Một số biện pháp nâng cao chất lượng giúp trẻ 4 5 tuổi học tốt môn làm quen với văn học trong trường mầm non

sáng ki ến kinh nghi ệm m ầm non 4-5 tu ổi
1/ Lý do chon đề tài sáng kiến kinh nghiệm mầm non 4-5 tuổi
1.1 Cơ sở lý luận.
sáng kiến kinh nghiệm mầm non 4-5 tuổi, Chủ tịch Hồ chí Minh muôn vàn
kính yêu của chúng ta, lúc sinh thời người đã nói :
“ Vì lợi ích mười năm trồng cây ,
Vì lợi ích trăm năm trồng người .”
Sáng kiến kinh nghiệm mầm Trẻ em là hạnh phúc của mọi gia đình, là
những Mầm non tương lai của đất nước. Đất nước có giàu mạnh, phồn vinh
là nhờ vào thế hệ trẻ. Chính vì vậy phải chăm sóc giáo dục trẻ thật tốt ngay từ
khi trẻ còn ở độ tuổi Mầm non. Thông qua hoạt động dạy và học dưới hình
thức như tạo hình, hoạt động với đồ vật, môi trường xung quanh… sẽ giúp trẻ
phát triển trí tuệ, sự sáng tạo, nhân cách con người .“Làm quen văn học” là
một hoạt động không thể thiếu được đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non, vì thông
qua các hoạt động làm quen với các tác phẩm văn học nhằn phát triển ngôn
ngữ bao gồm việc làm giầu vốn từ, tập cho trẻ phát âm chính xác, diễn đạt rõ
rang có ngữ điệu, đúng ngữ pháp tao điều kiện cho trẻ có khả năng sử dụng
ngôn ngữ để giao tiết.Truyện và thơ giúp cho trẻ làn quen dàn với ý hai lời
đẹp hình tượng trong sáng. Đặc biệt nó rất gần gũi với trẻ thơ, từ buổi đầu thơ
ấu trẻ đã sống tran hòa trong không khí lời ru “ầu ơ” đầy yêu thương tận tình
của mẹ, bà… và đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời nhận thức cho trẻ.
Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, đến lúc trẻ biết viết,
đọc thì văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ. Nói những tiếng
nói, đi những bước đi đầu tiên, ngôn ngữ trau chuốt của trẻ, ca dao, chuyện


kể là tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập là phương tiện
hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất
nước, tình yêu mến bạn bè, với những người thân, biết được việc làm tốt,
biết yêu càu đẹp, cái thiện, gét cái ác độc, phê phán những việc xấu, kính yêu
Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãn… và còn là phương tiện hình thành các phẩm

chất đạo đức trong sáng, mà đặc biệt ở trẻ, nhà trẻ thì vốn từ và ngôn ngữ của
trẻ được phát triển mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc, nói diễn cảm, nói day, nói
đúng câu, đúng từ và đúng ngữ pháp.
Qua việc cho trẻ làm quen văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm
đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như:
Lòng yêu thiên nhiên cây, hoa, lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và
giúp đỡ những người thân xung quanh trẻ như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh
chị em. Thông qua hoạt động này trẻ làm tái tạo và sáng tạo thêm những tình
tiết của tác phẩm một cách hồn nhiên phù hợp với nội dung của tác phẩm.
Thông qua sự hiểu biết, trí tưởng tượng của trẻ. Đồng thời trẻ đọc thuộc thơ,
kể lại chuyện được. Chính vì thế để đạt được mục đích của môn học: làm
quen với văn học bản thân tôi đã nghiên cứu suy nghĩ, tìm ra một số biện
pháp để giảng dạy tốt môn: Làm quen văn học.
1.2 Cơ sở thực tế
Sáng kiến kinh nghiệm mầm non 4-5 tuổi Làm quen năn học trong trường
Mầm non. Đây là một chuyên đề không kém phần quan trọng khi thực hiện
chuyên đề này giáo viên cần nghiên cứu kỹ tài liệu chuyên đề bồi dưỡng


thường xuyên tham gia dự giờ các tiết dạy thơ, chuyện để đúc rút kinh
nghiệm cho bản thân.
Từ đó tôi nhận thấy rằng bộ môn làm quen văn học có tầm quan trọng
trong việc phát triển nhận thức, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ và qua
đọc thơ kể chuyện làm giàu vốn từ cho trẻ, rèn luyện khả năng phát âm và
cách diễn đạt mạch lạc. Các tác phẩm thơ chuyện chỉ có thể phát huy tác
dụng của nó khi cô biết chuyển tải được tư tưởng cảm xúc của tác giả và nội
dung tác phẩm thông qua các hình thức nghệ thật hấp dẫn, phong phú, đa
dạng. Qua đó giúp trẻ phát huy được tính tích cực cá nhân – tự tin – độc lập
– sáng tạo – hình thành tư duy – khả năng ghi nhớ có chủ đích. Mà để dạy
trẻ được những nội dung này và nắm bắt kiến thức được một cách có hệ

thống và chính xác, đòi hỏi người giáo viên phải sự thay đổi mới trong
phương pháp dạy trẻ theo hướng tích cực hoá hoạt động lấy trẻ làm trung
tâm, trẻ tự mình khám phá nhận xét phán đoán về những vấn đề có liên quan
đến môn học. Chính vì vậy để nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với biểu
tượng toán sơ đẳng cho trẻ tôi mạnh dạn nghiên cứu thực nghiệm và viết đề
tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn làm
quen với văn học trong trường Mầm non”
2/ Mục đích nghiên cứu:
Để hình thành tổ chức hoạt động làm quen với tác phẩm văn cho trẻ 4-5 tuổi
là góp phần cải tiết xây dựng hoàn thiện nội dung hoạt động nay ở trường
mầm non phù hợp với nề tảng giáo dục hiện đại đồng thời phát huy cao nhất
được tính tích cực của trẻ.


