chỉ số tiêu dùng CPI bản word chính

1. Chỉ số giá tiêu dùng không phản ánh mức giá mà đo lường mức độ biến động
giá giữa hai khoảng thời gian. Ví dụ: Chỉ số gía tháng 4/2003 so tháng 3/2003 của
nhóm hàng "Thiết bị đồ dùng gia đình " là 100,5% và Chỉ số gía nhóm hàng
"Dược phẩm,Y tế" là 101,3% không có nghĩa là "hàng y tế "đắt hơn "thiết bị đồ
dùng gia đình" mà chỉ là : so với tháng 3, gía các mặt hàng y tế tăng mạnh hơn giá
các mặt hàng thiết bị đồ dùng gia đình.
•

Chỉ số giá tiêu dùng CPI là gì? Nó đo lường cái gì?
CPI là một công cụ đo lường sự thay đổi giá do người dùng chi trả theo thời
gian cho các hàng hóa trong rổ hàng hóa và dịch vụ.

Rổ hàng hóa và dịch vụ bao gồm những gì?
Hàng hóa và dịch vụ bao gồm: thực phẩm, quần áo, chỗ ở, báo chí và các loại đĩa
CD. Các mòn hàng mà người tiêu dùng thường chi tiêu nhiều như : thực phẩm, thì
chiếm tỉ trọng lớn, quan trọng, trong việc tính toán chỉ số hơn là cách sản phẩm
khác như: kem đánh răng, vé xem phim là những sản phẩm mà người tiêu dùng ít
chi tiêu hơn.
•

•

Các khoản đầu tư thì sao?

CPI không bao gồm các đồi tượng đầu tư như: cổ phiếu, trái phiếu, bầt động sản,
bào hiểm nhân thọ. Những đối tượng này liên quan đến tiết kiệm chứ không phải là
sự chi tiêu hằng ngày.
Tại sao nó quan trọng để đo lường nền kinh tế?
CPI đo lường sức mua của người tiêu dùng xài đồng đô.
2.

Mối liên hệ giữa CPI và lạm phát là gì?

CPI đo lường lạm phát được trải qua bởi người tiêu dùng trong việc chi tiêu hằng
ngày của họ.
Sự gia tăng trong chỉ số CPI sẽ được nhiều người nghĩ rằng như là “tỉ lệ lạm phát”.
Nó được sự dụng bởi các thương nhân bán lẻ để dự đoán giá trong tương lai, bời
các ông chủ để tính tiền lương và bởi chính phủ để xác định mức tăng cho quỹ bảo
trợ xã hội.
CPI được thu thập và xem xét như thế nào?


Mỗi tháng, các nhà thu thập dữ liệu từ cục thống kê của bộ Lao động ra lệnh
cho các trợ lý kinh tế ghế thăm hoặc kêu gọi hàng ngàn cửa hàng bán lẻ, cơ
sở dịch vụ, các tổ chức cho thuê, phòng mạch,và toàn bộ Hoa Kỳ để thu thập
thông tin giá cả của hàng ngàn đối tượng được sử dụng để theo dõi và đo
lường sự thay đổi trong chỉ số CPI. Các trợ lý sẽ lưu lại giá của khoảng
80.000 đối tượng mỗi tháng. Tám mươi ngàn đối tượng giá này diễn tả các
mẫu được chọn có tính khoa học được mua bởi người tiêu dùng cho hàng
hóa và dịch vụ được mua.
Trong suốt mỗi cuộc gọi hay chuyến ghé thăm, các trợ lý kinh tế thu thập giá
của một hàng hóa hoặc dịch vụ nhất định, cái mà đã được xác định chính xác
từ lần trước. Nếu đối tượng được chọn sẵn sàng, thì giá sẽ được lưu lại. Nếu
đối tượng được chọn không sẵn sàng hoặc có sự thay đổi về số lượng hoặc
chất lượnag (ví dụ như: trứng được bán trong một gói 8 trứng khi lần trước
đã được bán là 12) của hàng hóa hoặc dịch vụ kể từ lần thu thập lần trước,
các nhà trợ lý kinh tế chọn một đối tượng mới hoặc ghi lại sự thay đổi của
đối tượng hiện tại.
Các số liệu thu thập được sẽ được gởi tới văn phòng quốc gia của Cục thống
kê bộ Lao động, các chuyên gia thương phẩm sẽ xem xét chi tiết các thông
tin về giá của hàng hóa và dịch vụ Các nhà phân tích sẽ kiểm tra tính chính

