Hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại siêu thị mường thanh hà nội

B GIÁO D C ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHịAăLU N T T NGHI P

TÀI:

HOÀNăTHI N K TOỄNăBỄNăHÀNGăVÀăXỄCă

NH

K T QU BỄNăHÀNGăT I SIểU TH
M
NG THANH HÀ N I

SINHăVIểNăTH C HI N : PH M TH H
MÃăSINHăVIểNăăăăăăăă

: A21710

CHUYểNăNGÀNHăăăăăăăă

: K TOỄN

HÀăN I - 2015

NG


B GIÁO D C ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHịAăLU N T T NGHI P

TÀI:

HOÀNăTHI N K TOỄNăBỄNăHÀNGăVÀăXỄCă
K T QU BỄNăHÀNGăT I SIểU TH
M
NG THANH HÀ N I
Giáoăviênăh

NH

ng d n: Th.S V Th Kim Lan

Sinhăviênăth c hi n : Ph m Th H

ng

Mƣ sinhăviênăăăăăăăăăăăăăă:ăA21710

ChuyênăngƠnhăăăăăăăăăăă:ăK toán

HÀăN I - 2015

Thang Long University Library


L I C Mă N
Trong quá trình th c t p, nghiên c u vƠ th c hi n khóa lu n t t nghi p, tôi đƣ
nh n đ c s ch d n, giúp đ t n tình c a các th y, cô giáo b môn K toán, các nhơn
viên phòng k toán Siêu th M ng Thanh HƠ N i, đ c bi t lƠ gi ng viên V Th Kim
Lan đƣ h ng d n tôi hoƠn thƠnh khóa lu n nƠy. Tuy nhiên ph m vi đ tƠi r ng, th i
gian th c t ch a nhi u nên bƠi khóa lu n c a tôi không tránh kh i còn nhi u thi u sót,
tôi r t mong nh n đ c s ch d y c a các th y cô b môn K toán đ đ tƠi c a tôi
đ c hoƠn thi n h n.
Tôi xin chơn thƠnh c m n!


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan Khóa lu n t t nghi p nƠy lƠ do t b n thơn th c hi n có s h
tr t giáo viên h ng d n vƠ không sao chép các công trình nghiên c u c a ng i
khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong Khóa lu n nƠy lƠ có ngu n g c đ
trích d n rõ rƠng.

c

Tôi xin ch u trách nhi m v l i cam đoan nƠy!
Sinh viên
Ph m Th H

ng

Thang Long University Library


DANH M C VI T T T
Kýăhi u vi t t t

Tênăđ yăđ

BHTN

B o hi m th t nghi p

BHXH

B o hi m xƣ h i

BHYT

B o hi m y t

BKBL

B ng kê bán l

BPBKH

B ng phơn b kh u hao

BPBTL

B ng phơn b ti n l

CKTM

Chi t kh u th

DN

Doanh nghi p

DNTM

Doanh nghi p th

DTT

Doanh thu thu n

GTGT

Giá tr gia t ng

GVHB

Giá v n hƠng bán

H

Hóa đ n

H GTGT

Hóa đ n giá tr gia tang

K/c

K t chuy n

KK K

Ki m kê đ nh kì

KKTX

Kê khai th

PKT

Phi u k toán

PNK

Phi u nh p kho

PXK

Phi u xu t kho

QLDN

Qu n lý doanh nghi p

SXKD

S n xu t kinh doanh

TK

TƠi kho n

TK

TƠi kho n đ i ng

ng

ng m i

ng m i

ng xuyên


M CL C

CH
NGă1. C ăS LụăLU N CHUNG V K TOỄNăBỄNăHÀNGăVÀăXỄC
NH K T QU BỄNăHÀNGăTRONGăDOANH NGHI PăTH

NGăM I ........1
1.1. Kháiăquátăchungăv k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánăhƠngătrongă
doanh nghi păth ngăm i ................................................................................1
c đi m ho t đ ng kinh doanh trong doanh nghi p th

1.1.1.

ng m i ........1

1.1.2.

M t s khái ni m liên quan đ n k toán bán hàng và xác đ nh k t qu
bán hàng ....................................................................................................2

1.1.3.

M i quan h gi a bán hàng và xác đ nh k t qu bán hàng ...................4

1.1.4.

Vai trò và nhi m v c a k toán bán hàng và xác đ nh k t qu bán
hàng ...........................................................................................................5

1.2. Cácăph
1.2.1.

Ph

ngăth căbánăhƠng .............................................................................7
ng th c bán buôn.............................................................................7

1.2.1.1. Bán buôn qua kho ....................................................................................7
1.2.1.2. Bán buôn v n chuy n th ng ....................................................................8
1.2.2.

Ph

ng th c bán l ..................................................................................9

1.2.2.1. Hình th c bán l thu ti n t p trung .........................................................9
1.2.2.2. Hình th c bán l thu ti n tr c ti p ..........................................................9
1.2.2.3. Hình th c bán l t ph c v (t ch n).....................................................9
1.2.2.4. Ph
1.2.3.
1.3. Ph

Ph

ng th c bán hàng tr góp ................................................................ 9
ng th c bán hàng đ i lý, ký g i ....................................................10

ngăphápăxácăđ nhăgiáăv n c aăhƠngăxu tăbán .....................................10

1.3.1.

Ph

ng pháp nh p tr

c xu t tr

c .....................................................10

1.3.2.

Ph

ng pháp tính giá th c t đích ếanh ...............................................11

1.3.3.

Ph

ng pháp bình quân gia quy n .......................................................11

1.3.3.1. Theo giá bình quân gia quy n c kì d tr ...........................................11
1.3.3.2. Theo giá bình quân gia quy n sau m i l n nh p...................................12
1.4. N i dung k toánăbánăhƠng ............................................................................12
1.4.1.

Ch ng t s ế ng ...................................................................................12

1.4.2.

Tài kho n s ế ng ..................................................................................12

Thang Long University Library


1.4.3.

Ph

ng pháp k toán .............................................................................17

1.4.3.1. K toán bán hàng t i doanh nghi p h ch toán hàng t n kho theo
ph

ng pháp kê khai th

ng xuyên.......................................................17

1.4.3.2. K toán bán hàng t i doanh nghi p h ch toán hàng t n kho theo
ph ng pháp ki m kê đ nh k ................................................................ 23
1.5. N i dung k toánăxácăđ nh k t qu bánăhƠng ..............................................25
1.5.1.

K toán chi phí qu n lý kinh ếoanh .......................................................25

1.5.1.1. Ch ng t s d ng ..................................................................................25
1.5.1.2. Tài kho n s d ng .................................................................................25
1.5.1.3. Ph
1.5.2.

ng pháp k toán .............................................................................26

K toán xác đ nh k t qu bán hàng .......................................................28

1.6. T ch c h th ng s k toánăs d ng trong k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh
k t qu bánăhƠng ............................................................................................ 29

CH

1.6.1.

Nh t ký chung ......................................................................................... 29

1.6.2.

Ph n m m máy tính ................................................................................30

NGă2.

