tiểu luận môn Nguyên lý các ngôn ngữ lập trình. Đề tài tìm hiểu ngôn ngữ lập trình RUBy và ứng dụng

MỤC LỤC

1


Cuối thế kỷ 20 mở ra một thời đại mới , thời đại khoa học công nghệ đòi hỏi
con người luôn luôn không ngừng tìm tòi học tập để tiến bộ .Với sự nhảy vọt của
khoa học, các kỹ thuật thực hiện trong ngành Công nghệ thông tin nói chung và các
ngôn ngữ lâp trình nói riêng ngày càng phát triển chỉ trong thời gian ngắn nó đã
đạt được những thành tựu to lớn ở hầu hết các lĩnh vực khác nhau trong đời sống xã
hội. Một trong những ngôn ngữ lập trình ra đời trong thời kỳ đó là ngôn ngữ lập
trình Ruby. Ruby là một ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng cung cấp nhiều mẫu
hình lập trình như lập trình hàm, hướng đối tượng, mệnh lệnh, phản xạ nó sử dụng
hệ thống kiểu biến động và tự động quản ký bộ nhớ. Để tìm hiểu sâu hơn về cú
pháp, ưu điểm của ngôn ngữ lập trình Ruby. Trong bài tiểu luận này, nhóm em xin
trình bày về “Tìm hiểu về ngôn ngữ lập trình Ruby”
Em xin trân thành cảm ơn thầy TS.Nguyễn Hữu Đức đã hướng dẫn và tạo
mọi điều kiện tốt nhất để em hoàn thành tốt bài tiểu luận này.

2


Chương 1: Ngôn ngữ lập trình Ruby
1. Lịch sử hình thành
Ruby là một ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng, có khả năng reflection. Cú pháp
bị ảnh hưởng từ Ada và Perl với các đặc tính hướng đối tượng của Smalltalk, và cũng chia
sẻ một số đặc tính với Python, Lisp, Dylan và CLU.
Ruby được tạo ra bởi Yukihiro Matz Matsumoto từ 24 tháng 2, 1993 và đưa ra bản chính
thức vào năm 1995.
Ruby chịu nhiều ảnh hưởng từ Perl, và khi hoàn tất ngôn ngữ này, anh đã đùa với
một người bạn rằng nên đặt tên thế nào nghe cho nó giống một thứ đá quý nào. Và bạn

của anh đã gợi ý cái tên Ruby. Anh cho rằng cái tên Ruby như thế là phù hợp vì Ruby kế
thừa và phát triển nhiều đặc tính từ Perl.
Tháng 9 năm 2005, phiên bản ổn định mới nhất là 1.8.3. Ruby 1.9 (với một số thay
đổi) cũng đang trong quá trình phát triển.

2. Giới thiệu về ngôn ngữ ruby
Thay vì định nghĩa về Ruby tôi xin trích nguyên văn lời giới thiệu về Ruby của
cộng đồng Ruby như sau: “Ruby là một ngôn lập trình mã nguồn mở, linh hoạt, với một
sự nổi bật về sự đơn giản dễ dùng và hữu ích. Nó có cú pháp tự nhiên dễ đọc và dễ dàng
để viết”.
Và theo như tác giả của ngôn ngữ Ruby, anh Yukihiro “matz” Matsumoto người
Nhật, thì tác giả là một người rất ưa thích các ngôn ngữ như: Perl, Smalltalk, Eiffel, Ada,
và Lisp. Tác giả đã cố gắng kết hợp một cách thận trọng các ngôn ngữ này với nhau từ đó
tạo ra Ruby. Có lẽ chính vì vậy mà Ruby là một ngôn ngữ với các câu lệnh và cú pháp
khá quen thuộc khi được học.
Một vài đặc điểm nhận thấy ở ngôn ngữ Ruby là:
• Ruby có cú pháp ngắn nhưng có thể làm được nhiều việc.
• Ruby là ngôn ngữ rất hướng đối tượng.

3. Xem mọi thứ như hướng đối tượng
Với Ruby, mọi thứ đều là một đối tượng. Mọi bit thông tin hay code đều có thể
được đưa ra cho chính chúng việc sở hữu các thuộc tính hay hành động. Trong lập trình
hướng đối tượng thì các thuộc tính gọi là các biến thực thể (instance variables) và các
hành động gọi là các phương thức. Ruby là một hướng đối tượng “tinh khiết”, điều này có
thể thấy bằng một bit của code mà thực hiện một hành động với một con số. Số 5 cũng
được coi là một đối tượng và có phương thức làm times.
Đoạn code dưới sẽ in ra 5 lần dòng “We *love* Ruby”:
5.times{ print "We *love* Ruby" }
Đa số các ngôn ngữ khác, con số và một số kiểu dữ liệu nguyên thủy khác thì không được
coi là hướng đối tượng. Nhưng Ruby theo sự ảnh hưởng lớn của ngôn ngữ Smalltalk bằng

việc đưa ra các phương thức và thực thể biến tới tất cả các kiểu của nó. Điều này tạo nên
sự thống nhất và dế dàng khi sử dụng Ruby với tất cả các đối tượng.
3


4. Ruby là một ngôn ngữ mềm dẻo và linh hoạt
Ruby được coi là một ngôn ngữ mềm dẻo và linh hoạt, từ khi nó cho phép người
dùng tự do sửa đổi cả phần cốt lõi của nó. Các phần cốt lõi của Ruby có thể được rời đi
hoặc định nghĩa lại như ý muốn. Các phần hiện hữu có thể được thêm vào. Ruby cố gắng
không hạn chế các nhà lập trình.

