Hoàn thiện kế toán lưu chuyển hàng hóa nhập khẩu tại công ty cổ phần thương mại pharmatek USA

B GIÁO D C ẨO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHOỄăLU N T T NGHI P
TÀI:

HOẨNăTHI N K TOỄNăL UăCHUY N
HẨNGăHịAăNH P KH U T IăCỌNGăTYăC
TH

PH N

NGăM I PHARMATEK USA

SINHăVIểNăTH C HI N

: TR NăBệCHăH NH

MẩăSINHăVIểN

: A22266

CHUYểNăNGẨNH

: K TOỄN

HẨăN I - 2015


B GIÁO D C VẨ ẨO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHOỄăLU N T T NGHI P
TÀI:

HOẨNăTHI N K TOỄNăL UăCHUY N
HẨNGăHịAăNH P KH U T IăCỌNGăTYăC
TH

PH N

NGăM I PHARMATEK USA

Giáoăviênăh

ng d n

:ăTh.săV ăTh Kim Lan

Sinhăviênăth c hi n

: Tr năBíchăH nh

Mƣăsinhăviên

: A22266

ChuyênăngƠnh

: K toán

HẨăN I ậ 2015

Thang Long University Library


L I C Mă N
Sau m t th i gian th c t p t i Công ty CPTM Pharmatek ậ USA, em đƣ hoƠn
thƠnh bƠi khóa lu n t t nghi p v i đ tƠi: “HoƠn thi n k toán l u chuy n hƠng hóa
nh p kh u t i Công ty CPTM Pharmatek ậ USA”.
hoƠn thƠnh khóa lu n nƠy, em
xin g i l i c m n chơn thƠnh vƠ sơu s c đ n cô giáo Th.s. V Th Kim Lan đƣ t n tình
h

ng d n, giúp đ em trong su t quá trình nghiên c u vƠ th c hi n đ tƠi.
Em xin g i l i c m n đ n các th y, cô giáo trong khoa Kinh t - Qu n lí tr

ng

i h c Th ng Long đƣ gi ng d y vƠ trang b cho em nh ng ki n th c c b n trong
quá trình h c t p vƠ rèn luy n t i tr ng.

Bên c nh đó, em c ng xin g i l i c m n chơn thƠnh đ n các cô chú vƠ anh ch
trong phòng k toán công ty CPTM Pharmatek USA đƣ t o đi u ki n cho em th c t p
c ng nh cung c p s li u đ hoƠn thƠnh khóa lu n nƠy.
Trong quá trình th c t p vƠ hoƠn thi n khóa lu n t t nghi p, do s hi u bi t c ng
nh kinh nghi m th c t còn h n ch nên bƠi khóa lu n còn nhi u thi u sót. Em r t
mong nh n đ c nh ng Ủ ki n đóng góp c a th y, cô đ bƠi khóa lu n t t nghi p c a
em đ c c hoƠn thi n h n.
M t l n n a, em xin chơn thƠnh c m n!
Hà N i, ngày 28 tháng 10 n m 2015
Sinh viên

Tr n Bích H nh


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan Khóa lu n t t nghi p nƠy lƠ do t b n thơn th c hi n có s h
tr t giáo viên h ng d n vƠ không sao chép các công trình nghiên c u c a ng i
khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong Khóa lu n lƠ có ngu n g c vƠ đ c
trích d n rõ rƠng.
Tôi xin ch u hoƠn toƠn trách nhi m v l i cam đoan nƠy!
Sinh viên

Tr n Bích H nh

Thang Long University Library


M CL C
L IM

U

CH
NGă1.ăC ăS LệăLU N CHUNG V K TOỄNăL UăCHUY NăHẨNGă
HịAăNH P KH U TRONG DOANH NGHI P XU T NH P KH U ................ 1
1.1. Nh ng v nă đ chung c a ho tă đ ng nh p kh uă trongă cácă doanhă nghi p
xu t nh p kh u .......................................................................................................... 1
1.1.1. Khái ni m, đ c đi m và vai trò c a ho t đ ng nh p kh u trong các
doanh nghi p xu t nh p kh u ............................................................................... 1
1.1.2. Các ph ng th c nh p kh u ....................................................................... 2
1.1.3.

it

ng và đi u ki n giao d ch c b n ..................................................... 3

1.1.4. Ph m vi và th i đi m xác đ nh hàng nh p kh u ........................................ 4
1.1.5. Ph ng th c thanh toán .............................................................................. 5
1.1.6. Ph

ng pháp xác đ nh giá th c t c a hàng nh p kh u ........................... 9

1.2. Kháiăquátăchungăv k toánătiêuăth hƠngănh p kh u .................................. 10
1.2.1. M t s khái ni m liên quan đ n k toán tiêu th hàng nh p kh u ......... 10
1.2.2. Các ph ng th c tiêu th hàng nh p kh u .............................................. 11
1.2.3. Ph ng pháp xác đ nh giá v n c a hàng xu t bán .................................. 13
1.3. N i dung k toánăl uăchuy năhƠngăhóaănh p kh u ....................................... 15
1.3.1. K toán quá trình nh p kh u hàng hóa .................................................... 16
1.3.2. K toán quá trình tiêu th hàng nh p kh u.............................................. 25
1.4. Cácăhìnhăth c ghi s k toánăl uăchuy năhƠngăhóaănh p kh u ................... 32

1.4.1. Hình th c Nh t ký chung .......................................................................... 32
1.4.2. Hình th c k toán trên máy vi tính............................................................ 32
CH
NGă2.ăTH C TR NG K TOỄNăL UăCHUY N HẨNG HịA NH P
KH U T IăCỌNGăTYăC PH NăTH
NGăM I PHAMATEK USA .............. 35
2.1. T ng quan v côngătyăc ph năth

ngăm i Phamatek USA ......................... 35

2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n c a công ty c ph n th ng m i
Phamatek USA...................................................................................................... 35
2.1.2.
2.1.3.

c đi m ho t đ ng kinh doanh c a công ty CPTM PharmatỀk USA .... 36
c đi m t ch c b máy qu n lý c a công ty CPTM Pharmatek USA......

................................................................................................................... 37
2.1.4. c đi m t ch c b máy k toán t i công ty CPTM PharmatỀk USA .... 38


2.1.5.

c đi m t ch c công tác k toán t i công ty CPTM PharmatỀk USA .. 39

2.2. Th c tr ng k toánăl uăchuy năhƠngăhóaănh p kh u t iăcôngătyăc ph n
th

ngăm i Pharmatek USA .................................................................................. 39

2.2.1. K toán quá trình nh p kh u hàng hóa t i công ty CPTM PharmatỀk
USA ................................................................................................................... 39
2.2.2. K toán quá trình tiêu th hàng nh p kh u.............................................. 63
2.2.3. Trình t ghi s k toán ............................................................................... 72

CH
NGă3.ăM T S GI IăPHỄPăNH MăHOẨNăTHI N K TOỄNăL Uă
CHUY NăHẨNGăHịAăNH P KH U T IăCỌNGăTYăC PH NăTH
NGă
M I PHARMATEK USA .......................................................................................... 82
3.1.ă ánhăgiáăth c tr ng k toánăl uăchuy năhƠngăhóaănh p kh u kh u t iăcôngă
ty C ph năth ngăm i Phammatek USA ............................................................. 82
3.1.1. u đi m ....................................................................................................... 82
3.1.2. Nh ng h n ch còn t n t i......................................................................... 83
3.2. M t s ki n ngh nh măhoƠnăthi n k toánăl uăchuy năhƠngăhóaănh p kh u
t iăcôngătyăC ph năth

ngăm i Phamatek USA ................................................. 85

3.2.1. V t ch c b máy k toán ......................................................................... 85
3.2.2. V vi c mua b o hi m................................................................................. 85
3.2.3. V công tác bán hàng ................................................................................. 85
3.2.4. V ph ng th c thanh toán ....................................................................... 86
3.2.5. V tài kho n h ch toán nghi p v nh p kh u tr c ti p thỀo Q 48 - BTC
................................................................................................................... 86
K T LU N
TẨIăLI U THAM KH O
PH L C