TH C TR NG K

HÀNGăT IăSIểUăTH M

TOỄNă BỄNă HÀNGă VÀă K T QU

NGăTHANHăHÀăN I ................................................32

2.1. Kháiăquátăchungăv Siêuăth M
2.1.1.

BỄNă

ngăThanhăHƠăN i ...................................32

Quá trình hình thành và phát tri n c a Siêu th M ng Thanh Hà N i
.................................................................................................................32

c đi m ho t đ ng kinh doanh c a Siêu Th M

2.1.2.

ng Thanh Hà N i

.................................................................................................................32
2.1.3.

c đi m t ch c b máy qu n lý c a Siêu Th M ng Thanh Hà N i
.................................................................................................................33

2.1.4.

c đi m t ch c b máy k toán c a Siêu th M ng Thanh Hà N i
.................................................................................................................38
c đi m t ch c công tác k toán t i Siêu th M

2.1.5.

ng Thanh Hà N i

.................................................................................................................39
2.2. Th c tr ng k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánăhƠngăt iăSiêuăTh
M

ngăThanhăHƠăN i ....................................................................................41

2.2.1.

Ph

ng th c bán hàng t i Siêu th M

ng Thanh Hà N i .................41

2.2.2.

Ph

ng pháp xác đ nh giá v n t i Siêu th ...........................................41


2.2.3.

N i dung k toán bán hàng t i Siêu th M

ng Thanh Hà N i ..........45

2.2.3.1 . Ph

ng th c bán buôn qua kho theo hình th c giao hàng tr c ti p ..45

2.2.3.2 . Ph

ng th c bán l t ph c v (t ch n) ............................................49

2.2.3.3 . Ph

ng th c bán buôn qua kho theo hình th c g i hàng ...................56

2.2.4.

N i dung k toán xác đ nh k t qu bán hàng t i Siêu Th M ng
Thanh Hà N i ......................................................................................... 67

2.2.4.1 . K toán chi phí qu n lý kinh doanh .....................................................67
2.2.4.2 . K toán xác đ nh k t qu bán hàng .....................................................82
CH
NGă3. M T S GI Iă PHỄPă NH M HOÀNă THI N K TOỄNă BỄNă
HÀNGă VÀă XỄCă NH K T QU BỄNă HÀNGă T Iă SIểUă TH M
NG
THANHăHÀăN I .........................................................................................................85
3.1.

ánhăgiáăth c tr ng k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánăhƠngăt i
Siêuăth M

ngăThanhăHƠăN i ......................................................................85

3.1.1.

u đi m ...................................................................................................85

3.1.2.

Nh ng h n ch còn t n t i .....................................................................86

3.2. M t s ýăki n nh măhoƠnăthi n k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánă
hƠngăt iăSiêuăth M

ngăThanhăHƠăN i .......................................................87

Thang Long University Library


DANHăM CăCỄCăS

, B NGăBI U,ăHỊNHăV ,ă

ăTH ,ăCỌNGăTH C

S đ 1.1. K toán bán buôn qua kho (hình th c giao hƠng tr c ti p) .....................19
S đ 1.2. K toán bán buôn qua kho (hình th c g i bán) .......................................19
S đ 1.3. K toán bán buôn chuy n th ng (có tham gia thanh toán) ......................20
S đ 1.4. K toán bán buôn chuy n th ng (không tham gia thanh toán) ................20
S đ 1.5. K toán bán hƠng theo hình th c bán l ...................................................21
S đ 1.6. K toán bán hƠng theo hình th c tr ch m, tr góp .................................21
S đ 1.7. K toán bán hƠng theo hình th c bán đ i lý ............................................22
S đ 1.8. K toán bán hƠng t i doanh nghi p h ch toán hƠng t n kho theo ph ng
pháp KK K ......................................................................................................25
S đ 1.9. K toán chi phí qu n lý kinh doanh ......................................................... 27
S đ 1.10. K toán xác đ nh k t qu n bán hƠng ......................................................28
S đ 1.11. Trình t k toán bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán hƠng theo hình th c
nh t ký chung ...................................................................................................30
S đ 1.12. Hình th c ph n m m máy tính .............................................................. 31
S đ 2.1. C c u t ch c b máy qu n lý c a Siêu Th M

ng Thanh HƠ

N iầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ33
S đ 2.2. T ch c b máy k toán c a Siêu th M

ng Thanh HƠ N i ..................38

Bi u s 2.1. Ph n m m k toán vacom .....................................................................40
Bi u s 2.2. S chi ti t hƠng hóa ...............................................................................42
Bi u s 2.3. Tình hình nh p xu t t n hƠng hóa c a Siêu th M

ng Thanh HƠ N i

trong tháng 6 n m 2015 ....................................................................................44
Bi u s 2.4. Phi u xu t kho 00404 ............................................................................46
Bi u s 2.5. Hóa đ n GTGT s 0001283..................................................................47
Bi u s 2.6. Gi y báo có ngơn hƠng ..........................................................................48
Bi u s 2.7. Phi u thu bán l ngƠy 23.6 ....................................................................50
Bi u s 2.8. Phi u theo dõi thu ti n bán hƠng ........................................................... 51
Bi u s 2.9. Báo cáo tóm t t tình hình bán hƠng ngƠy 23 tháng 6 ............................ 52
Bi u s 2.10. B ng kê chi ti t bán l .........................................................................53


Bi u s 2.11. Hóa đ n giá tr gia t ng s 0001216 ...................................................54
Bi u s 2.12. Phi u xu t kho 00394..........................................................................55
Bi u s 2.13. Phi u xu t kho 00382..........................................................................57
Bi u s 2.14. Hóa đ n giá tr gia t ng s 0001187 ...................................................58
Bi u s 2.15. S chi ti t GVHB ................................................................................60
Bi u s 2.16. S chi ti t doanh thu hƠng bán ............................................................ 61
Bi u s 2.17. S nh t ký chung .................................................................................62
Bi u s 2.18. S cái TK 156 – HƠng hóa ..................................................................64
Bi u s 2.19. S cái TK 632 (Trích) .........................................................................65

Bi u s 2.20. S cái TK 511 (Trích) .........................................................................66
Bi u s 2.21. B ng ch m công (Trích) .....................................................................68
Bi u s 2.22. B ng thanh toán l
Bi u s 2.23. B ng phơn b ti n l

ng ........................................................................70
ng vƠo B o hi m xƣ h i ...................................71

Bi u s 2.24. Hóa đ n d ch v vi n thông ................................................................ 72
Bi u s 2.25. Phi u chi ti n đi n tho i ......................................................................73
Bi u s 2.26. Hóa đ n ti n đi n ................................................................................74
Bi u s 2.27. Gi y báo n ngơn hƠng .......................................................................75
Bi u s 2.28. B ng tính vƠ phơn b kh u hao tƠi s n c đ nh ..................................76
Bi u s 2.29. Hóa đ n GTGT c a Công ty CP TM vƠ DV ThƠnh Công .................77
Bi u s 2.30. Phi u chi .............................................................................................. 78
Bi u s 2.31. S nh t ký chung .................................................................................79
Bi u s 2.32. S cái TK 642 .....................................................................................81
Bi u s 2.33. S nh t ký chung .................................................................................83
Bi u s 2.34. S cái TK 911 (Trích) .........................................................................84
Bi u s 3.1. Phi u xu t kho 00382 ............................................................................88
Bi u s 3.2. S chi ti t hƠng hóa ...............................................................................89
Bi u s 3.3. S chi ti t GVHB ..................................................................................90
Bi u s 3.4. S nh t ký chung ...................................................................................91
Bi u s 3.5. S cái TK 156 – HƠng hóa ....................................................................92
Bi u s 3.6. S cái TK 157 – HƠng g i bán .............................................................. 93
Bi u s 3.7. S cái TK 632 (Trích) ...........................................................................94

