Tổ chức một số trò chơi dân gian nhằm phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi ở trường mầm non duyên hà

Sáng kiến kinh nghiệm trò chơi dân gian mầm non
ĐẶT VẤN ĐỀ
Sáng kiến kinh nghiệm trò chơi dân gian mầm non. Không rõ từ bao giờ
trò chơi dân gian, các làn điệu dân ca, hò, vè được sinh ra và gắn liền với đời
sống lao động và sinh hoạt của người dân Việt Nam. Đó không đơn giản chỉ
giúp con người có được phút giây thư giãn, giải trí sau những giờ lao động
vất vả mà còn góp phần thắt chặt tình đoàn kết, gắn bó giữa con người với
con người.
Nhắc tới trò chơi dân gian, các làn điệu dân ca, hò, vè có lẽ trẻ em là đối
tượng được nói tới nhiều nhất, bởi đối với các cháu cuộc sống không thể
thiếu những trò chơi, những làn điệu dân ca, hò, vè. Những trò chơi dân gian
không chỉ giúp trẻ phát triển khả năng sáng tạo, tư duy, sự khéo léo, rèn
luyện sức khoẻ mà còn là bài học giúp trẻ hiểu và thêm yêu nền văn hoá dân
tộc cũng như bồi đắp thêm tình yêu gia đình, quê hương, đất nước. Những làn
điệu dân ca, hò, vè với những giai điệu mượt mà, êm dịu, những lối gieo vần
nhắc nhịp đã nuôi dưỡng tâm hồn trẻ như thổi vào trẻ những tình cảm yêu
thương hình thành những tâm hồn trong sáng.
Sáng kiến kinh nghiệm trò chơi dân gian mầm non. Trên thế giới, không
có một dân tộc nào lại không có trò chơi riêng cho con em mình. Từ xa xưa
trẻ em Việt Nam đã có nhu cầu chơi, chúng nghĩ ra các trò chơi, truyền cho
nhau cách chơi từ thế hệ này sang thế hệ khác. Nhờ đó mà trò chơi dân gian
được lưu truyền đến ngày nay. Trò chơi dân gian đã được sử dụng nhiều
trong các hoạt động vui chơi của trẻ ở trường mầm non, đặc biệt là hoạt động


học có chủ đích của giáo viên cho trẻ ở trường mầm non. Các trò chơi dân
gian không chỉ nhiều về số lượng mà còn phong phú về thể loại. Việc kết hợp
trò chơi dân gian trong các hoạt động học có chủ đích tại trường mầm non
mang ý nghĩa to lớn trong việc: rèn luyện thể lực, sự khéo léo, nhịp nhàng,
rèn luyện trí tuệ, sự nhanh trí, óc phán đoán, gợi xúc cảm thẩm mỹ, khả năng
hoạt động nhóm, tập thể, sự gắn kết của tình bạn… và đặc biệt nó góp phần

xây dựng nhân cách mang đậm văn hóa dân tộc Việt Nam cho trẻ ngay từ khi
trẻ còn nhỏ.
Trẻ em những năm đầu của cuộc sống còn rất non nớt, rất cần sự chăm
sóc của mọi người, đó là sự chăm sóc không chỉ là vật chất mà còn cả về tinh
thần.Từ khi sinh ra đến 6 tuổi trẻ luôn thích hoạt động, vận động tích cực.
Vận động là sự chuyển động của cơ thể con người, trong đó có sự tham gia
của hệ xương, hệ cơ và sự điều khiển của hệ thần kinh. Khi trẻ vận động, gân,
cơ, khớ cùng phối hợp vận động và phát triển. Vì vậy vận động có ý nghĩa
quan trọng đối với sự phát triển thể lực và giúp hệ thần kinh của trẻ phát
triển.
Ở lứa tuổi mẫu giáo, hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo, bởi vui chơi đã
gây ra những biến đổi về chất, có ảnh hưởng quyết định đến sự hình thành
nhân cách trẻ và là tiền đề cho hoạt động học tập ở lứa tuổi tiếp theo. Phương
châm “ Học mà chơi, chơi mà học ” luôn được quán triệt trong công tác chăm
sóc, giáo dục mầm non trẻ mẫu giáo ở trường mầm non. Trong hoạt động
vui chơi có rất nhiều trò chơi học tập và một bộ phận không thể không nhắc
đến đó là các trò chơi dân gian – đây là một lọai trò chơi được trẻ em mẫu
giáo yêu thích.


Sáng kiến kinh nghiệm trò chơi dân gian mầm non. Để giúp trẻ phát triển
thể lực được tốt, có cơ thể khỏe mạnh hài hòa, cân đối là một trong những
nhiệm vụ quan trọng của trường mầm non. Năm học 2013 – 2014 thực hiện
chuyên đề trọng tâm là “phát triển vận động”. Trong chương trình chăm sóc
giáo dục trẻ, phát triển thể lực cho trẻ được thông qua nhiều nội dung: chăm
sóc, nuôi dưỡng, giáo dục, phát triển vận động. Đó là những nội dung cơ bản
ảnh ưởng trực tiếp đến việc nâng cao chất lượng của quá trình giáo dục thể
chất cho trẻ. Giáo dục thể chất là một trong những nội dung quan trọng của
nhà trường nhằm đào tạo thế hệ trẻ phát triển trí tuệ, cường tráng về thể chất,
phong phú về tinh thần và trong sáng về đạo đức.