Thang Long University Library

DANH M C VI T T T
BTC

B TƠi Chính

BC

Báo có

BN

Báo n

BVMT

B o v môi tr

CPTM

C ph n th

CKTM

Chi t kh u th

GTGT

Giá tr gia t ng

GVHB

Giá v n hƠng bán

GTGT

Giá tr gia t ng

Q

Quy t đ nh

HTK

HƠng t n kho

H KT

H p đ ng kinh t

H

Hóa đ n

K/C

K t chuy n

KK K

Ki m kê đ nh k

KKTX

Kê khai th

NK

Nh p kh u

NKUT

Nh p kh u y thác

ng

ng m i
ng m i

ng xuyên

USD

ô la M

VN

Vi t Nam

TGH

T giá h i đoái

TT B

Tiêu th đ c bi t

TK

TƠi kho n

PNK

Phi u nh p kho

PXK

Phi u xu t kho

PPKT

Ph

XNK

Xu t nh p kh u

XK

Xu t kh u

ng

ng pháp kh u tr


DANH M C B NG BI U,ăS ă

, M U BI U

B ng 2.1. S nh t kỦ chung ........................................................................................... 73
B ng 2.2. S cái TK 156 ............................................................................................... 77
B ng 2.3. S cái TK 131 ............................................................................................... 78
B ng 2.4. S cái TK 133 ............................................................................................... 79
B ng 2.5. S cái TK 511 ............................................................................................... 80
B ng 2.6. S cái TK 632 ............................................................................................... 81
B ng 3.1. S Nh t kỦ chung .......................................................................................... 87
B ng 3.2. S cái TK 151 ............................................................................................... 91
B ng 3.3. S cái TK 156 ............................................................................................... 92
S đ 1.1. Quy trình thanh toán theo ph

ng th c chuy n ti n ...................................... 6

S đ 1.2. Quy trình thanh toán theo ph

ng th c L/C .................................................. 8

S đ 1.3. K toán NK tr c ti p hƠng hóa theo ph ng pháp KKTX (Thu GTGT tính
theo ph ng pháp kh u tr ) .......................................................................................... 23

S đ 1.4. K toán quá trình nh p kh u tr c ti p hƠng hóa theo ph
(Thu GTGT tính theo ph

ng pháp KK K

ng pháp kh u tr ) ............................................................ 24

S đ 1.5. Ph

ng pháp bán buôn tr c ti p qua kho .................................................... 28

S đ 1.6. Ph

ng th c bán buôn qua kho theo hình th c g i hƠng ............................ 29

S đ 1.7. Ph

ng th c bán buôn v n chuy n th ng có tham gia thanh toán............... 29

S đ 1.8. Ph

ng th c bán buôn v n chuy n th ng không tham gia thanh toán ........ 29

S đ 1.9. Ph

ng th c bán l ....................................................................................... 30

S đ 1.10. Ph

ng pháp đ i lỦ, kỦ g i bên giao đ i lỦ ............................................... 30

S đ 1.11. Ph

ng pháp đ i lỦ, kỦ g i bên nh n đ i lỦ............................................... 30

S đ 1.12. Ph

ng pháp bán hƠng tr ch m, tr góp ................................................... 31

S đ 1.13. Ph

ng th c bán hƠng theo ph

ng pháp KK K ..................................... 31

S đ 1.14. Trình t ghi s k toán l u chuy n hƠng hóa NK ...................................... 33
theo hình th c Nh t kỦ chung ....................................................................................... 33
S đ 1.15. Trình t ghi s k toán l u chuy n hƠng hóa NK theo hình th c trên máy
vi tính ............................................................................................................................. 34
S đ 2.1. C c u t ch c b máy qu n lỦ c a Công ty CPTM Pharmatek USA ........ 37
....................................................................................................................................... 37

Thang Long University Library


S đ 2.2. Trình t nh p kh u hƠng hóa ....................................................................... 40
M u 2.1. H p đ ng kinh t (Trích) ............................................................................... 42
M u 2.2. Gi y báo Có 01............................................................................................... 43
M u 2.3. H p đ ng mua bán ngo i t t i ngơn hƠng BIDV .......................................... 43
M u 2.4. Hóa đ n GTGT .............................................................................................. 44

M u 2.5. Hóa đ n GTGT .............................................................................................. 45
M u 2.6. Hóa đ n th

ng m i....................................................................................... 46

M u 2.7. Phi u đóng gói................................................................................................ 47
M u 2.8. T khai hƠng hóa nh p kh u thông quan (Trích) ........................................... 48
M u 2.9. M u đi n chuy n ti n MT 103 trong thanh toán theo ph

ng th c TT ........ 49

M u 2.10. Gi y báo N 01 ............................................................................................ 50
M u 2.11. Gi y báo N 02 ............................................................................................ 50
M u 2.12. Biên lai thu ti n phí, l phí ........................................................................... 51
M u 2.13. Biên lai thu ti n phí, l phí ........................................................................... 51
M u 2.14. Gi y n p ti n vƠo ngơn sách nhƠ n

c ........................................................ 52

M u 2.15. Hóa đ n GTGT ............................................................................................ 53
M u 2.16. Hóa đ n GTGT ............................................................................................ 54
M u 2.17. Hóa đ n GTGT ............................................................................................ 55
M u 2.18. Hóa đ n GTGT ............................................................................................ 56
M u 2.19. Hóa đ n GTGT ............................................................................................ 57
M u 2.20. Phi u nh p kho ............................................................................................. 58
S đ 2.3. Quy trình tiêu th hƠng hóa nh p kh u ........................................................ 63
M u 2.21. H p đ ng kinh t (Trích) ............................................................................ 64
M u 2.22. Hóa đ n GTGT ............................................................................................ 65
M u 2.23. Phi u xu t kho .............................................................................................. 66
M u 2.24. Gi y báo Có 02............................................................................................. 67

M u 2.25. Gi y báo Có 03............................................................................................ 67
M u 2.26. H p đ ng kinh t (Trích) ............................................................................. 68
M u 2.27. Hóa đ n GTGT ............................................................................................ 69
M u 2.28. Phi u xu t kho ............................................................................................. 70
M u 2.29. Gi y báo Có 04............................................................................................. 71


L IM

U

NgƠy nay, khi xu h ng qu c t hoá, toƠn c u hoá n n kinh t th gi i đang di n
ra ph bi n vƠ m nh m . S phát tri n đó đòi h i m i qu c gia ph i m c a, h p tác
vƠ h i nh p. Trong b i c nh y, ho t đ ng th ng m i qu c t n i lên nh m t c u n i
gi a kinh t trong n c vƠ qu c t . Ho t đ ng nƠy đƣ tr thƠnh m t ph n quan tr ng,
lƠ con đ ng t t y u không th thi u trong chi n l c phát tri n kinh t c a m i n c.
N m 2007, Vi t Nam đƣ chính th c tr thƠnh thƠnh viên c a WTO ậ t ch c
th ng m i th gi i. S ki n nƠy đƣ mang l i nhi u c h i c ng nh thách th c đ i v i
các doanh nghi p, đ c bi t lƠ các doanh nghi p nh p kh u. Do tác đ ng c a môi
tr ng kinh doanh trong n c vƠ qu c t đƣ khi n cho ho t đ ng nƠy cƠng tr nên đa
d ng vƠ ph c t p h n.
nơng cao hi u qu c ng nh t n t i vƠ phát tri n trong đi u ki n c nh tranh
gay g t, m i doanh nghi p c n t ng c ng kh n ng qu n lỦ vƠ không ng ng hoƠn
thi n công tác k toán. ó lƠ công c ph n ánh tình hình s n xu t, tƠi chính c a m i
doanh nghi p đ ng th i cung c p nh ng thông tin c n thi t cho các nhƠ qu n tr nh m
đ a ra nh ng chi n l c đúng đ n, phát huy u đi m, kh c ph c nh c đi m đ ngƠy
cƠng phát tri n vƠ v ng m nh h n.
Nh n th c đ c t m quan tr ng c ng nh đòi h i th c t c a vi c hoƠn thi n k
toán l u chuy n hƠng hóa nh p kh u. Trong th i gian th c t p t i công ty, em đƣ tìm
hi u vƠ quy t đ nh ch n đ tƠi: “Hoàn thi n k toán l u chuy n hàng hóa nh p kh u

t i công ty c ph n th ng m i PharmatỀk USA”.
Ngoài ph n m đ u và k t lu n, khóa lu n g m có 3 ch ng sau:
Ch ngă1.ăC ăs líălu n chung v k toánăl uăchuy năhƠngăhóa nh p kh u
trong doanh nghi p xu t nh p kh u.
Ch ngă2.ăTh c tr ng k toánăl uăchuy năhƠngăhóaănh p kh u t iăcôngătyă
C ph năth ngăm i Pharmatek USA.
Ch ngă3.ăM t s gi iăphápănh măhoƠnăthi n k toánăl uăchuy năhƠngăhóaă
nh p kh u t iăcôngătyăC ph năth ngăm i Pharmatek USA.
M c đích nghiên c u: V n d ng nh ng ki n th c v k toán l u chuy n hƠng hóa
nh p kh u nh m nghiên c u các v n đ trong quá trình l u chuy n hƠng hóa nh p
kh u t i công ty CPTM Pharmatek USA, t đó đ a ra nh ng gi i pháp nh m hoƠn
thi n công tác k toán.
i t ng nghiên c u: K toán l u chuy n hƠng hóa nh p kh u t i Công ty
CPTM Pharmatek USA.
Ph m vi nghiên c u: K toán trong quá trình l u chuy n hƠng hóa nh p kh u
d i góc đ k toán tƠi chính t i Công ty CPTM Pharmatek USA trong 6 tháng đ u
n m 2015.

