, chăm sóc, cấp dưỡng

cho cha mẹ theo quy định của pháp luật. Pháp luật cũng quy định cụ thể đối với
“con riêng có nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng bố dượng, mẹ kế cùng sống chung
với mình” (Khoản 2, Điều 38, Luật hôn nhân gia đình). Có thể nói, đây là một
trong những yếu tố quan trọng đảm bảo quyền được bảo vệ sức khỏe, được chăm
sóc của người cao tuổi trong gia đình. Như vậy, nghĩa vụ cấp dưỡng gắn liền với
quyền nhân thân của người cao tuổi trong gia đình.
Để bảo vệ quyền cũng như lợi ích của người cao tuổi trong gia đình, pháp luật
cũng đưa ra những quy định tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người cao tuổi được
an nghỉ tuổi già. Những công dân có thời gian dài hi sinh, cống hiến cho đất nước
và lao động để tạo ra của cải vật chất cho xã hội, thì khi từ 60 tuổi trở lên, trở thành
người cao tuổi, họ sẽ được pháp luật đảm bảo các điều kiện tốt nhất để nghỉ ngơi,
nghỉ dưỡng; các thành viên trong gia đình phải quan tâm, chăm sóc, phụng dưỡng.
Nghị định số 06/2011/NĐ-CP của chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi
hành một số điều của Luật người cao tuổi ; theo Luật, người cao tuổi được chăm
sóc đầy đủ hơn về đời sống tinh thần trong hoạt động văn hóa, giáo dục, thể dục,
thể thao, giải trí, du lịch, hưởng phúc lợi từ các công trình công cộng và giao thông
công cộng do Nhà nước và xã hội đầu tư. Chính phủ ban hành danh mục dịch vụ
mà người cao tuổi sử dụng với mức miễn, giảm nhất định, cũng như quy định việc
bố trí một phần ngân sách nhà nước để thực hiện bảo trợ xã hội đối với người cao
Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 6


Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình

tuổi, hộ gia đình nghèo có người cao tuổi như: người đủ 80 tuổi trở lên không có
lương hưu và bảo hiểm xã hội sẽ được trợ cấp hàng tháng, được hưởng bảo hiểm y

tế…Vì vậy, đây là quy chế pháp lí tiến bộ mang lại lợi ích cho người cao tuổi, trên
cơ sở pháp lí này người cao tuổi có được môi trường an dưỡng tốt nhất; không chỉ
là sự chăm sóc của gia đình mà còn của cả xã hội.
Bên cạnh đó, Chương II, Luật người cao tuổi đưa ra các quy định về việc chăm
sóc, phụng dưỡng người cao tuổi, đây là những lợi ích hợp pháp mà người cao tuổi
được bảo vệ như: “Người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng người cao tuổi tùy
theo hoàn cảnh cụ thể phải sắp xếp nơi ở phù hợp với điều kiện sức khoẻ, tâm lý
của người cao tuổi; chu cấp về kinh tế; thanh toán chi phí điều trị và chăm sóc y tế
động viên khi người cao tuổi ốm đau” (khoản 3, điều 10). Để góp phần đảm bảo
lợi ích hợp pháp mà luật người cao tuổi đã quy định, ngày 18/2/2011 Bộ tài chính
đã ra Thông tư quy định quản lí và sử dụng kinh phí chăm sóc sức khỏe ban đầu
cho người cao tuổi ở nơi cư trú; chúc thọ, mừng thọ và biểu dương, khen
thưởng người cao tuổi. Trong thông tư đã cụ thể hóa những lợi ích mà người cao
tuổi được hưởng như: tổ chức kiểm tra sức khỏe định kì cho người cao tuổi; tổ
chức chúc thọ, mừng thọ người cao tuổi; biểu dương khen thưởng người cao tuổi
có thành tích xuất sắc…
Bên cạnh đó, Luật phòng chống bạo lực gia đình năm 2007 cũng đưa ra
những quy định nhằm bảo vệ quyền của người cao tuổi trong gia đình; cấm các
con, cháu có hành vi ngược đãi, hành hạ, xúc phạm cha mẹ, ông bà… Ngoài ra,
còn có nhiều chương trình hành động, các dự án quốc gia nhằm bảo vệ quyền và
lợi ích hợp pháp của người cao tuổi hiện nay đang được nhà nước triển khai và chú
trọng đầu tư hơn nữa.
III. Thực trạng công tác bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người cao tuổi
hiện nay
Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 7


Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình

1.Những điều đã làm được
Trong công cuộc đổi mới, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chính sách chăm lo,
ưu đãi người cao tuổi, thể hiện trong việc ban hành Pháp lệnh NCT và chương
trình mục tiêu quốc gia. Cuộc vận động "Toàn xã hội chăm sóc và phát huy vai trò
người cao tuổi" được phát động trong năm 2008 có một ý nghĩa nhân văn cao cả
với mục đích vừa tôn vinh "kính lão trọng thọ" thế hệ cha anh, vừa đặt ra nhiệm vụ
cụ thể đối với toàn xã hội nhằm chăm sóc, phát huy người cao tuổi với phương
châm đa dạng, phong phú và xã hội hoá.
Năm 2000, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Pháp lệnh Người cao tuổi
tạo khung pháp lý riêng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người cao tuổi và phát
huy tiềm năng to lớn của họ. Năm 2009, Quốc hội thông qua Luật người cao
tuổi.Luật Người cao tuổi với Chương 6, Điều 31 đã thể hiện rất rõ nét tính ưu
việt cũng như truyền thống "uống nước nhớ nguồn" của xã hội ta thông qua việc
quy định về quyền và nghĩa vụ của người cao tuổi; trách nhiệm của gia đình, Nhà
nước và xã hội trong việc phụng dưỡng, chăm sóc và phát huy vai trò người cao
tuổi. Theo Luật, người cao tuổi được chăm sóc đầy đủ hơn về đời sống tinh thần
trong hoạt động văn hóa, giáo dục, thể dục, thể thao, giải trí, du lịch, hưởng phúc
lợi từ các công trình công cộng và giao thông công cộng do Nhà nước và xã hội
đầu tư. Chính phủ sẽ ban hành danh mục dịch vụ mà người cao tuổi sử dụng với
mức miễn, giảm nhất định cũng như quy định việc bố trí một phần ngân sách nhà
nước để thực hiện bảo trợ xã hội đối với người cao tuổi, hộ gia đình nghèo có
người cao tuổi như: người đủ 80 tuổi trở lên không có lương hưu và bảo hiểm xã
hội sẽ được trợ cấp hàng tháng, được hưởng bảo hiểm y tế, được hỗ trợ chi phí mai
táng khi chết... và những ưu đãi người cao tuổi trong các hoạt động.
Bên cạnh đó, Luật cũng quy định: Các cơ quan nhà nước cũng có trách nhiệm tạo
điều kiện tốt nhất để người cao tuổi phát huy vai trò phù hợp với khả năng của
mình thông qua việc bày tỏ ý kiến, nguyện vọng, kiến nghị, việc trực tiếp cống

Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 8


Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình

hiến trong khoa học, sản xuất, kinh doanh. Như vậy, ngoài nghĩa vụ và quyền
phụng dưỡng, chăm sóc của gia đình, người thân, nhà nước có những cơ chế, chính
sách cụ thể, phù hợp và sẽ bổ sung, tăng dần theo xu thế đà tăng trưởng của nền
kinh tế để bảo đảm chăm sóc và phát huy vai trò của người cao tuổi.
Việc ban hành và thi hành Luật người cao tuổi là một chính sách phù hợp, bảo
đảm người cao tuổi được chăm sóc và phát huy vai trò quan trọng của mình trong
đời sống xã hội. Mặt khác, nó thể hiện tinh thần nhân văn - truyền thống "uống
nước nhớ nguồn" thấm đượn tình cảm quý báu từ ngàn đời của dân tộc ta.
Hội Người cao tuổi Việt Nam được thành lập ngày 10 tháng 5 năm 1995,là tổ
chức xã hội, đại diện cho nguyện vọng, quyền và lợi ích hợp pháp của của người
cao tuổi Việt Nam. Hội có nhiệm vụ tập hợp hợp, đoàn kết, động viên người cao
tuổi tham gia sinh hoạt Hội người cao tuổi, góp phần thực hiện các chương trình
kinh tế - xã hội, giáo dục thế hệ trẻ, xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hoá,
giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; Làm
nòng cốt trong phong trào toàn dân chăm sóc, phụng dưỡng, phát huy vai trò người
cao tuổi; Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người cao tuổi; Nghiên cứu nhu
cầu, nguyện vọng của người cao tuổi để kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm
quyền; Đại diện cho người cao tuổi Việt Nam tham gia các tổ chức quốc tế, các
hoạt động đối ngoại nhân dân vì lợi ích của người cao tuổi và của Tổ quốc.
Phong trào “đền ơn đáp nghĩa” đối với người có công trong đó cả người cao
tuổi, được triển khai mạnh mẽ và thu được nhiều kết quả, trong những năm qua

Quĩ đền ơn đáp nghĩa đã vận động được 5.000 tỷ đồng, xây dựng mới 243.412 căn
nhà tình nghĩa, sửa chữa 104.125 nhà, với tổng số tiền 2.389 tỷ đồng, giúp đỡ trên
300.000 gia đình chính sách có nhà ở ổn định, tặng 604.000 sổ tiết kiệm tình nghĩa,
15.000 vườn cây tình nghĩa trị giá hàng trăm tỷ đồng…
Các hoạt động chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ngày càng được xã hội hóa,
nhiều hoạt động xã hội từ thiện được triển khai để khám bệnh cho người cao tuổi,
Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 9


Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình

nhất là người già cô đơn, người nghèo tại cộng đồng, thu hút được sự tham gia của
nhiều tổ chức, nhiều hình thức sinh hoạt câu lạc bộ thu hút đông đảo người cao
tuổi tham gia. Câu lạc bộ người cao tuổi là một hình thức hoạt động của người cao
tuổi, rất đa dạng về nội dung, phong phú về hình thức. Có tác động tích cực để
người cao tuổi tự chăm sóc đời sống tinh thần, nâng cao sức khoẻ. Các câu lạc bộ
văn hoá, văn nghệ, thơ ca, thể dục thể thao, sức khoẻ ngoài trời, phụ nữ cao tuổi
đơn thân, bà nội bà ngoại, truyền thống phụ nữ… đã duy trì sinh hoạt thường
xuyên, góp phần thiết thực nâng cao chất lượng cuộc sống, kéo dài tuổi thọ; là nơi
giao lưu tình cảm, chia sẻ vui buồn, học hỏi kinh nghiệm, thể hiện phương châm
sống khoẻ, sống vui, phát huy được nhiều hơn khả năng, kinh nghiệm trong cuộc
sống, góp phần thực hiện các chương trình kinh tế- xã hội ở địa phương.Đến nay,
ngoài số người cao tuổi có bảo hiểm y tế theo quy định của Điều lệ Bảo hiểm xã
hội và Pháp lệnh Ưu đãi người có công, đã có 91.347 người từ 85 tuổi trở lên được
cấp miễn phí thẻ bảo hiểm y tế; gần 1,5 triệu người cao tuổi nghèo, người già cô
đơn được cấp miễn phí thẻ bảo hiểm y tế hoặc được miễn, giảm viện phí khi khám,

