Luận Văn Marketing Đẩy Mạnh Bán Hàng Cá Nhân Trong Hoạt Động Tiêu Thụ Ở Công Ty VTKTXM

Luận văn tốt nghiệp

Lời mở đầu
Trong nền kinh tế thị trờng, bất kỳ một doanh nghiệp nào muốn tồn tại và
phát triển đều phải tự thân vận động, tự tham gia vào thị trờng và tự khẳng định
mình. Việc nắm bắt các nhu cầu thị trờng, tìm cách đáp ứng và thoả mãn tốt nhất
nhu cầu thị trờng là con đờng duy nhất dẫn đến thành công cho doanh nghiệp.
Xi măng là một trong những mặt hàng quan trọng đợc Nhà nớc kiểm soát chặt
chẽ và cha có sản phẩm thay thế trong lĩnh vực xây dựng. Tuy nhiên toàn ngành
xi măng đang phải đối mặt với tình trạng cung vợt cầu và thực tế cạnh tranh ngày
càng gay gắt, việc giải quyết đầu ra cho thị trờng xi măng đang là vấn đề đáng
quan tâm.
Xuất phát từ thực trạng chung của ngành xi măng, là một thành viên của Tổng
công ty xi măng Việt Nam với chức năng tiêu thụ là chủ yếu, Công ty VTKTXM đã
sớm nhận thức đợc vai trò của Marketing và tìm ra cách thức bán hàng hiệu quả
nhất phù hợp với điều kiện thị trờng, tính chất ngành nghề kinh doanh. Do vậy,
bán hàng cá nhân ở Công ty đợc xác định là hoạt động quyết định hiệu quả kinh
doanh của Công ty và đang cần đợc đẩy mạnh hơn nữa.
Bằng kiến thức đã học và qua thực tế thực tập tốt nghiệp tại Công ty VTKTXM,
dới sự hớng dẫn tận tình của cô giáo- ThS Nguyễn Thu Hiền cùng các cán bộ,
công nhân viên trong Công ty em đã chọn đề tài: Đẩy mạnh bán hàng cá nhân
trong hoạt động tiêu thụ ở Công ty VTKTXM. ể thực hiện luận văn tốt nghiệp.
Do thời gian có hạn, kinh nghiệm thực tế còn hạn chế nên bài viết không tránh
khỏi sai sót, em kính mong sự giúp đỡ của cô để bài viết của em đợc hoàn thiện
hơn.
* Mục đích nghiên cứu:
+ Nhận thức đợc thực tế hoạt động bán hàng cá nhân ở một doanh nghiệp thơng
mại trên quan điểm Marketing
+ Giúp Công ty nâng cao kết quả kết quả tiêu thụ và tạo đợc lợi thế cạnh tranh
dựa trên việc tăng cờng hoạt động bán hàng cá nhân
* Phạm vi nghiên cứu:

Khoa Marketing

1


Luận văn tốt nghiệp
+ Xem xét thực trạng tiêu thụ và đặc điểm của tình hình bán hàng cá nhân trong
hoạt động tiêu thụ ở Công ty VTKTXM
+ Dựa trên quan điểm marketing đa ra một số biện pháp nhằm đẩy mạnh bán
hàng cá nhân ở Công ty.
Nh vậy, cấu trúc bài luận văn gồm 3 phần chính sau:
Chơng I: Thực trạng hoạt động tiêu thụ ở Công ty VTKTXM
Chơng II: Phân tích tình hình bán hàng cá nhân trong hoạt động tiêu thụ ở Công
ty VTTKXM.
Chơng III: Một số kiến nghị nhằm đẩymạnh bán hàng cá nhân trong hoạt động
tiêu thụ ở Công ty VTKTXM.

Khoa Marketing

2


Luận văn tốt nghiệp

Mục lục
Trang
Lời mở đầu

1

Chơng I: Thực trạng hoạt động tiêu thụ của công ty Vật t- kỹ thuật xi măng
(VTKTXM)

3

I. Tổng quan về Công ty VTKTXM

3

1. Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty

3

1.1. Lịch sử hình thành và phát triển

3

1.2. Chức năng và nhiệm vụ của Công ty

4

2. Hệ thống bộ máy tổ chức và quản lý của Công ty

5

2.1. Chức năng và nhiệm vụ cụ thể

6

a. Ban giám đốc

6

b. Các phòng ban chuyên môn, nghiệp vụ

6

2.2. Điều kiện về cơ sở vật chất, nhân sự và khả năng vốn liếng

8

a. Điều kiện về cơ sở vật chất

8

b. Điều kiện về nhân sự

8

c. Điều kiện về khả năng vốn liếng

8

3. Các vấn để chủ yếu về cơ chế của Tổng công ty xi măng Việt Nam đối
với Công ty VTKTXM

9

3.1. Cơ chế về địa bàn kinh doanh

9

3.2. Cơ chế quản lý về giá

10

3.3. Cơ chế quản lý lợng xi măng mua vào, bán ra

10

II. Thực trạng hoạt động tiêu thụ của Công ty VTKTXM

11

1. Thực trạng hệ thống tiêu thụ xi măng hiện nay của Tổng công ty xi măng

11

Khoa Marketing

3


Luận văn tốt nghiệp
Việt Nam
2. Thực trạng hoạt động tiêu thụ của Công ty VTKTXM

12

2.1. Lĩnh vực kinh doanh

12

2.2. Đặc điểm của môi trờng kinh doanh

12

a. Đặc điểm của môi trờng vĩ mô

12

b. Đặc điểm của môi trờng vi mô

14

2.3. Một số kết quả đạt đợc trong hoạt động tiêu thụ.

20

a. Kết quả kinh doanh trong những năm gần đây

20

b. Kết quả về tỷ phần thị trờng của Công ty trên các địa bàn kinh doanh năm
2000.

23

III. Nhận xét chung

25

1. Những mặt đã làm đợc

25

2. Những mặt còn tồn tại

26

Chơng II: Phân tích tình hình bán hàng cá nhân trong hoạt động tiêu thụ ở
Công ty VTKTXM

28

I. Đặc điểm của hoạt động bán hàng cá nhân ở Công ty

28

1. Tính chất sản phẩm kinh doanh với vai trò của bán hàng cá nhân

28

2. Đặc điểm hệ thống cửa hàng( đại lý) và đội ngũ nhân viên bán hàng

29

a. Hệ thống cửa hàng ( đại lý)

29

b.Đặc điểm của đội ngũ bán hàng cá nhân

32

3. Đặc điểm của quá trình bán hàng cá nhân ở Công ty VTKTXM

39

a. Giai đoạn tìm kiếm khách hàng tiềm năng và lập kế hoạch tiếp xúc

39

b. Giai đoạn tiếp xúc với khách hàng và trình bày, giới thiệu hàng hoá

40

c. Giai đoạn đa ra những dự thảo cụ thể giữa nhân viên bán hàng và khách
hàng.

41

Khoa Marketing

4


Luận văn tốt nghiệp
d. Giai đoạn kết thúc đơn hàng

43

e. Các biện pháp giữ khách

43

II. Các nhân tố cơ bản ảnh hởng tới hiệu quả hoạt động bán hàng cá nhân ở
Công ty VTKTXM

43

1. Nhu cầu thị trờng(nhu cầu xây dựng theo thời vụ)

43

2. Các yếu tố thuộc về Công ty

45

a. Quy chế quản lý của Công ty đối với lực lợng bán hàng

45

b. Các nhân tố thuộc về Marketing- mix

47

3. Hoạt động bán hàng cá nhân của đối thủ cạnh tranh

52

III. Nhận xét và đánh giá chung về tình hình bán hàng cá nhân ở Công ty
VTKTXM

53

1. Những mặt mạnh

53

2. Những mặt còn tồn tại

54

Chơng III: Một số kiến nghị nhằm đẩy mạnh bán hàng cá nhân trong hoạt
động tiêu thụ ở Công ty VTKTXM