xác và nhất quán của dữ liệu, và tạo ra những sự điều chỉnh cần thiết.
CPI ảnh hưởng như thế nào đối với đồng tiền của quốc gia?
Dầu hiệu của lạm phát có nghĩa là NHTW sẽ phải tăng lãi suất. Đa số dùng
công cụ đo lạm phát là chỉ số CPI. Nếu CPI tăng, thì nó sẽ cho các NHTW
như Fed các dự liệu hỗ cho việc tăng lãi suất. Lãi suất tăng thì đồng tiền của
quốc gia tăng.
CPI là tên viết tắt tiếng Anh của Chỉ số giá tiêu dùng. Trong rất nhiều trường
hợp các quốc gia còn dùng CPI như đại diện cho thông số về lạm phát, mặc
dù không phải bao giờ cũng đúng, hoặc chỉ phản ánh tương đối. Chúng ta
xem xét ý nghĩa của CPI trong bài viết này, bổ sung cho khái niệm CPI đã có
trong phần Tra cứu của Saga. Phần nhiều thông tin và kiến thức ở đây được
sử dụng với căn cứ tính toán cho nền kinh tế Mỹ và Anh, do đó khi sử dụng
cho Việt Nam thì cần những hiệu chỉnh nhất định để phù hợp thực tế.
Giá cả của hàng hoá dịch vụ luôn luôn biến động theo thời gian, tuy nhiên
nếu như giá cả thay đổi quá nhanh chóng, nó có thể là một cú sốc đối với


nền kinh tế. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là một chỉ số cơ bản đo lường giá cả
hàng hoá dịch vụ và cho biết liệu nền kinh tế có bị lạm phát hoặc giảmphát
hay không. Chỉ số giả cả thường rất được quan tâm theo dõi và nó đóng một
vai trò quan trọng trong việc đưa ra các quyết định tài chính quan trọng như
chính sách lãi suất của cục dự trữ liên bang Mỹ hay quyết định tiến hành
hedging của các ngân hàng và doanh nghiệp lớn. Cũng rất có lợi cho các
nhàđầu tưcá nhân tiến nếu họ tính đến chỉ số CPI khi tiến hành hedging hoặc
đưa ra quyết định phân bổ vốn đầu tư.
CPI được hình thành từ các thông tin chi tiêu của hang nghìn hộ gia đình
trên toàn quốc. Thông tin được thu thập thông qua phỏng vấn và nhật kí chi
tiêu của các đối tượng lựa chọn để nghiên cứu. Rổ hànghoá dịch vụ được sử
dụng để tính bao gồm hơn 200 danh mục, thuộc 8 nhóm: thực phẩm và
đồuống, nhà đất, may mặc, vận tải, chăm sóc sức khoẻ, giải trí, giáo dục và

truyền thông,và một số loại hàng hoá dịch vụ khác. Giá cả của khoảng
800.000 hàng hoá dịch vụ trong rổ tính được thu thập hàng tháng từ hàng
ngàn các cửa hàng bán lẻ, các nhà cung cấp dịch vụ, các công ty cho thuê
nhà đất và các phòng khám sức khoẻ.
•

Vậy chỉ số CPI mách bảo điều gì?
Các số liệu trên sẽ hình thành lên một bức tranh về sự biến động của chi phí
sinh hoạt từ đó giúp các chuyên gia tài chính nhận định được khả năng lạm
phát cónguy cơ làm suy sup cả một nền kinh tế nếu ở lạm phát ở mức độ quá
cao. cả lạm phát và giảm phát quá mức đều rất đáng sợ mặc dù giảm phát
quá mức ít khi xảy ra hơn.
Chúng ta thường nhìn nhận giảm phát và giảm giá là những dấu hiệu tốt. Và
thực tế điều này có thể là tốt trong một chừng mực nào đó. Ví dụ giá của
dịchvụđiện thoại đã liên tục giảm xuống trong nhiều năm qua và chắc chắn
sẽ còn tiếp tục giảm nữa vì internet ngày càng chiếm ưu thế. Và chắc chắn
bạn chẳng bao giờ nghe thấy người tiêu dùng nào phàn nàn về điều này. Tuy
nhiên giảm phát chắc chắn cũng là một hiện tượng không tốt đối với nền
kinh tế. Bằng chứng là cuộc đại suy thoái diễn ra vào những năm 30 khi mà
có cả núi người thất nghiệp không có nổi một đồng để mua hàng hoá và dịch
vụ cho dù chúng được chào bán với mức giá cực kì hấp dẫn.
Khi giá cả tăng tới mức không thể kiểm soát nổi thì lạm phát trở thành siêu
lam phát. điển hình là ở Đức vào những năm 20, lạm phát của Đức trong
thời gian này đã có lúc đạt mức 3.25 triệu phần trăm một tháng. Trong suốt


