Mở đầu
Công cụ đánh giá nhanh nông thôn có sự tham gia của ngời dân (PRA) có thể
giúp ngời quan tâm thu thập thông tin về thực trạng, tiềm năng, những tồn tại,
nguyên nhân về tình hình kinh tế nông nghiệp và nông thôn từ đó có thể đa ra
những giải pháp va khuyến nghị nhằm phát triển kinh tế xã hội địa phơng.
Với đề tài nghiên cứu Giải pháp phát triển chăn nuôi bò thịt tại huyện Tân
Lạc, tỉnh Hòa Bình với mục tiêu là đánh giá thực trạng và đa ra những giải pháp
nhằm phát triển ngành chăn nuôi của địa phơng cũng nh góp phần thúc đẩy chuyển
dịch cơ cấu kinh tế, phát triển kinh tế nâng cao đời sống cho ngời dân địa phơng.
Để đa ra đợc những giải pháp sát thực với tình hình thực tế phát triển chăn
nuôi bò thịt tại địa phơng thì việc thu thập thông tin thực tế và phân tích những
thông tin đó rất quan trọng. Một trong những phơng pháp thu thập thông tin chủ yếu
và hiệu quả đợc sử dụng đó là sử dụng một số công cụ thích hợp trong bộ công cụ
PRA.
Đề tài nghiên cứu tốt nghiệp thạc sĩ
Giải pháp phát triển chăn nuôi bò thịt
tại huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình
Công cụ PRA sử dụng trong đề tài là:
- Phân tích SWOT
- Công cụ chăn nuôi
1. Công cụ chăn nuôi
- Mục đích: Thu thập thông tin từ các hộ nông dân về thực trạng và giải pháp phát
triển vật nuôi của địa phơng
- Cách triển khai: Tiếp xúc trực tiếp gửi phụ lục của công cụ chăn nuôi tới hộ nông
dân và cán bộ quản lý của địa phơng để thu thập các thông tin cần thiết.
- Nội dung của công cụ chăn nuôi
Ví dụ cụ thể:
- Kết quả điều tra tại Xóm Biệng, xã Quyết Chiến, huyện Tân Lạc
- Đối tợng điều tra: Anh Đinh Văn Bia, trởng xóm Biệng)
Bớc 1. Đánh giá hiện trạng
Vật nuôi
Bò thịt
Trâu
Lợn
Dê
Điểm
Chỉ tiêu
-Số lợng nuôi
- Cung cấp thức ăn cho ngời
- Kháng bênh tốt
- Thức ăn chăn nuôi có sẵn
- Kỹ thuật chăn nuôi tốt
- Dễ tiêu thụ
- Tạo thu nhập
Tổng điểm
Xếp hạng
8
5
9
9
7
9
8
55
I
7
4
9
9
8
9
6
52
II
Thông tin bổ xung về tình hình chăn thả trong thôn:
6
8
5
7
6
9
6
47
III
3
8
4
9
6
8
5
43
IV
- Diện tích chăn thả:Không có diện tích đất dành riêng cho chăn thả gia súc,
tuy nhiên diện tích đất đồi rừng và trồng cây lâm nghiệp nhiều, đây cũng là
diện tích dùng để chăn thả gia súc.
- Các quy định của cộng đồng về quản lý dịch bệnh: Cha có quy định cụ thể về
quản lý dịch bệnh, đa số khi gia súc mắc bệnh ngời dân tự mời thú y chữa
hoặc bán.
- Các dịch vụ thú y của huyện: Hiện mỗi xã đã có cán bộ thú y phụ trách, nhng
trình độ của thú y viên cha đợc nâng cao.
- Các dịch vụ cung cấp giống: Cha có cơ sở cung cấp giống gia súc tại huyện.
- Các dịch vụ cung cấp thức ăn cho gia súc: cha có cơ sở cung cấp thức ăn gia
súc tại xã, tại trung tâm huyện đã có nhng diao thông đi lại khó khăn.
