SKKN Ứng dụng CNTT trong dạy học môn nhạc

ứ
ng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở tr ờng THCS
A. đặt vấn đề
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật nhằm phản ánh hiện thực khách quan bằng
những hình tợng có sức biểu cảm của âm thanh. ở nhà trờng THCS mục tiêu của môn học
âm nhạc là thông qua việc giảng dạy một số vấn đề sơ giản về nghệ thuật âm nhạc, nhằm
hình thành và phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc của học sinh, tạo nên một Trình độ
văn hoá âm nhạc nhất định, từ đó góp phần đào tạo có chất lợng những lớp ngời có ích
cho xã hội.
Từ mục tiêu của môn học, chúng ta hiểu rằng: Môn âm nhạc ở trờng THCS không
nhằm đào tạo những ngời làm nghề âm nhạc, những diễn viên, những nhạc sĩ hay ca sĩ
mà mục đích chính là thông qua môn học này để tác động vào đời sống tinh thần của các
em nhằm thực hiện nhiệm vụ giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ cho học sinh. Muốn
làm đợc điều đó nhất thiết các em phải đợc tiếp cận với âm nhạc đích thực, bản thân các
em phải là ngời đợc trực tiếp tham gia ca hát, đợc nghe nhạc chứ không phải là đợc nghe
những bài học lí thuyết khô cứng xoay quanh những kí hiệu âm nhạc đơn thuần. Tuy môn
âm nhạc trong trờng THCS với t cách là một môn học riêng lẽ song mục đích của nó
nhằm trang bị cho các em những kiến thức kĩ năng giúp khơi dậy sự say mê sáng tạo
trong hoạt động âm nhạc, làm cho đời sống tinh thần của các em thêm phong phú, tạo
điều kiện để các em tham gia vào các hoạt động khác của nhà trờng.
Âm nhạc là một bộ môn năng khiếu giúp học sinh cảm thấy thoải mái, vui vẻ hơn
sau những giờ học căng thẳng từ đó phần nào thúc đẩy phong trào văn hóa văn nghệ trong
lớp, trong trờng thêm vui tơi lành mạnh, song giảng dạy âm nhạc cho tất cả các đối tợng
cũng cần có phơng pháp, nghệ thuật để truyền tải đợc nội dung vì đa số học sinh có năng
khiếu là rất ít. Đổi mới phơng pháp giáo dục nhằm tích cực hóa quá trình học tập của học
sinh thì ngoài sự nghiên cứu về phơng pháp truyền giảng, phơng pháp tổ chức lớp học
mỗi giáo viên cần phải nghiên cứu sử dụng các thiết bị công nghệ các phần mềm hổ trợ
dạy học để ứng dụng. Trong những năm trở lại đây, CNTT trong dạy học đợc đẩy mạnh
và đã đạt đợc hiệu quả tích cực. Một trong những yếu tố dễ nhận thấy nhất là một giờ học
có ứng dụng CNTT thì việc truyền đạt kiến thức - luyện tập kỹ năng của giáo viên đợc cải
thiện rất nhiều, học sinh dễ tiếp thu bài giờ học sinh động, lôi cuốn các em và chất lợng

giờ học đợc nâng cao. Tất cả các môn học đều có những nét đặc thù khác nhau, vì vậy
việc vận dụng các thiết bị công nghệ và phần mềm tin học cũng khác nhau, nhng nhìn
chung ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học là một việc làm hết sức cần thiết
nhằm nâng cao chất lợng dạy học và từng bớc đổi mới phơng pháp dạy học theo hớng
hiện đại hoá, không những đáp ứng nhu cầu bộ môn mà còn dần dần tạo cho học sinh làm
quen với phơng pháp học tập hiện đại, giáo viên cũng từng bớc nâng cao kỹ năng, nghiệp
vụ của mình để đáp ứng với yêu cầu công tác trong thời đại mới.
Với bộ môn âm nhạc, đặc thù của môn học là dễ lôi cuốn học sinh với điều kiện
giáo viên giảng dạy phải biết sáng tạo trong phơng pháp truyền giảng, luyện tập kỹ năng
cho học sinh. Các phân môn trong bộ môn âm nhạc đa số đều đòi hỏi ngời học phải có
năng khiếu và thực sự yêu thích. Chính vì thế, việc tìm tòi, sáng tạo các phơng pháp dạy
học tích cực trong bộ môn âm nhạc luôn là nhu cầu cần thiết đối với mỗi giáo viên.
Ngời thực hiện: Võ Xuân Toàn - Trờng THCS Văn Thủy
1
ứ
ng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở tr ờng THCS
Xuất phát từ mục tiêu của bộ môn, đặc biệt là từ mục tiêu năm học 2008-2009 này
Năm học đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin bản thân tôi đã nhận thấy đợc tầm
quan trọng của công nghệ thông tin trong giảng dạy nên đã mạnh dạn chọn đề tài: "ứng
dụng công nghệ thông tin trong dạy học âm nhạc ở trờng THCS"

