Yêu thương và tự do

TU sAcH NGVdI Mi;, TOT

www.asach.com. vn


•

Ngvoi me t6t hon la ngvoi thay t6t

(ai. xuat bani
•

Trv<'lng thanh cung con

•

NgVoi cha t6t heln la ngVoi thay t6t

•

Cha me la giao vien am nhQ.c t6t nhat

•

•

•

HQ.nh phUc lam b6

s6 tay nuoi d<;ty con

s6 tay phat tri�n cua

tre

•

Cho den mau giao thi da mu(>n

•

Bach khoa toan thv nuoi dQ.y tre



Quang Van
rat mong nhan dlJQC g6p y cua b�n dc;>c
Mc;ii y kien xin gtii ve Email:

q

Quang Van

www.quangvanbooks.com

<:t:fQm w>
iHt : -!·l-I.t�
Copyright© 2009 by -!·Ht�
it:.::.:

All rights reserved.

Viet N amese Translation Copyright © 2013 by� 1i1 t .it 1{at� !il iS � ($}" � .ij
The work: Love and Freedom
The Author: Sun Rui Xue
Copyright© 2009 by Sun Rui Xue
All rights reserved.
Vietnamese Translation Copyright© 2013 by Quang Van Media and Books Jointstock Company
Ran quy�n: Han NgQc
Bien tiip: Nguy�n Ha
Sua ban in: Nguyen Linh

HQ'p dong xuat ban dUQ'c ky giua Cong ty Co phan Sach va Truyen thong Quang Van vai tac
gia Ton Thw Tuyet
Ban quyen ban tieng Vi¢t Yeu thU'cmg va flt do © Cong ty Co phan Sach va Truyen
thong Quang V a n 2013.

�

Ban quyen tac p ha m da dlJQ'c bao h(>. Mqi hlnh thuc xuat ban, sao ch 1,1p, phiin phoi duoi

d ng in an hoac van ban di¢n tli, d�c bi¢t la vi¢c phat tan tren m�ng Internet ma khong c6 Sl!
cho phep bang van ban cua Cong ty Co phan Sach va Truyen thong Quang Van la vi ph�m phap
lu a t va lam ton hai den quyen IQ'i cu a cong ty va tac gia. Khong ung h(>, khuyen kh kh nhClng

hanh vi vi ph�m ban quyen.
Chi mua ban ban in hQ'p phap.

Bie n m1,1c tren xuat ban pham cua Thllvi'n Qu6c gia Vi't Nam
TonTh1,1yTuyet

Yeu thuang vii ti!do t Ton Thl!Y Tuyet ; Nguyen Le Huang dich. - H. : Van hc;ic ; C6ng ty Sach vii Truyen

thong Quang van, 2013. - 383tr.; 21cm
ISBN 97860469041 75

1. Giao d1,1c gia dinh 2. Phuong phap giao d1,1c 3. Tre em
649-dc14
VHF0043p-CIP


TON THl,JY TUYET

AS3ch

www.asach.com. vn

•

NGUYEN LE HUONG dich

NHA XUAT BAN v AN HOC



LOI GIOI THI�U
Khi duqc Cong ty Co phan Sach va Truyen thong Quang
Van mm viet lOi gi6i thi�u cho ban dtch cua tac ph�m "Yeu
thuong va h,r do" cua tac gia Ton ThlJy Tuyet, chting toi kha
ba ngavi chua biet nhieu ve tac gia, do d6 can d9c quyen sach
384 trang nay ngay de tim hieu ro rn)i dung.
Toan b9 quytfo sach baa g6m 22 chuong; n(>i dung dva

tren nhfrng quan diem Va nguyen tii_c giao dlJC chinh CUa

mi

bac si Maria Montessori, nguOi de xu6ng phuong phap giao
dl,l.C tre tho Montessori hi�n duqc ap dl,lng tren khiip the gi6i
va cung la nguOi da thanh l?p to chuc AMI (Association
Montessori Internationale) sau nay. M6i chuong sach trinh bay
m(>t khia qnh trong each tiep c?n v6i tre tho theo triet ly giao
dlJc Montessori v6i nhfrng lu?n diem va nhieu vi d1,1. minh hQa
day xac th\fC dugc rut ra

ru

chinh ban than tac gia trong qua

trinh tiep xtic v6i con cua minh va cac be xung quanh.
Tac gia ket hqp v6i vi�c trich dan cac phat bieu cua bac Si
Maria Montessori va m(>t so hQc gia tam ly hQc de chU:ng minh
cac quan sat cua minh va them nhieu ghi chti rat hfru ich.


