GIẢI QUYẾT các TRANH CHẤP hợp ĐỒNG KINH tế

Khoạ lûn

Låìi nọi âáưu
Trong thiãút chãú ca nãưn kinh tãú kãú hoảch hoạ táûp trung, trãn l thuút
khäng cọ thë trỉåìng, khäng cọ k mua, ngỉåìi bạn, chè cọ ngỉåìi phán phäúi - Nh
nỉåïc v ngỉåìi âỉåüc hỉåíng cạc mỉïc phán phäúi theo âënh mỉïc. Âáy l mäüt cüc
chåi âån phỉång, khäng cọ âỉåüc thua, läù li, v táút nhiãn khäng cáưn âãún trng ti
chàût ch.
Kãø tỉì sau Âải häüi Âng ton qúc láưn thỉï VI, âáút nỉåïc ta â thỉûc sỉû
chuøn mçnh, nãưn kinh tãú phạt triãøn âa dảng våïi nhiãưu thnh pháưn kinh tãú, nhiãưu
hçnh thỉïc såí hỉỵu âan xen vo nhau, tạc âäüng láùn nhau tảo nãn nhỉỵng âäøi thay låïn
trong âåìi säúng x häüi.
Âải häüi Âng ton qúc láưn thỉï VII khàóng âënh lải mäüt láưn nỉỵa nhỉỵng
thnh tỉûu ca Âải häüi VI, âäưng thåìi âãư ra nhỉỵng ch trỉång, phỉång hỉåïng låïn,
ún nàõn këp thåìi cạc biãøu hiãûn lãûch lảc ca nãưn kinh tãú thë trỉåìng, âỉa nãưn kinh tãú
thë trỉåìng phạt triãøn cao hån, räüng hån, sáu hån theo âënh hỉåïng x häüi ch
nghéa.
Tuy nhiãn, bãn cảnh nhỉỵng màût têch cỉûc m nãưn kinh tãú thë trỉåìng mang
lải, cn cọ khäng êt cạc màût xáúu, tiãu cỉûc ca nãưn kinh tãú thë trỉåìng tạc âäüng trỉûc
tiãúp âãún cạc ch thãø tham gia sn xút kinh doanh, âi hi cáưn phi cọ sỉû âiãưu
chènh, can thiãûp këp thåìi ca Nh nỉåïc thäng qua cạc cå quan bo vãû phạp lût
nhỉ cäng an, to ạn, kiãøm sạt ... nhàòm lm trong sảch, lnh mảnh hoạ mäi trỉåìng
kinh doanh, tảo niãưm tin v chäù dỉûa vỉỵng chàõc cho cạc nh doanh nghiãûp, bo
âm sỉû bçnh âàóng trong kinh doanh ca táút c cạc loải hçnh doanh nghiãûp, khäng
phán biãût l doanh nghiãûp trong nỉåïc hay doanh nghiãûp ngoi nỉåïc.
Trãn cå såí Âng v Nh nỉåïc ta â xạc âënh r, tranh cháúp kinh tãú l mäüt
táút úu khạch quan ca nãưn kinh tãú thë trỉåìng, nháút l khi cạc doanh nghiãûp nỉåïc
ta vỉìa tỉì cå chãú kinh doanh quan liãu, bao cáúp, kinh doanh theo chè tiãu phạp
lãûnh, khäng biãút hồûc ráút êt hiãøu biãút vãư nãưn kinh tãú thë trỉåìng, trçnh âäü phạp l
tháúp, trçnh âäü nghiãûp vủ kinh doanh cn non kẹm, nãn khäng thãø trạnh khi cạc
sai láưm trong hoảt âäüng sn xút kinh doanh, liãn doanh, liãn kãút, lm àn våïi cạc

doanh nghiãûp nỉåïc ngoi, tỉì kháu k kãút håüp âäưng âãún thỉûc hiãûn håüp âäưng,
thanh l håüp âäưng... gáy nãn nhỉỵng thiãût hải váût cháút låïn cho chênh doanh
nghiãûp, m trong nhiãưu trỉåìng håüp ráút cáưn sỉû can thiãûp ca Nh nỉåïc.
Do cạc tranh cháúp kinh tãú ráút âa dảng, phỉïc tảp mn hçnh, mn v, nãn
viãûc gii quút tranh cháúp kinh tãú cng vä cng khọ khàn, nháút l khi hãû thäúng
phạp lût vãư kinh tãú ca nỉåïc ta cn thiãúu v cn nhiãưu så håí.
Trãn cå såí âọ, våïi nhỉỵng kiãún thỉïc hc em chn âãư ti “ GII QUÚT
CẠC TRANH CHÁÚP HÅÜP ÂÄƯN G KINH TÃÚ” âãø lm khoạ lûn cho
mçnh.
Ngoi låìi måí âáưu v pháưn kãút lûn, âãư ti gäưm 2 chỉång:
Chỉång 1: Cạc tranh cháúp kinh tãú thüc tháøm quưn gii
quút ca To ạn .
Chỉång 2: Thỉûc trản g gii quút cạc tranh cháúp kinh tãú tải
to ạn nhán dán tỉì ngy 01 thạn g 7 nàm 1994 âãún
nay

Trang 1


Khoạ lûn

Chỉång

1:

CẠC TRANH CHÁÚP KINH TÃÚ
THÜC THÁØM QUƯN GII QUÚT CA TO ẠN
Càn cỉï âiãưu 12 Phạp lãûnh th tủc gii quút tranh cháúp kinh tãú â âỉåüc y
ban Thỉåìng vủ Qúc häüi nỉåïc Cäüng ho X häüi ch nghéa Viãût Nam khoạ IX
thäng qua ngy 16 thạng 3 nàm 1994, thç cạc tranh cháúp kinh tãú thüc tháøm

quưn ca To ạn bao gäưm:
1.1. Cạc tranh cháúp vãư håüp âäưn g kinh tãú giỉỵa phạp nhán våïi
phạp nhán, giỉỵa phạp nhán våïi cạ nhán cọ âàng k kinh doanh:
Phạp nhán l täø chỉïc kinh tãú cọ â cạc âiãưu kiãûn âỉåüc quy âënh trong cạc
vàn bn quy phảm phạp lût nhỉ Phạp lãûnh håüp âäưng dán sỉû (nay l Bäü lût dán
sỉû), Nghë âënh säú 17/HÂBT ngy 16 thạng 01 nàm 1990 ca Häüi âäưng bäü trỉåíng
quy âënh chi tiãút thi hnh Phạp lãûnh håüp âäưng kinh tãú ...
Theo quy âënh tải khon 2 âiãưu 4 Phạp lãûnh håüp âäưng dán sỉû â âỉåüc Häüi
âäưng Nh nỉåïc thäng qua ngy 29 thạng 4 nàm 1991, thç phạp nhán l mäüt täø
chỉïc cọ âáưy â cạc âiãưu kiãûn nhỉ: cọ ti sn riãng, tỉû chëu trạch nhiãûm bàòng ti
sn ca mçnh, tham gia cạc quan hãû phạp lût mäüt cạch âäüc láûp, cọ thãø l ngun
âån hồûc bë âån trỉåïc To ạn, âỉåüc thnh láûp mäüt cạch håüp phạp v âỉåüc phạp
lût cäng nháûn l mäüt täø chỉïc âäüc láûp.
Tuy nhiãn, theo Nghë quút ca Qúc häüi nỉåïc Cäüng ho X häüi ch
nghéa Viãût Nam khoạ IX, k håüp thỉï VIII thäng qua ngy 28 thạng 10 nàm 1995
thç Phạp lãûnh håüp âäưng dán sỉû ngy 29 thạng 4 nàm 1991 hãút hiãûu lỉûc kãø tỉì ngy
01 thạng 7 nàm 1996, m thay vo âọ l Bäü lût dán sỉû ca nỉåïc Cäüng ho x
häüi ch nghéa Viãût Nam. Theo quy âënh tải âiãưu 94 Bäü lût dán sỉû, thç mäüt täø
chỉïc âỉåüc cäng nháûn l phạp nhán khi cọ â âiãưu kiãûn nhỉ: âỉåüc cå quan Nh
nỉåïc thnh láûp hồûc cho phẹp thnh láûp, âàng k hồûc cäng nháûn, cọ cå cáúu täø
chỉïc chàût ch, cọ ti sn âäüc láûp våïi cạ nhán, täø chỉïc khạc v tỉû chëu trạch nhiãûm
bàòng ti sn âọ, nhán danh mçnh tham gia cạc quan hãû phạp lût mäüt cạch âäüc
láûp.
Cn theo quy âënh tải khon 1 âiãưu 1 Nghë âëng 17/HÂBT ngy 16 thạng
01 nàm 1990 ca Häüi âäưng bäü trỉåíng thç, phạp nhán l mäüt täø chỉïc cọ â âiãưu
kiãûn nhỉ âỉåüc thnh láûp mäüt cạch håüp phạp, cọ ti sn riãng v tỉû chëu trạch
nhiãûm mäüt cạch âäüc láûp bàòng cạc ti sn âọ, cọ quưn quút âënh mäüt cạch âäüc
láûp vãư hoảt âäüng sn xút kinh doanh ca mçnh v cọ quưn tỉû mçnh tham gia
vo cạc quan hãû phạp lût.
Trong thỉûc tãú, phạp nhán trong cạc tranh cháúp vãư håüp âäưng kinh tãú thỉåìng