- Các chợ tiêu thụ và các kênh tiêu thụ sản phẩm: Cha có chợ đầu mối tiêu thụ,
thờng bán cho các thơng lái nên ngời dân thờng bị ép giá
- Các chính sách của nhà nớc và địa phơng: Địa phơng có chính sách cho vay
vốn lãi suất u đãi, một số dự án hỗ trợ cho một số hộ nghèo con giống.
Hiện trạng về gia súc năm 2008
- Đàn trâu: 35
- Đàn bò: 115
- Đàn lợn: 60
- Đàn dê: 17
Bớc 2, Xác định tiềm năng, kỹ thuật có triển vọng, những vấn đề quan trọng và
nguyên nhân của chúng
Loại vật
Giải pháp kỹ
nuôi
thuật có triển
Vấn đề
Nguyên nhân
Trâu
vọng, tiềm năng
Dễ nuôi, diện tích
Sinh sản chậm,
chăn thả có thể
giá con giống đắt khí hậu rét nhiều, thu nhập
đáp ứng với quy
Bò
mô lớn gấp 3 lần
Sinh trởng chậm
Đặc điểm sinh lý của trâu,
ngời dân thấp
Giống đã bị thoái hóa, con
giống Laisin đắt, thức ăn
Lợn
Lợn chậm lớn,
tinh ít.
Thức băn tinh thiếu, khí hậu
chết nhiều
lạnh, lợn mắc bệnh nhiều
nhng công tác thú y cha
Dê
đame bảo
Chậm lớn và chết Có nhiều vắt nên dê bị cắn,
nhiều
yếu và chết dần
Bớc 3. Mục tiêu trong năm tới về chăn nuôi gia súc:
- Đàn trâu: 42
- Đàn bò: 150
- Đàn lợn:70
- Đàn dê: 10
.....
Bớc 4. Tìm ra các giải pháp cho vấn đề:
- Giải pháp 1: Mở lớp tập huấn kỹ thuật chăn nuôi cho ngời dân
- Giải pháp 2: Cải tạo đàn bò vàng địa phơng bằng giống bò tốt
- Giải pháp 3: Cử cán bộ thú y đi tập huấn để nâng cao trình độ chuyên môn
- Giải pháp 4: Phải có chính sách hỗ trợ ngời dân đợc vay vốn u đãi với thời hạn dài
3-5 năm
2. Công cụ phân tích SWOT:
- Mục đích: Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức đối với các hộ nông
dân chăn nuôi bò thịt tại địa phơng.
- Cách triển khai: Tiếp xúc trực tiếp với cán bộ quản lý của địa phơng để thu thập
các thông tin cần thiết.
- Nội dung của công cụ phân tích SWOT:
(Các yếu tố nội tại)
Điểm mạnh (S)
Điểm yếu (W)
Cơ hội (O)
Thách thức (T)
(Các yếu tố bên ngoài)
Ví dụ cụ thể về việc sử dụng công cụ này trong khi đánh giá tình hình phát
triển chăn nuôi bò thịt của huyện Tân Lạc từ kết quả phỏng vấn: Ông Đinh Văn
Bia, trởng xóm Biệng, xã Quyết Chiến, huyện Tân Lạc.
Điểm mạnh
- Ngời dân đã có kinh nghiệm chăn
Điểm yếu
- Ngời dân cha đợc đào tạo kiến thức kỹ
nuôi bò thịt địa phơng theo phơng thức thuật chăn nuôi bò thịt một cách bài bản,
quảng canh
đặc biệt kỹ thuật chăn thả theo phơng
- Diện tích chăn thả dới tán rừng lớn,
thức bán thâm canh, tham canh
có thể chăn thả với quy mô lớn
- Sức đầu t cho phát triển chăn nuôi bò
- Thức ăn thô tận dụng nhiều nh là
thịt yếu
mía, cây ngô, rơm, cây lạc
- Cha quy hoạchvùng chăn thả và khu
- Sản phẩm bò thịt rất dễ tiêu thụ trên
trồng cỏ (nếu áp dụng phơng thức chăn
thị trờng địa phơng.
