tác động của tài chính vi mô đến khả năng thoát nghèo của hộ gia đình nghèo tại huyện bình chánh

BQ GIAO DVC vA I>Ao T~O
TRUONG I>~I HQC MO TP.HO CHi MINH

,.

~I«~t.o

LE VIET
PHUONG

•
,

-

?

"

"

TAC DONG
CVA TAl CHINH VI MO

•
DEN KHA NANG THOAT NGHEO CD

HO• GIA DINH NGHEO TAl
HVYEN

••

BINHCHANH

Chuyen nganh : KINH TE HQC

Mas6 nganh

: 60 31 O'.:t--'-_.._

mIlD"; 9~1 HOC Md TP.HCM

THU'VleN
LU~N VAN TH~C

sf KINH TE HQC

HU'O'ng din khoa h(}c:
TS. NGUYEN VAN NGAI

TP. Ha Chi Minh - Nam 2012


11

LOICAMDOAN
Toi xin cam doan ring toan bQ nQi dung trinh bay trong lu~ viin la do ban
than thgc hi~n duoi 8g huang d~n ciia th~y huang d~n khoa hQc, cac dfr li~u duqc
thu th~p ill cac ngu~n hqp phap va phan anh trung thgc trong ph~m vi hi€u biet ciia
toi.
Thanh ph6 H6 Chi Minh, thang 612012
Tae gia

Le Vi?t Phuang


111

LClI CAM ON
Tru6c tien xin chan thanh cam on quy thAy co TruOng Dl,li h<;>c M6 thanh ph6
H3 Chi Minh da t~ tinh truy€n dl,lt nhfrng ki€n thuc quy bau trong qua trinh h<;>c
t~p, giup cho toi c6 ki€n thuc d~ th\lc hi~n lu~n van nay.
D~c bi~t, xin tran tr<;>ng dim on thAy TS. Nguyen Van Ngai, TS Nguyen

Minh Ha da t~ tinh huang d§n, truy€n dl,lt nhfrng ki€n thuc, kinh nghi~m trong su6t
qua trinh th\lc hi~n

lu~n

van.

Xin cam on cac anh, chi la lanh dl,lo Phong kinh t€ Uy ban huy~n Binh
Chanh, Phong cong thuong

huy~n,

Phong Lao dQng thuong binh xii hQi huy~n, Lien

doan lao dQng Huy~n Binh Chanh, cac anh chi la can bQ cua Quy trq v6n CEP da
giup toi thu th~p s6 li~u, cung cAp s6 li~u, tai li~u d~ toi hoan thanh Iu~n van cua
minh.
MQt IAn nua xin tran tr<;>ng va cam on!

Tae giG

Le Vi?t Phuang


IV

TOM TAT
f)~ Uti nghien ctru tac dong cua Uti chinh vi mo (TCVM) d~n kha nang thoat

ngheo cua hQ gia dinh ngheo t~i

Huy~n

Binh Chanh, phan tich muc dQ tac dong cua

TCVM (TCVM) d~n kha nang thoat ngheo cua cac ho ngheo tham gia chuang trinh
TCVM t~i Huy~n Binh Chanh va c6 nhiing ki~n nghj, d~ xuAt nh~m nang cao hi~u
qua cua TCVM giup cho nhiing hO ngheo c6 thS tv minh wan len va thoat ngheo.
Phuang phap phan tich b~ng mo hinh kinh t~ IUQ11g: Dung phuang phap
thAng ke mo ta va mo hinh kinh t~ IUQ11g h6i quy logistic b~g phan m~m kinh t~
IUQ11g chuyen d\mg SPSS dS xac dinh muc do tac dQng cua TCVM d~n kha nang
thoat ngheo. K~t qua phan tich sA li~u cho bi~t cac y~u tA tac dong d~n kha nang
thoat ngheo b~g cong C\l TCVM chia lam 2 nh6m chinh: (i) cac y~u tA nQi sinh tir
hO gia dinh cua nguai ngheo tham gia chuang trinh TCVM (gioi tinh cua nguai
tham gia chuang trinh TCVM, trinh dQ hQc vAn cua thanh vien d~i di~n tham gia
chuang trinh TCVM cua ho ngheo, sA nguai c6 vi~c lam trong ho, sA nguai trong
ho gia dinh); (ii) cac tac dong thuang xuyen tf\lc ti~p cua TCVM d~n hO ngheo
tham gia TCVM (sA Ian tham gia t~p huAn cua ho gia dinh tir chuang trinh TCVM,

tbng sA ti~n vay rna hQ ngheo duqc h6 trq tir chuang trinh TCVM, m\lc dich su
d\lng vAn rna ho ngheo su d\lng khi duqc chuang trinh TCVM trq vAn).
Tren cO' sa k~t qua mo hinh h6i quy c6 nhiing d~ xuAt v~ chinh sach nhu
tuyen truy~n dao t~o giao d\lc nang cao ki~n thuc cho hO ngheo, dao t~o ngh~ giai
quy~t vi~c lam, da d~ng h6a phuang phap va cac san pham chuang trinh TCVM,

nang cao vai tro va tac dQng cua TCVM dAi voi kha nang thoat ngheo cua hQ gia
dinh tham gia chuang trinh TCVM hi~u qua han.