56

I. Phơng hớng và kế hoạch tiêu thụ của Công ty

56

1. Dự báo cung, cầu xi măng trên thị trờng

56

a. Dự báo cầu xi măng

56

b. Dự báo cung xi măng

57

2. Kế hoạch tiêu thụ của Công ty VTKTXM

57

II. Một số giải pháp đẩy mạnh bán hàng cá nhân trong hoạt động tiêu thụ ở
Công ty VTKTXM

58

1. Đờng lối chiến lợc chung cho hoạt động bán hàng cá nhân

58

2. Một số giải pháp cụ thể nhằm đẩy mạnh bán hàng cá nhân ở Công ty

59

a. Các giải pháp chủ yếu

59

Khoa Marketing

5

Luận văn tốt nghiệp
b. Các biện pháp hỗ trợ

62

III. Kiến nghị với Nhà nớc và Công ty

65

1. Kiến nghị với Nhà nớc

65

a. Hoàn thiện môi trờng kinh doanh

65

b. Kiện toàn cơ chế giá tạo điều kiện tăng khả năng cạnh tranh cho các
doanh nghiệp kinh doanh xi măng

66

2. Kiến nghị với Tổng công ty xi măng Việt Nam

66

a. Đẩy mạnh các biện pháp cân bằng cung cầu xi măng trên thị trờng

66

b. Điều hành có hiệu quả kế hoạch tiêu thụ đối với Công ty VTKTXM

66

3. Kiến nghị với Công ty

67

a. Tăng cờng các hoạt động marketing một cách có hệ thống

67

b. Thờng xuyên nghiên cứu thị trờng xi măng

67

c. Xác định rõ ngân sách cho marketing phù hợp

68

Kết luận

69

Tài liệu tham khảo

70

Khoa Marketing

6


Luận văn tốt nghiệp
Chơng I
Thực trạng hoạt động tiêu thụ ở công ty vật t - kỹ
thuật xi măng(VTKTXM)
I.Tổng quan về công ty vật t - kỹ thuật xi măng
1/ Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty
1.1

Lịch sử hình thành và phát triển.

Công ty vật t kỹ thuật xi măng có trụ sở tại Km6 đờng Giải Phóng- quận
Thanh Xuân- thành phố Hà Nội. Công ty là một doanh nghiệp Nhà nớc và là thành
viên của Tổng Công ty xi măng Việt Nam, kinh doanh chủ yếu là xi măng, có t
cách pháp nhân đầy đủ, hạch toán độc lập, đợc mở tài khoản tại ngân hàng và sử
dụng con dấu riêng theo quy định của Nhà nớc.
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV đã đánh dấu một bớc ngoặt quan trọng của
Việt Nam, Nhà nớc đã thực sự khuyến khích quá trình xây dựng và hoàn thiện cơ
chế thị trờng có sự quản lý của Nhà nớc theo định hớng XHCN. Để phục vụ tốt
hơn cho nhu cầu xi măng trên địa bàn Hà Nội và thực hiện cải cách về cơ cấu tổ
chức, phơng thức hoạt động lu thông xi măng để hoà nhập, thích nghi và phát triển
trong cơ chế kinh tế mới. Ngày 12/02/1993 Bộ xây dựng ra quyết định số 023A
thành lập Xí nghiệp Vật t- kỹ thuật xi măng trực thuộc Liên hiệp các xí nghiệp xi
măng(nay đổi tên là Tổng Công ty xi măng). Đây là một doanh nghiệp Nhà nớc
với ngành kinh doanh chủ yếu là xi măng trong đó có kết hợp với một số vật liệu
kỹ thuật xây dựng khác.

Ngày 30/09/1993 Bộ xây dựng ra Quyết định số 455/ BXD TCLĐ đổi tên
Xí nghiệp vật t kỹ thuật xi măng thành Công ty vật t kỹ thuật xi măng.
Trong quá trình mở rộng quyền tự chủ kinh doanh của Công ty và cải thiện
công tác tiêu thụ xi măng ở địa bàn Hà Nội, ngày 10/07/1995, chủ tịch Hội đồng
quản trị Tổng công ty xi măng Việt Nam thay mặt cho Hội đồng quản trị ra quyết
định số 833/ TCT-HĐQT và kể từ ngày 22/7/1995 theo quyết định này Công ty sẽ
tiếp nhận và quản lý các chức năng nhiệm vụ, tài sản, lực lợng cán bộ công nhân
viên của Chi nhánh xi măng Hoàng Thạch và Chi nhánh xi măng Bỉm Sơn tại Hà
Nội.
Kể từ ngày 01/8/1995 Công ty đợc bổ xung thêm nhiệm vụ mới đó là tổ chức lu thông tiêu thụ xi măng trên địa bàn Hà Nội theo phơng thức Tổng đại lý (đại lý
hoa hồng), thực hiện việc tiêu thụ xi măng cho Công ty xi măng Hoàng Thạch và
Công ty xi măng Bỉm Sơn.
Tổng công ty xi măng tạo điều kiện cho Công ty chủ động hơn trong việc khai
thác nguồn hàng kinh doanh và chủ động hơn trong kinh doanh, kể từ ngày

Khoa Marketing

7


Luận văn tốt nghiệp
01/06/1998 Công ty vật t kỹ thuật xi măng đã chuyển phơng thức kinh doanh từ
phơng thức Tổng đại lý sang phơng thức mua đứt bán đoạn. Địa bàn kinh của Công
ty cũng đợc mở rộng từ phía Nam sông Hồng thành phố Hà Nội đến Hà Tây, Hòa
Bình, Sơn La và Lai Châu.
Kể từ ngày 01/04/2000 Công ty VTKTXM tiếp nhận thêm các thị trờng mà
Tổng công ty giao là: Thái Nguyên, Cao Bằng, Bắc Cạn, Tuyên Quang, Phú Thọ,
Hà Giang, Yên Bái, Vĩnh Phúc, Lào Cai và thị trờng phía Bắc sông Hồng Hà Nội,
theo quyết định số 97/XMVN- HĐQT ngày 21/3/2000.
1.2

Chức năng và nhiệm của Công ty.

Hiện nay Công ty hoạt động theo chức năng và nhiệm vụ cụ thể sau:
- Tổ chức và thực hiện quá trình lu thông xi măng trên thị trờng
- Nghiên cứu và nắm vững nhu cầu thị trờng hàng hoá, dịch vụ.
- Tiếp tục quá trình sản xuất trong khâu lu thông, Công ty thực hiện công tác vận
chuyển hàng hoá, tiếp nhận, bảo quản, phân loại và ghép đồng bộ hàng hoá.
- Dự trữ hàng hoá đảm bảo cung cấp kịp thời, đầy đủ, đúng chất lợng.
- Thực hiện bình ổn giá và đáp ứng nhu cầu xi măng trên thị trờng đợc giao.
- Tổ chức và thực hiện lu thông kinh doanh và tiêu thụ xi măng ở thị trờng Hà
Nội theo phơng thức mua đứt trên cơ sở kí kết hợp đồng đại lý. Công ty
VTKTXM chịu trách nhiệm tổ chức mạng lới cửa hàng, quầy hàng đảm bảo lu
thông, tiêu thụ xi măng theo định hớng kế hoạch đợc giao và hợp đồng mua
bán với khách hàng, đợc tổ chức hệ thống đại lý bán lẻ xi măng trên cơ sở sự
lựa chọn các chủ thể đủ năng lực, đủ điều kiện kinh doanh xi măng và có quy
chế đại lý chặt chẽ.
- Tổ chức công tác tiếp thị tốt để nắm bắt nhu cầu tiêu thụ xi măng trong các
tháng, quý,và cả năm ở Hà Nội, lập kế hoạch khai thác nguồn hàng sát đúng
yêu cầu, ký hợp đồng với các công ty sản xuất xi măng cũng nh với khách
hàng và với các đại lý của Công ty nhằm thực hiện mục tiêu không để xảy ra
biến động về giá cả xi măng.
- Tổ chức và quản lý lực lợng phơng tiện vận tải, bốc xếp của đơn vị cũng nh tận
dụng sức lao động ngoài xã hội một cách hợp lý để đa xi măng từ ga cảng về
kho dự trữ, các cửa hàng bán lẻ và tới chân công trình.