chữa bệnh tại các cơ sở y tế công lập.
Thông qua phong trào thi đua và các hoạt động đa dạng, Hội Người cao tuổi cơ
sở đã xây dựng được hàng chục ngàn câu lạc bộ với các nội dung, hình thức hoạt
động rất đa dạng, phong phú, linh hoạt, giúp người cao tuổi tạo dựng cuộc sống
“Vui, khoẻ, có văn hóa, có tình nghĩa, có ích cho bản thân, gia đình và xã hội”, thu
hút hàng triệu người cao tuổi thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, sinh hoạt
văn hóa văn nghệ, nghiên cứu khoa học, trao đổi kinh nghiệm sản xuất kinh doanh,
trao đổi tình hình thời sự, chính sách…, tạo điều kiện cho người cao tuổi được
chăm sóc và tự chăm sóc nâng cao sức khoẻ, nâng cao hiểu biết. Nhiều địa phương
đã hình thành các mô hình, các đơn vị chăm sóc người cao tuổi có hiệu quả: các
câu lạc bộ cán bộ hưu trí, câu lạc bộ sức khoẻ người cao tuổi, các trung tâm, cơ sở
chăm sóc, nuôi dưỡng người cao tuổi … Bộ Văn hóa - Thông tin đã ban hành kế
Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 10


Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình

hoạch thực hiện Chương trình hành động quốc gia về người cao tuổi và tiến hành
triển khai ở cả 63 tỉnh, thành phố; đang xây dựng đề án tổ chức cho người cao tuổi
thụ hưởng các chương trình văn hóa - nghệ thuật. Một số địa phương đã hỗ trợ, tạo
điều kiện để người cao tuổi tổ chức các cuộc "thi tiếng hát người cao tuổi" trong
từng khu vực. Một số đơn vị ngành giao thông như hàng không, đường sắt, đường
bộ đã giảm giá vé, ưu tiên chỗ ngồi cho người cao tuổi khi tham gia giao thông
công cộng.
Gần 80% ý kiến của người cao tuổi được hỏi cho rằng họ đã được chính quyền
địa phương quan tâm.Việc thực hiện Chương trình hành động Quốc gia về người

cao tuổi giai đoạn 2005-2010 đã có tác động to lớn đến xã hội, nhất là người cao
tuổi. Người cao tuổi tham gia tích cực hoạt động xã hội và quá trình phát triển.
Trong các gia đình có người cao tuổi ở Việt Nam hiện nay, có 67,3% người cao
tuổi làm chủ hộ và trên 90% vẫn giữ vai trò quyết định hoặc tham gia quyết định
các công việc trong gia đình. Nhiều gia đình đã xây dựng Quỹ “Phụng dưỡng ông
bà, cha mẹ” với nhiều hình thức khác nhau phù hợp với hoàn cảnh, khả năng của
từng gia đình.Hiện nay tổng quỹ có gần 400 tỷ đồng. Hội Người cao tuổi Việt
Nam, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam đã nghiên cứu xây dựng và triển khai nhiều
mô hình câu lạc bộ dành cho người cao tuổi như câu lạc bộ liên thế hệ, câu lạc bộ
đồng cảm người cao tuổi, câu lạc bộ văn hóa người cao tuổi… Những mô hình này
không chỉ giúp nâng cao chất lượng công tác chăm sóc người cao tuổi tại cộng
đồng mà còn có tác dụng giáo dục các thế hệ trong thực hiện trách nhiệm chăm sóc
người cao tuổi. Hầu hết người cao tuổi sống cùng con cháu đã góp phần cải thiện
đời sống của người cao tuổi. Hiện nay có 57% hộ có người cao tuổi có mức sống
bằng mức sống trung bình của địa phương nơi đối tượng sinh sống. So với năm
2002, đã có 41,8% số hộ có mức sống tốt lên, chỉ có khoảng 5% có mức sống giảm
đi. Ngoài việc hưởng trợ cấp hàng tháng, khi gặp khó khăn, ốm đau, cô đơn, một
số địa phương đã xét giải quyết trợ cấp khó khăn đột xuất.
Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 11


Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình

Thành tựu chúng ta đạt được trong việc bảo vệ nhân quyền cho người cao
tuổi những năm qua là rất to lớn, góp phần quan trọng vào việc bảo đảm an sinh xã
hội, trật tự an ninh ở cơ sở, ổn định chính trị của đất nước

2. Những hạn chế
Hiện nay, ở một số cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể, nhân dân chưa nhận
thức đầy đủ, khách quan về vị trí, vai trò của người cao tuổi.Điều đó hạn chế
không nhỏ đến hiệu quả chăm lo và khai thác tiềm năng quý giá của lực lượng này
ở địa phương. Tổ chức Hội Người cao tuổi là một đoàn thể nhân dân, tiêu biểu cho
lợi ích người cao tuổi, chỗ dựa tin cậy của Đảng, Nhà nước nhưng ở cấp tỉnh, cấp
huyện chỉ có Ban đại diện hoạt động như một bộ phận của Mặt trận Tổ quốc, trong
khi Hội là một thành viên của Mặt trận Tổ quốc. Cơ chế, chính sách đãi ngộ đối
với đội ngũ cán bộ Hội không thống nhất, đồng đều giữa các địa phương, nơi nào
quan tâm hơn, có điều kiện thì giải quyết kinh phí hoạt động, phụ cấp cho cán bộ
khá và ngược lại. Nhiều nơi chưa chú ý bố trí cán bộ chủ chốt của Hội là người cao
tuổi. Tình trạng này cần sớm khắc phục. Bên cạnh đó, Người cao tuổi hiện nay vẫn
còn gặp phải một số khó khăn thách thức gồm: Mức trợ cấp vẫn còn thấp; đến nay
vẫn còn một bộ phận người cao tuổi chưa được hưởng đầy đủ những chính sách,
chế độ theo quy định của Nhà nước nên đời sống còn khó khăn, các điều kiện chăm
sóc sức khỏe, vui chơi, giải trí còn hạn chế, các mô hình tốt còn chưa có điều kiện
nhân rộng…Thực tế cho thấy, việc chăm sóc NCT chủ yếu tại nhà và cơ bản do gia
đình đảm nhiệm là chính. Chăm sóc y tế cho NCT do bệnh viện đảm nhiệm chỉ khi
bệnh nhân nhập viện. Trong khi điều kiện và tình hình chăm sóc y tế ở cộng đồng
còn nhiều hạn chế và mạng lưới chăm sóc NCT chưa phát triển thì gia đình đóng
vai trò chính trong việc chăm sóc sức khỏe của họ.Tuy nhiên, những thay đổi trong
đời sống hiện đại đã làm cho việc chăm sóc sức khỏe NCT đứng trước nhiều thách
thức, trong đó có những thách thức về nguồn lực, kiến thức và kỹ năng chăm

Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 12


Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình

sóc.Trong khi đó, hệ thống dịch vụ, xã hội hoá chăm sóc NCT của tỉnh chưa thực
sự đáp ứng nhu cầu của NCT trong giai đoạn hiện nay.
3. Biện pháp khắc phục
- Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ đảng đối với công tác vận động người
cao tuổi, đưa công tác vận động người cao tuổi và xây dựng Hội người cao tuổi
vào chương trình làm việc thường xuyên của các cấp uỷ đảng trong công tác vận
động quần chúng. Các bộ, ban, ngành, mặt trận Tổ quốc và đoàn thể các cấp xây
dựng quan hệ chặt chẽ và phối hợp hoạt động với Hội người cao tuổi trong các
nhiệm vụ có liên quan, tạo sức mạnh tổng hợp thực hiện các nhiệm vụ chính trị của
địa phương; tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện các chính sách, chế độ cần
thiết đối với người cao tuổi và hoạt động của Hội người coa tuổi Việt Nam.
-Tăng cường công tác quản lí nhà nước về người cao tuổi, trước mắt, tập trung
thực hiện có kết quả chương trình hành động quốc gia về người cao tuổi, chủ động
xây dựng chiến lược dài hạn cho sự già hóa dân số của nước ta, xây dựng Chương
trình mục tiêu Quốc gia về người cao tuổi giai đoạn 2010-2020, nhằm từng bước
giải quyết toàn diện vấn đề người cao tuổi, bảo đảm cho người cao tuổi được tiếp
tục tham gia vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, được bình đẳng
về cơ hội trong việc tiếp cận và hưởng thụ các dịch vụ xã hội về chăm sóc sức
khỏe trong suốt cuộc đời; bảo đảm môi trường thuận lợi và tạo được sự đồng thuận
của các lứa tuổi trong việc thực hiện các quyền của người cao tuổi.
-Xã hội hóa các mặt hoạt động về người cao tuổi nhằm nâng cao chất lượng, hiệu
quả của các hoạt động phối hợp liên ngành và các đoàn thể; tuyên truyền giáo dục,
triển khai các mặt công tác chăm sóc người cao tuổi, phát huy nguồn lực người cao
tuổi. Khuyến khích các hoạt động chăm sóc, phát huy vai trò người cao tuổi, đồng
thời phải huy động lực lượng của các ngành, các đoàn thể, các tổ chức xã hội và
nhân dân vào công tác này.

Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 13


Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình

-Đẩy mạnh các hoạt động của Hội người cao tuổi Việt Nam; xây dựng tổ
chức Hội đủ mạnh làm nòng cốt cho cuộc vận động “Toàn xã hội chăm sóc và phát
huy vai trò người cao tuổi”. Trung ương Hội người cao tuổi cần tổng kết, làm rõ
hơn vai trò nòng cốt của các cấp Hội trong phong trào “Toàn dân chăm sóc, phát
huy vai trò người cao tuổi”, phong trào thi đua yêu nước “Tuổi cao chí càng cao,
nêu gương sáng vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”; có kế hoạch tuyên
truyền phổ biến những kinh nghiệm hay, những điển hình tiên tiến để nhân rộng và
nâng cao chất lượng phong trào thi đua.
-Thực hiện công tác đối ngoại nhân dân theo phương châm: “Chủ động, linh
hoạt, sáng tạo”; thực hiện tốt các cam kết của Việt Nam với các nước và Liên Hợp
Quốc về Tuyên bố chính trị Madrid – Tây Ban Nha (tháng 4 năm 2002) và Chương
trình hành động quốc tề về người cao tuổi; tích cực tham gia các diễn đàn quốc tế
về công tác người cao tuổi; tăng cường vận động viện trợ và nâng cao hiệu quả các
hoạt động chăm sóc, phát huy vai trò người cao tuổi; tham gia đối ngoại nhân dân,
vận động người cao tuổi Việt Nam ở nước ngoài tham gia các hoạt động góp phần
xây dựng quê hương, đất nước.

Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 14

Bài tập nhóm số 1

Môn luật hôn nhân và gia đình
C.KẾT BÀI

“Gốc có vững, cây mới bền”, người già như cái gốc cho cuộc sống con cháu
sum suê cành lá, hoa thơm trái ngọt. Ai rồi cũng phải già đi. Để cái gôc của gia
đình và xã hội trường tồn và nối tiếp từ thế hệ này sang thế hệ khác, mỗi người
trong chúng ta trong bộn bề công việc của cuộc sống, cần dành riêng cho ông bà
cha mẹ, cô gì chú bác một khoảng thời gian để động viên chăm sóc, làm cho người
già sống vui, sống khoẻ, sống có ích.

Nhóm số 8 – Lớp N07

Page 15