4


Chương 2: Ngôn ngữ Ruby

1. Biến trong Ruby
Biến của ruby không cần khai báo kiểu. Khi gán giá trị cho biến nó sẽ tự động nhận kiểu,
nhận các giá trị cho biến.
Ví dụ:
User =”user”
Puts user => user
Khai báo biến của ruby làm cho ngôn ngữ trở lên linh hoạt hơn.
Biến toàn cục của ruby:
khi thêm @ trước biến thì nó trở thành biến toàn cục để sử dụng khi tác động trong
chương trình.
Còn khi không có @ thì nó là biến địa phương chỉ được sử dụng trong một phần nào đó
của chương trình.
Mỗi biến của ruby là một đối tượng. Nhờ vào vấn đề này, bạn có thể tác động đến từng
vấn đề của biến: như chuyển kiểu, ghép các biến với nhau.

Nhờ có tính chất trên các biến trong ruby có thể tương tác với nhau một cách dễ dàng.
Ví dụ:
@u =”Ngon ngu”
“{#@u} lap trinh”=> “Ngon ngu lap trinh”
Cũng có thể đảo ngược chuỗi hoặc viết hoa …

2. Các dạng dữ liệu trong ruby
Ruby là một ngôn ngữ hướng đối tượng. Ở đây các thành phần dữ liệu từ số, ký tự,
mảng đều được xây dựng trên cơ sở các lớp.

2.1. Số
Cấu trúc phân cấp dữ liệu dạng số trong Ruby: Các dang dữ liệu kiểu số được xây
dựng từ lớp Numeric. Kiểu số nguyên: Integer có hai dạng là Fixnum với độ dài 31 bits và
Bignum có độ dài tùy ý. Kiểu số thực được thể hiện qua lớp Float. Bên cạnh đó một số
kiểu dữ liệu khác không có sẵn nhưng được đinh nghĩa trong thư viện chuẩn của Ruby.

2.2. Ký tự
String là lớp dùng để thể hiện chuỗi ký tự. Khác với Java String trong Ruby là
“mutable” .
String trong Ruby có thể được khai báo trong dấu ngoặc đơn hoặc ngoặc kép. Với dạng
chuỗi được đặt trong dấu nháy đơn ‘’ thì ký tự \ chỉ có ý nghĩa khi sau nó là ký tự \ hoặc ‘.
Bên cạnh đó chuỗi trong nháy đơn được viết xuống dòng thì nó sẽ được hiển thị thành
nhiều dòng tương ứng.
Với dạng chuối trong dấu nháy kép “” thì nhiều ký tự đặc biệt được hỗ trợ, ví dụ như \n, \t
như trong java. Bên cạnh đó chuối trong dấu nháy kép còn có thể hiện thị kết quả của biểu
thức trong nó thông qua ký tự #.

3. Mảng trong ruby
5

Mảng có thể khai báo trực tiến hoặc thông qua đối tượng Array.
Ví dụ:
Arr = [1,2,3,4,5,6]
Arr = Array.new
Cách đánh chỉ số mảng trong Ruby được đánh từ 0 đến số phần tử -1.
Ruby việc sắp xếp các thành phần mảng khá linh hoạt và mềm dẻo.
Ta có thể khai báo mảng một chiều gồm các phần tử đơn: arr = [1,2,3,4,5,6].
Hoặc mảng lồng: arr = [[1,2],[3,4,5,6],[7,8,9]].
Hoặc mảng được trích xuất subArr = arr[0,2] # subArr = [[1,2],[3,4,5,6]].
Các mảng có thể tương tác với nhau thông qua các toán tử như +,-,*…
Với phép + ta có thể cộng hai mảng với nhau: arr = [1,2,3] +[4] # arr =[1,2,3,4]
Với phép - các phần tử mảng ở mảng trừ sẽ loại bỏ các phần tử có trong mảng bị trừ.
Arr = [1,2,3] -[2] # arr =[1,3]
Với phép * ta có thể nhân một mảng với một số và kết quả cho ta số phần tử mảng được
lặp lại theo giá trị được nhân: arr = [1,2,3]*2 # arr = [1,2,3,1,2,3]
Các mảng có thể đính thêm phần tử với phép toán <<: arr = [1,2,3]<<4 # arr= [1,2,3,4]
Và các phép so sánh: |, &. Với | các giá trị trùng lặp của hai mảng sẽ được bỏ đi ( kể cả
các phần tử trùng lặp trong 1 mảng. arr = [1,2,2,4,3,4] | [] # arr [1,2,4,3]. Trong khi đó
với phép toán & các phần tử trùng nhau được giữ lại (và không lặp). arr = [1,2,2,4,3,4]
& [4,4] # arr[4]

4. Cấu trúc điều khiển trong ruby
if <<điều kiện>>
<>
end
<> if <<điều kiện>>
if-else
if <<điều kiện>>
<>

else
<>
end
elsif
if <<điều kiện>>
<>
elsif<<điều kiện>>
<>
elsif<<điều kiện>>
<>
end
unless
unless <<điều kiện>>
<>
end
6


unless cũng có thể được sử dụng với else như trường hợp của
if.
case
Case trong Ruby không lằng nhằng như trong java ( quên break là cả một vấn đề rồi). Ở
đây có thể sử dụng cấu trúc elseif để đưa ra khối điều khiển giống như trong khối điều
khiển case, tuy nhiên cú pháp case vấn thường được sử dụng nhiều hơn.
case
when <> then <>
when <> then <>
when <> then <>
end
Chú ý là ở đây nếu có nhiều hơn một điều kiện đúng thì hành động của điều kiện đầu tiên

sẽ được thực hiện
Ví dụ
x=1
a=case
when x>0 then
puts "x is 1"
puts "hehe"
when x==2 then puts "x is 2"
when x<3 then "three"
end
puts a
Kết quả sẽ là
x is 1
hehe
nil
Cấu trúc : trong Ruby giống như trong java nhưng được mô tả như cấu trúc if với ? là
then và : là else
Ruby cũng cung cấp hỗ trợ một số từ khóa hỗ trợ điều khiển cấu trúc chương trình như:
return, break, next …

