GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM VỚI CÔNG TÁC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH

Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM VỚI CÔNG TÁC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC
HỌC SINH
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1. Cơ sở lý luận.
Giáo viên chủ nhiệm lớp là người chịu trách nhiệm thực hiện mọi quyết
định quản lý của hiệu trưởng đối với lớp và các thành viên trong lớp. Giáo viên
chủ nhiệm lớp là người vạch kế hoạch, tổ chức cho lớp mình thực hiện các chủ
đề theo kế hoạch và theo dõi, đánh giá việc thực hiện của các học sinh. Giáo
viên chủ nhiệm lớp phải biết phối hợp với các giáo viên bộ môn, chỉ huy quản
lý học sinh trong lớp học tập, lao động, công tác. Chủ nhiệm cũng là người phối
hợp với các tổ chức, đoàn thể trong trường trong đó quan hệ nhiều ở cấp THPT
là đoàn trường, chi đoàn giáo viên, Hội cha mẹ học sinh, để làm tốt công tác
dạy- học- giáo dục học sinh trong lớp phụ trách.
Vậy mà, trong thực tế có những quan niệm sai lầm trong nhận thức về chức
vụ giáo viên chủ nhiệm lớp chưa tương xứng với tầm quan trọng của chức vụ
này chưa đúng với các văn bản luật cũng như các văn bản quản lí giáo dục quy
định và thậm chí có cả những phương pháp giáo dục lỗi thời…Ở đâu đó, còn tồn
tại chuyện học sinh đánh thầy cô giáo chủ nhiệm của mình; giáo viên chủ nhiệm
lớp nóng nảy, thô bạo đã mắc phải những sai lầm nghiêm trọng như đuổi hàng
chục học sinh ra khỏi gìơ học, rút dép đánh học trò trong lớp, cho cán bộ lớp
dùng roi đánh bạn học hàng giờ, bắt học trò liếm ghế, bắt học sinh đi bằng đầu
gối 100 vòng quanh lớp, bắt viết 100 bản tự kiểm điểm v.v... Ngược lại có
những giáo viên chủ nhiệm lớp quá dễ dãi, buông lỏng quản lý, thiếu trách
nhiệm với lớp, với chức năng đã được giao, để cho học sinh tự do hư đốn v.v...
Ngày nay, với sự nhận thức về quản lý giáo dục, có thể coi giáo viên chủ
nhiệm như một nhà quản lý giáo dục. Giáo viên chủ nhiệm có những vai trò sau
đây:
- Người lãnh đạo lớp học: Giáo viên chủ nhiệm nhận lệnh từ Hiệu trưởng

có nhiệm vụ lãnh đạo tập thể học sinh thực hiệ kế họach dạy học, giáo dục học

1


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

sinh làm cho tập thể này đồng thuận biến quá trình giáo dục thành quá trình tự
giáo dục.
- Là người điều khiển lớp học: Giáo viên chủ nhiệm giúp Hiệu trưởng điều
phối công việc của các giáo viên bộ môn giảng dạy đối với học sinh lớp mình
sao cho các môn học diễn ra đồng bộ, hài hoà.
- Người làm công tác phát triển lớp học.
- Người làm công tác tổ chức lớp học ( đối với các hoạt động ngoài giờ
lên lớp).
- Giúp hiệu trưởng giám sát lớp học: Bao gồm giám sát, tư vấn, hỗ trợ,
giám sát đánh giá.
- Là người có trách nhiệm phản hồi tình hình lớp: Tổng hợp về tình hình
rèn luyện của cả lớp và từng học sinh đến gia đình học sinh và đến các bộ phận
khác của nhà trường.
2. Cơ sở thực tiễn.
Giáo viên chủ nhiệm có vai trò quan trọng trong việc kết nối nhà trường
với học sinh; là người gần gũi, tiếp xúc trực tiếp, thường xuyên với học sinh; là
kênh truyền đạt những mong muốn, suy nghĩ của học sinh tới Ban giám hiệu nhà
trường và ngược lại. Thực tế cho thấy, phần lớn đội ngũ giáo viên tại các trường
đang rất thiếu kinh nghiệm để có thể làm tốt vai trò của người quản lý lớp học.
Trong khi đó, nghành sư phạm chưa quan tâm đúng mức tới việc rèn luyện
nghiệp vụ sư phạm, đặc biệt là công tác chủ nhiệm lớp, chưa chú trọng đúng
mức đến kỹ năng giáo dục hay kỹ năng làm công tác chủ nhiệm cho sinh viên

dẫn đến tình trạng nhiều giáo viên trẻ lúng túng với công tác này.
Cùng chung với thực trạng trên, Trường THPT Thuận Thành số 1 cũng
có rất nhiều giáo viên trẻ, mới ra trường, những giáo viên mới ra trường có lợi
thế trong việc làm tốt công tác chủ nhiệm bởi họ có tinh thần nhiệt huyết, cách
nói chuyện mới mẻ nên dễ gần gũi với học sinh. Nhưng cái mới đó lại dẫn đến
nhiều bất cập trong công tác chủ nhiệm. Trong khi đó, những giáo viên lâu năm

2


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

là người dạn dày kinh nghiệm nhưng vì một vài lý do về tuổi tác, tình trạng sức
khoẻ... nên họ không tham gia vào công tác chủ nhiệm.
3. Đặc điểm lớp 10A12.
Đầu năm học 2010, tôi được BGH Trường THPT Thuận Thành số 1 phân
công chủ nhiệm lớp 10A12. Đây là một lớp đại trà với sĩ số 42 học sinh.
Lớp

HẠNH KIỂM

HỌC LỰC

10A12
Sĩ số

Tốt

Khá

TB

Yếu

Kém

Giỏi

Khá

TB

Yếu

Kém

42

10

17

5

02

0

0

15

27

0

0

- Về giới tính, lớp tôi có 23 học sinh nam và 19 học sinh nữ. Đặc biệt lớp
tôi có 13 học sinh có hoàn cảnh gia đình rất khó khăn...
Từ đặc điểm chung của lớp 10A12, tôi thấy được những thuận lợi và khó
khăn trong công tác chủ nhiệm sau:
+ Thuận lợi:
- Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của BGH Trường THPT Thuận Thành
số 1 và các tổ chức đoàn thể trong trường.
- Đa số học sinh có ý thức học tập và rèn luyện đạo đức.
- Học sinh trong lớp đoàn kết và có ý thức xây dựng tập thể.
- Đa số phụ huynh học sinh quan tâm đến việc học tập của con em mình.
+ Bên cạnh những thuận lợi, trong công tác chủ nhiệm tôi còn gặp một số
khó khăn sau:
- Một số học sinh phải sống với ông bà, thiếu thốn tình cảm của bố mẹ do
bố mẹ đi làm ăn xa hoặc ly dị (chỉ ở với mẹ hoặc bố, cha mẹ làm ăn xa, mồ côi).
- Một số học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn thuộc diện xóa đói
giảm nghèo.
- Sự định hướng học tập từ phía gia đình còn hạn chế.
Căn cứ vào đặc điểm chung và những khó khăn thuận lợi trên của lớp chủ
nhiệm,

3

Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

trong năm học 2011, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu đề tài: “ Giáo viên chủ nhiệm
lớp với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 ”.
II. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU.
1. Mục tiêu.
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tế vai trò của GVCN lớp trong
công tác giáo dục đạo đức học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 10, năm đầu tiên của
một cấp học mới đầy bỡ ngỡ, để đề ra những giải pháp hợp lý nhằm nâng cao
chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh đầu cấp ,là nền tảng cho hai năm kế
tiếp và góp phần hoàn thiện nhân cách học sinh trong những năm học ở cấp học
THPT.
2. Nhiệm vụ.
- Nghiên cứu lý luận về các GVCN lớp đã thể hiện vai trò của mình như
thế nào trong công tác giáo dục đạo đức HS và đã đạt kết quả như thế nào?
- Đề ra những giải pháp hiệu quả và cụ thể việc áp dụng nhằm nâng cao
chất lượng giáo dục đạo đức HS trong trường THPT.
- Những bài học kinh nghiệm từ việc trải nghiệm thực tế.
III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.
1. Đối tượng.
- Nghiên cứu qua quá trình chủ nhiệm lớp 10A12 năm học 2010.
2. Phạm vi nghiên cứu.
- Lớp 10A12 trường THPT Thuận Thành số 1 năm học 2010.
3. Giả thuyết khoa học.
- Việc nghiên cứu trên nếu áp dụng đại trà thì sẽ góp phần nâng cao hiệu
quả giáo dục toàn diện trong trường THPT Thuận Thành số 1
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.