gàûp l: dnh Nh nỉåïc, cäng ty trạch nhiãûm hỉỵu hản, cäng ty cäø pháưn, xê nghiãûp
liãn doanh, xê nghiãûp 100% väún nỉåïc ngoi, doanh nghiãûp ca cạc täø chỉïc, âon
thãø x häüi, ... Khạc våïi phạp nhán, cạ nhán cọ âàng k kinh doanh theo quy âënh
ca phạp lût l ngỉåìi â âỉåüc cáúp giáúy phẹp kinh doanh v â âàng k kinh
doanh tải cå quan Trng ti kinh tãú tỉì trỉåïc ngy 01 thạng 7 nàm 1994, v Såí Kãú
hoảch v âáưu tỉ kãø tỉì ngy 01 thạng 7 nàm 1994 âãún nay gi l doanh nghiãûp tỉ
nhán v nhỉỵng ngỉåìi cọ giáúy phẹp kinh doanh theo Nghë âënh säú 66/HÂBT ngy
02 thạng 3 nàm 1992 ca Häüi âäưng Bäü trỉåíng quy âënh vãư cạ nhán v nhọm kinh
doanh cọ väún kinh doanh tháúp hån väún phạp âënh.
1.2. To ạn cọ tháøm quưn gii quút cạc tranh cháúp giỉỵa
cäng ty våïi cạc thn h viãn ca cäng ty, giỉỵa cạc thn h viãn ca
cäng ty våïi nhau liãn quan âãún viãûc thn h láûp , hoảt âäün g, gii thãø
cäng ty:

Trang 2


Khoaù luỏỷn
Trong thổỷc tóỳ, caùc tranh chỏỳp giổợa cọng ty vồùi caùc thaỡnh vión cọng ty, bao
gọửm caùc tranh chỏỳp vóử phỏửn vọỳn goùp cuớa mọựi thaỡnh vión õọỳi vồùi cọng ty traùch
nhióỷm hổợu haỷn (thọng thổồỡng phỏửn vọỳn goùp õoù õổồỹc tờnh bũng tióửn, nhổng cuợng
coù thóứ bũng hióỷn vỏỷt hoỷc bũng baớn quyóửn sồớ hổợu cọng nghióỷp), tranh chỏỳp vóử
móỷnh giaù cọứ phióỳu vaỡ sọỳ cọứ phióỳu phaùt haỡnh õọỳi vồùi cọng ty cọứ phỏửn, tranh chỏỳp
vóử quyóửn sồớ hổợu mọỹt phỏửn taỡi saớn cuớa cọng ty tổồng ổùng vồùi phỏửn vọỳn goùp vaỡo
cọng ty, tranh chỏỳp vóử quyóửn õổồỹc chia lồỹi nhuỏỷn hoỷc vóử nghộa vuỷ chởu lọự tổồng
ổùng vồùi phỏửn vọỳn goùp vaỡo cọng ty, tranh chỏỳp vóử yóu cỏửu cọng ty õọỳi vồùi caùc
khoaớn nồỹ hoỷc thanh toaùn caùc khoaớn nồỹ cuớa cọng ty, thanh lyù taỡi saớn vaỡ thanh lyù
caùc hồỹp õọửng maỡ cọng ty õaợ kyù kóỳt khi giaới thóứ cọng ty, tranh chỏỳp caùc vỏỳn õóử
khaùc lión quan õóỳn vióỷc thaỡnh lỏỷp, hoaỷt õọỹng, giaới thóứ cọng ty. Coỡn caùc tranh
chỏỳp giổợa caùc thaỡnh vión cuớa cọng ty vồùi nhau bao gọửm caùc tranh chỏỳp giổợa caùc

thaỡnh vión cọng ty vóử vióỷc trở giaù phỏửn vọỳn goùp vaỡo cọng ty giổợa caùc thaỡnh vión
cuớa cọng ty, tranh chỏỳp vóử vióỷc chuyóứn nhổồỹng phỏửn vọỳn goùp vaỡo cọng ty giổợa
caùc thaỡnh vión cuớa cọng ty traùch nhióỷm hổợu haỷn hoỷc vóử vióỷc chuyóứn nhổồỹng
phỏửn vọỳn goùp vaỡo cọng ty cuớa thaỡnh vión cọng ty õoù cho ngổồỡi khaùc khọng phaới
laỡ thaỡnh vión cọng ty, tranh chỏỳp vóử vióỷc chuyóứn nhổồỹng cọứ phióỳu khọng ghi tón
vaỡ cọứ phióỳu coù ghi tón, tranh chỏỳp vóử móỷnh giaù cọứ phióỳu, sọỳ cọứ phióỳu phaùt haỡnh
vaỡ traùi phióỳu cuớa cọng ty cọứ phỏửn hoỷc vóử quyóửn sồớ hổợu taỡi saớn tổồng ổùng vồùi sọỳ
cọứ phióỳu cuớa thaỡnh vión cọng ty, tranh chỏỳp vóử quyóửn õổồỹc chia lồỹi nhuỏỷn hoỷc
vóử nghộa vuỷ chởu lọự, thanh toaùn nồỹ cuớa cọng ty, tranh chỏỳp vóử thanh lyù taỡi saớn,
phỏn chia nồỹ giổợa caùc thaỡnh vión cuớa cọng ty trong trổồỡng hồỹp cọng ty bở giaới
thóứ, tranh chỏỳp vóử caùc vỏỳn õóử khaùc giổợa caùc thaỡnh vión cọng ty lión quan õóỳn vióỷc
thaỡnh lỏỷp, hoaỷt õọỹng, giaới thóứ cọng ty.
1.3. Toaỡ aùn coù thỏứm quyóửn giaới quyóỳt caùc tranh chỏỳp lión
quan õóỳn vióỷc mua baùn cọứ phióỳu , traùi phióỳu , bao gọửm caùc tranh
chỏỳp vóử mua, baùn cọứ phióỳu , traùi phióỳu õaợ phaùt haỡn h vaỡ cọứ phióỳu
mồùi , traùi phióỳu mồùi sừp phaùt haỡn h cuớa cọng ty cọứ phỏửn .
1.4. Toaỡ aùn coù thỏứm quyóửn giaới quyóỳt caùc tranh chỏỳo kinh tóỳ
khaùc theo quy õởnh cuớa phaùp luỏỷt , õoù laỡ caùc tranh chỏỳp maỡ trong
tổồng lai khi ban haỡn h vn baớn phaùp luỏỷt trong õoù coù quy õởnh õoù
laỡ caùc tranh chỏỳp kinh tóỳ vaỡ thuọỹc thỏứm quyóửn giaới quyóỳt cuớa Toaỡ
aùn nhỏn dỏn.