Từ lí do trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu : “ Một số biện pháp tổ trò chơi
dân gian nhằm phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi ở
trường Mầm Non Duyên Hà”.
* Mục đích nghiên cứu:
Khảo sát thực trạng tổ chức sử dụng trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo lớn 5
– 6 tuổi ở trường mầm non Duyên Hà.
Xây dựng tổ chức sử dụng trò chơi dân gian nhằm phát triển thể chất cho trẻ
mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi tại trường mầm non Duyên Hà.
* Đối tượng nghiên cứu:
Tổ chức trò chơi dân gian nhằm phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo lớn 5
– 6 tuổi ở trường Mầm Non Duyên Hà”.
* Phạm vi áp dụng:
Lớp mẫu giáo lớn A1 trường Mầm Non Duyên Hà – Thanh Trì – Hà Nội
năm học 2013 – 2014.


GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1.

CƠ SỞ LÝ LUẬN
Trò chơi dân gian là loại trò chơi do nhân dân nghĩ ra và được truyền từ thế

hệ này sang thế hệ khác. Người lớn dùng để dạy trẻ học nói, học đếm, học
tính toán… Trò chơi dân gian là một hình thức văn hóa phản ánh cuộc sống
của mỗi dân tộc, mỗi địa phương qua các thời kỳ lịch sử. Chính vì vậy, mỗi
dân tộc, mỗi địa phương đều có những trò chơi của dân tộc mình, các trò chơi
đó lớn lên, sống mãi theo thời gian với dân tộc mà ngày nay người ta gọi là
trò chơi dân gian.
Trò chơi dân gian Việt Nam thường bắt nguồn từ những bài đồng dao, một
thể loại văn vần độc đáo của dân tộc. Đấy là những bài ca có nhịp điệu đơn

giản, gieo vần một cách thoải mãi, có thể ngắn dài bất kỳ hoặc lặp đi lặp lại
không dứt. Đồng dao được cấu trúc theo một lôgic riêng, đôi khi không có
nghĩa gì cả, nhưng bằng tư duy liên tưởng, trẻ em vẫn có thể nhập vào câu hát
để dẫn đến những kết cục bất ngờ: Cái ngược đời, cái phi lý, lại có thể chấp
nhận vì đấy là các bài hát của trẻ em. Trò chơi dân gian có nhiều thể loại phù
hợp với các sở thích, cá tính khác nhau của nhiều đối tượng người chơi như
sôi nổi, điềm đạm hay trầm tĩnh. Mỗi trò chơi lại có một quy luật riêng, mang
những sắc thái khác nhau khiến trẻ em chơi suốt ngày mà không thấy chán.
Trò chơi dân gian không chỉ mang tính học tập mà còn mang tính vận động.
Với những trò chơi dân gian chứa đựng nhiệm vụ học tập, trong khi chơi
nhiệm vụ nhận thức được thực hiện dưới hình thức chơi vui vẻ, thoải mái.
Điều đó giúp trẻ nỗ lực tìm kiếm cách giải quyết nhiệm vụ đặt ra trong trò


chơi. Trẻ tiếp nhận nhiệm vụ trí tuệ như một nhiệm vụ chơi, chính điều đó
góp phần phát triển trí tuệ cho trẻ.
Trẻ mẫu giáo lớn 5- 6 tuổi ham học hỏi, thích tìm tòi, khám phá và tìm hiểu
về thế giới xung quanh. Chúng thực sự là những chủ thể với những năng lực
riêng, có khả năng tư duy, sáng tạo và giao tiếp với mọi người. Chúng có kỹ
năng nghe, hiểu lời nói của người khác và nói cho người khác hiểu. Trẻ 5-6
tuổi chủ động, độc lập, có sáng kiến, biết tự tìm kiếm các phương thức giải
quyết các nhiệm vụ đặt ra, tự kiểm tra … kết quả trong hoạt động học và
chơi. Trẻ 5-6 tuổi tập trung chú ý và nỗ lực, cố gắng giải quyết và hoàn
nhiệm vụ đặt ra trong hoạt động của chúng.
Nhiệm vụ của trò chơi dân gian ở trẻ 5 tuổi rất đa dạng, để giải quyết được
nhiệm vụ của trò chơi đòi hỏi trẻ phải dựa vào vốn kinh nghiệm về các sự
vật, hiện tượng trong cuộc sống, trẻ phải biết phân tích, biết tổng hợp, biết
liên hệ các sự vật hiện tượng để thực hiện trò chơi của mình. Các hành động
chơi của trẻ mẫu giáo 5 tuổi đòi hỏi phải có tính liên tục và tuần tự. Nhiều trò
chơi đòi hỏi phải suy nghĩ kỹ trước khi thực hiện động tác chơi như chơi “ Ô

ăn quan”, “Cờ đi đường” … đây là cơ sở để phát triển tư duy logic cho trẻ.
Mối quan hệ cô giáo và trẻ 5 tuổi trong trò chơi dân gian ngày càng gần gũi.
Cô giáo vừa như người bạn cùng chơi với trẻ vừa như người hướng dẫn trẻ
chơi, chính nhờ sự giúp đỡ của cô giáo mà trẻ có tự lựa chọn nguyên vật liệu
để làm đồ chơi, tự chọn trò chơi và có thể tự tổ chức các trò chơi dân gian mà
mình yêu thích.


Khi nói đến thể lực chúng ta có thể nghĩ ngay rằng đó là chất lượng của cơ
thể con người có thể sử dụng vào thực tiễn một việc nào đó trong học tập, lao
động, thể thao…Phạm trù thể lực bao gồm các mặt sau:
Tầm vóc cơ thể là trạng thái phát triển và hình thái, cấu trúc cơ thể
bao gồm sự sinh trưởng hình thể và tư thế thân người của một cơ thể. Sinh
trưởng chủ yếu chỉ qua quá trình biến đổi dần về khối lượng cơ thể từ nhỏ
đến lớn, từ thấp đến cao, từ nhẹ đến nặng.
Năng lực tham gia vận động thể lực của một cơ thể , đây là một nhân
tố hết sức quan trọng nó thúc đẩy và giúp cho các chức năng sinh lý của cơ
thể phát triển một cách nhịp nhàng.
1.