1. Phương pháp nghiên cứu lý luận:
+ Thu thập những thông tin lý luận về vai trò của người GVCN lớp trong
công tác giáo dục đạo đức học sinh trên các tập san giáo dục, các bài tham luận
trên Internet và tư liệu khác.

4


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

2. Phương pháp quan sát:
+ Quan sát hoạt động học và sinh hoạt tập thể của học sinh lớp 10A12.
3. Phương pháp điều tra:
+ Trò chuyện, trao đổi với các giáo viên bộ môn, cán bộ lớp, hội cha mẹ
học sinh(CMHS), bạn bè thân thiết và hàng xóm của học sinh .
4.Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
+ Tham khảo những bản báo cáo , tổng kết hàng năm của nhà trường.
+ Tham khảo kinh nghiệm của các thầy cô đi trước và giáo viên trường
bạn.
+ Tham khảo những kinh nghiệm của các giáo viên chủ nhiệm lớp khác
trong trường mình.
5. Phương pháp thử nghiệm:
+ Thử áp dụng các giải pháp vào công tác giáo dục đạo đức học sinh ở
lớp 10A12 trường THPT Thuận Thành số 1 năm học 2011.
6. Thời gian thực hiện.
-

Bắt đầu : 15/ 08 / 2011

-

Kết thúc : 25 / 05 / 2011

PHẦN B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. VAI TRÒ CỦA GVCN TRONG TRƯỜNG THPT
Trước hết, ta cần xác định rõ vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp. Nhưng
thực tế nhiều người đã coi nhẹ và lẫn lộn giữa giáo viên chủ nhiệm với các giáo
viên bộ môn khác.
- Giáo viên chủ nhiệm được dự các giờ học, hoạt động giáo dục khác của
học sinh lớp mình;
- Được dự các cuộc họp của Hội đồng khen thưởng và Hội đồng kỷ luật khi
giải quyết những vấn đề có liên quan đến học sinh của lớp mình;
- Được dự các lớp bồi dưỡng, hội nghị chuyên đề về công tác chủ nhiệm;
- Được quyền cho phép cá nhân học sinh nghỉ học không quá 3 ngày liên
tục;

5


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

- Được giảm giờ lên lớp hàng tuần theo quy định khi làm chủ nhiệm lớp.
Ngoài ra, giáo viên chủ nhiệm phải:
- Tìm hiểu và nắm vững tình hình học sinh trong lớp về mọi mặt để có biện
pháp tổ chức giáo dục sát đối tượng, nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp;
- Cộng tác chặt chẽ với gia đình học sinh, chủ động phối hợp với các giáo
viên bộ môn, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, các tổ chức xã hội có liên
quan trong hoạt động giảng dạy và giáop dục học sinh của lớp mình chủ nhiệm.

-Nhận xét, đánh giá học sinh cuối kỳ và cuối năm học, đề nghị khen thưởng
và kỷ luật học sinh, đề nghị danh sách học sinh được lên lớp thẳng, phải kiểm
tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở lại lớp, hoàn
chỉnh việc ghi vào sổ điểm và học bạ học sinh.
- Báo cáo thường kỳ hoặc đột xuất về tình hình của lớp với Hiệu trưởng.
Nhưng thực tế có nhiều GVCN lớp đặc biệt là chủ nhiệm trẻ chưa biết mình có
một quyền hạn nên chưa ai dám làm là đi dự giờ các giáo viên bộ môn trong lớp
khi mình thấy cần. GVCN được xếp loại học sinh, được thi hành kỉ luật học sinh
theo quy định, được hưởng giờ công tác theo định mức quy định, có các loại sổ
sách làm việc pháp quy trong hệ thống sổ sách của nhà trường. Từ đó nếu có
nhiều chủ nhiệm lớp trong trường có năng lực và bản lĩnh thì công cuộc giáo
dục sẽ đạt được nhiều thành tựu đáng kể.
II. NHỮNG PHÂM CHẤT CẦN CÓ CỦA MỘT GVCN.
1. Tố chất để làm nên một GVCN lớp tốt.
Vì giáo viên chủ nhiệm là cán bộ quản lý lớp cho nên người dạy giỏi và
người chủ nhiệm giỏi không nhất thiết là một. Có đồng thuận, có lệch pha trong
thực tế là bình thường. Tố chất quan trọng của giáo viên chủ nhiệm là tố chất
của một con người hành động. Cũng như hiệu trưởng, chủ nhiệm lớp phải
nghiêm túc và cần một bộ óc kế hoạch hoá. Đối tượng quản lý trường học, lớp
học là con người phải giáo hoá do đó không thể có một chương trình cài đặt sẵn.
Phải lao vào làm. Thấy đúng thì tổng kết và áp dụng tiếp, thấy sai phải điều
chỉnh kế hoạch kịp thời hoặc huỷ bỏ theo quy trình: xây dựng kế hoạch - thực

6


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

hiện kế hoạch - kiểm tra kế hoạch - tổng kết và vạch kế hoạch mới. Rất cần ở

chủ nhiệm lớp các phẩm chất nhiệt tình, sâu sát, cần cù trí nhớ tốt, quan sát tinh,
tâm lí giỏi, có khả năng xây dựng đội ngũ cán bộ lớp trong học sinh lớp chủ
nhiệm. GVCN phải vừa là thầy vừa là bạn của học trò.
2. GVCN lớp là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Trong lớp học, GVCN là người để các em noi theo. Cách hành động,
suy nghĩ, cư xử của GVCN sẽ ảnh hưởng rất nhiều về quan niệm của học sinh và
phụ huynh về giáo viên. Bản thân tôi vừa là GVCN đồng thời là giáo viên bộ
môn Ngữ Văn . Vì vậy, khi đến trường hoặc lên lớp, tôi đều có những tác phong,
cử chỉ, lối sống làm gương cho học sinh.
Soạn bài trước khi đến lớp. Theo tôi, chỉ khi nào thầy cô cảm thấy hứng
thú với bài dạy thì sự hứng thú đó mới lây truyền sang học sinh. Sự hứng thú
này đi đôi với sự soạn bài trước và có một chương trình trước cho những gì phải
làm trong giờ học thay vì một thái độ "tùy cơ ứng biến". Giáo viên cần chuẩn bị
đầy đủ tài liệu, đồ dùng dạy học trước khi dạy. Người dạy càng tận tâm thì các
em càng cố gắng học.
Khi lên lớp, theo tôi, giáo viên cần có lời nói gọn, rõ ràng, dứt khoát.
Khi nói nhìn thẳng vào học sinh, nói thẳng với các em chứ đừng nói như nói với
chính mình hay nói khơi khơi giữa lớp. Dùng từ, câu dễ hiểu , hợp với trình độ
học sinh và biết lắng nghe học sinh nói. Mỗi khi các em phát biểu ý kiến hay nói
một điều gì, thầy cô dù bận rộn cũng phải lắng nghe các em nói. Có như vậy khi
thầy cô nói các em mới chú ý nghe trở lại.
Bên cạnh đó, giáo viên chủ nhiệm phải biết thông cảm và chia sẻ những
khó khăn của các em. Trả lời những câu hỏi của các em một cách thấu đáo (nếu
chưa có câu trả lời, hứa sẽ tìm câu trả lời chính xác). Cho các em biết là các em
có thể điện thoại cho thầy cô để nói chuyện hay hỏi bài vở (cách làm bài, giải
thích chữ khó, cách trả lời ...). Hỏi các em về những khó khăn trong đời sống,
những khó khăn ở trường... giúp các em giải quyết những khó khăn này. Trong
lớp học hay ngoài lớp học, thầy cô còn phải đóng vai người anh, người chị,