TON TH{.N TUYET

Ban dich ltru loat, ngon tu de hieu khien doc gia de tiep
c�n v&i cac quan ni¢m giao dl,lc Montessori. Cuon sach ding
cho thay tac gia CO Cai nhin sau Sele ve giao dl,lC con nguOi Va
hieu r6 cac nguyen ly giao dl,lc tre tha cia bac si Montessori.
Do tac phftm minh h9a cac truang hqp xay ra trong dOi song
thvc tien ve vi¢c nuoi dc;ty tre 6 m()t nu6c c6 van h6a kha gan

gui v&i xa h()i Vi¢t Nam, nen nguOi d9c se de nh�n ra nhfrng
tinh

huong ma chinh minh cung da rung trcii nghi¢m, qua d6

nh�n ra ding triet ly giao dl,lc Montessori mang tinh pho quat
va c6 the ap dl,lng cho chinh minh!
Chung ta c6 the cv the h6a phuang phap giao dvc
Montessori b�ng ba dinh cua m()t hinh tam giac v&i moi quan

h� tuang tac mang tinh m?t thiet, d6 la tre em, nguOi l6n va
moi truang.
Ngoai m6i truang v?t chat, "moi truang duqc chuftn bf'
don gia n, sc;tch se, c6 tr�t tv, duqc thiet ke v&i tinh thftm my
cao cung cac h9c cv mang tinh khoa hQc chinh xac, theo tieu
chuftn ma Maria Montessori da de ra, thi tre con ccin m()t moi
truang tinh than ccin thiet cho sv phat trien toan di�n de tr&
thanh con nguOi theo dting nghia. Trong moi truang tinh than
ay can c6 du hai yeu to yeu thuang va tl,l do.
Hai yeu to nay doi hoi Sl,l ton trc;mg & ca chu the I§n khach
the trong cac moi tuong quan gifra nguOi v6i nguOi (gifra tre
em va nguOi 16n, gifra tre em va tre em), gifra nguOi v6i m6i
truang xung quanh tre.
ii


Loi GIOI THlf.U

N(>i dung quyen sach t�p trung vao giai doc;in phat trien
dau tien cua con nguOi, nhat la giai doc;i n ti:r 3 den 6 tu6i. Tre

em & giai do;;t.n nay c6 nhiing net d<)c thu: tre c6 b9 6c va tam
thuc tham hut, man cam v6i cac kich thich giac quan, luon
hanh d(>ng du6i S\f hu6ng dan cua nhiing thoi thuc rn)i t;;t.i
manh li�t. Day la giai do;;t.n tang tru&ng nhanh ve ca the ll:fC
va tri ll:fC. Tre cling co nhiing an tm;mg, kinh nghi�m va ngon
ngfr da hap thv b giai do;;t.n ti:r O den 3 tu6i, hu6ng t6i Sl:f d(>c
l�p ve v�n d(>ng, chuc nang de t\f dtnh hinh tri tu� va nhan
each cua ban than.
Cac khai ni�m tri:ru tm;mg ve h,t do va yeu thuong dugiai m<)t each rat Cl,l the, d� hieu qua nhiing VI d1,1 sinh d<)ng
trong "Ngoi nha cua tre".
Tl:l do la nhfrng gi tre trai nghi�m trong sinh ho;;t.t hiing
ngay: Tre duQ'C tv ch9n Iva cong vi�c c6 mvc dich, y nghia cho
minh va hoan tat vi�c ay trong khoang thOi gian n6 can ma
khong bt ngum khac gian do;;t.n, duqc h,t do sinh ho;;t.t theo nhtp
di�u va toe d9 phat trien cua ban than. Tre tim duQ'C S\f th6a
man trong vi�c tre ch9n, chu khong phcii lam de vi.ra long
nguOi 16n. Tre duQ'C tv do giao tiep v6i cac tre khac trong sinh
ho;;t.t cua minh.
Nhung h,t do luon di doi v6i ky lu�t h,t giac va tinh than
trach nhi�m: Tre t\f d9n m6n h9c Cl,l da ch9n, tra n6 ve ch8 cu,
de m(>t b;;t.n khac dang kien nhan cho dq.i den phien dung.
iii