Khoa Marketing

8

Luận văn tốt nghiệp
- Tổ chức hệ thống kho tàng, đảm bảo kế hoạch giao hàng của các công ty sản
xuất, thờng xuyên có đủ lợng xi măng dự trữ theo định mức đề phòng biến
động đột xuất, góp phần bình ổn thị trờng xi măng.
- Xây dựng phí đại lý (hoa hồng) hợp lý trên cơ sở thoả thuận với các đaị lý bán
của Công ty.
- Quan hệ chặt chẽ với các cơ quan bảo vệ pháp luật, quản lý thị trờng, các
cấp,các ngành có liên quan để phối hợp trong việc kiểm tra, kiểm soát và xử lý
các vi phạm, góp phần duy trì trật tự kỷ cơng trong lĩnh vực kinh doanh tiêu thụ
xi măng.
- Quản lý sử dụng hợp lý tài sản, vật t, tiền vốn, các phơng tiện đợc giao theo
đúng chế độ hạch toán kinh doanh, pháp lệnh kế toán, thống kê.
- Lập kế hoạch kinh doanh, tài chính hàng năm trình cấp trên duyệt và tổ chức
thực hiện.
- Đào tạo, bồi dỡng và nâng cao trình độ kỹ thuật, trình độ quản lý của cán bộ
công nhân viên, bảo đảm quyền lợi cho ngời lao động và hoàn thành nhiệm vụ
đợc giao.
2.Hệ thống tổ chức và quản lý của công ty.
Sơ đồ bộ máy tổ chức quản lý của Công ty VTKTXM

2.1 Chức năng và nhiệm vụ cụ thể

Khoa Marketing

9


Luận văn tốt nghiệp
a- Ban giám đốc: Gồm giám đốc, phó giám đốc phụ trách kinh doanh và phó giám

đốc phụ trách kho vận. Trong đó:
Giám đốc: Là đại diện pháp nhân của Công ty và chịu trách nhiệm về mọi mặt
trớc Tổng công ty về hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty. Giám đốc có
quyền điều hành cao nhất trong Công ty.
Phó giám đốc phụ trách kinh doanh: Phụ trách các lĩnh vực
- Nghiệp vụ kinh doanh kế hoạch
- Hợp đồng kinh tế, thanh lý hợp đồng, kiểm tra và quyết định vật t. Công tác nội
chính, thanh tra.
Phó giám đốc phụ trách kho vận: Phụ trách các lĩnh vực
- Kỹ thuật xe tải, công tác định mức trong khâu vận tải trong toàn Công ty.
- Chất lợng sản phẩm hàng hoá, kỹ thuật giao nhận, bốc xếp, lu kho.
- Vật t nội bộ, quy trình, quy phạm, các quy chế về an toàn trong sản xuất kinh
doanh của Công ty, công tác đào tạo, công tác khoa học kỹ thuật, cải tiến, sáng
kiến, công tác đầu t sửa chữa lớn.
b- Các phòng ban chuyên môn nghiệp vụ
Phòng kế toán tài chính:
- Kế toán trởng: Có nhiệm vụ giúp ban giám đốc thực hiện các pháp lệnh về kế
toán thống kê và điều lệ tổ chức kế toán của Nhà nớc trong hoạt động sản xuất
kinh doanh của Công ty.
- Chỉ đạo lập chứng từ ban đầu và lập sổ sách hạch toán tại Công ty theo đúng
quy định của Nhà nớc và của cấp trên.
- Quản lý vốn, tiền hàng sử dụng có hiệu quả.
- Chỉ đạo về công nợ và thu hồi công nợ, không hạn chế nợ khó đòi.
- Giám sát các chứng từ chi tiêu đảm bảo theo đúng tiến độ của Nhà nớc.
- Thực hiện tốt công tác tài chính của Công ty không bị ách tắc trong sản xuất
kinh doanh, đảm bảo sản xuất kinh doanh có hiệu quả.

Khoa Marketing

10

Luận văn tốt nghiệp
- Cùng tham gia với phòng Kinh tế kế hoạch xây dựng các dự thảo hoạt động
kinh tế, mua bán vận chuyển, giao nhận xi măng, xây dựng giá, phí lu thông.
- Thực hiện nghiêm chỉnh chế độ báo cáo của Nhà nớc, cấp trên, kịp thời trung
thực. Nắm bắt kịp thời các thông tin cần thiết có liên quan tới hệ thống kế toán
của Công ty.
Phòng tổ chức lao động tiền lơng
- Xây dựng đơn giá tiền lơng.
- Tổ chức lao động hợp lý và thực hiện các chế độ chính sách đối với cán bộ công
nhân viên trong toàn công ty.
Phòng điều độ và quản lý kho
Thực hiện chức năng điều độ, tiếp nhận và vận chuyển xi măng phục vụ công
tác bán lẻ, bảo đảm mức dự trữ và bán theo hợp đồng kinh tế, vận chuyển đến
tận chân công trình.
Phòng kinh tế kế hoạch
- Xây dựng kế hoạch, giao kế hoạch cho các phòng ban
- Xây dựng các định mức kinh tế kỹ thuật
- Quản lý công tác xây dựng và sửa chữa lớn.
Phòng quản lý thị trờng
Giúp giám đốc Công ty nắm bắt nhu cầu xi măng trên các địa bàn chủ yếu là
Hà Nội, theo dõi tình hình biến động thị trờng về giá cả, kiểm tra việc thực hiện
tiêu thụ xi măng.
Phòng kỹ thuật đầu t
Tiến hành các công việc về sửa chữa lớn cho công ty, đầu t xây dựng cơ bản.
Phòng tiêu thụ
- Tổ chức,quản lý mọi hoạt động của các cửa hàng, đại lý.
- Đẩy mạnh bán lẻ xi măng trên địa bàn Hà Nội theo quy định của Tổng công ty,
phục vụ theo nhu cầu của ngời tiêu dùng, đảm bảo bình ổn giá cả thị trờng.

Khoa Marketing

11


Luận văn tốt nghiệp
- Có chức năng tiêu thụ xi măng, mở rộng mạng lới bán lẻ, phục vụ thuận tiện
cho ngời tiêu dùng, đảm bảo bình ổn giá cả thị trờng.
Xí nghiệp vận tải
- Thực hiện vận chuyển xi măng từ các nhà máy, ga cảng về các kho, cửa hàng
và đến chân công trình, bảo dỡng ,sửa chữa phơng tiện đảm bảo phục vụ sản
xuất kinh doanh tiêu thụ xi măng của công ty.
- Thực hiện hoạt động tiêu thụ xi măng chủ yếu với các đơn hàng có khối lợng
lớn và vận chuyển thẳng.
Văn phòng Công ty
- Văn th, lu trữ hồ sơ, quản lý con dấu
- Công tác quản trị, mua sắm văn phòng phẩm, in ấn.
2.2 Điều kiện về cơ sở vật chất, nhân sự và khả năng vốn liếng.
a. Điều kiện về cơ sở vật chất
Tính đến ngày 31/12/2000 là:
-Diện tích kho chứa xi măng

: 5810m2

- Xe vận tải (từ 1,5 tấn đến 13,5 tấn) : 147 chiếc
- Tổng số cửa hàng và đại lý

: 195.

b. Điều kiện về nhân sự
Tính đến 31/12/2000 tổng số cán bộ công nhân viên là 944 ngời
Trong đó:
+ Cán bộ quản lý

: 87 ngời

+ Nhân viên gián tiếp

: 320 ngời

+ Nhân viên trực tiếp bán hàng

: 367 ngời

+ Lái xe vận tải và thợ sửa chữa

:170 ngời

Về mức thu nhập bình quân: Năm 2000 là 990000 đ/ ngời/ tháng, cao hơn
40000đ/ngời/ tháng so với năm 1999 (năm 1999 là 950000 đ/ngời/ tháng)

Khoa Marketing

12


Luận văn tốt nghiệp
c. Điều kiện về khả năng vốn liếng. Đợc mô tả qua bảng sau
Bảng 1: Bảng vốn của Công ty từ năm 1996 đến 2000

Đơn vị tính: tỷ đồng
Năm

1996

1997

1998

1999

2000

Loại vốn
Tổng vốn kinh doanh

27,96

32,15

36

37,81

40,12

Vốn cố định

21,1

24,59

27,3

27,81

29,04

+ Ngân sách cấp

3,636

5,52

5,6

5,7

5,8

+ Tự bổ xung

17,464

19,07

21,7

22,1

23,24

Vốn lu động

4,66

5,1

6

6,87

7,6

+ Ngân sách cấp

0,5

0

0

0

0

+ Tự bổ xung

4,16

5,1

6

6,87

7,6

Vốn ĐTXDCB

2,2

2,46

2,7

3,13

3,48

+ Ngân sách cấp

1,45

2,15

2,1

2,2

2,5

+Tự bổ xung

0,75

0,31

0,6

0,93

0,98

Nguồn : Phòng kế toán tài chính
3. Các vấn đề chủ yếu về cơ chế quản lý cuả Tổng công ty xi măng Việt Nam
đối với Công ty vật t kỹ thuật xi măng
3.1 Cơ chế về địa bàn kinh doanh.
Để nâng cao hiệu quả kinh doanh của Tổng công ty, từng bớc phân công hợp
lý giữa khâu sản xuất và khâu tiêu thụ, trên cơ sở phơng án cải tiến tổ chức lu
thông tiêu thụ xi măng, tiến tới chuyên môn hoá trên từng khâu kinh doanh trong
Tổng công ty, đảm bảo đáp ứng tốt cho thị trờng, không gây xáo trộn cho sản xuất
và lu thông tiêu thụ. Tổng công ty đã đề ra quy định về địa bàn kinh doanh cho các
công ty thành viên một cách hợp lý. Trong đó địa bàn kinh doanh của Công ty
VTKTXM bao gồm thành phố Hà Nội và 13 tỉnh( Hà Tây, Hoà Bình, Vĩnh Phúc,