7

Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

người bạn mà các em có thể tin tưởng, nhờ cậy được. Qua đó, các em sẽ biết
sống nhẫn nại, kiên trì và giàu lòng nhân ái. “ Giáo viên phải chú ý cả tài, cả
đức, tài là văn hoá chuyên môn, đức là chính trị. Muốn cho học sinh có đức thì
giáo viên phải có đức.. Cho nên thầy giáo cô giáo phải gương mẫu, nhất là đối
với trẻ con”.( Trích lời Bác Hồ dạy về rèn luyện đạo đức cách mạng, đạo đức
công dân).
III.NHIỆM VỤ CỦA NGƯỜI GVCN LỚP TRONG VIỆC KẾT
HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG -GIA ĐÌNH- XÃ HỘI ĐỂ GIÁO DỤC ĐẠO
ĐỨC VÀ HÌNH THÀNH NHÂN CÁCH CHO HỌC SINH.
Như chúng ta đã biết, Nhà trường, gia đình và xã hội đóng một vai trò
khá quan trọng trong quá trình giáo dục phẩm chất, đạo đức, lối sống cho học
sinh bởi lẽ những phẩm chất chính trị, đạo đức và lối sống của học sinh được
hình thành và phat triển trong chính những không gian này.
Tuy nhiên Nhà trường, gia đình và xã hội lại có vai trò giáo dục khác
nhau trong sự hình thành và phát triển phẩm chất shính trị, đạo đức và lối sống
của học sinh. Trong tam giác giáo dục đó, Nhà trường được xem là yếu tố trung
tâm, chủ động, định hướng trong việc phối kết hợp với gia đình và xã hội. Nhà
trường có thể nói là môi trường giáo dục toàn diện nhất, là cơ quan nhà nước
thực hiện chức năng giáo dục chuyên nghiệp nhất nên Nhà trường là lực lượng
giáo dục hiệu quả nhất, hội tụ đủ những yếu tố để huy động sức mạnh giáo dục
từ phía gia đình và xã hội.
Mặc dù vậy nhưng hiện nay những vấn nan của xã hội như: ma tuý, cờ
bạc, mại dâm, rượu chè... đang xâm nhập vào trường học và ảnh hưởng nghiêm
trọng đến đạo đức, nhân cách của học sinh. Bên cạnh đó, còn tồn tại một thực
trạng đó là tỉ lệ những cặp vợ chồng ly hôn ngày một gia tăng. Điều đó cũng ảnh

hưởng sâu sắc đến tâm lý, nhân cách của học sinh. Trước thực trạng trên, người
giáo viên chủ nhiệm phải biết kết hợp và phát huy vai trò của từng yếu tố nhằm
giáo dục tình hình và nhiệm vụ của đất nước, tình hình thời sự, chính trị trong và
ngoài nước để hình thành một phẩm chất chính trị tốt đẹp. Không chỉ vậy, người

8


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

giáo viên chủ nhiệm phải trở thành người trung gian trao đổi thông tin giữa Nhà
trường và gia đình, thực hiện nhiệm vụ lĩnh hội và truyền đạt những chủ trương
của Nhà trường đến với gia đình đồng thời thu nhận ý kiến, nguyện vọng của gia
đình để báo cáo lại lãnh đạo Nhà trường. Qua đó gắn kết được trách nhiệm giữa
Nhà trường và gia đình trong việc giáo dục học sinh. Muốn làm tốt nhiệm vụ
cao cả đó. Người giáo viên chủ nhiệm phải mồi phụ huynh học sinh tham gia
Hội phụ huynh học sinh Nhà trường nhằm phát huy tính tích cực của các bậc
phụ huynh trong việc tham gia cùng Nhà trường giáo dục con em mình. Tổ
chức họp phụ huynh học sinh định kỳ theo quy định của Nhà trường, trong
những trường hợp đặc biệt chủ động xin ý kiến BGH nhà trường để tổ chức họp
đột xuất hoặc gặp riêng để trao đổi thông tin, nhằm đề ra những biện pháp khắc
phục, uốn nắn kịp thời. Qua đó đã thể hiện sự quan tâm sâu sát của Nhà trường,
đồng thời tạo ra được sự tin tuởng của phụ huynh học sinh đối với Nhà trường.

PHẦN C. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
I. BIỆN PHÁP THỰC HIÊN ĐỀ TÀI.
1. Làm phiếu điều tra thông tin cá nhân của học sinh và làm danh bạ
điện thoại của lớp chủ nhiệm.
a. Làm phiếu điều tra thông tin cá nhân học sinh.

Việc đầu tiên tôi làm trong buổi tập trung đầu tiên đó là tiến hành làm lý
lịch học sinh theo mẫu:
- Họ và tên:.............................Sinh ngày......tháng......năm........Nơi sinh............
-Họ tên cha:....................Nghề nghiệp...................
-Họ tên mẹ:......................Nghề nghiệp...................
-Hoàn cảnh gia đình................................................................................................
-Năngkhiếu.....................Sở thích............................................................................
-Thànhtích đạt được năm trước:.............................................................................
-Những môn học yêu thích:.....................................................................................
- Nguyện vọng.........................................................................................................

9


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

Thông qua phiếu điều tra thông tin cá nhân, tôi đã nắm được đặc điểm về
hoàn cảnh gia đình, tâm lý, năng lực, sở trường và nguyện vọng của học sinh lớp
mình. Từ đó tôi đã hình thành các biện pháp quản lý giáo dục đạo đức học sinh.
b.Làm danh bạ điện thoại lớp 10A12.
Chúng ta đang sống trong thời đại của công nghệ thông tin, con người
cần phải cập nhật thông tin hàng ngày, hàng giờ và người giáo viên chủ nhiệm
cũng rất cần cập nhật thông tin về học sinh lớp mình. Do vậy, song song với
việc làm cuốn sơ yếu lý lịch về học sinh, tôi làm một cuốn danh bạ điện thoại
của lớp chủ nhiệm để thuận tiện trong việc trao đổi thông tin với học sinh, với
cha mẹ các em khi cần thiết. Và tôi phô tô cho Hội trưởng hội phụ huynh một
cuốn, mỗi thành viên trong lớp một cuốn.
Có trong tay cuốn danh bạ điện thoại của lớp tôi rất thuận lợi trong quản
lý học sinh và là kênh thông tin giữa Nhà trường và gia đình học sinh.