v

MVCLVC
,

Lffi CAM DOAN ....••..•...••..••...•..............•........••..••..•....••................•.••.••••.••••••........••••• ii

Lm CAM ON ......••••••.••••.••.•••••.•...........•••••••••••••••••••••............•.......••••••••••••••••••••••••••••••• iii
..

,

TOM TAT •••••••••••••.•..•.•••••••••••••••••••••••••.•.•••••.•••••••.••••.••••••••••••....•.••••••••••.••..••••••.••..•...... iv

MVC LV C ••••••.•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••.•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••..•.•.•••••••• v
,

DANH MV C HINH ••••••••••••••••••••.••..••••••••••••••••••••••••••••••••••••••.••••.••••••••••••••••••••••••.••.. viii
?

DANH MVC BANG ••••••••••••.•••.•••••••••••••••••••••••.•••••••••••••.••••••••••••••••••.•.•.•••••••••••.•.•.•••••• ix
,

Trrr

x

~

DANH MVC CAC Cnu VIET TAT •••..............•......•.••••.•..•.........•.•••.•••.......•............. x
rr"

.,.

CHu ONG 1: MO BAU...•..••.••••••••.....•...••......••..•••....•.•.•..•••..••••.•....•...•••.•••••.•..•..•......... 1
1.1. D~t vAn d~ va ly do l\!,a chc;>n d~ tai: ......................................................................... 1

1.2. Cau hoi nghien ctru: ................................................................................................. 2
1.3. M\lC tieu nghien ctru: ............................................................................................... 3
1.4. D3i tuqng va phl,lm vi nghien ctru: ........................................................................... 3
1.5. Phuang phap nghien ctru .......................................................................................... 4
1.6. Ung d\lng cua d~ tai: ................................................................................................ 6
1.7. K€t cAu lu~n van: ...................................................................................................... 7

CmfONG 2: TONG QUAN L YTHUYET VE TAl CHINH VI MO, MOl
QUAN H¥. GIUA TAl cHiNH VI MO vA NGUm NGHEO................................. 8
2.1. Cac khai ni~m: .......................................................................................................... 8
2.1.1. Th€ nao la Ngheo ? ......... , ..................................................................................... 8
2.1.2. Nhfrng

d~c

trung cua hQ ngheo: .......................................................................... 10

2.1.3. Khai ni~m v~ TCVM ........................................................................................... 12
2.2. MQt s3 phuang phap xac djnh muc dQ ngheo: ....................................................... 13
2.2.1. Ngheo theo thu&c do thu nh~p va chi tieu .......................................................... 13
2.2.2. Ngheo theo chi s3 xii hQi: .................................................................................... 15
2.3. Ly thuy€t sinh k€ b~n viing: ................................................................................... 15
2.4. M3i quan h~ gifra TCVM va nguai ngheo ............................................................. 17
2.4.1. Tai chinh vi mo v&i tu cach la dQng l\!,c thuc day de ghim ngheo: ..................... 17
2.4.2. Nhfrng y€u t3 quy€t dinh nang l\!,c ti€p c~n va sir d\lng v3n cua ngmJi Ngheo.. 19


VI


2.5. Cae nghien elm truae lien quan d~n tae dQng eiia TCVM d~n hQ gia dinh

ngheo: ............................................................................................................................ 24

2.5.1. Cae k~t qua nghien eUu trong nuae: ................................................................... 24

2.5.2. Cae k~t qua nghien eUu nuae ngmli: ................................................................... 26

2.6. Kinh nghi~m mQt s6 mo hinh hO\lt dQng tai ehinh vi mo huang d~n hO\lt dQng
,

,

.. ngh'eo eua
• mQAt"
, t"
.,. ................................................................... . 29
so nuae
ren th"e glal


glam
2.6.1. Kinh nghi~m Ngan hang Grameen {y Banglades ................................................. 29

2.6.2. Kinh nghi~m Ngan hang Landbank {y Philippines .............................................. 32

2.6.3. Kinh nghi~m Ngan hang Nong nghi~p va Hqp tae xa nong nghi~p

{y

Thai Ian .. 35


2.6.4. Kinh nghi~m rut ra eho vi~e su d\lI1g ehuang trinh TCVM h6 trg nguai ngheo

thoat ngheo

{y Vi~t

Nam

hi~n

nay.................................................................................. 38


2.7. Mo hinh nghien elm d~ nghi: ................................................................................. 39


.

