Phân tích khái niệm và đặc điểm của cơ quan hành chính nhà nước. Chứng minh rằng:Cơ quan hành chính nhà nước là chủ thể quản lý hành chính nhà nước quan trọng nhất

Đề bài: Phân tích khái niệm và đặc điểm của cơ quan hành chính nhà nước. Chứng minh rằng:
Cơ quan hành chính nhà nước là chủ thể quản lý hành chính nhà nước quan trọng nhất.
MỤC LỤC
Lời mở đầu ……………………………………………………………………………………1
Nội dung …................................................................................................................................1
I – Khái niệm, đặc điểm của cơ quan hành chính nhà nước ..……………………………...1
1. Khái niệm …………………………………………………………………………...1
2. Đặc điểm …………………………………………………………………………….1
II – Cơ quan hành chính nhà nước là chủ thể quản lý hành chính nhà nước
quan trọng nhất ……………………………………………………………………….3
1. Quản lý hành chính nhà nước ……………………………………………………….3
2. Cơ quan hành chính nhà nước là chủ thể quản lý hành chính nhà nước
quan trọng nhất ………………………………………………………………………4
III – Đánh giá về hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước ở nước ta hiện nay …………6
1. Ưu điểm ……………………………………………………………………………...6
2. Hạn chế …. …………………………………………………………………………..6
3. Phương hướng cải cách bộ máy hành chính nhà nước ………………………………7
Kết luận………………………………………………………………………………………....7
Danh mục tài liệu tham khảo …………………………………………………………………..8

1

1


Lời mở đầu
Cơ quan hành chính nhà nước là một bộ phận hợp thành bộ máy nhà nước. Cơ quan
hành chính nhà nước được thành lập với chức năng quản lý hành chính nhà nước và giữ một
vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động quản lý nhà nước mà cụ thể là quản lý hành chính
nhà nước. Phạm vi bài viết này sẽ đi tìm hiểu khái niệm, đặc điểm của cơ quan hành chính nhà
nước. Để từ đó thấy được cơ quan hành chính nhà nước là chủ thể quản lý hành chính nhà

nước quan trọng nhất.
Nội dung
I – Khái niệm và đặc điểm của các cơ quan hành chính nhà nước.
1. Khái niệm.
Có thể hiểu, cơ quan hành chính nhà nước cũng là một cơ quan nhà nước. Để hiểu được
khái niệm cơ quan hành chính nhà nước trước hết chúng ta cần tìm hiểu khái niệm cơ quan nhà
nước.Theo giáo trình Luật Hiến pháp Việt Nam (trường Đại học Luật Hà Nội) thì cơ quan nhà
nước được định nghĩa: “Cơ quan nhà nước là một tổ chức được thành lập và hoạt động theo
những nguyên tắc và trình tự nhất định, có cơ cấu tổ chức nhất định và được giao những
quyền lực nhà nước nhất định, được quy định trong các văn bản pháp luật để thực hiện mộ
phần những nhiệm vụ, quyền hạn của nhà nước”.
Các cơ quan nhà nước có mối quan hệ mật thiết với nhau, tạo thành một thể thống nhất
đó chính là bộ máy nhà nước. Hiện nay, bộ máy nhà nước Việt Nam gồm có bốn hệ thống cơ
quan, đó là: hệ thống các cơ quan quyền lực nhà nước, hệ thống các cơ quan hành chính nhà
nước, hệ thống các cơ quan xét xử và hệ thống các cơ quan kiểm sát.
Cơ quan hành chính nhà nước là một bộ phận của bộ máy nhà nước được thành lập để
thực hiện chức năng quản lý hành chính nhà nước. Đó là hệ thống cơ quan mà đứng đầu là
Chính phủ, ngoài ra còn có các bộ và các cơ quan ngang bộ, ủy ban nhân dân các cấp.
Từ đó, có thể thấy rằng: “Cơ quan hành chính nhà nước là bộ phận cấu thành của bộ
máy nhà nước, trực thuộc trực tiếp hoặc gián tiếp cơ quan quyền lực nhà nước cùng cấp, có
phương diện hoạt động chủ yếu là hoạt động chấp hành – điều hành, có cơ cấu tổ chức và
phạm vi thẩm quyền do pháp luật quy định”
2. Đặc điểm.
Cơ quan hành chính nhà nước là bộ phận của bộ máy nhà nước nên cũng có các đặc
điểm chung của cơ quan nhà nước như sau:
- Cơ quan hành chính nhà nước có quyền nhân danh Nhà nước khi tham gia vào các quan
hệ pháp luật nhằm thực hiện quyền và nghĩa vụ pháp lí với mục đích hướng tới lợi ích
công (mang tính quyền lực nhà nước). Biểu hiện của tính quyền lực nhà nước đó là: Cơ
quan hành chính nhà nước có quyền ban hành các văn bản pháp luật như nghị
định,quyết định, chỉ thị và có thể được áp dụng những biện pháp cưỡng chế hành chính