thae bán thâm canh và thâm canh)
- Lao động cho chăn thả bò dồi dào
- Trình độ thý y viên cha đáp ứng đợc
- Điều kiện tự nhiên rất thích hợp cho
nhu cầu phòng, chữa bệnh cho gia súc
việc phát triển đại gia súc nói chung và - Cha có trung tâm cung ứng và cải tạo
cho chăn nuôi bò thịt nói riêng.
giống bò tốt cho địa phơng
- Cha có cơ sở cung cấp thức ăn cho gia
súc tại xã
- Ngời dân ít đợc tiếp cận thông tin thị trờng và các thông tin khoa học kỹ thuật
chăn nuôi bò, thông tin về chính sách của
Nhà nớc vê khuyến khích phát triển chăn
nuôi bò thịt
- Cha có chợ đầu mối tiêu thụ bò hoặc cơ
sở giết mổ lớn, cơ sở chế biến sản
phẩm...
Cơ hội
Thách thức
- Thị trờng tiêu thụ lớn
- Sản phẩm bò thịt của địa phơng bị cạnh
- Nhà nớc đã có chính sách khuyến
tranh rất mạnh về giá và thị phần bởi sản
khích phát triển chăn nuôi bò thịt nh
phẩm bò thịt của các tỉnh khác nh Thanh
hỗ trợ lãi suất cho vay, ngân hàng bò
Hóa, Phú Thọ... Đặc biệt là trên thị trờng
cho ngời nghèo...
lớn.
- Một số dự án nh PSART hỗ trợ ngời
- Yêu cầu ngày càng cao của thị trờng về
dân đợc tiếp cận với các lớp tập huấn
chất lợng thịt bò và vệ sinh an toàn thực
nâng cao kỹ thuật chăn nuoi cho ngời
phẩm, đặc biệt trong xu thế hội nhập
dân, các chơng trình tập huấn của
kinh tế quốc tế ngày càng cao nh hiện
khuyến nông...
nay.
- Một số trung tâm giống lớn của quốc
- Yêu cầu về bảo đảm vệ sinh môi trờng
gia có thể cung cấp giống tốt cho chăn
sinh thái
nuôi bò thịt của địa phơng
- Sự tiến bộ khoa học kỹ thuật và công
....
nghệ trong nớc và quốc tế ngày càng
mạnh mẽ.
...
Kết luận
Cùng với các phơng pháp khác và các công cụ khác trên đây là 2 công cụ
trong bộ công cụ PRA chủ yếu đợc sử dụng để thu thập và phân tích thông tin của
đề tài nghiên cứu.Việc sử dụng các công cụ này rất hữu ích, tuy nhiên cũng phát
sinh những tồn tại hạn chế nhất định đặc biết là rất mất nhiều thời gian (Phải tiếp
cận với từng hộ dân hoặc cán bộ quản lý vì không thể tập trung đợc đối tợng điều
tra theo nhóm hộ), đôi khi không nhận đợc sự hợp tác từ các hộ dân và cán bộ địa
phơng. Công cụ họp thôn rất hiệu quả cho việc thu thập thông tin nghiên cứu nhng
không thể sử dụng công cụ này vì cá nhân không thể tổ chức đợc một cuộc họp
thôn.
Nói tóm lại, bộ cung cụ PRA rất nhiều các công cụ, việc sử dụng công cụ nào
để thu thập và phân tích thông tin nghiên cứu cần lựa chọn thích hợp với từng chủ
đề nghiên cứu và điều kiện nghiên cứu, nh vậy mới đem lại hiệu quả cao trong việc
sử dụng công cụ PRA.