skkn một số kinh nghiệm hướng dẫn HS lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ tập đọc

MỤC LỤC
NỘI DUNG

TRANG

I. Phần mở đầu

2

I.1 Lí do chọn đề tài

2

I.2 Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài

2

I.3. Đối tượng nghiên cứu

2

I.4. Phạm vi nghiên cứu

2

I.5. Phương pháp nghiên cứu

2

II. Phần nội dung

3

II.1. Cơ sở lý luận

3

II.2. Thực trạng

3

a. Thuận lợi – khó khăn

3

b. Thành công – hạn chế

3

c. Mặt mạnh, mặt yếu

4

d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động

4

e. Phân tích và đánh giá các vấn đề thực trạng

4

II.3. Giải pháp, biện pháp

5

a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp

5

b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp

5

c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp

12

d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp

12

e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu

12

II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của

13

vấn đề nghiên cứu
III. Phần kết luận, kiến nghị

13

III.1. Kết luận

13

III.2. Kiến nghị

13

1


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

I. Phần mở đầu:
I.1. Lý do chọn đề tài.
Giáo dục ngôn ngữ cho học sinh trên bình diện ngữ âm là một mặt của việc phát
triển năng lực ngôn ngữ cho các em. Công việc này được bắt đầu bằng việc luyện cho
học sinh phát âm đúng các âm vị Tiếng Việt rồi tiến đến đọc hiểu văn bản và thể hiện
bằng bước cuối cùng là đọc diễn cảm văn bản .
Tập đọc là một phân môn của chương trình Tiếng Việt bậc Tiểu học. Đây là một
phân môn có vị trí đặc biệt trong chương trình vì nó đảm nhiệm việc hình thành và phát
triển cho học sinh kĩ năng đọc, một kĩ năng quan trọng hàng đầu của học sinh ở bậc đầu
tiên trong trường phổ thông.
Trong phân môn Tập đọc thì đọc diễn cảm có vai trò đặc biệt quan trọng. Đọc diễn
cảm có tính đặc thù vì đây là hình thức đọc nghệ thuật. Người đọc phải hòa cảm xúc thả
hồn mình vào bài văn, bài thơ để suy nghĩ, rung cảm và truyền cảm đến người nghe,
khiến người nghe hiểu được nội dung và cảm xúc của bài văn, bài thơ. Đọc diễn cảm

giúp các em có khả năng cảm thụ văn học tốt hơn và từ đó các em biết làm giàu vốn hiểu
biết về tiếng Việt, đồng thời mang đến cho các em tình cảm cao đẹp, tình yêu với cuộc
sống con người, tình yêu gia đình, yêu quê hương đất nước .
Đối với chương trình phân môn Tập đọc lớp Bốn đã bộc lộ là một bộ môn nghệ
thuật với hai yêu cầu cơ bản là rèn đọc diễn cảm và cảm thụ tốt bài văn, bài thơ. Khi
nhận thức được đúng tầm quan trọng của việc đọc diễn cảm, tôi muốn đưa ra: " Một số
kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc”.
I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
* Mục tiêu:
Giúp học sinh nâng cao kĩ năng đọc về một số thể loại văn bản khác nhau.
Học sinh nắm và vận dụng được một số khái niệm như đề tài, cốt truyện, nhân
vật, tính cách, ... để hiểu ý nghĩa của bài và phát hiện một vài giá trị nghệ thuật trong các
bài văn, bài thơ.
Mở rộng vốn hiểu biết về tự nhiên, xã hội và con người và góp phần hình thành
nhân cách con người mới.
* Nhiệm vụ:
Nghiên cứu về đặc điểm tâm lí lứa tuổi và kĩ năng đọc của học sinh lớp 4 để lựa
chọn phương pháp thích hợp dạy phân môn Tập đọc.

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
2


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

Tìm hiểu nội dung, chương trình, thể loại văn bản, phương pháp dạy học của
phân môn Tập đọc trong sách giáo khoa và một số tài liệu tham khảo để có những biện
pháp luyện đọc diễn cảm cho học sinh.
I.3. Đối tượng nghiên cứu.
Học sinh lớp 4A trường Tiểu học Krông Ana năm học 2011 - 2012.

I.4. Phạm vi nghiên cứu.
Nội dung chương trình, phương pháp và hình thức dạy đọc diễn cảm của học
sinh trong phân môn Tập đọc lớp 4.
I.5. Phương pháp nghiên cứu.
- Phướng pháp điều tra
- Phương pháp nghiên cứu lí thuyết
- Phương pháp nhóm.
- Phương pháp thực nghiệm
- Phương pháp kiểm tra đánh giá.

II. Phần nội dung
II.1. Cơ sở lý luận
Tập đọc là sự nhận thức tư duy, trừu tượng , tình cảm, trí nhớ và nhân cách học
sinh được hình thành, tiềm tàng khả năng đã và đang phát triển. Với sự ngây thơ hồn
nhiên, trong sáng, tính tò mò mà lại hiếu động hay khám phá, độc lập, tự lực và làm theo
bản năng.
Dạy Tập đọc cho học sinh bước đầu là giúp cho não bộ và cơ quan phát âm, ngôn
ngữ, những tinh hoa văn hóa, văn học nghệ thuật trong tâm hồn trẻ. Giáo viên rèn kĩ
năng đọc, hiểu, cảm thụ văn học kết hợp rèn luyện tình cảm đạo đức, ý chí, ý thức. Từ đó
phát triển khả năng học tập các môn học khác là điều kiện phát triển toàn diện cho học
sinh tiểu học.
Phát triển đúng đắn nhân cách là phụ thuộc vào quá trình giáo dục của thầy. Dạy
tập đọc giáo viên phải có phương pháp phù hợp với tâm lí của trẻ.

