kế toán nợ phải trả và nguồn vốn chủ sở hữu

Biên soạn: TS. Trơng Thị Thuỷ
NCS. Đoàn Ngọc Lu
03/29/16

1


Nội dung nghiên cứu


Thời lợng phân bổ:

-

Phần lý thuyết:
Phần bài tập:

-

12 tiết
6 tiết



Tài liệu tham khảo:

-

Giáo trình kế toán tài chính Học viện Tài chính (chơng
8); Bài tập môn kế toán tài chính.
Hệ thống kế toán doanh nghiệp ban hành kèm theo Quyết

định 1141/QĐ/CĐKT, ngày 1/1/1995 và sửa đổi bổ sung
Quyết định 167/2000/CĐKT, ngày 20/10/2000 của Bộ Tài
chính.
Các chuẩn mực kế toán số 15, số 16
Thông t số 105/ 2003 của Bộ TàI chính, .

-

-

03/29/16Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC

2


Néi dung nghiªn cøu
8.1 NhiÖm vô kÕ to¸n NPT vµ NVCSH
8.2 KÕ to¸n c¸c kho¶n NPT
8.3 KÕ to¸n NV CSH

03/29/16Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

3


8.1 NhiÖm vô kÕ to¸n NPT vµ NVCSH

TµI s¶n

Nguån vèn

(kÕt cÊu)

TµI s¶n
ng¾n h¹n

(nguån h×nh thµnh)

TµI s¶n
dµI h¹n

Nî ph¶I tr¶

03/29/16Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

Nguån vèn
chñ së h÷u

4


Nợ phải trả






Nợ phải trả là các khoản nợ phát sinh trong quá trình
sản xuất kinh doanh mà doanh nghiệp phải trả cho các

đơn vị, các tổ chức kinh tế, xã hội hoặc cá nhân nh: nợ
tiền vay, nợ phải trả cho ngời bán, nợ phải trả, phải nộp
cho Nhà nớc, cho công nhân viên, cho cơ quan cấp trên và
các khoản phải trả khác.
Theo tính chất và thời hạn thanh toán, các khoản nợ phải
trả đợc chia thành:
- Nợ ngắn hạn
- Nợ dài hạn
- Nợ khác
Yêu cầu quản lý
03/29/16Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC

5


Nguồn vốn chủ sở hữu





Nguồn vốn chủ sở hữu: Là nguồn hình thành nên các
loại tài sản của doanh nghiệp do chủ doanh nghiệp,
các nhà đầu t góp vốn hoặc hình thành từ kết quả hoạt
động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, gồm:
Nguồn vốn kinh doanh, nguồn vốn đầu t XDCB, lợi
nhuận cha phân phối, các quỹ của doanh nghiệp và
nguồn kinh phí...
Yêu cầu quản lý

03/29/16Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC

6


Nhiệm vụ kế toán
1. Tổ chức ghi chép, phản ánh chính xác, đầy đủ, kịp thời
các khoản nợ phải trả và tình hình thanh toán các
khoản nợ cho từng đối tợng.
2. Tổ chức hạch toán chi tiết, rõ ràng tình hình hiện có và
sự biến động từng loại nguồn vốn chủ sở hữu; theo
nguồn hình thành và từng đối tợng góp vốn.
3. Kiểm tra và giám đốc chặt chẽ quá trình thanh toán
các khoản nợ phải trả, tình hình sử dụng các nguồn
vốn của doanh nghiệp theo đúng chế độ. Cung cấp
thông tin cho các đối tợng sử dụng phục vụ yêu cầu
quản lý.
03/29/16Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC

7


8.2 Kế toán các khoản NPT

-

Nợ ngắn hạn:
Vay ngắn hạn
Nợ dài hạn đến hạn trả
Phải trả cho ngời bán.