Trang 3


Khoạ lûn

Chỉång

2:

THỈÛC TRẢNG GII QUÚT
CẠC TRANH CHÁÚP KINH TÃÚ TẢI TO ẠN NHÁN DÁN
TỈÌ NGY 01 THẠNG 7 NÀM 1994 ÂÃÚN NAY
Trỉïåïc hãút, phi xạc âënh r, täú tủng ca To ạn khạc våïi täú tủng ca Trng
ti kinh tãú. Båíi l, täú tủng To ạn l täú tủng cäng khai, xẹt xỉí cäng khai (trỉì
trỉåìng håüp cáưn giỉỵ bê máût Nh nỉåïc hồûc giỉỵ bê máût ca âỉång sỉû theo u cáưu
chênh âạng ca h). Chênh úu täú ny â nh hỉåíng ráút nhiãưu âãún viãûc quút âënh
cọ nãn kiãûn ra to ạn hay khäng ca cạc doanh nghiãûp khi cọ tranh cháúp, vç nãúu
thua kiãûn s nh hỉåíng ráút nhiãưu âãún uy tên ca doanh nghiãûp, lm gim niãưm tin
ca âäúi tạc, v trong mäüt vi trỉåìng håüp lải âỉåüc coi l hnh vi “vảch ạo cho
ngỉåìi xem lỉng” (âäúi våïi tranh cháúp giỉỵa cäng ty våïi cạc thnh viãn cäng ty).
Trong nãưn kinh tãú thë trỉåìng åí nỉåïc ta hiãûn nay, mäüt nãưn kinh tãú thë trỉåìng
mang tênh cháút måïi hçnh thnh, så khai nãn tranh cháúp kinh tãú ráút âa dảng v
phỉïc tảp, cọ nhiãưu tranh cháúp l ra khäng âạng cọ. Nọ xy ra l do trçnh âäü hiãøu
biãút vãư phạp lût cn hản chãú, nghiãûp vủ kinh doanh ca cạc doanh nghiãûp cn
quạ úu kẹm, tỉì âọ khi giao kãút håüp âäưng kinh tãú cn nhiãưu så håí dãù bë låüi dủng.
Trong phảm vi bi viãút ny, em xin trçnh by mäüt säú dảng tranh cháúp kinh
tãú thỉåìng xy ra åí âëa bn tènh Qung Nam - Â Nàơng (c), nay l Thnh phäú Â
Nàơng , nåi âỉåüc xem l trung tám kinh tãú åí miãưn Trung.
2.1. Cạc tranh cháúp vãư håüp âäưn g kinh tãú giỉỵa phạp nhán våïi
phạp nhán, giỉỵa phạp nhán våïi cạ nhán cọ âàng k kinh doanh:
Trỉåïc tiãn, chụng ta phi tçm hiãøu khại niãûm håüp âäưng kinh tãú.
Theo âiãưu 1 Phạp lãûnh håüp âäưng kinh tãú ngy 25 thạng 9 nàm 1989, thç
håüp âäưng kinh tãú l sỉû tho thûn bàòng vàn bn, ti liãûu giao dëch giỉỵa cạc bãn
k kãút vãư viãûc thỉûc hiãûn cäng viãûc sn xút kinh doanh, trao âäøi hng hoạ, dëch
vủ, nghiãn cỉïu, ỉïng dủng tiãún bäü khoa hc - k thût v cạc tho thûn khạc cọ
mủc âêch kinh doanh våïi sỉû quy âënh r rng quưn v nghéa vủ ca mäùi bãn âãø
xáy dỉûng v thỉûc hiãûn kãú hoảch ca mçnh.
Tranh cháúp håüp âäưng kinh tãú ráút âa dảng, cọ thãø chia thnh hai loải l

tranh cháúp vãư håüp âäưng kinh tãú giỉỵa cạc doanh nghiãûp trong nỉåïc v tranh cháúp
vãư håüp âäưng kinh tãú giỉỵa doanh nghiãûp trong nỉåïc v doanh nghiãûp nỉåïc ngoi.
2.1.1. Tranh cháúp håüp âäưn g kinh tãú giỉỵa cạc doanh nghiãûp
trong nỉåïc :
Dảng tranh cháúp ny chiãúm t lãû 52,94% trong täøng säú cạc vủ ạn kinh tãú
m To kinh tãú To ạn nhán dán Thnh phäú Â Nàơng thủ l gii quút (säú liãûu tỉì
ngy 01 thạng 7 nàm 1994 âãún ngy 30 thạng 4 nàm 1998), bao gäưm tranh cháúp
vãư håüp âäưng mua bạn hng hoạ trong nỉåïc, håüp âäưng xáy dỉûng cå bn, håüp âäưng
xút nháûp kháøu u thạc.
Ngun nhán cå bn dáùn âãún tranh cháúp håüp âäưng mua bạn hng hoạ giỉỵa
cạc doanh nghiãûp trong nỉåïc l do nghiãûp vủ kinh doanh chỉa cao, cäng tạc âiãưu
tra, nàõm bàõt nhu cáưu thë trỉåìng v dỉû bạo nhu cáưu thë trỉåìng tiãu thủ hng hoạ,
sn pháøm cn úu, tháûm chê cọ doanh nghiãûp khäng cáưn âiãưu tra k vãư thë
trỉåìng, nàõm thë trỉåìng khäng chàût ch nãn khi tháúy thë trỉåìng thiãúu hủt loải hng
hoạ no l mua ngay loải hng hoạ áúy, m khäng nháûn thỉïc âỉåüc ràòng, viãûc thiãúu
mäüt loải hng hoạ no âọ trãn thë trỉåìng nhiãưu khi chè l “thiãúu gi tảo”, nãn khi
mua âỉåüc hng hoạ âọ vãư thç thë trỉåìng “råït giạ” liãn tủc, gáy thua läù nàûng. Bãn
mua hng thç âäù läùi cho bãn bạn hng cháûm giao hng, ngỉåüc lải bãn bạn hng

Trang 4


Khoạ lûn
thç âäù läùi cho bãn mua hng khäng tảo âiãưu kiãûn cho bãn bạn hng giao hng
âụng thåìi gian â quy âënh trong håüp âäưng, dáùn âãún thiãût hải nàûng vãư kinh tãú nãn
u cáưu To ạn gii quút.
Thỉûc ra, trong trỉåìng håüp tranh cháúp håüp âäưng mua bạn hng hoạ trãn,
nãúu bãn mua hng âiãưu tra k cng thë trỉåìng, nàõm chàõc thë trỉåìng âãø k kãút håüp
âäưng mua bạn hng hoạ, hng hoạ trãn thë trỉåìng tàng giạ theo chiãưu hỉåïng cọ
låüi cho bãn mua hng, thç d bãn bạn hng cọ giao cháûm hån so våïi håüp âäưng thç

bãn mua hng cng dãù dng b qua, khäng khiãúu nải ra To ạn. Såí dé bãn mua
hng khiãúu nải bãn bạn ra To ạn vç giao hng cháûm so våïi håüp âäưng l do hng
råït giạ mảnh trãn thë trỉåìng gáy thua läù nàûng, màût khạc, väún ca doanh nghiãûp
nh, nãn dãù lám vo tçnh trảng phạ sn. Do âọ, mún cỉïu vn âỉåüc doanh nghiãûp
bãn mua hng chè cm mäüt cạch l kiãûn ra To ạn âãø büc bãn bạn hng gạnh
chëu mäüt pháưn thiãût hải kinh doanh do läùi giao hng cháûm ca bãn bạn hng.
Âiãưu ny cho tháúy, trong kinh doanh mua bạn hng hoạ, cäng tạc âiãưu tra nàõm
vỉỵng thë trỉåìng cọ vai tr quan trng, quút âënh sỉû thnh bải ca sng. Chênh vç
váût, åí cạc nỉåïc cọ nãưn kinh tãú tiãn tiãún, cạc nh doanh nghiãûp ráút coi trng cäng
tạc ny, h cọ c mäüt Phng chun trạch trỉûc thüc cäng ty chè âãø lm mäüt viãûc
duy nháút l âiãưu tra, nàõm vỉỵng nhu cáưu thë trỉåìng tiãu thủ cạc loải sn pháưm
hng hoạ. Tranh cháúp håüp âäưng mua bạn hng hoạ do hng hoạ råït giạ trãn thë
trỉåìng l dảng tranh cháúp khạ phäø biãún hiãûn nay.
Tuy nhiãn, bãn cảnh âọ cng cọ mäüt dảng tranh cháúp thỉåìng gàûp l tranh
cháúp vãư bao bç, sn pháøm hng hoạ trong håüp âäưng mua bạn hng hoạ. Âa säú cạc
trỉåìng håüp xy ra tranh cháúp dảng ny l do så sút tỉì kháu k kãút håüp âäưng do
cạc bãn quạ tin tỉåíng nhau nãn k håüp âäưng våïi cạc âiãưu khon chung chung,
khäng r rng. Bãn bạn hng thç mún tàng låüi nhûn nãn âọng gọi hng hoạ
bàòng bao bç kẹm pháøm cháút. Khi bãn mua hng nháûn âỉåüc hng hoạ måïi phạt
hiãûn ra l mçnh bë bãn bạn lỉìa, nhỉng thỉûc cháút, khạch quan m nọi thç cå bn
khäng phi bãn no lỉìa bãn no c m do cạc bãn quạ tin nhau, k håüp âäưng
khäng chàût ch, tỉì ngỉỵ dng trong håüp âäưng cọ thãø hiãøu theo nghéa no cng
âụng, do âọ måïi dáùn âãún tranh cháúp. Âáy cng l bi hc âàõt giạ cho nhỉỵng nh
kinh doanh åí chäù nghiãûp vủ kinh doanh cao váùn chỉa â, m cáưn phi am hiãøu
nháút âënh vãư giao kãút cạc âiãưu khon ca håüp âäưng kinh tãú trãn cå såí phạp lût
vãư kinh tãú, trạnh tuût âäúi viãûc dng tỉì âa nghéa trong cạc âiãưu khon ca håüp
âäưng.
Âäúi våïi tranh cháúp vãư håüp âäưng xáy dỉûng cå bn, ch úu l åí cạc âiãưu
khon “måí” ca håüp âäưng, củm tỉì thỉåìng tháúy l: “trong trỉåìng håüp cọ chi phê
phạt sinh, bãn B bạo cạo këp thåìi cho bãn A âãø cọ hỉåïng gii quút”. Nhỉng củm