.

CHUONG 3: GI(~II THIEU
VE HUYEN
.
. BINH CHANH vA HOAT BONG

HO TRQ VON CHO NGUm NGHEO T~I HUY~N ........................................... .45

3.1. Vi trf dia ly, kinh t~ va xa hQi : ............................................................................. .45

3.2. Th\!,e tr\lng hO\lt dQng giam ngheo t\li

huy~n

Binh ChAnh: ................................... .46


3.3. MQt s6 b~ng ehUng di8n hinh v~ tae dQng thoat ngheo eiia TCVM t\li Huy~n

Binh Chanh:: ................................................................................................................. 49

CHUONG 4: KET QUA. PHAN TiCH TAc BQNG CVA TAl CHiNH VI MO

BEN KHA. NANG THOAT NGHEO CVA HQ GIA BINH NGHEO T~I

-'

HUY~N

,

BINH CHANH ............................................................................................. 60


4.1. K~t qua th6ng ke mo ta .......................................................................................... 60

4.1.1. Cae nhan t6 v~ hQ gia dinh tham gia ehuang trinh TCVM................................. 61

4.1.2. Cae nhan t6 tae dQng eiia TCVM d~n kha nang tho at ngheo eiia hQ gia

dinh: ............................................................................................................................... 68

4.2. K~t qua h6i quy : .................................................................................................... 74

4.2.1. Ki8m dinh s\!' tuang quan va da eQng tuy~n eiia mo hinh: .................................. 74

4.2.2. Ki8m dinh mo hinh : ........................................................................................... 74

4.2.3. Phan tieh k~t qua : ............................................................................................... 80

VB


4.3. MQt s5 giai phap til k8t qua phan ttch dinh IUQ'Ilg mo hlnh h~i quy: ..................... 83

4.3.1. V€ tri~ dQ hQc

van ............................................................................................. 83


4.3.2. V€ giai quy8t vi~c lam va giam ty l~ ph\! thuQc cua hQ gia dlnh ngheo: ............ 83

4.3.3. V€ vi~c h6 trQ' v5n cho ngum ngheo til chuang trinh TCVM ............................ 86

Tr

s.....

eHu ONG 5: KET

LU~N

"\

"

VA KIEN NGHl............................................................. 89

5.1. K8t lu~n .................................................................................................................. 89

5.2. Ki8n nghi : .............................................................................................................. 90

,-

~

TAl LI~U THAM KHAO .......................................................................................... 93

PHVLVC ..................................................................................................................... 99



V111

. cAc HINH

DANH MUC

Hinh 2.1: Phan tich khung sinh ke cua nguai ngheo.................................................... 16

Hinh 2.2: Khung phan tich tac de>ng cua tai chinh vi mo den vi~c tho at ngheo cua he>

gia dinh ngheo t~i

Huy~n

Binh Chanh : ........................................................................ 40

Hinh 3.1: Chi Huynh Thi Thu Xuang 6 ap 1, xii Da Phuac, Binh Chanh .................. .49

Hinh 3.2: Dng Nguy€n Van Minh, ap 3, xii Phong Phu, Binh Chanh ......................... 51

Hinh 3.3: Ba TrfuJ Thj Xinh, ap 3, xii Tan Nhl)1:, Binh Chanh .................................... 54

Hinh 3.4: Ba Vo Thj Kim Lien,ap 3, xii Tan Nhl)1:, Binh Chanh .................................. 56

Hinh 3.5: Chi Doan Thi Du, ap 2, xii Da Phuac, Binh Chanh ...................................... 58

Bieu db 4.1 :M6i quan h~ giua trinh de> hQc van cua nguai tham gia chuang trinh

TCVM va khft nang thoat ngheo clla he> gia dinh ......................................................... 64

Bieu db 4.2:M6i quan h~ giua ty l~ ph\! thue>c trong he> gia dinh nguai vay va khft

nang thoat ngheo Clla he> khi tham gia chuang trinh TCVM ........................................ 67

Bieu db 4.3 :M6i quan h~ giua T3ng s6 tien vay Clla he> gia dinh ill chuang trinh

TCVM va khft nang thoat ngheo clla he>: ...................................................................... 70

Bieu db 4.4:M6i quan h~ giua s6 lfuJ tham gia t~p huan clla he> gia dinh

tu chuang


trinh TCVM va khft nang tho at ngheo Clla he>: .............................................................. 72

IX


DANH MVC

cAc BANG


Bang 1.1: Phan lo~i HI} ngheo cua Quy Trq V6n CEP ................................................... 6

.,

J..'