3/ Đóng góp về mặt thực tiễn.
Đề tài này thể hiện sự quan tâm thiết thực đến trẻ em tôn trọng quyền
của trẻ được sống và phát triển, quyền được học tập hình thành tiếp thư nền
giáo dục tiến bộ, được hưởng nền văn hoá của dân tộc mình. Trên cơ sở tiếp
thu và vận dụng đúng đắn các vấn đề lý luận và học tập vui chơi của trẻ với
phương châm “ Học mà chơi, chơi mà học” trong trường Mầm non làm
phong phú hơn về cách hiểu và cách nhìn trẻ em hiện nay trong giáo dục
Mầm non.
Đề tài dựa vào quan điểm giáo dục trẻ em phát triển toàn diện việc đưa
chương trình chăm sóc giáo dục trẻ phải dựa trên tâm lý của trẻ để rút ra một
số phương pháp biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học
giúp trẻ tìm tòi khám phá, phát triển ngôn ngữ trong mọi vấn đề xung quanh
trẻ . Dựa trên các hoạt động của bộ môn văn học và đặc điểm tâm sinh lý của
trẻ để xây dựng những nội dung, hình thức,trò chơi học tập nhằm góp một
phần nhỏ vào đổi mới phương pháp dạy học nâng cao hiệu quả cho tiết học,
giờ học sôi nổi say mê không gò bó và mệt mỏi.

1.

GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
1.

Cơ sở lí luận :

Văn học là môn rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện phát
triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn
biết sữ dụng từ đúng lúc, đúng chỗ, không những thế mà việc dạy trẻ làm
quen với những từ ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh giúp trẻ


phát triển trí tưởng tượng, ngôn ngữ, khả năng quan sát, khả năng tư duy độc
lập trong suy nghĩ.
Thông qua nội dung các tác phẩm giáo dục trẻ biết yêu quý người hiền lành,
biết ơn và kính yêu ông bà, bố mẹ, anh chị, bạn bè, biết nhường nhịn em nhỏ.
Xuất phát từ những vai trò cụ thể đó cho nên hoạt động dạy trẻ làm quen với
văn học là môn học không thể thiếu trong trương trình chăm sóc giáo dục trẻ.
Ví vậy việc nâng cao chất lượng dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học là
vấn đề quan trọng trong đỗi mới hình thức tổ chức giáo dục mầm non.
Làm quen với tác phẩm văn học chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của
việc cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc và kể chuyện
của cô giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá
trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung
động, hứng thú dối với văn học, có ấn tượng về những hình tượng nghệ thuật,
cái hay cái đẹp của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động
mang tính chất văn học nghệ thuật như đọc thơ. Kể chuyện, chơi trò chơi

đóng kịch; Cao hơn là tiến tới sáng tạo ra những vần thơ, câu chuyện theo
tưởng tượng của mình, góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách
trẻ.
sáng kiến kinh nghiệm mầm non 3-4 tuổi, sáng kiến kinh nghiệm
mầm non 5-6 tuổi, sáng kiến kinh nghiệm mầm non môn tạo hình,
sáng kiến kinh nghiệm mầm non môn âm nhạc, sáng kiến kinh


nghiệm mầm non môn văn học, sáng kiến kinh nghiệm mầm non
hay
Trong mỗi tác phẩm văn học, thề giới mới của cuộc sống thực tại bao
gồm thiên nhiên, xã hội, con người được diển tả, biểu đạt, truyền đạt trong
những hình thức đa dạng độc đáo. Văn học nói về thế giới loài vật, cỏ cây,
hoa lá, mọi hiện tượng thiên nhiên, vủ trụ mà trẻ nhìn thấy được, cũng nói về
những gì gần gũi trong môi trường sống của trẻ như làng quê, cánh đồng,
dòng sông, phiên chợ, lớp học, khu phố,…Qua tác phẩm văn học, trẻ bắt đầu
nhận ra trong xã hội những mối quan hệ, những tình cảm gia đình, tình bạn
tình cô cháu,…Trẻ cũng dần nhận ra có một xã hội ràng buộc con người với
nhau trong lịch sử đấu tranh cách mạng, trong tình làng nghĩa xóm. Văn học
có thể cần đề cặp đến những lực lượng siêu nhiên như thần linh, ông bụt, cô
tiên, phù thủy, quỷ sứ và cả những phép màu còn tồn đọng trong tâm thức
dân tộc. Đây cũng là đối tượng miêu tả của văn học làm nên sự phong phú,
hấp dẫn của đời sống tinh thần.
Nhờ được nghe, tiếp xúc với một số lượng văn học, có những hiểu biết
sơ đẳng về văn học, đó là khả năng mô tả cuộc sống xung quanh phong phú,
hấp dẫn bằng những dạng thức khác nhau. Bước đầu trẻ sẽ nhận biết được sự
khác nhau về nội dung và hình thức giữa các thể loại thơ, chuyện. Không
những giúp trẻ cảm nhận được cái đặc sắc của cách diễn đạt hình tượng, nhà
sư phạm còn cần giúp trẻ phân biệt được hình tượng nghệ thuật với hiện thực,
hình thành một số khái niệm văn học như: Thơ, chuyện, nhân vật, hình