tỉì “chi phê phạt sinh” bn thán nọ cho ta tháúy mäüt khon chi phê khäng xạc âënh
âỉåüc, nãn trong thỉûc tãú cọ håüp âäưng xáy dỉûng cå bn m chi phê phạt sinh chiãúm
t lãû 30% täøng giạ trë cäng trçnh, bãn A hủt väún khäng tr näøi tiãưn cho bãn B, v
thãú l lải âỉa nhau ra To ạn. Âáy chênh l âiãøm úu cå bn, l ngun nhán sáu
xa dáùn âãún tranh cháúp trong håüp âäưng xáy dỉûng cå bn hiãûn nay.
Ngoi ra, trong tranh cháúp vãư håüp âäưng xáy dỉûng cå bn, váún âãư khiãúu nải
vãư cháút lỉåüng cäng trçnh cng khạ phäø biãún. Nhiãưu cäng trçnh xáy dỉûng väún âáưu
tỉ lãn âãún vi t âäưng, nhỉng khi thi cäng xong vỉìa måïi âỉa vo sỉí dủng thç mại
bë däüt nạt, tỉåìng tháúm nỉåïc, toilet bë hỉ hng phi sỉía chỉỵa lải. Trong khi âọ,
biãn bn nghiãûm thu bn giao cäng trçnh âãø âỉa vo sỉí dủng ghi r l cäng trçnh
â hon thnh, cháút lỉåüng bo âm ... cạc bãn A v B âãưu â k chỉa rạo mỉûc.
Dảng tranh cháúp ny trong mäüt säú trỉåìng håüp khạ nan gii, bãn B âi bãn A
thanh toạn tiãưn sỉía chỉỵa cäng trçnh vç håüp âäưng khäng quy âënh âiãưu khon bo
hnh, ngỉåüc lải bãn A tỉì chäúi thanh toạn chi phê sỉía chỉỵa våïi l do l läùi ca bãn
B ...

Trang 5


Khoaù luỏỷn
ọỳi vồùi daỷng tranh chỏỳp kinh tóỳ hồỹp õọửng xuỏỳt nhỏỷp khỏứu uyớ thaùc, nọỹi
dung tranh chỏỳp chuớ yóỳu laỡ vóử vióỷc vi phaỷm nghộa vuỷ thanh toaùn theo hồỹp õọửng
kyù mua baùn uyớ thaùc haỡng hoaù xuỏỳt nhỏỷp khỏứu.

Trang 6


Khoạ lûn
2.1.2. Tranh cháúp håüp âäưn g kinh tãú giỉỵa doanh nghiãûp Viãût
Nam v doanh nghiãûp nỉåïc ngoi :

Dảng tranh cháúp ny chiãúm t lãû 17,64% trong täøng säú cạc vủ ạn kinh tãú
m To ạn kinh tãú To ạn nhán dán Thnh phäú Â Nàơng thủ l gii quút.
Tuy tranh cháúp håüp âäưng kinh tãú cọ úu täú nỉåïc ngoi chiãúm t lãû chỉa
cao trong täøng säú cạc vủ ạn kinh tãú m To ạn nhán dán Thnh phäú Â Nàơng â
thủ l gii quút, nhỉng giạ trë tranh cháúp låïn, cọ khi lãn âãún con säú vi triẻu âä
la M, viãûc gii quút tranh cháúp kinh tãú ráút khọ khàn do khi k håüp âäưng, trçnh
âäü am hiãøu phạp lût Qúc tãú v phạp lût Viãût Nam ca phêa doanh nghiãûp
nỉåïc ngoi hån hàón phêa doanh nghiãûp Viãût Nam.
Tỉì âọ, cọ hiãûn tỉåüng “lạch lût” ca phêa âäúi tạc nỉåïc ngoi ngay tỉì khi
soản tho v k kãút håüp âäưng kinh tãú m phêa doanh nghiãûp Viãût Nam khäng thãø
nháûn biãtỉï âỉåüc, khi xy ra tranh cháúp, do âiãưu khon Trng ti khäng r rng,
khi bë thiãût hải (âa säú l doanh nghiãûp Viãût Nam) khäng biãút khåíi kiãûn åí âáu.
Âáy l váún âãư cọ tháût, lm âau âáưu cạc cå quan bo vãû phạp lût. Chàóng hản, nhỉ
vủ tranh cháúp håüp âäưng ngoải thỉång giỉỵa cäng ty F ca Viãût Nam v cäng ty V
ca Ạo, tải âiãưu khon vãư trng ti trong håüp âäưng, cạc bãn chn cå quan gii
quút tranh cháúp l Trung tám Trng ti qúc tãú bãn cảnh phng Thỉång mải v
cäng nghiãûp Viãût Nam (VIAC) chn lût ạp dủng l INCOTERM 1990, chn
quy tàõc täú tủng l quy tàõc ICC. Nhỉng âãún khi xy ra tranh cháúp, Cäng ty F kiãûn
ra VIAC v chn trng ti viãn VIAC gåíi âån kiãûn v ton bäü häư så ca Cäng ty
F cho Cäng ty V thi Cäng ty V â viãûn dáùn quy tàõc ICC âãø u cáưu VIAC hu
âån kiãûn ca Cäng ty F, våïi l do, theo quy tàõc täú tủng ca ICC thç âån kiãûn phi
âỉåüc trçnh lãn Ban Thỉ k To ạn trng ti qúc tãú tải PARIS (Phạp) chỉï khäng
phi trçnh âån kiãûn lãn VIAC. Màût khạc, quy tàõc täú tủng ca VIAC khạc quy tàõc
täú tủng ICC, thç cạc bãn cọ thãø chn báút cỉï ngỉåìi no (kãø c ngỉåìi ngoi danh
sạch trng ti viãn ca trung tám) âãø gii quút vủ viãûc: trong khi âọ, theo quy
tàõc täú tủng ca VIAC, thç cạc bãn cọ quưn chn mäüt trng ti viãn cọ tãn trong
danh sạch trng ti viãn ca VIAC m thäi. Do cọ sỉû khạc nhau âọ nãn VIAC tỉì
chäúi gii quút vủ kiãûn giỉỵa Cäng ty F v Cäng ty V vç khäng thüc tháøm quưn,
âỉa Cäng ty F vo tçnh trảng tuût vng vç ngy hiãûu lỉûc ca L/C â âãún gáưn ...
Khi To kinh tãú To ạn Nhán dán Thnh phäú Â Nàơng thủ l vủ viãûc thç Cäng ty

