đề luyện thi đại học ngữ văn số 5

Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

ĐỀ SỐ 5
Chuyên đề: LUYỆN ĐỀ THI THPT QUỐC GIA NĂM 2016

VIDEO và LỜI GIẢI CHI TIẾT chỉ có tại website MOON.VN
[Truy cập tab: Ngữ Văn – Khoá học: LUYỆN ĐỀ THI THPT QUỐC GIA 2016]
I. PHẦN ĐỌC HIỂU
Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 4:
Hơi ấm ổ rơm
(Nguyễn Duy)
Tôi gõ cửa ngôi nhà tranh nhỏ bé ven đồng chiêm
Bà mẹ đón tôi trong gió đêm
- Nhà mẹ hẹp nhưng còn mê chỗ ngủ
Mẹ chỉ phàn nàn chiếu chăn chả đủ
Rồi mẹ ôm rơm lót ổ tôi nằm
Rơm vàng bọc tôi như kén bọc tằm
Tôi thao thức trong hương mật ong của ruộng
Trong hơi ấm hơn nhiều chăn đệm
Của những cọng rơm xơ xác gầy gò

Hạt gạo nuôi hết thảy chúng ta no
Riêng cái ấm nồng nàn như lửa
Cái mộc mạc lên hương của lúa
Đâu dễ chia cho tất cả mọi người
Bình Lục - một đêm lỡ đường
(Nguyễn Duy, Cát trắng, NXB Quân đội nhân dân, 1973)

Câu 1. Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản.

Câu 2. Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong câu thơ Rơm vàng bọc tôi như kén bọc tằm?
Câu 3. Anh/Chị hiểu hương mật ong của ruộng là hương gì?
Câu 4. Nêu cảm nhận của anh/chị về đoạn thơ cuối cùng trong bài thơ.

Moon.vn - Học để khẳng định mình

1

Hotline: 0432 99 98 98


Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu từ câu 5 đến câu 8:
Giá trị con người
Người ta chẳng qua là một cây sậy, cây sậy mềm yếu nhất trong tạo hóa nhưng là một cây sậy
có tư tưởng.
Cần gì cả vũ trụ phải tòng hành nhau mới đè bẹp cây sậy ấy? Một chút hơi, một giọt nước
cũng đủ làm chết được người. Nhưng vũ trụ có đè bẹp người ta, người ta so với vũ trụ vẫn cao hơn
vì khi chết thì biết rằng mình chết chứ không như vũ trụ kia, khỏe hơn người nhiều mà không tự
biết rằng mình khỏe.
Vậy thì giá trị của chúng ta là ở tư tưởng.
Ta tự cao dựa vào tư tưởng chứ đừng cậy ở không gian, thời gian là hai thứ không bao giờ
làm đầy hay đọ kịp. Ta hãy rèn tập để biết tư tưởng cho hay, cho đúng, đó là nền tảng của nhân
luận.
Tôi không căn cứ vào không gian để tìm thấy giá trị của tôi, mà tôi trông cậy vào sự quy định
tư tưởng một cách hoàn toàn; dù tôi có bao nhiêu đất cát cũng chưa phải là “giàu hơn”, vì trong
phạm vi không gian này, vũ trụ nuốt tôi như một điểm con, nhưng trái lại, nhờ tư tưởng, tôi quan

niệm, bao trùm toàn vũ trụ.
(Theo Bài tập Ngữ văn 11, Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr.93)

Câu 5. Đoạn trích trên đề cập đến vấn đề gì?
Câu 6. Theo tác giả, giá trị của con người là ở đâu?
Câu 7. Anh/Chị hiểu như thế nào về câu: Người ta chẳng qua là một cây sậy, cây sậy mềm yếu
nhất trong tạo hóa nhưng là một cây sậy có tư tưởng?
Câu 8. Qua đoạn trích, anh/chị suy nghĩ gì về vai trò của tư tưởng đối với cuộc sống của mỗi
người?
II. PHẦN LÀM VĂN
Câu 1. Có ý kiến cho rằng: Vào đại học là cách lập thân duy nhất của thanh niên.
Hãy viết bài văn ngắn (khoảng 600 chữ), trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên.
Câu 2. Từ màn đối thoại giữa Hồn Trương Ba với xác hàng thịt trong trích đoạn Hồn Trương
Ba, da hàng thịt (Lưu Quang Vũ), anh/chị hãy phân tích tình cảnh trớ trêu của Hồn Trương Ba.

