Phân tích báo cáo tài chính công ty TNHH một thành viên xuất nhập khẩu, du lịch và đầu tư hồ gươm
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.59 MB, 98 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
BÙI XUÂN THẠCH
PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
CÔNG TY TNHH MỘT THÀNH VIÊN XNK,
DU LỊCH VÀ ĐẦU TƢ HỒ GƢƠM
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH
Hà Nội – 2015
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
BÙI XUÂN THẠCH
PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
CÔNG TY TNHH MỘT THÀNH VIÊN XNK,
DU LỊCH VÀ ĐẦU TƢ HỒ GƢƠM
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số: 60 34 01 02
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN VĂN ĐỊNH
XÁC NHẬN CỦA
XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN
CHẤM LUẬN VĂN
Hà Nội – 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan:
Bản luận văn tốt nghiệp: “Phân tích báo cáo tài chính công ty TNHH một
thành viên XNK, Du lịch và Đầu tƣ Hồ Gƣơm” là công trình nghiên cứu mang
tính định hƣớng thực hành thực sự của cá nhân tôi, đƣợc thực hiện trên cơ sở
nghiên cứu, áp dụng lý thuyết, kinh nghiệm thực tiễn và dƣới sự hƣớng dẫn khoa
học của PGS.TS. NGUYỄN VĂN ĐỊNH – Khoa Quốc tế - ĐH QGHN.
Tôi xin cam đoan số liệu về kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung
thực và chƣa đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Một lần nữa, tôi xin khẳng định về sự trung thực và chịu trách nhiệm
của lời cam kết trên.
LỜI CẢM ƠN
Trƣớc hết, em xin chân thành cảm ơn PGS.TS. NGUYỄN VĂN ĐỊNH
Khoa Quốc tế -ĐH QGHN, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn, nhận xét, giúp đỡ
em rất nhiều trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Em xin chân thành cảm ơn tập thể sƣ phạm các thầy, cô giáo trong
Trƣờng Đại Học Kinh Tế - ĐH QGHN, những ngƣời đã dạy dỗ, chỉ bảo em
trong suốt những năm học tập tại trƣờng.
Nhân đây, em cũng xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo, Cán bộ nhân
viên công tác trong công ty TNHH một thành viên Xuất nhập khẩu, Du lịch
và Đầu tƣ Hồ Gƣơm (Công ty Hồ Gƣơm) đã tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ
em hoàn thành luận văn này.
Do thời gian thực hiện có hạn, kiến thức chuyên môn còn nhiều hạn chế
nên luận văn chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Em rất
mong nhận đƣợc những ý kiến đóng góp của các thầy, cô giáo và các bạn để
hoàn thành bài luận văn với kết quả cao nhất.
Em xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................... i
DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... iii
DANH MỤC HÌNH ................................................................................................ iv
PHẦN MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ............... 5
1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu ................................................................ 5
1.2. Những vấn đề cơ bản về phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp. ..... 7
1.2.1. Khái niệm phân tích BCTC doanh nghiệp ....................................... 7
1.2.2. Mục tiêu của phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp ................ 7
1.2.3. Vai trò của phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp ................... 8
1.2.4. Nội dung phân tích báo cáo tài chính trong doanh nghiệp ............. 9
1.2.5. Nguồn tài liệu phân tích báo cáo tài chính .................................... 11
1.2.6 Phương pháp phân tích báo cáo tài chính ...................................... 12
1.2.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến phân tích báo cáo tài chính doanh
nghiệp ....................................................................................................... 24
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ...................... 27
2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................... 27
2.1.1. Cơ sở xây dựng khung lý thuyết ..................................................... 27
2.1.2. Cơ sở dữ liệu cần thu thập ............................................................. 28
2.2. Phƣơng pháp thu thập số liệu ............................................................... 29
2.2.1. Nguồn thông tin .............................................................................. 29
2.2.2. Mô tả cách thức thu thập số liệu .................................................... 29
2.2.3. Địa điểm nghiên cứu ...................................................................... 30
2.2.4. Thời gian nghiên cứu ..................................................................... 30
2.3. Xử lý số liệu .......................................................................................... 30
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH VÀ TÌNH
HÌNH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CÔNG TY HỒ GƢƠM ............................... 31
3.1. Giới thiệu về công ty Hồ Gƣơm ........................................................... 31
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ................................................ 32
3.1.2. Chức năng nhiệm vụ, ngành nghề kinh doanh của Công ty Hồ
Gươm ........................................................................................................ 33
3.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy của Công ty .............................................. 34
3.1.4. Những kết quả đạt được qua các năm 2012, 2013 và 2014........... 35
3.2. Thực trạng phân tích báo cáo công ty Hồ Gƣơm ................................. 37
3.2.1. Khái quát tình hình phân tích báo cáo tài chính Công ty Hồ Gươm