chiến tranh thế giới thứ II, Hy Lạp có mức lạm phát 8.55 tỉ phần trăm một
tháng, Hungary thì thậm chí còn kinh khủng hơn. Hungary đã cho phát hành
giấy bạc mệnh giá 100 triệu Pengo vào năm 1946 nhưng vào thời điểm này
tờ giấy bạc này chả có nghĩa gì do đó chính phủ buộc phải định giá lại đồng

tiền của nước mình. Giấy bạc 1triệu pengo giờ đây cũng chỉ có giá tương
đương với 1 pengo trước kia, và nghiễm nhiên nó trở thành đơn vị tiền tệ
thấp nhất. Đưa ra ví dụ này để thấy được cho dù chỉ số CPI có biến động
theo chiều nào thì nó vẫn khiến cho nhiều người phải lo sợ.
Có một số hình thức biến động giá cả trong nền kinh tế, như làm giảmphát
hoặc thiểu phát(disinflation) hoặc làm tăng lạm phát (reflation).Làm giảm
lạm phát là việc làm cho lạm phát chững lại, nhưng vẫn đang trong tình
trạng lạm phát. Khi lạm phát xảy ra đối với một nền kinh tế không tăng
trưởng, ta gọi đó là lạm phát đình đốn, khiến cho lạm phát càng trở nên
nghiêm trọng.
•

Một số ứng dụng của CPI
CPI thường được sử dụng để điều chỉnh thu nhập của người dân và các hoạt
động kinh tế khác. Cục an ninh xã hội Mỹ thường xem xét CPIđểđưa ra mức
thu nhập phù hợp cho người dân, cấu trúc thuế của cục dự trữ liên bang cũng
dựa trên CPI để điều chỉnh mức thuế cho phù hợp,vàcácông chủthì sử dụng
CPI để điều chỉnh lương nhân viên cho phù hợp với chi phí sinh hoạt. các
thông tin về hoạt động bán lẻ, thu nhập theo giờ và theo tuần, tổng thu nhập
và tổng sản phẩm quốc dân được gắn kết với CPI để lý giải các chỉ số có liên
quan trong thời kì không cóảnh hưởng củalạm phát.

•

CPI và thị trường
Thay đổi của giá cả của hàng hoá dịch vụ trên thị trường ảnh hưởng trực tiếp
đến các chứng khoán có lãi suất cố định. Nếu giá cả tăng, các khoản lãi cố
định sẽ có giá trị thực tế thấp hơn và do đó làm giảm mức sinh lợi của các
chứng khoán. Lạm phát cũng sẽ gây ảnh hưởng đến các khoản tiền lương,
trợ cấp, hưu trí vì chúng là các khoản tiền trả cố định. Những người hưởng

lương hưu sẽ phải nhìn đồng tiền của họ "biến mất" dần dần vì giảm sức
mua theo thời gian.
Biến động giá cả có thể ảnh hưởng xấu đến các công ty. Người ta thường kì
vọng mức độ lạm phát nhẹ trong nền kinh tế đang tăng trưởng, tuy nhiên nếu
giá cả của các yếu tố đầu vào tăng quá nhanh các nhà sản xuất sẽ bị giảm lợi
nhuận. Mặt khác giảm phát chắc chắn sẽ dẫn tới giảm mức cầu của người
tiêu dùng. Trong trường hợp này các nhà sản xuất buộc phải giảm giá để bán


được hàng, tuy nhiên giá cả các yếu tố đầu vào có thể không giảm một lượng
tương ứng. Vì thế biên lợi nhuận của nhà sản xuất cũng sẽ bị ảnh hưởng.
•