nhà nước nhất định.
- Hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước có cơ cấu tổ chức phù hợp với chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn do pháp luật quy định. Cơ cấu tổ chức của cơ quan hành chính nhà
nước được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật như Luật tổ chức Chính phủ năm
2001, Luật tổ chức hội đồng nhân dân và ủy ban nhân dân năm 2003…
2

2


- Các cơ quan hành chính nhà nước được thành lập và hoạt động dựa trên những quy định
của pháp luật, có chức năng, nhiệm vụ thẩm quyền riêng và có những mối quan hệ phối
hợp trong thực thi công việc được giao. Đây là một điều kiện quan trọng đảm bảo cho
các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý hành chính nhà nước
của mình, tránh sự chồng chéo, trùng lặp trong quá trình thực thi hoạt động quản lý nhà
nước.
- Nguồn nhân sự chính trong cơ quan hành chính nhà nước là đội ngũ cán bộ, công chức
được hình thành từ tuyển dụng, bổ nhiệm hoặc bầu cử theo quy định của Luật cán bộ,
công chức năm 2004.
Bên cạnh đó, cơ quan hành chính nhà nước còn có những đặc điểm riêng như sau:
- Cơ quan hành chính nhà nước là cơ quan có chức năng quản lý hành chính nhà nước.
Các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện hoạt động chấp hành – điều hành (những
hoạt động được tiến hành trên cơ sơ luật và để thi hành luật) nhằm thực hiện chức năng
quản lí hành chính nhà nước. Như vậy hoạt động chấp hành – điều hành (hoạt động quản
lý hành chính nhà nước) là phương diện hoạt động chủ yếu của cơ quan hành chính nhà
nước. Các cơ quan nhà nước khác cũng thực hiện những hoạt động quản lý hành chính
nhà nước nhưng đó không phải là phương diện hoạt động chủ yếu mà chỉ là hoạt động
được thực hiện nhằm hướng tới hoàn thành chức năng cơ bản của cơ quan nhà nước đó
như: Chức năng lập pháp của Quốc hội, chức năng xét xử của tòa án nhân dân, chức
năng kiểm sát của viện kiểm sát nhân dân. Chỉ có cơ quan hành chính nhà nước mới

thực hiện hoạt động quản lý hành chính nhà nước trên tất cả các lĩnh vực như kinh tế,
văn hóa, xã hội… Việc thực hiện hoạt động quản lí hành chính nhà nước là nhằm hoàn
thành chức năng quản lý hành chính nhà nước.
- Hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước được thành lập từ trung ương đến cơ sở, có
mối liên hệ mật thiết và thống nhất với nhau, đứng đầu là Chính phủ, tạo thành một
chỉnh thể thống nhất, được tổ chức theo hệ thống thứ bậc, có mối quan hệ mật thiết phụ
thuộc nhau về tổ chức và hoạt động nhằm thực thi quyền quản lý hành chính nhà nước.
- Thẩm quyền của các cơ quan hành chính nhà nước được pháp luật quy định trên cơ sở
lãnh thổ, ngành hoặc lĩnh vực chuyên môn mang tính tổng hợp. Đó là những quyền và
nghĩa vụ pháp lý chỉ giới hạn trong phạm vi hoạt động chấp hành – điều hành. Điều này
có nghĩa là cơ quan hành chính nhà nước chỉ tiến hành các hoạt động để chấp hành hiến
pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết của cơ quan quyền lực nhà nước thông qua việc tiến
hành các hoạt động tổ chức và chỉ đạo trực tiếp đối với các đối tượng quản lý thuộc
quyền. Đặc điểm này xuất phát từ chức năng của cơ quan hành chính nhà nước đó là
chức năng quản lý hành chính nhà nước. Và để thực hiện chức năng quản lý hành chính
nhà nước được hiệu quả thì cần phải phân định thẩm quyền rõ ràng, tránh sự chồng chéo
giữa các cơ quan do đó pháp luật phải quy định cụ thể thẩm quyền của từng cơ quan
trong hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước. Ví dụ như mỗi Bộ cũng chỉ được quản
lý một lĩnh vực chuyên môn nhất định,…
- Các cơ quan hành chính đều trực tiếp hay gián tiếp trực thuộc cơ quan quyền lực nhà
nước cùng cấp, chịu sự giám sát và báo cáo công tác trước cơ quan quyền lực nhà nước.
Trước hết, các cơ quan hành chính nhà nước đều trực tiếp hay gián tiếp do cơ quan
3