CƠ SỞ THỰC TIỄN

2.

Đặc điểm chung:

Trường mầm non Duyên Hà nằm ven sông Hồng ngoài bãi. Trường được
phân bổ ở 3 khu theo địa bàn dân cư 3 thôn trong xã.
Năm học 2013 – 2014 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo lớn
A1. Lớp có 3 cô , 2/3 cô đạt trình độ trên chuẩn. Lớp có 54 cháu, 26 nam ,28

nữ trong đó có 1 cháu khuyết tật.
Với đặc điểm tình hình như vậy khi thực hiện đề tài này tôi thấy có một số
thuận lợi và khó khăn sau:
2. Thuận lợi:

– Luôn được sự hướng dẫn, chỉ đạo sát sao về chuyên môn của phòng giáo
dục huyện, ban giám hiệu nhà trường.


– Được sự quan tâm, tạo điều kiện về cơ sở vật chất của ban giám hiệu nhà
trường.
– Sân trường rộng rãi, thoáng mát có thể tổ chức nhiều trò chơi dân gian.
– Giáo viên trong lớp đoàn kết biết tìm tòi, sáng tạo và sưu tầm nhiều trò chơi
dân gian để tổ chức cho trẻ.
– Bản thân tôi có nhiều năm dạy lớp 5 tuổi, có tinh thần trách nhiệm, luôn
quan sát nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý, thói quen của từng trẻ trong lớp.
Là một giáo viên tâm huyết với nghề, có lòng yêu thương trẻ, tận tình với
công việc. Luôn có ý thức phấn đấu vươn lên, thường xuyên tìm tòi, nghiên
cứu tài liệu tạp chí, thông tin trên mạng có liên quan đến việc chăm sóc giáo
dục trẻ để áp dụng vào việc chăm sóc giáo dục trẻ hằng ngày nhất là việc sưu
tầm và tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ.
– Học sinh của lớp đều được học qua các khối từ nhà trẻ, mẫu giáo bé, nhỡ.
100% học sinh đều học đúng độ tuổi nên việc tổ chức các trò chơi dân gian
cho trẻ rất dễ dàng, trẻ dễ nhớ cách chơi các trò chơi.
– Trẻ có kiến thức của các lứa tuổi.
– 100% trẻ học bán trú tại trường.
– Một số phụ huynh nhiệt tình chia sẻ với giáo viên ở lớp về tình hình của trẻ
ở nhà và luôn quan tâm đến trẻ, thường xuyên dành thời gian trao đổi với cô
giáo để cùng chăm sóc và giáo dục trẻ.
3. Khó khăn:

– Sè lîng c¸c trß ch¬i d©n gian ®a vµo ch¬ng tr×nh ®Ó thùc hiÖn cßn
rÊt Ýt.
– Khả năng tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian của 02 giáo viên cùng
lớp còn hạn chế.
– Lớp có nhiều trẻ hiếu động, cha mẹ chưa quan tâm đến con, rất ít cho con
nghe và chơi trò chơi dân gian.
– Trong lớp có rất nhiều trẻ bị suy dinh đưỡng, thấp còi, đặc biệt có 1
cháu bị suy tuyến giáp bẩm sinh, thiểu năng trí tuệ nên gây rất nhiều khó
khăn cho việc tham gia vào các hoạt động, nhất là những trò chơi cần vận
động nhiều..
– Nhiều trẻ chưa thực sự thích các trò chơi dân gian chỉ thích siêu nhân, hoạt
hình.
– Xuất phát từ đặc điểm chung của trường, của lớp và tầm quan trọng của
việc giáo dục trẻ tôi đã nghiên cứu, đưa ra một số biện pháp sưu tầm và tổ
chức một số trò chơi dân gian nhằm phát triển thể chất cho trẻ như sau:
III. BIỆN PHÁP.
1.

Lựa chọn, sưu tầm các trò chơi dân gian phù hợp với các chủ đề,
phù hợp với trẻ:

Sáng kiến kinh nghiệm trò chơi dân gian mầm non. Nét đặc biệt của trò chơi
dân gian trẻ em Việt Nam là hầu hết các trò chơi gắn liền với các bài đồng
dao. Đó là những câu vè ngắn ngọn, có nhịp điệu, âm thanh được sử dụng
trong khi chơi.


Đồng dao là để chỉ các bài hát của trẻ em khi vui chơi tập thể, có thường là

những câu mà ý nghĩa không rõ ràng, tản mạn được ghép lại với nhau, không
theo một logic nào cả, nhưng chình vì thế mà lại trở nên hấp dẫn đối với trẻ
em. Đồng dao trước hết là một trò chơi tập thể của trẻ em và nó chỉ có giá trị
trong một trò chơi cụ thể chứ không tồn tại độ lập ngoài trò chơi như bài dân
ca khác. Nó là ngôn ngữ bổ sung cho trò chơi. Đồng dao thường mang tính
chu kỳ, tức là lặp đi lặp lại mãi không bao giờ hết. Ngôn ngữ của nó nhiều
khi rất kỳ quặc, là những câu vui tai, gây thêm hào hứng cho trẻ khi chơi.
Cỏc trũ chơi dân gian vô cùng phong phú về thể loại, nội dung, hình thức thể
hiện… Vỡ vậy muốn đưa vào dạy trẻ, người giáo viên phải nghiên cứu lựa
chọn, sưu tầm cho phù hợp với nội dung, hình thức giáo dục trẻ lớp mình để
trẻ yêu thích và tham gia tích cực vào các trũ chơi dân gian, các bài hát dân
ca, hũ, vố, từ đó, góp phần nâng cao hiệu quả tổ chức các hoạt động giáo dục.
Nhiệm vụ của trò chơi dân gian ở trẻ 5 tuổi rất đa dạng, để giải quyết được
nhiệm vụ của trò chơi đòi hỏi trẻ phải dựa vào vốn kinh nghiệm về các sự
vật, hiện tượng trong cuộc sống, trẻ phải biết phân tích, biết tổng hợp, biết
lien hệ các sự vật hiện tượng để thực hiện trò chơi của mình. Các hành động
chơi của trẻ mẫu giáo 5 tuổi đòi hỏi phải có tính liên tục và tuần tự. Nhiều trò
chơi đòi hỏi phải suy nghĩ kỹ trước khi thực hiện động tác chơi như chơi “ Ô
ăn quan”, “Cờ đi đường” … đây là cơ sở để phát triển tư duy logic cho trẻ.
Trẻ mẫu giáo 5 tuổi nắm được ngôn ngữ cảnh và ngôn ngữ mạch lạc, do vậy
trẻ rất thích những trò chơi kết hợp với những bài đồng dao. Trong trò chơi
trẻ vừa được hát, đọc những bài đồng dao mà chúng yêu thích và thưc hiện