Thang Long University Library

L IăM ă

U

NgƠy nay, v i s ho t đ ng c a nhi u thƠnh ph n kinh t , đòi h i tính đ c l p, t
ch trong các doanh nghi p ngƠy cƠng cao h n, d n đ n m i doanh nghi p ph i n ng
đ ng sáng t o trong kinh doanh, ph i ch u trách nhi m tr
mình, b o toƠn đ

c k t qu kinh doanh c a

c v n kinh doanh vƠ quan tr ng h n lƠ kinh doanh có lƣi. Mu n

nh v y các doanh nghi p ph i nh n th c đ

c v trí khơu tiêu th s n ph m, hƠng hoá

vì nó quy t đ nh đ n k t qu kinh doanh c a doanh nghi p vƠ lƠ c s đ doanh nghi p
có thu nh p bù đ p chi phí b ra, th c hi n ngh a v v i Ngơn sách NhƠ N

c.

Bên c nh đó, m c đích ho t đ ng c a doanh nghi p lƠ l i nhu n nên vi c xác
đ nh đúng đ n k t qu kinh doanh nói chung v k t qu bán hƠng nói riêng lƠ r t quan
tr ng. Do v y bên c nh các bi n pháp qu n lý chung, vi c t ch c h p lý công tác k
toán bán hƠng lƠ r t c n thi t giúp doanh nghi p có đ y đ thông tin k p th i vƠ chính
xác đ đ a ra quy t đ nh kinh doanh đúng đ n.
Doanh nghi p kinh doanh đ t hi u qu kinh t cao lƠ c s doanh nghi p có th
t n t i vƠ phát tri n ngƠy cƠng v ng ch c trong n n kinh t th tr

ng c nh tranh sôi

đ ng vƠ quy t li t.
Nh n th c đ
đƣ đ

c t m quan tr ng c a công tác k toán bán hƠng v n d ng lý lu n

c h c t p t i tr

Siêu th M

ng k t h p v i th c t thu nh n đ

c t công tác k toán t i

ng Thanh HƠ N i, em đƣ ch n đ tƠi ''HoƠn thi n k toán bán hƠng vƠ xác

đ nh k t qu bán hƠng t i Siêu th M

ng Thanh HƠ N i'' đ nghiên c u vƠ lƠm đ tƠi

khóa lu n c a mình.
M că đíchă nghiênă c u: Tìm hi u lý thuy t v bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán
hƠng vƠ th c tr ng công tác k toán bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán hƠng t i
Siêu th M ng Thanh HƠ N i. T đó có th hoƠn thi n ki n th c b n thơn
đ ng th i tìm ra nh ng m t h n ch còn t n t i vƠ đ a ra các bi n pháp nh m
hoƠn thi n công tác k toán bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán hƠng t i Siêu th .
iăt

ngănghiênăc u: K toán bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán hƠng t i Siêu th

M

ng Thanh HƠ N i.

Ph m vi nghiênăc u: K toán bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán hƠng d i góc đ
k toán tƠi chính t i Siêu th M ng Thanh HƠ N i trong tháng 6 n m 2015.


Ph

ngă phápă nghiênă c u: Ph
nghiên c u lƠ v n d ng ph

ng pháp nghiên c u xuyên su t trong quá trình
ng pháp t ng h p, phơn tích, so sánh lý lu n v i

th c ti n.
N i dung bƠi khóa lu n g m 3 ch

Ch

ngă1. C s lý lu n chung v k toán bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán

hƠng trong doanh nghi p th
Ch
M

ng:

ng m i

ngă2. Th c tr ng k toán bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán hƠng t i Siêu th

ng Thanh HƠ N i
Ch

ngă3. M t s bi n pháp nh m hoƠn thi n k toán bán hƠng vƠ xác đ nh k t

qu bán hƠng t i Siêu th M

ng Thanh HƠ N i

Thang Long University Library



CH

NGă1. C ăS ăLụăLU NăCHUNGăV ăK ăTOỄNăBỄNăHÀNGăVÀăXỄCă
NHă K Tă QU ă BỄNă HÀNGă TRONGă DOANHă NGHI P
TH

NGăM Iă

1.1. Kháiăquátăchungăv ă k ătoánăbánăhƠngăvƠă xácăđ nhăk tăqu ăbánăhƠngătrongă
doanhănghi păth ngăm i
1.1.1.

căđi m ho tăđ ng kinh doanh trong doanh nghi păth

ngăm i

Hi n nay, bán hƠng có ý ngh a quan trong trong vi c thúc đ y n n kinh t th
tr ng, nó lƠ c u n i đ hƠng hóa đ n tay ng i tiêu dùng. S n xu t vƠ bán hƠng có
quan h ch t ch v i nhau t o nên m t chu trình tái s n xu t xƣ h i. Các doanh nghi p
th ng m i th c hi n khơu trung gian n i li n gi a s n xu t vƠ tiêu dùng. Quá trình
nƠy bao g m hai khơu mua hƠng vƠ bán hƠng, lƠ m t chu trình t t y u c a quá trình tái
s n xu t.
Quá trình bán hƠng lƠ quá trình cu i cùng trong chu k kinh doanh. Thông qua
bán hƠng mƠ các giá tr vƠ giá tr s d ng c a s n ph m đ c th c hi n trên th tr ng
giúp cho doanh nghi p thu h i v n b ra. C ng chính thông qua quá trình bán hƠng mƠ
b ph n giá tr gia t ng t o ra trong quá trình s n xu t đ c th c hi n vƠ bi u hi n
d i hình th c l i nhu n. N u đ y m nh đ c quá trình bán hƠng s góp ph n t ng
hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p đ ng th i tho mƣn nhu c u tiêu dùng
c a xƣ h i. Quá trình bán hƠng đ c hoƠn thƠnh khi quy n s h u v hƠng hoá, d ch
v đƣ chuy n t ng i bán sang ng i mua vƠ đƣ thu đ c ti n bán hƠng.
Nh v y, có th khái quát các đ c đi m c a quá trình bán hƠng nh sau:
LƠ s thu n mua v a bán: doanh nghi p đ ng ý bán hƠng, đ ng th i khách hƠng
đ ng ý mua, có th đƣ tr ti n ho c ch p nh n tr ti n
Doanh nghi p giao cho khách hƠng m t l ng hƠng hóa t ng ng v i s ti n
khách hƠng b ra. C ng có tr ng h p doanh nghi p có kho n n ph i thu, khi đó
hƠng hóa đƣ đ n tay khách hƠng nh ng ch a đ c tr ti n. Trong tr ng h p khách
hƠng tr ti n tr c cho doanh nghi p cung ng hƠng hóa, khi đó doanh nghi p có
kho n n ph i tr .
C n c vƠo s ti n thu đ c c a khách hƠng, hay kho n n mƠ khách hƠng ch p
nh n thanh toán đ xác đ nh k t qu kinh doanh trong doanh nghi p.
- Xét v b n ch t kinh t : Bán hƠng lƠ m t trong b n khơu c a quá trình tái s n
xu t, th c hi n nghi p v kinh doanh nƠy, doanh nghi p m t quy n s h u v

hƠng hoá vƠ đ c quy n s h u v ti n t hay quy n đòi ti n c a khách hƠng.
Khách hƠng đ c quy n s h u v hƠng hoá, m t quy n s h u v ti n t hay
1