,

Bang 4.1: Bang phan bo so li~u dieu tra thea xa-thi tran: ............................................. 60

Bang 4.2 Bang th6ng ke mo ta v~ gi&i tinh cua ngmJi tham gia TCVM ..................... 61

Bang 4.3: Cac nhan t6 v~ hI} gia dinh: .......................................................................... 62

Bang 4.4: Bang th6ng ke mo ta v~ trinh dl} h9c van cua nguai tham gia TCVM va

kha nang thoat ngheo cua nguai yay thea trinh dl}: ...................................................... 63

Bang 4.5: Bang th6ng ke mo ta v~ quy mo hI} cua nguai yay trong hI} gia dinh va

kha nang thoat ngheo cua hI}: ........................................................................................ 65

Bang 4.6: Bang th6ng ke mo ta v~ s6 nguai c6 vi~c lam trong hI} gia dinh nguai yay

va kha nang thoat ngheo cua hI} ............................................................... ,.................... 65

Bang 4.7: Bang th6ng ke mo ta v~ ty 1~ phv thul}c trong hI} gia dinh nguai yay va

kha nang thoat ngheo cua hI} ......................................................................................... 66

Bang 4.8: Cac nhan t6 v~ TCVM .................................................................................. 68

Bang 4.9a: Mo ta th6ng ke Temg s6 ti~n yay cua hI} gia dinh ill chuang trinh TCVM

(tri~u d6ng): ................................................................................................................... 69


Bang 4.9b: Mo ta m6i quan h~ gifra T6ng s6 ti~n yay cua hI} gia dinh tiI chuang

trinh TCVM va kha nang thoat ngheo cua hl} ............................................................... 69

Bang 4.10a: M6i quan h~ gifra vi~c tham gia t~p huan tiI chuang trinh TCVM cua

hI} va kha nang thoat ngheo: .......................................................................................... 71

Bang 4. lOb: Th6ng ke mo ta v~ s6 IAn tham gia t~p huan cua hI} gia dinh ill chuang

trlnh TCVM ................................................................................................................... 71

Bang 4.11: M6i quan h~ gifra mvc dich sir dVng v6n cua he> ngheo va kha nang thoat

ngheo cua he> ................................................................................................................. 73

Bang 4.12: Thong s6 cac bi~n trong phuang trlnh ........................................................ 75

Bang 4.13 : Bang phan

lo~i ........................................................................................... 79


Bang 4.14: U&c luqng xac suat tho at ngheo thea tac de>ng bien tUng y~u t6: .............. 80



x

DANH MUC
•
TCVM

cAc CHU VIET TAT

: Tai chinh vi mo

HPI

Chi sf, ngheo con nguai - Human Poverty Index

HDI

Chi sf, phat tri~n con nguai - Human Development Index

UN

: Lien Hgp quf,c - United Nations

ADB

: Ngan hang phat tri~n Chau A

ARB

: Cai cach ruQng d~t (Agrarian Reform Beneficiary)

ROA

: Lgi nhu~n tren tai san

ROE

: Lgi nhu~n tren vf,n chu sa ht1'u

MIS

: H~ thf,ng thong tin qulm ly

CFIs

: Don vi tai chinh nong thon

BAAC

: Ngan hang Nong nghi~p va Hgp tac xii nong nghi~p

JLGs

: Nh6m trach nhi~m lien d6'i (Joint Liability Groups)

DCTDNT : Dinh chS tin d\lng nong thon


1


CHUONG 1:

MO DAu

Chuong rna dAu se gi&i thi~u t6ng quan ve

Iy do hlnh thanh de tai, rn\1c tieu

nghien CUu, ddi tuQ11g, ph~rn vi, phuong phap va y nghia nghien CUu cua de taL
1.1.

D,t vAn d~ va Iy do h,a chQn d~ tai:
X6a d6i ghirn ngheo la rne)t chu truong 100 cua Dang va nha nu&c nhArn giai

quyet vAn de buc xuc cua xii he)i hi~n nay. Chu truong nay dii neu len trong nhUng

van ki~n quan trQng cua Dang, Nha nu&c va dii duQ'c th\lc hi~n tdt. Vi~t Narn dUQ'c
danh gia la rne)t tAm guong trong cong cUQc x6a d6i giarn ngheo, ve s&m hon 10
narn so v&i rn\1C tieu phat trh~n thien nien ky rna Lien Hi~p Qudc de ra.
Thanh phd H6 Chi Minh la thanh phd c6 quy rno dan sd 100, trong d6 c6 rnQt
bQ ph~n la dan ngheo thanh thi, la dia phuong di dAu trong vi~c de xuAt phong trao
x6a d6i giarn ngheo, nhung th\lc tr~ng cua cai ngheo do thi viin con dien ra tren
nhieu qu~ huy~n. Ben c~nh qua trinh tang truang kinh te lien t\1C v&i tdc de) cao
cua thanh phd trong nhUng th~p nien vila qua Ia tien de v~t chAt quan trQng d~
thanh phd th\lc hi~n chuong trinh Xoa d6i ghirn ngheo, nhung neu khong co nh~n
thuc dung va vi~c t6 chuc thanh rne)t phong trao hanh de)ng re)ng dii, c6 tinh xii hQi
cao thi khong th~ c6 duQ'c nhUng ket qua. Nhu v~y van de x6a d6i giarn ngheo luon
la vAn de trQng tam trong qua trinh phat trien kinh te d:1t nu&c n6i chung va thooh
phd H6 Chi Minh n6i rieng.
M~c dil chuong trinh giarn ngheo

