ĐỀ CưƠNG MÔN HỌC: Đặc điểm và tính chất của chủ nghĩa tư bản hiện đại

Đại học Quốc gia Hà Nội
Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Khoa Lịch sử
ĐỀ CƢƠNG MÔN HỌC: Đặc điểm và tính chất của chủ nghĩa tƣ bản hiện đại
Characteristics and Nature of Contemporary Capitalism

1. Thông tin về giảng viên
- Họ và tên: Nguyễn Quốc Hùng
- Chức danh, học hàm, học vị: Phó giáo sư
- Thời gian, địa điểm làm việc: Nhà 11, Ngách 55/48, Ngõ 55, đường Hoàng Hoa Thám,
Ba Đình, Hà Nội.
- Địa chỉ liên hệ: Nhà 11, Ngách 55/48, Ngõ 55, đường Hoàng Hoa Thám, Ba Đình, Hà
Nội.
- Điện thoại: 04.7223048
- Các hướng nghiên cứu chính:
- Lịch sử thế giới hiện đại
- Lịch sử Nhật Bản thế kỷ XX
- Lịch sử quan hệ quốc tế thế kỷ XX
- Trợ giảng: ThS. Lý Tường Vân (Khoa Lịch sử, Trường ĐHKHXH &NV, ĐHQGHN)
2. Thông tin chung về môn học
- Tên môn học: Đặc điểm và tính chất của chủ nghĩa tư bản hiện đại
- Mã môn học: HIS 6020
- Số tín chỉ: 2
- Môn học:

Tự chọn

- Yêu cầu đối với môn học: Học viên đã học lịch sử thế giới cận đại và hiện đại
- Địa chỉ khoa/bộ môn phụ trách môn học:Bộ môn Lịch sử Thế giới, Khoa Lịch sử, Trường
ĐH KHXH & NV, 336 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội
3. Mục tiêu của môn học

- Mục tiêu kiến thức: Giúp học viên nắm được những đặc điểm chính của chủ nghĩa tư bản
hiện đại từ sau năm 1945

1


- Mục tiêu kỹ năng: Từ góc độ lịch sử, giúp học viên rèn luyện phương pháp tư duy phân
tích và khái quát các vấn đề về kinh tế sản xuất và xã hội của chủ
nghĩa tư bản hiện đại.
4. Tóm tắt nội dung môn học: Chuyên đề cung cấp cho học viên những kiến thức cơ bản
về quá trình phát triển kinh tế và sự “tự điều chỉnh” của CNTB từ sau Chiến tranh thế giới
thứ hai. Chuyên đề sẽ tập trung trình bày và phân tích các quan niệm, định nghĩa về chủ
nghĩa tư bản hiện đại; quá trình phát triển, những biểu hiện chủ yếu và vai trò của chủ
nghĩa tư bản độc quyền nhà nước. Từ đó phân tích những thay đổi về xã hội và những mâu
thuẫn của CNTB hiện đại trong thời đại văn minh trí tuệ và thế giới đa cực hiện nay.
5. Nội dung môn học, hình thức tổ chức dạy và học
Nội dung

Hình thức tổ chức dạy và học
Lên lớp: 30
Lý
thuyết
16

Bài
tập

Thảo
luận
4

Thực

Tự học, tự

hành,
điền
dã

nghiên
cứu

Tổng
30

10
Chƣơng 1: Những luận điểm
của V.I.Lênin về chủ nghĩa đế
quốc và những lụân điểm đó
trong thời đại ngày nay

4

2

4

10

2

6

1.1. Những luận điểm của
V.I.Lênin về định nghĩa và đặc
tính của chủ nghĩa đế quốc
1.2. Những biến đổi (điểm mới)
của những lụân điểm đó trong
thời đại ngày nay
Chƣơng 2: Cuộc cách mạng
khoa học kỹ thuật hịên đại và

4

những tác động của nó
2.1. Nguồn gốc, đặc điểm, bản
chất của cách mạng khoa học kỹ
thuật hịên đại
2.2. Những tác động về kinh tế,
sản xuất và xã hội của cách

2


mạng khoa học kỹ thuật hiện đại
Chƣơng 3: Những đặc điểm

6

2

4

12

của chủ nghĩa tƣ bản hịên đại
3.1. Sự chuyển biến từ chủ nghĩa
tư bản độc quyền sang chủ nghĩa
tư bản độc quyền nhà nước từ
sau 1945 ở các nước tư bản chủ
nghĩa
3.2. Những biến đổi về cơ sở vật
chất- kỹ thuật và mô hình sản
xuất
3.3. Những biến đổi về người lao
động và đời sống xã hội
3.4. Sự liên hợp quốc tế của chủ
nghĩa tư bản độc quyền nhà nước
Chƣơng 4: Những tiềm năng,

2

2

giới hạn và mâu thuẫn của chủ
nghĩa tƣ bản hiện đại

6. Học liệu
6.1. Giáo trình môn học
1. V.I.Lênin, Chủ nghĩa đế quốc, giai đoạn tột cùng của chủ nghĩa tư bản, Nxb Tiến

bộ, Mátxcơva, 1978, tập 27.
2. Viện Kinh tế thế giới, Chủ nghĩa tư bản hiện đại, 3 tập, Nxb Chính trị Quốc gia, H.,
1995.
6.2. Danh mục tài liệu tham khảo ghi theo thứ tự ưu tiên (tên tác giả, tên sách, nhà xuất
bản, năm xuất bản, nơi có tài liệu này, website, băng hình, ….)
6.2.1 .Danh mục tài liệu tham khảo bắt buộc
1. Đỗ Lộc Diệp, Chủ nghĩa tư bản ngày nay: tự điều chỉnh kinh tế, Nxb KHXH, H.,
1993.
2. Tiêu Phong, Hai chủ nghĩa một trăm năm, Nxb Chính trị Quốc gia, H., 2004.

3


3. Nguyễn Khắc Thân, Chủ nghĩa tư bản đương đại-Mâu thuẫn và vấn đề,Nxb Chính
trị Quốc gia, H., 1996.
4. Viện Thông tin Khoa học Xã hội, Chủ nghĩa tư bản hịên đại -Những điều chỉnh
mới, H., 2001.
5. Nữu Tiến Chung, Dự báo 25 năm đầu thế kỷ, Nxb VHTT, H., 2002.
6.2.2. Danh mục tài liệu tham khảo thêm
6. Báo cáo chính trị tại Đại hội VII (1991) và Đại hội VIII (1996) của Đảng Cộng sản
Việt Nam.
7. Nguyễn Cơ Thạch, Đặc điểm tổng quát của tình hình thế giới, Tạp chí Nghiên cứu
quốc tế, Số đặc biệt 1995.
8. Nguyễn Khắc Thân, Các công ty xuyên quốc gia, Nxb CTQG, H., 1995.
7. Phƣơng pháp, hình thức kiểm tra - đánh giá kết quả học tập môn học
7.1. Kiểm tra-đánh giá thường xuyên:
* Hình thức: tham gia lớp học, làm bài tự học
* Tỷ trọng: 10%
7.2. Kiểm tra-đánh giá định kỳ:
- Kiểm tra giữa kỳ:

* Hình thức: Viết hoặc vấn đáp
* Điểm và tỉ trọng:
30%
- Thi hết môn học/chuyên đề
* Hình thức: Viết hoặc tiểu luận
* Điểm và tỉ trọng:
60%
Phê duyệt của Trƣờng

Chủ nhiệm Khoa

Ngƣời biên soạn

PGS.TSKH. Nguyễn Hải Kế

PGS. Nguyễn Quốc Hùng

4