TON THt,JY TUYET

Yeu thuong khong phai lam tren dau rnoi ch6t hrm. Trong
phuong phap giao dl,lc nay, ngum l6n khong phai la ngum chi
huy ma la ke kien nhan quan sat, ton tr9ng nhip di�u va toe

d(> phat trien cua tre.
Con tre em thi sao? Tre em duqc thl!c hanh phong each
t.lng XU trang nha va 4ch thi¢p. Tre 16n c6 the chi dan them cho
tre nh6, tre nho quan sat va hQC them tu tre 16n. Trong cai xa
h(>i thu nho nay, cac em hQC hoi va giup do Ian nhau. Dieu nay
xay ra t\,f nhien, kh6ng do ngum 16n sai baa hay yeu cau. Trong
m6i truang ay,

Sl:f

c(>ng tac dUQ'C khuyen khich, phan thuang

va S\J q1nh tranh bi vcing bong, each hanh XU v6i b?O ll!C, lam
t6n thucmg ngum khac hay thi�t hc;ii den rn6i truc'mg la nhfrng
dieu khong duQ'C chap nh�n.
Tat ca nhfrng dieu nay deu nhan ID?nh den tclm quan tr9ng
CUa hai yeu to t\,f do Va yeu thuong trong linh VlJC giao dl,lC,
phat trien con ngum tu tam be.
Tre tha la cha m� cua loai ngum, la nhfrng m.lm non tucmg
lai cua dat nu6c, la nhtmg tang da goc lam nen cho m(>t xa h<)i
hai hoa, m<)t dat nu6c cuc'mg thtnh va m<)t the gi6i hoa binh
m ai sau. Dau tu kh6ng dung muc va bo qua giai OO?TI phat
trien nay cua tre la m<)t thieu x6t va sai lse dan den m(>t h� Ivy tram tr9ng kh6 thao go. Qua 10i tl!a
ng<'in g9n, cuon sach muon ham y nh<'in gUi t6i nguOi d9c la tre
tha phcii duQ'C phat trien toan di¢n trong bciu khong khi yeu
thuong va tl! do thi hy v<;mg ve m<)t xa h(>i hoa binh m6i c6 the
tr& thanh hi¢n thl:fC.
iiii

LOI GIOI THIEU

Tv do khong hi¢n hfru nha xin cho; yeu thuong khong ton

t"1.i neu khong dugc ap u va vun trong. Ca hai cung dong hanh,
ca hai deu doi hoi SlJ tran trQng, nang niu, nuoi du6ng tinh te.
Ova tren quan ni¢rn va tinh th.in d6, chung t6i tran trong

gi6i thi¢u tac ph�rn "Yeu thuong va tv do" cua Ton Th\ly
Tuyet. Hy VQng qui d<)c gia se c6 dtp tirn h ieu them ve phuong
phap giao dl,l.C tre tha nay Va bu6c d.iu CO the t1ng dl).ng n6 vao
dm song thuang nh?t khi tiep c?n v6i con tre. D6 phai chang

Cling la each tot nhat ma ngu(Yi 16n chting ta CO the tich Cl,lC g6p
phS.n vao vi¢c t"1.0 dtJng nen m<)t xa h¢i hoa binh, binh dclng

va bac ai.
Nghiem Phuong Mai
©Nghiem Phuong Mai, 2013

11111


. ·�

.

