LUẬN văn THẠC sĩ PHÁT TRIỂN đội NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG học cơ sở HUYỆN VĨNH bảo THÀNH PHỐ hải PHÒNG GIAI đoạn 2015 2020

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGÔ GIA NGHÌ

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN VĨNH BẢO THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
GIAI ĐOẠN 2015 - 2020

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGÔ GIA NGHÌ

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN VĨNH BẢO THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
GIAI ĐOẠN 2015 - 2020

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Thị Minh Hằng

HÀ NỘI – 2015

LỜI CẢM ƠN
Bằng tấm lòng kính trọng và biết ơn, tác giả xin chân thành cảm ơn:
Ban Giám hiệu, các khoa, phòng thuộc Trường Đại học Giáo dục, Đại học
Quốc gia Hà Nội; các Giáo sư, Phó Giáo sư, Tiến sĩ giảng dạy tại lớp Cao học
quản lý giáo dục khóa 2013-2015, Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc
gia Hà Nội đã nhiệt tình giảng dạy, cung cấp hệ thống tri thức quý báu về
khoa học quản lý giáo dục và phương pháp nghiên cứu khoa học, tạo điều
kiện thuận lợi giúp tác giả hoàn thành quá trình học tập, nghiên cứu và làm
luận văn.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với
Phó Giáo sư -Tiến sĩ Trần Thị Minh Hằng, người đã tận tình hướng dẫn, giúp
đỡ tác giả để đề tài sớm hoàn thành.
Xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Huyện ủy, UBND huyện, lãnh đạo và
chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo, phòng Nội vụ huyện; cán bộ quản
lý, giáo viên, nhân viên các trường THCS huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải
Phòng; bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã giúp đỡ, tham gia góp ý kiến và
tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả hoàn thành nhiệm vụ học tập và nghiên
cứu.
Mặc dù đã rất cố gắng, nhưng luận văn không tránh khỏi những thiếu
sót, tác giả mong nhận được những ý kiến đóng góp, bổ sung của các thầy
giáo, cô giáo, các bạn bè đồng nghiệp và bạn đọc.
Xin trân trọng cảm ơn!
Vĩnh Bảo, tháng

năm 2015

Tác giả

Ngô Gia Nghì

i


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL

Cán bộ quản lý

CĐSP

Cao đẳng sư phạm

CNTT

Công nghệ thông tin

CSVC

Cơ sở vật chất

ĐHSP

Đại học sư phạm

ĐNGV

Đội ngũ giáo viên

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GV

Giáo viên

KHTN

Khoa học tự nhiên

KHXH

Khoa học xã hội

KT-XH

Kinh tế - Xã hội

QLGD

Quản lý giáo dục

THCS

Trung học sư phạm

TCSP

Trung cấp sư phạm

THPT

Trung học phổ thông

UBND

Ủy ban nhân dân

XHHGD

Xã hội hóa giáo dục

ii


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN....................................................................................................i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT...............................................................ii
CBQL................................................................................................................ii
Cán bộ quản lý..................................................................................................ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ.....................................................................ix
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
CHƯƠNG 1.......................................................................................................6
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN..............................................................6
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ..............................6
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề..................................................................6
1.1.1 Nghiên cứu ở nước ngoài.......................................................................6
1.2. Các khái niệm cơ bản ..............................................................................11
1.2.1. Quản lí giáo dục, quản lí nhà trường.....................................................11

1.2.1.2.2. Quản lý nhà trường..........................................................................13
1.2.2. Đội ngũ, đội ngũ giáo viên và quản lý phát triển đội ngũ giáo viên.....14
1.3. Trường THCS và đội ngũ giáo viên THCS .............................................16
1.3.1. Trường THCS trong hệ thống giáo dục quốc dân.................................16
1.3.1.1. Đặc điểm cấp học THCS....................................................................16
1.3.1.2. Vị trí của trường THCS trong hệ thống giáo dục quốc dân...............18
1.3.2. Nhiệm vụ, quyền hạn của đội ngũ giáo viên trường THCS..................20
1.3.3. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên...............................................................23
1.3.4. Phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo chuẩn nghề nghiệp................23
1.4. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở.........................................23
1.4.1. Mục tiêu của chuẩn nghề nghiệp giáo viên...........................................23
1.4.2. Nội dung cơ bản của chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học .............24
1.5. Phát triển...................................................................................................25
1.6. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên trường THCS theo quan điểm phát
triển nguồn nhân lực........................................................................................26
1.6.1. Quy hoạch đội ngũ giáo viên trường THCS..........................................27
Quy hoạch là một kế hoạch mang tính tổng thể, thống nhất với chiến
lược về mục đích, yêu cầu đề ra; là sự bố trí sắp xếp toàn bộ theo một trình tự
hợp lý trong từng thời gian, làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch...............27
Quy hoạch đội ngũ giáo viên là việc cấp có thẩm quyền thực hiện một quy
trình, thủ tục lựa chọn, sắp xếp những người đủ tiêu chuẩn, điều kiện cơ bản
theo một quy định nào đó vào danh sách dự kiến sẽ tuyển dụng. Quy hoạch
đội ngũ giáo viên có mục đích chủ động tạo nguồn giáo viên cho công việc
của cơ quan, tổ chức, đơn vị, mà tổ chức dự kiến...........................................27
iii


1.6.2. Tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giáo viên THCS...................................27
1.6.3. Bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THCS...................28
1.6.4. Tạo điều kiện, môi trường để phát triển đội ngũ giáo viên...................29