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
3


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

Vấn đề ngôn ngữ, chữ viết, chính âm, chính tả, nghĩa của từ, câu đoạn, văn bản,
ngữ điệu, tình cảm ngôn ngữ. Đó là những vấn đề gắn bó việc dạy học Tập đọc của thầy
và trò.
Dạy Tập đọc là giúp các em biết đọc đúng tiếng, từ, câu, chữ, hiểu nội dung rồi đọc
đúng ngữ điệu, nhịp điệu, diễn cảm, học sinh biết tư duy, tưởng tượng, biết cảm xúc.
Nhiệm vụ của phân môn Tập đọc là hình thành năng lực cho học sinh. Được thể
hiện 4 yêu cầu: Đọc đúng, đọc nhanh, đọc có ý thức( đọc hiểu) và đọc hay ( đọc diễn
cảm). Cần phải hiểu kĩ năng đọc có nhiều mức độ, nhiều tầng bậc khác nhau.
Đầu tiên là giải mã chữ âm một cách sơ bộ, phải hiểu nghĩa của từ, tìm được các từ,
câu "chìa khóa" ( chốt trọng yếu), biết tóm tắt nội dung của bài văn hay đoạn thơ. Biết
đọc đồng nghĩa với kĩ năng làm việc với văn bản, chiếm lĩnh được văn bản.
Qua một số năm thực dạy ở lớp 4 tôi nhận thấy rằng việc rèn kĩ năng đọc của các
em mới dừng lại ở mức độ nhất định: thực hiện khá tốt kĩ năng đọc lưu loát, trôi chảy,
còn kĩ năng đọc diễn cảm vẫn còn nhiều hạn chế. Đó là những khó khăn đã ảnh hưởng
trực tiếp đến việc tiếp thu về kiến thức nội dung bài học cũng như rèn đọc diễn cảm của
học sinh trong giờ tập đọc
II.2. Thực trạng
a. Thuận lợi – khó khăn
* Thuận lợi:
Được sự tin tưởng của lãnh đạo nhà trường, tôi được phân công giảng dạy lớp 4A
năm học 2011 - 2012. Khi làm công tác chủ nhiệm tôi tạo được mối quan hệ gần gũi, tình
cảm thân mật với học sinh hơn và hiểu tâm sinh lý, lực học của từng em một cách cụ thể.
Bản thân tôi luôn nhận được sự quan tâm, hỗ trợ của tập thể thầy cô giỏi về chuyên
môn nghiệp vụ và có điều kiện tốt để bồi dưỡng năng lực cá nhân.
* Khó khăn:
Kĩ năng phát âm của học sinh do phương ngữ khác nhau.
Sự quan tâm giúp đỡ của một vài phụ huynh chưa có sự sát sao để kết hợp với giáo
viên trong việc rèn đọc cho học sinh.
Một số em chưa có tính ham đọc văn bản.
b. Thành công – hạn chế.

* Thành công: Khi vận dụng phương pháp luyện đọc diễn cảm các em đã có sự tập
trung chú ý cao trong giờ học và có cách đọc tốt, tiến bộ về kĩ năng đọc, có nhiều em

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
4


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

đọc hay, thể hiện được lời nhân vật và biết thay đổi giọng điệu của các câu văn, câu
thơ... Các em rất hào hứng thi đọc trong giờ tập đọc.
* Hạn chế: Chất giọng của vùng miền ảnh hưởng về âm sắc cũng như tốc độ đọc
của các em.
c. Mặt mạnh, mặt yếu
* Mặt mạnh: Khi vận dụng đề tài này trong các tiết học đã kích thích được sự đam
mê và tình yêu Tiếng Việt của học sinh, giúp các em cảm nhận được vẻ đẹp của đất
nước, cuộc sống sinh hoạt và cách giao tiếp của con người Việt Nam... Từ đó các em thi
đua phấn đấu, hăng say học tập tích cực.
* Mặt yếu: Trong một tiết tập đọc thời gian dành cho hoạt động luyện đọc diễn cảm
còn ít nên mỗi bài đọc chưa có nhiều em thể hiện được cách đọc diễn cảm.
d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động.
* Nguyên nhân thành công
Ở các lớp học dưới các em phần nào cũng đã được rèn đọc rất cơ bản.
Những nội dung của phân môn Tập đọc sắp xếp trong sách giáo khoa phù hợp với
lứa tuổi của các em.
Sự vận dụng của giáo viên trong mỗi bài học hợp lí, tạo ra những điều hấp dẫn cho
học sinh từ việc đọc mẫu, hướng dẫn học sinh luyện đọc diễn cảm đến cách sử dụng đồ
dùng dạy học.
Sự tìm tòi nghiên cứu của bản thân.
* Nguyên nhân hạn chế

Các em chưa kiên trì luyện đọc và chú ý sửa lỗi phát âm sai theo tiếng địa phương
và có thói quen cách phát âm trong giao tiếp hằng ngày với người thân nên thể hiện văn
bản chưa rõ ràng, trôi chảy, chưa có mức độ truyền cảm nhiều.
e. Phân tích và đánh giá các vấn đề của thực trạng

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
5


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

Trong chương trình tiếng Việt lớp 4 phân môn Tập đọc tiếp tục rèn luyện kĩ năng
đọc cho học sinh với yêu cầu củng cố, nâng cao kĩ năng đọc trơn, đọc thầm, đồng thời
tiến hành đọc diễn cảm ( thể hiện tình cảm, thái độ qua giọng đọc phù hợp với sự việc,
hình ảnh, cảm xúc, tính cách nhân vật trong bài). Bởi vậy giáo viên phải sử dụng biện
pháp hướng dẫn học sinh đọc với hai hình thức đọc thành tiếng và đọc thầm theo những
mục đích và yêu cầu luyện tập khác nhau. Đọc thành tiếng để luyện đọc hay, đọc diễn
cảm: giáo viên căn cứ vào nội dung, phong cách văn bản để dẫn dắt, gợi mở học sinh tìm
ra cách đọc và tập thể hiện bằng giọng đọc. Đối với loại hình văn bản nghệ thuật: giáo
viên hướng dẫn thông qua việc dẫn dắt, gợi mở thể hiện tình cảm, thái độ qua giọng đọc
phù hợp với sự việc, hình ảnh, cảm xúc, tính cách nhân vật trong bài ... ( bước đầu học
sinh biết làm chủ được giọng đọc sao cho đúng về ngữ điệu, tốc độ, cao độ, trường độ và
âm sắc nhằm diễn tả đúng nội dung bài đọc).
Tuy nhiên đọc diễn cảm còn phụ thuộc vào sự cảm nhận riêng của cá nhân, giáo
viên không nên áp đặt cho học sinh một cách đọc theo khuôn mẫu. Đối với loại hình văn
bản phi nghệ thuật: giáo viên hướng dẫn học sinh xác định ngữ điệu đọc sao cho phù hợp

với mục đích thông báo (làm rõ những thông tin cơ bản, giúp người nghe tiếp nhận được
những vấn đề quan trọng hay nổi bật trong văn bản); khắc phục cách đọc thiên về hình
thức hoặc “ diễn cảm” tùy tiện.