.�

'

>

LOI CAM ON

)

�

)

CUA DOC GIA

Toi cam thay may min vi da dQc cuon sach nay vao Ilic
con toi du<;YC 1,5 tu6i. Toi thl!c Sf!dUQ'C tdy nao, cam thay minh
phai hQC l�i ra't nhieu dieu trong phuang phap giao dµc con.
Sau d6, toi da d�t them ra't nhieu cuon sach khac ve giao dµc,
vi giai do;;m tru6c 6 tu6i cua tre VO dmg quan tr<;>ng.
To Quan Khang

Tac gia cuon sach nay c6 the n6i la ngu&i Trung Qu6c
phat huy tot nh.ft phuang phap giao dµc Montessori, tac gia
hieu sa u sic nhiing tinh tliy trong ph uang phap giao dµc
Montessori, ket h<;rp v6i d�c sic Trung Quoc, giang d�y va
hQC t�p VO cimg thong suot, thu dUQ'C kha nhieu ]Qi ich. Ve
nhiing van de h�t nhan va then chot lien quan den giao dµc
tre nh6, tac gia da trinh bay du&i g6c d<) gicio dµc tir khi con
Ja tre nho den khi tru6ng thanh dUQ'C ket h<;rp Vf dµ fh f!C tien

cua ra't nhieu ngum 16n, d<;>c xong khien phµ h uynh c6 nhieu
cam nh�n va nh�n thric. De nghj cac b�c phµ huynh nen dQc
de ff! trang bf kien thric cho minh.
tangyu 73
5


Toi vua dQc sach vua ti! trach minh, tt;1.i sao lCJ.i khong dQc
q uyen sach nay s6m hem m(J t chi.it. C u6n sach n6i ve q ua
trinh pha t trien c ua tre hr 0 den 6 tu6i, nay con trai da vao
tieu hQC t6i m6i bi_t dJu phuang phap giii.o dl,lC nay, khong
bie t con kip mra khong? Toi d�c bi�t gi6i thi�u v6i nhling
b�c cha m� c6 con tu 0 den 6 tu6i, hay d9c c u6n sci.ch nay
cang s6m cang tot.

Ivycdy

Thong q ua c u6n sach nay, toi da dQC dUQC tinh yeu thuang
khoa h9c, hoan thit:n va lj tinh c ua m(Jt nha gici.o dµc v6i con
tre, d9c duQ'C 51! quan tam den tl.rng giai doCJn tru6ng thanh,
tl.rng th&i kj nh.;iy cam czia con tre. Cu6n sach thl,l'C 51!Gti. gizip
toi tim duQC m¢t dap an khien tam h6n minh thl,l'c 51! thoai mai.
Day dung la c u6n 5ach hay khong chi phu h9JJ v6i nhiiTig
ngu&i lam cong tac gicio dµc ma n6 con la cuon 5ach VO cung
hifu ich d6i. v6i cac b�c phµ huynh.

M�t LQ'i Thanh Thanh

DAu tien la d6ng nghi�p gi6i thi�u v6i toi ch uong trinh
ph6ng van "Nhan v� t m6i trong tucfo" tren CCTV''> c6 Ton

(*) CCTV (China Central Televisio n) - Dai truyen hlnh trung uong

Trung Qu6c.
6


Th µy Tuyet lam khach m&i d�c bif t/ th� t la chan d(Jng/ tiep

theo la kh6ng ngirng tim kiem/ da u tien m ua "Yeu th uong

va t1,1 do", ''Nim bit th&i ky nh�y cam c ua tre", con c6
"Kham pha tre" (The Discovery of the Child)/ //Bi dn tre tha"
(The Secr e t of Childhood) czia tac gia Maria Mon tessori...
D9c xong t6i cam thay nh u ngu&i bit da u mic chzing roi lo.;'1.n
am anh c uang ch€, t6i da gi&i thi�u v&i t;ft ca b.;'1.n be va d6ng
nghi(!p c6 con cai, va sue anh h u6ng czia nhilng c uon sach
nay q ua th 1,IC kh6ng nho.

