BÁO CÁO Kết quả thực hiện thí điểm Phương pháp “Bàn tay nặn bột”

PHÒNG GD&ĐT CẨM XUYÊN
TRƯỜNG TIỂU HỌC CẨM BÌNH
Số:

/BC-TTHCB

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
Cẩm Bình, ngày 14 tháng 4 năm 2014

BÁO CÁO
Kết quả thực hiện thí điểm Phương pháp “Bàn tay nặn bột”
I. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH
1. Quy mô trường lớp
1.1. Học sinh
- Tổng số học sinh: 408 em – 15 lớp. Học sinh bán trú 140 em
1.2. Đội ngũ:
- Tổng số CB,GV,NV: 35 ngời trong đó biên chế 30 trong đó: CBQL 3,
NVHC, thư viện: 3; Giáo viên: 23 người, trong đó: 17 giáo viên văn hóa, 6 giáo
viên dạy chuyên trách các môn Tiếng Anh, Âm nhạc, Mĩ thuật, Thể dục. Trường
có GV Tổng phụ trách đội chuyên trách.
- 100% GV có trình độ đạt chuẩn, trong đó trên chuẩn là 91,2%.
1.3. Cơ sở vật chất
- Trường có 15 phòng học văn hóa, 1 phòng Âm nhạc, 1 phòng học Mỹ
thuật, 1 phòng Tiếng Anh, 1 phòng Tin học, 1 phòng ứng dụng công nghệ cao,
phòng đa chức năng. Trường có nhà ăn nghỉ cho học sinh bán trú độc lập.
2. Thuận lợi, khó khăn
2.1. Thuận lợi
- Nhà trường có điều kiện cơ sở vật chất đầy đủ, đồng bộ và khá hiện đại
đảm bảo việc dạy và học.

- Đội ngũ giáo viên tâm huyết, nhiệt tình, có năng lực chuyên môn vững
vàng, chịu khó trong việc tìm tòi nghiên cứu tài liệu, thiết kế bài dạy.
- Thường xuyên sự quan tâm chỉ đạo của Sở GD&ĐT Hà Tĩnh, Phòng
GD&ĐT Cẩm Xuyên; được sự đồng tình, hỗ trợ tích cực của chính quyền địa
phương và phụ huynh học sinh.
2.2. Khó khăn
- Phương pháp BTNB đòi hỏi điều kiện trang thiết bị dạy học (các dụng
cụ làm thí nghiệm, thực hành) phải đầy đủ. Song thực tế hiện nay tại các nhà
trường, trang thiết bị thí nghiệm chưa đáp ứng được nhu cầu của phương pháp
mới này. Mặt khác, khi dạy các giáo viên phải chuẩn bị công phu, một thí
nghiệm có thể phải làm lại vài lần, mất nhiều thời gian nên tâm lý còn ngại thực
hiện.


II. KẾT QUẢ TRIỂN KHAI THỰC HIỆN
1. Công tác quản lý chỉ đạo và triển khai thực hiện PP Bàn tay nặn bột:
Xác định việc triển khai thực hiện thí điểm Phương pháp Bàn tay nặn bột
là nhiệm vụ quan trọng của đơn vị trong năm học 2013 – 2014 nên nhà trường
đã tập trung mọi sự ưu tiên để đảm bảo sự thành công của chương trình thí điểm,
cụ thể:
Sau khi tiếp thu chuyên đề do Sở GD&ĐT tổ chức, dưới sự chỉ đạo của
Phòng GD&ĐT Cẩm Xuyên, trường Tiểu học Cẩm Bình đã tiến hành triển khai
chuyên đề cấp trường.
+ Giai đoạn 1: Triển khai chuyên đề về lý thuyết và dự giờ thể nghiệm
cho 23/23 giáo viên của trường tiếp thu, trao đổi và đúc rút kinh nghiệm. Tất cả
giáo viên trong nhà trường đã được tiếp thu một cách đầy đủ về PP Bàn tay nặn
bột: Khái niệm về PP Bàn tay nặn bột; ưu điểm, hạnh chế của PP; cách tổ chức
lớp học; tiến trình các bước lên lớp của một tiết dạy.
Qua tiết dạy thể nghiệm (tiết Khoa học lớp 5: Bài Cao su – cô giáo Bùi
Thị Minh dạy) và phần chuyên đề lý thuyết, mỗi giáo viên đã nắm vững bản