Thuế và các khoản phải nộp NN
Phải trả CNV
Phải trả nội bộ
Phải trả theo tiến độ kế hoạch HĐXD
Các khoản chi phí phải trả
Các khoản phải trả, phải nộp khác

03/29/16


-

Nợ dài hạn:
Vay dài hạn
Nợ dài hạn
Trái phiếu phát hành
Nhận ký quỹ, ký cợc dài
hạn

8


KÕ to¸n vay ng¾n h¹n


Néi dung, nguyªn t¾c h¹ch to¸n



TKSD: TK 311- Vay ng¾n h¹n



Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n

03/29/16Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

9


Nội dung, nguyên tắc hạch toán
Vay ngắn hạn là các khoản tiền vay có thời hạn trả trong vòng
một năm. Nguyên tắc hạch toán:
- Theo dõi chi tiết: từng đối tợng, từng khoản,..
- Cuối niên độ KT, đánh giá lại số d các khoản tiền vay là
ngoại tệ theo tỷ giá thực tế.

Tài khoản kế toán sử dụng
TK 311- Vay ngắn hạn
-Thanh toán trả các khoản vay
ngắn hạn
- Chênh lệch tỷ giá giảm do
đánh giá lại số d ngoại tệ

03/29/16

-Các khoản tiền vay ngắn hạn
- Chênh lệch tỷ giá tăng do đánh
giá lại số d ngoại tệ
D Có: Các khoản tiền

hiện vay ngắn hạn

10


Sơ đồ: Kế toán vay ngắn hạn
TK 311 Vay ngắn hạn

TK 111, 112

TK 111, 112
(4) Trả nợ vay bằng tiền
mặt, TGNH
TK 131, 311..

(5)Trả nợ vay bằng tiền
thu của khách hàng, bằng
tiền vay mới
TK 413
(6b)Chênh lệch tỷ giá
giảm do đánh giá số d nợ
vay bằng ngoại tệ cuối kỳ
(nếu tỷ giá hối đoái cuối
kỳ giảm)

03/29/16

ví dụ

(1)Vay tiền về nhập quỹ, gửi

NH
TK 152, 153, 156,
627, 641, 642,..
(2) Vay mua vật t,
hàng hoá, dịch vụ..

TK133

Thuế GTGT đầu vào (nếu có)
TK 331,333,338, 315..
(3) Vay trả các
khoản nợ phải trả
TK 413
(6a)Chênh lệch tỷ giá tăng do đánh giá
nợ vay bằng ngoại tệ cuối kỳ (nếu tỷ
giá hối đoái cuối kỳ tăng)

11


KÕ to¸n nî dµi h¹n ®Õn h¹n tr¶



Néi dung, nguyªn t¾c h¹ch to¸n



TKSD: TK 315 – Nî dµi h¹n ®Õn h¹n tr¶



Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n

03/29/16Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

12


Nội dung, nguyên tắc hạch toán
Nợ dài hạn đến hạn trả: các khoản vay, nợ có thời hạn trả trong
niên độ kế toán. Nguyên tắc hạch toán:
- Theo dõi chi tiết
- Cuối niên độ KT, đánh giá lại số d ngoại tệ theo tỷ giá thực
tế.

Tài khoản kế toán sử dụng
TK 315 Nợ dài hạn đến hạn trả
Các khoản nợ dài hạn đến
hạn trả giảm

03/29/16

Các khoản nợ dài hạn đến
hạn trả tăng
D Có: Các khoản nợ dài hạn
hiện đã đến hạn trả

Copyright Bộ môn KTDN - Khoa kế toán - HVTC

13


Sơ đồ Kế toán nợ dài hạn đến hạn trả
TK 111, 112

TK 315 Nợ dài hạn đến hạn trả

(3)Trả nợ vay bằng tiền mặt,
tiền gửi ngân hàng
TK 131, 311..
(4)Trả nợ vay bằng tiền
thu của khách hàng, bằng tiền
vay mới
TK 413
(5a)Chênh lệch tỷ giá giảm
do đánh giá lại số d nợ dài
hạn đến hạn trả bằng ngoại tệ
cuối kỳ