Thang Long University Library


CH

NGă1. C ă S Lệă LU N CHUNG V K TOỄNă L Uă CHUY N
HẨNGă HịAă NH P KH U TRONG DOANH NGHI P
XU T NH P KH U

1.1. Nh ng v năđ chung c a ho tăđ ng nh p kh uătrongăcácădoanhănghi p xu t
nh p kh u
1.1.1. Khái ni m, đ c đi m và vai trò c a ho t đ ng nh p kh u trong các ếoanh

nghi p xu t nh p kh u
1.1.1.1. Khái ni m và đ c đi m
Nh p kh u lƠ m t ho t đ ng ngo i th ng mƠ hƠng hóa, d ch v đ c qu c gia
nƠy mua c a qu c gia khác vƠ đ c th c hi n b i các doanh nghi p xu t nh p kh u
theo h p đ ng đƣ kỦ k t v i n

c ngoƠi.

L u chuy n hƠng hóa nh p kh u bao g m 2 giai đo n:
- Giai đo n nh p kh u hƠng hóa: Sau khi xác đ nh đ

c nhu c u c a th tr

ng

vƠ tìm ki m nhƠ cung c p thích h p. Doanh nghi p ti n hƠnh th a thu n vƠ kỦ k t h p
đ ng ngo i th ng. Cu i cùng, nh n hƠng vƠ thanh toán ti n theo h p đ ng cho nhƠ
cung c p.
- Giai đo n tiêu th hƠng hóa nh p kh u: Sau khi hoƠn thƠnh quá trình nh p
kh u, doanh nghi p tìm ki m các khách hƠng có nhu c u tiêu th hƠng hóa đ kỦ k t
h p đ ng. Doanh nghi p giao hƠng theo h p đ ng đƣ kỦ k t vƠ nh n ti n t khách
hƠng.
Ho t đ ng nh p kh u lƠ m t ho t đ ng đa d ng vƠ ph c t p h n so v i ho t đ ng
kinh doanh hƠng hoá trong n c. S ph c t p đó th hi n m t s đ c đi m sau:
- c đi m v ti n t : Th ng s d ng nh ng đ ng ti n m nh có tính thanh
kho n cao: USD, b ng Anh,ầ Vì v y, thanh toán trong nh p kh u ph thu c r t l n
vƠo t giá h i đoái gi a các đ ng ti n n i t (VN ) vƠ ngo i t .
- c đi m v th i gian l u chuy n hƠng hoá: Th i gian l u chuy n hƠng hoá
nh p kh u dƠi h n so v i th i gian l u chuy n hƠng hoá kinh doanh n i đ a do cách xa
nhau v m t đ a lỦ, ho t đ ng mua bán tr i qua nhi u giai đo nầ

- Th tr ng nh p kh u r t đa d ng: HƠng hoá vƠ d ch v có th đ c nh p kh u
t nhi u n c khác nhau. D a trên l i th so sánh c a m i qu c gia khác nhau mƠ các
doanh nghi p có nhi u c h i đ m r ng, thu h p hay thay đ i th tr ng nh p kh u
c a mình.
- V ph ng th c v n chuy n: Ho t đ ng nh p kh u liên quan tr c ti p đ n y u
t n c ngoƠi, hƠng hóa đ c v n chuy n qua biên gi i các qu c gia, có kh i l ng
1


l n vƠ đ c v n chuy n qua đ ng bi n, đ ng hƠng không, đ ng s t vƠ v n chuy n
vƠo n i b b ng các xe có tr ng t i l nầ Do đó ho t đ ng nh p kh u đòi h i chi phí
v n chuy n l n lƠm nh h

ng đ n hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p.

- c đi m v th i đi m giao nh n hƠng vƠ th i đi m thanh toán: Th i đi m nh n
hƠng nh p kh u vƠ th i đi m thanh toán ti n hƠng th ng không trùng nhau.
-

c đi m v ph

ng th c thanh toán: Có r t nhi u ph

ng th c khác nhau nh :

ph ng th c chuy n ti n (remittance), ph ng th c ghi s hay m tƠi kho n (open
account), ph ng th c nh thu (collection of payment), th tín d ng (letter of credit L/C).
- Ch u s chi ph i c a nhi u h th ng lu t pháp, th t c pháp lu t: Do có s khác
nhau v qu c t ch, phong t c, t p quán, pháp lu t nên các bên c n tuơn th lu t kinh
doanh c ng nh t p quán c a t ng n c vƠ lu t th ng m i qu c t .

1.1.1.2. Vai trò
B sung k p th i nh ng hƠng hoá còn thi u mƠ trong n

c không s n xu t đ

c

ho c s n xu t không đ tiêu dùng. LƠm cơn đ i kinh t , đ m b o cho s phát tri n n
đ nh vƠ b n v ng, khai thác t i đa kh n ng vƠ ti m n ng c a n n kinh t .
a d ng hoá hƠng tiêu dùng trong n c, phong phú ch ng lo i hƠng hoá, m
r ng kh n ng tiêu dùng, nơng cao m c s ng c a ng i dơn.
Xóa b tình tr ng đ c quy n toƠn khu v c vƠ trên th gi i, xoá b n n kinh t l c
h u t cung, t c p. Ti n t i s h p tác lơu dƠi gi a các qu c gia.
Thúc đ y s n xu t trong n

c không ng ng v

nghiên c u đ s n xu t ra hƠng hoá có ch t l
ngo i.
1.1.2. Các ph

n lên, không ng ng tìm tòi

ng cao, t ng s c c nh tranh v i hƠng

ng th c nh p kh u

Có hai hình th c nh p kh u ch y u đ doanh nghi p l a ch n nh m đem l i hi u
qu kinh doanh, đ m b o s t n t i vƠ phát tri n c a doanh nghi p.

n

Ph

ngăth c nh p kh u tr c ti p:

Ph

ng th c nƠy đ

c áp d ng đ i v i các doanh nghi p kinh doanh đ

c c p gi y phép kinh doanh nh p kh u. Theo ph

c NhƠ

ng th c nƠy doanh nghi p kinh

doanh hƠng NK tr c ti p th c hi n toƠn b quá trình l u thông hƠng hóa. T khơu xác
đ nh nhu c u v hƠng hoá c n cung c p, sau đó tìm ki m đ i tác, đƠm phán (đƠm phán
v giá c , đi u ki n vƠ th i đi m giao hƠng), kỦ k t h p đ ng th ng m i, ti p nh n
hƠng hóa cho t i khơu tiêu th hƠng hóa trên c s chính sách XNK c a NhƠ n c.
Trên c s hƠng hoá th c t nh p v , k toán xác đ nh giá nh p vƠ giá bán. ơy lƠ
ph ng th c nh p kh u đ c nhi u doanh nghiêp l a ch n vì quá trình nh p kh u đ n
2

Thang Long University Library


gi n, doanh nghi p có th n m b t thông tin vƠ tình hình th tr

m r ng quan h vƠ uy tín.
Ph

ng d dƠng, chính xác,

ngăth c nh p kh u yăthácă(NKUT):