Khoa Marketing

13

Luận văn tốt nghiệp
Thái Nguyên,Sơn La, Lai Châu, Yên Bái, Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Cạn, Tuyên
Quang, Lào Cai) trong đó tập trung chủ yếu vào thị trờng Hà Nội. Tổng công ty
chính vì vậy cũng đề ra quy chế nghiêm ngặt đối với hiện tợng xâm phạm địa bàn
kinh doanh. Công ty VTKTXM chỉ đợc phép hoạt động kinh doanh trên những địa
bàn đã đợc quy định và có trách nhiệm bình ổn giá cả thị trờng theo địa bàn của
mình.
3.2 Cơ chế quản lý về giá
Xi măng là mặt hàng đợc Nhà nớc kiểm soát chặt chẽ và đợc quản lý theo cơ
chế một giá bán buôn do Uỷ ban vật giá Nhà nớc thông qua Tổng công ty xi măng
Việt Nam có sự thống nhất ý kiến với Bộ xây dựng tức là đặt ra mức giá trần và giá
sàn đối với giá bán xi măng theo khu vực.
Nhìn chung giá bán xi măng theo khu vực đợc xác định:
Giá bán xi măng =
theo khu vực

Giá thành hợp + Chi phí lu

+Lợi

lý mỗi loại XM thông bình quân

nhuận

+ Thuế
VAT

Nh vậy, theo cơ chế quản lý giá xi măng hiện nay chủ yếu nhằm vào việc
khống chế, quản lý những cơn sốt xi măng có thể xảy ra. Công ty VTKTXM ngoài

việc phải nghiêm chỉnh tuân thủ cơ chế giá này mặt khác vẫn phải luôn linh hoạt
trong đặt giá (giao động giữa mức giá trần và giá sàn) nhằm phù hợp với tình hình
thị trờng và cạnh tranh ngày càng gay gắt. Chính vì vậy đối với Công ty và đặc thù
của sản phẩm xi măng truyền thống giá vẫn là công cụ để giành lợi thế cạnh tranh
hiệu quả.
3.3 Cơ chế quản lý lợng xi măng mua vào, bán ra
Trên cơ sở địa bàn phân công, căn cứ vào khả năng kinh doanh và nhu cầu tiêu
thụ trên từng địa bàn. Tổng công ty sẽ giao kế hoạch tiêu thụ cụ thể về mỗi loại xi
măng mua vào, bán ra cho hàng quý, hàng tháng. Đây cũng là một quy định mà
Công ty VTKTXM phải tuân thủ nghiêm ngặt và phải luôn cố gắng hoàn thành kế
hoạch mà Tổng công ty đặt ra. Do vậy Công ty VTKTXM buộc phải thờng xuyên
ký kết hợp đồng mua xi măng với các Công ty sản xuất xi măng thành viên của
Tổng công ty.
Thông qua hệ thống cơ cấu tổ chức, các điều kiện về cơ sở vật chất, nhân sự,
vốn liếng cũng nh cơ chế quản lý của Tổng Công ty phần nào thể hiện năng lực
kinh doanh của Công ty VTKTXM luôn đợc duy trì và có nguồn vốn tơng đối ổn
định qua các năm mặc dù lợng vốn này là rất nhỏ, Công ty kinh doanh chủ yếu dựa
vào vốn vay của ngân hàng, ngoài ra vì là một thành viên của Tổng công ty nên nó
chịu quá nhiều những điều kiện, quy chế, gây ra những khó khăn không nhỏ trong

Khoa Marketing

14


Luận văn tốt nghiệp
việc phát huy khả năng chủ động trong kinh doanh. Mặc dù vậy những quy chế
này cũng là chỗ dựa vững chắc cho Công ty trong mọi tình huống xấu có thể xảy
ra, với sự bảo hộ của Tổng công ty khả năng tồn tại của Công ty là điều chắc chắn.
II.Thực trạng hoạt động tiêu thụ ở Công ty VTKTXM

1- Thực trạng hệ thống tiêu thụ xi măng hiện nay của Tổng công ty xi măng
Việt Nam
Hệ thống kinh doanh tiêu thụ xi măng hiện nay về cơ bản đợc hình thành theo
cơ chế bán buôn thống nhất theo khu vực. Thực tế đã đạt đợc những thành tích và
tồn tại những hạn chế sau:
Thành tích: ổn định thị trờng trên cơ sở chủ động mức tồn kho dự trữ, góp
phần điều hoà cung cầu xi măng trong giai đoạn cung thấp hơn cầu, đạt đợc kết
quả tiêu thụ tăng qua các năm, đảm bảo ổn định và tăng trởng đồng thời hạn
chế các tiêu cực phát sinh tại các công ty sản xuất và kinh doanh xi măng, là hệ
thống tiêu thụ giữ vai trò chủ đạo trong ngành.
Hạn chế:
- Hoạt động kinh doanh ở các Chi nhánh và các Công ty kinh doanh xi măng vẫn
còn mang tính bao cấp, thụ động cha phát huy đầy đủ tính chủ động sáng tạo để
tiết kiệm chi phí lu thông, giảm giá hàng bán ra là yếu tố quyết định sự tồn tại
vững chắc của sản phẩm trên thơng trờng. Do đó mức lợi nhuận thu đợc của
Tổng công ty và các Công ty thành viên là cha cao.
- Tại một số thị trờng miền Bắc có sự cạnh tranh lớn về giá giữa các Chi nhánh
với nhau hoặc giữa các Chi nhánh với Công ty VTKTXM do phát sinh tiêu cực
trong khâu quản lý vận tải xi măng ảnh hởng đến cớc phí vận chuyển .
- Công ty xi măng Hải Phòng với kỹ thuật sản xuất lạc hậu, chất lợng sản phẩm
tuy vẫn đợc đảm bảo song cha phù hợp với thị hiếu của khách hàng trong tình
hình mới trong khi lại phải một mình đơng đầu với Công ty xi măng liên doanh
Chinfon tại thị trờng Hải Phòng, hoàn toàn theo cơ chế thị trờng ngày càng lớn
mạnh làm cho thị trờng tiêu thụ của xi măng Hải Phòng ngày càng bị thu hẹp.
Không những thế Công ty xi măng Hoàng Thạch, Bỉm Sơn, Bút Sơn cũng đang
phải chịu áp lực cạnh tranh mạnh mẽ của xi măng liên doanh gồm cả Chinfon
và Nghi Sơn.
- Do có sự cạnh tranh ngày càng gay gắt nên công tác bán hàng ngày càng khó
khăn và phức tạp thì việc điều hành cả sản xuất và tiêu thụ của Giám đốc các
Công ty xi măng trực thuộc Tổng công ty là khó có hiệu quả vì quá tải về khối