2. Lựa chọn ban cán sự lớp 10A12.
Thấy rõ được vai trò của người giáo viên chủ nhiệm là cố vấn cho học
sinh xây dựng lớp học thành đơn vị tập thể gắn bó, có tinh thần đoàn kết, giúp
đỡ nhau, phát huy khả năng tự giác, tự quản của học sinh theo đúng tinh thần đổi
mới phương pháp giáo dục. Do vậy, ngay tiết sinh hoạt đầu năm tôi đã định
hướng xây dựng đội ngũ cán bộ lớp.
a. Cơ sở lựa chọn:
- Căn cứ vào hồ sơ học bạ của HS.
- Căn cứ sự tín nhiệm của tập thể lớp qua việc bình bầu dân chủ đầu năm
học.
Là học sinh năng động, gương mẫu, nhiệt tình, có học lực khá trở lên, có
uy tín với các học sinh khác trong lớp.
b. Cơ cấu ban cán sự lớp bao gồm:
- 01 lớp trưởng, 1 lớp phó.
- 01 thư kí lớp và 04 tổ trưởng.
Ngoài ra BCH Đoàn gồm có : 01 bí thư, 01 phó bí thư và 01 uỷ viên.
10


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

c. Phân công nhiệm vụ cho ban cán sự lớp:
- Ban cán sự lớp đại diện cho lớp, chịu trách nhiệm trước Nhà trường về
toàn bộ hoạt động học tập, rèn luyện của lớp trong thời gian học. Ban cán sự lớp
do tập thể lớp bầu ra, được GVCN quyết định công nhận. Nhiệm kỳ của Ban cán
sự lớp là một năm.
- Cơ cấu của Ban cán sự lớp:
* Lớp trưởng: Em Nguyễn văn Phú
- Nhiệm vụ của lớp trưởng: Lớp trưởng là người điều hành, quản lý

toàn bộ các hoạt động của lớp và từng thành viên trong lớp, cụ thể:
+ Tổ chức, quản lý lớp thực hiện các nhiệm vụ học tập, rèn luyện theo
quy định của Bộ Giáo dục và Ðào tạo, Sở GD & ĐT và Nhà trường;
+ Theo dõi, đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm chỉnh quy chế, quy
định, nội quy về học tập và sinh hoạt của Bộ Giáo dục và Ðào tạo, Sở GD & ĐT
và Nhà trường. Xây dựng và thực hiện nề nếp tự quản trong học sinh;
+ Tổ chức, động viên giúp đỡ những học sinh gặp khó khăn trong học tập,
rèn luyện và đời sống;
+ Chịu sự điều hành, quản lý của trực tiếp của GVCN lớp;
+ Chủ trì các cuộc họp lớp để đánh giá kết quả học tập, rèn luyện, bình
xét sau các đợt thi đua, đề nghị thi đua khen thưởng đối với tập thể và cá nhân
học sinh trong lớp.
* Lớp phó: Vũ KHắc Thắng
* Thư kí lớp: Nguyễn Thị Linh
- Nhiệm vụ của lớp phó và thư kí lớp:
+ Ðôn đốc học sinh đi học đầy đủ, đúng giờ, đảm bảo học tập nghiêm túc;
+ Thực hiện và duy trì sinh hoạt 15 phút đầu giờ theo chủ đề lớp đã chọn.
+ Ðiểm danh, ghi sổ đầu bài đầy đủ, kịp thời.
+ Lập danh sách học thuộc diện đối tượng ưu tiên, hoàn cảnh khó khăn,
báo cáo với giáo viên chủ nhiệm;
11


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

+ Tổ chức và quản lý học sinh thực hiện lao động XHCN và các hoạt
động liên quan đến sinh hoạt đời sống vật chất và tinh thần của lớp;
+ Tổ chức động viên, thăm hỏi những học sinh có hoàn cảnh khó khăn,
ốm đau, tai nạn...

* Bí thư chi Đoàn 10A12: Trần Văn Lập
Phó bí thư: Nguyễn Thị Chinh
Uỷ viên: Nguyễn Khánh Linh
- Nhiệm vụ của cán bộ Đoàn :
+ Nắm bắt và tiếp thu những thông báo, chỉ thị của Đoàn trường để kịp
thời triển khai cho Đoàn viên trong chi đoàn thực hiện đầy đủ;
+ Thực hiện các phong trào ủng hộ, quyên góp… do huyện Đoàn và Đoàn
trường phát động.
3. Lập sơ đồ tổ chức lớp học.
a. Căn cứ để lập sơ đồ lớp:
- Căn cứ vào học lực của học sinh: học sinh yếu kém, chậm tiến ngồi
trước; học sinh khá giỏi ngồi sau.
- Căn cứ vào tình trạng sức khỏe của học sinh: học sinh thấp trước, cao
sau; học sinh mắt yếu ngồi gần bảng.
- Căn cứ vào nhiệm vụ của ban cán sự lớp: ngồi giữa và sau.
4. Lập sổ chủ nhiệm và xây dựng kế hoạch chủ nhiệm.
a.Lập sổ chủ nhiệm.
Sổ chủ nhệm tôi lập theo mẫu qui định của Nhà trường và tôi ghi chép
rất chi tiết, đầy đủ các phần, các mục:
- Theo dõi học sinh mọi mặt theo định kì, có nhận xét cụ thể đối với từng
em.
- Ghi rõ, cụ thể số điện thoại liên lạc của gia đình học sinh.
- Lập và ghi danh sách học sinh chia theo tổ ( địa chỉ ghi chính xác).

12


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

- Danh sách các thầy cô giáo bộ môn( họ tên, địa chỉ, số điện thoại, những
thay đổi nếu có).
- Bên cạnh đó, cần theo dõi học sinh vi phạm. Ghi rõ:
+ Họ và tên học sinh vi phạm.
+ Lỗi học sinh vi phạm, biện pháp xử lý.
+ Số lần vi phạm. Hiệu quả sau mỗi lần xử lý.
+ Mức độ vi phạm dẫn đến mức độ xử lý.
+ Cam kết giữa học sinh- phụ huynh học sinh- cô giáo chủ nhiệm.( Có ý
kiến và chữ ký của phụ huynh học sinh).
+ Kẻ thêm bảng danh sách học sinh ở phía sau sổ theo dõi hạnh kiểm
hàng tuần (A+, A, B, C,D).
Có thể nói có cuốn sổ chủ nhiệm trong tay, tôi rất thuận lợi trong việc
giám sát và xếp loại học sinh vào cuối kì và cuối năm.
b. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm.
Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm là một nội dung trong việc lập sổ chủ
nhiệm và khi kế hoạch chủ nhiệm tôi đã dựa vào các cơ sở chủ yếu như sau:
- Các mục tiêu, nhiệm vụ và kế hoạch công tác giáo dục của trường, của
Đoàn thanh niên.
- Đặc điểm tình hình của lớp, số lượng, mặt mạnh, mặt yếu, thuận lợi, khó
khăn, học sinh có năng khiếu về các lĩnh vực, học sinh cá biệt.....
-Đặc điểm gia đình học sinh.
- Sau khi nắm chắc các cơ sở trên, tôi lập kế hoạch hoạt động cho năm
học, cơ cấu lớp, mục tiêu phấn đấu( học tập, nề nếp, các phong trào khác), biện
pháp thực hiện.
- Từ kế hoạch cả năm, tôi lần lượt xây dựng kế hoạch cho từng tháng,
tuần rồi thông báo, triển khai kịp thời đến học sinh để các em chủ động hơn
trong học tập và thi đua.
5. Xây dựng tiêu chí đánh giá, xếp loại hạnh kiểm học sinh.