(1)Số nợ ngắn hạn khi đi thuê
TSCĐ theo phơng thức thuê
TC
TK 341, 342
(2)Số vay dài hạn, nợ dài hạn
đến hạn trả
TK 413
(5b) Chênh lệch tỷ giá tăng
do đánh giá lại số d nợ dài
hạn đến hạn trả bằng ngoại tệ

cuối kỳ

Tại sao phải K/c từ vay, nợ dài hạn sang nợ dài hạn đến
hạn trả? Thời điểm nào thì kết chuyển?

03/29/16

TK 212, 138

14


KÕ to¸n ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n


Néi dung, nguyªn t¾c h¹ch to¸n



TKSD: Tk 331 – Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n



Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n

03/29/16Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

15

Sơ đồ Kế toán phải trả ngời bán
TK 331 Phải trả ngời bán

TK 515

(5) Chiết khấu thanh toán đợc h
ởng

TK 152, 153, 156, 211, 611,..

TK 152, 153, 156, 611,..
(1)Mua vật t, hàng hoá nhập kho
cha trả tiền ngời bán

TK 133

(6)Giảm giá, hàng mua trả lại
Chiết khấu thơng mại

TK 133

TKK 211, 213
(2)Mua TSCĐ cha trả
tiền ngời bán

TK 111, 112, 141, 311
(7)Thanh toán trả tiền, ứng trớc
tiền cho ngời bán

(3) Phải trả ngời bán, ngời nhận

thầu về XDCB, sửa chữa lớn
TSCĐ

TK 241

TK 133

TK 131
(8) Bù trừ các khoản
phải thu - phải trả

TK 413
(9b)C/L tỷ giá giảm do đánh giá
lại số d bằng ngoại tệ CK

03/29/16

TK 142, 242, 627..

(4) Mua vật t, hàng hoá, dịch vụ
mua về dùng ngay cho SXKD

TK 413

(9a)C/L tỷ giá tăng do đánh giá lại
số d bằng ngoại tệ CK

16

KÕ to¸n thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép NN


Néi dung, nguyªn t¾c h¹ch to¸n



TK sö dông



Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n

03/29/16Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

17


Nội dung, nguyên tắc hạch toán
- Nội dung bao gồm: Thuế GTGT, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế
XNK, thuế thu nhập DN, thuế tài nguyên, thuế nhà đất, thuế
môn bài, thuế sử dụng đất nông nghiệp,.
- Nguyên tắc hạch toán: Theo dõi chi tiết từng khoản, tính
đúng, đủ, thanh toán kịp thời cho Nhà nớc.

Tài khoản kế toán sử dụng
TK 333- Thuế và các khoản phải nộp NN
- Các khoản thuế đợc khấu trừ, đợc miễn
giảm trừ vào số phải nộp
- Các khoản thuế, phí nộp cho NN

D Có: Các khoản thuế, phí đã
nộp thừa cho NN

03/29/16

Các khoản thuế, phí phải nộp
cho Nhà nớc
D Có: Các khoản thuế, phí
còn phảI nộp cho NN

TK 333 có 9 TK cấp 2

18


Sơ đồ Kế toán thuế và các khoản phảI nộp Nhà nớc
TK 131, 111,

TK 333

(8) Thuế GTGT của hàng bán trả lại,
giảm giá hàng bán theo PP khấu trừ

TK111, 112, 131,..
(1)Thuế GTGT đầu ra phảI nộp
theo PP khấu trừ

TK 511, 515, 711

TK 133

(9) Số thuế GTGT phải nộp khấu
trừ với số thuế đầu vào

TK 111, 112, 311
(10) Nộp các khoản thuế, phí cho
nhà nớc

TK 421
(11) Thuế TNDN đợc NN miễn
giảm trừ vào số phải nộp

TK 711
(12) Các khoản thuế khác đợc NN
miễn giảm trừ vào số phải nộp

03/29/16

(2) Thuế GTGT trực tiếp, thuế
TTĐB, thuế XK phải nộp

TK 133

(3)Thuế GTGT
hàng NKphải nộp
(4)Thuế NK, phí trớc
bạ phải nộp

Đợc khấu trừ

TK 156, 211..