Khoa Marketing

15


Luận văn tốt nghiệp
lợng công việc điêù hành, khả năng nắm bắt tình hình diễn biến thị trờng do
vậy mà không bao quát và nhanh nhạy. Từ đó cho thấy việc điều hành tiêu thụ
nên tách ra khỏi sản xuất và cần tập trung những nỗ lực lớn nhằm mục đích
cuối cùng là bán hàng đạt kết quả cao.
2. Thực trạng hoạt động tiêu thụ ở Công ty VTKTXM.
2.1 Lĩnh vực kinh doanh.
Công ty VTKTXM là Công ty thơng mại kinh doanh chủ yếu các loại sản phẩm
xi măng của bốn Công ty trực thuộc Tổng công ty xi măng Việt Nam (Hoàng
Thạch, Bỉm Sơn, Bút Sơn, Hải Phòng). Đối với xi măng có thể coi là mặt hàng đòi
hỏi yêu cầu kỹ thuật cao trong sản xuất, dự trữ, bảo quản, vận chuyển và sử dụng
do có khả năng hút ẩm cao, dễ bị rón cục và đông cứng dới tác động của khí hậu
thời tiết. Tuổi thọ của xi măng cũng không quá 6 tháng nên việc đảm bảo lu thông
liên tục tránh tồn đọng là rất cần thiết cho chất lợng xi măng khi sử dụng. Đây là
những đặc điểm quan trọng về mặt kỹ thuật đối với lĩnh vực kinh doanh này bắt
buộc Công ty phải xét tới trong quá trình kinh doanh. Ngoài ra, xi măng có đặc
tính tiêu dùng theo mùa vụ và đợc sử dụng nhiều nhất vào mùa khô. Xi măng là
sản phẩm có giá trị sử dụng lâu bền qua thời gian, hiệu quả sử dụng phụ thuộc lớn
vào chất lợng sản phẩm, kỹ thuật sử dụng và sự kết hợp hợp lý với các vật liệu bổ
xung nh sắt,thép,cát... mặt khác cũng chịu ảnh hởng rất lớn của điều kiện môi trờng tự nhiên.
Bên cạnh việc kinh doanh xi măng là chủ yếu, Công ty VTKTXM còn thực hiện
cung ứng phụ gia cho các Công ty sản xuất xi măng thuộc Tổng công ty.
2.2 Đặc điểm của môi trờng kinh doanh
a. Đặc điểm của môi trờng vĩ mô

* Môi trờng tự nhiên
Việt Nam là nớc có khí hậu nhiệt đới gió mùa, thờng đợc phân ra hai mùa
chính là mùa ma và mùa khô. Xi măng có độ hút ẩm cao trong khi đó nớc ta lại có
độ ẩm trong không khí cao do vậy mà việc bảo quản xi măng tơng đối khó khăn.
Hoạt động tiêu thụ xi măng thực sự bị hạn chế vào mùa ma khi mà nhu cầu xây
dựng giảm xuống. Tuy nhiên xét về mặt địa lý trong môi trờng tự nhiên Công ty
VTKTXM có lợi thế về mạng lới tiêu thụ rộng khắp và đợc hình thành khá lâu tạo
điều kiện cho Công ty tiếp cận nhanh hơn với khách hàng mục tiêu và đây là đầu
mối tiêu thụ xi măng với khối lợng lớn. Thị trờng này có thể vận tải xi măng bằng
cả đờng bộ, đờng sông và đờng thuỷ.

Khoa Marketing

16


Luận văn tốt nghiệp
Mặt khác, khi xét đến vị trí địa lý của các Công ty cung cấp xi măng Công ty xi
măng Bút Sơn nằm ở tỉnh Hà Nam nên việc vận chuyển đến các mạng lới tiêu thụ
xi măng của Công ty VTKTXM là có lợi thế hơn hẳn 3 Công ty còn lại. Đây cũng
là một lợi thế cạnh tranh của Công ty trong việc khai thác nguồn hàng ổn định, có
sức cạnh tranh cao. Tuy vậy, vị trí địa lý của các địa bàn kinh doanh đợc phân
công có nhiều tỉnh vùng sâu, vùng xa (Sơn La, Lai Châu, Cao Bằng, Bắc Cạn,
Tuyên Quang, Lào Cai...) gây cho Công ty rất nhiều khó khăn trong hoạt động tiêu
thụ ở những địa bàn này. Phơng tiện giao thông không thuận lợi, các điều kiện
khác về khí hậu, thời tiết cũng nh những điều kiện về cơ sở hạ tầng còn rất hạn
chế, vận chuyển bằng đờng bộ là chủ yếu song chất lợng đờng xá lại cha đợc đảm
bảo. Do vâỵ mà ảnh hởng trực tiếp tới chất lợng cũng nh giá bán xi măng tại các
địa bàn này.
Tất cả những điều kiện của môi trờng tự nhiên đòi hỏi Công ty phải có thích ứng

phù hợp, tận dụng tối đa những thuận lợi và hạn chế thấp nhất những bất lợi do
môi trờng tự nhiên mang lại.
* Môi trờng kinh tế
Năm 2000 là năm nền kinh tế đất nớc tiếp tục trên đà tăng trởng, GDP tăng
khoảng 6,7 %, tổng số vốn đầu t phát triển kinh tế xã hội tăng gần 20% so với năm
1999. Các chính sách về đầu t, các thủ tục xây dựng, nhà ở và thu nhập của nhân
dân dần dần đợc cải thiện... góp phần đẩy mạnh nhu cầu tiêu thụ xi măng. Ngoài
ra, sự tác động của kinh tế thế giới và kinh tế trong khu vực có ảnh hởng lớn tới
nền kinh tế đất nớc, cụ thể đó là hoạt động đầu t nớc ngoài vào Việt Nam ngày
càng tăng, xu hớng hội nhập hoá kinh tế ngày càng đợc đẩy mạnh. Do vậy quá
trình xây dựng cơ sở hạ tầng đợc đặt lên hàng đầu trong các hoạt động phát triển
kinh tế đất nớc. Tuy nhiên thực tế ngân sách cấp cho đầu t xây dựng cơ bản vẫn
còn hạn chế do đặc điểm của một nớc có nền kinh tế đang phát triển, các công
trình lớn đều phải kéo dài chậm hơn nhiều so với kế hoạch đề ra. Tình trạng cung
vợt cầu trong thị trờng xi măng vẫn cha đợc tháo gỡ, cạnh tranh gay gắt giữa các
công ty là điều không thể tránh khỏi.
Công ty có lợi thế là có đợc địa bàn kinh doanh chính là Hà Nội, nơi mà nền
kinh tế tăng trởng cao, quá trình đô thị hoá đã tạo nên nhu cầu xi măng là rất lớn,
các công trình xây dựng ngày càng nhiều. Đòi hỏi Công ty phải khai thác thật tốt
thị trờng này. Dự kiến đến năm 2001 môi trờng kinh tế vẫn sẽ có những ảnh hởng
tích cực hơn đến hoạt động tiêu thụ xi măng của Công ty.
*Môi trờng luật pháp chính trị
Hiện nay xi măng là một trong những mặt hàng đợc Nhà nớc quản lý trong
quá trình sản xuất, nhập khẩu, phân phối và quy định giá thông qua các bộ chủ

Khoa Marketing

17

Luận văn tốt nghiệp
quản nh: Bộ Xây Dựng, Bộ Thơng Mại, Tổng công ty xi măng Việt Nam và Uỷ
ban vật giá Nhà nớc. Từ trớc tới nay Nhà nớc luôn tạo điều kiện cho các nhà máy
xi măng thành lập và hoạt động, bên cạnh đó Nhà nớc còn giao cho Bộ Xây Dựng
và Bộ Thơng Mại xét duyệt những đơn vị có khả năng làm công tác xuất nhập
khẩu xi măng nhằm cân đối cung cầu trong nớc, dần hạn chế những đơn vị nhập
khẩu để phù hợp với tình hình thị trờng và tăng cờng xuất khẩu để giảm mức độ
cạnh tranh. Ngoài mục tiêu bình ổn thị trờng, Nhà nớc quản lý rất chặt chẽ về giá
cụ thể theo thông t liên bộ Bộ Xây Dựng Ban vật giá chính phủ ngày
20/12/1996,giá bán lẻ chuẩn xi măng PC30 tại các thị trờng chính nh Hà Nội, TP
Hồ Chí Minh đều do Ban vật giá chính phủ quy định dựa trên cơ sở phơng án giá
do Tổng công ty xi măng đề nghị, có ý kiến thống nhất của Bộ Xây Dựng. Điều
này chính là yếu tố mang tính chất bắt buộc mà công ty VTKTXM phải xét đến
khi đặt ra mức giá bán của mình.
Ngoài ra, với chức năng là Công ty thơng mại chuyên kinh doanh xi măng nên
trong hoạt động tiêu thụ chi phí vận chuyển luôn đợc gắn liền và ảnh hởng trực tiếp
đến doanh số và lợi nhuận. Do vậy trong quá trình vận chuyển Công ty phải xét
đến các điều luật về giao thông vận tải(Nghị định 36CP) và nghiêm chỉnh chấp
hành đồng thời vận dụng linh hoạt nhằm giảm tới mức tối thiểu chi phí trong lu
thông. Một số điều luật cần chú ý nh các điều luật về trọng tải xe, lợng hàng vận
chuyển,thời gian xe tải đợc lu thông trên các trục đờng nhất định tại địa bàn thành
phố Hà Nội. Thực sự những điều luật này đã và đang hạn chế lợng xi măng nhập
về và ảnh hởng đến lợng xi măng tiêu thụ của Công ty đặc biệt là tại Hà Nội.
Các đờng lối chính sách của Nhà nớc nhằm phát triển kinh tế xã hội và khả
năng điều hành thực thi các kế hoạch, pháp luật của Chính phủ sẽ là những cơ hội
hay những nguy cơ đối với Công ty. Chẳng hạn các kế hoạch bê tông hoá trong
việc xây dựng đờng xá ở nông thôn, trờng, trạm, kênh, mơng thuộc các chơng trình
công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp và phát triển nông thôn,hay các công
trình xây dựng cơ sở hạ tầng cấp quốc gia đều có thể tạo ra nhu cầu về xi măng và
là các biện pháp kích cầu của Nhà nớc đòi hỏi sự nắm bắt nhanh nhạy và sự thoả