Thang Long University Library


có ngh a v ph i tr ti n cho doanh nghi p. NgoƠi ra, vi c thúc đ y bán hƠng
doanh nghi p th

ng m i lƠ c s t t y u thúc đ y ngƠnh th

ng m i trong n n

kinh t qu c dơn.
- Xét v hƠnh vi: Ho t đ ng bán hƠng di n ra s trao đ i, tho thu n gi a ng i
bán vƠ ng i mua, ng i bán ch p nh n bán vƠ xu t giao hƠng, ng i mua ch p
nh n mua vƠ tr ti n hay ch p nh n tr ti n.
- Xét v quá trình v n đ ng c a v n: Trong ho t đ ng bán hƠng, v n kinh doanh
chuy n t hình thái hi n v t (hƠng hoá) sang hình thái ti n t .
- Xét v ph ng di n xƣ h i: Bán hƠng có vai trò quan tr ng trong vi c đáp ng
nhu c u c a ng i tiêu dùng. T ho t đ ng kinh doanh th ng m i, doanh
nghi p có th d đoán đ

c nhu c u c a ng

i tiêu dùng v i t ng lo i hƠng hóa

t i các khu v c khác nhau, nh m xơy d ng đ c các k ho ch kinh doanh phù
h p, đ t hi u qu cao nh t. Thông quá quá trình bán hƠng, hƠng hóa đ n tay

ng i tiêu dùng vƠ doanh nghi p thu đ
b ng gi a cung vƠ c u.

c l i nhu n, t o nên m t xƣ h i công

1.1.2. M t s kháiăni măliênăquanăđ n k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánă
hƠng
 Khái ni m doanh thu vƠ đi u ki n ghi nh n doanh thu
Theo chu n m c k toán Vi t Nam s 14, ban hƠnh theo quy t đ nh s
149/2001/Q ngƠy 03/12/2001 c a B tr ng B TƠi chính: “Doanh thu lƠ t ng giá tr
các l i ích kinh t doanh nghi p thu đ c trong k k toán, phát sinh t các ho t đ ng
s n xu t kinh doanh thông th ng c a doanh nghi p, góp ph n lƠm phát tri n v n ch
s h u”. Doanh thu c a các doanh nghi p bao g m doanh thu bán hƠng, doanh thu
cung c p d ch v , ho t đ ng tƠi chính vƠ các ho t đ ng b t th
hƠng đ c ghi nh n khi đ ng th i th a mƣn các đi u ki n sau:

ng. Doanh thu bán

- Doanh nghi p đƣ chuy n giao ph n l n r i ro vƠ l i ích g n li n v i quy n s
h u s n ph m ho c hƠng hóa cho ng i mua
- Doanh nghi p không còn n m gi quy n qu n lý hƠng hóa nh ng i s h u
hƠng hóa ho c quy n ki m soát hƠng hóa
- Doanh thu đ c xác đ nh t ng đ i ch c ch n
- Doanh nghi p đƣ thu đ c ho c s thu đ c l i ích kinh t t giao d ch bán
hƠng
- Xác đ nh đ

c chi phí liên quan đ n giao d ch bán hƠng

2

 Các kho n gi m tr doanh thu
Theo ch đ k toán hi n hƠnh, các kho n gi m tr doanh thu bao g m các lo i
sau:
- Chi t kh u th ng m i: LƠ kho n ti n chênh l ch gi a giá bán nh h n giá
niêm y t, doanh nghi p gi m tr cho ng i mua hƠng do vi c ng i mua hƠng
mua s n ph m, hƠng hóa, d ch v v i kh i l
h p đ ng kinh t mua bán

ng l n theo th a thu n đƣ ghi trên

- HƠng bán b tr l i: LƠ s s n ph m, hƠng hóa c a doanh nghi p đƣ đ c xác
đ nh lƠ tiêu th , đƣ ghi nh n doanh thu nh ng b khách hƠng tr l i đ n v do vi
ph m các đi u ki n đƣ cam k t trong h p đ ng kinh t ho c theo chính sách b o
hƠnh nh : hƠng hóa kém ch t l

ng, sai quy cách, ch ng lo iầ

- Gi m giá hƠng bán: LƠ kho n ti n doanh nghi p gi m tr cho khách hƠng mua
hƠng trong tr ng h p đ c bi t vì lý do hƠng bán sai quy cách, kém ph m ch t,
đƣ đ

c ký k t trên h p đ ng kinh t .

 Doanh thu thu n
Doanh thu thu n lƠ kho n chênh l ch gi a doanh thu vƠ các kho n gi m tr
doanh thu, đ c tính b ng công th c sau:

Doanh thu thu n

=

Doanh thu

-

Các kho n gi m
tr doanh thu

 Giá v n hƠng bán
Giá v n hƠng bán lƠ toƠn b chi phí đ t o ra m t thƠnh ph m.

i v i m t công

ty th ng m i thì giá v n hƠng bán lƠ t ng chi phí c n thi t đ hƠng có m t t i kho (giá
mua t nhƠ cung c p, v n chuy n, b o hi m).
Tr giá v n hƠng xu t bán c a doanh nghi p th

ng m i chính lƠ tr giá mua c a

hƠng hoá c ng v i chi phí mua hƠng phơn b cho hƠng xu t kho trong k .
 L i nhu n g p
L i nhu n g p lƠ l i nhu n thu đ

c c a doanh nghi p sau khi l y t ng doanh

thu tr đi các kho n gi m tr doanh thu vƠ tr đi giá v n hƠng bán.
 Chi phí bán hƠng
Chi phí bán hƠng lƠ chi phí l u thông vƠ chi phí ti p th phát sinh trong quá trình

tiêu th s n ph m hƠng hóa d ch v . .