1.8. Các yêu cầu đối với Phòng GD&ĐT trong quản lý phát triển đội ngũ giáo
viên THCS theo chuẩn nghề nghiệp trong giai đoạn hiện nay........................32
1.8.1. Đáp ứng yêu cầu về số lượng................................................................32
1.8.2. Đồng bộ về cơ cấu (độ tuổi, giới tính, chuyên môn, trình độ đào tạo)..32
Cơ cấu ĐNGV được xét trên các yêu cầu sau: ..............................................32
1.8.3. Nâng cao chất lượng đạo đức, chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm......32
Tiểu kết chương 1............................................................................................33
CHƯƠNG 2.....................................................................................................34
THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG
HỌC CƠ SỞ HUYỆN VĨNH BẢO THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG GIAI ĐOẠN
2010-2015........................................................................................................34
2.1. Vài nét khái quát về địa bàn huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng.......34
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội........................................34
2.1.2. Tình hình phát triển giáo dục THCS của huyện Vĩnh Bảo...................36
2.1.2.1. Về quy mô trường, lớp.......................................................................36
Quy mô trường lớp, học sinh của giáo dục THCS trên địa bàn huyện tiếp tục
được ổn định....................................................................................................36
2.1.2.2. Chất lượng giáo dục học sinh THCS của huyện ...............................36
(Nguồn: PGD&ĐT huyện Vĩnh Bảo ).............................................................39
2.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên THCS huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải
Phòng giai đoạn 2010-2015.............................................................................40
2.2.1. Về số lượng đội ngũ giáo viên...............................................................40
2.2.2. Cơ cấu đội ngũ giáo viên các trường THCS..........................................41
2.2.3. Chất lượng ĐNGV THCS.....................................................................44
2.2.4. Đánh giá chung......................................................................................52
2.3. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên ở trường THCS huyện Vĩnh Bảo
thành phố Hải Phòng giai đoạn từ năm 2010 đến nay.....................................52
2.3.1. Công tác quy hoạch, phát triển đội ngũ giáo viên các trường THCS....53
2.3.2. Công tác tuyển chọn, bố trí sử dụng, luân chuyển đội ngũ giáo viên các
trường THCS ..................................................................................................55

2.3.3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên các trường THCS.......57
2.3.4. Công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên các trường THCS........59
2.3.5. Công tác thực hiện chế độ chính sách, đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật
đối với đội ngũ giáo viên trường THCS và tạo điều kiện, môi trường cho giáo
viên THCS phát triển.......................................................................................62
Việc tạo điều kiện, xây dựng môi trường thuận lợi .......................................63
iv


2.3.6. Công tác thực hiện vai trò quản lý của các chủ thể quản lý ................64
2.3.7. Công tác phân cấp, phân nhiệm và phối hợp trong quản lý.................65
2.4. Đánh giá chung về thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên các trường
THCS huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng ..............................................67
2.4.1. Ưu điểm.................................................................................................67
2.4.2. Hạn chế..................................................................................................69
2.4.3. Nguyên nhân..........................................................................................69
Tiểu kết chương 2............................................................................................70
CHƯƠNG 3.....................................................................................................71
ĐỀ XUÁT BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN.................71
CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN VĨNH BẢO THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
GIAI ĐOẠN 2015 -2020................................................................................71
3.1. Nguyên tắc đề xuất xây dựng biện pháp.............................................71
3.1.1. Nguyên tắc bảo đảm tính hệ thống....................................................71
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển...............................71
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn....................................................72
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả....................................................72
3.2. Biện pháp phát triển đội ngũ GVTHCS huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải
Phòng giai đoạn 2015 - 2020...........................................................................72
3.2.1. Phổ biến cụ thể chuẩn phát triển đội ngũ giáo viên các trường
THCS huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng ..........................................72

3.2.2. Lập quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THCS huyện
Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng .................................................................75
3.2.3. Đổi mới phương thức tuyển chọn giáo viên theo hướng khách quan,
công bằng .......................................................................................................78
3.2.4. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên
.........................................................................................................................79
3.2.5. Xây dựng chính sách khuyến khích, động viên đội ngũ GV............85
3.2.6. Đổi mới kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên ..................................87
3.2.7. Mối quan hệ của các nhóm biện pháp...............................................90
3.3. Khảo sát mức độ cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp phát
triển ĐNGV các trường THCS huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng ..91
v


3.3.1. Cách khảo sát.......................................................................................91
3.3.2. Kết quả khảo sát..................................................................................92
Đổi mới phương thức tuyển chọn giáo viên theo hướng khách quan, công
bằng ................................................................................................................92
Đổi mới phương thức tuyển chọn giáo viên theo hướng khách quan, công
bằng ................................................................................................................94
Đổi mới phương thức tuyển chọn giáo viên theo hướng khách quan, công
bằng ................................................................................................................95
Tiểu kết chương 3............................................................................................97
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.................................................................98
1. Kết luận.......................................................................................................98
2. Khuyến nghị .............................................................................................100
2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo...........................................................100
2.2. Đối với UBND huyện Vĩnh Bảo...........................................................100
2.3. Đối với Phòng GD&ĐT........................................................................100
2.4. Đối với các trường THCS....................................................................101

