NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA KHUMAT LÊN KHẢ NĂNG GIẢI HẤP PHỤ P DỄ TIÊU TRONG ĐẤT TRỒNG CÀ PHÊ

BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HCM
VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & QUẢN LÝ
MÔI TRƯỜNG

ĐỒ ÁN CƠ SỞ NGÀNH

NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA KHUMAT LÊN KHẢ NĂNG GIẢI HẤP PHỤ P
DỄ TIÊU TRONG ĐẤT TRỒNG CÀ PHÊ
Giảng viên hướng dẫn : Th.s Nguyễn Văn Phương
Sinh viên thực hiện
Họ và tên

1) Văn Thị Mỹ Ngọc (NT)

:
MSSV

1411509
1

2) Vũ Văn Hiệp

1402150
1

3) Phan Minh Tấn

1404383
1

4) Nguyễn Thị Ngân Giang

1410819
1

5) Lê Thị Hồng Đào

1411064
1

trang 1


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

TP. Hồ Chí Minh, Ngày 30 tháng 3 năm 2016
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

LỜI CẢM ƠN
Được sự phân công và hướng dẫn của trường Đại học Công Nghiệp TP. Hồ Chí
Minh Viện Khoa học công nghệ kỹ thuật và quản lý môi trường và sự đồng ý từ giáo
viên hướng dẫn Th: nguyễn Văn Phương giúp chúng em thực hiện và hoàn thành đề
tài: “Nghiên cứu ảnh hưởng của Kali-Humat lên khả năng giải hấp phụ Photpho dễ
tiêu trong đất trồng cây cà phê”.
Để hoàn thành đồ án cơ sở ngành này. Chúng em cũng xin chân thành cảm ơn các
thầy cô giáo trường Đại học Công Nghiệp TP. Hồ Chí Minh đã tận tình hướng dẫn và
giúp đỡ chúng em trong suốt quá trình nghiên cứu , nhà trường còn tạo điều kiện
cho chúng em mượn phòng thí nghiêm để tiến hành các thí nghiệm, học tập và hoàn
thành đồ án.
Xin chân thành cảm ơn thầy, giáo viên hướng dẫn Th. Nguyễn Văn Phương đã tận
tình chu đáo hướng dẫn chúng em từ khâu tài liệu đến khâu lấy mẫu thực nghiệm
và thầy còn giúp đỡ chúng em trong việc tiến hành thí nghiệm. chúng em chân
thành cảm ơn thành!
Đồng thời, chúng em cũng xin chân thành cảm ơn tất cả các thầy cô đang làm
việc tại thư viện trường Đại học Công Nghiệp TP. Hồ Chí Minh đã tận tình giúp đỡ và
hướng dẫn và tạo mọi điều kiện cho chúng em dễ dàng tìm kiếm mọi thông tin, tài
liệu liên quan đến đề tài của nhóm một cách tốt nhất.
Mặc dù đã có nhiều cố gắn để thực hiện đề tài một cách hoàn chỉnh nhất. Song do
buổi đầu mới làm quen với công tác nghiên cứu khoa học, tiếp cận với thực tế cũng
như hạn chế về kiến thức và kinh nghiệm nên không thể tránh khỏi những thiếu xót
nhất định mà bản thân chưa thấy được. Chúng em rất mong nhận được sự góp ý
của quý thầy cô giáo để đồ án được hoàn chỉnh hơn.
Chúng em xin chân thành cảm ơn!


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM
Văn Phương

MỤC LỤC

DANH SÁCH BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ, TỪ VIẾT TẮT

Th. Nguyễn


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

Chương 1: Tổng quan
Cà phê là một trong những mặt hàng nông sản có giá trị kinh tế cao, cà phê góp
phần giảm nghèo cho các tỉnh Tây Nguyên và cả thiện hơn đời sống của nhân dân
tại đây.
Trong niên vụ 2013 – 2014, diện tích trồng cà phê của tỉnh Đắk Lắk lớn nhất cả
nước, chiếm 41% diện tích cà phê Tây Nguyên, 30% diện tích và 40% tổng sản
lượng của cả nước. Sản phẩm cà phê của Đắk Lắk đã được xuất khẩu đến 60 quốc
gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Hàng năm ngành hàng cà phê của tỉnh còn góp
phần giải quyết việc làm cho trên 300.000 lao động trực tiếp và hơn 100.000 lao
động gián tiếp, góp phần to lớn trong sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội và an ninh
chính trị tại địa phương. Trong những năm gần đây, ngành cà phê của tỉnh Đắk Lắk
đã có sự phát triển vượt bậc, góp phần đưa Việt Nam trở thành nước trồng cà phê
vối có năng suất và sản lượng xuất khẩu cao nhất thế giới. Có được kết quả như vậy
là nhờ áp dụng thành công nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật; trong đó kỹ thuật sử
dụng phân bón đóng vai trò hết sức quan trọng và được xem là biện pháp hàng đầu
để thâm canh tăng năng suất, chất lượng cà phê. Cà phê là cây công nghiệp dài

ngày, số lượng cành lá rất lớn và cho rất nhiều quả, có nghĩa là hàng năm cây sẽ lấy
đi một lượng lớn chất dinh dưỡng từ đất. Vì vậy, bón đạm, lân và kali cho cà phê vối
giai đoạn kinh doanh trên đất bazan theo quy trình của Bộ Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn năm (2002) không còn phù hợp với thực tế sản xuất hiện nay. Việc
bón tăng lượng đạm, lân và kali, sử dụng phân bón tổng hợp (trong phân tổng hợp
ngoài yếu tố đa lượng cần thiết như đạm, lân, kali còn có một lượng nhất định yếu
tố trung và vi lượng khác) cho cây cà phê là rất cần thiết để góp phần nâng cao
năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế và sự ổn định lâu dài của vườn cây.
1.1. Các nghiên cứu ngoài nước
Adani et al. (1998) đã nghiên cứu ảnh hưởng của axit humic chiết xuất từ than
bùn (CP-A) và từ leonardite (CP-B) trên sự tăng trưởng và khoáng chất dinh dưỡng
7