3

Thang Long University Library


 Chi phí qu n lý doanh nghi p
Chi phí qu n lý doanh nghi p lƠ nh ng chi phí cho vi c qu n lý hƠnh chính vƠ
ph c v chung khác liên quan đ n ho t đ ng c a doanh nghi p.
 K t qu bán hƠng
K t qu bán hƠng lƠ k t qu cu i cùng c a quá trình bán hƠng, lƠ ch tiêu ch t
l ng đánh giá hi u qu c a công tác bán hƠng vƠ c ng lƠ b ph n ch y u c u thƠnh
nên k t qu kinh doanh c a doanh nghi p. Trong doanh nghi p th ng m i, k t qu
bán hƠng lƠ chênh l ch gi a doanh thu bán hƠng thu n v i giá v n c a hƠng xu t bán
vƠ chi phí bán hƠng, chi phí qu n lý doanh nghi p. N u chênh l ch l n h n 0 thì k t
qu bán hƠng lƣi, chênh l ch nh h n 0 thì k t qu bán hƠng l , b ng 0 thì hòa v n.
1.1.3. M i quan h gi a bánăhƠngăvƠ xácăđ nh k t qu bánăhƠng
Tr c h t, vi c xác đ nh k t qu bán hƠng lƠ vi c so sánh gi a chi phí b ra vƠ
thu nh p t ho t đ ng bán hƠng đƣ thu nh p trong k . N u thu nh p l n h n chi phí thì
k t qu bán hƠng lƠ lƣi, thu nh p nh h n chi phí thì k t qu bán hƠng lƠ l . Xác đ nh
k t qu bán hƠng lƠ c s đ đánh giá hi u qu c a ho t đ ng bán hƠng trong m t k
nh t đ nh c a doanh nghi p, có th lƠ tháng, quý ho c n m, tùy thu c vƠo đ c đi m
kinh doanh vƠ yêu c u qu n lý c a doanh nghi p. NgoƠi ra, vi c xác đ nh đúng k t qu
bán hƠng còn lƠ c s đ đ l p k ho ch cho k kinh doanh ti p theo. M t khác, khi
n n kinh t th tr ng v i nhi u c nh tranh nh hi n nay, vi c xác đ nh k t qu bán
hƠng còn lƠ s li u cùng c p cho các đ i t ng quan tơm nh các nhƠ đ u t , các ngơn
hƠngầ Nó có vai trò r t quan tr ng trong vi c x lý, không nh ng cung c p các thông
tin cho các nhƠ qu n lý doanh nghi p mƠ còn lƠ c n c đ các c quan qu n lý tƠi
chính, c quan thu ầ th c hi n giám sát vi c ch p hƠnh các chính sách, các ch đ tƠi

chính.
Bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán hƠng có vai trò vô cùng quan tr ng không ch
đ i v i doanh nghi p mƠ còn đ i v i toƠn b n n kinh t qu c dơn.
i v i b n thơn
doanh nghi p, có bán đ c hƠng thì m i có thu nh p đ bù đ p nh ng chi phí b ra, có
đi u ki n đ m r ng ho t đ ng kinh doanh, nơng cao đ i s ng c a ng i lao đ ng,
t o ngu n tích lu cho n n kinh t qu c dơn.Vi c xác đ nh chính xác k t qu bán hƠng
lƠ c s xác đ nh chính xác hi u qu ho t đ ng c a các doanh nghi p đ i v i nhƠ n c
thông qua vi c n p thu , phí, l phí vƠo ngơn sách nhƠ n c, xác đ nh c c u chi phí
h p lý vƠ s d ng có hi u qu cao s l i nhu n thu đ c gi i quy t hƠi hoƠ gi a các
l i ích kinh t : NhƠ n c, t p th vƠ các cá nhơn ng i lao đ ng.

4


Nh v y, có th kh ng đ nh r ng k t qu bán hƠng lƠ m c tiêu cu i cùng c a
doanh nghi p, còn bán hƠng lƠ ph

ng ti n đ th c hi n m c tiêu cu i cùng đó.

1.1.4. VaiătròăvƠănhi m v c a k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánăhƠng
 Vaiătròăc a k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánăhƠng
Bán hƠng lƠ m t ho t đ ng vô cùng quan tr ng, nó quy t đ nh đ n s t n t i vƠ
phát tri n c a doanh nghi p.M t trong các cách ti p c n bán hƠng đ c nhi u doanh
nghi p áp d ng lƠ ti p c n bán hƠng v i t cách m tkhơu quan tr ng, m t b ph n h u
c c a quá trình kinh doanh. Theo cách ti p c n nƠy thì: “Bán hƠng lƠ m t khơu mang
tính ch t quy t đ nh trong ho t đ ng kinh doanh, m t b ph n c u thƠnh thu c h
th ng t ch c qu n lý kinh doanh c a doanh nghi p, chuyên th c hi n các ho t đ ng
nghi p v liên quan đ n vi c th c hi n ch c n ng chuy n hoá hình thái giá tr c a s n
ph m hƠng hoá t hƠng sang ti n c a t ch c đó”.

Vai trò c a ho t đ ng bán hƠng đ

c th hi n trên các m t sau:

- Bán hƠng lƠ nghi p v kinh doanh c b n, tr c ti p th c hi n ch c n ng l u
thông hƠng hoá ph c v cho s n xu t vƠ đ i s ng nhơn dơn, lƠ khơu quan tr ng
n i li n s n xu t v i tiêu dùng, đ m b o cơn đ i gi a cung vƠ c u đ i v i t ng
m t hƠng c th góp ph n n đ nh giá c th tr ng.
- Trong kinh doanh th ng m i các doanh nghi p luôn ph n đ u gia t ng th l c
c a mình. M t khác, v i n n kinh t ngƠy cƠng phát tri n, c nh tranh trên th
tr ng đòi h i các doanh nghi p ph i không ng ng t ng doanh s bán hƠng vƠ
d ch v cùng v i k ho ch m r ng th tr ng đ thu hút ngƠy cƠng nhi u khách
hƠng. i u nƠy ch có th th c hi n đ c khi doanh nghi p t ch c có hi u qu
ho t đ ng bán hƠng.
- Kinh doanh th ng m i trong th i bu i ngƠy nay thì có r t nhi u c h i nh ng
c ng có r t nhi u r i ro. Vì v y dù ho t đ ng nh th nƠo thì các doanh nghi p
c ng ph i đ m b o an toƠn trong kinh doanh.
đ m b o an toƠn thì doanh
nghi p ph i gi đ c m c n đ nh trong vi c t ng doanh thu qua các n m, do
v y ho t đ ng thúc đ y bán hƠng nó quy t đ nh đ n vi c t ng doanh thu vƠ đ m
b o an toƠn trong kinh doanh c a các doanh nghi p.
Ho t đ ng bán hƠng đ c th c hi n theo chi n l c vƠ k ho ch kinh doanh đƣ
v ch ra, hƠng hoá c a doanh nghi p đ c khách hƠng ch p nh n, uy tín c a đ n v
đ c gi v ng vƠ c ng c trên th tr ng. Bán hƠng lƠ khơu ho t đ ng có quan h m t
thi t v i khách hƠng, nh h ng t i ni m tin, uy tín vƠ s tái t o nhu c u c a ng i
tiêu dùng. Do v y, đó c ng lƠ v khí c nh tranh m nh m c a doanh nghi p v i các
đ i th c nh tranh.
5