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................102
Đổi mới phương thức tuyển chọn giáo viên theo hướng khách quan, công
bằng...............................................................................................................112

vi


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Quy mô giáo dục THCS giai đoạn 2010 - 2015............................36
Bảng 2.2: Thống kê xếp loại Hạnh kiểm học sinh THCS giai đoạn 2010 2015.................................................................................................................37
Bảng 2.3: Thống kê xếp loại Học lực học sinh THCS giai đoạn 2010-2015. .38
Bảng 2.4: Thống kê kết quả tốt nghiệp THCS từ năm 2010 đến năm 2015. . .38
Bảng 2.5: Thống kê kết quả học sinh giỏi THCS cấp thành phố giai đoạn
2010 - 2015......................................................................................................39
Bảng 2.6: Thống kê đội ngũ giáo viên THCS trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo
thành phố Hải Phòng giai đoạn 2010-2015.....................................................40
Bảng 2.7. Cơ cấu giáo viên THCS theo nhóm bộ môn giai đoạn 2010-2015. 41
Bảng 2.8. Cơ cấu giới tính ĐNGV THCS......................................................42
Bảng 2.9. Cơ cấu giáo viên THCS theo độ tuổi giai đoạn 2010-2015............43
Bảng 2.10. Xếp loại phẩm chất chính trị của giáo viên THCS từ năm 2010
đến 2015..........................................................................................................45
Bảng 2.11. Trình độ đào tạo ĐNGV THCS giai đoạn 2010 - 2015..............46
Bảng 2.12. Kết quả xếp loại chuyên môn giáo viên THCS giai đoạn 2010 2015.................................................................................................................46
Bảng 2.13. Thông kê kết quả khảo sát năng lực của đội ngũ giáo viên các
trường THCS trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng.................48
Bảng 2.14. Trình độ ngoại ngữ, tin học của ĐNGV THCS............................51
Bảng 2.15 Kết quả điều tra đánh giá thực trạng công tác quy hoạch, phát
triển đội ngũ giáo viên các trường THCS trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo thành
phố Hải Phòng ...............................................................................................53
Bảng 2.16. Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng công tác tuyển chọn, bố trí

sử dụng, luân chuyển, đội ngũ giáo viên ở các trường THCS trên địa bàn
huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng ..........................................................55
Bảng 2.17. Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng công tác đào tạo, bồi
dưỡng đội ngũ giáo viên ở các trường THCS trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo
thành phố Hải Phòng .....................................................................................57
Bảng 2.18. Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá
đội ngũ giáo viên các trường THCS trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo, thành phố
Hải Phòng ......................................................................................................60
Bảng 2.19. Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng việc thực hiện chế độ, chính
sách, đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật và tạo điều kiện môi trường cho đội ngũ
giáo viên trường THCS phát triển ..................................................................63

vii


Bảng 2.20. Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng việc thực hiện vai trò quản
lý của các chủ thể quản lý đối với đội ngũ giáo viên ở các trường THCS trên
địa bàn huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng .............................................64
Bảng 2.21: Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng việc phân cấp, phân nhiệm
và phối hợp trong quản lý đối với đội ngũ giáo viên ở các trường THCS trên
địa bàn huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng...............................................65
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp đã đề xuất.........92
Bảng 3.2. Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất............93
Bảng 3.3. Tương quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện phát
triển đội ngũ giáo viên trường THCS..............................................................95

viii


DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ giữa các thành tố trong quá trình giáo dục................14
Biểu đồ 2.1. Cơ cấu giáo viên THCS theo nhóm bộ môn từ 2010-2015........42
Biểu đồ 2.2. Cơ cấu giáo viên THCS theo giới tính........................................43
Biểu đồ 2.3. Cơ cấu đội ngũ giáo viên theo tuổi............................................44
Biểu đồ 2.4. Xếp loại phẩm chất chính trị của giáo viên THCS từ năm 2010
đến 2015..........................................................................................................45
Biểu đồ 2.5. Trình độ đào tạo ĐNGV THCS giai đoạn 2010 - 2015............46
Biểu đồ 2.6. Kết quả xếp loại chuyên môn giáo viên THCS giai đoạn ..........47
2010 - 2015.....................................................................................................47
Biểu đồ 2.7. Biểu đồ kết quả khảo sát năng lực chuyên môn của đội ngũ
giáo viên các trường THCS trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải
Phòng ..............................................................................................................50
Biểu đồ 2.8: Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên các trường THCS ở
huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng............................................................67
Biểu đồ 3.1: Mối tương quan tính cấp thiết, tính khả thi của các biện pháp
phát triển đội ngũ giáo viên trường THCS ở huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải
Phòng đã đề xuất.............................................................................................96

ix


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đội ngũ giáo viên là yếu tố hàng đầu quyết định chất lượng giáo dục.
Luật giáo dục năm 2005 sửa đổi bổ sung năm 2009 nêu rõ "Nhà giáo giữ vai
trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục. Nhà giáo phải không
ngừng học tập, rèn luyện, nêu gương tốt cho người học. Nhà nước tổ chức
đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo, có chính sách bảo đảm các điều kiện cần thiết
về vật chất và tinh thần để nhà giáo thực hiện nhiệm vụ của mình…" [20,
tr.4;5]. Trong nhà trường hoạt động hoạt động dạy học là hoạt động trung tâm

của nhà trường. Để phát triển toàn diện học sinh, thầy cô giáo là lực lượng
trực tiếp thực hiện chương trình giáo dục của cấp học. Chất lượng giáo dục
của nhà trường phần lớn do đội ngũ giáo viên quyết định.. Việc tăng cường
xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục một cách toàn diện
theo hướng chuẩn hóa là nhiệm vụ vừa đáp ứng yêu cầu trước mắt, vừa mang
tính chiến lược lâu dài nhằm thực hiện thành công chiến lược phát triển giáo
dục và chấn hưng đất nước. Đội ngũ nhà giáo phải có kiến thức chuyên
ngành, biết rộng về các bộ môn khoa học liên quan và có vốn văn hóa nói
chung. Bước sang thế kỷ XXI nền giáo dục hiện đại có những xu hướng đổi
mới sâu sắc từ quan niệm về vị trí, vai trò, chức năng của giáo dục đến nội
dung và phương pháp giáo dục...Sự đổi mới này tất yếu đặt ra những yêu cầu
xây dựng, xây dựng lại ĐNGV nhằm đáp ứng sự đổi mới đó.
Thực trạng đội ngũ giáo viên Trung học cơ sở (THCS) hiện nay so với
yêu cầu dạy học và giáo dục trong các trường THCS còn nhiều bất cập: thiếu
về số lượng, chưa đồng bộ về cơ cấu, chất lượng còn hạn chế…Vì vậy, đội
ngũ này chưa đáp ứng được một cách đầy đủ yêu cầu dạy học trong nhà
trường phổ thông. Một trong những nguyên nhân chính của tình trạng trên là
do công tác phát triển đội ngũ giáo viên THCS còn hạn chế.
Trước yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục, Đảng và Nhà nước
đã khẳng định: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu, Nhà nước và xã hội phát