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

của cây (Lycopersicon esculentum L.) trong lịch sử hydroponics đã được thử nghiệm
ở nồng độ 20 và 50 mg / L. Cả axit humic thử nghiệm sự kích thích tăng trưởng ở
thực vật. Than bùn có nguồn gốc từ axit humic chỉ có rễ kích thích tăng trưởng,
trong khi leonardite bắt nguồn từ axit humic cho thấy hiệu quả tích cực trên cả hai
chồi và rễ, đặc biệt là ở mức 50 mg / L.
Lee và Bartlett (1976) đã nghiên cứu kích thích tăng trưởng giống ngô trong đất
chất hữu cơ thấp với 8 mg / Kg Na-Humate và thấy tăng trong giống tăng trưởng
từ 30 đến 50%.
Tân và Tantiwiramanond (1983) áp dụng axit humic và fulvic với đất cát trồng đậu
nành (Glycine max L.), lạc (Arachis hypogea L.) và cỏ ba lá (Trifolium sp.). Thân, rễ,

và nốt trọng lượng khô tăng lên để đáp ứng với xử lý lên đến 400-800 mg / kg đất.
Reynolds et al. (1995) làm nhà kính trồng 'Chardonnay' cây nho (Vitis Vinifera L.)
trong cát để được thêm một trong năm cấp độ của hạt Gro-Mate (GM). Chiều dài
chồi tăng theo mức độ humates dạng hạt. Trọng lượng tươi và khô, cành và rễ cây,
cũng như đếm lá, tăng tuyến tính hoặc xu hướng bậc hai để đáp ứng với mức tăng
của hạt.
Reynolds et al. (1995) nhận thấy rằng các ứng dụng hạt rất cao của than bùn oxy
hóa có thể dẫn đến hoại tử lá và tăng trưởng chậm trên cây nho trong nền cát.
Kelting et al. 1998b, thử nghiệm một số loại vật liệu hữu cơ tăng trưởng sau cấy
ghép của phong đỏ (Acer rubrum L) và cây táo gai Washington (Crataegus
Phaenopyrum Hara). Phương pháp xử lý đất được áp dụng bao gồm bổ sung phân
hữu cơ, than bùn và than bùn bị oxy hóa. Họ thấy rằng tất cả các phương pháp xử lý
đất đã làm tăng khối lượng khô đầu cho táo gai Washington, với than bùn oxy hóa
được xử lý cho thấy sự gia tăng lớn nhất. Không có phương pháp xử lý tăng đáng kể
khối lượng khô cho phong đỏ. Ứng dụng phân bón lá bằng chất humic và tăng
trưởng thân.
Sladky và Tichy (1959) phun cây cà chua với một dung dịch axit humic 300 mg / L
và thấy rằng cả hai trọng lượng tươi và khô của chồi được tăng lên. Họ báo cáo
8


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

rằng tỷ lệ sử dụng ức chế cao sự tăng trưởng và lá bị biến dạng. Củ cải đường
(Betavulgaris L.) cũng phản ứng với tăng trưởng khi phun lá với axit humic A.
(Sladky, 1965).

(Sladky, 1959b) phun cây thu hải đường với một trong hai axit humic hoặc fulvic và
thấy tăng tăng trưởng. Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng axit fulvic hiệu quả
hơn axit humic. Khi xem xét các báo cáo được công bố, Chen & Aviad (1990) phát
hiện ra rằng axit humic và fulvic có thể kích thích tăng trưởng cây khác nhau khi áp
dụng phun lá ở nồng độ 50-300 mg / L, hoặc khi áp dụng các giải pháp dinh dưỡng
ở nồng độ từ 25 đến 300 mg / L này tác dụng kích thích thường kéo dài đến gốc rễ,
không phụ thuộc vào chế độ.
Bean (Phaseolus vulgaris) và cây roi nhỏ thô (Festuca scabrella Torr.). Dormaar
(1975) được bổ sung axit humic tại 1-50 mg/L để cây trồng trong dung dịch dinh
dưỡng. Nitơ hấp thu tăng ở mức 20 đến 50 mg/L, nhưng sự hấp thu của P, K, Na, Ca,
và Mg không bị ảnh hưởng đáng kể (Dormaar, 1975).
Theo Lobartini et al. (1998) đã nghiên cứu ảnh hưởng của axit humic (HA) và fulvic
(FA) trên giải hấp phosphate nhôm (AlPO 4) và phosphat sắt (FePO4), và đánh giá
của nó sẵn có cho thực vật. Các kết quả chỉ ra rằng lượng P giải phóng bởi HA hay
FA tăng với thời gian, với orthophosphates tự do hiện nay với số lượng nhỏ các axit
P-humic. Axit humic có hiệu quả hơn so với axit fulvic trong hòa tan P. Cây cối sử
dụng sản phẩm giải hấp phosphate đã được chứng minh bằng cách trồng cây ngô
trong các dung dịch thủy canh với AlPO 4 hoặc FePO4 như nguồn gốc của P, và HA
hay FA ở pH 5,0. Cây ngô hấp thụ P tốt hơn và hiệu suất tăng trưởng (Lobartini,
1998).
Lượng P được hấp thụ bởi các loại đất gia tăng theo P trong dung dịch. Lượng P
được giữ lại pha rắn có tương quan đáng kể (p<0,05) với đất sét và hàm lượng vôi
tự do của đất. Lượng P tối đa được hấp thụ bởi một loại đất (jatput) mà có hàm
lượng CaCO3 tối đa (14%).