13

Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

Khi xây dựng tiêu chí đánh giá, xếp loại học sinh, tôi luôn bám sát vào
nội dung thông tư 23/29 v/v hướng dẫn đánh giá xếp loại học sinh THPT của Bộ
GD và ĐT; chủ trương nội quy của Nhà trường, Đoàn trường đề ra. Tôi xếp
hạnh kiểm học sinh theo từng tháng trong tiết sinh hoạt chủ nhiệm với hình thức
bình xét công khai, dân chủ và có biên bản kèm theo.
6. Tổ chức họp phụ huynh học sinh đầu năm.
Xã hội phát triển với nhiều sự đổi thay trong đó kinh tế đất nước phát
triển cũng không ít tác động tiêu cực đến con người đặc biệt là sự sa sút về nhân
cách đạo đức của con người mà trong đó có học sinh. Thực tế cho thấy, các em ở
lứa tuổi 15- 16 có những thay đổi về tâm sinh lý, thích bắt chước, đua đòi, thích
chơi hơn là học và cũng rất dễ bị lôi kéo, cám dỗ của những kẻ xấu ngoài xã hội.
Trước tình hình chung như vậy, nhiều bậc phụ huynh rất lo lắng cho con em
mình. Đây cũng là nỗi băn khăn, trăn trở của mọi người thầy, cô từ các cấp học
trong nhà trường. Cho nên việc tổ chức hội nghị phụ huynh học sinh đầu năm là
vấn đề cần thiết, đó là chìa khoá mở cánh cửa của mối liên hệ giữa Gia đìnhNhà trường và Xã hội nhằm giáo dục cho con em mình ngày càng tốt hơn. Thời
gian và nội dung họp phụ huynh đầu năm nằm trong kế hoạch của nhà trường.
II. CÔNG TÁC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH CHO LỚP
10A12.
Như tôi đã đề cập ở trên, giáo viên chủ nhiệm là người có vai trò rất
quan trọng trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh, là người quản lý mọi
hoạt động của lớp, là người triển khai mội hoạt động của nhà trường đến lớp
mình chủ nhiệm, đến từng học sinh. Đồng thời giáo viên chủ nhiệm còn là người
ảnh hưởng trực tiếp đến sự hình thành nhân cách ở học sinh. Nhận rõ được sứ
mệnh thiêng liêng đó, tôi đã luôn trăn trở một điều là làm thế nào để giáo dục
đạo đức cho học sinh lớp mình chủ nhiệm một cách hiệu quả nhất? Qua trao đổi

với đồng nghiệp, tìm hiểu tài liệu, tôi đã tìm ra những biện pháp tối ưu để giáo
dục đạo đức cho học sinh lớp 10A12 do tôi chủ nhiệm và tôi đã thu được một số
thành công nhất định. Sau đây là những biện pháp mà tôi đã áp dụng.

14


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

1. Giáo dục đạo đức học sinh trong giờ sinh hoạt lớp.
a. Tổ chức tiết sinh hoạt chủ nhiệm hàng tuần.
Mỗi tuần tôi có ít nhất một tiết sinh hoạt với lớp chủ nhiệm, đây chính
là cơ hội để tôi gặp gỡ, trao đổi, lắng nghe học sinh, đồng thời đây cũng chính là
cơ hội để tôi giáo dục đạo đức cho các em. Tôi để cho lớp trưởng tổ chức giờ
sinh hoạt theo đúng tuần tự sau:
+ Hoạt động 1: Tự kiểm điểm.
- Người tốt- Việc tốt: Tốt mặt nao? Mức độ và hình thức khen thưởng.
- Người vi phạm khuyết điểm: hành vi vi phạm như thế nào? Mức độ và
hình thức kỷ luật.
+ Hoạt động 2: Theo dõi tình hình chung của cả lớp.
- Tổ trưởng thu sổ liên lạc, theo dõi nộp lại cho giáo viên chủ nhiệm( có
chữ kí của phụ huynh học sinh).
- Lớp trưởng tổng hợp các mặt nêu trước lớp: Về học tập( lớp phó học tập
báo cáo), về chuyên cần( lớp trưởng báo cáo), vệ sinh( lớp phó lao động báo
cáo), công khai tài chính ( thủ quỹ lớp báo cáo), văn- thể mĩ( Lớp phó phụ trách
văn thể báo cáo).
Thư kí lớp là người ghi biên bản các cuộc họp hàng tuần.
- Lớp trưởng thông qua bảng xếp loại thi đua giữa các tổ, cá nhân, thông
báo trước lớp.

Qua đó nêu lên được tổ mạnh nhất về mặt nào? Mặt nào còn hạn chế cần
khắc phục? Tương tự đối với tổ yếu, chủ yếu ổ những mặt nào? Hướng khắc
phục? Đồng thời tuyên dương những cá nhân xuất sắc và phê bình những cá
nhân chưa tốt, nêu lên hình thức kỷ luật tương ứng.
+ Hoạt đông 3: Nhận xét ,đánh giá của giáo viên chủ nhiệm.
- Giáo viên chủ nhiệm nêu lên được sự tiến bộ của các học sinh trong lớp,
cụ thể ổ những mặt nào?
- Động viên các em cố gắng tích cực trong việc phát huy các khả năng và
năng lực sẵn có của mình.

15


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

-Nhắc nhở những học sinh vi phạm, thi hành kỷ luật nghiêm khắc đối với
các em đó, tránh tình trạng “ Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”. Thực hiên triệt
để để các em khác không mắc lỗi như bạn mình.
+ Hoạt động 4: Lập kế hoạch hoạt động tuần tới.
- Lập kế hoach hoạt động của lớp theo kế hoạch của Nhà trường, Đoàn
trường đề ra.
- Phân công cá nhân học sinh thực hiện.
+ Hoạt động 5: Giáo viên chủ nhiệm trả lời những thắc mắc của học sinh
khi các em có nhu cầu. Đồng thời tôi luôn dạy các em cách học làm người, cách
sống, cách ứng xử với mọi người thông qua những câu chuyện trên sách báo,
nhưng câu chuyện có thật trong đồi sống hàng ngày và truyện cổ tích.
Tôi nêu ra một số học sinh vượt khó tôi đã tham khảo trên Internet:
- Em Phạm Thị Mai Quế- học sinh lớp 10A5 trường THPT Châu Văn
Liêm- Quận Ninh Kiều- Cần Thơ. Dù hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn, bố

bị mù, mẹ bị liệt, cả nhà phụ thuộc vào người cậu ruột, nhưng bạn vẫn cố gắng
học tập, nhiều năm liền là học sinh giỏi và là học sinh tiêu biểu của trường
THPT Châu Văn Liêm.
- Em Nguyễn Thị Lệ Trinh- học sinh lớp 12 Trường THPT Trung An- Thốt
Nốt cũng có hoàn rất khó khăn nhưng đã vượt qua và thi đậu hai trường đại học
với điểm rất cao....
Qua những câu chuyện người thật, việc thật đó, tôi đã giúp các em tự rút
ra bài học về lòng nhân ái, về ý chí. Nghị lực vươn lên trong cuộc sống.
2.Giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua các hoạt động ngoại khoá.
Các hoạt động văn hoá, văn nghệ, TDTT( các hoạt động phong trào) là
những hoạt động được thực hiện ngoài thời gian học tập, nhằm lôi cuốn đông
đảo học sinh tham gia để mở rộng hiểu biết, tạo không khí vui tươi lành mạnh,
tạo cơ hội để học sinh rèn luyện thói quen sống trong cộng đồng và phát huy tối
đa năng lực, sở thích của từng cá nhân. Hoạt động phong trào là một mặt trong
hoạt động giáo dục cơ bản được thực hiện một cách có mục đích, có kế hoạch,