B. GIảI quyết vấn đề:
I. Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của đề tài.
1. Cơ sở lý luận.
Cùng với công nghệ sinh học, CNTT đã và đang là những khoa học mũi nhọn của
thế kỷ 21. Nó là một trong những động lực quan trọng nhất của sự phát triển xã hội, cùng
với một số ngành công nghệ khác, CNTT đã góp phần làm biến đổi sâu sắc đời sống kinh
tế, văn hóa xã hội của thế giới hiện đại.
Với những tiến bộ nhanh chóng và kì diệu của kỹ thuật máy tính và kỹ thuật viễn
thông trong vài thập niên gần đây, CNTT thực sự đã xâm nhập sâu rộng vào khắp mọi nơi

đem lại những thành tựu to lớn tạo nên những chuyển biến cơ bản trong nền kinh tế, giáo
dục
Thực hiện chủ trơng của Đảng và nhà nớc, cùng với xu thế phát triển chung của
khoa học kỹ thuật, việc ứng dụng CNTT trong ngành giáo dục trong những năm gần đây
đã đợc đẩy mạnh và có sự chuyển biến tích cực. Đặc biệt trong năm học này Bộ trởng Bộ
giáo dục và đào tạo ra chỉ thị số 55/2008/CT-BGD ĐT ngày 30/9/2008 về tăng cờng
giảng dạy, đào tạo và ứng dụng CNTT trong ngành giáo dục giai đoạn 2008-2012. Đặc
biệt năm học 2008-2009 đợc chọn là Năm học đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin,
đổi mới quản lí tài chính và triển khai phong trào thi đua xây dựng trờng học thân thiện,
học sinh tích cực. Hởng ứng chỉ thị của Bộ giáo dục và đào tạo phòng GD-ĐT huyện Lệ
Thủy đã có kế hoạch Đẩy mạnh vận dụng công nghệ thông tin giai đoạn 2008-2010.
Nhận thức đợc tầm quan trọng của công nghệ thông tin trong năm học này bản thân đã cố
gắng để học hỏi và ứng dụng vào giảng dạy bớc đầu tạo bớc đột phá về ứng dụng công
nghệ thông tin trong giáo dục và tạo tiền đề để phát triển hơn nữa trong những năm tiếp
theo góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục nhằm nâng cao chất lợng bộ môn mình giảng
dạy.
2. Cơ sơ thực tiễn.
a. Về phía nhà trờng.
Âm nhạc là một môn học độc lập trong chơng trình THCS. Vì vậy việc dạy và học
phải nghiêm túc, có kiểm tra, thi đánh giá cuối năm và kết quả là một trong những tiêu
chuẩn để xét lên lớp hay tốt nghiệp bậc học. Song thực tế hiện nay cho thấy rằng bộ môn
này cha đợc sự quan tâm của học sinh và phụ huynh.
Cơ sở vật chất cho việc dạy và học âm nhạc ở THCS còn thiếu thốn và nghèo nàn,
nhà trờng cha có phòng dạy âm nhạc riêng. Nhạc cụ, băng, đĩa nhạc kém chất lợng, tranh
ảnh để phục vụ cho việc dạy học bộ môn âm nhạc còn thiếu nhiều tuy đã đợc nghiên cứu
và sản xuất nhng cha đủ đáp ứng cho dạy - học âm nhạc, sách đọc thêm và các tài liệu
tham khảo khác rất hiếm. Giáo viên phải tự tìm tài liệu, su tầm ĐDDH. trong khi đó yêu
Ngời thực hiện: Võ Xuân Toàn - Trờng THCS Văn Thủy
2
ứ