.................................................................................................................. 37
3.2.2. Đánh giá chung về công tác phân tích báo cáo tài chính Công ty
Hồ Gươm .................................................................................................. 37
3.3. Phân tích báo cáo tài chính công ty từ năm 2012, 2013 và 2014 ......... 38
3.3.1. Phân tích khái quát tình hình tài sản và nguồn vốn ...................... 38
3.3.2. Phân tích tình hình đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh
.................................................................................................................. 46
3.3.3. Phân tích khái quát báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.......... 47
3.3.4. Phân tích các chỉ số tài chính chủ yếu ........................................... 53
3.4. Đánh giá tổng quan về thực trạng tài chính của Công ty Hồ Gƣơm .... 59
3.4.1.Những ưu điểm ................................................................................ 59
3.4.2.Những hạn chế, yếu kém cần khắc phục ......................................... 61
3.4.3.Các nhân tố ảnh hưởng tới tình hình tài chính của doanh nghiệp . 61
CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM CẢI THIỆN TÌNH HÌNH
TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY HỒ GƢƠM ......................................................... 64
4.1.Định hƣớng phát triển của công ty Hồ Gƣơm ....................................... 64
4.2.Một số giải pháp nhằm cải thiện tình hình tài chính của công ty Hồ
Gƣơm. .......................................................................................................... 65
4.2.1.Nâng cao hiệu quả quản lý tài sản lưu động .................................. 65
4.2.2.Xây dựng chính sách bán chịu và quản lý khoản phải thu ............. 65
4.2.3.Củng cố công tác quản lý tiền ......................................................... 71
4.2.4.Tăng cường công tác quản lý tài sản cố định ................................. 72
4.2.5.Nâng cao khả năng sinh lợi............................................................. 74
4.2.6.Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ............................................. 77
4.3.Kiến nghị................................................................................................ 78
4.3.1.Kiến nghị với Bộ Tài Chính............................................................. 78
KẾT LUẬN ............................................................................................................. 80
DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................... 82
PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT
Ký hiệu
Nguyên nghĩa
1
BHXH
Bảo hiểm xã hội
2
BHYT
Bảo hiểm y tế
3
BHTN
Bảo hiểm thất nghiệp
4
BĐSĐT
Bất động sản đầu tƣ
5
BCĐKT
Bảng cân đối kế toán
6
BCLCTT Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ
7
BCTC
8
DN
Doanh nghiệp
9
DTT
Doanh thu thuần
10
DNKLT
11
EBIT
Báo cáo tài chính
Doanh nghiệp hoạt động không liên tục
Thu nhập trƣớc lãi vay và thuế (Earning Before Interest
and taxes)
12
EPS
13
GVHB
14
IAS
15
IFRS
Lợi nhuận (thu nhập) trên mối cổ phiếu (Earning Per
Share)
Giá vốn hàng bán
Chuẩn mực kế toán quôc tế (International Accounting
Standard)
Chuẩn mực tập Báo cáo tài chính quốc tế (International
Financial Reporting Standard)
i
16
LN
Lợi nhuận
17
LNG
Lợi nhuận gộp
18
LNST
Lợi nhuận sau thuế
19
LCTT
Lƣu chuyển tiền tệ
20
NV
21
QLDN
22
ROE
23
ROA
24
TNHH
Trách nhiệm hữu hạn
25
TNDN
Thu nhập doanh nghiệp
26
TS
27
TSDH
Tài sản dài hạn
28
TSNH
Tài sản ngắn hạn
29
TSCĐ
Tài sản cố định
30
VCSH
Vốn chủ sở hữu
31
VLĐ
Nguồn vốn
Quản lý doanh nghiệp
Chỉ số sinh lời vốn chủ sở hữu (Return On common
Equyty)
Chỉ số lợi nhuận ròng trên tài sản (Return On total Assets)
Tài sản
Vốn lƣu động
ii
DANH MỤC BẢNG
STT
Bảng
Nội dung
Trang
1
Bảng 1.1
Tóm tắt các tỷ số tài chính
21
2
Bảng 3.1
3
Bảng 3.2
4
Bảng 3.3
5
Bảng 3.4
6
Bảng 3.5
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
49
7
Bảng 3.6
Phân tích khả năng thanh toán
53
8
Bảng 3.7
Phân tích hiệu quả sử dụng tài sản
55
9
Bảng 3.8
Phân tích chỉ số quản lý nợ
57
10
Bảng 3.9
Phân tích khả năng sinh lợi
58
Đánh giá kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh qua
các năm
Phân tích cơ cấu và sự biến động tài sản qua các
năm 2012,2013 và 2014
Phân tích cơ cấu và sự biến động nguồn vốn qua các
năm
Phân tích tình hình đảm bảo vốn cho hoạt động sản
xuất kinh doanh
iii
36
42
44
46
DANH MỤC HÌNH
STT
Hình
Nội dung
1
Hình 1.1
Mô hình Dupont
23
2
Hình 3.1
Sơ đồ tổ chức Công ty
35
iv
Trang
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Với bối cảnh nền kinh tế nƣớc ta hiện nay đang vận hành theo cơ chế
thị trƣờng định hƣớng XHCN, trong xu thế hội nhập sâu và rộng mà nƣớc ta
đã và đang đàm phán để ký các Hiện định tự do thƣơng mại nên sự cạnh tranh
giữa các doanh nghiệp trong nƣớc với doanh nghiệp nƣớc ngoài ngày càng
khốc liệt hơn. Do hạn chế về khả năng và nguồn lực, các doanh nghiệp trong
nƣớc buộc phải hợp tác với nhau trong quá trình điều hành hoạt động sản xuất
kinh doanh cũng nhƣ nghiên cứu phát triển mở rộng theo chiều rộng và chiều
sâu. Để có đƣợc bức tranh toàn cảnh về tình hình tài chính và kết quả hoạt
động sản xuất kinh doanh của một tổng thể hợp nhất, phân tích báo cáo tài
chính trở thành công cụ gắn liền với mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của
các doanh nghiệp. Việc phân tích báo cáo tài chính trong nội bộ mỗi doanh
nghiệp là rất cần thiết, nó sẽ giúp cho công ty nắm chắc đƣợc thực trạng hoạt
động kinh doanh, tình hình biến động tài sản và nguồn vốn cũng nhƣ dòng
tiền, nhờ đó các nhà quản lý sẽ đƣa ra đƣợc các quyết định chính xác.