1


triển giáo dục nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”.
Chỉ thị 40 - CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng đã xác
định mục tiêu: “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được
chuẩn hóa, bảo đảm chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt
chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay
nghề của nhà giáo. Thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có

hiệu quả của sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân
lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước”. Ngày 22/10/2009, Bộ GD&ĐT đã ban hành Thông tư
số 30/2009/TT-BGDĐT Quy định Chuẩn nghề nghiệp giáo viên THCS, giáo
viên THPT. Công văn số 660/BGDĐT-NGCBQLGD ngày 09/02/2010 của
Bộ GDĐT đã Hướng dẫn đánh giá, xếp loại giáo viên trung học theo Thông
tư số 30/2009/TT-BGD ĐT ngày 22/10/2009 của Bộ GDĐT.
Đối với các trường THCS trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải
Phòng, việc thực hiện Chỉ thị 40 - CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư
Trung ương Đảng; Thông tư số 30/2009/TT-BGDĐT ngày 22/10/2009 Ban
hành Quy định Chuẩn nghề nghiệp giáo viên THCS, giáo viên THPT và
Công văn số 660/BGDĐT-NGCBQLGD ngày 09/02/2010 của Bộ GDĐT về
việc Hướng dẫn đánh giá, xếp loại giáo viên trung học theo Thông tư số
30/2009/TT-BGD ĐT ngày 22/10/2009 của Bộ GDĐT đã được triển khai và
thu được kết quả ban đầu.
Để khắc hạn chế trên cần thiết phải có những giải pháp mang tính chiến
lược và biện pháp cụ thể để phát triển đội ngũ giáo viên THCS đồng bộ về cơ
cấu, nâng cao về chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ, đặc biệt là năng lực
chuyên môn để từ đó nâng cao hiệu quả, chất lượng giáo dục của các trường
THCS trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng
Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn đó, tác giả lựa chọn đề tài “Phát
triển đội ngũ giáo viên THCS huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng giai
đoạn 2015-2020” với mong muốn góp phần giải quyết những bất cập hạn chế

2


trong việc phát triển đội ngũ giáo viên THCS, từ đó nâng cao chất lượng và hiệu
quả giáo dục ở các trường THCS huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng giai đoạn
2015-2020.

2. Câu hỏi nghiên cứu
2.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn nào cho việc đề xuất các biện pháp phát triển
đội ngũ giáo viên THCS huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng giai đoạn
2015-2020?
2.2. Những biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên THCS nào cần đề xuất tốt
hơn để đáp ứng các yêu cầu chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học và yêu
cầu đổi mới giáo dục tại các trường THCS huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải
Phòng giai đoạn 2015-2020?
3. Giả thuyết nghiên cứu
Đội ngũ giáo viên các trường THCS trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo,
thành phố Hải Phòng đã đặt ra một số yêu cầu xong còn hạn chế, chưa đáp
ứng yêu cầu của chuẩn giáo viên. Nếu đề xuất và áp dụng đồng bộ những biện
pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên phù hợp với tình hình thực tế, căn
cứ vào chuẩn nghề nghiệp giáo viên THCS thì sẽ góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay .
4. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên THCS huyện Vĩnh
Bảo, thành phố Hải Phòng giai đoạn 2015-2020.
5. Khách thể và Đối tượng nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu: Quá trình phát triển đội ngũ giáo viên ở trường
THCS.
Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên các
trường THCS huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng giai đoạn 2015 -2020
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu

3


Những biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trường THCS

theo tiếp cận quản lý nguồn nhân lực.
6.2. Giới hạn địa bàn và thời gian nghiên cứu
- Giới hạn địa bàn nghiên cứu 26 trường THCS trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo
thành phố Hải Phòng.
- Thời gian: Khảo sát thực trạng diễn ra từ 2010 đến nay; biện pháp định
hướng đến năm 2020.
7. Nhiệm vụ nghiên cứu
7.1 Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên trường THCS.
7.2 Khảo sát, đánh giá thực trạng về phát triển đội ngũ giáo viên THCS
huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng.
7.3 Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên THCS huyện Vĩnh
Bảo, thành phố Hải Phòng.
8. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn kết hợp các nhóm phương pháp nghiên cứu sau:
8.1. Quan điểm tiếp cận
8.1.1. Tiếp cận hệ thống : Phát triển đội ngũ là một hệ thống các biện pháp
có mối quan hệ gắn bó vứi nhau.
8.1.2. Tiếp cận phức hợp: Phát triển đội ngũ trong mối quan hệ phức hợp với
các yếu tố khác.
8.1.3 Tiếp cận quản lý nguồn nhân lực: Đội ngũ giáo viên trường THCS là
nguồn nhân lực quyết định chất lượng giáo dục của một cơ sở giáo dục nói
chung và một nhà trường nói riêng.
8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Tìm hiểu và phân tích các quan điểm nghiên cứu, cơ sở lý luận và cơ sở
pháp lý về quản lý phát triển đội ngũ liên quan đến nội dung đề tài, trên sách,
báo chí, các tài liệu chuyên môn và trong các văn kiện của Đảng, Nhà nước,
ngành GD&ĐT.
8.3. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