3


quyền lực lập ra. Ví dụ: Khoản 7, Điều 2 Luật tổ chức Quốc hội năm 2007 thì Quốc hội
trực tiếp bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Thủ tướng Chính phủ, phê chuẩn đề nghị của Thủ
tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức phó Thủ tướng, bộ trưởng và

các thành viên khác của chính phủ; Ủy ban nhân dân do Hội đồng nhân dân cùng cấp
bầu ra… Mọi hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước đều chịu sự giám sát của cơ
quan quyền lực nhà nước và phải báo cáo công tác trước cơ quan quyền lực vì cơ quan
hành chính nhà nước là cơ quan chấp hành của cơ quan quyền lực. Với chức năng quản
lý hành chính nhà nước, bảo đảm thực hiện trên thực tế các văn bản của cơ quan quyền
lực nhà nước do đó có sự lệ thuộc vào cơ quan quyền lực.
- Các cơ quan hành chính nhà nước có hệ thống đơn vị cơ sở trực thuộc. Các đơn vị cơ sở
của bộ máy hành chính nhà nước là nơi trực tiếp tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho
xã hội. Hầu hết các cơ quan có chức năng quản lý hành chính nhà nước đều có các đơn
vị cơ sở trực thuộc. Ví dụ: Các trường đại học trực thuộc Bộ giáo dục và đào tạo, các
bệnh viện trực thuộc Bộ y tế; các tổng công ty, công ty, nhà máy trực thuộc Bộ công
thương, Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ giao thông vận tải…Hệ thống đơn
vị cơ sở trực thuộc cơ quan hành chính nhà nước có vai trò quan trọng trong việc đảm
bảo hiệu quả của hoạt động quản lý hành chính nhà nước .
II – Cơ quan hành chính nhà nước là chủ thể quản lý hành chính nhà nước quan
trọng nhất.
Để có thể khẳng định: “cơ quan hành chính nhà nước là chủ thể quản lí hành chính nhà
nước quan trọng nhất” thì trước hết ta cần hiểu về quản lí hành chính nhà nước.
Quản lý hành chính nhà nước là một hình thức hoạt động của nhà nước được thực hiện
trước hết và chủ yếu bởi các cơ quan hành chính nhà nước, có nội dung là bảo đảm sự chấp
hành luật, pháp lệnh, nghị quyết của các cơ quan quyền lực nhà nước, nhằm tổ chức và chỉ đạo
một cách trực tiếp và thường xuyên công cuộc xây dựng kinh tế, văn hóa – xã hội và hành
chính – chính trị .Hay nói cách khác, quản lý hành chính nhà nước là hoạt động chấp hành –
điều hành của cơ quan hành chính nhà nước.
Chủ thể của quản lý hành chính nhà nước là các tổ chức hay cá nhân có quyền lực nhà
nước trong lĩnh vực hành pháp. Những chủ thể này khi tham gia vào các quan hệ quản lý hành
chính có quyền sử dụng quyền lực nhà nước để chỉ đạo các đối tượng quản lý thuộc quyền
nhằm thực hiện nhiệm vụ quản lý đồng thới bảo đảm thực hiện các quyền và nghĩa vụ của các
bên tham gia quan hệ quản lý hành chính nhà nước. Tuy nhiên trong số các chủ thể quản lý
hành chính nhà nước thì cơ quan hành chính nhà nước được coi là chủ thể quan trọng nhất.