chất, phương pháp, hình thức tổ chức lớp học cũng như tiến trình một tiết dạy
theo phương pháp Bàn tay nặn bột.
+ Giai đoạn 2: Chuyên môn nhà trường đã cùng với các tổ trưởng rà soát,
thống kê các tiết học sử dụng được PP Bàn tay nặn bột ở môn TNXH (lớp 1,2,3)
và môn Khoa học (lớp 4,5). Triển khai dạy thí điểm 4 tiết Khoa học tại các lớp
4,5 dự giờ, trao đổi rút kinh nghiệm kịp thời cho mỗi tiết dạy.
+ Giai đoạn 3: Triển khai trong toàn trường đối với các môn: Tự nhiên và
xã hội lớp 1,2,3; Khoa học lớp 4,5. Hướng dẫn giáo viên ghi lại lưu ý về những
vướng mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện ở mỗi bài, mỗi chương cụ thể để
thống nhất cách thực hiện trong toàn khối.
+ Giai đoạn 4: Nhân rộng mô hình bàn tay nặn bột đến các đơn vị trong
toàn huyện: Trường tổ chức dạy 2 tiết theo phương pháp “Bàn tay nặn bột”,
dưới sự chỉ đạo của Phòng GD&ĐT Cẩm Xuyên; mời các đ/c CBQL và tổ
trưởng CM của các đơn vị trường tiểu học trong huyện tham gia.
Tổ chức sinh hoạt chuyên môn để đánh giá việc thực hiện dạy học PP bàn
tay nặn bột theo từng phần, từng bài, từng chương, của môn Khoa học.
2. Khả năng áp dụng phương pháp bàn tay nặn bột
Phương pháp bàn tay nặn bột áp dụng có hiệu quả đối với môn TNXH lớp
1,2,3; môn khoa học lớp 4,5. Kết qủa thống kê ( Có phụ lục kèm theo) như sau:
Lớp

Môn

Mức độ sử dụng
Cả bài

1

TNXH

3

Tổng số bài

Bộ phận
7

10


2

TNXH

11

3

14

3

TNXH

16

6

22

4

Khoa học

14

13

27

5

Khoa học

18

5

23

Tổng

62

24

86

3. Kết quả sau khi áp dụng PP Bàn tay nặn bột:
Giáo viên chủ động soạn bài, tích cực suy nghĩ, tìm tòi các thí nghiệm dạy

học theo phương pháp Bàn tay nặn bột. Ngoài ra các giáo viên phải đọc nhiều tài
liệu hơn để hiểu biết về kiến thức khoa học để giải thích các tình huống do học
sinh đưa ra trong tiết học.
Học sinh hứng thú trong học tập, các em được tự tìm tòi, tự khám phá và
tìm ra kiến thức mới nên các em rất thích. Học sinh hiểu bài chắc và khắc sâu
được kiến thức. Đồng thời phương pháp dạy học “Bàn tay nặn bột” cũng góp
phần giúp học sinh phát triển năng lực quan sát, thực hành; kĩ năng làm việc hợp
tác theo nhóm,... rèn được nhiều kỹ năng: kỹ năng diễn đạt qua ngôn ngữ nói,
viết; tự tin, mạnh dạn hơn khi diễn đạt trước đám đông.
* Kết quả: 100% giáo viên và 15/15 lớp với 408 học sinh tham gia có hiệu quả
với phương pháp “Bàn tay nặn bột”.
4. Một số lưu ý khi áp dụng phương pháp bàn tay nặn bột
Phương pháp BTNB là một phương pháp dạy học tích cực dựa trên thí
nghiệm nghiên cứu, áp dụng cho việc giảng dạy các môn khoa học tự nhiên.
Mục tiêu của BTNB là tạo nên tính tò mò, ham muốn khám phá, yêu và say
mê khoa học của HS. Ngoài việc chú trọng đến kiến thức khoa học, BTNB còn
chú ý nhiều đến việc rèn luyện kỹ năng diễn đạt thông qua ngôn ngữ nói và viết
cho HS.
Để phương pháp bàn tay nặn bột triển khai có hiệu quả giáo viên cần lưu ý
một số vấn đè sau:
- Liệt kê các bài học có thể áp dụng PP BTNB.
- GV cần chuẩn bị trước các thí nghiệm dự kiến để có kết quả như mong
muốn.
- Vận dụng tối đa những nguyên vật liệu sẵn có, dễ kiếm.
- Sử dụng CNTT cho bài dạy áp dụng PP BTNB đúng lúc, đúng chỗ, hợp lí.
- Với một số thí nghiệm đơn giản, GV có thể giao việc cho HS bằng những
phiếu giao việc, tự HS chuẩn bị các vật liệu cho nhóm của mình.
* Xây dựng tiết học theo các gợi ý:
- Mục tiêu bài học
- Hoạt động có thể áp dụng PP BTNB