những hành động chơi, do vậy trò chơi dân gian càng hấp dẫn với trẻ. Bên
cạnh đó, do vốn hiểu biết về môi trường xung quanh của trẻ ngày càng phong
phú, nên trẻ rất thích thú với những nguyên vật liệu chơi, thích tìm kiếm và
dùng các vật liệu khác nhau để làm đồ chơi phục vụ trò chơi của mình.
Căn cứ vào khả năng nhận thức của trẻ lớp mình, căn cứ vào kế hoạch thực
hiện các hoạt động theo các chủ đề, tôi đã lựa chọn, sưu tầm những trò chơi

dân gian.
Mục tiêu
TT Chủ đề

Trò chơi

cần đạt (của Biện

dân gian

phát triển

pháp

Kết quả

thể chất)
Trẻ có

1

Nhảy bao,

Có kỹ năng

Trường

thả đỉa ba

phối hợp các

mầm non

ba, kéo co,

bộ phận

bắn bi

trong cơ thể.

kỹ năng
Hướng

phối hợp

dẫn trẻ

các bộ

chơi.

phận
trong cơ
thể.

2

Bé và gia

Nu na nu

Biết phối

Sưu tầm

Trẻ biết

đình

nống, chi

hợp cử động

nguyên

phối hợp

chi chành

bàn tay, ngón vật liệu.

cử động

chành, hội

tay.

ngón tay,

đồng tổng

bàn tay.


cốc, chốn
tìm, ô ăn
quan…
Các cơ
lớn của

3

Đi cà kheo,

Phát triển các Làm đồ

trẻ được

Nghề

ném còn,

cơ lớn khi

phát triển

nghiệp

kéo cưa lừa

tham gia hoạt chơi cho

thông

xẻ

động.

qua các

dùng, đồ
trẻ.

hoạt
động.
Nặn tò he,
rồng rắn lên
mây, mèo
4

Thế giới

đuổi chuột,

động vật

bịt mắt bắt
dê, cắp cua
bỏ giỏ, câu

ếch

5

Tết và

Ném còn,

mùa xuân cướp cờ,
đập niêu,
chơi đu

Phát triển các Chuẩn bị
cơ nhỏ và sự

nhiều

khéo léo,

nguyên

Trẻ khéo

phối hợp các vật liệu

léo hơn

cử động bàn

trong các

khác

tay, ngón tay, nhau để

hoạt

phối hợp tay

tổ chức

động.

mắt nhịp

các trò

nhàng.

chơi.

Phối hợp các Phối hợp Cơ thể
vận động của với phụ

được

cơ thể.

huynh

phối hợp

sưu tầm

nhịp


nhàng
nhiều

thông

nguyên

qua các

vật liệu.

hoạt
động.
Trẻ biết

Ô ăn quan,
6

Thế giới

tập tầm

thực vật

vông, trồng
nụ trồng hoa

Chuẩn bị
Phối hợp với địa điểm
các bạn trong chơi
nhóm chơi.

khác
nhau.

đoàn kết,
chơi
cùng
nhau
trong
nhóm
chơi.

7

8

Phương

Rải rồng rải

tiện và

rết, trồng

một số

đống trồng

quy định

kê, đua

giao

thuyền, đua

thông

xe bò

Tổ chức

Các cử

cho trẻ

động

Thực hiện

chơi với

được

các cử động

nhiều

thực hiện

nhịp nhàng.

hình thức nhịp
khác

nhàng

nhau.

hơn.

Nước mùa Kéo co

Tham gia

Trẻ chơi

Trẻ bền

hè

hoạt động

cùng

bỉ hơn

liên tục

nhau

trong các

không có

trong các hoạt


biểu hiện mệt
mỏi trong

hoạt

khoảng 30

động.

động.

phút.
Quê
9

hương –
đất nước
– Bác Hồ

Phối hợp

Kéo cưa lừa
xẻ, nhảy

Thực hiện

dây, cướp

các động tác

cờ, đồ, chơi nhịp nhàng.
u

với phụ

Các động

huynh

tác thực

hướng

hiện nhịp

dẫn trẻ

nhàng.

chơi.

Kết quả đạt được:
•

Tôi đã lựa chọn, sưu tầm được 35 trò chơi dân gian.

•

Khi đã lựa chọn được theo các chủ đề, đã giúp tôi sử dụng các trò chơi
dân gian không những dạy trẻ một cách hiệu quả mà còn giúp trẻ phát triển
thể chất và nhận ra những điều hợp lý, không hợp lý khi sử dụng nguyên
bản các trò chơi dân gian khi dạy trẻ.

