Sự Phát Triển HỆ NIỆU DỤC - Bài Giảng Phôi Thai Học, BS PHẠM VĂN TOẠI

Sự Phát Triển

HỆ NIỆU DỤC
Bài Giảng Phôi Thai Học
BS PHẠM VĂN TOẠI


TẠO HỆ TIẾT NIỆU


Khái niệm
• Về chức năng, hệ niệu dục có thể chia ra
thành hai phần: hệ tiết niệu và hệ sinh dục
• Về phương diện phôi thai học, hai hệ này
có liên hệ mật thiết với nhau
• Cả hai cùng phát triển từ trung bì trung
gian
• Ban đầu các ống bài xuất đều đổ về cùng
một khoang gọi là ổ nhớp


Tạo Thận
• Có 3 giai đoạn hơi chồng lắp lên nhau từ
phía đầu phôi đến đuôi phôi
• Tiền thận:
– Tạm thời và không có chức năng

• Trung thận:
– Có chức năng một thời gian ngắn ở giai
đoạn đầu của thai

• Hậu thận:
– Tạo thận vĩnh viễn


Trung bì cận trục
Trung bì
trung gian

Trung bì
lá thành

Đốt trung bì cận trục
ĐM chủ ngực

Ống trung
thận ngang
Tiền thận

Cuộn mạch
tiểu cầu

Khoang trong
phôi

Nội bì

Trung bì lá tạng
Ngày 21

Ngày 25

Hình vẽ thiết diện cắt ngang phôi
các giai đoạn phát triển các ống thận


Tiền Thận
• Đầu tuần lễ thứ tư, tiền thận xuất hiện bằng
7 – 10 đốt tế bào ở vùng cổ
• Các đốt tế bào hình thành nên các đốt thận,
sẽ thoái hóa trước khi các đốt ở phần đuôi
được tạo ra thêm
• Vào cuối tuần lễ thứ tư, tất cả các dấu tích
của tiền thận biến mất



Trung Thận
• Trung thận và các ống trung thận xuất
nguồn từ trung bì trung gian ở ngang mức
ngực và thắt lưng
• Vào đầu tuần lễ thứ tư, các vi ống bài tiết
(ống trung thận ngang) đầu tiên của trung
thận xuất hiện
• Các vi ống kéo dài tạo thành một quay hình
chữ S, và bao lấy một búi mao mạch, sẽ
hình thành nên cuộn mao mạch tiểu cầu


Trung Thận
• Các ống trung thận ngang hình thành nên

bao Bowman, và kết hợp với cuộn mao
mạch tạo tiểu cầu thận
• Từ hai bên các vi ống hình thành nên ống
trung thận hay còn gọi là ống Wolf


Trung mô
niệu dục

Các vi ống bài xuất của
trung thận (ống trung
thận ngang)

Ống trung thận
Ống cận
trung thận

Mạc treo
Ống ruột

Tuyến
sinh
dục

Cuộn mạch tiểu cầu
Bao Bowman

Hình vẽ thiết diện cắt ngang ngực thấp của phôi 5 tuần
cho thấy sự hình thành các vi ống bài xuất của trung thận

Trung Thận
• Vào giữa tháng thứ hai trung thận hình
thành nên mỗi bên một cơ quan lớn hình
trứng
• Tuyến sinh dục phát triển ở mặt giữa, cùng
với trung thận, và cả hai gọi chung là mào
sinh dục
• Các ống ở phía đuôi tiếp tục biệt hóa


Trung Thận
• Các ống ở phía đầu và cuộn mạch tiểu cầu
thoái hóa, và vào cuối tháng thứ hai phần
lớn các thành phần này đã biến mất
• Ở nam, một ít các vi ống ở phần đuôi và
ống trung thận vẫn duy trì để tham gia vào
quá trình tạo hệ sinh dục, còn ở nữ thì
chúng biến mất hoàn toàn