M� H<)i H<)i

Toi cho r�ng/ c uon sach nay la m(Jtccinh cua, m&canh cua/

phat hi�n con tre, phat hifn chinh minh .. .

M� Dong Dong

Sa u khi pha t hi�n c uon sach nay/ t6i th1,1c Sl,1 ham me)
n6 m(J t each c u6ng nhi(!t/ kh6ng bie t t6i da dQc di d9c l�i
bao nhie u Jan. Cuon sach da danh thzic tinh ye u trong t6i
khien ca con ngu&i t6i bong tr & nen dj u dang va bao d ung

v&i m9i thu x ung q uanh minh. Con trai t6i da 4 tu6i, cha u
dUQ'C }6n Jen trong ye u th uong Va tl,1 do/ VO cimg thong
minh; b&i v�y t6i m uon cam

cm

c u6n sach nay, cam

071

nha

gicio Ton Thµy Tuye't!
M�

Ti�u L<)c
7


Truac khi con ra d&i mc)t thang, toi va chong vo tinh xem
duc;rc mc)t lo<;J.t nhzmg ch uang trinh ve th&i ky nh<;J.y cam c ua
tre tren kenh tre em c ua CC TV. L uc d6, chung toi bang hoang
nh�n ra r�ng, "Hoa ra minh con c6 the hieu tre theo each
nay". Sa u d6, b6i. trong khi tim c uon "Nim bit th&i ky nh<;J.y
cam c ua tre", chung t6i VO tinh phat hi(!n c uon "Ye u thuang
va tz,r do". Th�t khong ng&, "Yeu thuang va tz,r do" cang khien
toi chan d(mg han niia. C uon sach nhu sQ'i day xich xau chuoi
}<;J.i nhiing cam giaC Vl,lfl V� t tr uac nay CUa t6i Ve the gi6i,
khien t6i hieu han ve bo m� t6i, m� chong toi, chong t6i, anh

trai toi, b<;J.n be c ua t6i va hieu ca ban than t6i nua. Nhzmg
dieu nay da gi up cho c uc)c song von da h<;J.nh phz.ic c ua t6i
cang them lap Janh.

Zisexinling

8


Ml)C Ll)C

Lm cam an cua d9c gia
Chuang

1:

......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....................

cA.c EM BE MANG THEO DIEU Gi
DEN THE GIOI NAY
,.,'

,.,

,

'

........ . . . . . . .............. . . .. ........ . ...........

Chuang 2:

BUOC DA.U NHAN BIET THE GIOI

Chuang 3:

sue SANG TAO TU DAU DEN?

Chuong 4:

TRE EM CAN PHAI Tl} cAM NHAN

Chuang 5:

TAM LYVA TRI UJC KHONG GI6NG NHAU

Chuang 6:

TAI SAO TRE EM THICH

.................. ... . .........

. . ...... . ...... ..... ...

31
36
46

,

'

... ... ....... ... . .. .. . ... ... ... ..... ...

55

.... .. ... . ........ .... ...... ....... ....... ..

66

,)

HUA.N LUYEN c.\M GlAC CON DUONG
,..•

,;

,

DUY NHAT DE PHAT TRIEN TRI Ll}C TRE EM
Ch uang 9:

20

QUA TRINH PHAT TRIEN
'

TAM LY N<)I TAI 6 TRE
Chuang 8:

. ...... ....... . .... .....

13

... .....

LAP DI LAP LAI M<)TVIEC?
Chuang 7:

5

,)

,

'

. . ..

83

YEU THUONG LA DAT ME,
YEU THUONG LA ANH MAT TROI,
YEU THUONG LA TAT cA CUA TRE

....... .. ...... ... .. .

1 00

9

Chuang

1 0:

TU YEU THUONG DEN D<)C Li\P

.....

.

....

.. . ..
.

.

. . 1 19

. . .. .