ảnh…, giúp trẻ trao đổi những điều đã được nghe và bộc lộ những suy nghĩ
của mình về tác phẩm, nhằm phát triển đời sống tinh thần của trẻ.
Tác phẩm văn học là một chỉnh thể nghệ thuật, cấn giúp trẻ nhận biết
các mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái, tình huống và nhân vật;
giữa lời kể, lời thuật, lời bạch trữ tình và ngôn ngữ nhân vật; Giữa không khí,
âm sắc, giọng điệu chung của tác phẩm văn học và hành động văn học. Chưa
yêu cầu trẻ phải nhớ hết mối quan hệ phức tạp và chưa đòi hỏi trẻ phân biệt
quan hệ chính phụ trong truyện mà chỉ nhằm giúp trẻ nhận ra tính liên tục của
cốt truyện trong các mối liên quan đến nhân vật trung tâm của tác phẩm.
Với truyện kể, ta hãy giúp trẻ nhận ra, nhớ được sắc thái cơ bản trong
giọng kể, lời thuật, phân biệt ngữ điệu lời nói các loại nhân vật, giúp trẻ nhận
ra ngôn ngữ đời thường (khẩu ngữ) và ngôn ngữ thơ giàu nhạc tính. Qua tác
phẩn văn học, trẻ quen dần tính chất nhiều ý nghĩa và tinh luyện của ngôn
ngữ văn hoá, dần dần tiến tới hiểu được nghĩa thực đến nghĩa bóng, từ nghĩa
văn cảnh đến ý tưởng nhà văn muốn truyền đạt.
Khi cho trẻ làm quen với tác phẩn văn học góp phần mở rộng nhận
thức, phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn
ngữ, phát triển ở trẻ hứng thú “đọc sách” kỹ năng đọc và kể tác phẩm.
CHƯƠNG 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1.

Thực trạng của việc dạy trẻ làm quen với văn học:
Như chúng ta đã biết tác phẩm văn học thể hiện hiện thực cuộc sống

bằng hình tượng nghệ thuật. Bằng sức mạnh của tính hình tượng, sự biểu cảm


của ngôn ngử, những hình tượng con người, con vật, bức tranh thiên nhiên

được vẽ nên bằng ngôn ngữ đã tác động mạnh mẽ đến trẻ em. Ấn tượng trẻ
thu nhận được từ tác phẩm văn học khi nghe đọc, kể tác phẩm phụ thuộc vào
trình độ phát triển nhận thức thẩm mỹ của trẻ, vào khả năng cảm nhận văn
học trong sự thống nhất giữa nội dung và hình thức nghệ thuật tác phẩm.
Chúng ta đều nhận thấy rằng, trẻ mẫu giáo có khả năng cảm nhận văn học
nghệ thuật trong thể hoàn chỉnh, thống nhất giửa nội dung và hình thức tác
phẩm bằng cách nghe người lớn đọc, kể tác phẩm. Tuy nhiên trong quá trình
tổ chức, hướng dẫn trẻ giáo viên thường hay mắc phải một số nhược điểm
sau:
+ Đồ dùng tranh ảnh còn ít, dẫn đến việc luyện tập ít, nên tiết học buồn tẻ
không đem lại kết quả như mong muốn.
+ Giáo viên còn nói nhiều, cách truyền đạt chưa lưu loát, chưa diễn cảm
không phát huy được tính tích cực của trẻ khi tham gia các hoạt động trong
giờ.
2.

Đặc điểm nhận thức của trẻ:
Do đặc điểm tâm lý của trẻ rất hiếu động, thích khám phá, tìm tòi, nên

trẻ không thể chỉ ngồi nhìn và nghe cô giáo kể và đọc thơ. Chính vì vậy nếu
không có đồ dùng trực quan, không cho trẻ thao tác thực hành trên đồ vật đối
tượng nhận biết thì trẻ dễ bị phân tán chú ý, mức độ hứng thú không cao, tri
thức lĩnh hội được không sâu và hay bị quên.


Một trong những yếu tố ảnh hưởng không nhỏ đến nhận thức của trẻ
đó là đặc điểm riêng của trường Mầm non A Vạn Phúc là trường có 3 địa
điểm. Mỗi khu đều tập trung các lớp được phân bổ theo các độ tuổi. chủ yếu
là học chương trình đổi mới, với điều kiện kinh tế của của phụ huynh còn gặp
nhiều khó khăn, nên ở lớp B2 mẫu giáo nhỡ 4 -5 tuổi do tôi chủ nhiệm đa

phần là các cháu chưa qua lớp, nhà trẻ, mẫu giáo bé mà học luôn chương
trình mẫu giáo nhỡ. Trẻ gặp nhiều khó khăn khi gặp phải một vấn đề phức tạp
mà không có sự chuẩn bị dần từ những vấn đề đơn giản, ngoài ra còn có
những thuận lợi khó khăn sau:
1.