5. Vòng lặp trong ruby
5.1. While
While<> do
<>
End

begin
<>
while

5.2. Util
Util <<condition>>do
<<actions>>
End
Util<<conditions>>

begin
<<actions>>
end
7


5.3. For
for <<variables>> in <<collection>> do
<<actions>>
end

5.4. Cấu trúc liệt kê
Với đối tượng số
upto/downto
0.upto(9){|s| print s}
times
10.times{|s| print s}
step
0.step(9,1){|x| print x}
+ Với Array, Range
each
(1..9).each{|s| print s}
Result: 123456789
collect

result = (2..4).collect{|s| s*s*s}
puts result
Result:
8
27
64
select
positive = [1,-2,3,4,-9].select{|s| s>0}
puts positive
Result:
1
3
4
reject
negative = [1,-2,3,4,-9].reject{|s| s>0}
puts negative
Result:
-2
-9

5.5. Hash
Mảng Hash cũng không có gì đ ặc biệt so với các mảng thông thường. Thay vì
8


mảng Array chỉ chấp nhận các chỉ số (index) là dạng Integer thì mảng Hash chấp nhận bất
kỳ Object nào vẫn được xem như một chỉ số
Ví dụ: với mảng Array
persons = ["Ho Chi Minh","Nhan vat lich su","yeu nuoc"]
Giả sử nếu muốn biết chính xác tên nhân vật là gì, xếp loại nhân vật, tính cách là gì ,… thì

phải cần tới class Hash
persons = {
"ten"=>"Ho Chi Minh",
"xep loai"=>"Nhan vat lich su",
"tinh cach"=>"yeu nuoc"
}
Với mảng Hash, ta có persons[xep loai] = "Nhan vat lich su"
Mảng Hash không sử dụng chỉ số (index) để truy vấn dữ liệu mà sử dụng từ khóa (clef) để
liên kết với dữ liệu liên quan
Mảng Hash cũng gi ống như mảng Array nên được thừa hưởng phương thức each
Persons = {
"ten" => "Ho Chi Minh",
"xep loai" => "Nhan vat lich su",
"tinh cach" => "yeu nuoc"
}
persons.each do |clef,value|
puts clef + "=>" + value
end
5.6. Có một vấn đề trong đây là Blocks
Trong quá trình sử dụng các cấu trúc liệt kê, chúng ta thường thấy một nhóm các
câu lệnh nằm trong cặp ngoặc nhọn hoặc trong long khối begin/end. Người ta gọi đó là
block. Thông thường block bao giờ cũng được thực hiện sau lời gọi hàm
Ví dụ:
10.downto(0){|x| print x}
Ở đây khối |x| print x được thực hiện sau lời gọi hàm và đó là block. Theo quy ước thì với
với block trong phạm vi một dòng ta nên dùng ngoặc nhọn còn với block có nhiều dòng ta
nên sử dụng do .. end
Chú ý là trong block, giá trị trả về được thông qua câu lệnh next chứ không phải là return
(chỉ trả về giá trị cho hàm đóng).
Cấu trúc hàm trong Ruby

def <> (<>)
Ví dụ:
def squareRootOf(n,loop)
ini = n/2
loop.times {ini = (n/ini + ini)/2}
return ini
end
9


Một điểm đặc biệt ở đây là nhiều giá trị có thể đồng thời được trả về trong một phương
thức.
Các giá trị trả về sẽ được tập hợp trong một mảng.
Ví dụ:
def multiValuesReturn()
return 1
end
arr = multiValuesReturn
arr.each {|x| print x}
procs và lambdas
procs và lambdas là hai cách thức để đưa blocks vào trong đối tượng. Tùy thuộc vào cách
mà đối tượng được tạo ra ta sẽ có procs haylambdas.
Tạo procs
def createProcs(&p)
p
end
exp = createProcs{|x,y| x**y}
Hoặc
exp = Proc.new{|x,y| x**y}
Gọi procs

puts exp.call(2,3)
Tạo lambdas
incre = lambda{|x| x+1}
hoặc
incre= ->(x){x+1} # ruby version 1.9
hoặc
incre=->(x;step=2){x+step} # Một tham số x và biến nội bộ step
Gọi lambdas
puts incre.call(2)
Closures
Closures là một khái niệm chỉ một hàm sử dụng một biến giới hạn. Thông thường
closures dùng để nói đến hàm lồng. Ở đó hàm bên trong sử dụng biến được khai báo bởi
hàm chứa nó. Ở Ruby, khái niệm này thường được thể hiện bởi các khối lambdas hoặc
procs.
Ví dụ
def mainFunction(n,m)
lambda{|x| x*n/m}
end
myLambda = mainFunction(2,4)
puts myLambda.call(2)
Kết quả ở đây là 1