Chuong 11: "DAY" CON CUNG
CO' THE,} LA'

NO DlCH CON
'

Chuong

12:

Chuong

1 3: Tl)

Chuong

14:

,.,

.........................................................

"

,.>

;?

)

LAM THE NAO DE HIEU CON TRE? ....................

1 40

DO VA KY LUAT ................................................

152

TU BO KINH NGHI�M GIAO Dl)C CO KY LAC HAU,
I

I

,..

"

Al

,.!

HUONG TOI TTNH YEU THAU HIEU ....................
Chuong

1 5:

1 28

,

,l

...

,

�

,

164

,.

PHAT TRIEN TAM LY VA TRI TUE,
NM1 YUNG TRI THUC . ..
.

......

........... . .
.

.

. ....... 1 76

........ . .

Chuong 16: THl)C TIEN GIAO Dl)C CUA
"YEU THUONG VA Tl) DO" ..

....

.

.....

.... .... . .... .
..

..

.

. ...

1 81

Chuong 17: vi YEU NEN Tl) NGunN THUAN THEO
'

,

,

,

,..

,

,l

...

VI CO Y CHI NEN CO THE THUAN THEO

10

.

. . . 214
...

..


Chuong

18:

,,

,

BA GIAIDOAN DE TRE
DATDUQCSl)THUAN THEO

Chuong

19:

,,

,,/

,

1

.

. ......... . ..... .... .

..... ... .

227

)

PHAM CHAT UU TU CUA TRE DUQC
HINH THANH NHU THE NAO?
\

�

'

.

. .

. . . ..........

.... .. . .... . .

248

,,

Chuang 20: LAM THE NAO DE
TAO MOT TRUONG TOT CHO CON TRE?
Chuang 2 1: VAN DE TAM LYVASINH LY CUA "AN"

.

262

.

279

...... ... .. ..... . . ....

285

........................................................................................

322

Chuang 22: VAN DE CUA CON TRE TU DAU?
PHV LVC

...........

.......... ...

...

YEU TH UONG vA Tl)DO, QUY TAC vA BiNH DANG

............

323

.............. . .......... ............................ . . .. ....... ..... . .....

358

Tl) DO TRONG QUA TRINH TRUONG THANH
CUA CON TRE

....

11


.·


Chuong 1
,

,

�

'

CAC EM BE MANG THEO DIEU GI
DEN THE GIOI NAY
,�-------------------------------------------- ---------------,,

C6 bao nhieu nguOi tin r�ng tre so sinh da c6 tinh than?

Tin r�ng ngay tu khi sinh ra ban than cac em da an chila m(>t
soc mc;inh tinh than to 16n va se tnrong thanh theo quy lu�t

tru6ng thanh n¢i tc;ii cua ban than cac em? Trong m(>t giai
cfoc;in 6 m(>t d9 tu6i nhat djnh, tre em chi thfch choi nu6c,
choi cat, neu nhu bi nguOi 16n ngan can, chung se phan doi
den CL.mg. Dieu nay rot CUQC c6 y nghia nhu the nao?
', _____________________________________________ ____ ___________ ,


hung ta von khong tin va cling khong biet d.ng,

C ngay tu giay ph t hinh thanh trong b1,mg m�, ban
ti

than thai nhi da ton t?i m<)t sue m?nh tinh than, sue m<:m h
ay se chi dan be nen phat trien nh u the nao, nen sa m6 kham
pha the gi6i ben ngoai ra sao ... Montessori<'> g9i d6 la "Phoi
thai tinh than". Duang nhu dieu nay dang yeu cau chting ta
tin ding .in trong the xac tre sa sinh da c6 tinh than, tinh
than ay phat trien theo sa do da duqc V?Ch scln. Tre em