V viãûn dáùn âiu khon trng ti u cáưu To ạn tr lải âån kiãûn cho Cäng ty F
våïi l do cạc bãn â “chn” VIAC âãø gii quút, gáy khäng êt khọ khàn cho To
ạn nọi riãng v cạc cå quan phạp lût Viãût Nam nọi chung. Âáy l bi hc khạ
âàõt giạ cho Cäng ty F. Ráút may Cäng ty F chỉa phi tr giạ âàõt cho viãûc thiãúu
hiãøu biãút ca mçnh. Sai láưm ca Cäng ty F l coi nhẻ khêa cảnh phạp l ca kinh
doanh, chè chụ trng vãư nghiãûp vủ kinh doanh nãn khäng lỉåìng trỉåïc âỉåüc sỉû
trạo tråí, lỉìa lc ca phêa âäúi tạc nỉåïc ngoi åí ngay tỉìng chỉỵ, tỉìng cáu trong cạc
âiãưu khon ca håüp âäưng. Âáy cng l bi hc chung cho cạc nh doanh nghiãûp
Viãût Nam trong lm àn våïi nỉåïc ngoi. Bãn cảnh âọ, sỉû khäng hiãøu biãút phạp
lût cng l ngun nhán cå bn lm cho cạc doanh nghiãûp Viãût Nam lụng tụng
khi k håüp âäưng ngoải thỉång, âàûc biãût l khi xy ra tranh cháúp, sau khi â âi g
cỉía táút c cạc cå quan bo vãû phạp lût måïi våỵ l ra ràòng cå quan m h â chn
âãø gii quút tranh cháúp håüp âäưng khäng cọ trãn thỉûc tãú. Chàóng hản, vủ tranh
cháúp håüp âäưng ngoải thỉång giỉỵa Cäng ty C ca Viãût Nam v Cäng ty K ca
Hn Qúc, do tải âiãưu khon trng ti ghi r: “Khi cọ tranh cháúp, nãúu cạc bãn
thỉång lỉåüng våïi nhau khäng âảt kãút qu s âỉa ra Trng ti. Trng ti Viãût Nam
hồûc Seoul s chè âënh To ạn Trng ti kinh tãú Â Nàơng hồûc To ạn Trng ti
kinh tãú Seoul gii quút tranh cháúo “Nhỉng tải thåìi âiãøm k kãút håüp âäưng l nàm
1996, tải Viãût Nam nọi chung, Â Nàơng nọi riãng khäng cọ cå quan no l To
ạn Trng ti kinh tãú Â Nàơng m chè cọ To kinh tãú To ạn nhán dán tènh Qung
Nam - Â Nàơng (c), nay l To ạn kinh tãú To ạn Nhán dán Thnh phäú Â
Nàơng. Màût khạc, nãúu â chn To kinh tãú To ạn Nhán dán Thnh phäú Â Nàơng

Trang 7


Khoạ lûn
hồûc Seoul gii quút tranh cháúp thç cáưn gç phi “cáøn tháûn” mäüt cạch vä l âãún
mỉïc chn Trng ti âãø chè âënh mäüt trong hai cå quan (khäng cọ trãn thỉûc tãú) nọi
trãn âãø gii quút tranh cháúp. Âiãưu ny r rng bäüc läü sỉû khäng hiãøu biãút phạp

lût ca mäüt säú nh doanh nghiãûp Viãût Nam. Do âọ, khi “cọ váún âãư”, nghéa l khi
cọ tranh cháúp xy ra, h måïi våỵ l ra l h ráút cáưn mäüt chun gia phạp l tỉïc
thåìi. Dáùu sao, nháûn thỉïc ca cạc nh doanh nghiãûp Viãût Nam tuy cọ mün nhỉng
váùn cn hån khäng. Kinh doanh v phạp lût nhỉ hai m mäüt, nhỉ mäüt m hai,
kinh doanh gàõn liãưn våïi phạp lût v phạp lût l cå såí phạp l âãø hoảt âäüng sn
xút kinh doanh.
2.2. Tranh cháúp giỉỵa cäng ty våïi cạc thn h viãn cäng ty:
Thỉûc tãú xẹt xỉí cho tháúy, dảng tranh cháúp ny xy ra ch úu l vãư väún gọp
giỉỵa cạc thnh viãn ca mäüt cäng ty (väún âiãưu lãû).
Dảng tranh cháúp ny chiãúm t lãû 5,88% trong täøng säú vủ ạn kinh tãú m
To kinh tãú To ạn Nhán dán Thnh phäú Â Nàơng thủ l gii quút. Xút phạt
âiãøm ca viãûc dáùn âãún tranh cháúp vãư väún gọp giỉỵa thnh viãn cäng ty våïi cäng ty
l do ngay tỉì khi thnh láûp cäng ty, cäng ty â khai bạo gian däúi vãư väún, tỉïc l
khai khäng väún âiãưu lãû, âáy l hiãûn tỉåüng khạ phäø biãún hiãûn nay.
Chàóng hản, vủ tranh cháúp vãư väún âiãưu lãû giỉỵa Cäng ty Trạch nhiãûm Hỉỵu
hản H.P v ba thnh viãn Cäng ty l cạc äng L.V.L, H.V.D, b N.T.N.Y. Âiãưu
âạng nọi l Cäng ty Trạch nhiãûm hỉỵu hản H.P l cäng ty cọ chỉïc nàng xút nháûp
kháøu trỉûc tiãúp, do âọ theo quy âënh ca phạp lût väún âiãưu lãû ca Cäng ty phi tỉì
1.100.000.000â tråí lãn. Thãú nhỉng, khäng hiãøu sao cäng ty ny â thnh láûp v
hoảt âäüng cạch âáy gáưn sạu nàm, nhỉng hiãûn nay cạc thnh viãn ca cäng ty váùn
chỉa gọp â väún âiãưu lãû. Cạ biãût cọ thnh viãn chỉa âọng mäüt âäưng väún âiãưu lãû
no c (b N.T.N.Y) r rng cäng ty ny cọ dáúu hiãûu “lạch lût”. Nhỉng váún âãư
âàût ra l nhỉỵng ai, cå quan no â tiãúp tay cå quan ny lạch lût (?) Cáu tr li
cho cáu hi ny khäng khọ, nhỉng váún âãư âàût ra l â âãún lục Nh nỉåïc cáưn täø
chỉïc lải, cháún chènh lải hoảt âäüng cáúp giáúy phẹp kinh doanh cho cạc doanh
nghiãûp, nháút l loải hçnh doanh nghiãûp Trạch nhiãûm hỉỵu hản. Båíi väún â “hỉỵu
hản” m lải thiãúu thç lm sao hoảt âäüng sn xút kinh doanh âỉåüc. Nãúu cạc cäng
ty ny âỉåüc phẹp hoảt âäüng thç chè gáy nguy hải cho nãưn kinh tãú hån l phạt triãøn
nãưn kinh tãú nỉåïc ta. Do âọ, nháút thiãút phi loải trỉì táûn gäúc cạc cäng ty loải ny ra
khi nãưn kinh tãú thë trỉåìng hiãûn nay.

Mäüt dảng tranh cháúp vãư väún gọp giỉỵa cäng ty v cạc thnh viãn cäng ty
cng thỉåìng xy ra l cọ sỉû nháûp nhàòng vãư viãûc “tỉû ” tàng väún âiãưu lãû ca cäng
ty m khäng xin phẹp cå quan cáúp giáúy phẹp âàng k kinh doanh. Chàóng hản, vủ
tranh cháúp vãư väún gọp giỉỵa cäng ty Trạch nhiãûm hỉỵu hản Â.N v thnh viãn
Cäng ty l äng T.K.C. bn thán äng T.K.C ngay tỉì khi thnh láûp cäng ty váùn
chỉa gọp â väún âiãưu lãû nhỉng khäng hiãøu sao Cäng ty Trạch nhiãûm hỉỵu hản
Â.N váùn âỉåüc cáúp giáúy phẹp âàng k kinh doanh.
Trong quạ trçnh kinh doanh, do thiãúu väún cạc thnh viãn cäng ty tho
thûn tàng väún âiãưu lãû m khäng xin phẹp cå quan cáúp gốúy phẹp âàng k kinh
doanh. Riãng äng T.K.C khäng nhỉỵng chỉa âọng gọp â väún âiãưu lãû, m cn
khäng gọp thãm pháưn väún sau ny m cạc thnh viãn cäng ty náng lãn. Dé nhiãn
sau âọ, cäng ty Trạch nhiãûm hỉỵu hản Â.N â kiãûn ra To kinh tãú, u cáưu äng
T.K.C âọng gọp â väún âiãưu lãû láùn väún gọp “chui” sau ny. R rng, vủ ạn khạ
phỉïc tảp, qua nàm ln xẹt xỉí så tháøm, phục tháøm, Giạm âäúc tháøm, räưi lải så
tháøm, phục tháøm lải, âãø cúi cng âỉa ra kãút lûn: Äng T.K.C chè âọng gọp â
säú väún âiãưu lãû m äng cn thiãúu cho Cäng ty Trạch nhiãûm hỉỵu hản Â.N tỉång
ỉïng våïi t lãû pháưn väún gọp ca äng ghi trong giáúy phẹp âàng k kinh doanh.
Âiãưu ny cho tháúy, sỉû lm àn måì ạm, khäng minh bảch, lạch lût ln phi tr
giạ âàõt. Cäng ty Trạch nhiãûm hỉỵu hản Â.N thàõng kiãûn, nhỉng thàõng kiãûn trong
âau xọt vç máút âi c tràm triãûu cho äng T.K.C, ânh phi hảch toạn vo läù ca