6. Lớp và modules
Là một ngôn ngữ hướng đối tượng, khái niệm lớp là thành phần cơ bản trong
Ruby. Lớp được khai báo như sau:
10


class <<name_of_class>>
<<body_of_class>>

End
Khới tạo class
<<name_of_class>>.new
Hàm khởi tạo trong lớp. ( giống như hàm tạo và khởi tạo giá trị trong java)
def initialize(<<var1>>,<<var2>>)
<<khới tạo các giá trị>>
end
Đối với các hàm việc xác định khả năng truy cập được thông qua các từ khóa
public , private, protected giống như Java. Tuy nhiên ở Java chúng ta có thêm default và
được coi như mặc định trong khai báo còn ở đây public được coi là mặc định trong khai
báo. Public cho phép các hàm được truy nhập từ bất kỳ đâu trong khi private chỉ cho các
hàm được truy nhập từ các thành phần khác trong lớp đó và các lớp con của nó, protected
giống private chỉ khác ở chỗ các hàm protected có thể được gọi bởi các thực thể của
chính lớp đó hoặc với sefl.
Class Test
private
def myTest()
puts "test"
end
protected
def proTest()
puts "pro"
end
public
def testTest()
theTest = Test.new
theTest.proTest()
end
def testPrivate()
theTest = Test.new

theTest.myTest()
end
end
a = Test.new
a.testTest()# =>pro
a.testPrivate()#=> error in red as below
Kết quả:
pro
HelloWorld.rb:20:in ‘testPrivate’: private method `myTest' called for #(NoMethodError)
from HelloWorld.rb:28
Bên cạnh đó ở Ruby các biến trong lớp đều được đặt là private, trong khi các hằng số đều
11


là public.

7. Thừa kế trong Ruby
Là ngôn ngữ hướng đối tượng nên Ruby có đầy đủ các tính chất như tính đa hình,
đóng gói…và kế thừa
class Parent
def printOut
puts "This is Parent class"
end
end
class
Child <>def printOut
puts "This is Child Class"
end
end
Modules

Modules là nhóm các thành phần hàm, biến, hằng số và chạy độc lập
module MyModule
def MyModule.intro
puts "This is the intro of modul"
end
def MyModule.sayHello
puts "Hello"
end
end
class MyClass
include(MyModule)
def sayHello
MyModule.sayHello
end
end
myClass = MyClass.new
myClass::sayHello
Một chương trình có thế gồm nhiều file, và với ngôn ngữ script như Ruby thì việc phân
chia chương trình thành các file chứa các module khác nhau.Các file này sau đó có thể
được sử dụng thông qua lời gọi require hoặc load trong chương trình chính.

12


Chương 3: Framework Rails
Đến với chương này các bạn có thể biết được thế nào là một framework, mô hình kiến
trúc của nó, những đặc điểm của framework Rails và những đánh giá của nó với các
framework khác.

1. Thế nào là framework

Framework là những thư viện code, được thiết kế để giúp đỡ trong việc phát triển
phần mềm. Framework tạo ra một bộ ứng dụng thiết kế dựa vào những thư viện phát triển
theo ngôn ngữ để tạo người lập trình dễ dàng để phát triển những phần mềm một cách
nhanh nhóng và hiệu quả.
Khi phát triển một phần mềm dựa vào một framework nào đó thì việc phát triển nó trở lên
thuận lợi với người lập trình bởi vì nó giảm bớt thời gian tập trung vào việc code hơn để
có thể tập trung vào việc giải quyết những vấn đề liên quan đến logic điều đó làm tăng
hiệu quả của người lập trình.

2. Mô hình MVC
Ngày này các framework về thiết kế website hầu như đều sử dụng mô hình MVC
để phát triển. vậy mô hình này có những đặc điểm gì mà các framework được sử dụng nó
để phát triển như vậy?

2.1. Khái quát về mô hình MVC
MVC là viết tắt của Model – View – Controller. Nó là một kiến trúc phần mêm hay
mô hình thiết kế được sử dụng trong kỹ thuật phần mềm, giúp cho người lập trình tách
ứng dụng của họ thành ba thành phần khác nhau Model, View và Controller. Mỗi thành
phần có một nhiệm vụ riêng biệt và độc lập với thành phần khác.

2.2. Các thành phần của mô hình MVC
Dưới đây là sơ đồ của mô hình MVC:

13


Các thành phần trong mô hình MVC có mỗi quan hệ chặt chẽ với nhau. Các thao tác của
nó được lặp lại mỗi khi tiếp nhận yêu cầu của người dùng.
Như hình trên có th ể thấy mô hình MVC gồm 3 thành phần chính: Model, View và
Controller.

Model:
Gồm mọi hoạt động liên quan đến cơ sở dữ liệu, các thao tác với cơ sở dữ liệu đều được
thực hiện ở đây gồm: chuẩn hóa, phân tích đánh giá…
View:
Phần này liên quan đến người dùng. Nó là phần hiển thị với người dùng. Nó đưa thông tin
cụ thể đến với người dùng một cách cụ thể nhất. Và nó cũng nh ận tương tác giữa người
dùng và hệ thống .
Controller
Controller chịu trách nhiệm phân phối ứng dụng. Nó nhận sự kiện từ bên ngoài, rồi tương
tác với Model để xử lý thông tin. Sau khi xử lý tác động liên quan đến hệ thống thì nó
truyền đến View để hiển thị với người dùng.
Như vậy dễ dàng thấy rằng sự tương tác giữa các thành phần trong mô hình đều thông qua
controller. Controller là cầu lối giữa View và Model. Nó điều khiển dữ liệu rồi sau đó đưa
ra những thông tin cần thiết cho người dùng.