Có thể khẳng định Cơ quan hành chính nhà nước là chủ thể quản lý hành chính nhà
nước quan trọng nhất là bởi vì:
1. Quản lý hành chính nhà nước là hoạt động chủ yếu được coi là chức năng của cơ
quan hành chính nhà nước.
Trong bộ máy nhà nước, mỗi hệ thống cơ quan có chức năng khác nhau và chức năng
của cơ quan hành chính nhà nước chính là chức năng quản lý hành chính nhà nước (thực hiện
hoạt động chấp hành – điều hành). Biểu hiện của tính chất chấp hành là mọi hoạt động quản lý
hành chính nhà nước đều được tiến hành trên cơ sở pháp luật và để thực hiện pháp luật. Tính
chất điều hành được thể hiện ở hoạt động tổ chức và chỉ đạo trực tiếp đối với các đối tượng
4

4


quản lý thuộc quyền để đảm bảo các văn bản pháp luật của cơ quan quyền lực nhà nước được
thực hiện trên thực tế. Để thực hiện chức năng này, cơ quan hành chính nhà nước tiến hành
hoạt động quản lý trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội như quản lý nhà nước về văn hóa,
giáo dục,thông tin, thể tha, du lịch; quản lý nhà nước về kinh tế, quản lý nhà nước về khoa học,
công nghệ và môi trường… thông qua các hình thức quản lí hành chính nhà nước như: ban
hành văn bản quy phạm pháp luật; ban hành văn bản áp dụng quy phạm pháp luật; thực hiện
những hoạt động khác mang tính chất pháp lý; áp dụng những biện pháp tổ chức trực tiếp; thực
hiện những tác động về nghiệp vụ - kỹ thuật
Mỗi cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền quản lý hành chính nhà nước khác
nhau mang tính chuyên môn trong từng lĩnh vực cụ thể như các Bộ, cơ quan ngang Bộ hoặc có
chức năng quản lí hành chính nhà nước về những ngành, lĩnh vực trong phạm vi cả nước như
Chính phủ. Các cơ quan nhà nước khác cũng thực hiện những hoạt động quản lý hành chính
nhà nước nhưng chỉ thực hiện trong phạm vi nhất định, đó không phải là phương diện hoạt
động chủ yếu mà chỉ là hoạt động được thực hiện nhằm hư ớng tới hoàn thành chức năng cơ
bản của cơ quan nhà nước đó như: Chức năng lập pháp của Quốc hội, chức năng xét xử của tòa
án nhân dân, chức năng kiểm sát của viện kiểm sát nhân dân. Chỉ có cơ quan hành chính nhà

nước mới thực hiện hoạt động quản lý hành chính nhà nước trên tất cả các lĩnh vực như kinh
tế, văn hóa, xã hội… Và việc thực hiện hoạt động đó là nhằm hoàn thành chức năng quản lý
hành chính nhà nước. Đồng thời thông qua hoạt động chấp hành – điều hành của các cơ quan
hành chính nhà nước sẽ đảm bảo việc thực huện pháp luật trong thực tiễn.
2. Cơ quan hành chính nhà nước là chủ thể quản lý hành chính nhà nước thường
xuyên nhất.
Như chúng ta đã biết, các quan hệ thuộc phạm vi quản lý hành chính nhà nước bao gồm
ba nhóm cơ bản, cụ thể là:
- Các quan hệ quản lý phát sinh trong quá trình các cơ quan hành chính nhà nước thực
hiện hoạt động chấp hành – điều hành trên các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội.
- Các quan hệ quản lý hình thành trong quá trình các cơ quan nhà nước xây dựng và củng
cố chế độ công tác nội bộ của mình.
- Các quan hệ quản lý hình thành trong quá trình các cá nhân và tổ chức được nhà nước
trao quyền thực hiện hoạt động quản lý hành chính nhà nước trong một số trường hợp cụ
thể do pháp luật quy định.
Có thể nói nhóm quan hệ cơ bản và quan trọng nhất của hoạt động quản lý hành chính
nhà nước là nhóm các quan hệ quản lí phát sinh trong quá trình các cơ quan hành chính nhà
nước thực hiện hoạt động chấp hành- điều hành trên các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã
hội. Bởi vì đây là nhóm quan hệ diễn ra thường xuyên nhất trên nhiều lĩnh vực khác nhau của
đời sống xã hội. Đối với nhóm quan hệ thứ hai được hình thành trong quá trình các cơ quan
nhà nước xây dựng và củng cố chế độ công tác nội bộ nhưng đó không phải là phương diện
hoạt động chủ yếu mà chỉ nhằm ổn định về tổ chức để hoàn thành chức năng, nhiệm vụ của
mình ví dụ như kiểm tra nội bộ, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ công
chức... Nhóm quan hệ thứ ba cũng không phải nhóm quan hệ chủ đạo mà chỉ phát sinh trong
một số trường hợp cụ thể do pháp luật quy định. Như vậy có thể thấy rằng chỉ có cơ quan hành
5