Trang 8


Khoạ lûn
cäng ty, màûc d sau vủ ny äng T.K.C â cọ âån xin rụt khi cäng ty. Bi hc
ny khäng chè cho cäng ty Trạch nhiãûm hỉỵu hản Â.N m cho táút c cạc doanh
nghiãûp â, âang v s cọ âënh cäú tçnh “lạch lût”.
2.3. Tranh cháúp giỉỵa cạc thn h viãn ca cäng ty våïi nhau:
Dảng tranh cháúp ny tuy khäng nhiãưu nhỉng lải khạ phỉïc tảp. Thỉåìng thç,

khi cäng ty âang àn nãn, lm ra, sn xút kinh doanh phạt triãøn våïi låüi nhûn
ngy cng cao, cạc thnh viãn cäng ty âon kãút våïi nhau, sàơn sng b qua cạc låüi
êch váût cháút nh âãø âäøi láúy cạc låüi êch váût cháút låïn hån trong kinh doanh. Do âọ,
tranh cháúp giỉỵa cạc thnh viãn ca cäng ty våïi nhau chè xy ra khi cäng ty lám
vo tçnh trảng sàõp phạ sn do lm àn thua läù, phi phán chia nghéa vủ chëu läù
giỉỵa cạc thnh viãn cäng ty. Chàóng hản, vủ tranh cháúp giỉỵa cạc thnh viãn Cäng
ty Trạch nhiãûm hỉỵu hản P våïi nhau vãư phán chia läù v thanh toạn nåü ca cäng ty
v vủ tranh cháúp âiãøn hçnh. Ngun nhán cå bn dáùn âãún tranh cháúp l do cäng
ty lm àn thua läù v sàõp âãún båì vỉûc phạ sn. Nghiãn cỉïu k hån thç tháúy ràòng,
trong nhỉỵng nàm 1990 - 1993, cạc doanh nghiãûp ngnh thu sn nhỉ Cäng ty
Trạch nhiãûm hỉỵu hản P l mäüt trong nhỉỵng doanh nghiãûp sn xút kinh doanh cọ
hiãûu qu nháút, låüi nhûn ráút låïn so våïi cạc doanh nghiãûp cạc ngnh sn xút kinh
doanh khạc. Do âọ giỉỵa cạc thnh viãn Cäng ty Trạch nhiãûm hỉỵu hản P ráút âon
kãút våïi nhau âỉa Cäng ty Trạch nhiãûm hỉỵu hản P vỉåüt träüi lãn v tråí thnh mäüt
doanh nghiãûp âiãøn hçnh ca ngnh thu sn åí khu vỉûc miãưn Trung, âỉåüc Th
tỉåïng V Vàn Kiãût âãún thàm v khen ngåüi.
Tuy nhiãn, sau âọ vo cạc nàm 1994 - 1996, ngnh thu sn c nỉåïc bàõt
âáưu tủt háûu, màût hng thu sn liãn tủc råït giạ trãn thë trỉåìng thãú giåïi, nen cng
våïi cạc doanh nghiãûp xút nháûp kháøu màût hng thu sn khạc, Cäng ty Trạch
nhiãûm P cng lám vo tçnh trảng khọ khàn vãư ti chênh, sn xút kinh doanh bë
thua läù, nåü Ngán hng, nåü kinh doanh ngy cng nhiãưu v bn thán Cäng ty
khäng cọ kh nàng ti chênh âãø thanh toạn cạc khon nåü âọ, nãn cạc thnh viãn
cäng ty bàõt âáưu nn chê, b bã cäng viãûc kinh doanh. Tỉì âọ, cọ hiãûn tỉåüng mäüt
säú thnh viãn cäng ty váùn say mã cäng viãûc, cọ tinh tháưn trạch nhiãûm cao våïi
chê vỉûc cäng ty dáûy, cn mäüt säú thnh viãn khạc thç b hàón cäng viãûc â âỉåüc
phán cäng âm nháûn åí cäng ty âãø âi lm àn riãng, lm cho cäng ty lám vo tçnh
trảng khọ khàn hån. Âỉïng trỉåïc thỉûc trảng ny, khäng cn con âỉåìng no khạc,
cạc thnh viãn cäng ty phi u cáưu To ạn kinh tãú gii quút âãø phán chia läù v
thanh toạn nåü ca cäng ty cho tỉìng thnh viãn cäng ty, büc mäùi thnh viãn
cäng ty phi cọ nghéa vủ chëu läù, thanh toạn nåü ca cäng ty tỉång ỉïng våïi pháưn

väún gọp ca mçnh vo cäng ty.
Âiãưu âạng nọi åí âáy l, khi To kinh tãú thủ l gii quút loải tranh cháúp
ny thç thỉåìng l khạ phỉïc tảp. Båíi l, viãûc phán chia nghéa vủ chëu läù ca cạc
thnh viãn cäng ty phi càn cỉï vo t lãû väún gọp vo cäng ty ca tỉìng thnh
viãn, nhỉng väún gọp vo cäng ty ca mäüt vi thnh viãn khäng r rng v cọ
tranh cháúp, nãn gáy khọ khàn khäng êt cho To ạn, vç thåìi hản gii quút mäüt vủ
ạn kinh tãú chè bäún mỉåi ngy (40 ngy), trỉåìng håüp phỉïc tảp cng khäng âỉåüc
quạ sạu mỉåi ngy (60 ngy). Hån nỉỵa, mäüt säú thnh viãn cäng ty do tháúy cäng
ty lm àn thua läù, nãn b âi lm àn xa, khọ triãûu táûp âãún To ạn. Cạ biãût hån,
cng cọ mäüt säú thnh viãn cäng ty khäng chëu âãún To ạn theo giáúy triãûu táûp, cäú
tçnh gáy khọ khàn lm cn tråí hoảt âäüng täú tủng ca To ạn do trong Phạp lãûng
th tủc gii quút cạc vủ ạn kinh tãú khäng cọ quy âënh vãư dáùn gii hnh chênh.
Âáy chênh l âiãøm úu trong Phạp lãûnh th tủc gii quút cạc vủ ạn kinh tãú m
cạc nh lm lût cáưn quan tám, khàõc phủc.
2.4. Cạc tranh cháúp kinh tãú khạc :
Thỉûc tãú xẹt xỉí kinh tãú cho tháúy, cạc tranh cháúp kinh tãú khạc chiãúm t lãû
23,52% trong täøng säú cạc vủ ạn kinh tãú m To kinh tãú To ạn nhán dán Thnh
phäú Â Nàơng â thủ l gii quút.

Trang 9


Khoaù luỏỷn
Caùc tranh chỏỳp kinh tóỳ khaùc maỡ Toaỡ aùn giaới quyóỳt thổồỡng thóứ hióỷn dổồùi
daỷng tranh chỏỳp vóử hồỹp õọửng, vay nồỹ ngỏn haỡng, caùc tranh chỏỳp phaùt sinh tổỡ vióỷc
chỏỳm dổùt hồỹp õọửng kinh tóỳ, caùc tranh chỏỳp phaùt sinh tổỡ vióỷc thổỷc hióỷn quyóửn vaỡ
nghộa vuỷ do caùc bón õaợ thoaớ thuỏỷn. Daỷng tranh chỏỳp vóử hồỹp õọửng vay nồỹ Ngỏn
haỡng vaỡ caùc cọng ty kinh doanh vổỡa õồn giaớn, laỷi vổỡa phổùc taỷp. ồn giaớn ồớ chọự
trong hoaỷt õọỹng vay nồỹ õaợ ghi roợ sọỳ nồỹ vay, thồỡi haỷn vay, laợi suỏỳt vay trong haỷn,
laợi suỏỳt nồỹ quaù haỷn, do õoù giaù trở tranh chỏỳp dóự xaùc õởnh. Tuy nhión, daỷng tranh