mãn các nhu cầu này của Công ty đạt đến mức độ nào để có đợc các đơn đặt hàng
cho sản phẩm kinh doanh của mình.
Các chính sách thuế của Nhà nớc là nghĩa vụ và trách nhiệm mà Công ty
VTKTXM cũng phải nghiêm chỉnh chấp hành. Thực tế nghĩa vụ nộp thuế là một
yếu tố quan trọng mà bất kỳ một doanh nghiệp nào cũng phải có trách nhiệm nộp
đầy đủ cho Nhà nớc để xây dựng và phát triền kinh tế đất nớc.
b. Đặc điểm của môi trờng vi mô
Ngời cung ứng

Khoa Marketing

18


Luận văn tốt nghiệp
Bốn nhà cung ứng là những công ty sản xuất xi măng thuộc Tổng công ty xi
măng Việt Nam đó là: Công ty xi măng Hoàng Thạch, Công ty xi măng Bỉm Sơn,
Công ty xi măng Bút Sơn và công ty xi măng Hải Phòng. Đây là những Công ty
sản xuất xi măng với công nghệ lò quay hiện đại bảo đảm cho ra những sản phẩm
xi măng có chất lợng cao,đồng bộ và ổn định. Nhăn hiệu xi măng của những Công
ty này đều đợc khách hàng tín nhiệm,trung thành. Chính vì vậy mà khi kinh doanh
những sản phẩm này Công ty VTKTXM đã có đợc những lợi thế sãn có,tạo ra sức
cạnh tranh cao trên thơng trờng.
* Công ty xi măng Hoàng Thạch đợc đặt ở tỉnh Hải Dơng với công suất thiết kế
là 2,3 triệu tấn /năm theo quy trình sản xuất của Đan Mạch. Sản phẩm của Công ty
mang nhãn hiệu s tử đã trở thành một nhãn hiệu quen thuộc đợc khách hàng a
chuộng nhất. Công ty VTKTXM kinh doanh xi măng Hoàng Thạch cả xi măng
bao và xi măng rời. Khoảng cách vận chuyển trung bình từ Công ty về Hà Nội là
120 km với các phơng thức vận chuyển đa dạng gồm cả đờng bộ, đờng thuỷ và đờng sắt. Khách hàng ở khu vực Hà Nội đặc biệt a chuộng loại xi măng này.
* Công ty xi măng Bỉm Sơn: Đặt tại thị xã Bỉm Sơn- Thanh Hoá với công suất là

1,2 triệu tấn/ năm, sản xuất theo quy trình công nghệ của Liên Xô. Công ty chủ
yếu cung ứng cho Công ty VTKTXM xi măng kho và xi măng rời. Nhãn hiệu con
voi của xi măng Bỉm Sơn cũng rất đợc khách hàng a chuộng chỉ đứng sau Hoàng
Thạch. Phơng thức vận chuyển cũng gồm 3 loại: đờng bộ, đờng sắt, đờng thuỷ.
* Công ty xi măng Bút Sơn: Đặt tại huyện Kim Bảng- tỉnh Hà Nam với công suất
thiết kế là 1,4 triệu tấn theo công nghệ tiên tiến của Pháp. Xi măng Bút Sơn với
nhãn hiệu quả địa cầu tuy mới gia nhập thị trờng đợc gần 4 năm nhng đã và đang
từng bớc chiếm đợc niềm tin và sự yêu mến của khách hàng. Với lợi thế về giá cả
và chất lợng xi măng Bút Sơn xác định đợc chỗ đứng cho mình trên thị trờng.
* Công ty xi măng Hải Phòng: Đặt tại Hải Phòng có nhãn hiệu con rồng xanh với
công suất 350.000 tấn / năm. Sản phẩm xi măng của Công ty là xi măng đen và xi
măng trắng đóng bao. Loại xi măng này đợc tiêu thụ ở thị trờng Hà Nội không
đáng kể mà chủ yếu ở các tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc(cũng thuộc địa bàn kinh doanh
của Công ty)
Đối thủ cạnh tranh
Thị trờng xi măng năm 2000 cung vẫn lớn hơn cầu. Tuy nhiên, trong quý IV
năm 2000 nhu cầu xi măng tăng lên làm cho cán cân cung cầu trên thị trờng phần
nào đợc cải thiện. Trên thị trờng xi măng hiện nay có ba sản phẩm của 3 thành
phần tham gia và3 thành phần này đang là đối thủ cạnh tranh của nhau:
- Xi măng lò quay của Tổng công ty xi măng Việt Nam

Khoa Marketing

19


Luận văn tốt nghiệp
- Xi măng lò quay của các liên doanh
- Xi măng lò đứng của các ngành và địa phơng.
Tình trạng cạnh tranh trên thị trờng xi măng hiện nay vẫn đang diễn ra gay gắt.

Thể hiện qua tỷ lệ thị phần thị trờng đợc ớc tính:
Bảng 2: Tỷ phần thị trờng của các loại xi măng trên thị trờng
Loại xi măng

Tỷ phần thị trờng

Mức

Năm 1999

Năm 2000

XM lò quay cuả Tổng công ty xi măng
Việt Nam

49,7%

47%

- 2,7%

Xi măng lò quay của các liên doanh

23,6%

27%

+ 3,4%

Xi măng lò đứng

26,7%

26%

- 0,7%

tăng(giảm)

Nguồn: Phòng quản lý thị trờng
Qua những con số ớc tính trên chứng tỏ thị phần của Tổng công ty xi măng
Việt Nam đang có chiều hớng giảm trong khi xi măng liên doanh đang ngày càng
giành đợc nhiều thị trờng hơn. Thực trạng cạnh tranh này xảy ra chủ yếu tập trung
vào giá cả và các hình thức khuyến mại sản phẩm, ngoài ra còn do hiện tợng gian
lận thơng mại, trốn thuế... Cuối cùng dẫn đến tính chất cạnh tranh trên thơng trờng
là không bình đẳng.
Nh vậy, là một thành viên của Tổng công ty xi măng Việt Nam, Công ty
VTKTXM cũng không tránh khỏi áp lực cạnh tranh từ phía xi măng liên doanh và
xi măng địa phơng trong đó xi măng lò quay của các liên doanh đợc xác định là
đối thủ cạnh tranh trực tiếp và là đối thủ cạnh tranh mạnh nhất mà Công ty đang
phải đơng đầu.
Hiện nay, trên thị trờng có rất nhiều loại xi măng lò đứng(xi măng địa phơng)
nh xi măng Sài Sơn, Sông Đà, X77, X78.... Khi so sánh đánh giá với các công ty
sản xuất xi măng lò đứng này, Công ty VTKTXM có u điểm nổi bật hơn về chất lợng sản phẩm xi măng bởi vì thực tế chất lợng xi măng lò đứng có thể khẳng định
là không cao và không ổn định. Khách hàng mua xi măng lò đứng không thể sử
dụng cho các công trình lớn, đỏi hỏi yêu cầu kỹ thuật cao. Tuy nhiên giá bán của
xi măng lò đứng thấp và thờng giao động từ 630.000đ/tấn670.000đ/tấn, thấp hơn