5

chính nhà nước mới thực hiện hoạt động quản lý hành chính nhà nước một cách thường xuyên
nhất.
3. Các cơ quan hành chính nhà nước tham gia quản lý hành chính nhà nước với số
lượng lớn.
Trong hệ thống các cơ quan của bộ máy nhà nước thì cơ quan hành chính nhà nước chiếm
số lượng lớn nhất. Hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước được thành lập và tổ chức chặt
chẽ từ trung ương đến cơ sở theo Luật tổ chức Chính phủ năm 2001.
Nếu căn cứ vào phạm vi lãnh thổ thì cơ quan hành chính nhà nước gồm có: Cơ quan
hành chính nhà nước ở trung ương gồm Chính phủ thực hiện chức năng quản lý hành chính
nhà nước trên toàn bộ lãnh thổ, các Bộ và cơ quan ngang Bộ thực hiện chức năng của ngành
mà mình đảm nhiệm. Cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương gồm ủy ban nhân dân các
cấp thực hiện chức năng quản lý hành chính nhà nước trên mọi lĩnh vực trong phạm vi địa giới
hành chính nhất định của địa phương mình. Các cơ quan hành chính nhà nước này có mối liên
hệ mật thiết, thống nhất, chặt chẽ với nhau khi tham gia vào các hoạt động quản lý hành chính
nhà nước. Giúp cơ quan hành chính thực hiện tốt chức năng của mình là đội ngũ cán bộ, công
chức khá lớn trong khi các chủ thể khác chỉ có một hoặc một số tham gia quản lí hành chính
(ví dụ: trong cơ quan tòa án, chỉ có chánh án tòa án mới có chức năng quản lí tổ chức sắp xếp
lại nội bộ cơ quan mình).
4. Chỉ có cơ quan hành chính nhà nước mới có đầy đủ quyền năng để thực hiện tất cả
các hình thức quản lý hành chính nhà nước.
Như chúng ta đã biết, các hình thức quản lý hành chính nhà nước bao gồm:
+ Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
+ Ban hành văn bản áp dụng quy phạm pháp luật.
+ Thực hiện những hoạt động khác mang tính chất pháp lý.
+ Áp dụng những biện pháp tổ chức trực tiếp.
+ Thực hiện những tác động về nghiệp vụ - kỹ thuật.
Trong số các hình thức trên thì những hình thức mang tính chất pháp lý như: ban hành
văn bản quy phạm phá luật, ban hành văn bản áp dụng pháp luật và thực hiện những hoạt động
khác mang tính chất pháp lý có vai trò quan trọng, là những hình thức quản lý hành chính nhà
nước trực tiếp. Và không phải tất cả các chủ thể quản lý hành chính nhà nước đều có thể thực

hiện bởi nó được pháp luật quy định rất cụ thể về chủ thể tiến hành, trình tự, thủ tục cũng như
hiệu lực thi hành. Chỉ có cơ quan hành chính nhà nước, với những thẩm quyền được pháp luật
quy định cụ thể mới có thể tiến hành tất cả các hình thức quản lý hành chính nhà nước nêu trên
đặc biệt là hình thức ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Trong tất cả cá hình thức nêu trên thì ban hành văn bản quy phạm pháp luật là hình thức
quan trọng nhất trong hoạt động của các chủ thể quản lý hành chính nhà nước nhằm thực hiện
chức năng, nhiệm vụ của mình. Bởi các văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan quyền lực nhà
nước ban hành chỉ quy định những vấn đề chung, cơ bản không bao hàm hết mọi vấn đề của
đời sống xã hội. Chúng cần phải được cụ thể hóa trong từng lĩnh vực của quản lý hành chính
nhà nước. Nhiệm vụ cụ thể hóa đó được pháp luật trao cho các cơ quan hành chính nhà nước
tương ứng.
6

