TiẾP cận TRẺ KHÓ THỞ

Ti P C N TR KHÓ TH
PGS.TS. Ph m Th Minh H ng


M c tiêu h c t p






Bi t đ c các nguyên nhân th ng g p
gây khó th
tr em
Bi t cách đánh giá và x trí ban đ u trên
m t tr khó th
Ch n đoán đ c nguyên nhân gây khó
th
tr em qua h i b nh s , khám lâm
sàng và ch đ nh xét nghi m


N i dung








Đ nh nghĩa
Đánh giá x trí ban đ u
H i b nh s
Khám lâm sàng
Xét nghi m
Nguyên nhân


Đ nh nghĩa






Khó th : dyspnea shortness of breath
C m giác ch quan
H i th ng n
M c đ : khó ch u nh  ng t th .


Đánh giá ban đ u


Đánh giá:

1. Đ ng th nhìn, nghe và c m nh n
Th rít? b nh lý đ ng hô h p trên.
Khò khè? B nh lý đ ng hô h p d i
2. Hô h p

- T n s th : th nhanh (toan chuy n hóa, t n th ng ph
nang), th ch m (ki m chuy n hóa, c ch CNS)
- Ki u th : Th không đ u, c n ng ng th , ki u th b t
th ng Kussmaul, Cheney-Stokes
- Th g ng s c: rút lõm l ng ng c, co kéo c hô h p ph ,
ph p ph ng cánh m i, hô h p ng c chi u.
- Đánh giá hi u qu c a hô h p: nghe ph âm, xem di
đ ng c a l ng ng c và b ng


Đánh giá ban đ u
Đánh giá:
3. Tu n hoàn:

-

-

-

Nh p tim: nhanh/ch m, đ u/ không đ u
Chú ý phát hi n các d u hi u suy tim:
Nh p tim nhanh.
Tĩnh m ch c n i (th ng không th y
Ran m ph i.
Ti ng ng a phi.
Gan to.
Chú ý phát hi n các ti ng th i tim.
Th i gian làm đ y mao m ch
Huy t áp

L ng n c ti u
Tri giác: kích thích/ gi m đáp ng

tr bú m )


X trí ban đ u


X trí:

Khi n đ nh các d u hi u sinh t n, ti n hành h i b nh s
và khám lâm sàng đ ch n đoán nguyên nhân.
Trong quá trình đánh giá, b t đ u đi u tr :
- Thông thoáng đ
ng th
- Cung c p oxy và theo dõi Sp02, nh p tim b ng
monitor
- Đi u tr nguyên nhân nghi gây ra khó th :
D v t: Heimlich, v l ng n ng c
Viêm thanh khí ph qu n: KD Adrenalin, corticoid
Hen: KD Ventolin, Corticoid
Suy tim: n m đ u cao, l i ti u, morphin, nitrat


H i b nh s




H i th i đi m b t đ u và th i gian khó th đ xác đ nh là b nh đ t
ng t, c p, bán c p hay mãn tính.
 Đ t ng t (vài phút) đe d a tính m ng: d v t đ
ng th , tràn khí
màng ph i, c n hen c p, ph n ng ph n v , chèn ép tim sau
ch n th ng
 C p tính (vài gi ): viêm ph i, suy tim xung huy t phù ph i c p,
b nh màng ngoài tim, suy th n c p, toan chuy n hóa
 Bán c p (vài ngày/tu n): viêm ph i, suy tim xung huy t, b nh
màng ngoài tim, thi u máu
 Mãn tính (g n đây/vài tháng): m m s n thanh khí qu n, phì đ i
amidan, lo n s n ph qu n ph i, lao
H i v nh ng tri u ch ng đi kèm:
 Khó th khi n m, khó th k ch phát v đêm
 Th rít, khò khè, th rên
 Khàn gi ng, t t ti ng
 Ho kh c đàm m , máu
 Đau ng c ki u màng ph i, n ng ng c
 S t, l nh run, vã m hôi
 Phù, tăng ho c gi m cân


Khám lâm sàng
Ki m tra d u hi u sinh t n: nh p tim nhanh, th nhanh,
s t, cao huy t áp
Phù, tăng cân là d u hi u x u c a suy tim xung huy t
Rút lõm hõm trên c, trên đòn g i ý t c ngh n hô h p
trên: d v t, viêm thanh qu n
Khò khè, khó th thì th ra: hen, viêm ti u ph qu n
Gõ đ tìm vùng đ c (TDMP) và vang trên ph i (TKMP)

Ran rít, ngáy: hen, viêm ti u ph qu n, c n hen tim
Ran n : viêm ph i, suy tim xung huy t
Khám tim ph i t p trung vào các d u hi u c a suy tim
trái, phát hi n âm th i tim trái và các d u hi u c a cao
áp ph i và h u qu c a nó
Khám b ng tìm báng b ng, ph n h i gan-tĩnh m ch c ,
phù chân


Xét nghi m
X quang c th ng ho c nghiêng, x quang tim
ph i th ng
Đi n tâm đ : đánh giá lo n nh p tim, dày th t,
dày nhĩ
Khí máu đ ng m ch: đánh giá thông khí, tình
tr ng oxy hóa máu, r i lo n toan ki m
Công th c máu: xem thi u máu, tăng b ch c u
đa nhân trong nhi m trùng
Đi n gi i, BUN, creatinin, đ ng máu: đánh giá
r i lo n chuy n hóa








Nguyên nhân
Hô h p












Nhi m trùng:
- Áp xe thành sau h ng, quanh amidan
- Viêm thanh thi t
- Viêm thanh khí qu n
- Viêm ti u ph qu n
- Viêm ph i
Hen
Ph n ng ph n v : do thu c, th c ăn
Phù ph i không do tim
D v t đ ng th
Tràn khí màng ph i
Hít s c
U trung th t


Nguyên nhân
2. Tim m ch
 Suy tim xung huy t
- B nh tim b m sinh

- Viêm c tim
- Lo n nh p tim
- B nh van tim
 Viêm màng ngoài tim/chèn ép tim
 Tăng áp đ ng m ch ph i


Nguyên nhân
3. Th n kinh c
 Gãy x
ng s n/ch n th ng ng c
 M ng s
n di đ ng  d p ph i
 B nh th n kinh trung
ng/ngo i biên
 B nh th n kinh c b m sinh/m c ph i
 Li t th n kinh hoành
 Lo n d
ng c


Nguyên nhân
4. Toàn thân







Huy t h c:
- Xu t huy t n ng
- B t th ng hemoglobin
Nhi m trùng huy t
R i lo n chuy n hóa và n i ti t:
- Toan chuy n hóa
- Tăng urê máu
- C ng giáp
Suy th n c p


Nguyên nhân
5. Tâm lý


H i ch ng tăng thông khí



Khó th do tâm lý (gi hen)



H/c lo n ch c năng dây thanh