9


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

Beckwith (1964) đã đề xuất phốt pho hấp phụ là một trong những kỹ thuật đầy hứa
hẹn để đo cả cường độ và năng lực yếu tố của đất P. Đề nghị nồng độ chuẩn 0,2 mg/
kg phốt pho trong dung dịch để so sánh P hấp phụ bởi đất bởi vì nó là nồng độ thích
hợp của P trong dung dịch cho hầu hết các loài cây trồng. Nó đã được sử dụng
thành công để xác định yêu cầu của P nhiều loại đất (ở vùng cao) cho năng suất cây
trồng tối ưu (Fox & Kamprath, 1970; Fox, 1981).
Fox (1981) ước tính yêu cầu từ những đường cong hấp phụ P và tương quan với
yêu cầu P thành lập bởi các thí nghiệm hiện trường và đã được liên quan chặt chẽ.
1.2. Các nghiên cứu trong nước
Trong khi đó Việt Nam lại có năng lực sản xuất cà phê rất lớn, cùng khí hậu và
thổ nhưỡng thích hợp với cây cà phê và từ phía Nhà nước và doanh nghiệp đã có
nhiều giải pháp, chính sách hỗ trợ sản xuất từ việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ
thuật về giống, phân bón, kỹ thậu canh tác, quản lý sử dụng đất đai…. Tuy nhiên giá
trị thu được từ lĩnh vực này chưa tương xứng với tiềm năng. Một trong những
nguyên nhân quan trọng là chất lượng cà phê chưa tốt. Trong khi đó nhu cầu tiêu
dùng cà phê chất lượng cao trong nước và ngoài nước ngày càng cao. Qua nghiên
cứu cho thấy chất lượng cà phê bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố : đất đai, giống, chất
lượng giống, điều kiện sinh thái môi trường, kỹ thuật canh tác, mức độ đầu tư, ảnh
hưởng của phân bón, công nghệ sau thu hoạch…
Trong các yếu tố đó thì phân bón là một trong những yếu tố quan trọng quyết định
về chất lượng và năng suất. xuất phát từ những yêu cầu thực tiễn đó và cũng để đáp
ứng yêu cầu phát triển của xã hội chúng em xin tiến hành đề tài “nghiên cứu ảnh
hưởng của K-HUMAT lên khả năng giải hấp phụ P dễ tiêu trong đất trồng cà phê”
Theo kết quả nghiên cứu của Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên
(Viện Nghiên cứu cà phê trước đây) đối với cà phê kinh doanh trên đất nâu đỏ
bazan ở Dak Lak việc bón lân không phải là vấn đề cần phải đặc biệt quan tâm. Chỉ

cần bón một lượng từ 400 - 600kg lân(P) nung chảy/ha (60 - 95kg P2O5) kết hợp
với các biện pháp canh tác đồng bộ khác sẽ tạo điều kiện cho đất cung cấp một
10


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

lượng lân hữu hiệu đáng kể cho cây đủ đáp ứng để đạt năng suất từ 3,5-5,0 tấn
nhân/ha. Hiện tượng thiếu lân mà ta thường thấy ở các lô cà phê kinh doanh sau
khi thu hoạch là vấn đề không nên lo ngại. Việc tưới nước tốt sẽ khắc phục hiện
tượng này. Trường hợp bị thiếu trầm trọng có thể dùng hợp chất phốt phát kali
(KH2PO4 hoặc K2HPO4) với nồng độ 0,3 - 0,4% để phun cho cà phê 2 lần, cách nhau
20-30 ngày nhằm chữa trị nhanh triệu chứng này.
Bón phân lân quá nhiều, đặc biệt là lân nung chảy sẽ làm cho năng suất cà phê
không tăng, có khi ngược lại vì lân sẽ kìm hãm việc hút kẽm của cà phê và gây đối
kháng với kali trong đất, trong cây thông qua hàm lượng Ca, Mg chứa trong phân
với một lượng cao đáng kể.
1.3. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay cây cà phê là một trong những mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của nước
ta. Tuy nhiên, việc phát triển thường chạy theo giá cả, chưa có quy hoạch cụ thể,
công nghệ chế biến còn ở trình độ thấp, chủ yếu là xuất khẩu cà phê thô chưa qua
chế biến. nhưng quan trọng đó là chất lượng cà phê thô còn thấp so với các nước
khác trên thế giới, nên hiệu quả kinh tế trong sản xuất thấp.
Trong bối cảnh này, việc tối ưu hóa hiệu quả dinh dưỡng của thực vật là quan trọng
để tăng năng suất và giảm chi phí của hệ thống sản xuất nông nghiệp. Trong đó,
phản ứng giữa phốt pho (P) và đất đã nghiên cứu chuyên sâu từ những năm đầu

của thế kỷ này. Vì vậy, nó là chủ đề thường xuyên nhất trong nghiên cứu khoa học
đất. Tầm quan trọng của P trong dinh dưỡng cây trồng, sự xuất hiện tràn lan thiếu
phosphate và tính chất phức tạp của các phản ứng của phosphate trong đất là
những lý do chính cho việc mở rộng nghiên cứu vào yếu tố này. Cũng được biết rằng
phần lớn các loại phân bón P thêm vào đất bước vào giai đoạn rắn như các hình
thức hấp phụ hoặc kết tủa. Các khu vực bề mặt cao của hầu hết các loại đất và sự
nhanh chóng của phản ứng hấp phụ cho rằng hành vi của phosphate trong đất
được kiểm soát chủ yếu bởi các quá trình hấp phụ, mà là cơ chế quan trọng trong
việc kiểm soát phosphate trong dung dịch đất.
11


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

Mặc dù phosphate hấp phụ các chất rắn đất đó cân bằng với dung dịch đất, trạng
thái cân bằng này là không đơn giản như nó có vẻ vì nó bị ảnh hưởng bởi các yếu tố
khác nhau hoạt động đồng thời. Trong số những yếu tố này, pH, nồng độ các chất
điện giải trong dung dịch, thời gian phản ứng, và tính chất của đất khác như đất sét
và hàm lượng chất hữu cơ là quan trọng nhất. Vì vậy, đề tài: “Nghiên cứu ảnh
hưởng của kali humat lên khả năng hấp phụ photpho trên cây cà phê” là rất cấp
thiết và quan trọng trong việc bón phân chăm sóc và cải thiện đất trồng.
1.4. Nội dung nghiên cứu
•

Tìm hiểu quá trình thu mẫu đất trồng cây cà phê.
•

Xác định ảnh hưởng kali humat đến quá trình giải hấp phụ P dễ tiêu

trong 2 mẫu đất.
• Đề xuất giải pháp bón phân họp lý: duy trì độ phì đất, không gây ô
nhiễm môi trường.
1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
•
•

Đất trồng cây cà phê tỉnh Đaklak.
Mẫu lấy tháng 1 năm 2015

1.6. Ý nghĩa nghiên cứu
Căn cứ vào nghiên cứu để có giải pháp bón phân hợp lý nhằm duy trì độ phì của
đất và tránh gây ô nhiễm do bón dư hay do quá trình rửa trôi khi bón phân hóa học
chưa hợp lý.