Vận dụng phương pháp và hình thức về dạy học giáo viên tổ chức cho học sinh
luyện đọc theo cá nhân, nhóm, tổ, lớp, đọc phân vai khi cần thiết thay đổi hoạt động, tạo
không khí hào hứng cho lớp học... Nếu như việc tổ chức đọc diễn cảm tốt thì tạo nên bầu
không khí tươi vui trong giờ học. Người học trong chừng mực nào đó, có thể thưởng
thức giọng đọc và dễ sản sinh những ấn tượng, xúc động tự nhiên về văn bản. Có thể
thấy rất rõ rằng trên thực tế học sinh ở nhà đã tiếp xúc với văn bản không chỉ một lần;
việc lên lớp đọc lại văn bản nếu không tạo được sự khác biệt thì dễ gây nhàm chán và
mất tập trung. Do đó bằng hình thức đọc diễn cảm, giáo viên có thể tạo cho học sinh
những bất ngờ, hoặc sự hứng thú và khiến các em bỗng nhiên có cảm nhận mới mẻ về
văn bản. Đó là chưa nói nếu như giáo viên yêu cầu học sinh trình bày thì còn tạo cơ hội
cho các em bộc lộ bản thân. Đương nhiên giáo viên phải "gieo" vào học sinh ý thức đọc
sao cho cuốn hút chứ không phải là qua chuyện và đọc ở đây thể hiện sự cảm thụ, hiểu

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
6


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

sâu sắc về tác phẩm là làm sao để người khác cũng có thể sản sinh những ấn tượng tương
tự như mình.
II.3. Giải pháp, biện pháp
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Nhằm giúp học sinh có kĩ năng đọc diễn cảm và khả năng cảm thụ tốt văn học. Từ
đó giúp các em làm giàu vốn hiểu biết về tiếng Việt, đồng thời mang đến cho các em tình
cảm cao đẹp, tình yêu với cuộc sống con người, tình yêu gia đình, yêu quê hương đất
nước,...
Phát huy tính tích cực, hứng thú của học sinh trong giờ tập đọc
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
b.1. Tìm hiểu cấu trúc chương trình, nội dung của phân môn Tập đọc

Với mỗi tuần thực hiện 2 tiết tập đọc và thông qua 62 bài tập đọc thuộc các loại
hình thức văn bản nghệ thuật, báo chí, khoa học, trong đó có 45 bài văn xuôi, 1 vở kịch
và 17 bài thơ ( có 2 bài thơ ngắn được dạy trong cùng một tiết), phân môn Tập đọc lớp 4
tiếp tục củng cố, nâng cao kĩ năng đọc trơn, đọc thầm đã được hình thành, phát triển từ
các lớp dưới, đồng thời rèn một kĩ năng đọc mới là đọc diễn cảm, giúp học sinh nâng cao
kĩ năng đọc – hiểu văn bản, cụ thể là: Nhận biết đề tài, cấu trúc của bài, biết phát hiện giá
trị của một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản văn chương.
Nội dung các bài tập đọc trong SGK Tiếng Việt 4 phản ánh một số vấn đề cơ bản
về đạo đức, phẩm chất, sở thích, thú vui lành mạnh ...của con người thông qua ngôn ngữ
văn học và những hình tượng giàu chất thẩm mĩ và nhân văn, do đó có tác dụng mở rộng
tầm hiểu biết, tầm nhìn về tự nhiên, xã hội và đời sống, bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm
nhân cách cho học sinh.
b.2. Nắm bắt thực trạng
* Trao đổi với phụ huynh học sinh
Thông qua những phút giây trò chuyện trao đổi trong buổi họp phụ huynh học sinh
vào đầu năm học, cuối kì học để thấy được sự cảm nhận của phụ huynh về kĩ năng đọc
bài của con em mình ở nhà như thế nào, từ đó nắm bắt mức độ, khả năng đọc diễn cảm
của các em.

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
7


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

* Khảo sát chất lượng đầu năm
Lớp 4A
2011 - 2012

Sĩ số

33

Đọc đúng
25 = 75,8%

Đọc lưu loát
04 = 12,1 %

Đọc diễn cảm
04 = 12,1 %

Những số liệu thể hiện trong bảng thống kê cho thấy tỉ lệ học sinh đọc diễn cảm
còn thấp. Vì vậy tôi đã tìm hiểu và rút ra một số nguyên nhân sau:
+ Về giáo viên:
Giáo viên mới chỉ quan tâm nhiều đến việc đọc đúng và chưa thấy rõ tầm quan
trọng của việc rèn đọc diễn cảm.
Một số giáo viên chưa cảm nhận được ý tưởng, cảm xúc để hoà nhịp với tác giả
giúp các em cảm thụ tác phẩm qua ngôn từ.
Đưa ra còn ít những biện pháp hữu hiệu giúp các em khai thác hết giá trị nội dung
nghệ thuật của bài đọc.
+ Về học sinh:
Các em còn phát âm nhiều theo tiếng của địa phương.
Khả năng cảm thụ văn, thơ của các em chỉ có thể ở mức độ nào đó hoặc là
vốn hiểu biết về từ ngữ của các em còn có những hạn chế.
Chưa hiểu rõ tác dụng của việc sử dụng các thủ pháp nghệ thuật trong thơ .
b.3. Một số biện pháp hướng dẫn học sinh luyện đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc.
b.3.1. Công việc chuẩn bị đọc diễn cảm
* Sự chuẩn bị của giáo viên:
Sắp xếp chỗ ngồi cho học sinh hợp lí, dàn đều lực học ở các bàn để tạo không khí
thi đua giữa các cá nhân với cá nhân, các bàn với nhau, các tổ với nhau.

Nghiên cứu tài liệu, lựa chọn phương pháp, đồ dùng dạy học phù hợp với bài dạy
Xác định đúng trọng tâm của bài, truyền tải kiến thức ngắn gọn, hấp dẫn.
Luyện đọc diễn cảm với nội dung của từng bài trước khi thực hiện trên lớp.
* Sự chuẩn bị của học sinh:
Đọc trước bài ở nhà nắm bắt thể thức dấu câu và tìm hiểu nội dung bài qua việc
đọc câu hỏi cuối mỗi bài.
Tự xác định cách đọc dựa vào kiến thức vốn có của bản thân.
b.3.2. Luyện đọc đúng, đọc rõ ràng, lưu loát và nắm được nội dung văn bản

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
8


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

Trước khi học sinh biết đọc diễn cảm tốt các văn bản thì các em phải đọc đúng, rõ
ràng, lưu loát các văn bản và hiểu được ý nghĩa của văn bản đó. Vì khi đọc đúng, các em
sẽ phát âm chính xác từ ngữ trong văn bản đó, biết ngắt, nghỉ nhịp sau các dấu câu và
giữa các cụm từ để giúp người nghe hiểu đúng nghĩa trong văn bản. Khi các em đã nắm
được nội dung trong văn bản sẽ giúp các em xác định được giọng đọc phù hợp và biết
nhấn giọng ở các từ ngữ gợi tả, gợi cảm. Quan trọng hơn là khi nắm được nội dung văn
bản các em sẽ thể hiện được cảm xúc của mình khi đọc. Đây là một trong yếu tố rất quan
trọng để học sinh biết đọc diễn cảm.
Để giúp các em luyện đọc đúng, rõ ràng, lưu loát, trôi chảy các văn bản, chủ yếu
tôi thực hiện ở phần luyện đọc. Tôi gọi học sinh đọc đúng, rõ ràng, trôi chảy, diễn cảm
văn bản trước, sau đó tôi yêu cầu các em giúp đỡ nhau đọc từ việc đọc chậm, phát âm sai
từ ngữ đến đọc đúng, đọc rõ ràng, đọc trôi chảy văn bản.
Giúp cho học sinh nắm được nội dung văn bản, chủ yếu tôi hướng dẫn học sinh
trong phần tìm hiểu bài, dựa vào các câu hỏi gợi ý ở sách giáo khoa, sau đó tôi đưa thêm
một số câu hỏi gợi mở để học sinh nắm vững và hiểu sâu hơn về nội dung văn bản đó.

