SA sản chẩn đoán sản phụ khoa 1

ChÈn ®o¸n siªu ©m trong s¶n phô
khoa

Ths TrÇn danh cêng


Sơ lợc về lịch sử
-1880: Pierre Curie phát hiện ra nguyên tắc
của hiệu ứng áp điện
-1917: Paul Langevin ứng dụng phát hiện tàu
ngầm bằng siêu âm
-1942: Ian Dussik lần đầu tiên ứng dụng siêu
âm trong y học: Phát hiện rãnh liên bán cầu
-1943: Chế tạo máy siêu âm đầu tiên
-1958: Ian Donald lần đầu tiên sử dụng trong
sản khoa


¶nh hëng cña siªu ©m ®Õn con ngêi vµ m«i
trêng


T¸c dông sinh häc cña siªu ©m
-Mét c©u hái ®Æt ra tõ khi øng dông siªu ©m
trong y häc: Siªu ©m cã h¹i g× kh«ng ?.
-RÊt nhiÒu nghiªn cøu trªn thùc nghiÖm còng
nh trªn con ngêi nhng cho ®Õn nay ngêi ta vÉn
cha t×m thÊy cã nh÷ng chøng cí vÒ t¸c dông
xÊu cña siªu ©m.

ảnh hởng của siêu âm đến con ngời và môi trờng
-Cần khẳng định là siêu âm không ảnh hởng gì đến con ngời
cũng nh môi trờng
-Theo qui luật chung, một loại tia bất kỳ đều có những hiệu
ứng của nó đến tổ chức đợc thăm dò: Làm tăng nhiệt độ tại
chỗ, gây rối loạn các phản ứng sinh học tại tổ chức, gây rối
loạn về di truyền


ảnh hởng của siêu âm đến con ngời và môi trờng

-Để đánh giá ảnh hởng của tia siêu âm đến tổ
chức của thai ngời ta sử dụng một khái niệm đó
là cờng độ tia trên một đơn vị diện tích: không đ
ợc vợt quá 94 mW/cm2.
-Tất cả các đầu dò siêu âm trong sản phụ khoa
đợc thiết kế để đảm bảo tiêu chuẩn này.


Tác dụng của tia siêu âm lên tổ chức
-Sự dao động của sóng siêu âm.
-Tạo khoảng trống trong tổ chức
-Tăng nhiệt độ tổ chức. Một phần năng lợng của
tia siêu âm biến thành nhiệt làm cho tổ chứng
nóng lên
-Tác dụng sinh học của siêu âm. Cho đến nay
cha phát hiện thấy những tác dụng xấu của siêu
âm đên con ngời

Các nghiên cứu cũng nh những quan sát
đều: Không thấy có hiện tăng:
Dị dạng thai
Thai chậm phát triển
Chậm phát triển thần kinh vận động sau khi đẻ
Tăng tỷ lệ khối u hay bệnh bạch cầu
Không có thay đổi trên điện tâm đồ
-Ngời ta đã dùng thực nghiệm trên chuột và
quan sát trên con ngời.


ảnh hởng của siêu âm đến con ngời và
môi trờng
-Một số lu ý
-Khi sử dụng mode Doppler xung, vì năng lợng của nó lớn
gấp 10-20 lần mode siêu âm B cho nên cố gắng thao tác càng
nhanh càng tốt.
-Trong tất cả các trờng hợp
Không nên kéo dài thời gian thăm khám một cách không cần
thiết.


ảnh hởng của siêu âm đến con ngời và môi
trờng
-Bỏ đầu dò ra ngoài khi ngừng thăm khám
hoặc khi thực hiện các thao tác đo.
-Tránh sử dụng Doppler xung khi không cần
thiết, nhất là trong những tháng đầu của thai
nghén. Cố gắng tao tác càng nhanh càng tốt
trong trờng hợp có chỉ định thăm dò bằng

Doppler.


C¸c néi dung chÝnh cña siªu ©m trong
s¶n phô khoa


Phơng tiện.
- Máy siêu âm
Tối thiểu phải đợc trang bị hai đầu dò: đầu dò S
 đờng bụng 3,5 MHz và đầu dò S đờng âm
đạo 7,5 MHz.
- Có các chơng trình tính toán khi đo. Tối thiểu
phải có thớc đo khoảng cách
- Có các mode TM, mode Doppler xung và màu
là tốt nhất.
- Có thể có mode 3D.


M¸y Siªu ©m vµ ®Çu dß siªu ©m
(ALOKA]


§Çu dß siªu ©m ®êng ©m ®¹o (ALOKA]


§Çu dß siªu ©m 3D (ALOKA]


Một số trang bị cần thiết khác

- Hệ thống ghi video, hoặc CD.
- Màn hình TV phục vụ cho ngời bệnh, và học viên
quan sát.
- Bàn khám siêu âm phù hợp cho thao tác.
- Phòng siêu âm đủ rộng và thoáng.
- Các phơng tiện để cho phép làm công tác giảng
dậy (nếu có thể]


Trình tự thăm khám
- Hỏi ngời phụ nữ những thông tin cần thiết.(tiền
sử, KCC, bệnh lý hiện tại]
- Chọn đầu dac SA.
- Chọn cách thăm khám cho phù hợp.
- Chọn chơng trình trên máy siêu âm.


Các loại siêu âm ứng dụng trong sản khoa.
- Siêu âm cách A: còn gọi là siêu âm một chiều.
- Siêu âm cách B: còn gọi là siêu âm 2 chiều [2D].
Hiện nay ứng dụng rộng rãi là siêu âm 2D thời gian
thật [real time].
- Siêu âm cách M còn gọi là TM.


SI£U ¢M MODE B (2D REAL TIME]


SI£U ¢M MODE TM

Siªu ©m TM van nhÜ thÊt


SI£U ¢M MODE TM

§éng m¹ch chñ


SI£U ¢M MODE TM

®o kÝch thíc c¸c t©m thÊt


SI£U ¢M MODE TM

®Õm nhÞp tim thai


Mode DOPPLER
Siªu ©m Doppler dïng th¨m dß hÖ thèng
tuÇn hoµn mÑ con:
Doppler xung
Doppler liªn tôc
Doppler mµu,
Doppler t¨ng cêng n¨ng lîng