4

Chủ yếu là phương pháp thu thập, xử lý các dữ liệu thống kê và phương
pháp khảo sát bằng bảng hỏi nhằm phản ánh thực trạng. Phân tích, tổng hợp,
đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên trên địa bàn nghiên cứu, kết
hợp với tổng kết kinh nghiệm thực tiễn QLGD.
8.4. Các phương pháp bổ trợ
Luận văn còn sử dụng phương pháp thống kê toán học, kiểm tra độ tin
cậy của thông kê và các biểu đồ, sơ đồ phân tích cac thông tin liên quan.
9. Những đóng góp của đề tài
9.1. Về mặt lý luận
Tổng kết lý luận về công tác phát triển đội ngũ giáo viên THCS huyện
Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng, chỉ ra những thành công và mặt hạn chế, từ
đó đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên THCS huyện Vĩnh
Bảo, thành phố Hải Phòng giai đoạn 2015-2020.
9.2. Về mặt thực tiễn
Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng cho công tác phát triển đội
ngũ giáo viên THCS tại huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng giai đoạn
2015-2020 và các trường THCS trong cả nước giai đoạn 2015-2020.
10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận khuyến nghị, mục lục và tài liệu tham khảo,
nội dung luận văn được trình bày trong 3 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận phát triển đội ngũ giáo viên các trường THCS.
Chương 2: Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên trường THCS huyện
Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng.
Chương 3: Đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trường
THCS huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng giai đoạn 2015-2020.

5

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1 Nghiên cứu ở nước ngoài
Sự phát triển của thực tiễn giáo dục đặt ra những yêu cầu ngày càng
cao với giáo viên - những chủ thể quan trọng của quá trình giáo dục trong học
đường. Vì lý do đó, các nghiên cứu về GV rất được quan tâm. Ngay từ khi bắt
tay vào xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa, V.I. Lê Nin đã rất coi trọng việc
xây dựng ĐNGV. Người viết: "Chúng ta phải làm cho GV ở nước ta có một
địa vị mà trước đây họ chưa từng có, hiện nay vẫn không có và không thể có
được trong xã hội tư sản". Lê Nin yêu cầu phải: "Nâng cao một cách có hệ
thống, kiên nhẫn, liên tục trình độ tinh thần của giáo viên.... nhưng điều chủ
yếu, chủ yếu và chủ yếu là cải thiện đời sống vật chất cho họ".
Ở các nước phát triển, yêu cầu và tiêu chí của chất lượng GV cũng
được đặt ra theo yêu cầu của sự phát triển giáo dục - đào tạo và nhu cầu tăng
trưởng kinh tế. Vì thế, chất lượng ĐNGV đã nhiều nước trên thế giới quan
tâm. Công trình nghiên cứu chung của các nước thành viên OECD đã chỉ ra
yêu cầu đối với một cần có các phẩm chất.
* Kiến thức phong phú về phạm vi chương trình và nội dung bộ môn
mình dạy;
* Kĩ năng sư phạm, kể cả việc có được "kho kiến thức" về phương
pháp giảng dạy, về năng lực sử dụng những phương pháp đó;
* Có tư duy phản ánh trước mỗi vấn đề và có năng lực tự phê, nét rất
đặc trưng của nghề dạy học;
* Biết cảm thông và cam kết tôn trọng phẩm giá của người khác;
* Có năng lực quản lí, kể cả trách nhiệm quản lí trong và ngoài lớp học.
Trong báo cáo tại Hội thảo ASD Armidele năm 1985 - do UNESCO tổ chức
đã nói đến những vai trò của người GV trong thời đại mới, đó là: vai trò

6


người thiết kế, vai trò người tổ chức, vai trò người cổ vũ, vai trò người canh
tân. Để thực hiện những vai trò này thì phải nâng cao chất lượng người GV
như:
- Các chương trình đào tạo GV cần triệt để sử dụng các thiết bị và
phương pháp giảng dạy mới nhất;
- Giáo viên phải được đào tạo để trở thành nhà giáo dục hơn là người
thợ dạy (chuyên gia truyền đạt kiến thức).
- Việc dạy học phải thích nghi với người học chứ không phải buộc người
học tuân theo những qui định đặt sẵn từ trước theo thông lệ cổ truyền.
Tháng 4 năm 2000, tại Dakar – Senégal, Diễn đàn giáo dục cho mọi người do
UNESCO tổ chức đã coi chất lượng GV là một trong mười yếu tố cấu thành
chất lượng giáo dục, tức là GV có động cơ tốt, được động viên tốt và có năng
lực chuyên môn cao. Năng lực chuyên môn cần phải có để đảm bảo chất lượng
giáo dục: hiểu biết sâu sắc về nội dung môn học, có tri thức sư phạm, có tri
thức về sự phát triển, có sự hiểu biết về sự khác biệt, hiểu biết về động cơ, có
tri thức về việc học tập, làm chủ được các chiến lược dạy học, hiểu biết về việc
đánh giá HS, hiểu biết về các nguồn của chương trình và công nghệ, am hiểu
và sự đánh giá cao về sự cộng tác, có khả năng phân tích và phản ánh trong
thực tiễn dạy học.
Bàn về một số vấn đề đào tạo GV, Michel Develay đã xuất phát từ lý
luận về học đến lý luận về dạy để bàn về vấn đề đào tạo GV. Ông quan niệm:
“Ðào tạo giáo viên mà không làm cho họ có trình độ cao về năng lực tương
ứng không chỉ với các sự kiện, khái niệm, định luật, lý thuyết, hệ biến hóa của
môn học đó, mà còn cả với khoa học luận của chúng là không thể được”. Ở
tác phẩm này, Michel Develay cũng đã bàn về các vấn đề như: quan niệm, nội
dung, phương thức đào tạo, tính chất và bản sắc nghề nghiệp của GV…