Thang Long University Library

i v i m t doanh nghi p nói chung vƠ m t doanh nghi p th

ng m i nói riêng,

t ch c công tác bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán hƠng có vai trò quan tr ng, t ng
b c h n ch đ c s th t thoát hƠng hoá, phát hi n đ c nh ng hƠng hoá ch m luơn
chuy n đ có bi n pháp x lý thích h p nh m thúc đ y quá trình tu n hoƠn v n. Các s
li u mƠ k toán bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán hƠng cung c p cho doanh nghi p
giúp doanh nghi p n m b t đ c m c đ hoƠn ch nh v k toán bán hƠng vƠ xác đ nh
k t q a bán hƠng, t đó tìm nh ng bi n pháp thi u sót m t cơn đ i gi a khơu mua,
khơu d tr , vƠ khơu bán đ có bi n pháp kh c ph c k p th i.
T các s li u trên báo cáo tƠi chính mƠ k toán bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu
bán hƠng cung c p, nhƠ n c n m đ c tình hình kinh doanh vƠ tình hình tƠi chính c a
doanh nghi p, t đó th c hi n ch c n ng qu n lý ki m soát v mô n n kinh t , đ ng
th i nhƠ n c có th ki m tra vi c ch p hƠnh v kinh t tƠi chính vƠ th c hi n ngh a v
đ i v i nhƠ n c.
NgoƠi ra thông qua s li u mƠ k toán bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán hƠng
cung c p, các k toán bán hƠng c a doanh nghi p bi t đ c kh n ng mua, d tr , bán
các m t hƠng c a doanh nghi p đ t đó có quy t đ nh đ u t , cho vay v n ho c có
quan h h p tác v i doanh nghi p khác.
 Nhi m v c a k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánăhƠng
qu n lý m t cách t t nh t đ i v i ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh
nghi p, không phơn bi t doanh nghi p đó thu c thƠnh ph n nƠo, lo i hình s h u hay
l nh v c ho t đ ng nƠo đ u ph i s d ng đ ng th i hƠng lo t các công c khác nhau,
trong đó k toán đ c coi lƠ m t công c h u hi u.
c bi t trong n n kinh t th
tr ng, k toán đ c s d ng nh m t công c đ c l c không th thi u đ i v i m i
doanh nghi p c ng nh đ i v i s qu n lý v mô c a nhƠ n c. Chính vì v y k toán

bán hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán hƠng c n th c hi n các nhi m v c b n sau:
M t lƠ ghi chép ph n ánh đ y đ , k p th i kh i l ng hƠng hoá bán ra, tính toán
đúng đ n tr giá v n c a hƠng bán ra vƠ các chi phí nh m xác đ nh chính xác k t qu
kinh doanh.
Hai lƠ cung c p thông tin k p th i v tình hình bán hƠng, ph c v cho lƣnh đ o,
đi u hƠnh ho t đ ng kinh doanh th ng m i.
Ba lƠ ki m tra ti n đ th c hi n k ho ch bán hƠng, k ho ch l i nhu n, k lu t
thanh toán vƠ qu n lí ch t ch ti n bán hƠng, k lu t thu n p ngơn sách.
Th c hi n t t các nhi m v trên có ý ngh a r t quan tr ng đ i v i vi c qu n lý ch t ch
hƠng hoá vƠ k t qu bán hƠng.

th c hi n t t các nhi m v đó, k toán c n n m

6


v ng n i dung c a vi c t ch c công tác k toán đ ng th i c n đ m b o m t s yêu
c u sau:
-

Xác đ nh th i đi m hƠng hoá đ c coi lƠ tiêu th đ k p th i l p báo cáo bán
hƠng vƠ xác đ nh k t qu bán hƠng. Báo cáo th ng xuyên, k p th i tình hình
bán hƠng vƠ thanh toán v i khách hƠng nh m giám sát ch t ch hƠng hoá bán ra
v s l

ng vƠ ch ng lo i.

- T ch c h th ng ch ng t ban đ u vƠ tình hình luơn chuy n ch ng t khoa h c
h p lý, tránh trùng l p hay b sót, không quá ph c t p mƠ v n đ m b o yêu c u
qu n lý, nơng cao hi u qu công tác k toán.

n v l a ch n hình th c s sách
k toán đ phát huy đ c u đi m vƠ phù h p v i đ c đi m kinh doanh c a
mình.
-

Xác đ nh vƠ t p h p đ y đ chi phí phát sinh

các khơu.

Nh v y, k toán bán hƠng th c hi n t t các nhi m v c a mình s đem l i hi u
qu thi t th c cho công tác bán hƠng nói riêng vƠ cho ho t đ ng kinh doanh nói chung
c a doanh nghi p. Nó giúp cho ng i s d ng nh ng thông tin c a k toán n m đ c
toƠn di n ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p, giúp cho ng i qu n lý trong vi c
ra quy t đ nh k p th i c ng nh trong vi c l p k ho ch kinh doanh trong t ng lai.
1.2. Cácăph
1.2.1. Ph

ngăth căbánăhƠng

ngăth căbánăbuôn

Bán buôn đ

c hi u lƠ hình th c bán hƠng cho ng

i mua trung gian đ h ti p

t c chuy n bán ho c bán cho các nhƠ s n xu t.
Ph ng th c nƠy có thu n l i lƠ có th giúp cho doanh nghi p thu h i v n
nhanh, đ y nhanh vòng quay c a v n do kh i l ng hƠng hóa tiêu th l n. Tuy nhiên,

v i ph ng th c nƠy doanh nghi p c ng có th g p nguy c kh ng ho ng th a trong
tiêu th do doanh nghi p b ng n cách v i ng i tiêu dùng cu i cùng b i ng i mua
trung gian ho c b chi m d ng v n do bên mua thi u thi n chí, ch m thanh toán. Theo
ph ng th c nƠy có hai hình th c bán buôn nh sau:
1.2.1.1.Bán buôn qua kho
Bán buôn qua kho lƠ hình th c bán hƠng mƠ hƠng hóa đ c xu t ra t kho b o
qu n c a doanh nghi p. Bán buôn qua kho bao g m theo hình th c giao hƠng tr c ti p
ho c bán buôn qua kho theo hình th c chuy n hƠng.
Bán buôn qua kho theo hình th c giao hàng tr c ti p: LƠ hình th c bán hƠng vƠ
giao ngay cho bên mua t i kho c a ng i bán. HƠng hóa đ c xác đ nh lƠ tiêu th khi
bên mua đƣ nh n đ hƠng vƠ ký vƠo hóa đ n mua hƠng.

7

Thang Long University Library


Bán buôn qua kho theo hình th c g i bán: Theo hình th c nƠy, c n c vƠo h p
đ ng kinh t đƣ ký k t ho c theo đ n đ t hƠng, doanh nghi p th

ng m i xu t kho

hƠng hoá, dùng ph ng ti n v n t i c a mình ho c đi thuê ngoƠi, chuy n hƠng đ n kho
c a bên mua ho c m t đ a đi m nƠo đó bên mua quy đ nh trong h p đ ng. HƠng hoá
chuy n bán v n thu c quy n s h u c a doanh nghi p th ng m i. Ch khi nƠo đ c
bên mua ki m nh n, thanh toán ho c ch p nh n thanh toán thì s hƠng chuy n giao
m i đ c coi lƠ tiêu th , khi đó ng i bán m t quy n s h u v s hƠng đƣ giao. Chi
phí v n chuy n do doanh nghi p th ng m i ch u hay bên mua ch u lƠ do s tho
thu n t tr c gi a hai bên. N u doanh nghi p th ng m i ch u chi phí v n chuy n, s
đ c ghi vƠo chi phí bán hƠng. N u bên mua ch u chi phí v n chuy n, s ph i thu ti n

c a bên mua.
1.2.1.2. Bán buôn v n chuy n th ng
Bán buôn v n chuy n th ng lƠ hình th c bán mƠ doanh nghi p th