6


Trong các văn bản quy phạm pháp luật, các cơ quan hành chính nhà nước quy định
những quy tắc chung trong lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước, quyền hạn và nghĩa vụ cụ
thể của các bên tham gia quan hệ quản lý hành chính nhà nước, xác định rõ thẩm quyền cũng
như thủ tục tiến hành hoạt động của các chủ thể quản lý…Thông qua việc ban hành văn bản
quy phạm pháp luật cơ quan hành chính nhà nước không những tạo ra hành lang pháp lý vững
chắc để thực hiện chức năng của mình mà còn quy định thẩm quyền của các chủ thể quản lý
hành chính nhà nước khác. Đồng thời vai trò điều chỉnh của hoạt động chấp hành quyền lực
nhà nước qua đó được thể hiện một cách tương đối đầy đủ và sáng tạo. Như vậy có thể thấy
rằng phạm vi hoạt động ban hành văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan hành chính nhà
nước và khả năng sử dụng nó nhằm điều chỉnh các mặt khác nhau của hoạt động chấp hànhđiều hành là rất lớn. Và cần phải thấy rằng, trong giai đoạn hiện nay, có quan hành chính nhà
nước ban hành một số lượng khổng lồ các văn bản quy phạm pháp luật ddeerr điều chính hầu
hết các lĩnh vực, các mặt khác nhau của đời sống xã hội.
III-Đánh giá về hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước ở nước ta hiện nay.
Để hoạt động quản lý hành chính nhà nước thực sự hiệu quả chúng ta cần phải tiến hành

cải cách hành chính và một trong những khâu quan trọng của cải cách nền hành chính quốc gia
chính là cải cách bộ máy hành chính. Hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước trong giai
đoạn hiện nay có được những thành tựu đáng kể xong cũng khó tránh khỏi những hạnh chế
nhất định. Cụ thể như sau:
1. Ưu điểm:
- Vai trò, chức năng của Chính phủ và các cơ quan hành chính nhà nước các cấp đã có sự
chuyển đổi từ quản lý trực tiếp sang quản lý gián tiếp thông qua pháp luật và các công
cụ quản lý vĩ mô. Từ đó tạo điều kiện các doanh nghiệp, các đơn vị sự nghiệp được tự
chủ.
- Bước đầu đã có sự phân biệt giữa quản lý hành chính của các cơ quan hành chính nhà
nước với hoạt động quản lý kinh doanh của các doanh nghiệp, để từ đó giảm bớt sự can
thiệp không cần thiết vào quá trình sản xuất kinh doanh.
- Cơ cấu bộ máy hành chính nhà nước bước đầu tinh giảm trên cơ sở sáp nhập một số cơ
quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chuyên môn ở trung ương.
-

- Thủ tướng Chính phủ vừa có quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết
định số 144/2006/QĐ-TTg ngày 20/6/2006 quy định áp dụng hệ thống quản lý chất
lượng theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2000 vào hoạt động của các cơ quan hành chính
nhà nước.Theo đó, từ ngày 25/11/2009, thay thế hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu
chuẩn TCVN ISO 9001:2000 vào hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước bằng
tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2008.

- Theo đó, các cơ quan hành chính đã đạt được nhiều thành công trong công cuộc cải cách
hành chính. Ví dụ: “việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO
9001:2008 trong hoạt động của các cơ quan hành chính là một chủ trương đúng
đắn. Với những kết quả ban đầu đạt được tại Lào Cai cho thấy việc áp dụng và triển
khai hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO đã góp phần quan trọng trong
7