1.1.2. Nghiên cứu ở Việt Nam
Vấn đề phát triển ĐNGV đã được Bác Hồ, Đảng và Nhà nước ta hết
sức quan tâm. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định:... nếu không có thầy giáo

7


thì không có giáo dục.... Người còn chỉ rõ vai trò và ý nghĩa của nghề dạy
học... Có gì vẻ vang hơn là đào tạo những thế hệ sau này tích cực góp phần
xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản...“Các thầy cô giáo có nhiệm
vụ nặng nề và vẻ vang là đào tạo cán bộ cho dân tộc”... “các cô, các chú đã thấy
trách nhiệm to lớn của mình, đồng thời cũng thấy khả năng của mình cần được
nâng cao thêm lên mãi mới làm tròn nhiệm vụ”.
Thực hiện Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, suốt nửa thế kỷ qua,
Đảng và Nhà nước ta đã không ngừng chỉ đạo, tạo điều kiện thuận lợi cho
việc xây dựng và phát triển ĐNGV, trong đó có việc nghiên cứu về ĐNGV.
Theo đó, nhiều công trình nghiên cứu về ĐNGV đã được triển khai dưới sự
chỉ đạo của Bộ GDĐT. Tiêu biểu trong các nghiên cứu đó là những công trình
nghiên cứu về mô hình nhân cách của ĐNGV các cấp học và mô hình nhân
cách của người quản lý nhà trường trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Nghiên cứu về ĐNGV còn được thực hiện dưới góc độ QLGD ở cấp độ
vĩ mô và vi mô. Nhiều Hội thảo khoa học về chủ đề ĐNGV dưới góc độ
QLGD theo ngành, cấp học đã được thực hiện. Có thể kể đến một số nghiên
cứu loại này của các tác giả: Đặng Quốc Bảo; Nguyễn Thanh Bình; Nguyễn
Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc; Nguyễn Thành Hoàn; Trần Bá Hoành;
Nguyễn Sỹ Thư…Việc xây dựng ĐNGV cũng đã được một số công trình
nghiên cứu, đề cập. Tại Hội thảo Khoa học “Chất lượng giáo dục và vấn đề
đào tạo giáo viên” do Khoa Sư phạm - Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức,
nhiều báo cáo tham luận của các tác giả như Trần Bá Hoành, Mai Trọng
Nhuận, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Cảnh Toàn, Lê Khánh Bằng, Đặng

Xuân Hải... cũng đã đề cập đến việc đào tạo ĐNGV trước nhiệm vụ mới của
giáo dục - đào tạo.
Những nhà nghiên cứu giáo dục và QLGD thực tiễn rất quan tâm vấn
đề nâng cao chất lượng ĐNGV. Trong bài viết “Chất lượng giáo viên” đăng
trên tạp chí Giáo dục tháng 11/2001, tác giả Trần Bá Hoành đã đề xuất cách
tiếp cận chất lượng GV từ các góc độ: đặc điểm lao động của người GV, sự

8


thay đổi chức năng của người GV trước yêu cầu đổi mới giáo dục, mục tiêu
sử dụng GV, chất lượng từng GV và chất lượng ĐNGV. Các thành tố tạo nên
chất lượng GV là phẩm chất và năng lực. Theo tác giả Trần Bá Hoành, phẩm
chất của GV biểu hiện ở thế giới quan, lòng yêu trẻ và yêu nghề; năng lực
người GV bao gồm: năng lực chẩn đoán nhu cầu và đặc điểm đối tượng dạy
học, năng lực thiết kế kế hoạch, năng lực tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học,
năng lực quan sát, đánh giá kết quả các hoạt động dạy học, năng lực giải
quyết những vấn đề nảy sinh trong thực tế dạy học. Ba nhân tố ảnh hưởng đến
chất lượng GV là: quá trình đào tạo - sử dụng - bồi dưỡng GV, hoàn cảnh,
điều kiện lao động sư phạm của GV, ý chí thói quen và năng lực tự học của
GV. Tác giả cũng đề ra ba giải pháp cho vấn đề GV: phải đổi mới công tác
đào tạo, công tác bồi dưỡng và đổi mới việc sử dụng GV.
Trong bài “Nghề và Nghiệp của người giáo viên” đăng tải trong Kỷ yếu
Hội thảo nâng cao chất lượng đào tạo toàn quốc lần thứ 2, tác giả Nguyễn Thị
Mỹ Lộc đã đề cập tính chất nghề nghiệp của người giáo viên. Tác giả đã nhấn
mạnh đến vấn đề “lý tưởng sư phạm”, cái tạo nên động cơ cho việc thực hành
nghề dạy học của giáo viên, thôi thúc người giáo viên sáng tạo, thúc đẩy
người giáo viên không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ. Từ đó, tác giả đề
nghị cần phải xây dựng tập thể sư phạm theo mô hình “đồng thuận” mà ở đó
giáo viên trong quan hệ với nhau có sự chia sẻ “bí quyết nhà nghề”; đồng

thời, những yêu cầu về năng lực chuyên môn của người giáo viên là nền tảng
của mô hình đào tạo giáo viên thế kỷ XXI: sáng tạo và hiệu quả.
Trong bài viết “Chất lượng giáo viên và những chính sách cải thiện chất
lượng giáo viên” đăng trên Tạp chí phát triển giáo dục số 2 năm 2003, tác giả
Nguyễn Thanh Hoàn đã trình bày khái niệm chất lượng giáo viên bằng cách
phân tích kết quả nghiên cứu về chất lượng giáo viên của các nước thành viên
OECD. Tác giả đưa ra những đặc điểm và năng lực đặc trưng của một giáo viên
có năng lực qua sự phân tích 22 năng lực cụ thể trên góc độ tiếp cận năng lực
giảng dạy và giáo dục. Tác giả cũng đề cập những chính sách cải thiện và duy trì