2.3. Ưu và nhược điểm của mô hình MVC

Ưu điểm của mô hình MVC:
• Mô hình MVC làm tăng khả năng phát triển và mở rộng ứng dụng.
• Mô hình MVC khiến cho việc bảo trì trở lên dễ dàng hơn: vì các thành phần phụ

thuộc thấp với nhau, vì vậy khi thay đổi một cái thì không ảnh hưởng đến cái
khác.
• Các thành phần trong mô hình MVC được sử dụng lại: ví dụ một model có thể sử
dụng cho nhiều phần hiển thị và ngược lại cũng vậy.
• Mô hình MVC có thể phân tán: sự chia sẽ cách biệt về code giữa các thành phần
có ý nghĩa là mỗi thành phần trong chúng có thể ở trên một máy tính riêng, nếu
thấy cần thiết.
 Nhược điểm của mô hình MVC:
• Đối với dự án nhỏ áp dụng mô hình MVC gây cồng kềnh, tốn thời gian trong quá

trình phát triển và tốn thời gian luân chuyển qua các tầng.

3. Ruby on Rails
3.1. Nguồn gốc của Rails
Rails ra mắt công chúng lần đầu tiên vào năm 2004, Rails thoạt đầu được dùng như
là nền tảng cho một công cụ quản lý dự án được đặt tên là Basecamp và được tạo ra bởi
nhà phát triển web David Heinemeier Hansson, một nhân viên của công ty phát triển web
37signals (Mỹ). Ban đầu họ xây dựng Rails không phải với mục đích là xây dựng ra một
framework riêng, chủ tâm ban đầu là dùng nó để xây dựng các ứng dụng khác của
37signals. Sau đó Heinemeier Hansson thấy tiềm năng của nó giúp cho anh ấy làm các
công việc dễ dàng hơn bằng cách rút ra các tính năng phổ biến như trừu tượng cơ sở dữ
liệu và khuôn mẫu(template) bên trong, và sau đó nó trở thành phiên bản đầu tiên được
tung ra của Ruby on Rails.
14


Trên thực tế Rails được rút trích từ Basecamp, một chương trình mà được cộng đồng
Rails cho là trong quá trình làm chương trình đó thì đã gặp và giải quyết được rất nhiều
các vấn đề phức tạp. Và Rails, một framework bắt nguồn từ chương trình đó thì nó đã
thừa kế được những sức mạnh từ dự án đó. Vì vậy Rails luôn sẵn sàng có thể giải quyết
được các vấn đề thực tế tồn tại trong quá trình phát triển web. Ngoài ra, ban đầu Rails
được xây dựng ra còn với mục đích là để xây dựng các ứng dụng khác từ nó, bởi vậy
Rails trước khi xuất hiện trên thế giới thì nó đã chứng minh được bản thân nó là một
framework rất hữu dụng, chặt chẽ và toàn diện.
Sau khi phiên bản đầu tiên được tung ra thì cộng đồng Rails cũng đã đóng góp bổ
sung hàng mở rộng nó, và sửa các lỗi được tìm thấy. Và phiên bản mới nhất của Rails bây
giờ là phiên bản 2.0.2.

3.2. Mô hình MVC với Rails
Hiện nay mô hình MVC đang được sử dụng hầu hết các framework phát triển ứng

dụng web.Rails cũng không là ngoại lệ. Rails dự trên mô hình MVC để phát triển
framework của mình.
Cấu trúc của mô hình MVC rất rõ ràng. Điều này làm cho người lập trình đẽ dàng phát
triển ứng dụng của mình.
Hiện tại chương này giới thiệu những vấn đề cơ bản của Rails nên mình chỉ nói sơ qua
phần này ở đây để làm rõ đư ợc mô hình mà framework xử dụng. Còn về các mục sau
mình sẽ làm rõ những tác động cụ thể của mô hình MVC đối với Rails.

3.3. Tự động sinh code trong Rails
Ta cũng có thể nói đến Rails với việc sinh code tự động. Khi bạn phát triển trên
Rails, có các thư mục hay file là nơi để bạn điền code vào, và tất cả các phần trong ứng
dụng của bạn tương tác với nhau trên một cách thức chuẩn. Hay nó đã chuẩn bị sẵn một
bộ khung chương trình trước cho bạn, điều này giúp bạn đơn giản là chỉ việc điền các
đoạn code login vào trong ứng dụng và tích kiệm và giảm tải công việc của bạn. Và nhờ
có bộ khung đã định nghĩa sẵn này, Rails cung cấp các generate, rake, script cho phép bạn
nhanh chóng tạo, xóa ra một số template để bạn định nghĩa model, view ,controller, hay
ngay cả database trong cơ sở dữ liệu.