- PP thí nghiệm sử dụng
- Thiết bị cần có
- Những thí nghiệm có thể thực hiện
* Tổ chức lớp học:


- Sắp xếp bàn ghế cho phù hợp với số HS.
- Chia nhóm từ 4-6 em/nhóm.
- Có chỗ dành riêng để vật liệu lớp học.
* Trong quá trình giảng dạy
+ Lưu ý khi lựa chọn quan niệm ban đầu để đưa ra thảo luận:
Không chọn hoàn toàn các quan niệm đúng
Tuyệt đối không bình luận hay nhận xét gì về tính đúng sai của các ý
kiến ban đầu
Lựa chọn các quan niệm vừa đúng vứa sai
Chọn vị trí thích hợp đề gắn các bài vẽ của học sinh…
+ Không nên sử dụng SGK khi học bằng PP BTNB.
+ Không nêu tên bài học trước khi học (với những bài thể hiện nội dung bài
học ở đề bài).
+ Lựa chọn hoạt động phù hợp với PP BTNB để áp dụng, không nhất thiết
hoạt động nào cũng áp dụng PP.
+ Lưu ý về Kĩ thuật thảo luận nhóm
* Lựa chọn phương pháp thí nghiệm phù hợp:
- PP quan sát tranh ảnh, quan sát vật thật
- PP mô hình
- PP nghiên cứu tài liệu
- PP thí nghiệm trực tiếp
- Sử dụng PP thường xuyên để rèn thói quen cho HS. Rèn cho học sinh kĩ
năng diễn đạt rõ ràng, ngắn gọn để đảm bảo thời gian. Sưu tầm tài liệu, sách,
tranh ảnh …. phục vụ cho bài học.

III. ĐÁNH GIÁ CHUNG
Qua thời gian thực nghiệm với phương pháp dạy học Bàn tay năn bột tại
trường Tiểu học Cẩm Bình cho thấy đây là một phương pháp dạy học rất hiệu
quả đối với môn học khoa học tự nhiên (TN-XH lớp 1,2,3 và môn Khoa học lớp
4,5). Cụ thể, phương pháp dạy học này đã thể hiện được nhiều ưu điểm so với
các phương pháp dạy học truyền thống khác:
- Việc áp dụng phương pháp “Bàn tay nặn bột” vào tiết dạy giúp học sinh
được thực nghiệm nhiều hơn.
- Giáo viên có thể khai thác những kiến thức trong đời sống thực tế của
học sinh từ đó giúp học sinh tự tìm hiểu và hình thành kiến thức mới của bài
học.
- Tiết học tạo được sự hứng thú từ phía học sinh vì bản thân mình tự tìm
tòi để rút ra được tri thức.
- Phát huy được tối đa tinh thần làm việc theo nhóm của học sinh.
- Có sự chuẩn bị từ hai phía cho việc chiếm lĩnh kiến thức mới: Giáo viên
- học sinh.
Tuy nhiên, bên cạnh đó phương pháp dạy học này cũng bộc lộ những hạn
chế tạo nên một số khó khăn cho cả người dạy lẫn người học:


- Phương pháp Bàn tay nặn bột đòi hỏi phải có nhiều thời gian đối với
mỗi tiết học chứ không chỉ với thời gian hạn chế 35 – 40 phút/tiết học như quy
định hiện nay.
- Để thực hiện phương pháp này, người GV phải có kiến thức khoa học tự
nhiên vững vàng và khả năng linh hoạt để ứng phó với mọi tình huống bất ngờ
xảy ra trong tiết học. Hai điều này không phải GV tiểu học nào cũng có được.
Về phía HS, các em phải có vốn kiến thức thực tế phong phú, phải chủ động học
tập, phải năng động, sáng tạo.
IV. KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT
- Tiếp tục hỗ trợ các trang thiết bị dạy học trong đó quan tâm tơi các dụng cụ thí

nghiệm và thực hành để phát huy có hiệu quả phương pháp dạy học bàn tay nặn
bột.
- Nhân rộng phương pháp bàn tay nặn bột để nâng cao hiệu quả giáo dục nói
chung và dạy học các môn TNXH, khoa học ở trường tiểu học.
Nơi nhận:
- Phòng GD&ĐT Cẩm Xuyên;
- Lưu: VT.

HIỆU TRƯỞNG

Nguyễn Viết Sơn