Công ty Hồ Gƣơm là một doanh nghiệp do UBND Thành phố Hà Nội
nắm giữ 100% vốn đang đứng trƣớc những khó khăn do tác động của suy
thoái kinh tế trong nƣớc và thế giới, sự biến động mạnh của thị trƣờng và
thách thức cạnh tranh rất lớn. Công ty đang kinh doanh các ngành nghề chính
là kinh doanh Công cụ hỗ trợ, Du lịch lữ hành quốc tế và Tƣ vấn đầu tƣ, trong
thời gian qua, sự cạnh tranh giữa Công ty và các công ty cùng kinh doanh
ngành hàng là rất khốc liệt, nhất là ngành hàng kinh doanh Công cụ hỗ trợ
nhƣ số lƣợng doanh nghiệp tham gia kinh doanh ngành hàng này tăng, sự thay
đổi chính sách của Nhà nƣớc và đã xuất hiện tính bão hòa của thị trƣờng. Do
kinh tế trong nƣớc và thế giới phục hồi chậm sau suy thoái nên ngành du lịch
lữ hành quốc tế cũng gặp rất nhiều khó khăn, lƣợng khách du lịch vào Việt
1
nam giảm mạnh và giá cả dịch vụ tăng. Chính sách pháp luật về đầu tƣ có
thông thoáng hơn nhƣng ngành tƣ vấn đầu tƣ không còn là thế mạnh của
Công ty. Để phát triển một cách bền vững, Công ty Hồ Gƣơm phải xây dựng tốt
chiến lƣợc phát triển dài hạn, thực hiện tốt các giải pháp hay kế hoạch ngắn hạn.
Việc phân tích báo cáo tài chính sẽ giúp Ban điều hành hay Chủ sở hữu nắm bắt
đƣợc những thông tin chính xác, từ đó ra các quyết định điều hành hoạt động sản
xuất kinh doanh có hiệu quả, nâng cao sức cạnh tranh cho Công ty trên thƣơng
trƣờng. Từ đó Công ty có thể đƣa ra những chính sách hợp lý trong từng thời kỳ.
Xây dựng chính sách giá bán sản phẩm hợp lý, cơ cấu chủng loại sản phẩm hàng
hóa và dịch vụ cung ứng ra thị trƣờng phù hợp, xây dựng kênh phân phối hiệu quả
và giảm chi phí hợp lý dành cho quảng cáo tiếp thị…Hiện tại, Ban điều hành và
chủ sở hữu Công ty thƣờng ra các quyết định điều hành Công ty dựa vào các
nguồn thông tin chủ yếu là trên hệ thống Báo cáo tài chính và một số những chỉ số
về tài chính do phòng Kế toán và Văn phòng công ty xây dựng, chƣa xây dựng
đƣợc hệ thống phân tích báo cáo tài chính bài bản để phục vụ việc ra các quyết
định hiệu quả và chính xác hơn. Xuất phát từ tầm quan trọng của việc phân tích
báo cáo tài chính đối với Công ty, giúp Công ty thấy đƣợc những điểm mạnh cần
phải phát huy, khắc phục những điểm yếu, các nguy cơ phải đề phòng và phát
triển bền vững thông qua những thông tin phân tích, tác giả chọn đề tài nghiên
cứu: “Phân tích báo cáo tài chính Công ty TNHH một thành viên XNK, Du lịch
và Đầu tƣ Hồ Gƣơm” làm đề tài luận văn tốt nghiệp và góp phần Công ty đánh giá
lại thực trạng, đề xuất các giải pháp cải thiện tài chính nhằm tăng hiệu quả hoạt
động của Công ty trong thời gian tới.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
- Tổng quan các vấn đề có tính lý luận cơ bản về phân tích báo cáo tài
chính doanh nghiệp.
2
- Phân tích thực trạng của công tác phân tích báo cáo tài chính tại Công
ty Hồ Gƣơm, trên cơ sở đó đƣa ra các đánh giá về hiện trạng, tập trung vào
các hạn chế và nguyên nhân.
- Phân tích báo cáo tài chính 3 năm là 2012, 2013, 2014, đƣa ra các đánh
giá về tình hình và hiệu quả hoạt động, từ đó đƣa ra các đánh giá, nhận xét.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cƣờng và hoàn thiện công tác
phân tích báo cáo tài chính, cải thiện tình hình và hiệu quả hoạt động của
Công ty.