Khoa Marketing

20


Luận văn tốt nghiệp
rất nhiều so với giá xi măng lò quay mà Công ty đang kinh doanh. Do vậy, khách
hàng vẫn có thể chấp nhận loại xi măng này với các công trình nhỏ, lẻ, có kết cấu
đơn giản. Điều này, xuất phát từ đặc điểm về khả năng kinh tế và tâm lý ngời dân
Việt Nam mà nhìn chung xi măng lò đứng vẫn có khả năng gia tăng đợc sản lợng
tiêu thụ. Ngoài ra, Công ty VTKTXM trong hoạt động tiêu thụ của mình hoàn toàn
phải độc lập, tự chủ để tìm đầu ra cho sản phẩm của mình thì xi măng địa phơng
lại đợc hởng các chính sách u đãi, bảo hộ tiêu thụ của địa phơng bằng việc đợc
phép cung cấp xi măng cho các công trình xây dựng của địa phơng nh kênh mơng
hoá nội đồng, đờng dân sinh...Mặc dù năm 2000 tỷ phần thị trờng của xi măng địa
phơng có giảm nhng không đáng kể, mức sản lợng xi măng địa phơng đợc tiêu thụ
trên thị trờng vẫn gây ra những khó khăn không nhỏ cho Công ty VTKTXM.
Đối với đối thủ cạnh tranh trực tiếp là xi măng liên doanh(Chifon, Nghi Sơn)
đợc sản xuất theo công nghệ hiện đại của nớc ngoài nên chất lợng xi măng là khá
tốt và ổn định, hoàn toàn tơng đơng với các loại xi măng mà Công ty đang kinh
doanh. Do vậy, lợi thế về chất lợng sản phẩm không còn là điểm mạnh số một của
Công ty so với xi măng liên doanh. Tuy nhiên, Công ty hoàn toàn có thể tiếp tục
phát huy khả năng cạnh tranh của mình nhờ vào một mạng lới tiêu thụ rộng khắp
đã đợc hình thành khá lâu, và các mối quan hệ đã đợc Công ty thiết lập từ trớc với
một số lợng lớn các khách hàng trung thành. Nhng một điểm yếu lớn hay có thể
coi là yếu tố hạn chế rất nhiều tới hiệu quả kinh doanh của Công ty đó là giá bán
thờng cao trong khi xi măng liên doanh có mức giá phù hợp với tình hình thị trờng
trong từng thời kỳ và luôn hấp dẫn khách hàng cụ thể giá xi măng liên doanh thờng giao động từ 700.000đ/tấn 720.000đ/tấn, thấp hơn mức giá hiện thời của
Công ty từ 20.000đ 30.000đ/tấn. Ngoài ra, trong khi Công ty VTKTXM cha đầu
t nhiều cho các hoạt động marketing thì các công ty liên doanh đều rất chú ý và
đầu t tơng đối lớn cho các hoạt động quảng cáo, khuyến mại và đa ra cách thức tổ
chức tiêu thụ xi măng hiệu quả đợc tập trung thông qua các chủ t nhân lớn nên có

thể len lỏi vào các công trình với các phơng pháp mua bán thuận lợi cho khách
hàng. Sở dĩ xi măng liên doanh đợc xác định là đối thủ cạnh tranh mạnh nhất và là
đối thủ cạnh tranh trực tiếp của Công ty vì xi măng liên doanh đang tấn công rất
mạnh mẽ vào tất cả các khu vực thị trờng của Công ty gây ra mối đe doạ lớn nhất
đối với Công ty.
Bên cạnh hai đối thủ cạnh tranh trong ngành nh trên, Công ty VTKTXM còn
phải chịu một áp lực cạnh tranh nội bộ diễn ra ngày càng gay gắt chủ yếu là sự
cạnh tranh về giá giữa các công ty trực thuộc Tổng công ty với nhau nhất là giữa
các Chi nhánh của các Công ty sản xuất xi măng với Công ty VTKTXM.Trong áp
lực cạnh tranh này Công ty lại ở trong bất lợi về giá bán, hiện nay một thực tế đang
xảy ra đó là hiện tợng một số đại lý của các công ty sản xuất xi măng là những đơn
vị, cá nhân trực tiếp mua xi măng tại các nhà máy hay các Chi nhánh đa về thị trờng Hà Nội tiêu thụ với mức giá bán thấp hơn giá bán của Công ty từ 10.000đ

Khoa Marketing

21


Luận văn tốt nghiệp
20.000đ/tấn, do họ có lợi thế hơn vì áp dụng đợc phơng thức vận chuyển hai
chiều kết hợp làm giảm đáng kể chi phí vận chuyển, các đối thủ cạnh tranh cá thể
này định giá chủ yếu dựa vào tỷ suất lợi nhuận nhỏ trên khối lợng tiêu thụ lớn và
quay vòng vốn nhanh. Đây là đối thủ cạnh tranh rất khó có thể kiểm soát đợc.
Khách hàng
Khách hàng tiêu thụ xi măng của Công ty rất phong phú và đa dạng, họ có thể
mua từ vài tấn đến hàng trăm tấn. Do vậy, khách hàng có thể đợc phân loại nh sau:
- Phân loại khách hàng theo mục đích mua
+ Khách hàng sử dụng xi măng nh nguyên vật liệu đầu vào( sản xuất bê tông sống,
vữa khô xây dựng, đá cao cấp...): Đây là những khách hàng mua xi măng nhằm
kết hợp với các nguyên vật liệu khác sản xuất tạo nên sản phẩm mới rồi bán trên

thị trờng. Các khách hàng này của Công ty thờng là khách mua thờng xuyên, có kế
hoạch mua và khối lợng mua lớn. Mức giá mà Công ty áp dụng cho họ do vậy có
nhiều u đãi hơn. Họ thờng tiến hành đặt hàng trực tiếp với Công ty thông qua việc
sử dụng hình thức mua theo hợp đồng kinh tế là chủ yếu.
+ Khách hàng là các đơn vị, tổ chức, nhà thầu xây dựng: Những khách hàng này
thờng mua xi măng với khối lợng từ trung bình đến tơng đối lớn, tuỳ thuộc vào các
công trình xây dựng của họ. Các hoạt động mua hàng có thể thay đổi theo tiến độ
thi công và đợc tiến hành mua cả dới hình thức hợp đồng kinh tế và mua qua
mạng lới cửa hàng. Giá bán của Công ty cho loại khách hàng này cũng có những u
đãi nhất định tuỳ theo khối lợng hàng mà họ mua và đây là những khách hàng có
đặc điểm nổi bật là thờng phải đợc áp dụng hình thức thanh toán chậm.
+ Khách hàng mua xi măng nhằm mục đích mua để bán lại:Thực chất là những
trung gian mua sản phẩm từ Công ty rồi bán lại chính những sản phẩm này cho
khách hàng là ngời sử dụng xi măng nh nguyên vật liệu đầu vào, nhà thầu xây
dựng hay ngời sử dụng cuối cùng. Hiện nay, loại khách hàng mua xi măng của
Công ty để bán lại không nhiều xuất phát từ mức lợi nhuận thu đợc không cao, họ
thờng trực tiếp mua tại các nhà máy sản xuất và các Chi nhánh của nhà sản xuất.
Khách hàng này có đặc điểm là khối lợng hàng mua phụ thuộc khối lợng hàng bán
thực tế của họ, bình thờng họ mua hàng khá thờng xuyên và họ có thể mua theo
hợp đồng kinh tế hay mua qua mạng lới cửa hàng, tuy nhiên khối lợng hàng mua
thờng ở mức không lớn lắm nên chủ yếu họ mua qua mạng lới cửa hàng.
+ Khách hàng mua để sử dụng cho nhu cầu cá nhân: Đây là ngời tiêu dùng cuối
cùng mua xi măng của Công ty để phục vụ cho nhu cầu xây dựng nhà cửa, sửa
chữa các công trình của gia đình. Những khách hàng này có đặc điểm là có nhu