16


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

có tổ chức nhằm góp phần hình thành nhân cáh học sinh theo mục tiêu đào tạo,
đáp ứng nhu cầu đa dạng của xã hội. Hoạt động phong trào do nhà trường quản
lí và chỉ đạo, với sự tham gia của các lực lượng xã hội. Nó được tiến hành xen
kẽ hoặc tiếp nối hoạt động dạy học trong phạm vi nhà trường hoặc trong đời
sống xã hội. Hoạt động này diễn ra trong suốt năm học và cả thời gian nghỉ hè
để khép kín quá trình đào tạo, làm cho quá trình này được thực hiện mọi lúc,
mọi nơi. Hoạt động phong trào là tổ chức cuộc sống của thanh thiếu niên để giáo
dục, là cuộc sống thực của họ về học tập, lao động, vui chơi....Giáo dục ngoài

nhà trường là trách nhiệm của toàn xã họi, của gia đình học sinh, nhà trường
đóng vai trò cố vấn sư phạm và phối hợp tổ chức.
Hàng năm, Trường THPT Thuận Thành 1 tổ chức rất nhiều hoạt động
ngoại khoá như: Hội diễn văn nghệ chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11,
cuộc thi cắm hoa vào ngày 8-3...Trong các hoạt động ngoại khoá, tôi đã định
hướng cho học sinh lập kế hoạch thi đua, kế hoạch thi đấu, phân công nhân sự
và tổ chức thực hiện. Đồng thời trong quá trình thực hiện hoạt động ngoại khoá,
tôi luôn đồng hành cùng các em để giám sát, cổ vũ các em. Cụ thể trong đợt thi
cắm hoa và thi đua chào mừng ngày thành lập đoàn vừa qua, tôi đã trực tiếp
tham gia cố vấn và luyện tập cùng các em, học sinh đóng vai trò chính. Chính
trong hoạt động này, tôi đã có cơ hội gần gũi các em hơn và qua đây tôi cũng có
thể giáo dục đạo đức cho các em, hình thành ở các em sự tự chủ, làm việc khoa
học, tinh thần đoàn kết và trách nhiệm trong công việc. Qua hoạt động trên,
nhiều học sinh đã bộc lộ tài năng, năng khiếu của mình.
3. Phối hợp cùng phụ huynh học sinh để giáo dục đạo đức cho học
sinh.
+ Giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên liên lạc , trao đổi với phụ
huynh học sinh về tình hình các em trong trường( qua số điện thoại, liên lạc trực
tiếp..). Ta đã biết câu hát “ Lúc ở nhà mẹ cũng là cô giáo, khi đến trường cô
giáo như mẹ hiền” từ đó thể hiện được sự ân cần, chăm sóc của cô và mẹ. Mỗi

17


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

giáo viên đều cũng đã từng là học sinh và coi cô giáo như người mẹ thứ hai của
mình.
+ Khi đặt mình vào vị trí của phụ huynh, hãy suy nghĩ xem họ mong

muốn điều gì ở người giáo viên chủ nhiệm? Chính vì thế, giáo viên chủ nhiệm
phải thật sự quan tâm, phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để cùng nhau tìm ra
phương pháp hiệu quả nhất nhằm hạn chế những tiêu cực làm sa sút về nhân
cách đạo đức con người mà trong đó có con em chúng ta.
+ Tôi đến thăm gia đình các em thường xuyên vi phạm kỷ luật để có thể
nắm bắt tình hình một cách chính xác nhất.
4. Phối hợp với giáo viên bộ môn để giáo dục đạo đức cho học sinh.
Đầu năm học, BGH trường THPT Thuận Thành 1 đã quán triệt trên hội
đồng là giáo viên có trách nhiệm giáo dục đạo đức cho học sinh là nhiệm vụ của
mọi thành viên trong nhà trường, giáo dục đạo đức cho học sinh là một quá trình
thường xuyên, liên tục, diễn ra ở mọi lúc, mọi nơi. Một giờ dạy trên lớp không
chỉ đơn thuần là truyền đạt kiến thức khoa học cho học sinh mà còn giáo dục
cho các em những hành vi, cử chỉ, tình cảm, nhân sinh quan, thế giới quan khoa
học. Giáo viên bộ môn cần phải chú ý đến liên hệ giáo dục đạo đức học sinh
thông qua bài học, tiết học. Thường xuyên nhắc nhở, uốn nắn những sai phạm
của học sinh trong giờ học. Vì thế việc phối hợp với giáo viên bộ môn là hết sức
quan trọng và cần thiết vì giáo viên bộ môn cũng nắm, hiểu sâu sắc hơn về đối
tượng học sinh của mình để có cách cư xử khéo léo, có phương pháp giảng dạy
thích hợp cho lớp nhằm đạt hiệu quả cao trong tiết dạy của mình. Thấy được
những thuận lợi đó, tôi thường xuyên trao đổi với giáo viên bộ môn để hiểu rõ
về học sinh trong lớp chủ nhiệm để kịp thời động viên, khích lệ những ưu điểm,
những tiến bộ cũng như nhắc nhở những sai phạm của các em một cách kịp thời.
Từ đó góp phần giáo dục và hình thành nhân cách cho học sinh.
5. Phối hợp với tổ chức Công đoàn, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh để giáo
dục đạo đức cho học sinh.

18


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT

Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

Trong quá trình làm công tác chủ nhiệm tôi luôn phối hợp chặt chẽ với
các tổ chức trên và đây cũng là biện pháp tối ưu.
- Khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động do Đoàn trường tổ
chức, giáo viên chủ nhiệm là người tham mưu cho các em như: mua tăm ủng hộ
hội người mù, ủng hộ đồng bào bão lụt, giúp đỡ các bạn có hoàn cảnh khó khăn.
Qua hoạt động trên cho các em thấy được lòng tương thân tuơng ái, biết
động viên giúp đỡ nhau những lúc khó khăn.
III. BIỆN PHÁP GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT.
+ Hầu như trường nào, lớp học nào cũng có học sinh cá biệt, mà những
học sinh này đa số gây không ít khó khăn cho GVCN, đôi khi họ rất mệt mỏi vì
nói mãi mà các em không nghe, càng phạt thì càng lỳ hơn hoặc các em sẽ co lại
và phá phách hoặc chống đối ngầm. Điều này không những khó khăn cho giáo
viên mà còn có thể ảnh hưởng đến chuyện thi đua của cả lớp nữa.
+ GVCN thường là người đứng ra giải quyết mọi chuyện do học sinh
gây ra, nhưng chỉ ở mức độ là khuyên bảo, dạy kèm ngoài giờ cho học sinh quá
yếu kém, còn đối với học sinh cá biệt về đạo đức thì răn đe, xử phạt, thậm chí
còn hù dọa, nhưng hầu hết đều chỉ có hiệu quả tức thời thôi rồi đâu lại vào đó,
học sinh vẫn trở lại như cũ vì do giáo viên không hiểu được nguyên nhân sâu
phát xuất từ tâm lý của các em.
+ Cũng có GVCN mời phụ huynh đến để thông báo về tình trạng của học
sinh với mong muốn gia đình kết hợp cùng nhà trường để giáo dục cho các em
tốt hơn, có phụ huynh thì tiếp thu và cũng có phụ huynh lại bực tức con mình và
đánh con trước mặt giáo viên rồi dẫn con về cho... nghỉ học luôn vì cảm thấy
xấu hổ. Điều này đã cho thấy chính phụ huynh cũng bất lực trước con mình...
+ Học sinh không có tội, nếu sống trong một gia đình lành mạnh thì học
sinh sẽ có một nhân cách tốt và ngược lại, vì thế học sinh chỉ là nạn nhân mà
thôi.
Lớp tôi chủ nhiệm có 2 học sinh cá biệt; em Nguyễn Văn Vinh và em Nguyễn