2.2. Nhiêm vụ nghiên cứu
Nhiệm vụ của phân tích báo cáo tài chính là trên cơ sở các nguyên tắc
về tài chính doanh nghiệp và phƣơng pháp phân tích mà tiến hành phân tích
đánh giá thực trạng của hoạt động tài chính, vạch rõ những mặt tích cực và
tiêu cực của việc thu chi tiền tệ, xác định nguyên nhân và mức độ ảnh hƣởng
của các yếu tố. Từ đó đề ra các biện pháp tích cực nhằm nâng cao hơn hiệu
quả sản xuất kinh doanh của Công ty, cung cấp những thông tin cần thiết giúp
các đối tƣợng sửu dụng thông tin đánh giá khách quan về sức mạnh tài chính
của doanh nghiệp, khả năng sinh lời và triển vọng phát triển sản xuất kinh
doanh của Công ty.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là báo cáo tài chinh (BCTC) và công
tác phân tích BCTC tại Công ty Hồ Gƣơm.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về không gian: Phân tích hệ thống báo cáo tài chính ở Công
ty Hồ Gƣơm.
- Pham vi về thời gian: Số liệu trong hệ thống báo cáo tài chính từ năm
2012 - 2014.
3
4. Những đóng góp của đề tài nghiên cứu
Đề tài đƣợc nghiên cứu với mong muốn có những đóng góp mới sau:
- Hệ thống hóa một số nội dung lý luận và thực tiễn về phân tích báo
cáo tài chính doanh nghiệp.
- Phân tích đƣợc thực trạng việc phân tích báo cáo tài chính tại Công ty
Hồ Gƣơm.
- Đề xuất các giải pháp phân tích báo cáo tài chính phù hợp với bối cảnh cụ thể
của Công ty Hồ Gƣơm.
- Góp phần hoàn thiện công tác phân tích báo cáo tài chính tại Công ty
Hồ Gƣơm.
5. Kết cấu của Luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo.
Luận văn đƣợc thiết kế 4 chƣơng sau:
- Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về phân
tích báo cáo tài chính doanh nghiệp.
- Chƣờng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu nghiên cứu.
- Chƣơng 3: Thực trạng về công tác phân tích báo cáo tài chính Công ty
Hồ Gƣơm.
- Chƣơng 4: Một số giải pháp và kiến nghị hoàn thiện việc phân tích
báo cáo tài chính của Công ty Hồ Gƣơm.
4
CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ
PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Cho đến nay đã có nhiều đề tài nghiên cứu về phân tích báo cáo tài chính
trong các doanh nghiệp dƣới góc độ lý thuyết, đánh giá thực tiễn cũng nhƣ
tổng kết kinh nghiệm trong và ngoài nƣớc. Gần đây có một số đề tài nghiên
cứu hay có nội dung nghiên cứu sau đây:
Ấn phẩm “Chủ doanh nghiệp với báo cáo tài chính’’ do NXB Tài chính xuất
bản quý II/2015 của tác giả PGS.TS Nguyễn Trọng Cơ (Học Viên Tài Chính).
Ấn phẩm “Phân tích báo cáo tài chính - hướng dẫn và thực hành” do
NXB Kinh tế TPHCM ấn hành năm 2013 của tác giả Martin PridsonFernando Alvarez.
Giáo trình““Phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp’’ do Đại Học Tài
nguyên Môi trƣờng ấn hành năm 2011 của Thạc sĩ Nguyễn Hoản.
Giáo trình “Phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp’’ do NXB Đại học
Kinh tế Quốc dân xuất bản năm 2009 của chủ biên PGS.TS Nguyễn Năng
Phúc (Đại học Kinh tế Quốc dân).
Giáo trình “Tài chính doanh nghiệp’’ do NXB Tài chính xuất bản năm
2009 của tác giả Bùi Hữu Phƣớc.
“Tập đoàn kinh doanh và cơ chế quản lý tài chính trong tập đoàn kinh
doanh” do NXB Tài chính ấn hành năm 2003 của TS. Phạm Quang Trung
(Đại học Kinh tế Quốc dân).
Giáo trình “Quản trị tài chính doanh nghiệp hiện đại” do NXB thống kê
năm 2009 của tác giả Dƣơng Hữu Hạnh.
5
Luận văn Tiến sỹ kinh tế “Quản lý tài chính góp phần nâng cao năng lực cạnh
tranh của các Tập đoàn kinh tế Việt Nam” năm 2011 của tác giả Vũ Anh Tuấn.
Luận văn Thạc sỹ kinh tế “Phân tích báo cáo tài chính của ngân hàng
thương mại cổ phần quân đội” năm 2014 của tác giả Nguyễn Thị Xuyến, Đại
học Kinh tế ĐHQGHN.
Luận văn Thạc sỹ kinh tế “Phân tích báo cáo tài chính củacông ty cổ
phần LILAMA 10’’ năm 2012 của tác giả Phạm Ngọc Quế, Đại học Kinh tế ĐHQGHN.
Luận văn Thạc sỹ kinh tế “Hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính với
việc tăng cường quản lý tài chính tại Tổng công ty Viễn thông Quân đội
Viettel” năm 2009 của tác giả Nguyễn Thu Hà, Đại học Kinh tế Quốc dân.