ng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở tr ờng THCS
cầu của bộ môn lại cần phải có những trang thiết bị hiện đại (video, đài đĩa, máy
chiếu ) để phục vụ cho việc dạy và học.
b. Về phía học sinh.
Đối với học sinh trờng THCS Văn Thủy đa phần các em là con em nông thôn và
lao động tự do nên các em ít đợc quan tâm đến việc học tập. Vì vậy với môn học âm nhạc
cũng không ngoại lệ, học sinh không lo học, vì thế hiểu biết về âm nhạc đang còn hạn
chế, cha sâu rộng, không kích thích các em học tập. Đa phần các em bị chi phối, ảnh h-
ởng về các môn chính, môn phụ. Các em phải tập trung cho các môn chính, lo cho thi, lo
đánh giá, nên phần nào sao nhãng việc học môn âm nhạc.
c. Kết quả của thực trạng trên.
Từ thực trạng trên bản thân đã tự tận dụng những thiết bị dạy học sẵn có, đồng
thời phải tự sáng tạo su tầm thêm nh: Nhạc cụ gõ đơn giản, trang ảnh về nhạc sĩ và băng
đĩa nhạc... Đặc biệt năm học này với mục tiêu là ứng dụng CNTT vào trờng học nên BGH
nhà trờng đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để sắm máy chiếu qua đầu giúp bản thân có điều
kiện để tìm hiểu, nghiên cứu các phần mềm liên quan đến bộ môn để đa vào thực nghiệm
trong giảng dạy và bớc đầu đã thu đợc những kết quả nhất định.
II. Những giải pháp thực hiện:
Cũng nh các môn học khác, môn học Âm nhạc nhằm trang bị cho lớp trẻ một trình
độ văn hóa âm nhạc trong một tổng thể của chơng trình giáo dục toàn diện. Nội dung
môn âm nhạc sẽ phải bao gồm một số kỹ năng tối thiểu về ca hát, những vấn đề về lí
thuyết âm nhạc sơ giản, hớng dẫn nghe nhạc, tìm hiểu âm nhạc giúp các em nâng cao
năng lực cảm thụ và yêu thích môn học này.
Quan niệm và cảm xúc của mỗi ngời trớc nghệ thuật luôn khác nhau, từ quan niệm
đó nảy sinh ra nhiều ý tởng và trờng phái khác nhau trong nghệ thuật do đó trong quá
trình giảng dạy âm nhạc giáo viên cần tạo mọi điều kiện để học sinh phát huy đợc những
cảm xúc nghệ thuật trong học tập.
Muốn làm đợc điều đó giáo viên cần ứng dụng CNTT trong giảng dạy bộ môn của
mình vì đó là một sự đổi mới trong phơng pháp giảng dạy âm nhạc ở cấp THCS. Hiện
nay, ngoài các thiết bị nghe - nhìn rất phong phú và hiện đại; các phần mềm soạn nhạc,