ơy lƠ hình th c mƠ nh ng doanh nghi p hay c quan có nhu c u mua hƠng hóa,
máy móc thi t b đ c bi t nh ng không có kh n ng NK tr c ti p ho c không đ c
NhƠ n c c p phép thì s nh các doanh nghi p khác NK h . Vì v y, ph ng th c nƠy
luôn có hai bên tham gia lƠ bên giao NKUT vƠ bên nh n NKUT.
BênăgiaoăNKUT: LƠ bên có nhu c u s d ng ho c có đi u ki n kinh doanh hƠng
NK, có trách nhi m kỦ k t h p đ ng UTNK v i bên nh n UTNK, có trách nhi m
thanh toán ti n hƠng, chi phí mua hƠng vƠ hoa h ng cho bên nh n y thác.
Bênă nh n NKUT: Sau khi kỦ k t h p đ ng nh p kh u y thác v i các đi u
kho n quy đ nh, công ty s tr c ti p th c hi n ho t đ ng nh p kh u hƠng hóa t tìm
ki m ngu n hƠng, kỦ k t h p đ ng, thanh toán ti n hƠng cho đ i tác n c ngoƠi, lƠm
th t c h i quan, xác đ nh vƠ n p thu cho nhƠ n c. Sau đó giao hƠng cho bên giao vƠ
công ty s đ c h ng kho n phí y thác (hoa h ng y thác) d a trên th a thu n bên
giao y thác vƠ công ty trong h p đ ng y thác.
1.1.3.

it

1.1.3.1.

ng và đi u ki n giao d ch c b n
it

ng

LƠ t t c các m t hƠng không n m trong doanh m c hƠng hoá c m nh p kh u
ho c hƠng hoá t m ng ng nh p kh u. Bao g m các m t hƠng ph c v cho nhu c u tiêu
dùng hƠng ngƠy. Các trang thi t b , máy móc,ầ ph c v cho các d án, các ch ng
trình phát tri n s n xu t trên m i l nh v c c a đ i s ng xƣ h i. NgoƠi ra, doanh nghi p
còn đ c nh p kh u nh ng m t hƠng nh p kh u có đi u ki n.
i v i hƠng hoá nh p
kh u có đi u ki n, doanh nghi p ch đ c phép nh p kh u theo h n m c ho c theo
gi y phép c a B Th
1.1.3.2.

ng m i ho c c quan ch qu n.

i u ki n giao d ch c b n

Nh m giúp cho các nhƠ th ng m i vƠ nh ng bên có liên quan trên toƠn c u
thu n l i h n khi đƠm phán, kỦ k t vƠ t ch c các công vi c có liên quan đ n ho t
đ ng th

ng m i qu c t t đó thúc đ y th

ng m i trên toƠn c u phát tri n. Chính

th c có hi u l c k t ngƠy 1 tháng 1 n m 2011 Incoterms (International Commercial
Terms) lƠ nh ng đi u ki n th ng m i qu c t đ c Phòng th ng m i Qu c t (ICC)
Paris, Pháp đ a ra. T khi ra đ i đ n nay, Incoterms đƣ giúp các bên hi u rõ trách
nhi m, ngh a v quy n l i c b n, có liên quan đ n ng
ho t đ ng th ng m i qu c t .

3

i bán vƠ ng

i mua trong


Incoterms 2010 lƠ phiên b n m i nh t c a Incoterm, có 11 đi u kho n chia thƠnh
2 nhóm: 7 đi u kho n dùng chung cho b t k lo i hình v n v n chuy n nƠo vƠ 4 đi u
kho n ch s d ng cho v n t i bi n ho c th y n i đ a. K t c u c a incoterm 2010 g m
4 nhóm: C, D, E, F. Trong đó:
- Nhóm E: g m 1 đi u ki n
+ EXW: Giao t i x

ng

- Nhóm F: g m 3 đi u ki n: FCA, FAS, FOB
+ FCA: Giao cho nhƠ chuyên ch :
+ FAS: Giao t i m n tƠu
+ FOB: Giao lên tƠu
- Nhóm C: g m 4 đi u ki n: CFR, CIF, CPT, CIP
+ CFR: Ti n hƠng, c
+ CIF: Tr c

c phí

c, b o hi m t i b n

+ CPT: C

c phí tr t i

+ CIP: C

c phí vƠ phí b o hi m tr t i

- Nhóm D: g m 3 đi u ki n: DAT, DAP, DDP
+ DAT: Giao hƠng t i b n
+ DAP: Giao t i n i đ n
+ DDP: Giao hƠng đƣ tr thu
ng v i m i đi u ki n giao hƠng lƠ có m t đi u ki n v giá. Thông th ng các
doanh nghi p Vi t Nam th ng ch n nh p kh u theo giá CIF, xu t kh u theo giá FOB.
Tuy hai cách tính giá nƠy d th c hi n vƠ đ an toƠn cao nh ng l i không có tính kinh
t .
1.1.4. Ph m vi và th i đi m xác đ nh hàng nh p kh u
1.1.4.1. Ph m vi xác đ nh hàng nh p kh u
Theo quy đ nh, hƠng hoá đ c coi lƠ nh p kh u trong nh ng tr ng h p sau:
- HƠng mua c a n c ngoƠi dùng đ phát tri n kinh t vƠ đáp ng nhu c u s
d ng trong n

c theo h p đ ng mua bán ngo i th

ng.

- HƠng đ a vƠo Vi t Nam tham gia h i ch , tri n lƣm, sau đó doanh nghi p XNK
Vi t Nam mua l i vƠ thanh toán b ng ngo i t .
- HƠng t i các khu ch xu t (ph n chia thu nh p c a bên đ i tác không mang v
n

c) bán t i th tr

ng Vi t Nam, thu ngo i t .

4

Thang Long University Library


- HƠng hóa mua
hai bên.
- HƠng hóa n

n

c ngoƠi đ XK cho n

c ngoƠi vi n tr cho n

th kí k t gi a Chính ph n
các doanh nghi p XNK.

c th ba theo h p đ ng kí k t gi a

c ta trên c s các hi p đ nh, ngh đ nh

c ta vƠ Chính ph n

c ngoƠi, đ

c th c hi n thông qua

1.1.4.2. Th i đi m xác đ nh hàng nh p kh u
Xác đ nh đúng đ n th i đi m nh p kh u có Ủ ngh a quan tr ng trong h ch toán vƠ
th ng kê. Theo thông l chung vƠ các nguyên t c k toán đ c th a nh n thì th i đi m
xác đ nh lƠ hƠng nh p kh u lƠ khi ng i xu t kh u đƣ chuy n quy n s h u hƠng hóa,
d ch v cho ng i nh p kh u, ng i nh p kh u đƣ thanh toán ti n ho c ch p nh n
thanh toán. Tuy nhiên v n đ nƠy còn ph thu c r t l n vƠo ph
đi m giao nh n vƠ ph ng th c v n chuy n.

ng th c bán hƠng, đ a

- N u hƠng nh p kh u v n chuy n b ng đ ng bi n thì hƠng nh p kh u đ c tính
t ngƠy hƠng đ n h i ph n n c nh p kh u, h i quan c ng bi n đƣ kỦ xác nh n vƠo t
khai h i quan. Thông th ng, các doanh nghi p nh p kh u th ng ch n hình th c v n
chuy n nƠy vì th i gian v n chuy n nhanh h n so v i v n chuy n b ng đ ng s t ho c
đ ng b vƠ giá th p h n so v i v n chuy n b ng đ ng hƠng không. Hình th c nƠy
giúp cho doanh nghi p rút ng n chu kì kinh doanh c a hƠng hóa.
- N u hƠng nh p kh u v n chuy n b ng đ ng s t ho c đ ng b thì hƠng nh p
kh u đ c tính t ngƠy hƠng hóa đ n ga, tr m biên gi i n c nh p kh u theo xác nh n
c a h i quan c a kh u.
- N u hƠng nh p kh u đ c v n chuy n b ng đ ng hƠng không thì hƠng nh p
kh u đ c tính t ngƠy hƠng đ n sơn bay qu c t đ u tiên c a n c nh p kh u theo
Ph ng th c nh p kh u
Có hai hình th c nh p kh u ch y u đ doanh nghi p l a ch n nh m đem l i hi u
qu kinh doanh, đ m b o s t n t i vƠ phát tri n c a doanh nghi p.
1.1.5. Ph

ng th c thanh toán

Trong ho t đ ng kinh doanh ngo i th
ng

i bán dùng cách nƠo đ thu đ

ng, ph

c ti n hƠng vƠ ng

ng th c thanh toán th hi n vi c
i mua dùng cách nƠo đ thanh

toán. Tu vƠo t ng đi u ki n c th mƠ doanh nghi p có th l a ch n các ph ng th c
thanh toán khác nhau. Các ph ng th c thanh toán th ng dùng trong h p đ ng mua
bán ngo i th ng bao g m:

5


1.1.5.1. Ph

ng th c chuy n ti n (Remitance)

Ph ng th c chuy n ti n lƠ m t ph ng th c trong đó khách hƠng (ng i tr
ti n, ng i mua, ng i nh p kh uầ.) yêu c u ngơn hƠng ph c v mình chuy n m t s
ti n nh t đ nh cho ng i h ng l i (ng
kh uầ) m t đ a đi m nh t đ nh.

i cung ng d ch v , ng

Ngơn hƠng chuy n ti n ph i thông qua đ i lỦ c a mình

n

i bán, ng
c ng

ih

i xu t
ng l i

đ th c hi n nghi p v chuy n ti n. Có hai hình th c chuy n ti n:
Chuy n ti n b ngăth ă(mailătransferăậ M/T):
Ngơn hƠng chuy n ti n th c hi n vi c chuy n ti n theo cách g i th ra l nh cho
ngơn hƠng đ i lỦ n c ngoƠi tr ti n cho ng i h ng l i.
Chuy n ti n b ngăđi n (telegraphic transfer ậ T/T):
Ngơn hƠng chuy n ti n th c hi n vi c chuy n ti n theo cách ra l nh b ng đi n
cho ngơn hƠng đ i lỦ

n

c ngoƠi tr ti n cho ng

ih

ng l i.

Trong hai hình th c chuy n ti n trên thì hình th c chuy n ti n b ng đi n có l i
cho ng i xu t kh u vì nh n ti n nhanh h n nh ng chi phí cao. Còn hình th c chuy n
ti n b ng th thì ch m song chi phí th p.
S đ 1.1. Quy trình thanh toán theo ph

ng th c chuy n ti n

(4)

Ngơn hƠng bên bán

(5)

Ng

i bán

Ngơn hƠng bên mua

(3)

(2)

Ng

i mua

(1)

Gi iăthích:
(1) KỦ k t h p đ ng mua bán
(2) Vi t l nh chuy n ti n g i đ n ngơn hƠng ph c v mình
(3) Sau khi ki m tra, n u h p l vƠ đ kh n ng thanh toán, ngơn hƠng s trích tƠi
kho n c a ng i mua đ chuy n ti n, g i gi y báo n vƠ gi y báo đƣ thanh toán

cho ng i mua.
(4) Ngơn hƠng bên mua ra l nh (b ng th hay đi n báo) cho ngơn hƠng đ i lỦ c a
mình n c ngoƠi đ chuy n ti n tr cho ng i bán.
(5) Ngơn hƠng đ i lỦ chuy n ti n cho ng i bán (tr c ti p ho c gián ti p qua ngơn
hƠng khác) vƠ g i gi y báo cho đ n v đó
6

Thang Long University Library


th

Ph ng th c chuy n ti n ít đ c s d ng trong thanh toán mua bán hƠng hóa mƠ
ng đ c s d ng trong tr ng h p tr ti n tr c, ti n hoa h ng, d ch v ,ầ
1.1.5.2. Ph

ng
ng

ng th c ghi s hay m tài kho n (Open account)

LƠ ph ng th c mƠ ng i XK m m t tƠi kho n (ho c chuy n s ) đ ghi n cho
i NK sau khi ng i XK đƣ hoƠn thƠnh giao hƠng. nh k (tháng, quỦ, n m)
i NK s tr ti n cho ng i XK.
c đi m c a ph ng th c nƠy lƠ không có s

tham gia c a ngơn hƠng v i ch c n ng m tƠi kho n vƠ th c hi n thanh toán.
Ph

ng th c nƠy ít đ

c s d ng n u không có s tin c y đ i v i ng

i NK vƠ

giá bán c a hƠng hóa, d ch v ph i cao h n giá bán tr ti n ngay vì hƠng hóa sau khi
giao cho ng i NK thì ng i XK m i nh n đ c 1 ph n ti n hƠng nên ng i NK s d
đ

ch

ng l i do chi m d ng v n c a ng

1.1.5.3. Ph

i XK.

ng th c nh thu (collection of payment)

Nh thu lƠ ph ng th c thanh toán, theo đó, bên bán (nhƠ xu t kh u) sau khi
giao hƠng hay cung ng d ch v , y thác cho ngơn hƠng ph c v mình xu t trình b
ch ng t thông qua ngơn hƠng đ i lỦ cho bên mua (nhƠ nh p kh u) đ đ c thanh
toán, ch p nh n h i phi u hay ch p nh n các đi u ki n vƠ đi u kho n khác. Có hai lo i
nh thu:
Nh thuă tr nă (Clean collection): LƠ ph ng th c mƠ ng i bán nh ngơn
hƠng thu h ti n trên t h i phi u ng i mua, trong đó ch ng t nh thu ch bao g m
ch ng t tƠi chính, còn các ch ng t th ng m i đ c g i tr c ti p cho ng i nh p
kh u không thông qua ngơn hƠng.
Nh thuăkèmăch ng t (Documentary collection): LƠ ph ng th c mƠ ng i
bán sau khi hoƠn thƠnh ngh a v giao hƠng thì l p b ch ng t thanh toán nh thu

(ch ng t g i hƠng vƠ h i phi u) vƠ nh ngơn hƠng thu h ti n t h i phi u đó, v i
đi u ki n lƠ ng i mua tr ti n ho c ch p nh n tr ti n thì ngơn hƠng m i trao toƠn b
ch ng t g i hƠng cho ng i mua đ h nh n hƠng.
1.1.5.4. Ph
Ph

ng th c th tín d ng (Letter of credit-L/C)

ng th c thanh toán tín d ng ch ng t lƠ m t s th a thu n mƠ trong đó, m t

ngơn hƠng (ngơn hƠng m th tín d ng) theo yêu c u c a khách hƠng (ng

i xin m

th tín d ng) cam k t s tr m t s ti n nh t đ nh cho m t ng i th ba (ng i h ng
l i s ti n c a th tín d ng) ho c ch p nh n h i phi u do ng i th ba kỦ phát trong
ph m vi s ti n đó khi ng i th ba nƠy xu t trình cho ngơn hƠng m t b ch ng t
thanh toán phù h p nh ng quy đ nh đ ra trong th tín d ng.

7


Trong quá trình thanh toán hƠng hoá xu t nh p kh u, n u ng i XK yêu c u
thanh toán hƠng hoá theo ph ng th c tín d ng ch ng t thì trong h p đ ng th ng
m i ph i có đi u kho n thanh toán theo ph

ng th c tín d ng ch ng t .

Ph ng pháp L/C đ c s d ng ph bi n trong thanh toán qu c t vì nó đ m b o
quy n l i cho ng i xu t kh u trong vi c thanh toán đ ti n hƠng.

ng th i, đ m b o
cho ng i nh p kh u nh p đúng s l ng, ch t l ng,ầ
S đ 1.2. Quy trình thanh toán theo ph

ng th c L/C

(2)

Ngơn hƠng phát hƠnh

Ngơn hƠng thông báo

(6)

nh n L/C

L/C
(7)

(9)

(10)

Ng

(8)

(1)

i Nh p Kh u

Ng

(4)

(5)

(3)

i Xu t Kh u

Gi iăthích:
(1) Ng

i NK n p đ n xin m L/C cho ngơn hƠng c a mình yêu c u m L/C

(2) Ngơn hƠng phát hƠnh L/C theo đúng yêu c u c a gi y đ ngh m L/C vƠ
chuy n t i ngơn hƠng đ i lỦ c a mình n c xu t kh u.
(3) Ngơn hƠng thông báo s báo cho ng i xu t kh u v toƠn b n i dung c a th
tín d ng vƠ khi nh n đ c b n g c L/C thì chuy n ngay cho ng i xu t kh u.
(4) Ng i xu t kh u giao hƠng theo đúng quy đ nh c a L/C. N u không thì s đ
ngh ngơn hƠng m L/C s a đ i, b sung th tín d ng cho phù h p.
(5) Sau khi giao hƠng, ng

i xu t kh u l p b ch ng t theo đúng quy đ nh c a

L/C vƠ các v n b n tu ch nh (n u có) xu t trình cho ngơn hƠng đúng th i h n quy đ nh.
(6) Ngơn hƠng thông báo sau khi ki m tra tính h p l c a b ch ng t thì chuy n
b ch ng t nƠy sang ngơn hƠng m L/C đ xin thanh toán.
(7) Ngơn hƠng m th tín d ng ki m tra b ch ng t thanh toán, n u th y phù h p

v i th tín d ng thì ti n hƠnh chuy n ti n sang ngơn hƠng thông báo đ tr cho ng i
xu t kh u. Ng c l i n u th y không phù h p v i th tín d ng thì s t ch i thanh
toán, tr l i toƠn b ch ng t cho ng

i xu t kh u.