Thuận lợi:

– Nhờ sự quan tâm giúp đỡ và chỉ đạo nhiệt tình của Ban giám hiệu về
chuyên môn xây dựng phương pháp đổi mới bằng công nghệ thông tin, tổ
chức dự giờ, hội giảng góp ý. Từ đó bản thân đã rút ra một số kinh nghiệm để
nâng cao chất lượng giảng dạy.
– Nhà trường luôn quan tâm đầu tư đồ dùng, đồ chơi đầy đủ.
– Phòng học được trang bị máy tính, máy chiếu có chương trình ” vui học
mầm non” để trẻ được học tập, tiếp cận công nghệ thông tin.
– Luôn được các đồng nghiệp trao đổi, học hỏi chuyên môn và giúp đỡ.
2. Khó khăn

– Đa số phụ huynh làm nghề nông, kinh tế gia đình khó khăn, trình độ hiểu
biết của họ còn hạn chế nên họ chỉ chú trọng đến việc làm kinh tế chứ không


mấy quan tâm đến việc giáo dục dạy dỗ con cái. Họ không có thời gian để trò
chuyện hay đọc kể chuyện cho trẻ nghe. Họ không nhiệt tình khi tham gia các
buổi họp phụ huynh cũng như hỗ trợ cho giáo viên trong việc dạy và giáo dục
cho trẻ.
– Sự tiếp thu bài của trẻ trong lớp không đồng đều, trẻ đánh giá nhận xét về
tính cách của nhân vật trong truyện một cách hời hợt, chưa chính xác và sâu
sắc, nội dung kể chưa mạch lạc.
– Do đặc thù của địa phương nên việc phát âm của trẻ còn nhiều từ ngọng

– Mặc dù có những khó khăn nhưng với tình cảm và trách nhiệm đối với các
em đã thôi thúc tôi phải phát huy những thuận lợi, vượt qua những khó khăn
để giúp trẻ học tốt hơn nữa bộ môn văn học.
3.

3. Một số biên pháp:

3.

Biện Pháp 1: Khảo sát chất lượng học sinh:
Để áp dụng các biện pháp một cách tích cực và phù hợp cô cần đánh giá

đúng mức độ nhận thức của trẻ ngay từ đầu năm, xếp loại trẻ theo đúng trình
độ trẻ có. Qua việc khảo sát tình hình chất lượng với bộ môn Làm Quen Với
Văn Học ở lớp tôi, tôi thấy tỉ lệ trẻ đat vẫn còn thấp hơn so với tỷ lệ chưa
đạt .
Tổng số trẻ
Đạt
Chưa đạt

35
13
22

Tỷ lệ
40 %
60%


Từ những vấn đề trên tôi đã đưa thêm một số biện pháp để nâng cao

chất lượng giúp trẻ học tốt môn làm quen với văn học cho trẻ 4-5 tuổi một
cách chính xác, bền vững, khắc phục được những khó khăn của địa phương,
phát huy được tính tích cực của trẻ là thiết thực là cấp bách và cũng là điều
quan trọng trong thực tế hiện nay.
Biện Pháp 2: Tạo môi trường học tập cho trẻ:

1.

Môi trường cho trẻ hoạt động là nơi cung cấp nguồn thông tin phong phú
khuyến khích tính độc lập và hoạt động tích cực của trẻ. Môi trường giúp trẻ
tìm tòi khám phá và phát hiện những điều mới lạ hấp dẫn trong cuộc sống,
các kiến thức và kĩ năng của trẻ cũng được củng cố và bổ xung. Một môi
trường đẹp, phong phú và phù hợp sẽ gây hứng thú cho trẻ, trẻ sẽ chú ý và
ghi nhớ có chủ định.Chính vì vậy cần tạo cho trẻ môi trường lớp học phong
phú, sáng tạo. Ở lớp tôi, tôi đã xây dựng môi trường trong lớp ngay tại các
góc chơi như: “Bé thích xây gì”, góc ” Bé vui học toán”,”siêu thị của bé”, “bé
yêu văn học”, “bé muốn làm bác sĩ”. Ở mỗi góc cô đều trang trí những hình
ảnh gần gũi, quen thuộc với trẻ có tính sáng tạo, phù hợp với từng nội dung
chủ đề. Ví dụ góc “Bé vui học toán” ở chủ đề ” phương tiện giao thông”cô sẽ
trang trí vào từng góc tranh ảnh các loại phương tiện giao thông sao cho phù
hợp.
– Tôi luôn tận dụng diện tích phòng học, chú ý bố trí sắp xếp các học cục, đội
hình để tạo môi trường học tốt và thoải mái cho trẻ .
– Để giúp trẻ nâng cao khả năng cảm thụ văn học thì việc tạo cơ hội cho trẻ
làm quen với tác phẩm văn học phải thường xuyên. Ngay từ đầu năm học