12


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

Chương 2: Cơ sở lý thuyết/Vật liệu và phương pháp
2.1. Cơ sở lý thuyết

2.1.1.

Vai trò của kali humat

Axit Humic nguồn gốc tự nhiên từ sự phân hủy của thực vật và vi sinh vật. Axit
Humic là nền tảng của tất cả các đất đai màu mỡ. Trong nhiều năm, axit humic tích
lũy trong đất để giúp đất tăng khả năng giữ chất dinh dưỡng, khả năng giữ nước, là
nguồn thức ăn cho các vi sinh vật có lợi cho đất. Đây là cách để giảm thiểu tổn thất
chất dinh dưỡng để duy trì độ phì nhiêu của đất và đảm bảo phát triển bền vững.

Hình 1: Mẫu phân kali humat
Tất cả các loại đất cát đều có cấu trúc mở (thông hơi) do đó có thể hút, thoát
nước dễ dàng. Cấu trúc mở này và đặc tính thấm hút tự do của đất cát cũng cho
phép hầu hết các dưỡng chất trong phân bón được dùng có thể dễ dàng xuyên qua
mặt đất. Bề mặt của phân tử cát khó có thể giữ nước và dưỡng chất. Kết quả là, các
dưỡng chất bị trôi hết vào mạch nước ngầm và cây không thể hấp thụ được. Chất
dinh dưỡng bị mất do bị rửa trôi như thế đã gây ra thiệt hại lớn về kinh tế cho
người trồng cây và có hại cho môi trường. Đất phì nhiêu luôn có hàm lượng chất
hữu cơ rất lớn. Lượng chất hữu cơ này làm cho hầu hêt các loại đất có khả năng
giữ lại và tạo ra những chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng. Những chất hữu cơ
có giá trị cao cho cây trồng như thế có rất nhiều trong muối axit humic gồm nhóm
13


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

cacbonxilic và phê-no-lic. Chính những phân tử có bề mặt tích điện âm này có khả
năng giữ lại tất cả các dưỡng chất trong phân bón. Muối axit humic cũng có khả
năng giữ nước rất tốt giống như chất hữu cơ.

14


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

Hình 2: Sự trao đổi cation trong đất
Axit humic giữ một lượng lớn chất dinh dưỡng từ phân bón vào đất (thành dạng
mumate) cho đến khi cây trồng sẵn sàng sử dụng chúng.

Hình 3: Liên kết axit humit với các chất
( />Axit humic rất hiệu quả trong việc tạo vòng càng với nhiều chất dinh dưỡng và
quan trọng hơn, trong việc giữ nước.
Axit humic cũng giúp bẻ gãy mối liên kết giữa các chất dinh dưỡng trong đất, làm
cho cây trồng dễ hấp thu hơn.

15


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

Hình 4: Vai trò axit humic trong khoáng hóa đất
( />RCOO-H (Axit humic) + Dinh dưỡng = RCOO-Dinh dưỡng (Humate) + H +Rễ cây +
RCOO-Dinh dưỡng (Humate) = Rễ cây - Dinh dưỡng + RCOOH (Axit humic)
Axit humic hiện diện trong đất giữ một lượng lớn các vi lượng và các đa lượng
xung quanh rễ cây để cung cấp tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết cho rễ nhanh
chóng hấp thu và giúp cây trồng phát triển tối ưu. Axit humic cũng cải thiện độ ẩm
và khả năng giữ nước của đất. Giúp đỡ cho nông dân và người trồng có thể đạt
được vụ mùa lớn thông qua việc sử dụng hiệu quả hơn các loại phân bón và duy trì
độ phì của đất lâu dài.

2.1.2.

Ảnh hưởng pH đến quá trình hấp phụ P trong đất

Độ pH của đất có lẽ là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến sự hấp thụ P của
đất. Các tác dụng quan trọng của pH lên hấp thụ phosphate có thể liên quan đến
một thực tế rằng độ pH của giải dung dịch có ảnh hưởng lớn trong việc xác định các
dạng ion phosphate, từ đó xác định khả năng phản ứng của nó trong đất. Như vậy,
tương đối số lượng của 3 loại phosphate H 2PO4-, HPO42-,PO43- được điều chỉnh bởi pH
của dung dịch môi trường xung quanh. Các pK1 và PK2 của H3PO4 xảy ra ở các pH
của 2 và 7, tương ứng; hấp phụ của P là HPO 42- chứ không phải là HPO4- đã được
báo cáo từ sự hấp phụ P bằng một bề mặt khoáng sản.
Hơn nữa, Taylor và Ellis (1978) đã nghiên cứu một cơ chế hấp phụ lân trên đất
và anion bề mặt nhựa trao đổi và báo cáo rằng giá trị pH của các giải pháp cân
bằng phosphate gợi ý rằng có deprotonation của H 2PO4- ion trong giai đoạn đầu của
sự hấp phụ. Họ cũng kết luận rằng, ở nồng độ thấp, phosphate được ngoại quan bởi
hai điểm gá sau deprotonation của ion H2PO4-, theo sau là một điểm đính kèm ở
nồng độ phosphate cao trong hấp phụ trên bề mặt nhựa. Hai yếu tố tương tác ảnh

hưởng đến khả năng hấp thụ phosphate bởi bề mặt tính như tăng độ pH từ 2 đến 7.
Thứ nhất, như tăng độ pH, nồng độ ion hóa trị hai HPO 42- tăng mười lần cho mỗi
đơn vị pH (Lindsay, 1979). Thứ hai, bề mặt càng trở nên tiêu cực như tăng độ pH,
16