7


công tác cải cách hành chính của đơn vị, hướng tới phục vụ nhân dân một cách công
khai, đúng đắn và hiệu quả, xóa bỏ các quy định mang tính quan liêu, gây phiền hà cho
cá nhân và tổ chức. Chúng ta cần đẩy mạnh triển khai áp dụng, mở rộng hệ thống quản
lý chất lượng tại các cơ quan hành chính, hướng đến xây dựng một nền hành chính hiện
đại, hiệu lực lấy thước đo sự thoả mãn khách hàng làm cơ sở cho việc đánh giá hiệu quả
cho hoạt động của các đơn vị mà trong đó hệ thống quản lý chất lượng là một công cụ
hữu hiệu, là điều kiện cần thiết cho mọi hoạt động quản lý”
3. Hạn chế:
Cùng với những thành tựu đã đạt được, nền hành chính nước ta nói chung và bộ máy
hành chính nhà nước nói riêng còn mang nặng dấu ấn của cơ chế quản lý tập trung, quan liêu
bao cấp, chưa đáp ứng được những yêu cầu của cơ chế quản lý mới, cũng như yêu cầu phục vụ
nhân dân trong điều kiện mới. Do đó, hiệu quả quản lý hệ thống các cơ quan hành chính nhà
nước ở nước ta hiện nay còn chưa cao, được biểu hiện qua một số mặt sau:
- Chức năng, nhiện vụ quản lý nhà nước của bộ máy hành chính trong nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa chưa được xác định thật rõ và phù hợp; sự phân công,
phân cấp giữa các ngành và các cấp chưa thật rành mạch.
- Phương thức quản lý hành chính vừa tập trung quan liêu lại vừa phân tán, chưa thông
suốt; chưa có những cơ chế chính sách tài chính thích hợp với hoạt động của các cơ quan hành
chính, đơn vị sự nghiệp, tổ chức làm dịch vụ công. Từ đó, dẫn đến việc làm tăng biên chế và
chi phí hành chính.
- Bộ máy hành chính ở các địa phương và cơ sở chưa thật sự gắn bó với dân, không nắm
chắc được những vấn đề nổi cộm trên địa bàn, lúng túng, bị động khi xử lý các tình huống
phức tạp.
Đồng thời, đội ngũ cán bộ, công chức còn hạn chế về trình độ cũng như phẩm chất đạo
đức. Số vụ án hình sự liên quan đến sự suy thoái về đạo đức của cán bộ, công chức trong
những năm qua ngày càng có chiều hướng gia tăng một cách đáng kể. Tình trạng tham nhũng
vẫn còn tồn tại và có nhiều diễn biến phức tạp. Cán bộ, công chức trong bộ máy hành chính

nhà nước còn mắc bệnh quan liêu, xa dân, xa cấp dưới và cấp cơ sở. Đây chính là yếu tố ảnh
hưởng lớn nhất đến hiệu lực, hiệu quả trong quản lí nhà nước.
- Sự phân cấp trong quản lí nhà nước vẫn còn bộc lộ rất nhiều hạn chế, thực sự chưa
quán triệt một cách triệt để nguyên tắc tập trung dân chủ trong quản lí nhà nước.
- Tình trạng phân tán, thiếu trật tự, kỉ cương trong hệ thống cơ quan hành chính nhà
nước có chiều hướng gia tăng.
- Việc điều chỉnh, đổi mới chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan hành chính nhà nước
còn chậm chưa phù hợp với yêu cầu của nền kinh tế thị trường. Việc xác định và phân công
chức năng, thẩm quyền quản lý hành chính nhà nước của các cơ quan còn chồng chéo, trùng
lặp nhất là ở những lĩnh vực hấp dẫn và lĩnh vực quản lý có sự giao thoa, đan xen về phạm vi,
đối tượng.
3. Phương hướng cải cách bộ máy hành chính nhà nước.
Có thể thấy rằng trong quá trình thực hiện cải cách bộ máy hành chính nhà nước những
thành tựu đạt được mới chỉ là bước đầu trong khi vẫn còn rất nhiều hạn chế. Để khắc phục
8

8


những hạn chế đó, trong những năm tới đây, việc cải cách bộ máy hành chính cần phải đi theo
các hướng:
- Cần tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế, trong đó quan trọng là hệ thống
thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và thể chế về tổ chức hoạt động
của nền hành chính nhà nước. Những công việc phải làm là loại bỏ, sửa đổi bổ sung
những thể chế lạc hậu bất cập đồng thời thiết lập những thể chế còn thiếu để điều chỉng
các mối quan hệ xã hội phát sinh. Dể đáp ứng tốt yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế phải
tiến tới xây dựng một hệ thống pháp luật đây đủ, hoàn chỉnh, đầy đủ, thống nhất, minh
bạch, dễ đoán trước và phù hợp với luật quốc tế.
- Tiến hành rà soát, làm rõ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của từng cơ quan trong hệ
thống các cơ quan hành chính nhà nước để loại bỏ sự chồng chéo, trùng lặp về chức