3.4. Vòng đời phát triển một ứng dụng trong Rails
Rails động viên sử dụng các điều kiện khác nhau cho mỗi giai đoạn trong chu trình
vòng đời của ứng dụng(phát triển,kiểm tra, và sản phầm). Nếu bạn đã hoàn thành việc
phát triển ứng dụng web trong một khoảng thời gian, đây có lẽ là cách để bạn thực hiện.
Rails chỉ hợp thức hóa các môi trường này.
Development trong điều kiện development, thay đổi tới code nguồn của ứng dụng ngay
lập tức; tất cả chúng ta cần làm là load lại trang tương ứng trong trình duyệt. Tốc độ
không phải là yếu tố quyết định trong điều kiện này; Thay vì vậy, mục tiêu là cung cấp
cho người phát triển nhìn xuyết suốt các thành phần có liên quan đến việc hiển thị trên
mỗi trang web. Khi một lỗi xảy ra trong điều kiện phát triển, các nhà phát triển có thể
nhìn thoáng qua để biết dòng code nào gây ra lỗi, và như thế nào dòng đó được gọi tới.
Khả năng này được cung cấp bởi stack trace(bao gồm đầy đủ các danh sách các phương

thức gọi để chuẩn bị cho lỗi), cái này được hiển thị khi một lỗi không trông đợi xảy ra.
15


•

Test Trong điều kiện kiểm tra, chúng ta thường làm mới(refresh) cơ sở dữ liệu với một
ranh giới của dữ liệu giả cho mỗi lần kiểm tra được lặp lại-điều này đảm bảo rằng kết quả
của cuộc kiểm tra là nhất quán, và cách xử lý đó là có khả năng tăng thêm. Unit và các
thủ
tục kiểm tra là tự động hóa hòan toàn trong Rails. Khi chúng ta kiểm tra ứng dụng Rails,
chúng ta không xem nó sử dụng một trình duyệt web truyền thống. Thay vì vậy, các cuộc
kiểm tra được gọi từ các dòng lệnh, và có thể chạy dưới background. Điều kiện kiểm tra
cung cấp một môi trường chuyên dụng để xử lý các hoạt động đem lại hiệu quả.
Production Giai đoạn mà ứng dụng của bạn đã hoàn thành, khi mà các kết quả kiểm tra là
tốt, các lỗi đã được loại ra. Khi đó việc thay đổi code là rất hiếm, điều này có nghĩa là môi
trường sản phẩm có thể lạc quan để tập trung vào việc sử dụng. Nhiệm vụ như viết số
lượng lớn các log cho mục đích gỡ rồi là trở nên không cần thiết khi này. Tuy nhiên, nếu
một lỗi xảy ra, bạn không muốn làm người dùng sợ hãi với những thông báo dấu vết khó
hiểu(nó chỉ tốt trong giai đoạn phát triển).
Với các nhu cầu khác nhau cho mỗi điều kiện,giai đoạn, Rails lưu trữ dữ liệu cho mỗi
điều kiện trong các dữ liệu được tách biệt hoàn toàn. Bởi vậy, tại bất kỳ thời điểm nào,
bạn có thể có:
• Dữ liệu trực tiếp với người dùng thực sự tương tác trong môi trường điều kiện
sản phẩm.
Một bản copy của dữ liệu trực tiếp mà bạn sử dụng để gở rối lỗi hay phát triển
tính năng mới trong môi trường điều kiện phát triển.
• Một bộ dữ liệu kiểm tra để mà bạn có thể liên tục làm việc load lại trong môi
trường điều kiện kiểm tra.

3.5. So sánh Ruby on Rails với Java và PHP

Để đánh giá một framework, người ta sẽ dựa vào 4 yếu tố: tốc độ phát triển (Dev Speed),
16


khả năng bảo trì (maintainability), công cụ hỗ trợ (Dev Tools)và khả năng mở rộng thay
đổi (Scaling). Như vậy theo lược đồ đánh giá trên, có thể thấy mỗi framework có những
điểm mạnh – yếu riêng. Với RoR, đó là tốc độ phát triển và khả năng bảo trì. Vậy đâu mới
là yếu tố quan trọng nhất trong 4 yếu tố trên để đánh giá một framework nên được sử
dụng nhất. Theo như Tim Bray và nhiều chuyên gia, thì đó là tính bảo trì, bởi một ứng
dụng khi được xây dựng thì đa số nó sẽ được sử dụng trong thời gian dài, hơn thế nữa
thực tế cho thấy chi phí cho công tác bảo trì luôn là không nhỏ. Mặt khác, với sự hỗ trợ
của mô hình MVC, đ ộ dễ hiểu và độ dài của code cũng được cải thiện hơn so với PHP và
Java.
Ngoài 4 yếu tố trên, có thể nêu thêm các yếu tố cụ thể sau ảnh hưởng tới tầm quan trọng
của RoR so với các framework khác. Đó là ở giải pháp mã nguồn mở và khả năng thương
mại. Với giải pháp mã nguồn mở, RoR đã dung hòa tính dễ học của PHP và cấu trúc chặt
chẽ của Java.
Còn về khả năng thương mại, các nền tảng J2EE và .NET hiện đang được sử dụng trong
các công ty lớn với tính năng ổn định và sự an toàn chặt chẽ trong việc quản lý khối
lượng lớn dữ liệu. RoR có thể đảm bảo nhiệm vụ tương tự với giá thành hạ.

17


Chương 4: Cài đặt và phát triển môi trường Rails
1. Các môi trường cụ thể để phát triển Ruby on Rails
Hầu như mọi môi trường đều có thể phát triển framework. Bạn có thế cài đặt nó
trên hệ điều hành Window, Linux và Mac. Nhưng hiện nay học tập và phát triển một trang

web các nhà lập trình thường sử dụng Linux hoặc Mac. Để có một server để thực thi một
hệ thống phát triển bằng Rails người phát triển thường chọn sever Linux.