b.3.3. Các bước cần tiến hành khi hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm.
Đọc diễn cảm là một yêu cầu đọc thành tiếng. Đó là khả năng làm chủ được ngữ
điệu, tốc độ, chỗ ngừng giọng, cường độ, kết hợp với cử chỉ, điệu bộ, nét mặt phù hợp
với từng văn bản để biểu đạt đúng ý nghĩa và tình cảm mà tác giả đã gửi gắm trong bài
đọc, đồng thời thể hiện sự thông hiểu, cảm thụ của người đọc đối với tác phẩm .
Đọc diễn cảm không phải là việc làm chủ những đặc tính âm thanh riêng lẻ của
giọng đọc mà là sự hoà đồng của các âm thanh tạo nên âm hưởng chung của bài đọc. Vì
vậy, muốn dạy học sinh đọc diễn cảm trước hết phải làm cho các em hoà nhập với bài
văn, bài thơ và có cảm xúc thì sẽ bật ra được ngữ điệu thích hợp.
Để đọc diễn cảm tốt thì theo nhà văn Vũ Nho cho rằng: " Không hiểu tư tưởng
chính của tác phẩm và mục đích chính của việc đọc nhằm thể hiện nó thì không thể đọc
diễn cảm nổi, dù chỉ là một dòng". Chính nội dung bài đọc đã quy định ngữ điệu của nó
nên không thể áp đặt giọng đọc của bài. Vì vậy, giáo viên không nên đặt ra ngữ điệu từ
đầu. Ngược lại, xác định giọng đọc của bài phải là kết luận tự nhiên được học sinh đưa ra
sau khi hiểu sâu sắc bài đọc và biết cách diễn đạt thích hợp dưới sự hướng dẫn của cô.

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
9


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

Khi đọc diễn cảm không nhất thiết yêu cầu học sinh đọc cả bài mà có thể chỉ yêu
cầu học sinh đọc diễn cảm câu, đoạn trong bài hoặc một vài khổ thơ,... Vì vậy tôi đã tiến
hành hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm như sau:
- Cho học sinh làm quen với toàn tác phẩm và tổ chức cho học sinh đàm thoại, nhận
ra thể loại văn bản, hiểu ý đồ của tác giả, thảo luận với học sinh để xác định giọng đọc
chung của cả bài.
- Xác định nội dung giọng đọc chính của từng đoạn (mà trong phần đọc hiểu đã

trình bày sẽ giúp học sinh xác định giọng đọc chung của cả bài: nhẹ nhàng, tha thiết, vui
tươi, ngợi ca, mạnh mẽ, trầm lắng, buồn thương ..., nhịp điệu của bài: nhanh, hơi nhanh,
hơi chậm, chậm ...
- Hướng dẫn học sinh cách đọc theo ngữ điệu từng loại câu( cất cao giọng hoặc hạ
giọng, theo câu kể, câu cảm, câu cầu khiến),nhấn giọng những từ ngữ gợi tả, gợi cảm
trong câu văn ( cao hay thấp) các tiếng gieo vần trong thơ. Tuỳ theo nội dung bài hoặc
đoạn văn mà có giọng đọc phù hợp linh hoạt: buồn vui, trang nghiêm, đọc phân biệt lời
người dẫn chuyện với lời nhân vật. Trong bài có nhiều nhân vật, căn cứ vào tính cách của
từng nhân vật chuyển giọng đọc phù hợp tính cách nhân vật, diễn biến nội dung bài.
- Tổ chức cho học sinh luyện giọng đọc từng câu, đoạn bài theo cá nhân hoặc nhóm
- Gọi học sinh đọc diễn cảm kết hợp với những lời khen ngợi động viên, khuyến
khích các em, theo dõi, đánh giá học sinh trong giờ học một cách toàn diện về kiến thức,
kỹ năng, thái độ trong một giờ tập đọc mà học sinh cần đạt. Đặc biệt tôi đã nhấn mạnh
vào mặt thành công của học sinh để khuyến khích tạo sự hưng phấn cho học sinh đọc tốt
bài.
b. 3.4. Một số biện pháp hướng dẫn cụ thể trong giờ Tập đọc.
* Đối với thể loại văn bản kể chuyện.
Thể loại kể chuyện thường có nhiều nhân vật, mỗi nhân vật có một tính cách khác
nhau nên khi đọc thường nhấn giọng ở các từ ngữ gợi tả, gợi cảm và đọc nhiều giọng đọc
khác nhau như:
- Giọng đọc hăm dọa, dữ dằn, hách dịch ( phù hợp với nhân vật hiện thân là cái ác)
- Giọng đọc thong thả, chậm rãi, xúc động ( phù hợp với tâm trạng buồn cảm)
- Giọng đọc rõ ràng, nhẹ nhàng, lễ phép, thản nhiên ( phù hợp với nhân vật hiện
thân là cái thiện).

