Bài giảng phương pháp nghiên cứu khoa học môi trường chương 8 kỹ thuật viết và trình bày báo cáo khoa học

Kỹ thuật viết và trình
bày báo cáo khoa học
TS. Lê Quốc Tuấn
Khoa Môi trường và Tài nguyên
Đại học Nông Lâm Tp. HCM


Thiết kế và phát triển
các công cụ khảo sát

Phát triển
bảng câu hỏi

Phát triển kế
hoạch phỏng vấn

Các nguồn
dữ liệu

Chọn mẫu

Thu thập số liệu

Thiết kế
khảo sát

Đònh lượng

Các phân tích
ban đầu

Phân tích

Phân tích dữ liệu

Các kết quả

Thảo luận và
phát triển mô hình

Đònh tính

Các bước thiết kế một nghiên cứu


Mô hình khái niệm và tính tương tác
Mô hình khái niệm
„

„

„

Mô hình khái niệm được thiết lập nhằm diễn
tả các khái niệm đònh hướng
ng cho quá trình
nghiên cứu
Mô hình khái niệm cũng được sử dụng
ng đe å
trình bày các kết quả nghiên cứu,
u, cũng như

mối tương quan giữa các kết quả
Mô hình khái niệm là sự diễn đạt đơn giản
nhất cho một vấn đề phức tạp


Mô hình khái niệm và tính tương tác
Tính tương tác của mô hình khái niệm
„

„

„

Được trình bày dưới dạng
ng hình ảnh,
nh, nên mô
hình khái niệm dễ dàng
ng được nhận diện và
nắm bắt
Từ mô hình khái niệm,
m, người trình bày dễ
dàng
ng diễn đạt ý tưởng
ng của mình cho người
nghe
Từ mô hình khái niệm,
m, người nghe dễ nhận
diện những sai sót và đóng
ng góp ý kiến

Ví dụ về mô hình khái niệm cho một lưu vực

Hoạt động

Nông nghiệp

Công nghiệp

Kiểm soát nước
Thuốc trừ sâu
Phân bón
Sử dụng đất

Thải hóa chất
Chất thải
Xây dựng
Dầu tràn

Thành phố

Giải trí/
Thương mại

Vùng/
Toàn cầu

Ô tô, xe máy…
Nước thải
Nước chảy tràn

Xây dựng

Kênh đào
Bảo vệ vùng bờ
Câu cá/săn bắn
Du thuyền

Khí thải
Đốt cháy nhiên
liệu hóa thạch
CFC

Các tác động
Độc chất

Dinh dưỡng

Thay đổi nước

Bụi lơ lững

Tiếng ồn

Bệnh tật

UV/phóng xạ

Thay MT sống

p lực thu hoạch

Thay đổi khí hậu

Loài xâm chiếm

ĐV không xương
sống nền đáy

Quần xã cá

Chất lượng nước
và nền đáy

Thảm thực vật
thủy sinh

Động vật không
xương sống ở
hồ: Sự ưu thế, đa
dạng, sức khỏe

Đánh giá sức
khỏe: Sự phát
triển bất thường,
độc chất, đánh dấu
sinh học

Đánh giá nước:
Oxy hòa tan, độ
đục, sản xất sơ cấp,

độc chất, chỉ thò
sinh học

Các mô hình ảnh
hưởng sinh thái
Điểm cuối
đánh giá
Động vật hoang
dã phụ thuộc nước

Đo đạc
Đánh giá sức
khỏe của: Chim
nước, lưỡng cư,
bò sát

Đánh giá thực
vật: Độ che phủ
thực vật, ánh sáng
xuyên qua, dưỡng
chất hòa tan, tảo


Đánh giá nồng
độ – phản ứng
Nhận diện
nguy hại

Đánh giá
phơi nhiễm

Xác đònh đặc tính
rủi ro

Mô hình đánh giá rủi ro theo US EPA


Sử dụng
ng các công cụ hình ảnh
nh trong
viết báo cáo
Tác dụng
ng của hình ảnh
nh
„

„
„

Lôi cuốn sự tập trung của người đọc,
c, người
nghe
Dẫn chứng
ng để chứng
ng minh lời nói
Làm cho người đọc,
c, người nghe dễ dàng
ng nhận
diện được vấn đề đang quan tâm

Ví dụ về ảnh
nh hưởng
ng của hình ảnh
nh
75
Control mg/L

As Conc.

7.5
mg/L

b

10

Alga: 10 cells/L
0
Proteos medium pH 7.3 at 30 C
Incubation
time:
24
h
Control

400

3.75 mg As/L

7.5 mg As/L

200
37.5 mg As/L

75.0 mg As/L

0

300

400

Wavelength [nm]

Wavelength [nm]

Normalized fluorescence intensitive [–]

Fluorescence
[–]
Fluorescence
Intensity
[a.u]

a

c

100

10

Algal cell: 10 cells/L
0
Proteos medium pH 7.3 at 30 C
Incubation time: 24 h

10μm

50

Iron (III)

Arsenic (V)
0

50

100

Concentration of metals [mg/L]

Ảnh hưởng độc tính của arsenic (V) lên màng tế bào


Khóa luận tốt nghiệp
Nội dung
„

Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

„

Tổng
ng quan các nghiên cứu có liên quan

„

Phương pháp thực hiện đề tài nghiên cứu

„

„

Kết quả nghiên cứu đạt được,
c, so sánh
nh kết quả
với các nghiên cứu trước
Tính mới và sáng
ng tạo trong khoa học


Khóa luận tốt nghiệp
Hướng
ng dẫn viết khóa luận tốt nghiệp

gun

Tài N

à
v
g
n
ờ
ư
r
T
i
ơ
Khoa M
Minh
í
h
C
ồ
H
.
P
T
m
â
Đại học Nơng L


Ngôn ngữ khoa học
„

„
„

„

Logic, diễn ý, không diễn cảm,
m, ngắn gọn,
n,
sung tích
Thường
ng dùng
ng ở thể bò động
ng
Trình bày khách
ch quan kết quả nghiên cứu,
u,
tránh
nh thể hiện tình cảm yêu ghét đối với đối
tượng
ng nghiên cứu
Công thức toán,
n, sơ đồ, mô hình khái niệm,
m,
hình vẽ và hình ảnh
nh đều là những ngôn ngữ
khoa học


Trích dẫn khoa học
Ý nghóa của trích dẫn khoa học
„

Khoa học

„

Trách
ch nhiệm

„

Pháp lý

„

Đạo đức


Thiết kế và trình bày một báo cáo
khoa học
1. Báo cáo miệng
ng (Oral presentation)
2. Báo cáo hình ảnh
nh (Poster presentation)


Tài liệu tham khảo
Chương V: Trình bày luận điểm khoa học
Vũ Cao Đàm, 2008. Giáo trình phương pháp luận nghiên
cứu khoa học.
c. Nxb Giáo Dục.
c.

Chapter 9. “Disseminating Research Results and Distilling Principles
of Research Design and Methodology”.
Geoffrey Marczyk, David DeMatteo, and David Festinger (2005).
Essentials of Research Design and Methodology. John Wiley &
Sons, Inc.

Webpage:
/>