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

dẫn đến lực đẩy tĩnh điện lớn hơn. Tuy nhiên, sự gia tăng nồng độ HPO 42- bù đắp sự
sụt giảm tiềm năng tĩnh điện với sự gia tăng pH (Bowden et al., 1980a). Như vậy,
khả năng hấp thụ phosphate bởi bề mặt hydroxyl A1 goethite và vô định hình giảm
tương đối chậm cho đến khi PK2 của H2PO4- đạt được ở mức pH 7 (Bowden et al,
1980a;.. Kwong et al, 1979b). Trên pH 7 sự gia tăng nồng độ của các ion hóa trị hai
chậm để không, trong khi giảm tiềm năng bề mặt tiếp tục. Đây có thể là lý do cho sự
sụt giảm nhanh chóng trong hấp phụ ion đã được quan sát đối với phosphate và các
anion khác của Kingston et al. (1967, 1972) cho bề mặt phụ trách biến tổng hợp
như tăng độ pH. Họ kết luận rằng, tại các giá trị pH nơi H 3PO4 là hoàn toàn không
liên hợp (PK2), hấp phụ cụ thể xảy ra chỉ trong phạm vi của các điện tích dương của
bề mặt. Bên cạnh đó, ít hấp phụ cụ thể được tìm thấy ở những giá trị pH kiềm hơn
các điểm zero phí (ZPC), cung cấp độ pH là nơi nào đó gần một giá trị pKa của axit,
nơi năng lượng cần thiết để tóm tắt một proton từ axit là ở mức tối thiểu (Kingston
et al., 1972). hoạt động ion hydro (pH) cũng có thể ảnh hưởng đến phí ròng trong
mặt phẳng của hấp phụ trong đất với chất keo phí biến. Các dấu hiệu và độ lớn của
điện bề mặt của các chất keo phụ thuộc vào độ pH (Văn Raij và Peech, 1972; Bell và
Gillman, 1978). Do các hành vi lưỡng tính của các chất keo, phụ trách biến của họ
phụ thuộc vào nồng độ ion trong dung dịch môi trường xung quanh và ngày càng

trở nên tiêu cực như tăng pH (Bowden et al., 1980b).
Murrmann và Peech (1969) nhận thấy rằng đối với bất kỳ đất cho lượng
phosphate không ổn định và nồng độ phosphate trong đất giải pháp đạt đến một giá
trị tối thiểu ở khoảng pH 5,5 và tăng nhanh như pH được tăng hoặc giảm từ giá trị
này bằng cách bổ sung thêm HCl hoặc Ca(OH) 2. Đối với đất chua pH 3,8 khi bón vôi
đến pH 7, Amarasiri và Olsen (1973) thấy rằng phosphate không ổn định và hòa tan
giảm đến cực tiểu tại một độ pH giữa 6 và 7. Sự giảm nồng độ phosphate trong
dung dịch đất với sự gia tăng độ pH đã được chứng minh trong một số loại đất
(MoKwunye, 1975; White và Taylor, 1977). Haynes (1982), rà soát những ảnh
hưởng của bón vôi trên P sẵn có. Kết luận rằng khi độ pH tăng nồng độ phosphate

17


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

trong đất hòa tan thường được quan sát thấy trước hết là giảm, đi qua tối thiểu, và
sau đó tăng.
Mâu thuẫn bản báo cáo, tuy nhiên, được tìm thấy trong các tài liệu về các ảnh
hưởng của độ pH lên quá trình hấp phụ photphat, đặc biệt là khi bón vôi được sử
dụng như là một thực tế để điều chỉnh độ pH của đất.

2.1.3.

Ảnh hưởng các chất hữu cơ đến quá trình hấp phụ P trong đất

Ảnh hưởng của các chất hữu cơ quá trình hấp phụ photphat và tương tác với các
thành phần đất khác nhau đã là chủ đề của cuộc điều tra chuyên sâu. Vai trò của các
chất hữu cơ trong hấp thụ phosphate là một đôi một: hoặc nó có thể hấp thụ
phosphate do điện tích dương mà xuất phát từ kim loại phức cation hữu cơ
(Williams, 1960) hoặc chất hữu cơ có thể chặn các trang web phosphate tiềm năng
trên các hạt vô cơ. Ảnh hưởng của các anion hữu cơ như citrat, malat và oxalate
quá trình hấp phụ photphat là mối quan tâm đặc biệt vì sự hiện diện của các axit
polycarboxylic trong đất, như một hệ quả của cả hai tiết ra từ gốc và các hoạt động
của vi sinh vật trong vùng rễ (Louw và Webley, 1959 ; Mullette et al, 1974)..
Nagarajah et al. (1968) báo cáo rằng hấp thụ phosphate bởi kaolinit trong sự hiện
diện của citrate hoặc bicarbonate giảm và mức độ suy giảm phụ thuộc vào thứ tự
mà phosphate và citrate hoặc bicarbonate được thêm vào đất sét. giảm tối đa xảy
ra khi phosphate và citrate hoặc bicarbonate được thêm vào với nhau hoặc khi
phosphate được giới thiệu sau citrate hoặc hấp phụ bicarbonate. Số lượng tương
đối của các phosphate vô cơ kết hợp với chất hữu cơ rất khác nhau và đại diện cho
không ít hơn một nửa tổng lượng P trong phẫu diện đất trên (Williams et al., 1958).
Đất với nồng độ cao của các axit hữu cơ và đất có nội dung chất hữu cơ cao có năng
lực rất cao để hấp thụ P (Fox và Kamprath, 1971). Sinha (1971) quan sát thấy rằng
không ổn định điện ly phốt phát hữu cơ kim loại được hình thành khi các axit humic
và fulvic phức với Fe hoặc Al. Khả năng của các anion hữu cơ khác nhau để cạnh
tranh cho các trang web hấp phụ với phosphate đã được đề xuất như là một cơ chế
để giải thích tác dụng của các anion hữu cơ hấp thụ phosphate bằng đất (Deb và
18