Khôngđợc
khấu trừ

TK 421

(5) Thuế TNDN phải nộp

TK 627
(6) Thuế sử dụng đất NN, thuế khai
thác tài nguyên phảI nộp
(7)Thuế môn bài, thuế nhà đất,
phí, lệ phí phảI nộp

TK 642

19


KÕ to¸n ph¶i tr¶ CNV


Néi dung, nguyªn t¾c



TKSD: TK 334 – Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn



Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n (Ch¬ng5)

03/29/16Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

20


KÕ to¸n chi phÝ ph¶i tr¶
Néi dung, nguyªn t¾c
 TKSD: TK 335 – Chi phÝ ph¶i tr¶
 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n


03/29/16Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

21


Nội dung, nguyên tắc hạch toán
- Nội dung : Chi phí phảI Trả là các khoản Chi phí thực tế cha
phát sinh nhng đã đợc ghi nhận vào CPSXKD trong kỳ nh:
trích trớc chi phí sửa chữa lớn TSCĐ, tiền lơng nghỉ phép
CNSX, chi phí bảo hành sản phẩm, chi phí lãI vay,
- Nguyên tắc hạch toán: Theo dõi chi tiết từng khoản

Tài khoản kế toán sử dụng
TK 335- Chi phí phải trả
Chi phí phải trả P/S
thực tế

TK 3353- quỹ dự phòng trợ cấp mất việc
làm (TT 82/2003 - Bộ TC)

03/29/16

Trích trớc chi phí phải trả vào
CPSXKD
D Có: Chi phí đã trích trớc ch
a p/s thực tế

22


Sơ đồ Kế toán chi phí phải trả

TK 642

Trờng hợp quỹ không đủ, tính vào chi phí
TK 111, 112, 152, 331,
154, 241, 334,

TK 335 Chi phí phảI trả

(5)Sử dụng, chi tiêu quỹ dự
phòng trợ cấp mất việc làm

(2)Chi phí phải trả phát sinh
thực tế

(4)Trích lập quỹ dự phòng

trợ cấp mất việc làm

TK 622, 627, 641,
642,..
(1)Định kỳ trích trớc chi phí
phải trả tính vào CPSXKD
(3) Cuối năm (kết thúc kế hoạch
trích trớc) điều chỉnh

Chú ý: Trờng hợp nào cuối năm điều chỉnh, trờng
hợp nào không điều chỉnh? Nh:
-Trích trớc chi phí lãi vay
- Trích03/29/16
trớc chi phí bảo hành SP, HH,

23


KÕ to¸n ph¶i tr¶ néi bé (TK
336)


Néi dung, nguyªn t¾c



TKSD:TK 336 – Ph¶i tr¶ néi bé



Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n

03/29/16Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

24


Nội dung, nguyên tắc hạch toán
- Nội dung: là khoản phảI trả phát sinh giữa đơn vị chính với
các đơn vị trực thuộc và ngợc lại, và giữa các đơn vị trực thuộc
với nhau. Nh các khoản thanh toán về các quỹ DN, phân phối
lợi nhuận, mua bán hàng hoá, dịch vụ, các khoản thu hộ, thanh
toán hộ,..
- Nguyên tắc hạch toán: Theo dõi chi tiết ???

Tài khoản kế toán sử dụng
TK 336- Phải trả nội bộ
Các khoản phải trả
nội bộ giảm
D nợ: các khoản đã trả lớn
hơn số phải trả nội bộ

03/29/16

Các khoản phải trả
nội bộ tăng
D Có: các khoản còn phảI trả
trong nội bộ

25