•

Trẻ hào hứng tham gia các trò chơi dân gian mà tôi tổ chức.

•

Trẻ nắm được cơ bản cách chơi, luật chơi của các trò chơi.
2. Tổ chức thực hiện trò chơi dân gian:

Để có thể truyền tải hết nội dung cho trẻ chơi trò chơi dân gian tôi đã xây
dựng một kế hoạch, xác định mục tiêu cần đạt khi cho trẻ tham gia chơi. Cụ

thể như sau:
* Chuẩn bị trước khi chơi:
– Lập kế hoạch tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ.


+ Xác định mục đích yêu cầu.
+ Phát triển khả năng suy đoán, suy luận.
+ Rèn luyện ngôn ngữ.
+ Rèn luyện kỹ năng lắp ghép, phát triển óc sáng tạo và trí tưởng tượng.
+ Rèn luyện sự nhanh nhẹn, khéo léo, tính kiên trì.
+ Tạo không khí vui vẻ, hứng khởi cho trẻ.
+ Dạy trẻ biết trao đổi, bàn bạc với nhau, lựa chọn con đường, cách thức để
thực hiện nhiệm vụ.
+ Giáo dục tính nhanh nhạy, biết phối hợp cùng nhau hoạt động.
+ Giáo dục trẻ có thái độ thân thiện với các bạn, biết thương lượng khi có
mâu thuẫn sảy ra trong khi chơi.
•

Lựa chọn các trò chơi dân gian: Đố lá, kéo co,….

•

Xác định hình thức chơi: Chơi theo nhóm nhỏ hoặc chơi tập thể.

•

Lựa chọn biện pháp tổ chức hoạt động của cô và trẻ trong trò chơi.
Tạo các góc chơi và bầu không khí thuận lợi thúc đẩy trẻ tích cực chơi.
Sử dụng câu hỏi, lời gợi ý, nhận xét và bổ sung câu trả lwoif của trẻ trong khi
chơi cùng nhau.

Tạo cơ hội cho tất cả trẻ thực hành, trải nghiệm cùng nhau trong khi chơi.


Tạo cơ hội cho trẻ được tự tổ chức các trò chơi dân gian quen thuộc.
– Chuẩn bị phương tiện chơi:
+ Xây dựng môi trường chơi cho trẻ như chọn địa điểm chơi: sử dụng các
góc chơi của trẻ, chơi trong lớp học và chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, vật liệu
chơi cho đủ nhóm trẻ tham gia chơi.
+ Sỏi, hạt ngô, đầu đen và một số loại hạt khác.
+ Một số loại lá cây: lá rau muống, lá mít.
* Tổ chức thực hiện các hoạt động của cô và trẻ( quá trình chơi):
Tạo cho trẻ hứng thú đến với trò chơi bằng nhiều cách khác nhau như: lời gợi
ý, đề nghị trẻ chơi, những câu hỏi ngắn gọn, câu đố, bài đồng dao, các tình
huống chơi, cùng trẻ đàm thoại, trao đổi làm cho trẻ nhớ lại các trò chơi đã
từng chơi hoặc giới thiệu với trẻ về trò chơi sắp sửa chơi dẫn dắt trẻ vào cuộc
chơi.
Sau đó, cô cùng trẻ thảo luận, bàn bạc và triển khai các góc chơi của
các nhóm và cho trẻ từng nhóm tự tìm kiếm đồ chơi, vật liệu chơi của mình
trên các giá đồ chơi cô đã chuẩn bị sẵn.
Đố Lá:
Đàm thoại với trẻ về các các loại lá và giới thiệu tên của trò chơi và
cách chơi. Cho trẻ tự chọn nhóm lấy các loại lá cô đã chuẩn bị và cùng nhau
chơi.


Trẻ oẳn tù tì để tìm nhóm chơi trước. Trẻ đố nhau và hỏi xem bạn của
mình có biết đó là lá gì không. Có thể hỏi bạn về công dụng của lá. Sau nhiều
3 đến 4 lượt chơi sẽ tìm ra người thắng cuộc. Người thua cuộc sẽ phải nhảy lò
cò vòng quanh cho chơi.
Chơi chuyền:

Sáng kiến kinh nghiệm trò chơi dân gian mầm non. Cô cho trẻ xem cách
chơi của cô và sau đó đàm thoại với trẻ. Cho trẻ tìm nhóm chơi từ 3-5 người.
Đồ chơi (cỗ chuyền ) của trẻ gồm 10 que nhỏ bằng tre, dài 20cm, vót tròn,
nhẵn hoặc là các que tính có sẵn trong lớp.
Đối với trẻ 5-6 tuổi không thể vừa nhặt que và đỡ bóng được nên trò chơi sẽ
được linh hoạt để trẻ đỡ tay không, nhặt que, và đọc bài chuyền.
Trẻ có thể oẳn tù tì để xác định trước, sau
Cho trẻ ngồi duỗi một chân, rải cỗ chuyền dọc theo ống chân, vừa đọc một
câu, vừa vờ như tung hòn cái, vừa nhặt số que theo lời bài, đồng thời phải đỡ
bắt hòn cái không để rơi.
Lời ca như sau:
Bàn một : cái mốt, cái mai, con trai, con hến, con nhện, chăng rơ, quả mơ,
quả mít, chuột chít, lên bàn đôi. (lấy mỗi lần một que)
Bàn đôi : Đôi tôi, đôi chị, đôi cành thị, đôi cành na, đôi lên ba. (lấy mỗi lần
hai que)
Bàn ba: Ba đi ra, ba đi vào, ba cành đào, một lên tư (3 lần nhặt mỗi lần 3
que, 1 lần nhặt 1 que)