BGH nhà trường đã trang bị cho lớp nhiều quyển truyện, tạp chí. Ngoài ra tôi
còn sưu các sách văn học, các hoạ báo, tập chí, lịch cũ, nguyên liệu cho trẻ tự
làm sách để xây dựng một “Góc thư viện” mang nội dung văn học, tại “Góc

thư viện” trẻ được xem các tranh truyện, tạp chí, hoạ báo. Sau đó cô kể
truyện cho trẻ nghe về nội dung những câu chuyện như “Bác gấu đen và hai
chú thỏ” hướng dẫn trẻ cách tri giác các tranh truyện đó dần dần trẻ có thể tự
đọc. Tất nhiên có thể lúc đầu trẻ đọc theo trí nhớ, trẻ nhớ về nội dung câu
chuyện cô đã kể rồi tự kể khớp với nội dung câu chuyện mà trẻ tri giác.
Bản thân tôi trước khi tổ chức hoạt động cũng phải tự luyện giọng kể, cách sử
dụng tranh, sách tranh, rối mô hình… để giúp trẻ cảm thụ được tác phẩm văn
học đó là một cách tốt nhất.
Các loại tranh ảnh sách truyện do cô và trẻ làm không chỉ được sử dụng
trong giờ học văn học mà còn được tôi sử dụng để trang trí lớp, làm đồ dùng
đồ chơi trong góc thư viện .Như vậy trẻ sẽ được ôn luyện, củng cố kiến thức
về các câu truyện bài thơ ở mọi lúc, mọi nơi, trong các thời điểm khác nhau .
Không những tôi tạo môi trường học tập trong lớp mà tôi còn tạo cho
trẻ môi trường hoạt động ngay ngoài lớp học như xây dựng cho trẻ “Góc
thiên nhiên” ở ngoài hiên với nhiều loại cây hoa khác nhau. Qua đó giúp trẻ
nhận biết được màu sắc quen thuộc trong cuộc sống và trẻ sẽ học và liên
tưởng đến những câu chuyện liên quan đến những loài cây, loài hoa….. từ đó
trẻ tham gia giúp cô chăm sóc góc thiên nhiên. Ngoài ra tôi còn tận dụng
những gì có sẵn trên sân trường để trẻ tiếp thu được kiến thức và kĩ năng theo
yêu cầu của chương trình đề ra.


Kết quả cho thấy trẻ thực sự thích thú khi tham gia vào các hoạt động,
kiến thức, cảm nhận và sự phát triển ngôn ngữ của trẻ được nâng dần lên.
1.

Biện pháp 3: Sử dụng đồ dùng, đồ chơi trực quan hấp dẫn (Tranh
nổi, sân khấu rối, rối ngón tay, rối que…..)

Tư duy của trẻ lứa tuổi này là tư duy trực quan hình tượng nếu như cô chỉ kể

cho trẻ nghe nhiều lần bằng lời bằng lời thì trẻ sẽ nhanh chán và tiết học sẽ
không những tạo cho trẻ có được tính nhanh nhẹ, thông minh, hoạt bát, sáng
tạo không thu được kết quả cao. Trong quá trình trẻ thực hiện hoạt động ở
trên lớp cũng như trong các hoạt động khác mà còn góp phần phát triển toàn
diện nhân cách cho trẻ mẫu giáo.Bên cạnh đó còn giúp trẻ có tâm thể vững
vàng trước khi bước vào lớp 1 sau này. Muốn trẻ hào hứng tham gia và yêu
thích môn văn học thì phải xây dựng nề nếp thói quen tốt trong học tập cho
trẻ như cách ngồi học đúng tư thế, cách trẻ lời câu hỏi của cô và cách sử dụng
đồ dùng trực quan khi tham gia các hoạt động như thế nào: Cách thực hiện
các bước trong hoạt động làm quen với văn học ra sao? phải phân nhóm số
trẻ có khả năng nhận biết nhanh nhẹn, bình thường, để tiện theo dõi và có kế
hoặch cụ thể để bỗi dưỡng đồng thời kết hợp với phụ huynh học sinh để cùng
giáo dục trẻ.
* Việc lựa chọn và sử dụng đồ dùng trực quan đúng lúc, đúng chỗ.
Xuất phát từ đặc điểm nhận thức của trẻ 4-5 tuổi là tư duy trực quan hình
tượng nhưng do trẻ chưa học qua chương trình nhà trẻ, mẫu giáo bé . Nên
trong quá trình dạy trẻ tôi thường kết hợp giữa vật thật, tranh ảnh với mô hình
với nhau…………..


Đồ dùng trực quan phải đủ, đẹp, hấp dẫn, phù hợp với từng tiết học, đúng chủ
điểm, trẻ phải có đồ dùng trực quan như cô để thao tác và sử dụng cùng một
lúc với cô nhịp nhàng.
Chính vì thế ngoài việc đọc kể tác phẩm diễn cảm tôi còn làm thêm rất nhiều
các loại đồ dùng trực quan như: sa bàn quay để tạo cho trẻ một tâm trạng vui
vẻ, phấn khởi khơi gợi tính tò mò ham hiểu biết của trẻ .

Từ những nghuyên vật liệu như bìa cứng, giấy vẽ, màu nước, bút chì
…để làm thành bức tranh trong câu chuyện “ Củ cải trắng ” tranh được vẽ
nền, bối cảnh có nhân vật nào thì nhân vật đó xuất hiện. Các nhân vật có thể

di chuyển từ chỗ này sang chỗ khác như ở đoạn Dê con đem củ cải đến nhà
cho các bạn
Hình ảnh: Sa bàn quay
Thao tác cô đưa ra trực quan phải rõ ràng, dứt khoát để trẻ không lúng túng
khi làm theo cô.
Cô hướng dẫn trẻ sử dụng đồ dùng trực quan trong quá trình học tập phải
đúng lúc.
Các đồ dùng trực quan tôi chuẩn bị cho trẻ theo mức độ từ đơn giản
đến phức tạp .