Khoa Marketing

22

Luận văn tốt nghiệp
cầu nhỏ, lẻ, phân tán có khối lợng mua thờng nhỏ (thờng từ vài tạ đến vài tấn) do
vậy mà mua qua mạng lới cửa hàng và dới hình thức bán lẻ.
Nh vậy, theo cách phân loại này khách hàng của Công ty gồm cả bốn loại trên
song để nâng cao hiệu quả kinh doanh mang lại khối lợng bán lớn với mức lợi
nhuận cao và ổn định Công ty VTKTXM xác định rõ khách hàng mục tiêu của
mình và tập trung chủ yếu vào hai loại khách hàng: Ngời mua xi măng sử dụng nh
nguyên vật liệu đầu vào và các tổ chức đơn vị, nhà thầu xây dựng.
- Phân theo hợp đồng mua, bán
+ Khách hàng mua theo hợp đồng: Là khách hàng mua xi măng với khối lợng lớn
có kế hoạch mua dài hạn, đã đợc thiết lập trớc. Khách hàng mua theo hợp đồng
kinh tế có đặc điểm là mua hàng trực tiếp tại Công ty không thông qua mạng lới
cửa hàng. Theo cách thức này giữa Công ty và khách hàng sẽ tiến hành ký kết một
hợp đồng mua bán trong đó có ghi rõ các điều khoản cụ thể về sản lợng, giá cả và
các điều kiện khác có liên quan đến hoạt động giao nhận hàng. Hình thức này
mang lại kết quả cao cho Công ty tuy nhiên hiện nay số lợng khách mua theo hợp
đồng mà Công ty có đợc là không đáng kể.
+ Khách hàng mua không theo hợp đồng: Là khách hàng không có kế hoạch mua
dài hạn tuy nhiên vẫn có những dự kiến mua hàng, thờng mua với khối lợng từ
nhỏ, đến trung bình nhng vẫn có nhiều trờng hợp mua với khối lợng tơng đối lớn.
Khách hàng bao gồm các tổ chức, cá nhân thầu xây dựng; khách hàng mua nhằm
mục đích bán lại; khách hàng mua để sử dụng cho nhu cầu cá nhân. Hiện nay, số
lợng khách hàng mua không theo hợp đồng là chủ yếu và hình thức bán hàng này
đang chiếm tỷ trọng lớn nhất, mang lại hiệu quả kinh doanh cho Công ty.
Nhìn chung, đây là những yếu tố quan trọng nhất của môi trờng vĩ mô và vi mô
có ảnh hởng cả tích cực và tiêu cực đến hoạt động tiêu thụ của Công ty. Đòi hỏi sự
nỗ lực rất lớn về mọi mặt nhất là Marketing nhằm tạo ra những chuyển biến tăng
trởng đáng kể trong quá trình kinh doanh của Công ty.

Khoa Marketing

23


Luận văn tốt nghiệp
2.3 Một số kết quả chủ yếu đạt đợc trong hoạt động tiêu thụ.
a- Kết quả kinh doanh trong những năm gần đây
Bảng3: Kết quả kinh doanh của Công ty VTKTXM từ 1995 đến
2000
Năm

1995

1996

1997

1998

1999

2000

978.474

714.391

525.634

572.299

694.308

1007000

Tổng doanh số(tỷ đồng) 837,5

599,96

431,02

461,81

489,97

707,94

Tổng lợi nhuận(tỷ đồng) 12,6

7,2

5,1

5,4

5,6

6,9

Chỉ tiêu

Sản lợng tiêu thụ(tấn)

Nguồn : Phòng quản lý thị trờng
Năm 1995: Đây là năm đầu tiên Công ty VTKTXM giữ vai trò nh Tổng đại lý
thực hiện việc tiêu thụ xi măng cho Công ty xi măng Hoàng Thạch và Công ty xi
măng Bỉm Sơn với sự ổn định và khá đầy đủ các hệ thống cửa hàng, kho tàng, phơng tiện vận chuyển, có khả năng cạnh tranh với bên ngoài. Công ty đã thật sự
chiếm lĩnh đợc thị trờng với thị phần từ 85% đến 90%. Năm 1995 do nhu cầu xây
dựng tăng đột ngột cùng với sự dự đoán và điều tiết cung ứng xi măng kém hiệu
quả của Bộ Xây Dựng cũng nh Tổng công ty xi măng làm cho cung không đáp ứng
đủ cầu trong ngắn hạn. Năm 1995 Công ty đã bán đợc 978.474 tấn xi măng đạt
doanh thu 837,5 tỷ và tổng lợi nhuận thu đợc là 12,6 tỷ đồng.
Năm 1996:`Tình hình thị trờng biến động mạnh do nguồn xi măng trên thị
trờng bắt đầu dồi dào các nhà máy sản xuất xi măng đều lấy thị trờng Hà Nội làm
mục tiêu vơn tới để tiêu thụ sản phẩm với khối lợng lớn dẫn đến tình trạng cạnh
tranh ngày càng gay gắt. Năm 1996 sau gần hai năm giữ vai trò làm tổng đại lý, trớc tình hình thị trờng nh vậy là không hiệu quả. Kết quả kinh doanh của Công ty
suy giảm mạnh. Cụ thể:
+ Sản lợng tiêu thụ đạt 714.391 tấn, giảm 264.083 tấn, bằng 73,01% năm 1995
+ Tổng doanh số đạt 599,96 tỷ đồng, giảm 273,57 tỷ, bằng 71,63% năm 1995
+ Tổng lợi nhuận đạt 7,2 tỷ đồng, giảm 5,5 tỷ, bằng 57,14% năm 1995

Khoa Marketing

24


Luận văn tốt nghiệp
Năm 1997: Thị trờng xi măng ở tình trạnh cung vợt cầu và do ảnh hởng của
cuộc khủng hoảng tài chính trong khu vực đã dẫn đến cầu xi măng giảm mạnh.
Trong khi đó Công ty phải đối mặt với những yếu tố hạn chế bên trong cha giải
quyết đợc nh cơ cấu tổ chức hành chính cồng kềnh, khả năng và trình độ nắm bắt

diễn biến và cơ hội thị trờng của công nhân viên thấp, đội ngũ bán hàng cha
chuyên nghiệp và nhạy bén. Mặt khác lại gặp phải cơ chế kinh doanh cha phù hợp
với yêu cầu của cơ chế thị trờng. Do vậy mà kết quả kinh doanh của Công ty tiếp
tục giảm mạnh. Biểu hiện cụ thể:
+ Tổng sản lợng tiêu thụ đạt:525.634 tấn, giảm 188.757tấn, bằng 73,57% năm
1996
+ Tổng doanh số đạt đợc là 431,02 tỷ đồng, giảm 168,9 tỷ, bằng 71,8% năm 1996
+ Tổng lợi nhuận do vậy đạt 5,1 tỷ đồng, giảm 2,1 tỷ, bằng 71% năm 1996
Năm 1998: Tốc độ phát triền kinh tế tiếp tục giảm, thị trờng xi măng vẫn còn
mất cân đối giữa cung và cầu. Tuy nhiên cùng với việc tìm ra hớng đi mới và dới
sự quan tâm chỉ đạo của Tổng công ty xi măng Việt Nam nên dần dần Công ty đã
khôi phục lại đợc chỗ đứng cho mình. Từ 1/6/1998, việc thay đổi phơng thức kinh
doanh từ phơng thức Tổng đại lý sang phơng thức mua đứt, bán đoạn, đã tạo ra sự
linh hoạt, chủ động trong kinh doanh. Kết quả kinh doanh năm 1998 có những
chuyển biến:
+ Tổng sản lợng tiêu thụ đạt 572.299 tấn, tăng 46.665 tấn, bằng 108,8% năm 1997
+ Tổng doanh số đạt 461,81 tỷ đồng, tăng 30,79 tỷ, bằng 107,14% năm 1997
+ Tổng lợi nhuận đạt 5,4 tỷ đồng, tăng 0,3 tỷ, bằng105,88% năm 1997
Năm 1999: Tốc độ phát triển kinh tế xấp xỉ 4,2%, đầu t nớc ngoài đợc đẩy
mạnh và tốc độ phát triển kinh tế ngày càng cao của các ngành kinh tế cơ bản đã
thúc đẩy nhu cầu đầu t xây dựng. Thực sự với hớng đi mới là phơng thức mua đứt
bán đoạn đã mang lại kết quả tiêu thụ tăng lên. Tuy nhiên với điều kiện và năng
lực vốn có của mình, kết quả này còn rất khiêm tốn. Đòi hỏi sự nỗ lực phấn đấu
không ngừng của công ty trong giai đoạn mới- giai đoạn cạnh tranh ngày càng gay
gắt với các đối thủ mạnh và nguy hiểm. Kết qủa cụ thể:
+ Tổng sản lợng tiêu thụ :694.308 tấn , tăng 122.009 tấn, bằng 121,3% năm 1998
+ Tổng doanh số đạt đợc là 489,97 tỷ đồng, tăng 28,16 tỷ, bằng 106,09% năm1998

Khoa Marketing

25