Bàn tư: Tư củ từ, tư củ tỏi, hai lên năm (2 lần nhặt mỗi lần 4 que, 1 lần nhặt
2 que)
Bàn năm: Năm con tằm, năm lên sáu (2 lần nhặt mỗi lần 5que)
Bàn sáu: Sáu củ ấu, bốn lên bảy (1 lần nhặt mỗi lần 6 que, 1 lần nhặt 4 que)
Bàn bảy: Bảy quả cà, ba lên tám. (1 lần nhặt mỗi lần 7 que, 1 lần nhặt 3 que)
Bàn tám: Tám quả trám, hai lên chín. (1 lần nhặt mỗi lần 8 que, 1 lần nhặt 2
que)
Bàn chín : Chìn cái cột, một lên mười(1 lần nhặt mỗi lần 9 que, 1 lần nhặt 1
que)
Bàn mười : Tung năm mươi, mười vơ cả, ngã xuống đất, cất tay chuyền. (đặt
10 que xuống, nhặt 10 que lên, làm 2 lần).

Chơi như bàn chuyền một vòng, hai vòng, hoặc ba vòng, vừa chuyền vừa hát
bài đồng dao, sau đó lại quay về bàn một, tính là hết ván.
Phần thưởng của cuộc chơi là người thua làm kiệu cho người thắng đi 1 vòng
quanh sân.
Lựa đậu:
Cô chuẩn bị cho trẻ rá đậu đen, đậu đỏ và đậu xanh trộn với nhau.
Chia trẻ thành nhiều đội, mỗi đội 3 người. Ba loại hạt sẽ được trộn chung vào
cùng 1 cái rá, mỗi đội 1 rá. Sau khi nghe tiếng còi báo hiệu bắt đầu thì các đội
sẽ

phân

loại

hạt

nào

ra

hạt

đó

bỏ

vào

chén.

Các đội thực hiện trong vòng 3 phút, đội nào phân loại xong trước thì đội đó
thắng.
Gảy que:


Chuẩn bị cho trẻ các thích cách chơi. Hai hoặc ba trẻ ngồi thành từng nhóm.
Cho nhóm trẻ tự tổ chức và cô đi quan sát, trợ giúp nhóm trẻ chưa hiểu luật
chơi. Mỗi nhóm chơi có một nắm que tính. Trẻ nào chơi trước cầm nắm que
tính xoay và rải ra sàn, sau đó khéo léo nhặt que tính sao cho các que ở dưới
không động . Nếu làm các que ở dưới động thì bị mất lượt, bạn khác được
cầm que tính và đổ để nhặt. Khi nhặt hết que tính dưới sàn thì từng trẻ đếm số
lượng que tính mình đã nhặt được.
Bắt dây chun:
Cô cùng chuẩn bị dây chun nối . Trẻ ngồi và cầm một sợ dây.
Dạy cách chơi cho trẻ và có thể thao tác trên chính tay một bạn nhỏ trong
nhóm chơi. Cho trẻ giơ bàn tay ra trước, ngón cái và ngón trỏ choãi ra, các
ngón khác nắm lại. Trẻ móc sợi dây vào ngón ú, rồi lại móc dây chun ở ngón
trỏ và luồn xuống dưới bắt chun ở ngón cái. Lấy ngón giữa của bàn tay kia
móc sợi dây từ ngón giữa và ngón cái của bàn tay đang cầm chun và kéo ra
để tạo thành ngôi sao 5 cánh.
Cô có thể để các trẻ biết cách chơi hướng dẫn cho các trẻ chưa biết.
Sau khi các trẻ biết cách chơi cô có thể gợi ý cho trẻ về việc thi đua xem ai
làm ngôi sao 5 cánh bằng dây chun nhanh hơn và có nhiều cách hơn.
Oẳn tù tì:
Cô giáo đàm thoại với trẻ về cách chơi và các vật dụng thể hiện qua bàn tay
là:


•

Cái búa: Các ngón tay nắm lại như quả đấm.

•

Cái kéo: Nắm 3 ngón tay gồm ngón cái, ngón áp út và ngón út lại, xòe
2 ngón tay còn lại (ngón trỏ, ngón giữa).
Cái bao (có nơi gọi là tờ giấy): xòe cả 5 ngón tay ra.

•

Cho trẻ tụ kết nhóm chơi. Có thể là hai bạn một nhóm hoặc nhiều hơn. Cô
nhắc nhở trẻ về luật chơi và nhắc trẻ đọc “Oẳn tù tì, ra cái gì, ra cái này”, thì
mới ra dụng cụ, không được ra trước hoặc ra sau vì như vậy coi như phạm
luật.
Gảy vòng chun: (Vòng nịt).
Cô cùng trẻ chuẩn bị chun, không nên quy định số trẻ chơi nhưng cần gợi ý
cho trẻ biết ban đầu khi chưa biết chơi thì hãy kết 2 bạn một nhóm sẽ dễ chơi
hơn.
Vòng nịt có thể có hình trong nhỏ, có nhiều màu sắc, thường là màu vàng,
màu gạch, màu xanh.
Địa điểm là nơi bằng phẳng để bắn vòng cho dễ dàng.
Cô hướng dẫn cách cách chơi:
Hai người chơi không cần phải bắt thăm như các trò chơi khác. Hai người
cùng ngồi xổm xuống nền đất hoặc nền gạch (tùy chọn) và lấy vòng của mình
ra để chuẩn bị chơi. Hai cái vòng được đặt trước mặt hai người, với một
khoảng cách không xa lắm, tùy vào chỗ ngồi của hai người chơi. Khi gẩy cần
phải nhằm trúng vào chiếc vòng của đối phương.
Chơi còn