chỏỳp naỡy laỷi phổùc taỷp ồớ chọự khi hồỹp õọửng vay nồỹ, bón õi vay laỡ caùc cọng ty kinh
doanh luọn thóỳ chỏỳp taỡi saớn cuớa cọng ty cho Ngỏn haỡng tổồng ổùng vồùi sọỳ nồỹ vay
theo quy õởnh vóử vay vọỳn Ngỏn haỡng.
óỳn khi bón õi vay khọng traớ õổồỹc tióửn vay, Ngỏn haỡng yóu cỏửu Toaỡ aùn
giaới quyóỳt thỗ mồùi phaùt hióỷn ra laỡ bón õi vay khọng coù khaớ nng traớ nồỹ cho Ngỏn
haỡng, nón yóu cỏửu xổớ lyù taỡi saớn thóỳ chỏỳp khi vay vọỳn Ngỏn haỡng. Nhổng taỡi saớn
thóỳ chỏỳp khi vay vọỳn laỡ giaù trở õỏỳt bón õi vay õang sổớ duỷng dổồùi daỷng nhaỡ xổồớng.
Sau quaù trỗnh nhióửu nm saớn xuỏỳt kinh doanh, nhaỡ xổồớng khỏỳu hao giaù trở taỡi saớn
gỏửn hóỳt, coỡn õỏỳt keỡm theo nhaỡ xổồớng laỡ õỏỳt thuó cuớa Nhaỡ nổồùc (trổồùc õỏy Cọng
ty õổồỹc UBND Tốnh, Thaỡnh phọỳ thuọỹc Trung ổồng cỏỳp), do õoù nóỳu Ngỏn haỡng
phaùt maợi taỡi saớn thóỳ chỏỳp thỗ chố lỏỳy õổồỹc tióửn baùn nhaỡ xổồớng, trong khi õoù khi
nhỏỷn thóỳ chỏỳp, Ngỏn haỡng nhỏỷn thóỳ chỏỳp caớ giaù trở õỏỳt gừn lióửn vồùi nhaỡ xổồớng.
Do õoù thióỷt haỷi vóử phờa Ngỏn haỡng khaù lồùn, khoù coù thóứ khừc phuỷc õổồỹc. Vỏỳn õóử
naỡy laỡm õau õỏửu khọng ờt cho caùc cồ quan baớo vóỷ phaùp luỏỷt, nhỏỳt laỡ Toaỡ aùn.
ọỳi vồùi daỷng tranh chỏỳp phaùt sinh tổỡ vióỷc chỏỳm dổùt hồỹp õọửng kinh tóỳ vaỡ
daỷng tranh chỏỳp phaùt sinh tổỡ vióỷc thổỷc hióỷn quyóửn vaỡ nghộa vuỷ do caùc bón thoaớ
thuỏỷn laỡ caùc daỷng tranh chỏỳp kinh tóỳ khaù õỷt thuỡ. Theo quy õởnh taỷi thọng tổ lión
ngaỡnh sọỳ 04/TTLN ngaỡy 7 thaùng 01 nm 1995 cuớa Toaỡ aùn nhỏn dỏn Tọỳi cao Vióỷn kióứm saùt nhỏn dỏn tọỳi cao thỗ, nóỳu trổồùc ngaỡy hồỹp õọửng kinh tóỳ hóỳt hióỷu lổỷc
maỡ caùc bón thoaớ thuỏỷn vóử thồỡi haỷn thổỷc hióỷn quyóửn nghộa vuỷ phaùt sinh tổỡ vióỷc
chỏỳm dổùt hồỹp õọửng kinh tóỳ maỡ hóỳt thồỡi haỷn õoù, mọỹt trong caùc bón khọng thổỷc
hióỷn vaỡ laỡm phaùt sinh tranh chỏỳp thỗ ngaỡy phaùt sinh tranh chỏỳp vóử vióỷc thổỷc hióỷn
thoaớ thuỏỷn laỡ ngaỡy tióỳp theo cuớa ngaỡy hóỳt thồỡi haỷn thổỷc hióỷn thoaớ thuỏỷn õoù. Trong
trổồỡng hồỹp naỡy, nóỳu õổồng sổỷ coù yóu cỏửu giaới quyóỳt tranh chỏỳp phaùt sinh tổỡ vióỷc
chỏỳm dổùt hồỹp õọửng kinh tóỳ thỗ Toaỡ aùn thuỷ lyù giaới quyóỳt nóỳu tờnh tổỡ ngaỡy hồỹp õọửng
kinh tóỳ hóỳt hióỷu lổỷc õóỳn ngaỡy khồới kióỷn chổa hóỳt thồỡi haỷn saùu thaùng. Do vỏỷy, nóỳu
õaợ hóỳt thồỡi haỷn saùu thaùng, thỗ Toaỡ aùn khọng thuỷ lyù giaới quyóỳt caùc tranh chỏỳp phaùt
sinh tổỡ vióỷc chỏỳm dổùt hồỹp õọửng kinh tóỳ, maỡ chố thuỷ lyù giaới quyóỳt tranh chỏỳp phaùt
sinh tổỡ vióỷc thổỷc hióỷn quyóửn vaỡ nghộa vuỷ do caùc bón thoaớ thuỏỷn. Tuyỡ theo tờnh
chỏỳt, nọỹi dung thoaớ thuỏỷn vaỡ yóu cỏửu cuỷ thóứ cuớa õổồng sổỷ maỡ xaùc õởng vuỷ aùn kinh
tóỳ hay vuỷ aùn dỏn sổỷ. ióửu naỡy, taỷo cho nguyón õồn quyóửn õổồỹc lổỷa choỹn khồới

kióỷn theo thuớ tuỷc tọỳ tuỷng kinh tóỳ hay tọỳ tuỷng dỏn sổỷ nóỳu thỏỳy mọỹt trong hai hỗnh
thổùc tọỳ tuỷng õoù coù lồỹi cho nguyón õồn. Tuy nhión, vóử phờa Toaỡ aùn, õọỳi vồùi caùc
daỷng tranh chỏỳp naỡy, õóứ xaùc õởnh õoù laỡ tranh chỏỳp kinh tóỳ hay tranh chỏỳp dỏn sổỷ
cuợng khaù phổùc taỷo, ranh giồùi giổợa hai hỗnh thổùc tọỳ tuỷng naỡy laỡ khaù moớng, khoù
phỏn bióỷt. Thổỷc tióựn thuỷ lyù, giaới quyóỳt caùc vuỷ aùn kinh tóỳ cho thỏỳy, loaỷi tranh chỏỳp
phaùt sinh tổỡ vióỷc chỏỳm dổùt hồỹp õọửng kinh tóỳ cuợng khaù phổùc taỷp, noù phổùc taỷo ồớ
chọự, thổồỡng khi õaợ thanh lyù hồỹp õọửng kinh tóỳ thỗ quyóửn vaỡ nghộa vuỷ cuớa caùc bón
trong hồỹp õọửng kinh tóỳ chỏỳm dổùt nhổng caùc bón phaới thổỷc hióỷn quyóửn vaỡ nghộa
vuỷ trong Bión baớn thanh lyù hồỹp õọửng kinh tóỳ, do õoù Bión baớn thanh lyù hồỹp õọửng
kinh tóỳ rỏỳt quan troỹng. Trong khi õoù, caùc bón (thổồỡng laỡ phờa doanh nghióỷp Vióỷt
Nam) laỷi kyù thanh lyù hồỹp õọửng mọỹt caùch cỏứu thaớ, khọng roợ raỡng, nón bở phờa õọỳi
taùc nổồùc ngoaỡi lồỹi duỷng, vaỡ khi phờa doanh nghióỷp Vióỷt Nam khọng õaùp ổùng
õổồỹc õoỡi hoới cuớa hoỹ thỗ hoỹ kióỷn ra Toaỡ kinh tóỳ.
Chúng haỷn, vuỷ tranh chỏỳp phaùt sinh tổỡ vióỷc chỏỳm dổùt hồỹp õọửng kinh tóỳ
giổợa cọng ty lión doanh xuỏỳt nhỏỷp khỏứu ọ tọ V vaỡ Cọng ty Traùch nhióỷm hổợu haỷn
T.H laỡ mọỹt õióứn hỗnh. Nọỹi dung tranh chỏỳp xuỏỳt phaùt tổỡ mọỹt õióửu khoaớn vióỷn dỏựn
trong Bión baớn thanh lyù hồỹp õọửng kinh tóỳ. Bión baớn thanh lyù hồỹp õọửng kinh tóỳ

