Bài giảng ngữ văn 7 bài 27 dùng cụm chủ vị để mở rộng câu luyện tập (tiếp)

Ngữ Văn 7:
DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU

TaiLieu.VN


Kiểm tra bài cũ
?) Có mấy cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động? Trình
bày các cách đó?
Có 2 cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động
- Chuyển từ (hoặc cụm từ ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và
thêm các từ bị hay được vào sau từ (cụm từ) ấy.
- Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng
thời lược bỏ hoặc biến từ ( cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động thành
một bộ phận không bắt buộc trong câu
?) Chuyển đổi các câu sau đây thành câu bị động
Bố tặng
Lan con mèo.
=> Lan được bố tặng con mèo.

TaiLieu.VN


Đú là một tin vui.

1. Đó là một tin vui.
CN

VN

2. Bố về là một tin vui.

C V
CN

TaiLieu.VN

VN


TIẾT 103

DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU

TaiLieu.VN


Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những
tình cảm ta sẵn có (...).
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có luyện những tình cảm ta sẵn có.

VN
CN
Cụm danh từ: là loại tổ hợp từ do danh từ làm trung tâm, kết hợp với
một số từ ngữ phụ thuộc vào nó tạo thành.
Cấu tạo của cụm danh từ

Phô tríc
nh÷ng

Trung t©m (DT)

Phô sau

t×nh c¶m

ta kh«ng cã.
C

nh÷ng

t×nh c¶m

ta s½n cã.
C

2. Bố về là một tin vui.
TaiLieu.VN

C

V

V
V


Ghi nhớ: Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có
hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ vị ( cụm C – V ), làm thành phần của câu hoặc của cụm
từ để mở rộng câu.

TaiLieu.VN

Hãy xác cụm chủ - vị trong câu sau:
Lan học giỏi khiến cha mẹ vui lòng.
C

V

C

CN

TaiLieu.VN

VN

V


Hãy dùng cụm C – V để mở rộng câu sau:
Cả lớp lắng nghe.
Cả lớp lắng nghe cô giáo giảng bài.
C

CN

V

VN

* Chú ý: Không thể đồng nhất cụm C-V để mở rộng
câu với cụm C-V làm nòng cốt câu vì:
Cụm C-V đó chỉ làm thành phần của câu hoặc
của phụ ngữ trong cụm từ để mở rộng câu.

TaiLieu.VN


a. Chị Ba đến khiến tụi rất vui và vững tõm.
a. Chị Ba đến khiến tụi rất vui và vững tõm.
c
c
v
v
CN

VN

- Cụm C – V làm thành phần chủ ngữ
- Cụm C – V làm thành phần phụ ngữ trong cụm động từ

TaiLieu.VN


b. Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tin thần rất hăng hái.
b. Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
c
v
TN
CN

VN

- Cụm C – V làm thành phần vị ngữ

TaiLieu.VN


VN Cụm động từ
CN
c. Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng
như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.
nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm,… trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.

c

v

c

v

- Cụm C – V làm phụ ngữ trong cụm động từ

TaiLieu.VN


d, Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ mới thật sự được
xác định và đảm bảo từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công
công..
V

C

- Cụm C – V làm phụ ngữ trong cụm danh từ
e. Cô Tấm đẹp như tiên giáng trần.
C
V
CN
VN
- Cụm C – V làm phụ ngữ trong cụm tính từ
TaiLieu.VN


Ghi nhớ: Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và
các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính
từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C-V.