ng m i sau

khi ti n hƠnh mua hƠng không đ a v nh p kho mƠ chuy n th ng đ n cho bên
mua.Thu c hình th c nƠy bao g m bán buôn v n chuy n th ng có tham gia thanh toán
vƠ bán buôn v n chuy n th ng không tham gia thanh toán.
Bán buôn v n chuy n có tham gia thanh toán theo hình th c giao hàng tr c ti p
(bán giao tay ba): LƠ hình th c bán mƠ ng i mua c đ i di n đ n nh n hƠng do
doanh nghi p bán ch đ nh theo hóa đ n c a ng i bán đƣ nh n. Theo hình th c nƠy,
doanh nghi p th ng m i sau khi mua hƠng, giao tr c ti p cho đ i di n c a bên mua
t i kho ng i bán. Sau khi đ i di n bên mua ký nh n đ hƠng, bên mua đƣ thanh toán
ti n hƠng ho c ch p nh n n , hƠng hoá đ c xác nh n lƠ tiêu th .
Bán buôn v n chuy n th ng có tham gia thanh toán theo hình th c g i
bán: Doanh nghi p sau khi mua hƠng, nh n hƠng c a nhƠ cung c p vƠ chuy n đi bán
th ng cho bên mua t i đ a đi m đƣ th a thu n tr c. HƠng hóa g i đi bán trong tr ng
h p nƠy v n còn thu c s h u c a doanh nghi p th ng m i, khi nƠo bên mua nh n
đ c hƠng vƠ thanh toán ti n ho c ch p nh n thanh toán thì hƠng hóa m i đ c coi lƠ
tiêu th vƠ doanh nghi p th ng m i lúc nƠy m i đ c ghi nh n lƠ doanh thu.
Bán buôn v n chuy n th ng không tham gia thanh toán: Th c ch t đơy lƠ hình
th c môi gi i trung gian trong quan h mua bán, doanh nghi p th ng m i ch lƠm
nhi m v l u thông hƠng hóa nh ng không tr c ti p mua hƠng ho c bán hƠng, tùy theo
h p đ ng mƠ đ c h ng m t kho n ti n nh t đ nh hay còn g i lƠ hoa h ng. Khi đó,
doanh nghi p không ghi nh n nghi p v mua vƠ bán, bên mua hoƠn toƠn ch u trách
nhi m thanh toán cho bên bán vƠ v n chuy n hƠng hóa v kho c a mình.

8

1.2.2. Ph

ngăth căbánăl ă

Bán l hƠng hoá lƠ ph

ng th c bán hƠng tr c ti p cho ng

i tiêu dùng, các

t ch c kinh t ho c các đ n v kinh t t p th mua v mang tính ch t tiêu dùng n i b .
Bán hƠng theo ph ng th c nƠy có đ c đi m lƠ hƠng hoá đƣ ra kh i l nh v c l u thông
vƠ đi vƠo l nh v c tiêu dùng, giá tr vƠ giá tr s d ng c a hƠng hoá đƣ đ c th c hi n.
Bán l th ng bán đ n chi c ho c bán v i s l
l có th th c hi n d i các hình th c sau:

ng nh , giá bán th

ng n đ nh. Bán

1.2.2.1. Hình th c bán l thu ti n t p trung
Bán l thu ti n t p trung lƠ hình th c bán hƠng mƠ trong đó tách r i nghi p v
thu ti n c a ng i mua vƠ nghi p v giao hƠng cho ng i mua. M i qu y hƠng có m t
nhơn viên thu ti n lƠm nhi m v thu ti n c a khách, vi t hoá đ n ho c tích kê cho
khách đ khách đ n nh n hƠng qu y hƠng do nhơn viên bán hƠng giao. H t ca (ho c
h t ngƠy) bán hƠng, nhơn viên bán hƠng c n c vƠo hoá đ n vƠ tích kê giao hƠng cho
khách ho c ki m kê hƠng hoá t n qu y đ xác đ nh s l ng hƠng đƣ bán trong ngƠy,
trong ca vƠ l p báo cáo bán hƠng. Nhơn viên thu ti n lƠm gi y n p ti n vƠ n p ti n bán
hƠng cho th qu .

1.2.2.2 . Hình th c bán l thu ti n tr c ti p
Theo hình th c nƠy, nhơn viên bán hƠng tr c ti p thu ti n c a khách vƠ giao hƠng
cho khách. H t ca, h t ngƠy bán hƠng, nhơn viên bán hƠng lƠm gi y n p ti n vƠ n p
ti n cho th qu .
ng th i, ki m kê hƠng hoá t n qu y đ xác đ nh s l ng hƠng đƣ
bán trong ca, trong ngƠy vƠ l p báo cáo bán hƠng.
1.2.2.3. Hình th c bán l t ph c v (t ch n)
Theo hình th c nƠy, khách hƠng t ch n l y hƠng hoá, mang đ n bƠn tính ti n đ
tính ti n vƠ thanh toán ti n hƠng. Nhơn viên thu ti n ki m hƠng, tính ti n, l p hoá đ n
bán hƠng vƠ thu ti n c a khách hƠng. Nhơn viên bán hƠng có trách nhi m h ng d n
khách hƠng vƠ b o qu n hƠng hoá qu y (k ) do mình ph trách. Hình th c nƠy
đ c áp d ng ph bi n các siêu th .
1.2.2.4. Ph

ng th c bán hàng tr góp

Theo hình th c nƠy, ng i mua đ c tr ti n mua hƠng thƠnh nhi u l n. Doanh
nghi p th ng m i, ngoƠi s ti n thu theo giá bán thông th ng còn thu thêm ng i
mua m t kho n lƣi do tr ch m.
i v i hình th c nƠy, v th c ch t, ng i bán ch
m t quy n s h u khi ng i mua thanh toán h t ti n hƠng. Tuy nhiên,v m t h ch
toán, khi giao hƠng cho ng i mua, hƠng hoá bán tr góp đ c coi lƠ tiêu th , bên bán
ghi nh n doanh thu.

9

Thang Long University Library


1.2.3. Ph

ngăth căbánăhƠngăđ iălý,ăkýăg i

G i đ i lý bán hay ký g i hƠng hoá lƠ hình th c bán hƠng mƠ trong đó doanh
nghi p th ng m i giao hƠng cho c s đ i lý, ký g i đ các c s nƠy tr c ti p bán
hƠng. Bên nh n lƠm đ i lý, ký g i s tr c ti p bán hƠng, thanh toán ti n hƠng vƠ đ c
h ng hoa h ng đ i lý. S hƠng chuy n giao cho các c s đ i lý, ký g i v n thu c
quy n s h u c a doanh nghi p th ng m i cho đ n khi doanh nghi p th ng m i
đ c c s đ i lý, ký g i thanh toán ti n hay ch p nh n thanh toán ho c thông báo v
s hƠng đƣ bán đ
1.3. Ph

c, doanh nghi p m i m t quy n s h u v s hƠng nƠy.

ngăphápăxácăđ nhăgiáăv năc aăhƠngăxu tăbán
h ch toán, c ng nh xác đ nh k t qu tiêu th hƠng hoá, k toán c n ph i xác