Giới thiệu các cách chơi còn cho trẻ. Cô và trẻ cùng chuẩn bị còn từ
những miếng vải vụn.
Chuẩn bị cột vòng, với trẻ ở độ tuổi này thì cô nên chuẩn bị cột vòng bằng tre
hoặc inox có sẵn trong giờ thể dục. Cột vòng chỉ cách mặt đất 1.5m, có
đường kính 30 – 40 cm. Cho trẻ chơi theo nhóm hoặc cá nhân.
Sau khi trẻ hiểu các cách chơi còn như còn vòng, còn xổm, còn xai thì cho trẻ
tự tổ chức
Đánh đáo
Cô kẻ hai đường thẳng song song cách nhau khoảng 2m
Cho trẻ tự chọn cho mình những hòn đáo thật vừa ý. ( cách chọn hòn đáo:
hòn đáo thường là những hòn đá lớn nhỏ tuỳ ý, dẹp, hình tam giác. Hòn đáo
được mài nhọn một góc, mài tròn hai góc còn lại giống như miếng gẩy đàn.)
Giới thiệu cách chơi và cho trẻ chơi thử theo lời hướng dẫn của cô
Sáng kiến kinh nghiệm trò chơi dân gian mầm non. Trẻ đứng ở vạch thứ
hai, thảy những đồng tiền vào phía trên vạch thứ nhất, hòn đáo nào rơi vào
giữa hai vạch coi như loại, được thu lại cho trẻ đi sau. Sau đó, trẻ nhắm vào
những hòn đáo trên mức thứ nhất, dùng đáo chọi vào những hòn đáo đó.
Nhắc nhở trẻ: nếu trẻ chơi chọi trúng thì được “ăn” những hòn đáo đó và có
quyền chọi tiếp. Nếu chọi không trúng thì phải nhường quyền chọi đáo cho
bạn kế tiếp. Lưu ý khi chơi là không ném vào bạn, chọi nhẹ nhàng và nhằm
vào hòn đáo, chỉ cần chọi đúng là ăn, nếu ai ném mạnh tay, không trúng hòn
đáo sẽ bị thua cuộc.


Ô ăn quan
Cho trẻ tìm 10 hòn sỏi nhỏ và 2 hòn sỏi to.
Cho trẻ tự vẽ xuống đất hình ô quan, mỗi bên 1 ô ( đầu quan) và 5 ô nhỏ. Đặt
mỗi đẫu quan 1 quân to, mỗi ô nhỏ 2 quân. Mỗi bên một trẻ chơi.
Bắt đầu chơi “ oẳn tù tì ”. Ai thắng được đi trước, bốc quân bất kì ô nào rồi
rải mỗi ô 1 quân ( chỉ được bốc quân ở bên phía mình). Rải hết quân bốc

quân ô bên cạnh đi tiếp, nếu hết quân mà cách 1 ô không có quân thì được ăn
quân ô tiếp theo, nhưng nếu 2 ô liền nhau không có quân hoặc hoặc sát ô
quan thì mất lượt đi, bạn khác đi tiếp. Chơi đến khi 2 ô đầu quan hết quân,
quân còn lại bên nào thì bên ấy thu về. Nếu 1 trong 2 ô đầu quan còn quân
mà quân ở phía nào hết thì phía ấy phải rải mỗi ô 1 quân để tiếp tục chơi. Ai “
ăn ” được nhiều quân là thắng.
Nhắc nhở trẻ đi đúng vòng, nếu đến điểm “chững” thì phải nhường bạn
quyền đi tiếp
Mũ lá mít:
Cô chuẩn bị cho mỗi trẻ 8 – 9 ngọn lá mít, một nắm tăm tre ( không sử dụng
tăm nhọn). Sân chơi: rộng rãi. Số người chơi: một nhóm 2 – 3 người.
Cô cùng trẻ làm mũ lá mít, những ngọn lá mít kết dính lại với nhau theo hình
vũng cung bằng những que tăm, tùy theo kích cỡ vòng đầu của mỗi người,
tùy vào độ lớn bé của những ngọn lá mít mà tính toán số lượng lá làm mũ.
Trẻ có thể tự trang trí thành nhiều kiểu mũ khác nhau.


Có thể gợi ý cho trẻ thi đua xem ai là người làm được nhiều mũ hơn, đẹp hơn
Châu chấu dừa, nhẫn dừa:
Cô chuẩn bị lá dừa sạch, tươi, đẹp và một góc nhỏ là sân chơi. Cho trẻ chơi
theo nhóm. Cô hướng dẫn cách làm, cách uốn lá để thành hình con châu
chấu, làm những chiếc nhẫn đeo, vòng đeo tay.
Có thể tổ chức thi đua giữa các trẻ, bạn nào có số lượng con châu chấu hay
nhẫn làm được, ai nhiều hơn là thắng.
Nặn ( bột, đất sét)
Cô có thể cho trẻ nặn bằng đất sét. Có một ít vật dụng: que tăm, hạt dưa, hạt
đậu tùy vào nhu cầu hình dáng mà trẻ muốn làm. Chuẩn bị sân chơi: rộng
rãi. Dạy trẻ cách nhào đất sét với nước lã sao cho thật nhuyễn và từ nắm đất
sét ấy sẽ nặn ra đủ thứ hình dáng: con chim, cành cây, bông hoa, hình con cá
mà trẻ thích. Bạn nào làm được nhiều con vật đẹp là người thắng.