Khi trẻ sử dụng thành thạo tôi động viên khuyến khích trẻ, nếu trẻ còn lúng
túng chưa thành thạo trẻ sẽ được hướng dẫn tỉ mỉ và sẽ được sửa luôn nếu sai
sót.
Để làn những con rối tôi tận dụng vải , bông… rồi khâu thành các nhân
vật có đủ các bộ phận như mồm, mắt, tai, mũi… và trang trí quần áo the nội
dung truyện.
Với sân khấu tôi trang trí sân khấu với nội dung câu chuyện, phù hợp
với hoạt cảnh nhân vật trong truyện.
Ngoài ra tôi sử dụng rối que để di chuyển một cách sinh động trên sân
khâu giúp trẻ tập trung nghe cô kể, hướng thú tham gia các hoạt động, trẻ nhớ
và hiểu nội dung câu chuyện nhanh hơn
Hình ảnh: Các loại rối que làm bằng bìa cứng
Tôi còn lan ngững chiếc mũ với cá nhân vật để trẻ có thể đội và đóng thành
các nhân vật đó
Hình ảnh: Các loại mũ và các nhân vật
Tôi sử dụng gỗ để đóng thành sân khẫu rối và tranh trí thay đỏi theo từng nọi
dung câu chuyện
Qua việc sử dụng những đồ dùng trực quan tôi thấy trẻ tập trung chú ý
một cách say mê hứng thú.

1.

Biện pháp 4 : Một số hình thức vào bài gây hứng thú cho trẻ
Để tìm được cách vào bài gây hứng thú cho trẻ đòi hỏi người giáo viên

ngoài long yêu nghề, mến trẻ cần phải có năng lực sư phạm trình độ chuyên
môn, hiểu tâm lý trẻ. Trong một tiêt dạy phần vào bài tuy chiếm ít thời gian
nhưng lại giữ một vị trí không kém phần quan trọng.
Đối với trẻ 4 tuổi việc hiểu biết và cảm nhận được về tác phẩm văn học
chủ yếu là do cô giáo truyền thụ thong qua giọng kể, cac đồ dung trực quan…
cho nên cô giáo có thể dẫn dắt vào bài bằng rất nhiều hình thức khác nhau
như câu đố, trò chơi dân gian, tiếng kêu, bài hát… có liên quan đến chủ đề tới
nội dung câu chuyện.
Cô vào bài cần gắn gọn, dí dỏm, dễ hiểu và thu hút trẻ
* Sử dụng các trò chơi bài hát để vào bài như: nghe tiếng kêu đoán tên
con

vật,

trò

chơi

bắt

vật…

chước

tiếng

kêu

các

con

Cô dùng hình thức cho trẻ vừa hát vừa

vận động theo lời bài hát giúp trẻ vào tiết nhẹ nhàng thoải mái hơn.
*Ngoài ra tôi còn sử dụng những trò chơi
dân

gian

để

vào

bài

cho

trẻ

rất

thích

* Sử dụng câu đố để vào bài : trong các tiết truyện theo chủ đề tôi sử
dụng các câu đố phù hợp với bài dạy để tạo sự tò mò của trẻ
Nhờ các hình thức vào bài mói đơn giản nhẹ nhàng bằng các trò choi dân
gian, trò chơi đóng vai, câu đố …. Phù hợp với từng chủ đề đã gây hứng thú


đối với trẻ, giúp trẻ dễ hiểu, dễ tiếp thu bài hơn, luôn có cảm giác tự nhiên
thoải mái không bị gò bó khi vào bài mới.Bằng các hình thức giới thiệu bài
phong phú, hấp dẫn không chỉ thu hút trẻ mà còn giúp trẻ nhớ lâu , tạo điều
kiện cho trẻ ghi nhớ có chủ định,phát triển ngôn ngữ và tư duy cho trẻ
e. Biện pháp 5: Sửa lỗi về phất âm( sửa ngọng)và luyện phát âm

1.

giúp trẻ
Ở độ tuổi này bộ máy phát âm của trẻ chưa hoàn thiện cho nên vẫn
còn một số trẻ thường phát âm chưa đúng một số âm như N-L (làm – nàm)
KH – H (không – hông)vì vậy luyện phát âm cho trẻ là khâu đầu tiên trong
quá trình giáo dục ngôn ngữ, là cơ sở đầu tiên đẻ hình thành tiếng nói của trẻ.
Ở lứa tuổi này trẻ bắt trước ngữ điệu một cách dễ dàng và tự nhiên chích vì
vậy để cho trẻ phát âm chính xác, rõ rang mạch lacjcos ngữ diệu rõ rang tự
nhiên và không bị ngọng thì giáo viên phải phát âm chính xác, to, rõ ràng,
chậm, có ngữ điệu để thu hút trẻ và có ý thức dạy trẻ phát âm và sửa nỗi phát
âm cho trẻ.
Đối với những từ khó như :L,N,S,X,P,Q,T,D,Đ….cô phải phát âm mẫu cho
trẻ nhiều lân, yêu cầu trẻ chú ý khi cô phát âm và nhận xét cách phát âm , cô
cho trẻ phát âm và hỏi miệng, môi, lưỡi phải như thế nào? Cô giới thiệu cho
trẻ rõ cách phát âm.
Cô ôn luyện cách phát âm cho trẻ bằng các trò chơi được sử dụng rất nhiều
rất đa dạng và phong phú:VD:Trò chơi “ Bắt chước tiếng kêu của các con

vật”