đ nh ph ng pháp tính giá v n hƠng hoá tiêu th trong k .Vi c xác đ nh ph ng pháp
tính giá v n hƠng hoá tiêu th
doanh nghi p ph i tôn tr ng nguyên t c nh t quán
trong k toán, t c lƠ ph i s d ng ph ng pháp th ng nh t trong niên đ k toán.
Theo ch đ k toán hi n hƠnh, đ xác đ nh giá v n c a hƠng xu t bán, có th s
d ng m t trong các ph ng pháp sau:
1.3.1. Ph

ngăphápănh pătr

căxu tătr

c

Ph ng pháp nƠy áp d ng d a trên gi đ nh lƠ hƠng đ c mua tr c ho c s n
xu t tr c thì đ c xu t tr c, vƠ hƠng còn l i cu i k lƠ hƠng đ c mua ho c s n
xu t

th i đi m cu i k . Theo ph

theo giá c a lô hƠng nh p kho

ng pháp nƠy thì giá tr hƠng xu t kho đ

c tính

th i đi m đ u k ho c g n đ u k , giá tr c a hƠng t n

kho đ c tính theo giá c a hƠng nh p kho
t n kho.

th i đi m cu i k ho c g n cu i k còn

Ph ng pháp nƠy giúp cho chúng ta có th tính đ c ngay tr giá v n hƠng xu t
kho t ng l n xu t hƠng, do v y đ m b o cung c p s li u k p th i cho k toán ghi chép
các khơu ti p theo c ng nh cho qu n lý. Tr giá v n c a hƠng t n kho s t ng đ i sát
v i giá th tr ng c a m t hƠng đó. Vì v y ch tiêu hƠng t n kho trên báo cáo k toán
có ý ngh a th c t h n.
Tuy nhiên, ph

ng pháp nƠy có nh

c đi m lƠ lƠm cho doanh thu hi n t i không

phù h p v i nh ng kho n chi phí hi n t i. Theo ph ng pháp nƠy, doanh thu hi n t i
đ c t o ra b i giá tr s n ph m, v t t , hƠng hoá đƣ có đ c t cách đó r t lơu.
ng
th i n u s l ng ch ng lo i m t hƠng nhi u, phát sinh nh p xu t liên t c d n đ n
nh ng chi phí cho vi c h ch toán c ng nh kh i l

10

ng công vi c s t ng lên r t nhi u.


1.3.2. Ph

ngăphápătínhăgiáăth căt ăđíchădanh

Theo ph

ng pháp nƠy s n ph m, v t t , hƠng hoá xu t kho thu c lô hƠng nh p

nƠo thì l y đ n giá nh p kho c a lô hƠng đó đ tính. ơy lƠ ph ng án t t nh t, nó
tuơn th nguyên t c phù h p c a k toán; chi phí th c t phù h p v i doanh thu th c
t . Giá tr c a hƠng xu t kho đem bán phù h p v i doanh thu mƠ nó t o ra. H n n a,
giá tr hƠng t n kho đ

c ph n ánh đúng theo giá tr th c t c a nó.

Tuy nhiên, vi c áp d ng ph

ng pháp nƠy đòi h i nh ng đi u ki n kh t khe, ch

nh ng doanh nghi p kinh doanh có ít lo i m t hƠng, hƠng t n kho có giá tr l n, m t
hƠng n đ nh vƠ lo i hƠng t n kho nh n di n đ c thì m i có th áp d ng đ c
ph ng pháp nƠy. Còn đ i v i nh ng doanh nghi p có nhi u lo i hƠng thì không th
áp d ng đ

c ph

1.3.3. Ph

ngăphápăbìnhăquơnăgiaăquy n

Theo ph

ng pháp nƠy.
ng pháp nƠy, giá tr t ng lo i hƠng t n kho đ

c tính theo giá trung

bình c a t ng lo i hƠng t n kho đ u kì vƠ giá tr hƠng t n kho đ c mua ho c s n xu t
trong k . Ph ng pháp bình quơn có th đ c tính theo th i k , ho c vƠo m i k nh p
m t lô hƠng, ph thu c vƠo tình hình c a doanh nghi p.
Giá th c t hƠng =
xu t kho

S l

ng hƠng th c t
xu t kho

n giá bình quơn c a
hƠng xu t kho

x

1.3.3.1. ThỀo giá bình quân gia quy n c kì ế tr
Theo ph ng th c nƠy đ n cu i k m i tính tr giá v n c a hƠng xu t kho trong
k . Tùy theo k d tr c a doanh nghi p áp d ng mƠ k toán hƠng t n kho c n c vƠo
giá nh p, l ng hƠng t n kho đ u kì vƠ nh p trong k đ tính giá đ n v bình quơn:
n giá xu t
kho bình quơn =
trong k
-

Giá tr hƠng t n kho đ u k
S l

ng hƠng t n đ u k

+

Giá tr hƠng nh p trong k

+ S l

ng hƠng nh p trong k

u đi m:
n gi n, d lƠm, ch c n tính toán m t l n vƠo cu i k
Nh c đi m:

chính xác không cao, công vi c tính toán d n vƠo cu i
tháng nên gơy nh h ng ti n đ đ n các thƠnh ph n khác. NgoƠi ra, ph ng
pháp nƠy ch a đáp ng yêu c u k p th i c a thông tin k toán ngay t i th i đi m
phát sinh nghi p v .

11

Thang Long University Library


1.3.3.2. ThỀo giá bình quân gia quy n sau m i l n nh p
Sau m i l n nh p s n ph m, v t t , hƠng hóa, k toán ph i xác đ nh l i giá tr
th c c a hƠng t n kho vƠ giá đ n v bình quơn. Giá đ n v bình quơn đ
công th c sau:

n giá xu t kho
hƠng hóa

Ph
nƠy th
l

Tr giá hƠng t n
kho đ u k

+

S l ng hƠng
hóa t n đ u k

+

c tính theo

Tr giá hƠng t ng l n nh p trong k

=
S l

ng hƠng hóa t ng l n nh p
trong k

ng pháp nƠy tính toán ph c t p, nhi u l n, t n nhi u công s c. Ph
ng đ

c áp d ng

ng pháp

các doanh nghi p có ít ch ng lo i hƠng t n kho, có l u

ng xu t nh p ít.

1.4. N iădungăk ătoánăbánăhƠng
1.4.1. Ch ngăt ăs ăd ng
h ch toán nghi p v bán hƠng, k toán s d ng các ch ng t k toán sau:
- Hoá đ n GTGT (đ i v i doanh nghi p n p thu GTGT theo ph
tr )
- Phi u xu t kho hay phi u xu t kho kiêm v n chuy n n i b

ng pháp kh u

- Phi u xu t kho hƠng g i bán đ i lý
- Báo cáo bán hƠng; B ng kê bán l hƠng hoá, d ch v ; B ng thanh toán hƠng đ i
lý (ký g i)
- Th qu y hƠng, Gi y n p ti n, B ng kê nh n hƠng vƠ thanh toán hƠng ngƠy
- Các Biên b n th a thi u hƠng, Biên b n gi m giá hƠng bán, Biên b n hƠng bán
b tr l i
- Phi u thu, Gi y báo cóầ
- Các ch ng t khác có liên quan
1.4.2. TƠiăkho năs ăd ng
Theo quy t đ nh 48/2006/Q - BTC c a B TƠi chính quy đ nh v ch đ k toán
doanh nghi p v a vƠ nh , đ h ch toán nghi p v bán hƠng k toán s d ng các tƠi
kho n sau:
Tài kho n 511 - Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v
TƠi kho n nƠy ph n ánh doanh thu c a ho t đ ng s n xu t, kinh doanh t các
giao d ch vƠ các nghi p v bán hƠng, cung c p d ch v

12