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

Datta, 1967a, b;. Nagarajah et al, 1968, 1970) . Hiệu quả của các anion hữu cơ
trong việc cạnh tranh với phosphate cho các trang web hấp phụ có sẵn phụ thuộc
vào số lượng và kiểu của các nhóm chức năng của họ cũng như các hằng số phân ly
(Kwong et al, 1979a, b;. Struthers và Sieling, 1950). Nagarajah et al. (1970) đã
chứng minh rằng, các axit hữu cơ thường xảy ra nhất, anion của axit tricarboxylic
có hiệu quả hơn trong việc giảm phosphate hấp phụ hơn so với các axit dicarboxylic.
Tuy nhiên, các anion của axit monocacboxylic có ít ảnh hưởng đến khả năng hấp
thụ phosphate. Họ cũng đề nghị các anion hữu cơ như citrat, oxalat,
poligalacturonate được hấp thụ đặc biệt tại M-OH (trong đó M = Al hoặc Fe) bề mặt
của các thành phần đất trong cách tương tự với các anion vô cơ nhất định như
phosphate. Khả năng của các anion hữu cơ để cạnh tranh với phosphate cho các
trang web hấp phụ đã được báo cáo là tối đa tương đương pH để các giá trị pKa
của axit hữu cơ (Deb và Datta, 1967a, b). Ngược lại với điều đó, Appelt et al. (1975)
phát hiện ra rằng hấp phụ các anion hữu cơ đơn giản được đặc biệt hấp phụ bị
chặn, tới một mức độ nào, các trang web hấp phụ cho không đặc hiệu hấp phụ anion
như CI và / hoặc NO3 ". Nhưng các anion hữu cơ không cạnh tranh cho hay khối hấp
phụ các vị trí cho phosphate đất tro có nguồn gốc từ núi lửa mà họ sử dụng. tranh
cãi này có thể được giải thích trong điều khoản của vị trí hấp phụ dư thừa có sẵn
trong đất tro núi lửa được sử dụng bởi Appelt et al. (1975) để rút ra kết luận của
họ. Nồng độ của các anion hữu cơ cũng được coi là một yếu tố quan trọng quyết
định hiệu quả của họ trong cuộc cạnh tranh với phosphate. Earl et al. (1979) đã
chứng minh rằng 10-3 M citrate rõ rệt hiệu quả trong việc giảm phosphate hấp phụ
(giảm 50%), tartrat chỉ là vừa phải có hiệu quả (giảm 20%), trong khi acetate có ít
hoặc không có tác dụng (1% giảm) ở nồng độ phosphate cuối cùng của 0,2 mM cho
hai loại đất tương phản và tổng hợp Fe và Al gel. tại 10 -2 M, citrate và tartrat loại bỏ
91% Fe và 88% của Al từ Fe và Al gel, tương ứng, làm giảm sự hấp thụ phosphate
89 và 88%. Họ cũng nhận thấy rằng việc giảm khả năng hấp thụ phosphate quan
sát thấy có sự hiện diện của citrate kết quả từ việc loại bỏ một tỷ lệ đáng kể của các
trang web phosphate sorbing, trong khi giảm được quan sát trong trường hợp của

19


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

tartrate đã thông qua một hiệu ứng hấp phụ dissolutioncompetitive kết hợp. Việc
phát hành của phosphate bởi các anion hữu cơ từ axit P-làm giàu và đất nhiệt đới
đá vôi đã được chứng minh là bị ảnh hưởng bởi độ pH (3-12) trong một hình thức
khá cụ thể (Lopez-Hernandez et al., 1979). Đối với cả hai nhóm của đất, họ cho rằng
sự ảnh hưởng của pH đến hoặc trao đổi trực tiếp giữa các anion phân ly hữu cơ và
ion phosphate, giải thể và phương thức ức chế các hình thức hoạt động của Fe và Al,
hoặc thủy phân một phần của các hợp chất P hữu cơ (ở các giá trị pH rất thấp).
2.2.

Phương pháp thu thập tài liệu

Thu thập thông tin tài liệu qua các bài báo, báo cáo nghiên cứu khoa học lên cây
cà phê hay các ảnh hưởng của kali-humat, khả năng hấp phụ như thế nào. Và còn
thông qua các tiêu chuẩn lấy mẫu trong và ngoài nước, kết quả thực nghiệm của
các nhà nghiên cứu để từ đó đưa ra kết quả đánh giá chung cho bài báo cáo.
2.3.
2.3.1.

Phương pháp thu mẫu
Phương pháp lấy mẫu

Phương pháp lấy được quy định chi tiết trong TCVN 7538-2:2005 (ISO 103812:2002) Chất lượng đất - Lấy mẫu Phần 2: Hướng dẫn kỹ thuật lấy mẫu:
 Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này hướng dẫn kỹ thuật lấy mẫu và bảo quản mẫu đất để sau đó
dùng cho việc cung cấp thông tin để kiểm tra chất lượng đất.
Tiêu chuẩn này đưa ra thông tin về trang thiết bị cần dùng trong những hoàn cảnh
lấy mẫu cụ thể nhằm đảm bảo tốt phương pháp lấy mẫu và mẫu được lấy là đại
diện. Hướng dẫn cách lựa chọn thiết bị và kỹ thuật để có thể lấy được cả mẫu xáo
trộn và mẫu nguyên ở các độ sâu khác nhau.
Tiêu chuẩn này đưa ra các hướng dẫn nhằm trợ giúp việc lấy mẫu để nghiên cứu
chất lượng đất dùng trong nông nghiệp và cũng lấy mẫu để điều tra nghiên cứu sự
ô nhiễm đất, một nghiên cứu đòi hỏi nhiều kỹ thuật và kỹ năng khác nhau.
20