a Vi~t Narn va thanh phd H6 chi Minh d~t

duQ'c ket qua kha tdt va duQ'c cQng d6ng qudc t~ danh gia cao, song rn\1c tieu giarn
ngheo dang dUng tru&c nhUng kho khan, thach thuc 100. K~t qua giarn ngheo thieu
ben vUng,

tY I~ tai ngheo cao, tY I~ he) c~n ngheo 16'0, ben c~nh nhtlng t{tC dQng cua

tang gia, cua thien tai, bao l\1t, dich b~nh, nhieu hQ rai xudng du&i nguOng ngheo.
Hi~n nay Thanh Phd H6 Chi Minh dang bu&c vao giai do~n 3 v&i rnl,lc tieu

"giarn ngheo va tang hQ kha" (2009 - 2015), v~y lam sao d~ co bi~n phap giam
ngheo c6 hi~u qua d6 la vAn de cAp thi~t hi~n nay. Co nhieu bi~n phap h6 trQ' khac
nhau, nhung trong nhUng narn gAn day cac cong C\1 TCVM dii rnang l~i nhUng hi~u
qua nhAt djnh. TCVM la san phArn cua cUQc chien chdng ngheo kh6 tren ph~ vi

2


tmln cdu - duQ'c ra dai til Bangladesh, m9t trong nhUng qu6c gia ngheo nhdt th~ gi6i
va nhanh chong Ian ra cac nu6c dang phat tri~n, th~m chi cac nu6c dang phat tri~n
khac tren th~ gi6i. Sir m~nh cua no la t~o di~u ki~n dem ngu6n v6n va cho nhUng
nguai ngheo co h9i d~ hQ co th~ tl,r wan len chinh ban than minh.
TCVM thong qua vi~c cung cdp dich V\l tin d\mg nho cung cdp cho cac h9
gia dinh ngheo co v6n ddu tu vao san xUdt kinh doanh, lam dich V\l ... , tl,r wan len
thoat ngheo m9t cach b~n vUng gop phdn tranh Bing phi cac ngu6n h,rc.
Hi~n

nay

Huy~n

thanh ph6 H6 Chi Minh,

Binh Chanh la m9t trong nhUng

huy~n

ngheo vung ven

a day cM ngheo do thi dUQ'c th~ hi~n ra net. Cung v6i qua

trinh do thi hoa, phat tri~n kinh t~ cua thanh ph6, SlJ phan hoa giau ngheo va bdt
binh d~ng trong vdn d~ thu nh~p cling di~n ra.

M9t hi~n tr~ng cua vdn d~ do thi hoa

a nhfrng vung ven thanh ph6 la tinh

tr~ng nh~p cu, thi~u vi~c lam, trinh d9 hQc vdn thdp ... nen nhUng anh huang cua

TCVM t6i kha nang thoat ngheo cua h9 gia dinh ngheo

t~i Huy~n

Binh Chanh cling

g~p khong it kho khan ben c~nh nhUng k~t qua kha quan da mang l~i. Nhu v~y tac

d9ng cua TCVM d~n kha nang thoat ngheo cua h9 gia dinh ngheo la nhu th~ nao?
Da mang l~i nhUng k~t qua gi? Va lam th~ nao d~ chuang trinh TCVM co th~ mang
l~i nhi~u k~t qua t6t han, giup cho cac h9 gia dinh ngheo co ngu6n v6n d~ co th~ tl,r

hQ vugt qua hoan canh cua minh? Do cling la nhUng ly do toi chQn d~ tai : "Tae
dQng ella tai ehinh vi rno d~n kha nang thoat ngheo ella hQ gia dinh ngheo t~i
huy~n Binh Chanh" d~ nghien Clru.

1.2.

Cau hoi nghien euu:
Tren co sa phan tich dfr li~u thu th~p, nghien Clru d~ tai nh~m di tim cau tra

Uyi cho cac cau hoi sau:
(i) Cac nhan t6 nao cua TCVM tac d9ng d~n kha nang thoat ngheo cua h9 gia
dinh ngheo t~i

Huy~n

Binh Chanh ?