năng, nhiệm vụ, quyền hạn giữa các cơ quan với nhau.
- Tiếp tục tiến hành cơ cấu lại tổ chức bộ máy hành chính từ trung ương đến địa phương
theo hướng tinh gọn, hợp lý, đảm bảo phù hợp với vai trò, chức năng mới của mỗi cấp
hành chính và mỗi cơ quan hành chính theo mô hình tổ chức quản lý nhà nước đa ngành,
đa lĩnh vực.
- Quy trình quyết định cần phải thực hiện theo con đường ngắn nhất, gạt bỏ những trùng
lặp. Mỗi việc chỉ có một cá nhân hay tổ chức phụ trách chịu trách nhiệm về quyết định
của mình. Không để bất cứ việc gì có hai cơ quan cùng ý kiến quyết định kể cả cơ quan
đảng. Cần sớm triển trai dự án Chính phủ điện tử, trước hết ở mấy thành phố lớn trong
một số ngành có nhiều giao dịch hành chính với doanh nghiệp hoặc nhân dân.
- Có sự phân cấp rõ ràng hơn về thẩm quyền và trách nhiệm giữa các cấp trong hệ thống
theo hướng tạo thế cho địa phương giải quyết những vấn đề quản lý nhà nước vi mô còn
trung ương chỉ giải quyết những vấn đề vĩ mô. Giữa các cấp chính quyền ở địa phương
cũng cần có sự phân công rõ ràng phù hợp với tính chất và yêu cầu của từng ngành, từng
lĩnh vực hoạt động
- Ban hành đầy đủ, đồng bộ thể chế tổ chức bộ máy, thể chế vận hành để đảm bảo tính
pháp lý và quy chế làm việc của các cơ quan hành chính nhà nước theo đúng chức trách,
thẩm quyền và có hiệu quả.
- Đổi mới, hoàn thiện đội ngũ cán bộ, công chức có năng lực, trình độ chuyên môn ngày
càng nâng cao và có phẩm chất đạo đức tốt thì vấn đề đạo tạo bồi dưỡng cán bộ công
chức rất quan trọng. Vì vậy cần phải đổi mới cơ bản công tác đào tạo công tác bồi
dưỡng đào tạo công chức nhà nước. Xây dựng một cơ chế tiền lương hợp lí, sự tương
đồng thoả đáng với vị trí, căn cứ vào chất lượng công việc thể hiện sự cống hiến của
công chức vào sự phát triển kinh tế- xã hội.
Kết luận
Như vây, từ những phân tích trên ta có thể thấy: Cơ quan hành chính nhà nước là một bộ
phận không thể thiếu trong bộ máy nhà nước. Nó không chỉ mang những đặc điểm của cơ quan
nhà nước nói chung mà còn có những đặc điểm đặc trưng khác với những cơ quan khác trong
bộ máy nhà nước. Từ đó, có thể thấy rằng cơ quan hành chính nhà là chủ thể quan trọng nhất
trong quản lý hành chính nhà nước. Tuy nhiên, hiện nay cơ quan hành chính nhà nước vẫn

chưa phát huy được hết vai trò của mình và còn tồn tại rất nhiều hạn chế. Chính vì vậy chúng
9

9


ta cần phải tiến hành cải cách bộ máy hành chính - một nội dung quan trọng của cải cách hành
chính.

10

10


1.
2.
3.
4.
5.

11

Tài liệu tham khảo
Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình luật hành chính Việt Nam, Nxb.CAND, Hà
Nội, 2008.
Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, Giáo trình luật hành chính Việt Nam, Nxb.Đại
học quốc gia, Hà Nội, 2005.
Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình luật hiến pháp Việt Nam, Nxb.CAND, Hà Nội,
2009.
Ban chỉ đạo cải cách hành chính của chính phủ, Báo cáo chuyên đề nhóm 3: Đánh giá

cải cách hành chính nhà nước trong lĩnh vực tổ chức bộ máy hành chính nhà nước – vai
trò, chức năng, trách nhiệm và cơ cấu.
website: www.caicachhanhchinh.gov.com

11