Xuân Đức trong đó có một học sinh cá biệt về lối sống còn một về học tập.Sau

19


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

một thời gian tìm hiểu những biểu hiện của những học sinh trên, tôi đã có
những biên pháp cụ thể sau.
1- Tìm hiểu nguyên nhân:
+ Lâu nay, chỉ thường nghe cụm từ “học sinh cá biệt” - ám chỉ những
học sinh có vẻ khác thường, khó dạy, thậm chí hư hỏng. Trong trường, học sinh
dạng cá biệt về đạo đức thường quậy phá, đánh lộn, trộm cắp, nổi bật vai trò thủ
lĩnh, lập băng nhóm... nhẹ hơn một chút là dạng nữa về học tập, học sinh không
học bài, làm bài, học sinh chậm hiểu và rất mau quên... Và học sinh bị gọi "cá
biệt" là học sinh có khiếm khuyết về tâm lý, do học sinh bị ảnh hưởng từ trong
gia đình của các em, đa số chúng ta khi thấy hành động khác thường, không
ngoan của học sinh thì cho là cá biệt và xử lý trên hành động do các em gây ra
mà quên là cần phải tìm cho ra nguyên nhân. Đôi khi sự cá biệt của những học
sinh ấy lại do từ cha mẹ chúng ( cuộc sống vợ chồng không hoà thuận, từ đó có
ảnh hưởng đến đặc điểm tâm sinh lý của các em đó là em Nguyễn Xuân Đức).
+ Không phải tự nhiên mà trẻ trở thành "cá biệt", đó là hậu quả của các
vết thương tâm lý mà vô tình người lớn chúng ta đã gieo vào đầu óc non nớt của
trẻ lúc sống trong môi trường gia đình cũng như ở trường học.
+ Gia đình khó khăn; một số học sinh bị bệnh và điều đáng lưu tâm là
một số học sinh ham chơi, học kém, chán học, bỏ học, có lối sống xa đoạ, em
Nguyễn Văn Vinh.
2 -Giải pháp:
-Trước hết, chúng ta hãy thương yêu , cố gắng để giúp học sinh vượt qua

những biến cố trong quá trình và nó đã trở thành vết thương tâm lý khó phai mờ
trong tâm hồn các em.
Lớp tôi chủ nhiệm có em Vũ Đăng Tích, hoàn cảnh gia đình rất khó
khăn, tuy nhiên em lại rất ngoan và học tập có nhiều cố gắng, tôi luôn luôn ở
bên cạnh em, động viên và giúp đỡ em, lấy em là tấm gương cho các học sinh
khác trong lớp noi theo.
-Học sinh cá biệt thì cần được rèn luyện trong học tập và lối sống.

20


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

+ GVCN cần có nề nếp kỷ cương để học sinh nhận thức kém trong việc
thực hiện các nội quy, luôn cho các em cơ hội để được dân chủ bàn bạc, trao đổi,
thỏa sức đóng góp. Tuân theo tập thể và cống hiến cho tập thể; luôn gắn lợi ích
cá nhân và lợi ích tập thể, chính là một trong những chuẩn mực, điều kiện để
giáo dục học sinh.
Trong trường cần có dân chủ đối với mọi vấn đề, thầy và trò cùng nhau
thảo luận, ai có ý kiến gì đều thật thà phát biểu. Điều gì chưa thông suốt thì hỏi,
bàn cho thông suốt. Dân chủ nhưng trò phải kính Thầy, Thầy phải quí trò.
Chúng ta phải hiểu dân chủ trong trường học trước hết là do nhu cầu sống chính
của nhà giáo, của học sinh và cha mẹ học sinh.
+ Tổ chức vận động các gia đình, các đoàn thể xã hội cùng phối hợp
thống nhất nội dung, phương pháp giáo dục trong trường.
+ Giáo dục trong tập thể và bằng tập thể lớp, trường, địa phương.
+ Thuyết phục bằng lời lẽ có lý, có tình, bằng tình cảm và phép tắc tác
động lên nhận thức và tình cảm của học sinh như: trò chuyện, nêu gương tốt,
thưởng việc tốt.

+ Đưa các em vào hoạt động tập thể thực tiễn như hoạt động tập thể trong
và ngoài nhà trường, vui chơi, thăm quan du lịch… qua đó hiểu thêm học sinh ,
gắn bó học sinh với tập thể, xoá đi những thiếu sót.
+ Khuyến khích khen chê đúng mục đích, đúng việc, đúng lúc, tế nhị mà
hiệu quả.
+ Xây dựng nếp sống văn minh, văn hoá thanh lịch, xây dựng tình thương
yêu đoàn kết.
+ Nhà trường, các đoàn thể, các ngành các gia đình cùng tổ chức giáo dục
đạo đức cho học sinh.
+ Đầu tư cho con em học tập, vui chơi thoả đáng.
+ Không nên chỉ mời CMHS khi thấy cần thiết hay xảy ra sự cố trong
trường học, lớp học mà nên xem việc gặp gỡ, trao đổi với CMHS là chuyện bình
thường.

21


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

3. Luôn làm mới tiêt dạy của mình.
Trong giáo dục học sinh cá biệt còn có một yêu cầu quan trọng nữa đó
là giáo viên phải luôn luôn cải tiến, đổi mới phương pháp dạy. Tiết sau mới hơn
tiết trước. Sau một tiết học, học sinh học được nhiều tri thức bổ ích tạo nên sự
đam mê học hỏi, khám phá tự tin, khẳng định mình. Giáo dục học sinh cá biệt là
một nghệ thuật, nghệ thuật dạy trẻ. Khi đứng trên bục giảng tôi phải đóng nhiều
vai; tác giả kịch bản, đạo diễn, diễn viên, cả khán giả- tức là học sinh ngồi nghe
giảng trên lớp. Làm thầy, nhưng phải hiểu trò đang nghĩ gì, làm gì trong giờ học.
Bài giảng là ‘món ăn’, nếu nhàm chán, học trò sẽ bỏ ăn, bỏ học.
4. Phải biết tác động vào động cơ học tập và biết động viên kịp thời,

đúng lúc, đúng chỗ, đúng đối tượng.
Phân tích cho các em thấy rõ tầm quan trọng của việc học tập. Tôi đã
sưu tầm và đưa ra một số tranh ảnh về nạn thất học, chỉ mới mấy tuổi đầu mà
không được đến trường, phải làm những việc nặng nhọc của người lớn rồi lại bị
bạn bè khinh bỉ, xa lánh, cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc. Ngược lại, những
em có học thì làm việc thuận lợi, dễ dàng, càng ngày càng tiến thân, bạn bè
ngưỡng mộ, trầm trồ khen ngợi, cha mẹ được tiếng thơm. Tôi luôn biết trân
trọng những gì là tốt dù rất nhỏ của học sinh. Một lời động viên, khích lệ kịp
thời khi các em chỉ có một việc làm tốt rất nhỏ cũng đủ làm các em thấy tự tin
hơn, thấy mình thực sự có ích hơn. Tôi mạnh dạn giao việc cho các em, hướng
dẫn các em để chúng làm theo định hướng của mình nhưng vẫn phải để cơ hội
cho các em thể hiện tính sáng tạo.
IV. CÔNG TÁC GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH.
1. Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Bên cạnh công tác giáo dục đạo đức cho học sinh, việc rèn luyện kỹ
năng sống cho học sinh cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong công
tác chủ nhiệm của tôi khi nhận chủ nhiêm lớp 10A12. Để thực hiên tốt vai trò
của mình trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh nhằm giúp học sinh
hoàn thiện nhân cách của mình, tôi không phó mặc cho BGH, Đoàn trường rèn