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

Tiêu chuẩn này làm tài liệu tham khảo về một số khía cạnh khi lấy mẫu nước ngầm
và khí dưới đất, và là một phần của chương trình lấy mẫu đất. Tiêu chuẩn này
không bao gồm những điều tra nghiên cứu cho mục đích địa kỹ thuật nhưng có thể
kết hợp vận dụng giữa điều tra nghiên cứu địa kỹ thuật và điều tra nghiên cứu chất
lượng đất.
Tiêu chuẩn này không áp dụng cho lấy mẫu ở địa tầng đất cứng như tầng đá.
Những kỹ thuật thu thập thông tin về chất lượng đất mà không lấy mẫu như các
phương pháp địa vật lý không được đề cập trong tiêu chuẩn này.
 Nguyên tắc

Mẫu đất được lấy và kiểm tra trước hết nhằm xác định các thông số vật lý, hóa
học, sinh học và phóng xạ. Điều này đưa ra những nguyên tắc chung cần được xem
xét khi chọn lựa thiết bị lấy mẫu và cách sử dụng. Thông tin chi tiết hơn được đưa
ra trong các điều tiếp theo.
Khi xác định về tính chất của một vùng đất, nói chung không cần kiểm tra toàn bộ
và do đó cần phải tiến hành lấy mẫu. Mẫu đã được lấy cần phải càng đại diện càng
tốt và phải đảm bảo tất cả các mẫu không bị biến đổi trong thời gian từ khi lấy mẫu
tới khi phân tích. Nếu cần lấy loại mẫu nguyên, ví dụ dùng cho mục đích điều tra
nghiên cứu vi sinh vật hoặc địa kỹ thuật, thì mẫu cần được lấy sao cho dạng hạt đất
và cấu trúc lỗ được giữ nguyên như trạng thái ban đầu. Lấy mẫu trong hệ pha như
đất chưa nước hoặc khí không giống trạng thái ban đầu (ví dụ do chất thải) thì
được xem như trường hợp đặc biệt.
Kỹ thuật lấy mẫu cần được lựa chọn để mẫu khi được kiểm tra, hoặc phân tích
trong phòng thí nghiệm sẽ thu được những thông tin cơ bản về thổ nhưỡng, sự
phân bố do tự nhiên hay do con người, thành phần hóa học, khoáng học và sinh học
cùng tính chất vật lý ở nơi chọn lấy mẫu.
Ngoài ra, sự lựa chọn kỹ thuật lấy mẫu còn phụ thuộc vào độ chính xác yêu cầu của
kết quả mà độ chính xác này lại phụ thuộc vào khoảng nồng độ của các thành phần,
phương pháp lấy mẫu và phương pháp phân tích.Thiết bị lấy mẫu phải được lựa
21


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

chọn cẩn thận vì liên quan đến các vật liệu khác nhau có thể tồn tại ở đất và trong

khi tiến hành các phép phân tích. Cần tránh sự nhiễm bẩn chéo, thất thoát các chất
bay hơi, thay đổi thành phần khi tiếp xúc với không khí và những thay đổi khác có
thể xảy ra trong thời gian từ lấy mẫu đến khi phân tích.
Mỗi kỹ thuật lấy mẫu đất thường gồm hai bước riêng biệt:
a) Tiếp cận đến điểm lấy mẫu (bỏ vật che phủ, đào hoặc khoan lỗ đến độ sâu mong
muốn để lấy mẫu).
b) Tiến hành lấy mẫu đất.
Hai bước này phụ thuộc lẫn nhau và cả hai đều phải tuân thủ các yêu cầu của
nguyên tắc lấy mẫu.
2.3.2.

Lựa chọn kỹ thuật lấy mẫu

 Thông tin ban đầu

Lựa chọn kỹ thuật lấy mẫu, thiết bị và phương pháp lấy mẫu phụ thuộc vào mục
đích lấy mẫu, tầng đất cần lấy, bản chất sự nhiễm bẩn có thể và kiểm tra hoặc các
phân tích cần thực hiện trên mẫu.
Do vậy, cần phải lựa chọn một số thông tin nhất định.
Các thông tin này có thể bao gồm:
- Diện tích và địa hình của vùng cần lấy mẫu.
- Bản chất nền đất cần lấy mẫu.
- Một số chỉ dẫn về biến động ngang và dọc của loại đất hoặc tầng đất.
- Địa chất của vị trí và các vùng phụ cận.
- Độ sâu của nước ngầm và hướng chảy.
- Độ sâu cần lấy mẫu, có tính đến việc sử dụng lại của vị trí lấy mẫu kể cả độ sâu
của phẫu diện;
- Sử dụng đất hoặc xử lý trước đây của địa điểm lấy mẫu.
22

Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

- Sự tồn tại của các công trình nhà cửa và vật cản, bể ngầm và những thiết bị
ngầm dưới lòng đất (ví dụ điện, cống, ống dẫn, các loại dây dẫn).
- Các chỉ dẫn về sự tồn tại các bể ngầm và thiết bị ngầm (ví dụ phòng kiểm tra, nắp
đậy, van đường ống).
- Đường bê tông, đường rải đá, đường nhựa
- Thiết bị bảo vệ người và môi trường;
- Sự phát triển quá mức của rễ cây ;
- Sự tồn tại hồ nước hoặc nền đất bão hòa nước;
- Sự tồn tại hàng rào hoặc tường hoặc thiết bị ngăn không cho tiếp cận với vị trí;
- Nơi đổ rác cao hơn nền đất hoặc rác vật liệu xây dựng;
- Vị trí các vùng nước có nguy cơ bị nhiễm bẩn, kể cả nước mặt lẫn nước ngầm.
Một số trường hợp tự nhiên như băng giá, đá ong… yêu cầu những kỹ thuật riêng
để lấy mẫu. Điều này cần phải biết trước khi lập chương trình lấy mẫu.
Để thu thập thông tin này, cần nghiên cứu kỹ hoặc thăm dò trước vị trí lấy mẫu.
Khi điều tra nghiên cứu đất có nghi ngờ bị nhiễm bẩn, việc khảo sát trước là một
phần cơ bản của chương trình điều tra nghiên cứu (xem điều 6 của ISO 10381-1
và điều 6 của ISO 10381-5). Vấn đề chính là:
a) Đảm bảo tính kỹ thuật và hiệu quả chi phí của điều tra nghiên cứu;
b) Đảm bảo an toàn cho người và bảo vệ môi trường;
Việc khảo sát trước có thể gồm cả nghiên cứu tài liệu và làm việc ngoài hiện
trường. Việc điều tra khảo sát này thường không phải tiến hành lấy mẫu, nhưng
trong một vài trường hợp lấy mẫu hạn chế có thể có lợi cho việc xác định các
thông số nơi điều tra nghiên cứu, các khía cạnh của phương pháp và xác định khả