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
10


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

- Giọng đọc dứt khoát, rành mạch, mạnh mẽ ( phù hợp với nhân vật hiện thân của
các anh hùng dân tộc).
- Giọng kể chậm rãi, rõ ràng ( phù hợp với người dẫn chuyện).
- Giọng khoan thai, nhẹ nhàng, khiêm tốn và thể hiện thái độ tôn trọng lễ phép (phù
hợp với nhân vật hiện thân của những người tri thức).
- Giọng đọc phân trần, thật thà, ngạc nhiên, cương quyết (phù hợp với nhân vật
hiện thân của những người nông dân nghèo khổ, chất phát).
Ví dụ: Khi dạy bài Người ăn xin ( Tiếng Việt 4 Tập 1, trang 30 )
Toàn bài văn được đọc với giọng kể chuyện.
Tôi định hướng giúp học sinh hiểu thế nào là đọc với giọng kể chuyện?
( Đọc với tốc độ vừa phải, ngắt nghỉ đúng dấu câu, tìm giọng đọc phù hợp với nội dung
của từng đoạn bài: Đoạn kể và tả hình dáng của ông lão với giọng đọc chậm rãi, thương
cảm. Đọc phân biệt lời nhân vật ông lão và cậu bé. Nhấn giọng từ ngữ gợi tả, gợi cảm).
Tôi hướng dẫn cho học sinh đọc đoạn 2 trong bài và giúp các em nhận biết đoạn văn thể
hiện tâm trạng của ông lão khi nhận được tình thương, sự cảm thông và tôn trọng của cậu
bé qua hành động cố gắng tìm quà tặng, qua lời xin lỗi chân thành, qua cái nắm tay rất
chặt và hướng dẫn học sinh đọc cá nhân với giọng đọc như sau:
Tôi chẳng biết làm cách nào.// Tôi nắm chặt lấy bàn tay run rẩy kia://
- Ông đừng giận cháu,/ cháu không có gì để cho ông cả.//
Nhìn ăn xin nhìn tôi chằm chằm/ bằng đôi mắt ướt đẫm.// Đôi môi tái nhợt nở nụ
cười và tay ông cũng xiết lấy tay tôi://
- Cháu ơi,/ cảm ơn cháu!/ Như vậy là cháu đã cho lão rồi.//
Sau mỗi lần một học sinh đọc, tôi cho cả lớp nhận xét về cách đọc, xác định đúng
từ ngữ cần nhấn giọng, chỗ ngắt, nghỉ phù hợp nhất để cùng thống nhất giọng đọc. Tiếp
tục cho các em thi đọc cá nhân thể hiện theo ánh mắt, hành động, giọng đọc ông lão ăn
xin, giọng cậu bé để đánh giá khả năng đọc diễn cảm của học sinh.
Hoặc khi dạy bài : Một người chính trực ( Tiếng Việt 4 - Tập 1, trang 36 )
Đây là một văn bản hội thoại, khi đọc với hai nhân vật diễn ra như là một màn kịch
nói hội thoại có sử dụng nhiều dấu câu: dấu hai chấm, dấu chấm hỏi, dấu phẩy liên tiếp

với tác dụng ngăn cách các bộ phận cùng chức vụ và dấu gạch ngang liên tiếp, tôi đã yêu
cầu học sinh tự xác định cách đọc, chuyển đổi giọng đọc linh hoạt, đọc đúng ngữ điệu

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
11


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

lên xuống.... để toát lên nội dung chính của bài và hướng dẫn học sinh thể hiện được tâm
trạng khác nhau của từng nhân vật: Tô Hiến Thành đọc với giọng cương trực, thẳng thắn
còn Thái hậu đọc với giọng ngạc nhiên. Sau khi hướng dẫn xong, đến phần luyện đọc, tôi
yêu cầu học sinh đọc diễn cảm đoạn bài:
Một hôm,/ Đỗ thái hậu và vua tới thăm ông, hỏi://
- Nếu chẳng may ông mất thì ai là người sẽ thay ông?
Tô Hiến Thành không do dự,/ đáp: //
- Có gián nghị đại phu Trần Trung Tá.//
Thái hậu ngạc nhiên /nói://
Vũ Tán Đường hết lòng vì ông,/ sao không tiến cử?//
Tô Hiến Thành tâu://
- Nếu Thái hậu hỏi người hậu hạ giỏi thì thần xin cử Vũ Tán Đường,/ còn hỏi
người tài ba giúp nước, /thần xin cử Trần Trung Tá.//
Sau khi học sinh đọc xong, tôi yêu cầu học sinh khác nhận xét về cách đọc của bạn
( ngắt nhịp, nghỉ nhịp, nhấn giọng). Tôi gọi một số học sinh thi đọc diễn cảm kết hợp
giọng đọc với cử chỉ và đọc diễn cảm theo phân vai để khuyến khích nhiều học sinh thể
hiện giọng đọc. Sau đó tôi chốt lại giọng đọc và tuyên dương học sinh.
* Đối với thể loại văn viết thư.
Ở thể loại văn bản này, các em thường đọc với giọng nhẹ nhàng, tình cảm, ân cần,
bộc lộ tình yêu thương. Ngắt nghỉ hơi hợp lí sau dấu câu, giữa các cụm từ.
Ví dụ: Khi dạy bài Thư thăm bạn (Tiếng Việt 4 - Tập 1, trang 25). Để luyện đọc

diễn cảm cho học sinh, tôi yêu cầu từng cặp học sinh đọc sau đó gọi một vài học sinh thi
đọc đoạn văn sau:
Hòa Bình, ngày 5/ tháng 8/ năm 2000// ( giọng đọc rõ ràng, rành mạch)
Bạn Hồng kính mến,//
Mình là Quách Tuấn Lương, học sinh lớp 4B/ Trường Tiểu học Cù Chính Lan,
thi xã Hòa Bình. Hôm nay, đọc báo Thiếu niên Tiền phong, mình rất xúc động được biết/
ba của Hồng đã hi sinh trong trận lũ lụt vừa rồi. Mình gửi bức thư này chia buồn với
bạn

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
12


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

. ( giọng đọc trầm buồn, chân thành, thấp giọng khi đọc câu văn nói về sự mất mát).
Khi học sinh đọc xong, tôi yêu cầu học sinh trong lớp nhận xét về cách đọc bài của
nhau. Sau đó tôi chốt giọng đọc và tổ chức cho nhiều học sinh thi đọc diễn cảm để tạo cơ
hội cho các em không những nắm về giọng đọc mà còn vận dụng tốt vào tiết Tập làm
văn viết thư.
* Đối với bài có từ phiên âm nước ngoài.
Ví dụ: Dạy bài Ga- vrốt ngoài chiến lũy ( Tiếng Việt 4, tập 2, trang 80 )
Khi đọc bài văn này, tôi yêu cầu học sinh chú ý đọc liền mạch các tiếng là từ
phiên âm tiếng nước ngoài (Ga- vrốt, Ăng- giôn- ra, Cuốc - phây -rắc) và đọc đúng các
câu hỏi, câu cảm, câu khiến trong bài( Cậu làm trò gì đấy?...Vào ngay!...).Giọng của
Ăng- giôn- ra bình tĩnh. Giọng của Cuốc- phây- rắc lúc đầu ngạc nhiên, sau lo lắng.
Giọng Ga-vrôt luôn bình thản, hồn nhiên, tinh nghịch. Nhấn giọng những từ ngữ miêu tả
hình ảnh chú bé nhặt đạn cho nghĩa quân dưới làn mưa đạn: nằm xuống, đứng thẳng lên,
ẩn vào, phốc ra, tới, lui, dốc cạn
Sau đây là cách hướng dẫn học sinh về giọng đọc của đoạn 2: Ga - vrốt dốc bảy,/ tám