duang nhu rat yeu

6t,

nhung ban than chting &n chua m('>t

sue m?nh va tiem nang tinh th an

VO

cung to Ian, du sue de

phat trien ma khong can ngum 16n phai them vao bat c u n('>i
dung m6i nao, ma chi can cung cap cho chting moi truang
v a dieu kien phat trien.
C6 kinh nghiem mum nam song cung con tre, chung toi
ngay cang kicn dtnh niem tin nay. Tiep nh�n quan ni�m nay
(*)Maria Montessori (31 /8/1870-6/5/1952) la m<)t bac si va cling
la m¢t nha giao d9c n6i tieng nguc'Yi Y. Ba noi tieng vm phucmg phap
giao d1,1c mang ten minh, dugc su d\mg ph6 bien tren toan the gim.
Montessori chia si,r phat tri tfn con ngu6i lam b6n giai oo<,ln; tu so sinh
den 6 tu6i; tu 6-12 tu6i; tu 12-18 tu6i va tir 18-24 tu6i. Moi giai oo<,ln c6
nhling d�c trung khong gi6ng nhau va tuong ting la cac phuong phap
tiep c�n giao d9c khac nhau cho tirng giai oo(,\n.
14


CHUONG l: CAC EM BF. MANG THEO DIEU Gi Df.N THE GIOI NAY

cling c6 nghia la trong ban than chung ta dang xay ra m9t

cu<)c each m�ng tu tu&ng, b6i vi chting ta luon tin ding tre
em dl,l'a vao ngum 1611 de hinh thanh va phat trien tinh each;
tiep nh�n quan ni�m nay cung c6 nghia la chting ta khong
c6 cho de phat huy tinh t\,l' cao tl! d�i duqc sinh ra tu chinh
S\f tl! ti va cam giac bt kim nen cua minh. Thrn ky vt thanh
nien cua con ngurn kha dai, dai hon thrn ky tien tru&ng
thanh cua tat ca cac loai v�t khac. N6i ngcin thi c6 the la tu
den

0

6 tu6i, n6i dai khoang den 1 2 tu6i. 1 2 tu6i van chua the

rm kh6i m�, phap lu?t guy dinh tuoi tru&ng thanh th\fC S\f
cua m9t dua tre la

1 8 tuoi. Con trong thOi ky nay, cac em v
dang & tr�ng thai yeu 6t can den S\f gitip do cua ngum Um

de tru&ng thanh. Gitip cac em tru&ng thanh khong c6 nghia
la ngum

1611 c6 quyen nhao n�n tinh th.in cua cac em. Neu

nhu the, trinh d¢ cua ca nhan lo�i se bt h� thap. Van de &
day la, chting ta da tl! gan cho minh vai tro "Thuqng de",
"Thuqng de" ctia con tre.

Thm ky nay tre cling khong d.n Sl:f "nhoi nhet" ctia nguOi

16n, ma can S\,l' chufin bi ve dieu ki�n de tv tiep thu. Tuan theo
quy lu?t phat trien nay, tre se duqc phat trien hoan thi�n.

0 nha tre

cua Montessori, cac be nh6 nhat la

1,5 tuoi,

chung t6i da tien hanh khao sat tren cac be tu 1,5 tu6i den

6

tu6i, dua ra nhling do dung h9c t?p c6 trinh d¢ tri ll:fc vuqt qua
d9 tu6i ctia cac be, neu cac co kh6ng ep but)c, kh6ng gay ap
ll:fC, cac be se chi lam theo nhling gi ma ban than mach bao. Vi
dl,l nhu be thich choi nu&c va choi cat, neu dua be ra kh6i d6,
15


TON THIJY Tuvfr
thi cho du la nhfrng do chai va tro chai c6 hap dan den may
cling kh6ng thu hut be, be chi muon chai cat v6i khu6n m�t
v6 cimg ngay ng6, giang gi
ay thi ngurn l6n con biet n6i gi duqc nfra. Tre em biet mlnh
muon gi, neu ngurn l6n ngan can, chung Se khang ClJ den Cung.
Con t 6i cling da trai qua m(>t qua trinh nhu the. Khi
chau hem hai tu6i, bo chau mua hai b�p ng6 , n6i v&i chau:

"Con m(>t bci.p, m� con m(>t b�p".