9


chất lượng giáo viên ở cấp vĩ mô và vi mô; từ đó, tác giả nhấn mạnh đến ba vấn
đề nguồn quyết định chất lượng giáo viên là: bản thân người giáo viên, nhà
trường, môi trường chính sách bên ngoài.
Trong thời kì đổi mới, vấn đề nâng cao chất lượng ĐNGV được Đảng
và Nhà nước ta coi là một trong các giải pháp cho việc phát triển giáo dụcđào tạo; để giáo dục trở thành "quốc sách hàng đầu" trong sự nghiệp đổi mới
đất nước; vừa đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp phát triển đất nước vừa nâng
cao chất lượng và hiệu quả giáo dục. Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn
2012 – 2020 đã xác định một trong những giải pháp quan trọng để phát triển
giáo dục quốc gia. Tác giả Trần Kiều bàn về chất lượng giáo dục đã coi chất
lượng ĐNGV là yếu tố quan trọng hàng đầu và đặt ra vấn đề nâng cao chất
lượng giáo dục thì không thể không chú ý trước hết về chất lượng ĐNGV đủ
về số lượng, đồng bộ về cơ cấu và tay nghề ngày càng được nâng cao...
Trong chương trình đào tạo sau đại học chuyên ngành quản lý giáo dục,
vấn đề ĐNGV cũng được triển khai nghiên cứu một cách tương đối có hệ
thống. Nhiều luận văn tốt nghiệp đã chọn đề tài nghiên cứu thuộc lĩnh vực
quản lý nhân sự trong giáo dục, trong đó có vấn đề phát triển ĐNGV. Các tác
giả nghiên cứu về vấn đề phát triển ĐNGV theo bậc học và ngành học trong

đó chủ yếu đề cập đến ĐNGV của các trường THPT và TCCN. Có thể kể đến
nghiên cứu của tác giả Nguyễn Công Duật - năm 2000 với nghiên cứu về
thực trạng, phương hướng và những giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng
ĐNGV trường THPT tỉnh Bắc Ninh; nghiên cứu của tác giả Hà Văn Cung năm 2008 với nghiên cứu về một số giải pháp bồi dưỡng nâng cao năng lực
quản lý quá trình dạy học của GV trường THPT tỉnh Quảng Ninh; nghiên
cứu của tác giả Nguyễn Văn Tiến - năm 2006 với nghiên cứu về một số biện
pháp nâng cao hiệu quả ĐNGV các trường THPT các huyện ngoại thành
Hải Phòng; nghiên cứu của tác giả Vũ Đình Chuẩn với nghiên cứu về Biện
pháp phát triển ĐNGV Trung học chuyên nghiệp của Thành phố Đà Nẵng và
Phát triển đội ngũ giáo viên tin học trung học phổ thông theo quan điểm

10


chuẩn hoá và xã hội hoá. Tác giả Nguyễn Văn Khung (2012) "Biện pháp phát
triển đội ngũ giáo viên Trung học cơ sở huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình trong
giai đoạn hiện nay". Tác giả Trần Ngọc Thủy (2013) "Phát triển đội ngũ giáo
viên trường THCS ở quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng theo chuẩn nghề
nghiệp". Tác giả Nguyễn Tiến Thắng (2014) "Quản lý phát triển đội ngũ giáo
viên trung học cơ sở theo chuẩn nghề nghiệp tại huyện Điện Biên Đông, tỉnh
Điện Biên".
Tổng quan các nghiên cứu nêu trên, có thể rút ra một số nhận xét như sau:
- Nghiên cứu về ĐNGV được triển khai ở nhiều bình diện khác nhau và
đặc biệt được quan tâm trên bình diện QLGD.
- Dưới các mức độ phạm vi nghiên cứu khác nhau, các đề tài khoa học,
dự án trên đã đề cập đ`ến vấn đề phát triển ĐNGV. Tuy nhiên các công trình
đó chủ yếu đi sâu vào những nội dung nhất định, chưa đề cập các biện pháp
đồng bộ phát triển ĐNGV theo chuẩn nghề nghiệp.
- Ở huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải phòng chưa có đề tài nghiên cứu
khoa học nào đề cập đến vấn đề quản lý phát triển ĐNGV các trường THCS

theo chuẩn nghề nghiệp của huyện. Vì vậy, việc nghiên cứu Phát triển đội
ngũ giáo viên Trung học cơ sở huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng giai
đoạn 2015-2020 là rất cần thiết.
1.2. Các khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lí giáo dục, quản lí nhà trường
1.2.1.1. Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch,
hợp quy luật của chủ thể quản lý đến toàn bộ các phần tử và các lực lượng
trong hệ thống giáo dục nhằm cho hệ thống vận hành đúng tính chất,
nguyên lý và đường lối phát triển giáo dục, mà tiêu điểm hội tụ là thực hiện
quá trình dạy học - giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ thống giáo dục đến mục tiêu
dự kiến [8].
Trong QLGD, chủ thể quản lý chính là bộ máy quản lý các cấp; đối