Bò kêu: Bò….
Mèo kêu: Mèo….
Chó sủa: Gâu gâu….
Gà gáy: Ò ó o….
Hay trò chơi “ Bắt chiếc tiếng kêu của các phương tiện giao thông”
Máy bay: ù ù…
Tàu hỏa : Tu tu…..
Ô tô : Píp píp……
Xe đạp : Kính koong…….
Cô sử dụng các bài thơ ca dao đồng dao luyện phát âm cho trẻ giúp trẻ cảm
nhận được nhịp điệu, vần diệu của tiếng việt
VD: Với chữ N cô đọc bài đồng dao “ Nu na nu nống” với chữ D đọc bài “
Dung dăng dung dẻ”, với chữ R đọc bài “ Con rùa”
Ngoài ra cô còn sử dụngnhững trò chơi dân gian kết hợp với lời ca:Cô sử
dụng những bài hát dân gian trong các buổi biểu diễn thơ ca sang tạo giúp trẻ
có niền tin ham thích văn học, trẻ vừa được chơi vừa được luyện cách phát
âm được nhiều hình thức khác nhau dần dần trẻ có ý thức về âm điệu, nhịp


điệu, tiết tấu khả ngăng phát âm được trẻ rèn luyện giúp cho trẻ phát âm
chuẩn chính sác các từ các câu quen thuộc trong đời sống hang ngày.
1.

Biện Pháp 6 : Đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy:
Phương pháp dạy học bằng công nghệ thông tin trong giáo dục mầm non

tạo ra một môi trường dạy học tương tác cao, sống động, hứng thú và đạt hiệu

quả cao của quá trình dạy học đa giác quan cho trẻ. Hình ảnh những nhân vật
ngộ nghĩnh, những bông hoa biết cử động đủ màu sắc, những hàng chữ biết
đi và những con số biết nhảy theo nhạc hiện ngay ra với hiệu ứng của những
âm thanh sống động ngay lập tức thu hút được sự chú ý và kích thích hứng
thú của học sinh vì được chủ động hoạt động nhiều hơn để khám phá nội
dung bài giảng .
Để hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, dù là thơ hay truyện.
Muốn đạt kết quả cao thì việc đầu tiên giáo viên phải chuẩn bị tốt đồ dùng
dạy học, đồ dùng đẹp hấp dẫn sẽ thu hút sự chú ý của trẻ. Trước đây giáo
viên thường sử dụng tranh minh hoạ làm đồ dùng chính trong hoạt động cho
trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Song với hình thức đổi mới hiện nay,
thời đại công nghệ thông tin nên việc ứng dụng công nghệ thong tin vào bài
giảng mang lại kết quả rất cao.Biện pháp này luôn gây sự chú ý, tò mò cho
trẻ . Vì vậy giáo viên nên đưa CNTT vào giảng dạy để mang lại kết quả cao.
Đơn giản là các hình ảnh đưa lên máy sử dụng các hiệu ứng, màu sắc phù
hợp cũng đã gây sự chú ý của trẻ.
1.

Biện pháp 7 : Trao đổi với phụ huynh :


Như chúng ta đã thấy môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là gia đình và
nhà trường. Chính vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một
biện pháp không thể thiếu. Phụ huynh chính là nhân tố quết định trong việc
tạo nguồn nhiên liệu để chúng tôi làm đồ dùng của các góc, nhất là góc làm
quen với văn học. Ngay đầu năm học tôi đã tổ chức họp phụ huynh, tuyên
truyền với phụ huynh về tầm quan trọng của việc cho trẻ đến trường để trẻ
được làm quen với trường lớp, với các bạn, giao lưu với các bạn. Ngoài ra tôi
còn trao đổi với phụ huynh về vấn đề chăm sóc và giáo dục trẻ ở trường cũng
như ở nhà để cô giáo và phụ huynh cùng kết hợp dạy trẻ. Đặc biệt tôi đề cập

đến tầm quan trọng của bộ môn “Làm Quen Với Văn Học” vì đây là môn học
giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một các mạch lạc, giúp trẻ phát triển khả năng
cảm thụ văn học, qua các tác phẩm trẻ hiểu biết về thế giới xung quanh .
Vận động phụ huynh hỗ trợ vật liệu , nguyên liệu như : giấy, sách, những lọ
nhựa, vải vụn để làm rối kể chuyện cho trẻ.
Đối với những trẻ tiếp thu chậm tôi trực tiếp trao đổi với phụ huynh để
cùng đưa ra những biện pháp để trẻ tiếp thu kiến thức một cách tốt nhất.
Kết quả đạt được:
Khi đưa các biện pháp trên vào giảng dạy tôi thấy trẻ hứng thú nghe kể
chuyện và phát triển tốt hơn về ngôn ngữ. Đặc biệt thông qua các tác phẩm
văn học trẻ được tìm hiểu thế giới xung quanh, được khám phá thế giới xung
quanh với nhiều hình thức phong phú, hấp dẫn với trẻ. Tạo cho trẻ hứng thú
say mê hơn khi tham gia học tập


+ Kết quả cụ thể:
– Trẻ hào hứng học tập, tập trung chú ý, mạnh dạn tham gia đạt: 100%
– Trẻ có kiến thức về văn học phù hợp với độ tuổi đạt :94%
– Phát triển tư duy và ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ.
– Trẻ trả lời đúng câu hỏi của cô là 98%
Cuối năm
Thời gian

Đầu năm
Kiến thức độ tuổi
Kiến thức độ tuổi
33 trẻ = 94 %

Đạt

13 trẻ = 40 %
2 trẻ = 6%

Chưa đạt

22 trẻ = 60 %

Với kết quả trên cho thấy cuối năm số trẻ đạt đã tăng lên rõ rệt .
1.