2. Cách cài đặt môi trường phát triển Ruby on Rails
Ở đây tôi hướng dẫn các bạn cài đặt môi trường phát triển Rails trên Windown
B1: Truy cập vào trang web railsinstaller.org và download gói “web the kit”.
B2: Chọn cài đặt gói vừa tài về bằng kích đúp vào .Chọn next sau đó là chọn install
chương trình.
B3: Bỏ tích đánh dấu khỏi dòng “Configure git and ssh when installation has
completed”và chọn finish.
B4: Từ màn hình cmd bạn gõ: rails new project1 ấn enter.
B5: Di chuyển vào thư mục project1 và gõ: rails s và enter.
B6: Bạn dùng trình duyệt bất kỳ gõ vào địa chỉ: “localhost:3000” nếu màn hình nếu màn
hình hiển thị “welcome aboard” tức là bạn đã cài đ ặt thành công.

3. Cài đặt công cụ hỗ trợ code
B1: Bạn download công cụ sublimetext tại trang />B2: Cài đặt sublimetext .
B3: Sau khi cài đặt xong sublimetext ta di chuyển vào thư mục đã cài đ ặt mặc định là:
C:\Program Files\Sublime Text 2
B4: Copy file sublime_text.exe vào chính thư mục đó và đổi tên là “subl”
B5: Copy đường dẫn thư mục chứa file “subl”.
B6: Kích phải chuột vào "My Computer", chọn "Advanced System Settings", chọn
"Environment Variables", kéo xuống và tìm "Path", chọn "Edit". Thêm ";" vào cuối của
dòng và dán đường link vừa rồi vào đó.
B7: Khởi động lại Command line và chọn đường dẫn project : gõ “subl” để mở Sublime
text. Khi hoàn thành xong các mục trên bạn đã tạo thành công môi trường phát triển và
công cụ hỗ trợ code. Đến đây bạn có thể học và phát triển một ứng dụng web bằng
framework Rails.
Bây giờ khi đã hoàn thành môi trư ờng phát triển và có những kiến thức cơ bản về ngôn
ngữ Ruby thì bạn có có thể tìm hiểu những vấn để phát triển Ruby on Rails

18


Chương 5: Những vấn đề cụ thể của Rails
1. Bộ công cụ để phát triển
Rake: là một công cụ xây dựng viết bằng Ruby, Có một sự khác biệt lớn giữa Rake và
những công cụ khác.Tất cả các công việc được viết bởi chính ngôn ngữ Ruby. Vì vậy, nó
được thừa hưởng tính linh hoạt, đầy đủ và có thể tận dụng lợi thế của một số tính năng tốt
của Ruby.
Cài đặt: Để cài đặt Rake, từ cmd ta gõ lệnh : “ gem install rake “ và enter .
Chức năng:
• Rake hỗ trợ các mô hình quy tắc tổng hợp các nhiệm vụ ngầm.
• Người dùng có thể xác định các nhiệm vụ với điều kiện tiên quyết.
• Một thư viện các nhiệm vụ đóng gói sẵn để thực hiện xây dựng rakefiles dễ
dàng hơn.
• FileLists khá linh hoạt hoạt động như mảng nhưng vẫn hiểu các thao tác tên
tập tin và đường dẫn.
Các hỗ trợ nhiệm vụ : Di chuyển đến thư mục cần kiểm tra , gõ lệnh : rake --tasks
• Mỗi một danh sách các nhiệm vụ có sẵn của rake tạo ra phụ thuộc vào thư
mục bạn kiểm tra.
• Các nhiệm vụ thường là liên quan đến database, xóa sửa tạo mới, clean bộ
nhớ cache.
Các hỗ trợ nhiệm vụ chính:
• rake about: Thông tin về các phiên bản cũng như cài đ ặt phiên bản đang cài
sẵn trên máy bạn để tiện cho việc chỉnh sửa , update .
• rake assets: Có 2 chức năng là clean để xóa bỏ những assets đã compiler , và
compiler những assets hiện tại .
• rake db: Tổng hợp các nhiệm vụ có sẵn của rake với database như tạo, xóa
sửa , rollback… rất hữu ích khi xử lý xự cố với db.
• rake doc: là một công cụ hỗ trợ việc tạo ra những tài liệu hướng dẫn cho các

ứng dụng của bạn, tài liệu API .Nó được tách ra để làm cho code của bạn trở
lên đơn giản.
•
rake doc:app : Tạo ra các tài liệu hướng dẫn cho các ứng dụng của bạn
trong doc/ app.
• rake doc:guides : Tạo ra các hướng dẫn rails trong doc/guides .
• rake doc:rails : Tạo ra các hướng dẫn rails api trong doc/api.
19


•

rake doc:plugins : Tạo ra các tài liệu api cho tất cả các plugin được cài trong
doc/plugins.
• rake doc:clobber_plugins : Loại bỏ tất cả các tài liệu tạo ra cho plugins.
• rake notes : Hàm tìm kiếm thông qua code của bạn và bắt đầu với các từ
khóa FIXME, OPTIMIZE or TODO . Nó có thể tìm kiếm trong các file có
phần mở rộng .builder, .rb, .erb, .haml and .slim.
• rake routes: Cung cấp tất cả các đường dẫn và định tuyến có sẵn trong code
của bạn để bạn có thể hình dung về tổng thể .
• rake test: Công cụ có sẵn unit, nó hỗ trợ tạo ra các bản test có sẵn và kiểm
tra tính ổn định của ứng dụng.
• rake tmp: trong rails ta có file “Rails.root/tmp” để lưu trữ các file tạm ,
process id đang dùng và các hoạt động đã diễn ra. Rake tmp hỗ trợ dọn dẹp
file này để giải phóng bộ nhớ.

rake tmp:cache:clear : xóa bỏ tmp/cache

rake tmp:sessions:clear : xóa bỏ tmp/session.