(ii) Tac d9ng cua TCVM d~n kha nang thoat ngheo cua h9 gia dinh ngheo t~i
Huy~n Binh Chanh nhu th~ nao?


3


(iii) Giai phap m\o nhdm m1ng cao hi~u qua cua chuong trinh TCVM trong

cong tac giam ngheo t~i Huy~n Binh Chanh?
1.3.

M1}.c tieu nghien c..ru:
xuAt phat ill nhUng ly do tren cling v6i m\lc tieu giam ngheo va t~o di~u ki~n

cho nhUng hQ ngheo co the vugt qua chinh hoan canh cua he;> de til thoat ngheo bdng
chuong trinh TCVM, d~ !Ai se t~p trung m\lC tieu nghien ciru vao cac vAn d~ C\l the
sau:
• Xac dinh cac nhan tA tac dQng cua TCVM dan kha nang thoat ngheo cua hQ
gia dinh ngheo tren dia ban Huy~n Binh Chanh.
• Do lUOng va danh gia mirc dQ anh hUOng dan kha nang thoat ngheo cua hQ
gia dinh tren dja ban Huy~n Binh Chanh thong qua cac nhan tA tac dQng coo
TCVM.
• Gqi

YnhUng

chinh sach de nang cao hi~u qua cua chuong trinh TCVM

ciing nhu co nhUng chinh sach de h6 trq cho hQ gia dinh ngheo vugt qua chinh hoan
canh cua he;>.
1.4.

Dai tlrQ'ng va phttm vi nghien cuu:
• DAi tuqng nghien ciru:
De th\l'C hi~n nghien ciru nay, toi dii th\l'c hi~n di~u tra m~u cac hQ gia dinh

tham gia chuong trinh TCVM 6

huy~n

Binh Chanh t~i chi nhanh CEP Binh Chanh.

Chi nhanh CEP Binh Chanh la mQt chi nhanh tin d\lng cua Quy trq vAn CEP ho~t
dQng tren linh V\l'C tai chinh vi mo h6 trq vAn cho mQt bQ ph~n 160 ngub'i ngheo
thuQc huy~n Binh Chanh, duqc tach ra va thanh

l~p

vao nam 2008

ho~t

dQng tren 10

xii va 1 thi trAn tr\l'c thuQc huy~n Binh Chanh. sA li~u m~u duqc thu th~p ill nam
2008 dan thang 06/2011 v6i 250 hQ ngheo va ngheo nhAt duqc d~i di~n bdng 250
thanh vien cua hQ trong dQ tu6i lao dQng tham gia chuong trinh TCVM cua Quy
Trq vAn CEP t~i huy~n Binh Chanh. Cac ly do che;>n Huy~n Binh Chanh de di~u tra
bao gbm:


4


~ Huy~n Binh Chanh Ia mQt huy~n cua ngo cua TP H6 Chi Minh nen van d~

do thj h6a, Ian s6ng nh~p cu, cai ngheo do thi di€n ra kha nhi~u. Van d~ giam ngheo
Iuon duQ'c chinh quy~n Huy~n va cac cap ban nganh, do an the quan tam.
~ Ben c~nh d6, d~ tai t~p trung nghien Clm v~ tac dQng giam ngheo cua

TCVM, Huy~n Binh Chanh la mQt huy~n vimg yen cua Tp H6 Chi Minh cai ngheo
do thi h6a dang di€n ra soi nAi, tac dQng giiim ngheo cua TCVM cling the hi~n ro
vai nhi~u kat qua d~t duQ'c. Thong qua vi~c tham gia nhfmg san phfun TCVM cua
quy CEP, nhung hQ gia dinh nay da c6 nhung cai

thi~n

trong thu

nh~p

va thoat

ngheo.

- s6 mdu khao sat dung cho nghien Clm duQ'c chQn IQc ngdu nhien til 7.108
thanh vien cua Quy CEP chi nhanh Binh Chanh.
- TAng hQ'P cac s6 li~u duQ'c thu th~p til s6 li~u thu cap cua chuong trinh
phan

lo~i

hQ ngheo PSS cua Quy CEP

t~i

chi nhanh CEP Binh Chanh, theo doi qua

trinh tham gia cua 250 thanh vien nay bAng chuong trinh MIS til nam 2008 dan
thang 06/2011, va s6 li~u sO' cap dUQ'c khao sat tlVC tiap danh gia l~i hi~u qua qua
qua trinh tham gia chuong trinh cua 250 thanh vien tren, d6ng thai phan lo~i hQ
ngheo hay thoat ngheo thea chi tieu thu nh~p t~i thai diem 06/2011.
•

Ph~m

vi nghien Clm:

Nghien Clm nhfmg tac dQng cua chuang trinh TCVM d6i vai nhung hQ gia
dinh ngheo duQ'c chuang trinh h6 trQ' v6n t~i 9 xa (Quy Duc, Da Phuac, Tan Nh\11,
An Phu Tay, Binh Chanh, Hung Long, Phong Phd, Tan Kien, Tan Quy Tfty) va Thi

tran Tan Tuc thuQc Huy~n Binh Chanh, trong thai gian til nam 2008 dan nay.