Moon.vn - Học để khẳng định mình

2

Hotline: 0432 99 98 98


Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

GỢI Ý ĐỀ SỐ 5
Chuyên đề: LUYỆN ĐỀ THI THPT QUỐC GIA NĂM 2016

VIDEO và LỜI GIẢI CHI TIẾT chỉ có tại website MOON.VN

[Truy cập tab: Ngữ Văn – Khoá học: LUYỆN ĐỀ THI THPT QUỐC GIA 2016]
I. PHẦN ĐỌC HIỂU
Câu 1
Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản: biểu cảm.
Câu 2
Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ Rơm vàng bọc tôi như kén bọc tằm: so sánh.
Câu 3
Hương mật ong của ruộng là hương vị dịu ngọt, thanh đằm, thơm mát mà nhân vật trữ tình
cảm nhận từ mùi thơm rơm rạ, ruộng đồng; đó còn là hương vị ngọt ngào của lòng yêu thương
bình dị, chân thành mà bà mẹ quê dành cho đứa con, người lính qua đường.
Câu 4
- Về nghệ thuật: phép so sánh cái ấm nồng nàn như lửa; các từ láy nồng nàn, mộc mạc, kết cấu
nhấn mạnh Riêng … đâu dễ ….
- Về nội dung: Khắc ghi niềm xúc động mãnh liệt của nhân vật trữ tình về “hơi ấm ổ rơm”:
Ôm rơm kia vốn chỉ là một thứ phụ phẩm được tận dụng, nhưng khi nó được dùng để bà mẹ lót ổ
ấm cho đứa con, người lính đêm lỡ đường thì nó lại trở thành biểu tượng của lòng yêu thương giản
dị, mộc mạc, chân thành. Nhân vật trữ tình, người lính không chỉ cảm nhận được tình cảm đó mà
còn ghi nhớ trong lòng như một thứ tình cảm nồng ấm, thiêng liêng (cái ấm nồng nàn, cái mộc
mạc lên hương của lúa, của rơm rạ đồng quê). Bài thơ kết thúc là một câu thơ chất chứa lòng biết
ơn sâu nặng: Đâu dễ chia cho tất cả mọi người, bởi lẽ đó.
Câu 5
Đoạn trích trên đề cập đến vấn đề giá trị của con người là nằm ở tư tưởng.
Câu 6
Theo tác giả, giá trị của con người là ở tư tưởng.
Câu 7
Câu văn Người ta chẳng qua là một cây sậy, cây sậy mềm yếu nhất trong tạo hóa nhưng là một
cây sậy có tư tưởng có nghĩa là con người vốn là sinh vật nhỏ bé, yếu mềm trong tự nhiên nhưng là
sinh vật phát triển cao nhất nhờ có tư tưởng.
Câu 8
Thí sinh phải bày tỏ được suy nghĩ chân thành của mình về vai trò của tư tưởng đối với cuộc

Moon.vn - Học để khẳng định mình

3

Hotline: 0432 99 98 98


Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

sống của mỗi người.
II. PHẦN LÀM VĂN
Câu 1
1. Yêu cầu về kĩ năng
- Biết cách làm bài nghị luận xã hội, bàn về một tư tưởng đạo lí;
- Vận dụng tốt các thao tác lập luận;
- Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp;
- Sáng tạo trong diễn đạt, trong cách nhìn nhận về vấn đề nghị luận.
2. Yêu cầu về kiến thức
Trên cơ sở những hiểu biết về ý nghĩa câu nói, thí sinh có thể bày tỏ suy nghĩ của mình về vấn
đề cần bàn luận theo những cách khác nhau nhưng phải hợp lí, có sức thuyết phục. Dưới đây là
một số gợi ý:
* Giới thiệu vấn đề cần bàn luận: Quan điểm Vào đại học là cách lập thân duy nhất của
thanh niên.
* Bình luận về quan điểm Vào đại học là cách lập thân duy nhất của thanh niên
Thí sinh cần trình bày được ý kiến của mình về vấn đề bàn luận, trong đó cần nêu được:
- Bác bỏ ý kiến sai (vào đại học là một trong những con đường lập thân của thanh niên nhưng
không phải là cách lập thân duy nhất; thực tế có nhiều sinh viên tốt nghiệp các trường cao đẳng,

đại học không có việc làm ổn định...);
- Khẳng định thanh niên hiện nay có nhiều cách để lập thân (dẫn chứng cụ thể);
- Để lập thân, thanh niên ngày nay cần phải trung thực, tự tin, chủ động, nhanh nhẹn, bản lĩnh,
sáng tạo...
* Bài học nhận thức và hành động
- Nhận thức đúng đắn về cách lập thân, về con đường lập nghiệp;
- Lựa chọn được cách lập thân đúng đắn.
Câu 2
1. Yêu cầu về kĩ năng
- Thí sinh biết cách làm bài nghị luận văn học;
- Vận dụng tốt các thao tác lập luận;
- Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp;
- Khuyến khích những bài viết sáng tạo.
2. Yêu cầu về kiến thức
Trên cơ sở hiểu biết về tác giả Lưu Quang Vũ và vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt, thí
sinh có thể phân tích màn đối thoại giữa hồn Trương Ba với xác hàng thịt để thấy được tình cảnh
trớ trêu của hồn Trương Ba theo những cách khác nhau nhưng phải hợp lí, có sức thuyết phục.
Dưới đây là một số gợi ý:

Moon.vn - Học để khẳng định mình

4

Hotline: 0432 99 98 98


Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

* Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm, đoạn trích
- Lưu Quang Vũ là nhà thơ, nhà viết kịch nổi tiếng của văn học Việt Nam. Các vở kịch của
ông chủ yếu hấp dẫn người đọc, người xem không phải bằng xung đột xã hội gay gắt mà bằng
xung đột trong cách sống và trong quan niệm sống, qua đó khẳng định khát vọng hoàn thiện cách
sống, hoàn thiện con người.
- Hồn Trương Ba, da hàng thịt là một trong vở kịch xuất sắc nhất của Lưu Quang Vũ.
* Giới thiệu vài nét về tình cảnh trớ trêu của hồn Trương Ba
Hồn Trương Ba phải sống trong một nghịch cảnh vô lí: linh hồn nhân hậu, trong sáng của
Trương Ba phải trú nhờ trong thể xác của một anh hàng thịt thô phàm. Linh Hồn Trương Ba dần
dần bị nhiễm độc bởi cái tầm thường của xác thịt.
* Phân tích màn đối thoại giữa hồn Trương Ba với xác hàng thịt
- Cuộc tranh luận giữa một bên hồn, một bên xác diễn ra rất dữ dội, không có sự thỏa hiệp:
+ Xác hàng thịt tỏ ra lấn lướt hồn Trương Ba. Hồn Trương Ba thấy đau khổ đến cực độ và thấy
không thể chịu đựng được hơn nữa. Xác hàng thịt muốn khẳng định, vị trí, vai trò và tầm quan
trọng của mình; đồng thời tìm cách thỏa hiệp bằng cách nêu cụ thể những nhu cầu tự nhiên mang
tính bản năng của con người.
+ Hồn Trương Ba phủ nhận vai trò của thể xác, khẳng định sự thanh sạch của tâm hồn khác xa
với những thú tục thấp hèn khác nhưng cuối cùng cũng ngậm ngùi thấm thía nghịch cảnh mà mình
đã lâm vào.
 Lí lẽ của đôi bên đưa ra có những điểm đúng đắn khó bề bác bỏ khiến việc thắng bại không
thể nào giải quyết được một cách nhanh chóng, đơn giản.
- Ý nghĩa của màn đối thoại:
+ Xây dựng cuộc đối thoại này, tác giả tỏ rõ có một cái nhìn rất biện chứng về vấn đề: một mặt
hết sức ủng hộ khát vọng sống thanh cao của con người, mặt khác vạch rõ khía cạnh siêu hình của
thái độ coi thường vật chất và những lạc thú trần tục.
+ Cái lí lẽ ti tiện của xác anh hàng thịt ẩn chứa trong đó một hạt nhân hợp lí, một sự thực mà
Lưu Quang Vũ hàm ý phê phán, đó là trò chơi tâm hồn của người đời (Những lúc một mình một
bóng, ông cứ việc nghĩ rằng ông có một tâm hồn bên trong cao khiết [...] Làm xong điều xấu gì
ông cứ việc đổ tội cho tôi, để ông được thanh thản [...] Tâm hồn là thứ lắm sĩ diện). Tác giả còn
mạnh dạn trong cả việc phê phán một quan niệm, một thái độ từng tồn tại trong một thời gian nhất

định: Những vị lắm chữ nhiều sách như các ông là hay vin vào cớ tâm hồn là quý, khuyên con
người ta sống vì phần hồn, để rồi bỏ bê cho thân xác họ mãi khổ sở, nhếch nhác... Đó chính là sự
thoái hóa, tha hóa trong mỗi con người, thái độ thiếu quan tâm đến cuộc sống vật chất tầm thường,
chính đáng của con người cũng là để nhằm khẳng định một quan niệm về bản lĩnh hài hòa, về nhu
cầu chính đáng của con người trong cuộc sống bình thường.
+ Cuộc đối thoại giữa hồn và xác chính là xung đột diễn ra trong bản thân nhân vật, hai phần
trong một con người. Giữa xác hàng thịt và hồn Trương Ba có sự đối lập giữa nhiều yếu tố như tốt
- xấu, thanh cao - phàm tục, bản năng - lí trí... Qua đây, Lưu Quang Vũ muốn khẳng định: không
gì hạnh phúc bằng khi được sống đúng là mình, sống với những gì mình đã có. Cuộc sống chỉ có ý
nghĩa khi con người được trở về đúng bản chất của mình, được sống trong một cơ thể thống nhất.

Moon.vn - Học để khẳng định mình

5

Hotline: 0432 99 98 98


Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

* Đánh giá
- Màn đối thoại giữa hồn Trương Ba với xác hàng thịt đã thể hiện được những vấn đề mang ý
nghĩa nhân sinh lớn lao.
- Tác giả rất thành công trong nghệ thuật đối lập, thủ pháp ẩn dụ, xây dựng ngôn ngữ đối thoại
và khắc họa tính cách nhân vật…

Moon.vn - Học để khẳng định mình

6

Hotline: 0432 99 98 98