(8) Khi nh n đ c ti n do ngơn hƠng m L/C chuy n đ n, ngơn hƠng thông báo s
th c hi n tr s ti n nh n đ c cho ng i xu t kh u.
8

Thang Long University Library


(9) Ngơn hƠng phát hƠnh L/C trao b ch ng t cho nhƠ nh p kh u vƠ phát l nh thu
ti n ng i nh p kh u.
(10) Ng

i nh p kh u ki m tra b ch ng t :

- N u th y phù h p v i quy đ nh c a L/C thì đ n ngơn hƠng lƠm th t c thanh
toán, ngơn hƠng phát hƠnh kỦ h u b ch ng t cho đi nh n hƠng.
- N u th y không phù h p v i quy đ nh c a L/C thì nhƠ nh p kh u có quy n t
ch i thanh toán.
1.1.6. Ph

ng pháp xác đ nh giá th c t c a hàng nh p kh u

HƠng hoá nh p kh u theo quy đ nh đ c tính theo giá th c t t ng t nh hƠng
hoá kinh doanh n i đ a. Giá th c t c a hƠng mua vƠo tu thu c vƠo ph ng pháp tính
thu GTGT mƠ doanh nghi p áp d ng.

i v i các doanh nghi p tính thu GTGT theo ph

ng pháp kh u tr , trong giá

th c t c a hƠng nh p kh u không bao g m thu GTGT đ u vƠo:
Giá th c t
hàng hoá
NK

Giá mua
hàng
=
NK

+

Thu
NK,
TT B
(n u có)

Chi phí
thu mua
hàng NK

+

i v i các doanh nghi p tính thu GTGT theo ph

-

Chi t kh u th ng
m i, gi m giá hàng
NK đ

ch

ng

ng pháp tr c ti p, trong giá

th c t c a hƠng nh p kh u bao g m c thu GTGT đ u vƠo.

Giá th c
Giá mua
t hàng =
hàng
+
hoá NK
NK

Thu
GTGT
c a
hàng
NK

Thu
NK,
+

TT B
(n u có)

Chi
phí thu
+ mua hàng
NK

Chi t kh u
th ng m i,
gi m giá
hàng NK
đ

ch

ng

Trong đó:
Giá mua

=

hàng hoá NK

Giá tr ghi trên hóa đ n
th

ng m i

Thu NK

=

Giá tính thu hàng
NK

Thu TT B

=

Giá tính thu hàng

Thu

=

GTGT

NK
Giá tính thu hàng

×

+
+

NK

Ừ

Thu su t
thu NK
Thu

×

NK
Thu
NK

9

T giá th c t
ngo i t

+

Thu su t
thu TT B
Thu

× Thu su t

TT B

thu GTGT


HƠng hóa khi v đ n c a kh u doanh nghi p ph i lƠm th t c h i quan vƠ n p

các lo i thu . Thu NK đ c th c hi n theo lu t thu NK vƠ có bi u thu , thu su t
quy đ nh cho t ng m t hƠng, tr giá tính thu đ c đ i ra ti n Vi t Nam theo t giá
th c t trên c s giá CIF.
T giá tính thu th ng do c quan h i quan quy đ nh, th ng lƠ t giá th c t do
ngơn hƠng NhƠ n c Vi t Nam công b t i th i đi m đ ng kí t khai hƠng hóa.
Chi phí thu mua hƠng nh p kh u lƠ các chi phí phát sinh trong quá trình th c hi n
h p đ ng nh p kh u hƠng hoá nh chi phí ki m đ nh, l phí H i quan l phí thanh
toán, l phí gi i ngơn, l phí s a đ i L/C, l phí thuê kho bƣi, l u kho, b c x p.
1.2. Kháiăquátăchungăv k toánătiêuăth hƠngănh p kh u
1.2.1. M t s khái ni m liên quan đ n k toán tiêu th hàng nh p kh u
Tiêuăth : Tiêu th hƠng hóa nh p kh u c ng gi ng nh vi c tiêu th hƠng hóa
trong n c. ó lƠ quá trình chuy n giao s n ph m c a doanh nghi p cho khách hƠng
vƠ nh n ti n t h . HƠng đ c coi lƠ đƣ tiêu th khi th a mƣn đ ng th i c hai đi u
ki n: HƠng đƣ chuy n cho ng i mua vƠ ng i mua tr ti n ho c ch p nh n tr ti n.
Th i đi m k t thúc tiêu th s n ph m lƠ khi doanh nghi p thu đ c ti n bán hƠng
ho c nh n đ c gi y báo ch p nh n thanh toán ti n hƠng theo giá đƣ th a thu n
DoanhăthuăvƠăđi u ki n ghi nh n doanh thu: Doanh thu lƠ t ng giá tr các l i
ích kinh t doanh nghi p thu đ

c trong k k toán. Phát sinh t các ho t đ ng s n

xu t, kinh doanh thông th ng c a doanh nghi p, góp ph n lƠm phát tri n v n ch s
h u. Doanh thu c a các doanh nghi p bao g m doanh thu bán hƠng vƠ cung c p d ch
v , doanh thu tƠi chính vƠ doanh thu b t th ng.
Doanh nghi p ch ghi nh n doanh thu bán hƠng khi đ ng th i th a mƣn các đi u
ki n sau:
- Doanh nghi p đƣ chuy n giao ph n l n r i ro vƠ l i ích g n li n v i quy n s
h u s n ph m, hƠng hóa cho ng i mua.
- Doanh nghi p không còn n m gi quy n qu n lỦ hƠng hóa nh ng

is h u

ho c quy n ki m soát hƠng hóa.
- Doanh thu đ c xác đ nh t ng đ i ch c ch n. Khi h p đ ng quy đ nh ng i
mua đ c quy n tr l i s n ph m, hƠng hoá, đƣ mua theo nh ng đi u ki n c th ,
doanh nghi p ch đ c ghi nh n doanh thu khi nh ng đi u ki n c th đó không còn
t n t i vƠ ng i mua không đ c quy n tr l i s n ph m, hƠng hoá (tr tr ng h p
khách hƠng có quy n tr l i hƠng hóa d i hình th c đ i l i đ l y hƠng hóa, d ch v
khác).
10

Thang Long University Library


- Doanh nghi p đƣ ho c s thu đ
- Xác đ nh đ

c l i ích kinh t t giao d ch bán hƠng.

c các chi phí liên quan đ n giao d ch bán hƠng.

Cácăkho n gi m tr doanh thu: Theo ch đ k toán hi n hƠnh các kho n gi m
tr doanh thu bao g m:
- Chi t kh u th ng m i: LƠ kho n ti n chênh l ch giá bán nh h n giá niêm y t,
doanh nghi p gi m tr cho khách hƠng do mua s n ph m, hƠng hóa, d ch v v i kh i
l

ng l n theo th a thu n v chi t kh u th

ng m i đƣ ghi trên h p đ ng kinh t .