rake tmp:sockets:clear : xóa bỏ tmp/sockets

rake tmp:clear : xóa toàn bộ cả 3 file trên .
Bundler: Bundler là một công cụ duy trì một môi trường phù hợp cho mã code của một
nhà phát triển trên tất cả các dòng máy. Khi mã code của một nhà phát triển được triển
khai trên các máy khác nhau, những thư viện trước đây của nhà phát triển có thể thay đổi
theo môi trường đi cùng máy. Điều này phá vỡ ứng dụng của nhà phát triển. Bundler đảm
bảo rằng các thư viện sẽ vẫn như cũ, ghi hình t ất cả mọi thứ lại với nhau để phát triển
ứng dụng chạy rất tốt trên mỗi máy, nơi mà nó được triển khai.Ở đây bundler giúp ta quản
lý và sử dùng gem trực tiếp trên Rubygems.org hoặc một số trang khác .
Gem: là một gói thư viện của Ruby.
Cài đặt bunlder:
B1 : Trong thư mục gốc của app , chọn gemfile và tùy chỉnh cài đặt theo mong muốn ,
chọn những gói gem hỗ trợ app của mình như “jQuery JavaScript library”, giao di ện
Ruby cho SQLite database….Bằng cách xóa ký tự # trước những gói cần thiết và thêm
phiên bản của những gói đó. Hoặc bạn có thể tìm những thư viện của để cài đặt trong
Gem.
B2: Sau khi lưu file Gem bạn có thể dùng lệnh bundle install để cài đặt nó vào ứng dụng
của mình. Và tiến hành sử dụng thư viện đó.

20


2. Đặc điểm cơ bản với cơ sở dữ liệu của Ruby on Rails
Rails là một Framework hỗ trợ khá đầy đủ các các ứng dụng liên quan đến quản trị cơ sở
dữ liệu (csdl) như xampp, wamp ...Trong quá trình phát triển của Rails, bản thân Rails
cũng đã tr ừu tượng hóa csdl thông qua một tầng liên kết là Active record . Đây là một
thành phần cho phép điều khiển sự tương tác qua lại giữa ứng dụng với cơ sở dữ liệu và là
bộ não trung tâm của Rails.

2.1. Giới thiệu Active Record
Active Record là một tầng ánh xạ quan hệ với đối tượng cho phép các bảng ánh xạ tới các
lớp, các hàng tới các đối tượng và các cột tới các thuộc tính. Tức là thay vì làm việc với
csdl thông thường qua hàng cột, thông quá Active Record ta sẽ làm việc với lớp, đối
tượng, thuộc tính.

2.2. Đánh giá Active Record với các hệ csdl khác
Ưu điểm:
• Thông qua việc Rails tự động thêm vào các thuộc tính theo các cột csdl thì

việc chỉ định rõ thuộc tính theo các hướng khác nhau là không cần thiết .
• Có thể không cần sử dụng ngôn ngữ SQL để làm việc với csdl mà có thể sử
dụng duy nhất một ngôn ngữ là Rails để tạo sự đồng nhất cũng như d ễ dàng
trong việc lập trình.
Tự động tìm kiếm Primary key và Foreign key khi xây dựng csdl và việc liên kết giữa các
bảng cũng được làm tự động.
Nhược điểm :
• Hạn chế của Active Record là do đi theo m ột chuẩn mẫu sẵn khi khởi tạo dữ
liệu nên việc thay đổi tùy biến là không thể .
• Do sự liên kết giữa các bảng là tự động và không do người cài đặt nên việc
liên quan đến chỉnh sửa csdl trở lên phức tạp hơn.

2.3. Thao tác sử dụng Active Record
a. Xác định mối quan hệ
Có 3 loại mối quan hệ: 1-1, 1 - nhiều, nhiều – nhiều.
Quan hệ 1 - 1:

21

Quan hệ 1 – nhiều :

Quan hệ nhiều – nhiều :

b. Lấy đối tượng
Active record hỗ trợ việc lấy đối tượng thông qua việc với
Model.”method”
với Model là biến ánh xạ tên của bảng method là các hàm định sẵn như find , first , last ,
first!, last!.
Lấy dữ liệu có primary key là 1 :
Model.find(1); <=> select * from Model limit 1
Lấy dữ liệu có promary key từ 1 -> 10
Model.find([1,10])<=> SELECT * FROM clients WHERE (clients.id IN (1,10)
Đối với những khối dữ liệu lớn , ta sử dụng “ find_each và find_in_batches” với việc lấy
nhiều nhiều bản khi và ghi ra khối để có thể gọi và sử dụng dễ dàng.
Find_each : với batch_size là số lượng hồ sơ được lấy ra để chuyển vào từng lô để xử lý

22


Chương 6: Tổng kết
Ở đây nhóm sẽ tổng kết các vấn đề trong phiên bản báo cáo này:
Các bạn đã hiểu ngôn ngữ Ruby là gì và những điều cơ bản về nó. Hiểu được thế nào là
mô hình MVC và Framework là gì. Và em đã trình bầy về framework Rails và những thư
xung quanh đến nó.

Phụ Lục
Những từ ngữ viết tắt:
RoR: Ruby on Rails
Csdl: cơ sở dữ liệu

Db: database

Tài liệu tham khảo
[1] />[2] Nguyễn Hải Châu, “Tổng quan về Framework Rails”
[3] Michael Harlt,”Ruby on Rails Tutorial Learn Web Development With Rails”
/>
23