Luận văn Thạc sỹ kinh tế “Hoàn thiện hệ thống báo cáo tài chính với
việc tăng cường công tác quản lý tài chính tại công ty vận tải và xây dựng”
năm 2011 của tác giả Nguyễn Văn Ngọc, Đại học Kinh tế Quốc dân
Những công trình này đã làm sáng tỏ đƣợc nhiều vấn đề lý luận cơ bản
về phân tích báo cáo tài chính trong các loại hình doanh nghiệp khác nhau
nhƣ các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nƣớc, công ty cổ phần, công ty
TNHH, công ty tƣ nhân đồng thời mô tả, tổng hợp, phân tích bức tranh toàn
cảnh về thực trạng phân tích báo cáo tài chính trong các loại hình doanh
nghiệp này. Ngày nay, do chính sách phát triển kinh tế của Đảng và Nhà nƣớc
là chủ động hội nhập sâu vào nần kinh tế thế giới, để đáp ứng với tình hình
phát triển theo xu hƣớng hội nhập có thể những phân tích đánh giá đó không
còn giữ nguyên giá trị và cần đƣợc cập nhật và đổi mới. Các giáo trình, đề tài
trên cũng đã đề cập đến vấn đề phân tích báo cáo tài chính trong các doanh
nghiệp hiện đại nhƣng cũng phải thay đổi theo xu hƣớng phát triển mới với
dƣới góc nhìn mới.
6
1.2. Những vấn đề cơ bản về phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp.
1.2.1. Khái niệm phân tích BCTC doanh nghiệp
Phân tích báo cáo tài chính là quá trình sử dụng các báo cáo tài chính
doanh nghiệp để tiến hành các kỹ thuật phân tích nhƣ phân tích tỷ số, phân
tích khuynh hƣớng, phân tích cơ cấu và phân tích Dupont nhằm đánh giá tình
hình tài chính của doanh nghiệp để có những quyết định phù hợp (trích dẫn:
Giáo trình phân tích Báo cáo tài chính - Tác giả Nguyễn Năng Phúc (2008),
Nhà xuất bản Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội).
Hay nói cách khác phân tích báo cáo tài chính là chỉ ra những gì đang
diễn ra đằng sau những chỉ tiêu tài chính khi ngƣời sử dụng phân tích các báo
cáo tài chính. Phân tích tài chính là một trong nhiều hoạt động phân tích khác
của một công ty.
Phân tích tài chính là một bộ phận trong tiến trình phân tích hoạt động
của doanh nghiệp (phân tích tình hình và kết quả sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp, phân tích các yếu tố của quá trình sản xuất, phân tích tình hình
tiêu thụ, phân tích tình hình tài chính qua các báo cáo tài chính).
1.2.2. Mục tiêu của phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
Mục tiêu của phân tích báo cáo tài chính là nhằm đánh giá tình hình tài
chính và hoạt động của doanh nghiệp trên cơ sở ra những quyết định hợp lý.
Phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp có thể do bản thân doanh nghiệp
hoặc các tổ chức bên ngoài doanh nghiệp bao gồm các nhà cung cấp vốn nhƣ
ngân hàng, doanh nghiệp tài chính, doanh nghiệp cho thuê tài chính và các
nhà đầu tƣ nhƣ doanh nghiệp chứng khoán, các quỹ đầu tƣ, … thực hiện.
Tùy theo lợi ích khác nhau, các bên có liên quan thƣờng chú trọng đến
những khía cạnh phân tích khác nhau. Nhà cung cấp hàng hoá và dịch vụ
thƣờng chú trọng đến tình hình thanh khoản và khả năng trả các khoản nợ
ngắn hạn của doanh nghiệp trong khi các nhà đầu tƣ thì chú trọng đến khả
7
năng trả nợ dài hạn và khả năng sinh lợi của doanh nghiệp. Các nhà đầu tƣ về
cơ bản chú trọng đến lợi nhuận hiện tại và lợi nhuận kỳ vọng trong tƣơng lai
của doanh nghiệp cũng nhƣ sự ổn định của lợi nhuận theo thời gian.
Về mặt nội bộ, doanh nghiệp cũng tiến hành phân tích báo cáo tài chính để
có thể hoạch định và kiểm soát hiệu quả hơn tình hình tài chính doanh nghiệp. Để
hoạch định cho tƣơng lai, Ban điều hành cần phân tích và đánh giá tình hình tài
chính hiện tại và những cơ hội và thách thức có liên quan đến tình hình hiện tại
của doanh nghiệp. Cuối cùng, phân tích báo cáo tài chính giúp Ban điều hành có
biện pháp hữu hiệu nhằm duy trì và cải thiện tình hình tài chính doanh nghiệp,
nhờ đó, có thể gia tăng sức mạnh của doanh nghiệp trong việc thƣơng lƣợng với
ngân hàng và các nhà cung cấp vốn, hàng hoá và dịch vụ bên ngoài.
1.2.3. Vai trò của phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
- Phân tích báo cáo tài chính vô cùng quan trọng đối với doanh nghiệp,
với nhà quản lý và nhà đầu tƣ.