11


tượng quản lý chính là nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, kỹ thuật và các hoạt
động thực hiện các chức năng của quá trình giáo dục và đào tạo.
Nội dung của quản lý Nhà nước về giáo dục bao gồm các vấn đề cơ
bản được quy định tại điều 99 Luật giáo dục năm 2005 (QĐ số
38/2005/QH11 ngày 14 tháng 6 năm 2005). QLGD cũng chịu sự chi phối của
các quy luật xã hội và tác động của quản lý xã hội. QLGD có những đặc trưng
chủ yếu sau đây:
Sản phẩm giáo dục là nhân cách nên QLGD phải ngăn ngừa sự dập
khuôn, máy móc trong việc tạo ra sản phẩm và không được phép tạo ra phế
phẩm.
QLGD nói chung và quản lý nhà trường nói riêng phải chú ý đến sự
khác biệt giữa đặc điểm lao động sư phạm so với lao động xã hội.
QLGD đòi hỏi những yêu cầu cao về tính toàn diện, tính thống nhất,

tính liên tục, tính kế thừa và tính phát triển.
Trong QLGD, các hoạt động quản lý hành chính nhà nước và quản lý
sự nghiệp chuyên môn đan xen vào nhau, thâm nhập lẫn nhau, không thể tách
rời nhau, tạo thành hoạt động QLGD thống nhất.
Giáo dục là sự nghiệp của quần chúng, QLGD phải quán triệt quan
điểm xã hội hóa giáo dục. Dựa vào phạm vi quản lý, người ta đưa ra hai loại
QLGD:
- Quản lý hệ thống giáo dục: QLGD được diễn ra ở tầm vĩ mô, trong
phạm vi toàn quốc, trên địa bàn lãnh thổ địa phương.
- Quản lý nhà trường: QLGD ở tầm vi mô, trong phạm vi một đơn vị,
một cơ sở giáo dục.
1.2.1.2. Quản lý nhà trường
1.2.1.2.1. Trường học
Trường học là một tổ chức giáo dục ở cơ sở nằm trong hệ thống giáo dục
quốc dân. Trong nhà trường hoạt động trung tâm là hoạt động dạy và học, tất cả
các hoạt động đa dạng khác đều hướng tới làm tăng hiệu quả của quá trình dạy và

12


học. Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: “Trường học là một thiết chế xã hội trong đó
diễn ra quá trình đào tạo giáo dục với sự hoạt động tương tác của hai nhân tố
Thầy - Trò. Trường học là một bộ phận của cộng đồng và trong guồng máy của
hệ thống giáo dục quốc dân, nó là đơn vị cơ sở.” [5, tr 63].
1.2.1.2.2. Quản lý nhà trường
Quản lý nhà trường là một bộ phận trong quản lý giáo dục. Nhà trường
(cơ sở giáo dục) chính là nơi tiến hành giáo dục và đào tạo, có nhiệm vụ trang
bị kiến thức, phát triển nhân lực cho xã hội.
Theo tác giả Phạm Minh Hạc, khi bàn về khái niệm quản lý nhà trường đã
khẳng định: “Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối giáo dục của Đảng

trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành theo
nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với ngành
giáo dục, với thế hệ trẻ và với từng học sinh.” [19, tr373].
Quản lý nhà trường là hệ thống những tác động có mục đích, có kế
hoạch hợp quy luật của chủ thể quản lý (Các cấp QLGD) nhằm làm cho nhà
trường vận hành theo quy luật giáo dục để đạt tới mục tiêu giáo dục đặt ra
trong từng thời kỳ phát triển của đất nước. Quản lý nhà trường là một phạm vi
cụ thể của quản lý hệ thống giáo dục. Quản lý nhà trường thực chất là quản lý
hoạt động giáo dục trên tất cả các mặt, liên quan đến hoạt động GD&ĐT
trong phạm vi một nhà trường.
Quản lý nhà trường bao gồm:
- Quản lý các quá trình giáo dục.
- Quản lý các điều kiện cơ sở vật chất, tài chính và nhân lực.
Các quá trình giáo dục trong nhà trường gồm 6 thành tố có mối quan hệ
chặt chẽ với nhau:
- Mục đích giáo dục (MĐ). - Nội dung (ND). - Phương pháp giáo dục
(PP).

13


- Thầy giáo (GV)

- Học sinh (HS)

- Phương tiện giáo dục

(PT)

MĐ

NDD

PP
QTGD

GV

HS
PT

Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ giữa các thành tố trong quá trình giáo dục
1.2.2. Đội ngũ, đội ngũ giáo viên và quản lý phát triển đội ngũ giáo viên
1.2.2.1. Đội ngũ giáo viên
- Đội ngũ
Đội ngũ là tập hợp gồm một số đông người cùng chức năng, nghề
nghiệp hợp thành lực lượng hoạt động trong tổ chức [25]. Đội ngũ của một tổ
chức chính là nguồn nhân lực của tổ chức đó. Chính vì vậy, các đặc trưng cơ
bản về phát triển đội ngũ gắn liền với đặc trưng phát triển của tổ chức nói
chung và đặc trưng của công tác cán bộ nói riêng.
Theo lý thuyết phát triển nguồn nhân lực, đội ngũ của một tổ chức cũng
chính là nguồn nhân lực của tổ chức đó. nói đến đội ngũ là nói đến số lượng,
cơ cấu, trình độ, phẩm chất, năng lực của cả một tập thể (hay còn gọi là tiềm
năng lao động của một tổ chức).
- Đội ngũ giáo viên
Theo Điều 70 - Luật Giáo dục 2005 và sửa đổi bổ sung năm 2009, quy
định: “Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà

14