Trang 10


Khoạ lûn
ghi r tải âiãưu 2: “Kãø tỉì khi cạc bãn k vo biãn bn thanh l håüp âäưng kinh tãú,
quưn v nghéa vủ ca cạc bãn trong håüp âäưng kinh tãú säú .... ngy .... thạng ....
nàm 1995 khäng cn giạ trë, trỉì khon 3 âiãưu 15”. Nhỉng khon 3 âiãưu 15 håüp
âäưng kinh tãú ny lải quy âënh l: “Khi håüp âäưng thanh l cạc ti sn ca bãn A
giao cho bãn B, bãn B phi cọ trạch nhiãûm hon tr âáưy â cho bãn A”. Càn cỉï
vo âiãưu khon ny, khi biãn bn thanh l k chỉa rạo mỉûc, bãn A khåíi kiãûn âi
bãn B giao lải táút c cạc ti sn (biãøn hiãûu qung cạo) m bãn A â giao cho bãn
B qun l, sỉí dủng. Nhỉng tải thåìi âiãøm k Biãn bn thanh l håüp âäưng kinh tãú,

cạc biãøn qung cạo ny khäng cn nỉỵa, vç trỉåïc âo do qung cạo sai quy âënh,
khäng xin phẹp nãn bë cå quan chỉïc nàng thạo dåí, tëch thu, tiãu hu. Låüi dủng
âiãøm ny, bãn A âi bãn B phi bäưi thỉåìng giạ trë cạc biãøn qung cạo m bãn A
â giao cho bãn B qun l, sỉí dủng trỉåïc âáy (khong mäüt nàm), däưn bãn B vo
thãú tiãún thoại lỉåỵng nan. Vãư phêa To kinh tãú, loải viãûc kiãûn ny gii quút cng
khạ nan gii, täún khäng êt thåìi gian v cäng sỉïc âiãưu tra, xạc minh nhỉng giạ trë
tranh cháúp khäng låïn, cạc bãn doanh nghiãûp kiãûn nhau khäng phi vç låüi êch váût
cháút m vç mún “chåi khàm” nhau, do håüp tạc lm àn trỉåïc âọ khäng thnh.
Âäúi våïi cạc tranh cháúp phạt sinh tỉì viãûc thỉûc hiãûn quưn v nghéa vủ do
cạc bãn tho thûn thỉåìng l phỉïc tảp. Háưu hãút cạc tranh cháúp ny cạc bãn khåíi
kiãûn theo th tủc täú tủng kinh tãú nãn To kinh tãú phi gii quút (âäúi våïi cạc
dảng tranh cháúp ny cọ thãø khåíi kiãûn theo th tủc täú tủng dán sỉû). L do l gii
quút theo täú tủng kinh tãú nhanh hån so våïi gii quút theo th tủc täú tủng dán sỉû
vãư thåìi gian. Dảng thỉåìng gàûp ca loải tranh cháúp ny l sau mäüt quạ trçnh lm
àn chung thäng qua cạc håüp âäưng kinh tãú, håüp âäưng kinh tãú â thanh l, â âäúi
chiãúu cäng nåü giỉỵa cạc bãn, nhỉng mäüt bãn doanh nghiãûp phạt hiãûn phêa doanh
nghiãûp kia sàõp phạ sn (thỉåìng l cäng ty Trạch nhiãûm hỉỵu hản) nãn büc doanh
nghiãûp ny phi thãú cháúp ti sn (thỉåìng l nh cỉía) âãø bo âm thỉûc hiãûn nghéa
vủ. Vç doanh nghiãûp bë phạ sn khäng tr âỉåüc nåü nãn Giạm âäúc âi t, ti sn thãú
cháúp khäng gii cháúp âỉåüc. Hån nỉỵa, bn thán ti sn thãú cháúp khäng phi l ti
sn cäng ty m l ti sn riãng ca Giạm âäúc Cäng ty nãn thãú cháúp ny vä hiãûu,
vç âụng ra l phi lm th tủc bo lnh chỉï khäng phi th tủc thãú cháúp. Âáy l
sai sọt khạ phäø biãún hiãûn nay, do cạc doanh nghiãûp khäng phán biãût âỉåüc sỉû khạc
nhau giỉỵa thãú cháúp v bo lnh, nãn láùn läün giỉỵa hai hçnh thỉïc ny, tỉì âọ m dáùn
âãún tçnh trảng nåü tỉåíng chỉìng nhỉ cọ bo âm nhỉng thỉûc ra l nåü khäng cọ bo
âm, vç sỉû bo âm dọ khäng cọ giạ trë phạp l, sỉû bo âm âọ â bë vä hiãûu
ngay tỉì lục k bo âm.

Trang 11

Khoạ lûn

ã út lûn
K

Nhçn chung, so våïi cå quan Trng ti kinh tãú trỉåïc âáy, säú vủ ạn kinh tãú
âỉa âãún To ạn thủ l v gii quút theo lût âënh ráút êt, chỉa phn ạnh chênh xạc
tçnh hçnh thỉûc tãú xy ra. Chàóng hản, trãn âëa bn Thnh phäú Â Nàơng cọ hån
1.000 doanh nghiãûp âàng k kinh doanh v â âi vo hoảt âäüng, nhỉng säú vủ
tranh cháúp âỉa ra To kinh tãú gii quút ráút êt . Âiãưu ny khäng cọ nghéa l hoảt
âäüng kinh doanh ca cạc doanh nghiãûp â äøn âënh v hon thiãûn âãún mỉïc âäü
khäng cọ tranh cháúp xy ra, m cáưn phi tháúy ràòng, cạc doanh nghiãûp âãưu ngải
khi âỉa nhau ra To vç såü s nh hỉåíng âãún uy tên våïi bản hng khi doanh
nghiãûp thua kiãûn, nãn khi cọ tranh cháúp, cạc doanh nghiãûp ám tháưm gạnh chëu
háûu qu â xy ra. Chênh âiãưu ny â lm cho Nh nỉåïc bë thiãût hải khạ låïn vãư
váût cháút do nhỉỵng ri ro trong kinh doanh m cạc doanh nghiãûp Nh nỉåïc â gáy
ra, nhỉng khäng dạm kiãûn ra To kinh tãú vç såü chëu trạch nhiãûm cạ nhán, ânh
phi hảch toạn vo läù kinh doanh ca doanh nghiãûp.
Ngoi ra, cng cáưn tháúy ràòng, vãư phêa To ạn, vỉåïng màõc cå bn hiãûn nay
l Phạp lût kinh tãú chỉa âäưng bäü, nhiãưu quy âënh trong Phạp lãûnh håüp âäưng kinh
tãú khäng cn ph håüp våïi tçnh hçnh hiãûn nay, gáy khọ khàn khäng chè cho To ạn
m cn l khọ khàn chung cho cạc ch thãø tham gia k kãút håüp âäưng kinh tãú v
thỉûc hiãûn håüp âäưng kinh tãú. Hån nỉỵa, cạc quy âënh trong phạp lãûnh th tủc gii
quút cạc vủ ạn kinh tãú cn quạ rỉåìm r, kẹo di, ạn phê cao ... nãn khi cọ tranh
cháúp xy ra, cạc doanh nghiãûp cäú gàõng tỉû ho gii våïi nhau, màûc d nhiãưu khi
viãûc ho gii ny kãút thục bàòng cạc biãn bn âäúi chiãúu cäng nåü, hay biãn bn
tho thûn våïi nhiãưu viãûc khäng âụng Phạp lût, khi thi hnh v trç hon nåü kẹo
di mäüt cạch khäng cáưn thiãút m khäng cọ biãûn phạp cỉåỵng chãú thỉûc hiãûn.
Våïi niãưm tin tỉåíng tuût âäúi vo sỉû lnh âảo ca Âng v dỉåïi ạnh sạng

Nghë quút âải häüi Âng ton qúc láưn thỉï VIII, em tin ràòng ngnh To ạn c
nỉåïc nọi chung v To kinh tãú nọi riãng s ngy cng vỉỵng mảnh, â sỉïc lỉûc v
â phỉång tiãûn âãø hoảt âäüng nghiãûp vủ, bo vãû k cỉång, phạp chãú x häüi ch
nghéa, ngàn chàûn këp thåìi cạc hnh vi vi phảm phạp lût trong kinh doanh, lm
trong sảch mäi trỉåìng kinh doanh, bo âm cạc doanh nghiãûp âãưu bçnh âàóng
trong kinh doanh, v l chäù dỉûa vỉỵng chàõc cho cạc doanh nghiãûp trong v ngoi
nỉåïc â, âang v s cọ cạc hoảt âäüng kinh doanh bn bạn trãn lnh thäø Viãût
Nam.

Trang 12


Khoaù luỏỷn

Muỷc luỷc
Lồỡi noùi õỏửu

Trang

1

Chổồng 1: Caùc tranh chỏỳp kinh tóỳ thuọỹc thỏứm quyóửn giaới quyóỳt cuớa
Toaỡ aùn.

3

Chổồng 2: Thổỷc traỷng giaới quyóỳt caùc tranh chỏỳp kinh tóỳ taỷi toaỡ aùn
nhỏn dỏn tổỡ ngaỡy 01 thaùng 7 nm 1994 õóỳn nay

6

Kóỳt luỏỷn

16

Trang 13