Chau di den r6i n6i: "Bo

bao cho con an ca ha i b�p ng6 nay". Toi h6i l� i, cho ng t6i

n6i: "Khong phcii, em mot bci.p, con m (>t b<'ip". Toi l�i n6i:
"Bo con n6i con m(>t b<'ip, m� m(>t blip, chu dau phcii con an
het". Y cua toi la con da n6i doi, nhung con toi nghe xong
khuon m�t van khong he thay doi, cu c�u van dt1ng yen &
d6 suy nghi m(>t phut, roi l�i cu the ma b6 di. "Sao l�i the
nhi?". Th�t khong hieu n6i. Nhung roi c6 m(>t ngay, cu c�u

b 6ng c6 cam giac v&i nhfrng vi�c minh da lam sai, khu6n
m�t VO cimg boi roi v a xau ho, khong cho ngurn khac nh<'ic
den. Dieu nay khong phai do ngurn l6n d<;iy db, ma la quy
lu�t phat trien n(>i t� i cua tre da den bu6c nay. Neu ngurn

16n khong de con tre phat trien theo dung quy lu�.t tl! nhien,
ma ra sue ap d�t, ep bu(>c chung se khien sa do phat trien
cua con minh bi roi lo<;in, danh mat luon ca ca h(>i thiet l�p
cam giac d�o due dich thtJC.

ky d�U cua tre SCY sinh Cling
tucmg ttJ nhu rn(>t so loai dong v�t kha c. Vi d1,1 nhu loai
Quy lu�t phat trien th rn

bu6rn, bu6rn rn� thu6ng hay de trt1ng tren choi cay, khi

16

CHUONG 1: CAc EM HE MANG THEO OIF.U Gi DF.N THE GIOI NAY

bu6m non vua sinh ra phai duqc an lo�i la non nhat. V?y
bu6m non lam the nao de an duqc la non? Bu6m non nh�y
cam nhat v&i anh sang, vi the khi vira sinh ra n6 da bo ve
phfa sang nhat, phfa d6 cling chfnh la nhung la non nhat.
Nhung den khi bu6m non dan tru6ng thanh, c6 the an duqc
la gia hem thi cling la hie n6 kh6ng con nh?y cam v&i anh

sang. Qua trinh nay tuan theo quy lu?t phat trien n¢i t?i cua
ban than loai bu6m, khong chtu khong che b&i bat cu h.Jc tac
d¢ng ben ngoai nao.

Chung ta chua tirng lo ling dng m¢t aria tre khong th�
tru6ng thanh, nhung chting ta ICJ.i khong tin rAng c6 nhling hCJ.t
giong tinh than timg t6n tCJ.i trong nc)i tam tre, khong tin rii.ng
ban than tre ciing c6 mc)t q ua trinh tru6ng thanh tl! nhien, theo
dung tr�t fl!, va tre chi can chung ta chu .1n bj cho chung m¢t
moi tru&ng phat tri�n thich hQP. Trong tinh than cua con tre,
chung ta van dang dong vai tro - "Dang

t.;w h6a ".

Chung ta hay xem xem con tre lam the nao de thiet l?p
quan h� hai hoa v&i moi tru6ng de h.,r phat trien. Vi dl,l nhu
ngon ngu, tre em cua bat cu quoc gia va dan t¢c nao deu c6 the
nghe thay va hQC dUQ'C ngon ngfr cua loai nguOi trong the gi&i
day �p am thanh nay. Trong ba nam dau d&i., tre c6 the n�m

dUQ'C nhfrng ngon ngfr CO ban CUa dan tc)c minh, hQC dUQ'C cac
chi tiet trong ngon ngu d6. Qua trinh phat trien nay tuy�t doi
khong ai ke ca nguOi c6 chuyen mon cao c6 the d?y cho tre.
Khong kh6 de chung ta nhc,1.n ra r�ng, tre em tru6c 6 tu6i thich
nhin nguOi 16n lam hem la nghe nguOi l6n n6i. Nang h.Jc ngon
17