bao đạn đầu tiên không có gì nguy hiểm lắm.// Em nằm xuống rồi lại đứng thẳng lên,/
ẩn vào một góc cửa,/ rồi lại phốc ra,/ tới,/ lui,/ dốc cạn các bao đạn và chất đầy giỏ.//
Nghĩa quân mắt không rời cậu bé.// Đó không phải là một em nhỏ,/ không phải là
một con người nữa,/ mà là một thiên thần.// Đạn bắn theo em, em nhanh hơn đạn.// Em
chơi trò ú tim với cái chết một cách ghê rợn.//
Khi hướng dẫn xong, tôi cho 4 học sinh ngồi quay lại cùng nhau luyện đọc theo
nhóm khoảng 3 phút. Sau đó tôi gọi đại diện của các nhóm thi đọc diễn cảm trước lớp để
lớp cùng nhận xét và bổ sung về giọng đọc cho nhau và chọn ra học sinh đọc hay, đọc
diễn cảm tuyên dương, khuyến khích học sinh nhằm phát huy tính tích cực của các em
trong giờ học.
* Đối với giọng đọc diễn cảm theo thể thơ.
Ngay từ bước chuẩn bị, tôi hướng dẫn học sinh phải xác định được đó là bài thơ ở
thể thơ tự do hay thơ lục bát hoặc thơ 4 tiếng, thơ 5 tiếng cùng với diễn biến của nội
dung. Hướng dẫn học sinh xác định phần trọng tâm khi đọc là phải căn cứ vào nhịp thơ,
các loại dấu câu, cách dùng từ, nhấn mạnh các tiếng gieo vần trong thơ, ngắt nghỉ dứt

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
13


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

khoát, rõ ràng, nhấn giọng những từ ngữ gợi tả, gợi cảm thể hiện nội dung qua cách đọc
diễn cảm bài thơ.

Ví dụ 1 : Dạy bài Tre Việt Nam ( Tiếng Việt 4 - tập 1, trang 41)
Trước hết tôi cho học sinh xác định về thể thơ ( thể thơ lục bát)
Tôi đọc mẫu, yêu cầu học sinh lắng nghe tìm và nêu giọng đọc trước lớp. Sau đó
tôi cùng học sinh thống nhất về giọng đọc (Toàn bài thơ đọc nhẹ nhàng, cảm hứng ngợi
ca). Đọc câu mở đầu Tre xanh, // Xanh tự bao giờ?: giọng chậm và sâu lắng, gợi suy

nghĩ, liên tưởng. Nghỉ hơi dài sau dấu chấm lửng ở dòng thơ: Chuyện ngày xưa đã có bờ
tre xanh. Giọng đọc giữa bài thơ tôi hướng dẫn để học sinh cảm nhận được đây là phát
hiện của tác giả về những phẩm chất cao đẹp của tre thì cần đọc với giọng ngợi ca sảng
khoái, nhấn giọng theo cách ngân dài những từ ngữ khẳng định mang rõ sắc thái cảm
xúc. Sau đây là cách hướng dẫn giọng đọc của một đoạn thơ:
...

Yêu nhiều/ nắng nỏ trời xanh/

Tre xanh/ không đứng khuất mình bóng râm.//
Bão bùng/ thân bọc lấy thân/
Tay ôm,/ tay níu tre gần nhau thêm.//
Thương nhau/ tre chẳng ở riêng
Lũy thành từ đó mà nên/ hỡi người.//
Chẳng may thân gãy/ cành rơi
Vẫn nguyên cái gốc truyền đời cho măng.//
Hướng dẫn cách đọc xong, tôi cho học sinh luyện đọc theo nhóm hai hoặc nhóm
bốn từ 2 đến 3 phút. Sau đó tôi gọi học sinh thi đọc diễn cảm trước lớp và yêu cầu cả lớp
tập trung lắng nghe để nhận xét về cách ngắt nhịp, nhấn mạnh ở các từ ngữ đã đúng với
phần hướng dẫn chưa. Cuối cùng tôi chốt lại cách đọc và nhận xét, đánh giá dựa vào kĩ
năng đọc của học sinh để có biện pháp uốn nắn giọng đọc hay khích lệ, động viên học
sinh kịp thời.
Ví dụ 2: Dạy bài Đoàn thuyền đánh cá ( Tiếng Việt 4 - tập 2, trang 59 )
Tôi hướng dẫn để học sinh hiểu được nội dung, ý nghĩa của bài thơ là ca ngợi tinh
thần sôi nổi, hào hứng của những người đánh cá. Tiếp theo tôi yêu cầu học sinh nêu lên
giọng đọc của bài thơ này thể hiện như thế nào (giọng đọc cần nhịp nhàng, khẩn trương,
nhấn giọng ở những từ ngữ ca ngợi cảnh đẹp huy hoàng của biển). Ở bài này tôi lựa chọn

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
14

===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

và chép sẵn đoạn thơ trong bảng phụ, đến phần luyện đọc tôi gắn bảng phụ lên bảng lớp
và hướng dẫn học sinh biết giọng đọc nghỉ hơi tự nhiên, đúng nhịp như sau:
Nhịp 4/3 với các dòng thơ:
Mặt trời xuống biển/ như hòn lửa
Sóng đã cài then, / đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.//
Nhịp 2/5 với các dòng 5, 10, 13
Hát rằng: // cá bạc Biển Đông lặng
Gõ thuyền/ đã có nhịp trăng sao
Sao mờ, / kéo lưới kịp trời sáng.//
Để giúp học sinh có cách đọc đúng, đọc diễn cảm thì ngay trong phần luyện đọc tôi
đã cùng với học sinh phân tích giúp các em cảm nhận về thể thơ ( 4/3 và 2/5). Tôi đọc
mẫu giúp học sinh nghe tìm từ ngữ cần nhấn giọng phù hợp. Sau đó tôi cho cá nhân đọc
rồi cất bảng phụ đi và yêu cầu học sinh luyện đọc theo nhóm đôi không nhất thiết là khổ
thơ tôi vừa hướng dẫn mà cho các em có thể tự lựa chọn khổ thơ mình thích để luyện
đọc. Khi học sinh luyện đọc nhóm xong, tôi tổ chức cho các em thi đọc trước lớp và yêu
cầu bình chọn bạn đọc hay. Tìm ra người đọc hay và diễn cảm, tôi cho em học sinh đó
đọc lại rồi hỏi xem có em nào đọc được hay như bạn nữa hay không, nhằm giúp học sinh
tự giác, tập trung chú ý, hứng thú, sôi nổi thi đua trong giờ học.
Ví dụ 3: Khi dạy bài Bè xuôi sông La ( Tiếng Việt 4 - tập 2, trang 26 )
Trước khi hướng dẫn học sinh đọc bài thơ này thì tôi cho các em quan sát và tìm
hiểu nội dung bức tranh sách giáo khoa ( phóng to) và đọc lướt hai đến ba lần bài thơ để
giúp học sinh bộc lộ cảm xúc, cảm nhận được ý nghĩa của bài (ca ngợi vẻ đẹp của dòng
sông La và nói lên tài năng, sức mạnh của con người Việt Nam trong công cuộc xây
dựng quê hương đất nước, bất chấp bom đạn kẻ thù). Từ đó tôi yêu cầu học sinh tìm và

nêu giọng đọc toàn bài ( đọc giọng trìu mến, nhấn giọng những từ ngữ gợi tả làm toát lên
nội dung chính của bài thơ). Sau đó tôi tiến hành hướng dẫn học sinh luyện đọc đoạn thơ:
… Sông La ơi/ sông La/