1.5.

PhtrO'ng pbap ngbien Ctfu
• Phuang phap th6ng ke mo ta:
Sau khi di~u tra th\lc t~ cac s6 li~u va thong tin thu th~p v~ th\l'c tr~ng cua cac

hQ ngheo tham gia dich V\l TCVM t~i huy~n Binh Chanh se duQ'c th6ng ke, k~t hQ'p
phan tich nh~m dua ra nhfmg danh gia dinh tinh v~ muc dQ, xu huang, tinh chat va
m6i quan h~ giua cac bi~n s6. Phuang phap nay su d\lng phAn m~m h6 trQ' Excel


5


(v6i 250 m~u dugc chQn lQc ng~u nhien til nhung thanh vH~n ngheo tham gia
chuong trinh TCVM cua Quy trg vAn CEP t~i huyen Binh Chanh) .
• Phuong phap phan dch hdi quy:
Dung rna hinh hdi quy va phftn mem kinh t~ luqng chuyen d\mg SPS S d€ xac
dinh u\c dQng cua TCVM d~n kha nang thoat ngheo cua hQ gia dinh ngheo t~i huyen
Binh Chanh. Ap d\mg phuong phap phan tich b~ng rna hinh hdi quy tuy~n tinh, rna
hinh hdi quy dugc sir d\mg la rna hinh hdi quy Binary logistic (gQi tAt la rna hinh
logit). U6c luqng ham hdi quy v6i bi~n ph\l thuQc la thoat ngheo hay khang tho at
ngheo cua hQ gia dinh ngheo

a Huyen

Binh Chanh va cac bi~n dQc l~p la nhUng

nhan tA co th€ co anh huang d~n kha nang thoat ngheo cua hQ gia dinh ngheo tham
gia chuong trinh TCVM tren dia ban Huyen Binh Chanh trong do co vai tro cua
TCVM nhu: gi6i dnh, trinh dQ hQc van, quy rna hQ, sA nguai co viec lam, t&ng sA

tien vay, tac dQng cua chuong trinh t~p huan tit chuong trinh TCVM va m\lC dich sir
d\lng vAn...
• Co sa xac dinh thoat ngheo :
V 6i dinh huang m\lc tieu hien nay cua thanh phA la "Giam ngheo va tang hQ
kha"- giai do~n 2009 - 2015, v6i chuan ngheo m6i cua hQ ngheo la nhUng hQ co
mirc thu nh~p binh quan dftu nguailthang la du6i 1.000.000 ddng hay du6i
12.000.000 d6nglnguai/nam. Ngoai ra con co nhUng tieu chi kern theo nhu la tai
san, dieu kien nha
nh~n thay nhat.

a, tY Ie ph\l thuQC ... nhung thu nh~p v~n 1a mQt b~ng chUng d6


6

Ben c?nh con d\1a tren tham khfiO ph§.n IO';li hQ ngheo cua Quy trg vOn CEP
theo bang duai day:
Bang 1.1: Phan IO';li HQ ngheo cua Quy Trg VOn CEP
Ph§.n IO';li
hQ

Ty l~ ph\!
thuQc

Thu nh~p
(VNB/ngay)

Tai san

Nha cira

•

Ng}1eo 3 h a h
nhat
o.c an

ThAp han
20.000

Khong c6 ho~c rAt ChAt h;rgng thAp khong
it va chAt lugng
kien co, khong c6 di~n
kern
vanuac

•

Ngheo Gitla 2 va 3

20.000­
33.000

Cli va chAt lugng
kern

ChAt lugng thAp,ban
kien cO, c6 di~n, nuac
sinh hO';lt

•

Tuang
ThAp han 2
dOi
ngheo

Ca 0 han
33.000

ChAt lugng thAp
d€n trung binh

Kien cO, c6 di~n, nuac
sinh ho';lt.