22


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

luyện kỹ năng cho học sinh theo hình thức sinh hoạt dưới cờ vì tính hiệu quả
không cao, không tác động tới nhận thức của đông đảo học sinh. Tôi tận dụng
các giờ sinh hoạt lớp, tổ chức cho học sinh những giờ học kỹ năng sống trong
tiết sinh hoạt lớp theo một số kịch bản như sau:

a. Tổ chức nhiều trò chơi khác nhau cho các em trong giờ sinh hoạt theo
nội dung mà tôi chuẩn bị trước: Ai nhanh trí? Ai giỏi đoán các ô chữ?.....
b. Tôi đưa ra các tình huống xảy ra trong lớp, trường, ngoài xã hội để các
em trao đổi, thảo luận, đưa ra ý kiến đúng sai trước những tình huống đó. Một số
tình huống như: Trên đường đi học về, em gặp một cuộc cãi cọ của học sinh
trong trường mà có thể dẫn đến đánh nhau em sẽ xử trí ra sao?......
Từ đó, tôi đã giáo dục được những kỹ năng sống cho các em như sau:
 Kỹ năng tự phục vụ bản thân.
 Kỹ năng xác lập mục tiêu cuộc đời.
 Kỹ năng quản lý thời gian cụ thể.
 Kỹ năng điều chỉnh và quản lí cảm xúc.
 Kỹ năng tự nhận thức và đánh giá bản thân.
 Kỹ năng giao tiếp và ứng xử.
 Kỹ năng hợp tác và chia sẻ.
 Kỹ năng tự tin trước đám đông.
 Kỹ năng đối diện và ứng phó với khó khăn trong cuộc sống.
 Kỹ năng đánh giá người khác.
Bên cạnh giáo dục kỹ năng sống vào giờ sinh hoạt, tôi còn phối hợp với
giáo viên bộ môn lồng ghép nội dung này vào những giờ dạy nhằm giúp các em
hoàn thiện nhân cách và có thêm kỹ năng sống cho bản thân. Và tôi luôn phải
ghi nhớ một điều rằng; muốn giáo dục kĩ năng sống tốt cho học sinh thì bản thân
tôi phải là tấm gương sáng.
V. Kết quả
Sau khi thực hiện những biện pháp trên với lớp 10A12, qua một học năm
học 2010 lớp đã đạt được nhiều kết quả khả quan.
23


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

Lớp

HẠNH KIỂM

HỌC LỰC

10A12
Sĩ số

Tốt

Khá

TB

Yếu

Kém

Giỏi

Khá

TB

Yếu

Kém

42

30

12

0

0

0

02

21

19

0

0

- Việc phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng HS trong Ban cán sự lớp đã
đem lại hiệu quả trong việc quản lí nề nếp và chất lượng học tập. Các em thực
hiện nhiệm vụ đầy đủ với tinh thần trách nhiệm cao. Có những trường hợp
GVCN không cần có mặt nhưng các em vẫn quản lí lớp tốt. Đây là một trong
những nhân tố quyết định thành tích lớp 10A12 đạt được.
Cùng với việc duy trì nề nếp sinh hoạt đã giúp học sinh chủ động trong
học tập.
- Lập sơ đồ lớp như trên đã đưa lại hiệu quả rõ rệt trong học tập của học

sinh. Những em trong Ban cán sự lớp ngồi sau có thể quản lí, theo dõi, nhắc nhở
các bạn trong các giờ học. Những em học sinh yếu kém ngồi đầu được giáo viên
bộ môn quan tâm theo dõi và giúp đỡ nên đã có nhiều tiến bộ. Vì vậy, đã giúp
học từ bỏ thói quen thụ động, trông chờ, ỷ lại trong học tập, góp phần vào công
cuộc đổi mới chống tiêu cực trong thi cử mà ngành giáo dục đang thực hiện.
- Tôi đã thực hiện tốt vai trò và trách nhiệm trong việc phối hợp với các tổ
chức, đoàn thể trong và ngoài nhà trường có hiệu quả về công tác giáo dục đạo
đức cho học sinh yếu kém, học sinh cá biệt và loại bỏ được nguy cơ bỏ học giữa
chừng. Ví dụ: Nguyễn Văn Vinh,Nguyễn Xuân Đức ....
Theo thời gian, những bài học về đạo đức, nhân cách trong tiết sinh hoạt
lớp giúp học sinh luôn nhớ, vững bước hơn trước những khó khăn trong cuộc
sống.
Có được những thành tích dù nhỏ nhoi trên, đó là do ý chí đồng lòng của
tập thể lớp và không thể phủ nhận vai trò của người giáo viên chủ nhiệm.

PHẦN D. KẾT LUẬN
24


Giáo viên chủ nhiệm với công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 10A12 - Trường THPT
Thuận Thành số 1.Niên khóa 2010-2012.

I. Bài học kinh nghiệm
Sáng kiến kinh nghiệm(SKKN) này, qua trải nghiệm thực tế, tôi nhận thấy
rằng giáo dục đạo đức học sinh thành công hay thất bại còn phụ thuộc vào yếu tố
khác nữa. Chúng ta không nên áp dụng rập khuôn máy móc bấc kỳ một phương
pháp giáo dục tiên tiến nào bởi lẽ sản phẩm đây chính là “con người”.
Để đạt được mục đích giáo dục, ta cần phải biết chọn điểm xuất phát thích
hợp với đặc điểm riêng của từng trường, từng lớp, từng học sinh,…
Muốn duy trì tốt thành quả giáo dục cần có sự phối hợp chặt chẽ với các

phong trào khác, những hoạt động khác, và đặc biệt cần phối hợp chặt chẽ giữa
nhà trường với Chi Hội CMHS, được sự quan tâm lãnh đạo của cấp uỷ, chính
quyền, các đoàn thể và nhân dân địa phương để tạo sức mạnh đồng bộ, toàn xã
hội cùng giáo dục thế hệ trẻ đồng thời giữ vững được hướng đi đúng .
Sự thành công trong công tác chủ nhiệm lớp, một nhân tố quan trọng mà
chúng ta nên thận trọng cân nhắc khi quyết định lựa chọn, đó chính là “lớp
truởng”.
Muốn làm tốt được những điều trên đòi hỏi người GVCN lớp phải là người
có uy tín, toàn diện, có năng lực thực sự để chỉ đạo, dám nghĩ, dám làm đi trước,
đề xuất được các vấn đề giá trị, tập hợp được sức mạnh tổng hợp, vai trò con
chim đầu đàn là yếu tố có phần lớn lao, tạo nên sự thành công hay thất bại ở mỗi
học sinh, mỗi lớp học, mỗi trường học…
Sau một thời gian thực hiện và áp dụng SKKN này tôi nhận thấy một vấn
đề cần phải nghiên cứu, đó là: “Vai trò giáo viên chủ nhiệm lớp trong việc nâng
cao chất lượng học tập của học sinh đầu cấp THPT”.
I. Kiến nghị
Đây là lần đầu tiên tôi viết SKKN về công tác chủ nhiệm, thật sự khó khăn
đối với giáo viên có tuổi đời, tuổi nghề chưa nhiều trong công tác chủ nhiệm,
nhưng lại là một điều hay bởi qua đó tôi đã trưởng thành hơn trong nghề nghiệp.
Bởi vậy, năm học sau, tôi xin đề nghị, thầy hiệu trưởng nên chỉ đạo, khuyến
khích mỗi giáo viên nên có SKKN( không nhất thiết 1SKKN/1GV).

25