- HƠng bán b tr l i: LƠ s s n ph m, hƠng hóa c a doanh nghi p đƣ đ

c xác

đ nh lƠ tiêu th , đƣ ghi nh n doanh thu nh ng b khách hƠng tr l i do vi ph m các
đi u ki n đƣ cam k t trong h p đ ng kinh t nh : hƠng kém ph m ch t, sai quy cách,
ch ng lo iầ
- Gi m giá hƠng bán: LƠ kho n ti n doanh nghi p gi m tr cho khách hƠng mua
hƠng v các s n ph m đƣ bán, đƣ ghi nh n doanh thu theo giá ghi trên hoá đ n do l i
thu c v doanh nghi p nh : hƠng giao kém ph m ch t, sai quy cách,ầ đƣ đ c kí k t
trên h p đ ng kinh t .
Doanh thu thu n:

c xác đ nh b ng t ng doanh thu sau khi tr đi các kho n

gi m tr doanh thu.
Giáăv năhƠngăbán: Ph n ánh giá tr g c c a hƠng hóa đƣ th c s tiêu th trong
k . Khi hƠng hóa đƣ tiêu th vƠ đ c phép xác đ nh doanh thu thì đ ng th i giá tr
hƠng xu t kho c ng đ c ph n ánh theo giá v n hƠng bán đ xác đ nh k t qu .
Lƣiăg p: LƠ s chênh l ch gi a doanh thu thu n vƠ giá v n hƠng tiêu th .
Lƣi g p = Doanh thu thu n ậ Giá v n hƠng bán
1.2.2. Các ph
1.2.2.1. Ph

ng th c tiêu th hàng nh p kh u
ng th c bán buôn

Bán buôn hƠng hóa lƠ vi c bán hƠng v i s l ng l n vƠ giá th p h n cho các
đ n v th ng m i khác ho c bán cho các đ n v s n xu t đ ti p t c s n xu t. ơy lƠ

hình th c bán hƠng ch y u đ c nhi u doanh nghi p áp d ng.
c đi m c a hình
th c nƠy lƠ hƠng hóa ch a đ n tay ng i tiêu dùng, giá tr s d ng c a hƠng hóa ch a
đ

c th c hi n đ y đ .
Hi n nay, có hai ph

ng th c bán buôn nh sau:

Bánăbuônăquaăkho: LƠ ph ng th c bán buôn mƠ hƠng hóa xu t bán ph i thông
qua kho c a doanh nghi p. Bán buôn qua kho đ c chia thƠnh hai hình th c:
- Xu t kho bán tr c ti p: C n c theo h p đ ng đƣ kỦ k t, doanh nghi p xu t kho
vƠ bán hƠng tr c ti p t i kho cho ng i đ i di n c a bên mua. HƠng hóa đ c xác
11


nh n lƠ tiêu th khi ng
toán.

i đ i di n nh n hƠng vƠ thanh toán ho c ch p nh n thanh

- G i bán ch ch p nh n: C n c vƠo h p đ ng đƣ kỦ k t, doanh nghi p s
chuy n hƠng cho ng i mua theo đ a đi m quy đ nh trong h p đ ng, s hƠng g i đi
nƠy v n thu c quy n s h u c a doanh nghi p, khi ng i mua nh n đ c hƠng, thanh
toán ho c ch p nh n thanh toán thì m i đ c coi lƠ tiêu th . N u chi phí v n chuy n
do bên bán ch u thì s đ c tính vƠo chi phí bán hƠng. N u chi phí v n chuy n do bên
mua ch u thì bên bán s thu thêm kho n chi phí v n chuy n đ i v i bên mua.
Bánă buônă v n chuy n th ngă (khôngă quaă kho): LƠ ph ng th c mƠ sau khi
hoƠn thƠnh th t c mua hƠng v i nhƠ cung c p, doanh nghi p không đ a hƠng v nh p

kho mƠ bán tr c ti p cho khách hƠng ho c v n chuy n đ n kho c a khách hƠng. Có 2
hình th c bán buôn v n chuy n th ng:
- Bán buôn v n chuy n th ng có tham gia thanh toán: Doanh nghi p th ng m i
sau khi mua hƠng chuy n hƠng bán th ng cho ng i mua. Trong tr ng h p nƠy,
doanh nghi p tham gia thanh toán v i c hai bên: Thu ti n bán hƠng c a ng
tr ti n mua hƠng cho ng i bán.

i mua vƠ

+ Giao bán tay ba: doanh nghi p th ng m i sau khi mua hƠng c a ng i cung
c p giao tr c ti p hƠng hóa cho ng i mua t i kho ng i bán. HƠng đ c coi lƠ tiêu
th khi ng i mua nh n đ hƠng vƠ thanh toán ti n hƠng ho c ch p nh n thanh toán.
+ G i bán: HƠng hóa sau khi mua không nh p kho doanh nghi p mƠ đ c v n
chuy n cho ng i mua t i đ a đi m trong h p đ ng, hƠng hóa lúc nƠy v n thu c quy n
s h u c a doanh nghi p. Khi bên mua thanh toán ho c ch p nh n thanh toán thì hƠng
hóa đ c coi lƠ tiêu th .
- Bán buôn v n chuy n th ng không tham gia thanh toán:

ơy th c ch t lƠ hình

th c môi gi i, doanh nghi p th ng m i không tham gia vƠo quá trình mua, bán hƠng
hóa v i ng i mua, ng i bán mƠ ch th c hi n vi c môi gi i. Trong tr ng h p nƠy
hƠng hóa không thu c quy n s h u c a doanh nghi p, doanh nghi p đ
h ng môi gi i theo h p đ ng đƣ kỦ k t.
1.2.2.2. Ph

ch

ng hoa

ng th c bán l

Bán l lƠ ph ng th c bán hƠng tr c ti p cho ng i tiêu dùng. Ph ng th c bán
hƠng nƠy có đ c đi m: s hƠng tiêu th m i l n bán nh , thanh toán ngay vƠ th ng
b ng ti n m t. i t ng c a ph ng th c nƠy th ng lƠ cá nhơn, t ch c nh mua v i
m c đích tiêu dùng. Bán l th

ng th hi n d

i các hình th c sau:

- Bán l thu ti n t p trung: Nhơn viên bán hƠng vƠ nhơn viên thu ngơn th c hi n
ch c n ng đ c l p v i nhau. Khách hƠng nh n gi y thu ti n, hoá đ n ho c tích kê c a
12

Thang Long University Library


nhơn viên thu ngơn r i đ n nh n hƠng qu y hƠng ho c kho. Cu i ca bán hƠng, nhơn
viên bán hƠng ki m hƠng hóa t i qu y vƠ b ng kê s l ng bán l . Nhơn viên thu ngơn
có nhi m v thu ti n, ki m ti n vƠ n p ti n cho th qu . K toán bán hƠng nh n ch ng
t t i qu y lƠm c n c đ ghi nghi p v bán hƠng trong ngƠy vƠ k báo cáo.
- Bán l thu ti n tr c ti p: nhơn viên bán hƠng tr c ti p bán hƠng cho khách vƠ
thu ti n. Cu i ca bán hƠng, nhơn viên bán hƠng ti n hƠnh ki m hƠng, ki m ti n vƠ l p
báo cáo ti n bán hƠng vƠ n p cho k toán đ ghi s .
- Bán hƠng đi n t (th

ng m i đi n t ): Thay vì đ n c s c a ng

i bán, ng

i

mua có th th c hi n t t c các công đo n c a vi c mua hƠng ch thông qua Internet,
ng i tiêu dùng đ t hƠng đ n nhƠ cung c p. Sau đó nhƠ cung c p s v n chuy n hƠng
hóa đ n t n tay ng i mua vƠ s ti n hƠnh thanh toán. Trong qui trình giao d ch nƠy,
vi c mua bán qua m ng ch th hi n

giai đo n xem hƠng vƠ đ t hƠng, các công đo n

khác v n đ c ti n hƠnh theo cách th c truy n th ng. Hình th c nƠy đang đ
d ng r ng rƣi vì th c hi n nhanh, gi m thi u chi phí kinh doanh.
1.2.2.3. Ph

cs

ng th c giao hàng đ i lý (ký g i)

Doanh nghi p th

ng m i giao hƠng cho c s nh n đ i lỦ. C s nƠy nh n hƠng,

bán hƠng vƠ thanh toán ti n cho doanh nghi p th
h ng đ i lỦ bán.

ng m i r i sau đó đ

c nh n hoa

HƠng hóa đ c xác nh n lƠ tiêu th khi doanh nghi p nh n đ c ti n cho bên

nh n đ i lỦ thanh toán ho c ch p nh n thanh toán HƠng hóa kỦ g i v n thu c quy n s
h u c a doanh nghi p cho đ n khi c s đ i lỦ ch p nh n thanh toán ho c thanh toán
ti n hƠng cho doanh nghi p.
1.2.2.4. Ph

ng th c bán hàng tr ch m, tr góp

Bán hƠng tr góp lƠ ph

ng th c bán hƠng thu ti n nhi u l n. Ng

i mua s

thanh toán l n đ u m t ph n ti n ngay t i th i đi m mua, s ti n còn l i ng i mua
ch p nh n tr d n trong các k ti p theo vƠ ph i ch u kho n ti n lƣi nh t đ nh. Ph ng
th c nƠy đƣ đ c áp d ng r ng rƣi trên th tr ng vƠ phù h p v i ng i tiêu dùng.
Th c ch t, doanh nghi p ch m t quy n s h u khi ng i mua thanh toán đ y đ ti n
hƠng. Tuy nhiên, v m t h ch toán, hƠng hóa tr ch m, tr góp v n đ

c coi lƠ tiêu th

vƠ ghi nh n doanh thu.
ph

Trên đơy lƠ m t s ph ng th c tiêu th hƠng ch y u. NgoƠi ra còn có m t s
ng th c tiêu th khác nh tiêu dùng n i b , tr l ng th ng, hƠng đ i hƠng,ầ.