năng độc hại cho người điều tra nghiên cứu.
 Loại mẫu

23


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

Mẫu xáo trộn: là mẫu lấy từ đất, không cần bất kỳ nỗ lực bảo trì cấu trúc đất, các
hạt đất là rời rạc và có thể chuyển động so với nhau;
Nếu mẫu điểm (mẫu đơn) là quá ít thì có thể lấy mẫu khe. Các phương pháp lấy
mẫu khác đều cho mẫu tổ hợp (mẫu trung bình, mẫu kết hợp). Mẫu tổ hợp không
được dùng để xác định đặc tính của đất vì mẫu bị thay đổi trong quá trình tổ hợp,
nồng độ các chất dễ bay hơi. Mẫu này cũng không được dùng nếu thấy nồng độ của
chất nào đó đạt cực đại hoặc đặc tính của đất bị thay đổi.
Mẫu điểm có thể lấy bằng cách khoan tay hoặc dùng các kỹ thuật lấy mẫu tương tự.
Khi cần mẫu nguyên, cần dùng thiết bị riêng (xem ở trên) để lấy mẫu và giữ nguyên
cấu trúc của đất.
Mẫu cụm được lấy bằng máy đào đất, lấy từ nhiều phần đất ở gầu xúc (ví dụ mẫu
lấy từ 9 điểm).
Mẫu tổ hợp có thể lấy bằng tay hoặc dùng máy khoan, nhưng cần lưu ý để lấy được
những lượng mẫu như nhau.
 Lựa chọn kỹ thuật lấy mẫu

Tiêu chuẩn này không hạn chế kỹ thuật lấy mẫu dùng cho mục đích nào đó vì có
quá nhiều mục đích và nhiều kỹ thuật thỏa mãn các mục đích ấy.

Những ví dụ sau đây nêu lên một số quy tắc chính cần phải tuân thủ.
- Đặc tính của đất gắn liền với tầng đất do đó cần lấy mẫu tầng.
- Nếu quan tâm đến sự thay đổi đặc tính của đất thì cần lấy mẫu điểm. Nếu độ chính
xác của kết quả không cần cao thì mẫu loại nào cũng được chấp nhận.
- Nếu mẫu được lấy dùng để xác định sự phân bố và nồng độ của nguyên tố hoặc
hợp chất nào đó thì nên lấy mẫu điểm, nếu có thể thì dùng mẫu khe hoặc mẫu cụm.
- Nếu để đánh giá chất lượng đất hoặc bản chất đất trong một vùng, ví dụ cho mục
đích nông nghiệp, thì lấy mẫu diện rộng.
- Lượng mẫu phải đủ lớn để đảm bảo cho các phép thử và phân tích thực hiện được.
24


Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM

Th. Nguyễn

Văn Phương

- Lượng mẫu phải đủ lớn để có thể đại diện hết mọi đặc tính của đất cần quan tâm.
- Mẫu không được quá lớn gây khó phân biệt sự khác nhau về các đặc tính của đất
cần quan tâm.
- Đặc tính của đất không bị ảnh hưởng bởi quá trình lấy mẫu, vận chuyển và lưu giữ
mẫu.
- Lấy mẫu đại diện là lấy mẫu tổ hợp có thành phần thể tích khác nhau tùy theo bản
chất khác nhau;
- Tránh nhiễm bẩn chéo cũng như sự phát tán các chất ô nhiễm.
 Nhiễm bẩn chéo

Tính chất hóa học của đất có thể bị thay đổi do quy trình lấy mẫu sau:
- Do sự truyền các chất qua thiết bị lấy mẫu hoặc thùng chứa vào mẫu;

- Do các hạt đất ở điểm gần kề rơi vào điểm lấy mẫu, đặc biệt là rơi các vật liệu tầng
cao hơn của lỗ khoan vào mẫu, hoặc trong quá trình khoan hoặc rút mũi khoan;
- Do sự chuyển các chất từ thiết bị lấy mẫu hoặc thùng chứa mẫu vào mẫu;
- Do mất các hợp chất dễ bay hơi, rò rỉ chất lỏng hoặc do tách cơ học;
- Do bị nhiễm bẩn bởi các chất hỗ trợ được dùng giúp cho việc lấy mẫu dễ dàng
(nhiên liệu, khí xả, dầu, mỡ, chất bôi trơn, chất dính và các chất khác);
- Do ô nhiễm bởi các chất bay theo gió, phát tán chất lỏng hoặc chất rắn.
 Kỹ thuật

•

Khái quát

Các dụng cụ và kỹ thuật chuyên dùng có thể được yêu cầu để lấy mẫu cho điều tra
nghiên cứu vật lý địa chất và vi sinh vật. Phương pháp lấy mẫu này phải được thực
hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia.
Lựa chọn phương pháp lấy mẫu bao gồm phương pháp thủ công và phương pháp
dùng máy. Mẫu có thể lấy gần mặt đất, dưới mặt đất hoặc sâu hơn. Phương pháp để
25