Chơi kiệu:
Hỏi, đàm thoại với trẻ là ngày xưa mọi người thường đi lại bằng phương
tiện gì, ai là người hay được ngồi kiệu . Cho trẻ tự kết nhóm, phân rõ thành
hai đội, mỗi đội có từ hai người trở lên.
Giải thích cách làm kiệu cho trẻ. Hai đội oẳn xem đội nào được chơi trước
hoặc rút thăm bằng que tre.
Đội nào chơi sau sẽ phải làm kiệu cho đội chơi trước. Làm kiệu bằng cách
hai người ngồi đối diện với nhau, lồng tay của hai người vào nhau tạo thành
hai chỗ hổng .Thành viên của đội chơi trước sẽ dùng hai chân của mình lồng


vào hai lỗ hổng rồi ngồi xuống. Lúc này hai người của đội chơi phải nhấc
được người kia lên. Nếu không nhấc được đội chơi sau thua. Còn nếu nhấc
được thì đội chơi trước phải làm kiệu cho đội chơi sau.
Nhắc nhở trẻ chỉ nhắc bổng bạn lên chứ không được chạy, bạn được ngồi
kiệu phải bán hai tay vào hai vai bạn để tránh bị nguy hiểm.
* Nhận xét đánh giá
– Cho trẻ đánh giá kết quả chơi của bạn, của mình.
– Tạo điều kiện cho trẻ chơi theo nhóm hoặc chơi cá nhân. Tạo cơ hội,
khuyến khích sự sáng tạo của trẻ.
– Cho trẻ tự tổ chức chơi những trò chơi dân gian quen thuộc vào các thời
điểm khác nhau.
* Kết quả: Tôi đã xây dựng được kế hoạch trong các buổi hoạt động, tổ chức
các trò chơi khác nhau. Các trò chơi diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau,
trẻ rất hứng thú tham gia chơi.
3. Trò chơi dân gian tích hợp trong các hoạt động nhằm phát triển thể

chất cho trẻ
Thời điểm để trẻ chơi trò chơi dân gian thì ít và chỉ những khi có hoạt
động, sự kiện có liên quan như : Hội khỏe, hội thi, các ngày lễ tết… thì trẻ

mới được chơi với thời gian và số lượng các trò chơi tương đối. Những thời
điểm còn lại phần lớn là trẻ tự chơi ít sự chỉ dẫn chu đáo của giáo viên khiến
các trò chơi ít nhiều sai lệch, kém hứng thú.


Phần lớn giáo viên đều thấy được sự cần thiết của trò chơi dân gian trong
quá trình giáo dục trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi. Theo họ trò chơi dân gian tác động
mạnh mẽ đến trẻ em, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển nhân cách toàn
diện ở trẻ mầm non. Họ thấy rằng trò chơi dân gian có thể được vận dụng
linh hoạt vào trong các hoạt động và tổ chức ở mọi thời điểm khác nhau trong
ngày. Giáo viên sử dụng những biện pháp như lập kế hoạch, sử dụng phương
pháp dùng lời, trực quan… để tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ.
Phát triển thể chất cho trẻ không chỉ thông qua thể dục sáng, thể dục giờ
học mà các trò chơi dân gian đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc phát
triển thể lực cho trẻ.
Trò chơi vui – khỏe – khéo léo là những trò chơi dân gian tổng hợp vì
mỗi trò chơi kết hợp nhiều kỹ năng vận động thể lực. Trẻ trở nên nhanh nhẹn,
tháo vát, khéo léo trong các hoạt động và phản xạ nhạy bén hơn khi tự mình
nhập cuộc vào các trò chơi vận động dân gian. Trò chơi nhằm mục đích phát
huy tính tích cực chủ động của trẻ giúp trẻ mở rộng mối quan hệ như “ Cướp
cờ”, “ Kéo co”, “ Hái quả”…..
Trò chơi dân gian không chỉ là những trò chơi đòi hỏi vận động nhiều
như: Nhảy lò cò, bịt mắt bắt dê, mèo đuổi chuột,….mà còn có nhiều trò chơi
đòi hỏi sự nhanh nhẹn khéo léo như: ô ăn quan, đánh chuyền,….Vì vậy cần
lựa chọn và tổ chức các trò chơi dân gian phù hợp với tính chất của từng hoạt
động:
* Thể dục sáng:


Mỗi khi trẻ tập thể dục buổi sáng song chúng tôi thường tổ chức cho trẻ

chơi những trò chơi nhẹ nhàng. Ngoài những trò chơi theo các chủ đề tôi còn
cho trẻ chơi những trò chơi dân gian nhẹ nhàng như: Lộn cầu vồng, kéo cưa
lừa xẻ…
Ảnh: Trò chơi lộn cầu vồng
* Hoạt động ngoài trời:
Đối với các trò chơi dân gian mang tính tập thể và đòi hỏi phải có không
gian rộng thoáng tôi đã tổ chức cho trẻ chơi vào các buổi hoạt động ngoài trời
như: Bịt mắt bắt dê, kéo co, mèo đuổi chuột,…. Những trò chơi này không
những phát triển ở trẻ phản xạ nhanh nhẹn khéo léo mà còn phát triển ở trẻ tố
chất thể lực rất tốt.
Ảnh: Trò chơi kéo co
* Hoạt động góc:
Phát triển thể chất cho trẻ không chỉ giúp trẻ phát triển những nhóm cơ
lớn mà còn giúp trẻ phát triển những nhóm cơ nhỏ như ngón tay điều này làm
cho những cơ nhỏ của trẻ phát triển tốt, trẻ khéo léo hơn. Với hoạt động góc
nên tổ chức cho trẻ chơi trò chơi theo nhóm nhỏ trong không gian hẹp như:
Chơi chuyền, ô ăn quan, kéo cưa lừa xẻ.
* Hoạt động học, hoạt động chiều:
Với hoạt động học và hoạt động chiều có thể chọn những trò chơi dân
gian nhẹ nhàng để phát triển nhận thức cho trẻ và để lồng ghép chuyển tiếp từ
hoạt động này sang hoạt động khác nhằm mục đích gây hứng thú cho trẻ: Nu
na nu nống, chi chi chành chành,….Không những giúp phát triển nhận thức