Phân tích báo cáo tài chính là để đánh giá đƣợc tình hình tài chính của
một doanh nghiệp và là một công cụ hữu ích nhất cho việc đánh giá so sánh
giá trị giữa các doanh nghiệp với nhau, đặc biệt là giữa các doanh ghiệp cùng
sản xuất kinh doanh cùng ngành hàng. Từ việc phân tích báo cáo tài chính cho
ngƣời cần sử dụng thấy tình trạng của doanh nghiệp. Tuy nhiên, phân tích báo
cáo tài chính không phải bất kỳ lúc nào cũng đƣợc đánh giá là nhân tố với các
tin tức, sự kiện quan trọng hay những sự cố không báo trƣớc nhƣng nó lại
cung cấp điểm bắt đầu để từ đó ngƣời sử dụng có thể đánh giá giá trị hiện
trạng của các doanh nghiệp, giá trị hiện tại của cổ phiếu không phụ thuộc vào
khả năng xảy ra trong tƣơng lai.
Các phƣơng pháp phân tích báo cáo tài chính thể hiện chi tiết về đơn
giản nhằm cung cấp cho các nhà đầu tƣ khả năng hiểu đƣợc các con số và các
chỉ số tài chính đơn giản, và có thể sử dụng những kiến thức đó để hỗ trợ cho
việc ra quyết định tốt hơn.
8
+ Xác định điểm mạnh và điểm yếu về hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp thông qua quá trình phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp, bởi
trong quá trình phân tích các nhà chuyên môn có thể đƣa ra các biện pháp để
giải quyết tình hình tài chính khó khăn của doanh nghiệp.
+ Việc phân tích báo cáo tài chính một cách chính xác góp phần nâng
cao hiệu quả kinh doanh sản xuất của doanh nghiệp.
+ Trong các quyết định của doanh nghiệp, vấn đề cần đƣợc quan tâm giải
quyết không chỉ là lợi ích của nhà đầu tƣ, của cổ đông và nhà quản trị mà còn là
lợi ích của ngƣời lao động, khách hàng, nhà cung cấp và chủ sở hữu. Giải quyết
vấn đề này liên quan tới quyết định đối với bộ phận trong doanh nghiệp và các
quyết định giữa doanh nghiệp với các đối tác ngoài doanh nghiệp. Do vậy, phân
tích báo cáo tài chính, mặc dù có trách nhiệm nặng nề về hoạt động nội bộ của
doanh nghiệp vẫn phải lƣu ý đến sự nhìn nhận, đánh giá của ngƣời ngoài doanh
nghiệp nhƣ cổ đông, nhà đầu tƣ, chủ nợ, khách hàng, nhà nƣớc...
+ Phân tích báo cáo tài chính là một hoạt động có liên hệ chặt chẽ tới
mọi hoạt động khác của doanh nghiệp. Chất lƣợng phân tích báo cáo tài chính
tốt có thể khắc phục đƣợc những khiếm khuyết trong các lĩnh vực khác. Một
quyết định tài chính không đƣợc cân nhắc, hoạch định kỹ lƣỡng có thể gây
nên tổn thất khôn lƣờng cho doanh nghiệp và nền kinh tế. Hơn nữa, do doanh
nghiệp hoạt động trong một môi trƣờng nhất định nên các doanh nghiệp hoạt
động có hiệu quả sẽ góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Bởi vậy, công
tác phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp tốt có vai trò quan trọng đối với
việc nâng cao nguồn lực tài chính quốc gia.
1.2.4. Nội dung phân tích báo cáo tài chính trong doanh nghiệp
Vấn đề phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp là một vấn đề rất quan
trọng và có ý nghĩa thiết thực đối với mọi đối tƣợng sử dụng thông tin, đặc
biệt đối với các doanh nghiệp đã niêm yết trên thị trƣờng chứng khoán. Song,
9
nội dung phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp gồm hai nội dung cơ bản
khi tiến hành phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp, đó là phân tích
các chỉ tiêu trên từng báo cáo tài chính và phân tích mối liên hệ giữa các chỉ
tiêu trên các báo cáo tài chính doanh nghiệp.
Báo cáo tài chính là một trong hai loại báo cáo của hệ thống báo cáo kế
toán doanh nghiệp. Báo cáo tài chính đƣợc lập theo những chuẩn mực và chế
độ kế toán hiện hành. Báo cáo tài chính phản ánh các chỉ tiêu kinh tế Tài chính chủ yếu của doanh nghiệp, nó phản ánh các thông tin tổng hợp
nhất về tình hình tài sản, nguồn vốn chủ sở hữu, công nợ, tình hình lƣu
chuyển tiền tệ cũng nhƣ tình hình tài chính, kết quả kinh doanh của doanh
nghiệp trong một kỳ kinh doanh nhất định.
Hệ thống báo cáo tài chính doanh nghiệp đang áp dụng theo Mẫu kèm
theo Phụ lục II của Thông tƣ số 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ
Tài chính gồm:
- Bảng cân đối kế toán: Mẫu số B 01 - DN;
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh: Mẫu số B 02 - DN;
- Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ: Mẫu số B 03 - DN;
- Bản thuyết minh báo cáo tài chính: Mẫu số B 09 - DN.
Phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp không chỉ cung cấp những
thông tin cho các nhà quản trị doanh nghiệp nhằm giúp họ đánh giá khách
quan về sức mạnh tài chính của doanh nghiệp, khả năng sinh lời và triển
vọng phát triển sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, mà còn cung cấp cho
các đối tƣợng sử dụng thông tin ngoài doanh nghiệp, nhƣ: các nhà đầu tƣ, các
nhà cho vay, các nhà cung cấp, các chủ nợ, các cổ đông hiện tại và tƣơng lai,
các khách hàng, các nhà quản lý cấp trên, các nhà bảo hiểm, ngƣời lao động
và cả các nhà nghiên cứu, các sinh viên, học viên chuyên ngành kinh tế...
Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp đã niêm yết trên thị trƣờng chứng
10
khoán thì việc cung cấp những thông tin về tình hình tài chính một cách
chính xác và đầy đủ cho các nhà đầu tƣ là một vấn đề có ý nghĩa cực kỳ quan
trọng, giúp họ lựa chọn và ra các quyết định đầu tƣ có hiệu quả nhất.
1.2.5. Nguồn tài liệu phân tích báo cáo tài chính
- Tài liệu quan trọng nhất đƣợc sử dụng trong phân tích báo cáo tài
chính doanh nghiệp là các báo cáo tài chính nhƣ : Bảng cân đối kế toán, báo
cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lƣu chuyển tiền tệ và tình hình cụ thể của
doanh nghiệp. Báo cáo tài chính là những báo cáo đƣợc trình bày hết sức tổng
quát, phản ánh một cách tổng hợp nhất về tình hình tài sản, các khoản nợ,
nguồn hình thành vốn, tình hình tài chính, cũng nhƣ kết quả kinh doanh trong
kỳ của doanh nghiệp. Báo cáo tài chính cung cấp những thông tin kinh tế, tài
chính chủ yếu để đánh giá tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh, thực
trạng tài chính của doanh nghiệp trong kỳ hoạt động đã qua giúp cho việc
kiểm tra, giám sát tình hình sử dụng vốn và khả năng huy động vốn vào sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Trong hệ thống báo cáo tài chính, Bảng cân đối kế toán và báo cáo kết
quả hoạt động kinh doanh là một tƣ liệu cốt yếu trong hệ thống thông tin về
các doanh nghiệp.
Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tổng
quát toàn bộ tài sản hiện có và nguồn hình thành tài sản đó của doanh nghiệp
tại một thời điểm nhất định (thời điểm lập báo cáo).
Bảng cân đối kế toán có ý nghĩa rất quan trọng trong công tác quản lý
doanh nghiệp số liệu trên bảng cân đối kế toán cho biết toàn bộ giá trị tài sản
hiện có của doanh nghiệp theo cơ cấu của tài sản, nguôn vốn và cơ cấu vốn
hình thành các tài sản đó.
Thông qua bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp sẽ có rất nhiều đối
tƣợng qua tâm với mỗi đối tƣợng sẽ quan tâm tới một mục đích khác nhau.
11
Tuy nhiên để đƣa ra quyết định hợp lý, phù hợp với mục đích của mình cần
phải xem xét tất cả những gì cần phải thông qua bảng cân đối kế toán để định
hƣớng cho việc nghiên cứu tiếp theo.
Bảng cân đối kế toán đƣợc trình bày thành hai phần: Phần tài sản và
phần nguồn vốn. Kết cấu của bảng cân đối kế toán tối thiểu gồm ba cột: Chỉ
tiêu, số đầu năm, số cuối kỳ. Hai phần tài sản và nguồn vốn có thể đƣợc bố trí
hai bên hoặc hai phần, cho nên tổng tài sản luôn bằng tổng nguồn vốn. Nếu cụ
thể hoá ta có: Tổng tài sản = Tổng nguồn vốn.
- Các nguồn tài liệu khác là các tài liệu liên quan đến việc phản ánh quá
trình và kết quả hoạt động của doanh nghiệp.
+ Tài liệu thông tin từ các kế hoạch sản xuất kinh doanh đã đặt ra bao gồm:
kế hoạch tài chính, kế hoạch xuất khẩu hàng hoá, kế hoạch về sử dụng vốn…
+ Số liệu do các phòng kinh doanh cung cấp hàng tháng: báo cáo xuất
khẩu theo tháng, theo quý.
+ Tài liệu hạch toán: các sổ sách kế toán, hạch toán tổng hợp, chi tiết,
các chứng từ hoá đơn.
Thông tin trong phân tích báo cáo tài chính rất phong phú và đa dạng, trƣớc
khi tiến hành phân tích cần phải kiểm tra lại thông tin, số liệu tài liệu đã thu thập
để đảm bảo tính đúng đắn về mặt nội dung kinh tế, thời điểm địa điểm phát sinh,
phƣơng pháp ghi chép, tính toán để tránh những sai sót vì sự sai sót về số liệu
dùng trong phân tích sẽ ảnh hƣởng đến kết quả phân tích. Tuỳ thuộc vào nội dung
và yêu cầu phân tích mà nhà phân tích sẽ lựa chọn thông tin cho thích hợp.