1.2.3. Ph

ng pháp xác đ nh giá v n c a hàng xu t bán

Trong m t doanh nghi p hƠng hóa th ng có t nhi u ngu n khác nhau v i các
đ n giá khác nhau. Vì v y, tùy thu c vƠo đ c đi m hƠng hóa, đi u ki n vƠ trình đ mƠ
13


doanh nghi p c n l a ch n m t ph ng pháp tính giá nh t đ nh. Tuy nhiên, doanh
nghi p áp d ng ph ng pháp nƠo thì ph i nh t quát trong su t niên đ k toán đó. N u
có s thay đ i thì ph i gi i thích vƠ thuy t minh trên báo cáo tƠi chính c a doanh
nghi p. Theo ch đ k toán hi n hƠnh, có ba ph
đ

ng pháp xác đ nh giá v n nh sau:

Ph ngă phápă tínhă theoă giáă đíchă danh: Ph ng pháp tính theo giá đích danh
c áp d ng d a trên giá tr th c t c a t ng th hƠng hoá mua vƠo, t ng th s n

ph m s n xu t ra.
i u ki n áp d ng: Các doanh nghi p có ít m t hƠng ho c m t hƠng n đ nh vƠ
nh n di n đ

c.

u đi m: Tuơn th nguyên t c phù h p c a k toán: chi phí th c t phù h p v i
doanh thu th c t . Ph
Nh

ng pháp đ n gi n, d tính toán.

c đi m: Ch phù h p v i đ n v có giá tr hƠng t n kho l n, mang tính ch t

đ n chi c, n đ nh, theo dõi riêng vƠ nh n di n đ
Ph

c t ng lô hƠng.

ngăphápăbìnhăquơnăgiaăquy n: Theo ph

ng pháp bình quơn gia quy n,

giá tr c a t ng lo i hƠng t n kho đ c tính theo giá tr trung bình c a t ng lo i hƠng
t n kho đ u k vƠ giá tr t ng lo i hƠng t n kho đ c mua ho c s n xu t trong k . Giá
tr trung bình có th đ c tính theo t ng k ho c sau t ng lô hƠng nh p v , ph thu c
vƠo đi u ki n c th c a m i doanh nghi p.
Theo ph

ng pháp nƠy thì giá tr hƠng hóa xu t kho đ

Giáăth c t xu t kho = S l
Trong đó, đ n giá bình quơn đ

c xác đ nh nh sau:

ngăhƠngăxu tăkhoăxă

năgiáăbìnhăquơn

c xác đ nh b ng m t trong hai cách sau:

- Giá đ n v bình quơn sau m i l n nh p: Sau m i l n nh p k toán ph i xác đ nh

l i giá th c t c a hƠng t n kho vƠ đ n giá bình quơn.
i u ki n áp d ng: Các doanh nghi p có ch ng lo i vƠ s l n nh p trong k ít.
u đi m: Tính đ
Nh

c giá xu t kho k p th i

c đi m: Vi c tính toán ph c t p vƠ ph i tính toán nhi u.

Giá đ n v
bình quân sau
m i l n nh p

Tr giá th c t hàng hóa t n
=

tr
S l

c khi nh p

hóa nh p kho

ng hàng hóa t n
tr

Tr giá th c t hàng

+

+

S l

hóa nh p kho

c khi nh p

- Giá đ n v bình quơn c k d tr :

ng th c t hàng

n cu i k doanh nghi p m i tính tr giá

v n c a hƠng xu t kho trong k .
i u ki n áp d ng: Các doanh nghi p h ch toán theo ph
nh ng doanh nghi p có phát sinh nhi u nghi p v nh p xu t
14

ng pháp KK K ho c

Thang Long University Library


u đi m: Cách tính đ n gi n. Không ph thu c vƠo m i l n nh p, xu t.
Nh c đi m:
n cu i tháng m i th c hi n tính giá v n xu t kho, không cung
c p k p th i thông tin cho m i nghi p v , đ n cu i k s l ng công vi c l n.
Giá đ n v bình

=

quân c k d tr
Ph
tr
tr

ngăphápănh pătr

Giá tr t n kho đ u k
S l

ng t n đ u k

c, xu tătr

+

Giá tr nh p kho trong k

+

S l

c (FIFO): Ph

ng nh p trong k

ng pháp nh p tr

c, xu t

c áp d ng d a trên gi đ nh lƠ giá tr hƠng t n kho đ c mua ho c đ c s n xu t
c thì đ c xu t tr c, vƠ giá tr hƠng t n kho còn l i cu i k lƠ giá tr hƠng t n kho

đ c mua ho c s n xu t g n th i đi m cu i k . Theo ph ng pháp nƠy thì giá tr hƠng
xu t kho đ c tính theo giá c a lô hƠng nh p kho th i đi m đ u k ho c g n đ u k ,
giá tr c a hƠng t n kho cu i k đ
k ho c g n cu i k còn t n kho.

c tính theo giá c a hƠng nh p kho

i u ki n áp d ng: Nh ng doanh nghi p có th qu n lỦ đ
t ng lô hƠng c th , ít lo i hƠng hóa, ch ng lo i.

th i đi m cu i

c th i gian nh p c a

u đi m: Tính ngay đ c giá v n c a t ng lô hƠng khi xu t, đ m b o cung c p
k p th i s li u cho k toán ghi chép vƠ công tác qu n lỦ.
Nh c đi m: Doanh thu hi n t i không phù h p v i chi phí hi n t i.
iv i
doanh nghi p có nhi u ch ng lo i m t hƠng, ho t đ ng nh p xu t liên t c. Áp d ng
ph ng pháp nƠy s khi n cho chi phí h ch toán vƠ kh i l ng công vi c t ng lên r t
nhi u.
M i ph

ng pháp tính giá tr hƠng t n kho đ u có nh ng u, nh

c đi m nh t

đ nh.
chính xác vƠ đ tin c y c a m i ph ng pháp tu thu c vƠo yêu c u qu n lỦ,
trình đ , n ng l c nghi p v vƠ trình đ trang b công c tính toán, ph ng ti n x lỦ
thông tin c a doanh nghi p. ng th i c ng tu thu c vƠo yêu c u b o qu n, tính ph c
t p v ch ng lo i, quy cách vƠ s bi n đ ng c a v t t , hƠng hóa

doanh nghi p.

1.3. N i dung k toánăl uăchuy năhƠngăhóaănh p kh u
Trong m t doanh nghi p ch đ c áp d ng m t trong hai ph ng pháp k toán
hƠng t n kho: Ph ng pháp KKTX ho c ph ng pháp KK K. Vi c l a ch n ph ng
pháp k toán hƠng t n kho áp d ng t i doanh nghi p ph i c n c vƠo đ c đi m, tính
ch t, s l ng, ch ng lo i v t t , hƠng hóa vƠ yêu c u qu n lỦ đ có s v n d ng thích
h p vƠ ph i đ c th c hi n nh t quán trong niên đ k toán.
Các ph

ng pháp k toán hƠng t n kho:

Ph ngăphápăKKTX: LƠ ph ng pháp theo dõi vƠ ph n ánh th ng xuyên có
h th ng tình hình nh p, xu t t n hƠng hóa v t t trên h th ng s k toán.
15