hoà âm cũng đợc phát triển không ngừng. Việc nghiên cứu và ứng dụng một chức năng
nhỏ trong các phần mềm ấy đa vào trong dạy hát hoặc tập đọc nhạc rất thuận tiện bởi tính
năng chung của các phần mềm này là rất dễ sử dụng, không đòi hỏi ngời dùng phải có
kiến thức chuyên sâu về máy tính, ngời sử dụng chỉ cần tiếp cận và khai thác một vài lần
là có thể sử dụng thành thạo. Bên cạnh đó, ngoài sự hỗ trợ của các thiết bị nghe - nhìn,
giáo viên có thể kết hợp các phần mềm này trong giáo án điện tử, đảm bảo việc truyền
giảng kiến thức và luyện tập kỹ năng cho học sinh sẽ đợc thực hiện một cách linh động,
giờ học hát cũng nh giờ học tập đọc nhạc sẽ đợc thực hiện một cách nhẹ nhàng nhng
không kém phần sinh động, học sinh sẽ cảm thấy thích thú khi thực hành bộ môn và kết
quả giờ học sẽ đợc nâng cao rõ rệt.
Trên thị trờng hiện nay có rất nhiều phần mềm dùng để soạn nhạc, hoà âm phối
khí. Các phần mềm đều có lĩnh vực ứng dụng nhất định và có tính chuyên biệt khá rõ nét
nhng nhìn chung khi sử dụng đều có đặc điểm tơng đối giống nhau từ thao tác soạn, chữa
giai điệu, hoà âm, ghi âm nên việc sử dụng cũng khá dễ dàng. Các phần mềm này đa số
Ngời thực hiện: Võ Xuân Toàn - Trờng THCS Văn Thủy
3
ứ
ng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở tr ờng THCS
không đòi hỏi máy tính phải có cấu hình cao nên việc phổ biến cũng thuận lợi. Đa số
phần mềm soạn nhạc hiện nay đều chạy đợc trên môi trờng Windows nên việc cài đặt, sử
dụng rất thuận tiện.
Thiết bị dạy học môn âm nhạc cũng đơn giản và dễ tìm kiếm ngoài thị trờng. Một
trong những thiết bị cần thiết nhất cho bộ môn là đàn phím, hiện nay đã đợc trang bị và
sử dụng hiệu quả. Kế đến là thiết bị nghe - nhìn và thiết bị giao tiếp giữa đàn Organ với
máy tính (MIDI Cable). Nếu soạn giảng bằng giáo án điện tử thì các thiết bị trên đã đợc
tích hợp trong hệ thống máy tính nên việc giảng dạy một tiết học âm nhạc sẽ đợc thực
hiện một cách đơn giản, không cầu kì trong việc chuẩn bị đồ dùng dạy học, phòng ốc.
1. Hớng dẫn sử dụng phần mềm ENCORE trong Âm nhạc:
- Trớc hết phải cài đặt phần mềm ENCORE vào máy vi tính
- Khởi động vào chơng trình ENCORE sẽ hiển thị màn hình nh sau:

Riêng
thanh công cụ ( NOTES ) chúng ta có thể di chuyển sao cho thuận tiện cho việc chép
nhạc.
Do đặc trng của các bài hát và bài TĐN hay những ca khúc đợc giới thiệu trong
Âm nhạc thờng thức đều sử dụng khuông nhạc đơn nên chúng ta dùng Ctrl+N sẽ xuất
hiện màn hình
Sau đó bấm OK màn hình sẽ xuất hiện dạng:
Ngời thực hiện: Võ Xuân Toàn - Trờng THCS Văn Thủy
4
Chn s 1
1111
Chn Single Staves
ứ
ng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở tr ờng THCS
Khi đã xuất hiện hình trên thì chúng ta vào các chức năng để điền những thông tin
cần thiết vào bản nhạc sau đó thì Click vào thanh công cụ những nốt nhạc có trong bài
TĐN hay bài hát sau đó kéo chuột đến khuông nhạc và Click vào. Sau khi viết hoàn chỉnh
các nốt nhạc chúng ta tiến hành viết lời :
Click vo thanh công c cho n xut hin thanh Graphics (có th vo [Windows
Palette Graphics] ta cng c thanh Graphics.
- Click vo biu tng ch T, báo hiu Encore ang ch ghi chép. Trên
thanh Menu ch Notes i thnh ch Text (Encore i t ch ghi notes sang ch
ghi ch. Click vo Text, chn Font s xut hin nh sau.
- Chn Font ch, kiu ch, c ch, lúc ny Click vo ni mun ghi li chng trình
hin ra mt ô ch nht dng :
- Bm chut chm en v rê v phía phi để tạo vùng ghi lời.
L u ý : Khi chép xong, ô ch nht s bin mt. Nu chúng ta mun vo li sa
li thì chuyn vo ch ghi li v Click chut di hng li nhc, ô ch nht s xut
Ngời thực hiện: Võ Xuân Toàn - Trờng THCS Văn Thủy
5