KẾT THÚC VẤN ĐỀ

1 Kết luận :
Qua bản sáng kiến “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giúp trẻ 4 – 5 tuổi
học tốt môn làm quen với văn học trong trường Mầm non”. Tôi rút ra những


kinh nghiệm sau: Việc làm quen với tác phẩm văn học cho trẻ 4-5 tuổi là một
trọng tâm những nội dung lớn của chương trình giáo dục cho trẻ Mầm non.
Nhằm phát triển ngôn ngữ và các mặt phát triển khác của nhân cách toàn
diện, góp phần quan trọng vào việc chuẩn bị cho trẻ học ở phổ thông sau này.
Việc làm này không chỉ có ý nghĩa lớn nao đối với các nhà nghiên cứu mà
đối với các trường Mầm non phải đặc bịêt là các giáo viên Mần non cần nắm
vững những nội dung chương trình và thường xuyên mở rộng nội dung
chương trình.
Trong quá trinh nghiên cứu thực trạng, tôi nhận thấy chất lượng môn làn
quen với văn học của trẻ còn nghèo làn, hạn chế.
Nguyên nhân hoàn toàn không phụ thuộc vào phía trẻ. Không phải là do trẻ
không có khả năng lĩnh hội những kiến thức, trẻ cảm nhận được nhạc tính
trong ngôn ngữ thơ ca, cảm thụ được tính diễn cảm của ngôn ngữ tinh tường

hơn.
2.Bài học kinh nghiệm
Qua quá trình học tập và giảng dạy, nghiên cứu của đề tài tôi nhận thấy ngay
từ khi mới sinh ra trẻ em như một tờ giấy trắng chưa hình thành các biểu
tượng ban đầu của trẻ, Vì thể người lớn chúng ta nói chung và các cô giáo
Mầm non nói riêng là trực tiếp tác động đến trẻ nhằm dần dần hình thành cho
trẻ những biểu tượng ban đầu về cuộc sống. Trẻ 4-5 tuổi vốn hiểu biết còn ít,
vì vậy những bài thơ câu chuyện sẽ giúp trẻ lĩnh hội được những đức tính tốt
và hiểu được những gì xấu xa mà phải tránh.Vì thế để hình thành được những
khiến thức đó trẻ cần dựa vào vốn tích luỹ của bản thân vốn ngôn ngữ nhất


định để diễn đạt trong việc hướng dẫn trẻ làm quen với văn học, giáo viên
đóng vai trò rất quan trọng trong việc hướng dẫn, đọc, kể cho trẻ nghe làm
tăng thêm vốn hiểu biết của trẻ.
Vì vậy muốn đạt được kết quả cao trong hoạt động làm quen với văn học tôi
xin có một ý kiến đề xuất sau :
Đối với ngành giáo dục.
– Tổ chức bồi dưỡng thường xuyên cho các giáo viên Mầm non về chuyên đề
văn học để giúp giáo viên nắm bắt, tiếp cận những vấn đề đổi mới.
– Tổ chức các tiết kiến tập để các giáo viên có điều kiện trao đổi, rút kinh
nghiệm về khả năng tổ chức cũng như sử dụng các biện pháp dạy học phù
hợp.
Bổ sung hỗ trợ tài liệu đổi để giáo viên được học hỏi, tiếp cận những cái mới.
Đối với nhà trường.
– Tạo điều kiện cho giáo viên được tham quan, học hỏi dự giờ những tiết dạy
mẫu, dạy giỏi để nâng cao trình độ.
– Cần trang bị đầy đủ vật chất, đồ dùng dạy học cho cô và trẻ.
Đối với giáo viên.
– Muốn giáo dục trẻ đạt kết quả tốt, người giáo viên phải có tâm huyết

với nghề, có tấm lòng yêu nghề, mến trẻ, phải nắm rõ đặc điểm tâm sinh lý
của trẻ. Người giáo viên phải có trình độ chuyên môn vững vàng, không


ngừng học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn hoàn thành tốt nhiệm vụ của
mình.
– Chịu khó sưu tầm, nghiên cứu để tìm những hình thức tổ chức cũng như
các biện pháp dạy học phù hợp nhất với mỗi tiết dạy.
– Kết hợp với phụ huynh để có biện pháp giáo dục trẻ một cách tốt nhất ở gia
đình và nhà trường
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi đưa ra còn nhiều hạn chế
mong được Ban giám hiệu các cấp lãnh đạo, chi em đồng nghiệp góp ý kiến
bổ xung và nhận xét để bài viết được phong phú, sáng tạo và hiệu quả hơn
nữa

Tôi xin chân thành cảm ơn!