Ta nằm nghe,/ nằm nghe/

Trong veo/ như ánh mắt /

Giữa bốn bề ngây ngất

Bờ tre xanh im mát/

Mùi vôi xây/ rất say

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
15


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

Mươn mướt/ đôi hàng mi.//

Mùi lán cưa ngọt mát

Bè đi chiều thầm thì/

Trong đạn bom/ đổ nát/

Gỗ lượn đàn thong thả//

Bừng tươi/ nụ ngói hồng/

Như bầy trâu lim dim //

Đồng vàng hoe/ lúa trổ/

Đằm mình/ trong êm ả/

Khói nở xòa như bông.//

Sóng long lanh/ vẩy cá/
Chim hót/ trên bờ đê.//
Khi học sinh luyện đọc theo từng nhóm đôi xong, tôi cho các nhóm đọc thi. Tôi yêu
cầu học sinh lớp nhận xét về cách ngắt nhịp, nghỉ nhịp, từ cần nhấn mạnh, nét mặt thể
hiện theo không khí tươi vui, phấn khởi của những con người lao động khi thấy đất nước
đang trên đà phát triển "Thay da đổi thịt". Sau đó tôi nhận xét và khuyến khích những
học sinh chưa đạt yêu cầu, chưa thể hiện tốt giọng đọc diễn cảm đọc lại để đọc tốt hơn.
Ngoài hướng dẫn học sinh luyện đọc diễn cảm ở các tiết của phân môn Tập đọc thì
các tiết ở buổi thứ hai, khi củng cố lại kiến thức môn tiếng Việt, tôi cũng luôn quan tâm
đến việc luyện tập kĩ năng đọc diễn cảm cho các em. Ngay từ đầu làm công tác tổ chức
lớp học, khi sắp xếp vị trí chỗ ngồi tôi đã chú ý đến việc dàn đều lực học của số học sinh
trong lớp. Bởi vậy, ở các tiết học này là điều kiện tốt để các em tự luyện đọc từng nhóm
nhỏ với nhau, trao đổi, giúp đỡ, điều chỉnh cho nhau về cách đọc, giọng đọc của văn bản,
nắm bắt lại nội dung văn bản. Tôi chỉ đưa ra định hướng chung về giới hạn các bài đọc,
còn học sinh tự chủ động trao đổi tìm hiểu văn bản với nhau nhằm giúp các em phát huy
tính tự giác, tích cực cao trong giờ học. Đồng thời tôi cũng luôn theo dõi, giám sát, hỗ trợ
thêm trong việc luyện đọc của các nhóm và cuối cùng tổ chức cho học sinh thi đọc giữa
các nhóm, cá nhân một đoạn bài hay một vài khổ thơ tùy chọn để nhận xét đánh giá kĩ
năng đọc của các em.
b. 3.5. Kết hợp với phụ huynh học sinh luyện đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc.

Kĩ năng đọc diễn cảm cũng giống như một năng khiếu của mỗi cá nhân, nhưng có
rèn luyện tốt thì vẫn mang lại kết quả cao. Trong quá trình dạy, tôi đã nắm rõ được kĩ
năng đọc diễn cảm của từng em. Vì vậy thông qua kế hoạch liên lạc với phụ huynh về
tình hình học tập của các em. Tôi thông báo cho phụ huynh nắm được kĩ năng đọc của
từng học sinh đọc ở mức độ nào, nắm được nội dung kiến thức đến đâu một cách cụ thể,
rõ ràng. Tôi trao đổi với phụ huynh về cách dạy của mình trên lớp để giúp cho cha mẹ
học sinh hiểu rằng, với cách dạy học mới, tôi chỉ là người hướng dẫn còn các em là

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
16


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

người chủ động lĩnh hội kiến thức, nên mọi hoạt động trên lớp học có mang lại kết quả
cao hay không thì đều có sự chuẩn bị chu đáo về bài học ở nhà của các em. Chính vì vậy,
việc quan tâm, chăm sóc, nhắc nhở học sinh học tập của cha mẹ các em là điều rất cần
thiết. Đồng thời thông qua phụ huynh học sinh tôi nắm được sự cần mẫn, chăm chỉ trong
học tập của các em và kịp thời có những điều chỉnh trong cách hướng dẫn học sinh luyện
đọc.
Sau mỗi chủ điểm của các bài Tập đọc, tôi ghi lại những thông tin cần thiết để trao
đổi theo sự tiến bộ hay phần còn hạn chế nhất định của các em, cùng cha mẹ học sinh hỗ
trợ thêm phần hướng dẫn học sinh học tập ở nhà.
Sự chỉ dẫn nhiệt tình của giáo viên, phối hợp nhịp nhàng với phụ huynh, cùng tính
ham học của đa phần học sinh trong lớp, vận dụng linh hoạt về giọng đọc diễn cảm cho
từng loại bài nêu trên, học sinh sẽ thực hiện tốt và có chất lượng cao về kĩ năng đọc diễn
cảm.
c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp
Bản thân tôi luôn chủ động trong việc dạy học, nắm vững chương trình Tiếng
Việt lớp 4 để xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp, đổi mới nội dung trong dạy học, bám

sát văn bản chỉ đạo để điều chỉnh, bổ sung kịp thời, vừa sức với đối tượng học sinh trong
lớp. Khi lên lớp với tinh thần trách nhiệm trong giảng dạy, tôi luôn yêu thương và nhiệt
tình giúp đỡ cho học sinh, tập trung nhiều tới việc uốn nắn, sửa sai cho học sinh. Với suy
nghĩ mong cho học sinh có nhiều tiến bộ nên tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh để
cùng phối kết hợp giúp đỡ học sinh trong học tập nói chung và rèn về kĩ năng đọc hay,
đọc diễn cảm cho mỗi em nói riêng, nâng cao chất lượng học tập của lớp. Ngoài ra, tôi
cũng luôn khuyên bảo, nhắc nhở học sinh biết chăm chỉ, siêng năng, đề cao ý thức trong
học tập, chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, sách vở khi đến lớp, trong giờ học biết lắng nghe, theo
dõi, quan sát chủ động nắm bắt kiến thức.
d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp.
Môn Tiếng Việt lớp 4, mạch kiến thức được xây dựng theo cấu trúc, nội dung
chương trình trong sách giáo khoa rõ ràng và phần nào cũng đã thể hiện một phương
pháp, hình thức tổ chức dạy học trong đó. Bởi vậy, trong quá trình giảng dạy, người giáo
viên cần phải đưa ra những giải pháp hữu hiệu nhất để thực hiện và vận dụng các biện
pháp phù hợp mang tính lô gich, vừa nhằm truyền tải kiến thức cho học sinh nhưng cũng

