Các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm

Trường THCS Trần Phú
Giáo viên dạy: Nguyễn Thị Kiều Oanh



I. Tự sự và miêu tả trong văn bản biểu cảm:
1/ Yếu tố tự sự, miêu tả trong bài th¬
“Bài ca nhà tranh bị gió thu phá”
của Đỗ Phủ.



Đoạn 1: Tù sù vµ miªu t¶
-Tự sự ( Hai câu đầu)
-- Miêu tả (Ba câu sau)
=> Có vai trò tạo ra bối cảnh chung cho
bµi th¬
Đoạn 2: - Tự sự kết hợp với biểu cảm
-Tự sự: Trẻ con cướp tranh và tác giả quát tháo
=> Biểu cảm: sự uất ức của tác giả
Đoạn 3: - Tự sự , miêu tả
và hai câu cuối biểu cảm
=> Cam phận
Đoạn 4: Trực tiếp biểu cảm.
=> Tình cảm cao thượng, vị tha
vươn lên sáng ngời.


[?] Vậy các yếu tố tự sự , miêu tả trong bài thơ nó
đóng vai trò gì để tác giả thể hiện cảm xúc?
Trả lời:

*Các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài thơ nó đã
gợi ra đối tượng biểu cảm để tác giả gửi gắm cảm
xúc .


2/ Các yếu tố tự sự , miêu tả qua đoạn văn trích : “ Tuổi thơ im
lặng” của Duy Khán.
[?] Em hãy chỉ ra các yếu tố tự sự, miêu tả và cảm nghĩ của tác
giả trong đoạn văn?


- Miêu tả: tả bàn chân của bố: Những ngón chân khum khum, gan
bàn chân bao giờ cũng xám xịt và lỗ rỗ, bao giờ cũng khuyết một
miếng, không đầy đặn như gan bàn chân người khác, mu bàn chân
mốc trắng, bong ra từng bãi, lại có nốt lấm tấm.
- Tự sự: kể về cuộc đời của người cha đi làm ăn vất vả bằng đôi
bàn chân ấy: Bố đi chân đất…………….nó theo bố đi xa lắm.
+ Đêm nào bố cũng ngâm nước nóng…..tài nào xoa bóp khỏi.
-Biểu cảm: tình thương đối với người cha: “Bố ơi!...đã thành
bệnh”.


** Yếu tố biểu cảm không thể bộc lộ được vì không có
đối tượng để người viết gửi gắm cảm xúc.


*Kh«ng nªn t¶ hoÆc kÓ ®Èy ®ñ sù viÖc phong c¶nh
mµ ph¶i chän nh÷ng chi tiÕt gîi c¶m

*Tự sự và miêu tả ở đây nhằm khêu gợi cảm

xúc,do cảm xúc chi phối chứ không nhằm mục đích
kể chuyện, miêu tả đầy đủ sự việc, phong cảnh .


I. Tự sự và miêu tả trong văn bản biểu cảm:
II. Ghi nhớ:
* Muốn phát biểu suy nghĩ , cảm xúc đối với đời
sống xung quanh, hãy dùng phương thức tự sự và miêu
tả để gợi ra đối tượng biểu cảm và gủi gắm cảm xúc.
* Tự sự và miêu tả ở đây nhằm khêu gợi cảm xúc ,
do cảm xúc chi phối chứ không nhằm mục đích kể
chuyện, miêu tả đầy đủ sự việc, phong cảnh.


I. Tự sự và miêu tả trong văn bản biểu cảm:
* Ghi nhớ: (SGK – 138)
II Luyện tập:
Bài tâp 1: ( Trang 138 SGK)
Kể lại nội dung : “Bài ca nhà tranh bị gió thu phá” – của Đỗ Phủ
bằng bài văn xuôi biểu cảm.
Gợi ý:
- Miêu tả:
+ Cảnh nhà tranh bị gió thu phá.
+ Cảnh trẻ con cướp những tấm
tranh.
+ Cảnh ngôi nhà bị
mưa dột, ước át…
- Tự sự:
+ Gió
thu thổi tốc mái nhà.

+ Việc trẻ con cướp những tấm tranh.
+ Sự rét buốt trong đêm tối…
- Biểu
cảm: + Vượt lên trên nỗi bất hạnh của cá nhân,
ông đã thể hiện tấm lòng cao thượng, vị tha…


I. Tự sự và miêu tả trong văn bản biểu cảm:
* Ghi nhớ: (SGK – 138)
II Luyện tập:
Bài tập 1: (Trang 138 –SGK)
Bài tâp 2: ( Trang 138 SGK)
Dựa vào văn bản: “Kẹo mầm” Của Băng Sơn viết lại thành một bài
văn biểu cảm.
Gợi ý:
-

Tự sự:

- Miêu tả:
- Biểu cảm:

+ Kể lại việc đổi tóc rối để lấy kẹo mần.
+ Cảnh chải tóc của mẹ ngày trước và hình
dáng của mẹ.
+ Thể hiện nỗi nhớ thương mẹ.


II. Ghi nhí:
*Muốn phát biểu suy nghĩ cảm xúc đối với đời

sống xung quanh , hãy dùng phương thức tự sự và
miêu tả để gợi ra đối tượng biểu cảm và gửi gắm
cảm xúc.


I. Tự sự và miêu tả trong văn bản biểu cảm:
* Ghi nhớ: (SGK – 138)
II Luyện tập:
Bài tập 1: (Trang 138 –SGK)
Bài tập 2: (Trang 138 –SGK)
Bài tâp 3: Việc đưa các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn biểu cảm
có tác dụng gì?
.
A Yếu tố tự sự và miêu tả làm cho người đọc quan tâm.
B

Yếu tố tự sự và miêu tả giúp cho đoạn văn kéo dài.

C

Yếu tố tự sự và miêu tả giúp cho bài văn không tẻ nhạt.

D

Yếu tố tự sự và miêu tả giúp cho bài văn sinh động, cụ thể


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
a)Bài vừa học:
- Học thuộc ghi nhớ SGK/ 138

- Vận dụng các yếu tố : Tự sự, miêu tả để tạo lập văn bản biểu cảm
- Sưu tầm và chép các đoạn văn, bài văn biểu cảm để làm tư liệu.
b)Bài sắp học:
- Soạn bài: “Cảnh khuya” và “Rằm tháng giêng” Của Hồ Chí Minh.
– Đọc và tìm hiểu chú thích SGK/141.
– Trả lời các câu hỏi phần đọc- hiểu văn bản.
– Sưu tầm một số bài thơ, câu thơ của Bác Hồ viết về trăng hoặc cảnh thiên
nhiên.