1.2.6 Phương pháp phân tích báo cáo tài chính
1.2.6.1. Phân tích tỷ số
Phân tích các tỷ số cơ bản
Phân tích tỷ số tài chính là kỹ thuật phân tích căn bản và quan trọng
nhất của phân tích báo cáo tài chính. Phân tích các tỷ số tài chính liên quan
12
đến việc xác định và sử dụng các tỷ số tài chính để đo lƣờng và đánh giá tình
hình và hoạt động tài chính của công ty. Có nhiều loại tỷ số tài chính khác
nhau. Dựa vào cách thức sử dụng số liệu để xác định, tỷ số tài chính có thể
chia thành ba loại: tỷ số tài chính xác định từ bảng cân đối tài sản, tỷ số tài
chính xác định từ báo cáo thu nhập và tỷ số tài chính xác định từ cả hai báo
cáo vừa nêu. Dựa vào mục tiêu phân tích, các tỷ số tài chính có thể chia
thành: các tỷ số thanh khoản, các tỷ số nợ, tỷ số khả năng hoàn trả lãi vay, các
tỷ số hiệu quả hoạt động, các tỷ số khả năng sinh lợi, và các tỷ số tăng trƣởng.
- Tỷ số thanh khoản
Tỷ số thanh khoản là tỷ số đo lƣờng khả năng thanh toán nợ ngắn hạn
của doanh nghiệp. Loại tỷ số này gồm có: tỷ số thanh khoản hiện thời (current
ratio) và tỷ số thanh khoản nhanh (quick ratio). Cả hai loại tỷ số này xác định
từ dữ liệu của bảng cân đối tài sản, do đó, chúng thƣờng đƣợc xem là tỷ số
đƣợc xác định từ bảng cân đối tài sản, tức là chỉ dựa vào dữ liệu của bảng cân
đối tài sản là đủ, để xác định hai loại tỷ số này. Đứng trên góc độ ngân hàng,
hai tỷ số này rất quan trọng vì nó giúp chúng ta đánh giá đƣợc khả năng thanh
toán nợ của doanh nghiệp.
+ Tỷ số thanh khoản hiện thời (còn gọi là tỷ số thanh khoản ngắn hạn)
đƣợc xác định dựa vào thông tin từ bảng cân đối tài sản bằng cách lấy giá trị
tài sản ngắn hạn chia cho giá trị nợ ngắn hạn phải trả. Công thức xác định tỷ
số này áp dụng nhƣ sau:
Tài sản ngắn hạn
Tỷ số hiện thời
=
Nợ ngắn hạn
Giá trị tài sản ngắn hạn bao gồm tiền, chứng khoán ngắn hạn, khoản
phải thu và tồn kho.
13
Giá trị nợ ngắn hạn bao gồm khoản phải trả ngƣời bán, nợ ngắn hạn
ngân hàng, nợdài hạn đến hạn trả, phải trả thuế, và các khoản chi phí phải trả
ngắn hạn khác. Khi xác định tỷ số thanh khoản hiện thời chúng ta đã tính cả
hàng tồn kho trong giá trị tài sản ngắn hạn đảm bảo cho nợ ngắn hạn. Tuy
nhiên, trên thực tế hàng tồn kho kém thanh khoản hơn vì phải mất thời gian
và chi phí tiêu thụ mới có thể chuyển thành tiền. Để tránh nhƣợc điểm này, tỷ
số thanh khoản nhanh nên đƣợc sử dụng.
+ Tỷ số thanh khoản nhanh đƣợc xác định cũng dựa vào thông tin từ bảng
cân đối tài sản nhƣng không kể giá trị hàng tồn kho vào trong giá trị tài sản ngắn
hạn khi tính toán. Công thức xác định tỷ số thanh khoản nhanh nhƣ sau:
Tài sản ngắn hạn - Hàng tồn kho
Tỷ số thanh
=
Nợ ngắn hạn
khoản nhanh
Tỷ số khả năng thanh khoản nhanh, cho biết khả năng thanh toán của
các tài sản dễ chuyển đổi thành tiền đối với nợ ngắn hạn tại thời điểm nghiên
cứu. Tỷ số này cao quá và kéo dài có thể dẫn đến hiệu quả sử dụng vốn luân
chuyển thuần giảm, chỉ tiêu này thấp quá và kéo dài có thể dẫn đến doanh
nghiệp bị giải thể hoặc phá sản.
- Tỷ số quản lý tài sản hay tỷ số hiệu quả hoạt động
Nhóm tỷ số này đo lƣờng hiệu quả quản lý tài sản của doanh nghiệp,
chúng đƣợc thiết kế để trả lời câu hỏi: Các tài sản đƣợc báo cáo trên bảng đối
tài sản có hợp lý không hay là quá cao hoặc quá thấp so với doanh thu? Nếu
doanh nghiệp đầu tƣ vào tài sản quá nhiều dẫn đến dƣ thừa tài sản và vốn hoạt
động sẽ làm cho dòng tiền tự do và giá cổ phiếu giảm. Ngƣợc lại, nếu công ty
đầu tƣ quá ít vào tài sản khiến cho không đủ tài sản hoạt động sẽ làm tổn hại
đến khả năng sinh lợi và, do đó, làm giảm dòng tiền tự do và giá cổ phiếu. Do
14