Tiền thận
Ống trung
thận
Dây sinh thận
(trung mô)

Tuyến sinh dục

Ống trung thận ngang

Ống trung thận ngang

Dây sinh thận
Ổ nhớp

Trung mô
hậu thận
Nụ niệu quản
Mầm sinh
hậu thận


Trung thận

Ống noãn
hoàng
Niệu
nang
Ống trung thận

Ống cận trung thận
Ổ nhớp

Tuyến sinh dục

Liên quan giữa tuyến sinh dục và trung thận


Hậu Thận - Thận vĩnh viễn
• Hậu thận hay thận vĩnh viễn xuất hiện vào

tuần lễ thứ năm
• Các ống bài xuất phát triển từ trung bì hậu
thận giống như sự phát triển của trung thận
• THẬN phát triển từ hai nguồn
– Nụ niệu quản: phát triển từ phần xa của
ống trung thận
– Mầm sinh hậu thận: là trung mô bao
quanh nụ niệu quản


Tạo ống góp
• Các ống góp của thận vĩnh viễn phát triển
từ nụ niệu quản
• Nụ niệu quản thấm nhập vào trung mô hậu
thận
• Mầm của ống góp xuyên vào vùng mô hậu
thận, kết lại thành hình chiếc mũ ở đầu
cuối, sau đó giãn ra tạo nên các bể thận
nguyên phát, và chia nhỏ ra ở phía đầu và
đuôi (đài thận lớn tương lai)


Tạo ống góp
• Mỗi đài thận hình thành hai nụ mới trong
khi vẫn thấm nhập vào trung mô hậu thận
• Hai nụ này tiếp tục chia nhỏ ra thành 12
hay các cấp nhỏ hơn nữa
• Trong khi đó, các vi ống xung quanh tiếp
tục hình thành cho đến cuối tháng thứ 5

Tạo ống góp
• Các vi ống ở cấp phân nhánh thứ hai lớn
ra và kết nối với các vi ống cấp ba và tư
hình thành nên các đài thận bé
• Các ống góp ở cấp phân nhánh thứ 5 và
nhỏ hơn sẽ kéo dài ra dần và hội tụ lại ở đài
thận bé, tạo thành nên tháp thận
• Nụ niệu quản cho ra:
– Niệu quản - Bể thận - Đài thận lớn và bé Khoảng 1 – 3 triệu ống góp



Tạo Nephron
• Mỗi một ống góp mới tạo thành bao phủ ở
đầu xa bằng một mũ mô hậu thận
• Các tế bào của mũ mô tạo nên một túi nhỏ
gọi là túi thận
• Các túi thận hình thành nên các ống nhỏ hình
chữ S và biệt hóa cuộn mao mạch vào bên
trong


Ống góp

1.Mũ mô hậu thận
2.Bóng
3.Ống góp
4.Trung mô hậu thận

Tạo Nephron
• Các ống này cùng với cuộn mao mạch tạo
nên nephron
• Đầu gần của nephron tạo bao Bowman
• Đầu xa mở ra, tạo nên một đường thông với
ống góp, nối bao Bowman với đơn vị bài niệu
• Các vi ống bài xuất tiếp tục dài ra để hình
thành nên ống lượn gần, quay Henle, và ống
lượn xa


Tạo Nephron


Vị Trí Của Thận
• Lúc ban đầu thận ở trong vùng chậu, về sau
chuyển dần vị trí vào trong ổ bụng
• Sự đi lên của thận là do sự giảm đường
cong cơ thể, và sự phát triển của các đốt
sống thắt lưng, xương cùng.


Tuyến sinh dục
Niệu nang

Hậu thận

Trung thận

Tuyến sinh dục
Bàng quang
Bộ phận
sinh dục
ngoài

Ổ nhớp

Xoang
niệu dục
Mô hậu thận

Niệu quản

Trực tràng

Sự Đi Lên Của Thận
Sự Di Chuyển Xuống Của Tuyến Sinh Dục