Tự bảo vệ mình trước tác động của lạm phát.
Tuy nhiên do thị trường ngày càng được hoàn thiện hơn nên các sản phẩm
đầu tư có thể giúp ta đối phó với ảnh hưởng của lạm phát. Các quỹ tương hỗ
hoặc các ngân hàng có thể mua các chứng khoán ngăn ngừa lạm phát, còn
được gọi là TIPS (inflation-protected securities). Ngoài ra còn có thể sử
dụng các hợp đồng tương lai để ngăn ngừa rủi ro. Tương tự nhiều người nắm
giữ trong tay những cổ phiếu mà các cổ phiếu này lại trở thành một công cụ
hết sức hữu hiệu chống lại lam phát. Đầu tư của các cá nhân trong nhiều
trường hợp không chỉ bù đắp được thiệt hại do lạm phát gây ra mà cònđem
lại một khoản lãi cho người nắm giữ.
CPI có lẽ là chỉ số quan trọng nhất và được quan tâm chú ý nhất. Nó cũng là
chỉ số đo lường sự thay đổi trong chi phí sinh hoạt được biết đến nhiều nhất.
CPI được sử dụng để điều chỉnh tiền lương, phúc lợi xã hội, lương hưu, thuế
và các chỉ số kinh tế khác nữa. Nó cũng cung cấp cho các nhà đầu tư các
thông tin về những biến động có thể xảy ra trên thị trường tài chính_nơi mà
cổ phiếu có mối quan hệ cả trực tiếp và gián tiếp đối với CPI. Nắm chắc chỉ
số giá cả trong tay, các nhà đầu tư có thể đưa ra các quyết định đầu tư phù

hợp và bảo vệ mình bằng cách mua các công cụ đầu tư như TIPS.

•

Một trong những tác giả được biết nhiều tới các nghiên cứu lạm phát thành
công và sâu sắc là Giáo sư Paul Samuelson. Khi nghiên cứu về thông tin lạm
phát, nhà vật lý học vĩ đại Stephen Hawkin có trầm ngâm cho rằng hiện
tượng lạm phát phức tạp và có thể xem như một hiện tượng vật lý thì đúng
hơn là khoa học xã hội-nhân văn... Còn nói chung thì chúng ta với tư cách là
người tiêu dùng luôn lo ngại lạm phát cao dẫn tới mất giá đồng tiền, do sụt
giảm sức mua.
Những bất cập trong việc tính CPI và lạm phát
1. CPI không phản ánh được độ lệch thay thế vì nó sử dụng giỏ hàng hoá cố
định. Khi giá cả một mặt hàng này tăng nhanh hơn so với các mặt hàng khác
thì người tiêu dùng sẽ có xu hướng ít tiêu dùng những mặt hàng đã trở nên
quá đắt đỏ mà tiêu dùng nhiều những hàng hoá đỡ đắt đỏ hơn. Yếu tố này
làm CPI đã đánh giá cao hơn thực tế mức giá.


2. CPI không phản ánh được sự xuất hiện của những hàng hoá mới vì nó sử
dụng giỏ hàng hoá cố định trong khi nếu có hàng hoá mới xuất hiện thì một
đơn vị tiền tệ có thể mua được các sản phẩm đa dạng hơn. CPI không phản
ánh được sự gia tăng sức mua này của đồng tiền nên vì thế lại đánh giá mức
giá cao hơn thực tế.
3. Không phản ánh được sự thay đổi của chất lượng hàng hoá vì nếu mức giá
của một hàng hoá cụ thể nào đó tăng nhưng chất lượng cũng tăng tương ứng
thậm chí tăng hơn thì trên thực tế mức giá không tăng. Chất lượng hàng hoá
dịch vụ nhìn chung đều có xu hướng được nâng cao nên CPI cũng đã phóng
đại mức giá
3. LIÊN HỆ THỰC TIỄN VIỆT NAM

Hiện nay ở Việt Nam Tổng cục Thống kê đang tồn tại 2 phương pháp tính và
công bố chỉ số giá tiêu dùng CPI
Phương pháp thứ nhất: CPI tháng báo cáo được tính theo 4 chỉ số tương ứng
với 4 gốc so sánh để đáp ứng yêu cầu của các cấp các ngành đánh giá xu
hướng biến động của thị trường, giá cả hàng hóa tiêu dùng, dịch vụ trong
khoảng thờ gian dài, ngắn khác nhau.
Phương pháp thứ hai: Chỉ tiêu CPI bình quân được tính bằng cách lấy trung
binhg nhân của CPI của các tháng từ đầu năm đến tháng báo cáo với mỗi chỉ
số CPI theo tháng này là so với các tháng cùng kỳ năm trước đó.
Việc tính toán CPI ở Việt nam do Tổng cục Thống kê đảm nhiệm. Quyền số
để tính CPI được xác định năm 2000 và bắt đầu áp dụng từ tháng 7
năm 2001. Quyền số này dựa trên kết quả của hai cuộc điều tra là Điều tra
mức sống dân cư Việt nam 1997-1998 và Điều tra kinh tế hộ gia đình năm
1999. Điều đáng chú ý là quyền số của nhóm hàng Lương thực - Thực phẩm
chiếm tới 47,9% trong khi Văn hoá - Thể thao - Giải trí chỉ chiếm 3,8%.