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
17


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

đồng thời giúp các em ôn tập củng cố kĩ năng đọc chính xác, trôi chảy, diễn cảm. Từ vấn
đề này để giúp chúng ta hiểu rõ mối quan hệ chặt chẽ của các giải pháp, biện pháp khi
dạy phân môn tập đọc cho học sinh lớp 4. Các giải pháp, biện pháp luôn có sự tác động
hỗ trợ lẫn nhau, vừa bám sát vào những vấn đề tâm sinh lí, mức độ khả năng tiếp thu cụ
thể của học sinh trong thực tế còn vướng mắc để dựa trên cơ sở đó giáo viên có những
cách thức, vận dụng phương pháp dạy học phù hợp rèn cho học sinh kĩ năng đọc từ mức
độ đọc lưu loát đến việc đọc hay, đọc diễn cảm văn bản.
e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu

Qua kết quả nắm bắt mức độ kĩ năng đọc của học sinh ở đầu năm học là:
Lớp 4A
2011 - 2012

Sĩ số
33

Đọc đúng
25 = 75,8%

Đọc lưu loát
04 = 12,1 %

Đọc diễn cảm
04 = 12,1 %

Sự nghiên cứu đề tài đã tiến hành vận dụng trong quá trình dạy học.

II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, gia trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
Thực hiện theo dõi, nắm bắt học sinh trong học tập hằng ngày để vận dụng rèn đọc
diễn cảm cho học sinh theo các biện pháp dạy thực nghiệm nêu trên, kết hợp với sự nhiệt
tình giảng dạy tận tâm với nghề cho thấy kĩ năng đọc đúng, đọc diễn cảm của học sinh
trong lớp 4A đã tiến bộ hơn nhiều.
Cụ thể: Kết quả dạy thực nghiệm
Lớp 4A
2011- 2012

Sĩ số
33

Đọc đúng
10 = 30, 3%

Đọc lưu loát
9 = 27, 3%

Đọc diễn cảm
14 = 42, 4%

Như vậy so sánh ở mỗi thời điểm học tập của học sinh, đã phần nào cho thấy có sự
khả quan về việc vận dụng một số biện pháp rèn kĩ năng đọc diễn cảm trong phân môn
tập đọc lớp 4
III. Phần kết luận, kiến nghị
III.1. Kết luận:

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
18


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

Cùng với sự phát triển của xã hội, nhận thức của học sinh tiểu học cũng có những
bước phát triển rõ rệt. Muốn học sinh lĩnh hội tri thức, sánh vai được với các cường quốc
năm châu, chương trình giáo dục tiểu học đã đổi mới cả về nội dung cũng như phương
pháp dạy học. Môn Tiếng Việt là môn học quan trọng, làm cơ sở để các em học tốt các
môn học khác và cũng là con đường ngắn nhất giáo dục cho các em những tư tưởng, tình
cảm con người. Rèn đọc diễn cảm chiếm vị trí đáng kể trong phân môn Tập đọc ở Tiểu
học. Đọc diễn cảm cũng phù hợp với tâm lý của các em và cũng được các em yêu thích.
Tuy nhiên trong thực tế dạy tập đọc phần luyện đọc diễn cảm cho học sinh cũng còn hạn
chế. Vì vậy, làm thế nào để rèn đọc diễn cảm tốt hơn nữa cho học sinh là một việc làm

rất cần thiết.
Qua việc giảng dạy phân môn Tập đọc lớp 4, nắm được những mặt làm được và
chưa làm được, tôi cũng nhận thấy có rất nhiều biện pháp để hướng dẫn cho học sinh
luyện đọc diễn cảm như: luyện đọc trong sinh hoạt câu lạc bộ " Tiếng Việt của chúng
em" hay luyện đọc diễn cảm lồng ghép trong các tiết hoạt động tập thể... nhưng trong đề
tài tôi chỉ đề xuất một số biện pháp luyện đọc diễn cảm ở giờ dạy Tập đọc để mỗi chúng
ta có thể thấy được tác dụng của việc đọc diễn cảm đã mang lại hiệu quả cho giờ dạy.
III.2. Kiến nghị:
* Đối với giáo viên:
Muốn rèn đọc diễn cảm cho học sinh lớp 4 giáo viên cần tìm hiểu rõ nội dung
chương trình của phân môn.
Điều tra, thống kê số học sinh đọc diễn cảm của lớp mình đang dạy .
Đề nghị dạy thử nghiệm giờ Tập đọc để Tổ chuyên môn tham gia giúp đỡ ngay từ
đầu năm học.
Tìm biện pháp và hình thức tổ chức rèn đọc diễn cảm cho học sinh sao cho phù hợp
có hiệu quả.
Chuẩn bị luyện đọc tốt văn bản trước khi hướng dẫn học sinh.
Sử dụng đồ dùng kết hợp với cách hướng dẫn luyện đọc linh hoạt để tiết dạy nhẹ
nhàng, tự nhiên có hiệu quả.
* Đối với nhà trường:
Tổ chức Hội thi đọc diễn cảm hằng năm trong giáo viên và học sinh.

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
19


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

* Đối với phụ huynh học sinh:
Tạo quý thời gian phù hợp nhất cùng với giáo viên giúp học sinh trong việc rèn

luyện kĩ năng đọc tốt.
Buôn Trấp, ngày 10 tháng 03 năm 2015
Người viết đề tài

Đoàn Thị Thỏa
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
20


===== Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 4 đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc ====

========= Giáo viên: Đoàn Thị Thỏa – Trường Tiểu học Krông Ana =========
21


TÀI LIỆU THAM KHẢO

STT

Tài liệu tham khảo

Tác giả

01

Sách giáo viên Tiếng Việt 4 tập 1, tập 2

Nhà xuất bản giáo dục

02

Sách thiết kế Tiếng Việt 4 tập 1, tập 2

Nhà xuất bản giáo dục

03

Bồi dưỡng nâng cao Tiếng Việt 4 tập 1, tập 2 Nhà xuất bản giáo dục

04

Tiếng Việt 4 phát triển và nâng cao

Đại học quốc gia Hà Nội


15