TaiLieu.VN


Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong
các câu dưới đây. Mỗi cụm C-V làm thành phần gì.
a/ Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới
định được, người ta gặt mang về

Đợi. . . Lúc vừa nhất, mà…những người… mới định được
C
Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm danh từ
TaiLieu.VN

V

b/ Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn
Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn
C

CN

V
VN

Cụm C-V làm vị ngữ
c/ Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta thấy hiện
ra từng lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không có mảy may một chút bụi
nào.
Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, . . ..
C

V

cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm danh từ
TaiLieu.VN


hiện ra từng lá cốm sạch sẽ. . . mảy may một chút bụi
C

V

cụm C-V làm phụ ngữ cho cụm động từ

d/ Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình
Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình
C

C

V

V
CN

VN

Cụm C-V làm chủ ngữ; Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm động
từ
TaiLieu.VN


Hướng dẫn về nhà :
- Làm bài tập : Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ của em về
mái trường có sử dụng câu có cụm C-V được mở rộng.
-Học thuộc ghi nhớ SGK, hoàn thành các bài tập.
- Xem trước bài : Tìm hiểu chung về phép lập luận giải
thích .

TaiLieu.VN


Ngữ văn: Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

a. Chị ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.

c

c

v

CN

v

VN

=> Cụm C-V là chủ ngữ và phụ ngữ trong cụm động
từ để mở rộng câu.
TaiLieu.VN


. Lan học giỏi.

Lan học giỏi khiến cha mẹ vui lòng.
Dùng cụm C- V làm
thành phần CN

C - V

CN

TaiLieu.VN

C - V

-

VN

Dùng cụm C – V làm
thành phần phô sau cña
Côm ®éng từ


Trả lời: Cấu tạo của các cụm danh từ
Phô tríc

Trung t©m (DT)

Phô sau ( §N)

nh÷ng

t×nh c¶m

ta kh«ng cã.

nh÷ng

t×nh c¶m

ta s½n cã.

Câu hỏi: Nhận xét cấu tạo của các định ngữ
trong
mỗi
cụm
Trả
lời:
Các
cụmdanh
danhtừtừtrên?
có định ngữ là một cụm
chủ vị:
TaiLieu.VN

- ta / không có
- ta / sẵn có


Ngữ văn: Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?

(1) những tình cảm ta không có
c

v

(2) những tình cảm ta sẵn có
c

TaiLieu.VN

v


Ngữ văn: Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?

2.Nhận xét
(?) Nhận xét cấu tạo ngữ pháp của cụm từ “ ta
không có.”, “ ta sẵn có” ?
-Cụm danh từ “ta chưa có.”, “ta sẵn có.” có cấu tạo
giống cấu tạo của câu đơn bình thường, là một cụm
chủ – vị.
-Là phụ ngữ bổ sung ý nghĩa cho danh từ “ tình
cảm”. Như vậy cụm C-V đã được sử dụng làm
thành phần của cụm từ để mở rộng câu.

TaiLieu.VN


e. Tay cầm quyển sỏch, Lan bước xuống cầu thang
CN

VN

CN

VN

Tr.N cách thức

Cụm C-V là trạng ngữ cách thức để mở
rộng câu.

TaiLieu.VN


Ngữ văn: Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?

II. Các trường hợp dùng cụm C – V để mở rộng câu
* Bài tập : Hãy dùng cụm C – V để mở rộng hai câu sau:
a. Cả lớp lắng nghe.
b. Chiếc cặp rất đẹp.
Đáp án:
a.Cả lớp lắng nghe cô giáo giảng bài.
C

-

V

CN - VN
b. Chiếc cặp bố mua tặng em rất đẹp.
C -

TaiLieu.VN

CN

V

-

VN


Ngữ văn: Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
I.Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?
II. Các trường hợp dùng cụm C – V để mở rộng câu
? Có một HS khi mở rộng câu:”Lan học toán”. Bạn đã mở rộng câu như sau: “Lan học
Toán còn Tuấn học Văn”
Theo em bạn đã mở rộng câu như vậy đã đúng chưa ? Vì sao? Hãy sửa lại?
Lan học to¸n cßn TuÊn häc v¨n.
CN - VN

CN - VN

Lan làm bài tập toán (mà) cô giáo ra .
C

TaiLieu.VN

CN

-

VN

- V