(Ngu6n

sa li¢u baD CaD

hOr;Jt Q9ng CEP 2011)

V 6i chuAn ngheo tren, khi nhtlng hQ ngheo tham gia chuang trinh TCVM
vUQt qua chudn 12.000.000 d6ng Inguai/nam, thi dugc coi la thoat ngheo. D6 chfnh
la co s6 de toi xac djnh hQ gia dinh thoat ngheo hay khong, lam chudn danh gia cho
nghien cUu nay.
1.6.

irng d\lng cia c1~ tii:
• Giam ngheo la van d€ cAp thi€t hi~n nay, luon dugc quan tam. C6 nhi€u giai

phap khac nhau nhung cong mc giam ngheo con g~p nhi€u kh6 khan do chua nAm
sat van d€ va nhtlng nguyen nhan anh huang d€n vi~c x6a d6i giam ngheo. Va ill
di€u d6 d€ tM tim ra nhtlng nguyen nh§.n tac dQng d€n nguai ngheo va cong tac x6a
d6i giam ngheo t';li dja ban Binh Chanh.
• D\1a tren nhtlng cht'mg minh th\1c t€, d€ tai con dua ra nhtlng giai phap x6a
d6i giam ngheo va nhtlng nghien cUu mai v€ chinh sach TCVM nh~m giup cho
nguai ngheo t\1 minh vUQt kh6 va thoat ngheo.


7


1•7•

A I"
~
K eAt cau
utln van:

B8 C\lC cua Lu~n van gAm c6 5 chuong, C\l th~ nhu sau:
Chuong 1 la phan mb dau. Chuong nay the hi~n cai nhin tAng quan ve vAn de
can nghien cim.
Chuong 2 trinh bay ly thuy~t chung ve TCVM, m8i quan h~ giua TCVM va
nguai ngheo, ill d6 dua ra nhUng khai ni~m lam cO' sb de xay d\ffig ma hinh nghien
cUu.
Chuong 3 gi6i thi~u ve Huy~n Binh Chcinh va ho~t dQng h3 trQ' v8n cho
nguai ngheo t~i Huy~n. Chuong nay gi6i thi~u ve Huy~n Binh Chanh va nhUng tac
dQng cua cac chuong trinh TCVM t~i

huy~n.

Chuong 4 phan dch k~t qua nghien CUu, th8ng ke ma ta va phan dch dinh
luqng tac dQng cua TCVM d~n kha nang thoat ngheo cua hQ gia dinh b Huy~n Binh
Chanh.
Chuong 5 k~t lu~ va ki~n nghi, tren cO' sb cua nhung phan tich Clla cac
chuong tru6c. Chuong nay se t6m luQ'c l~i nhUng nhan t8 tac dQng TCVM d~n kha
nang tho at ngheo trong qua trinh nghien CW, tren cO' sb d6 nhung ki~n nghi v€
chuemg trinh TCVM nh~m t~o dQng h,rc cho cang cUQc giam ngheo hi~u qua.


8


CHUONG 2: TONG QUAN LV THUYET vt TAl CHiNH VI

MO, MOl QUAN H-E: GIUA TAl CHiNH VI MO


vA NGUm NGHEO.

Vi~c nghien CUu va phlin tich tac dQng cua TCVM dSn kha nang thoat ngheo

cua hQ gia dinh ngheo, tim nhung chinh sach tac dQng hi~u qua d~ hQ gia dinh
ngheo sir d\lng v6n TCVM c6 th~ thoat ngheo cAn c6 mQt n€n tang ly thuySt lam cO'

sa. Chuang hai se trinh bay cO' sa ly thuySt: gi6i thi~u cac khai ni~m lien quan va
phlin dch m6i quan h~ giua TCVM va kha nang thoat ngheo cua hQ ciing nhu mQt
s6 kinh nghi~m cua mQt s6 nu6c tren thS gi6i v€ chuang trinh TCVM .
2.1.

Cae khai ni~m:

2.1.1. Th~ nao la Ngbeo ?
Trong mQi hlnh thuc xa hQi, ngheo luon la mQt tan t~i tAt ySu va t\I nhien, ca

anhU'ng nO'i c6 trinh dQ phat tri~n kinh tS da d~t dSn muc dQ cao nhu cac nu6c phat
tri~n. C6 nhi€u khai ni~m va cach hi~u khac nhau v€ Ngheo, nhung c6 th~ hi~u mQt

cach dan gian ngheo dang nghia v6i thiSu th6n v€ nhi€u phuang di~n. Ch~ng h~
nhu thu nh~p h~n chS, ho~c thiSu cO' hQi t~o thu nh~p, thiSu tai san d~ bao dam tieu
dung trong nhU'ng hic kh6 khan, va d~ bi t6n thuang tru6c nhung dQt bien bAt Igi, it
c6 kha nang truy€n d~t nhu cAu va nhU'ng kh6 khan t6i nguai c6 kha nang giai
quyet, it dugc tham gia vao qua trinh ra quySt dinh, cam giac bi si nh\lC, khong
dugc nguai khac ton trQng... Do c6 qua nhi€u khia c~ nhu v~y rna khai ni~m
ngheo chua bao gia dang nhAt. Cac t6 chuc, ca nhlin nghien CUu ngheo d6i thuang
sir d\lng khai ni~m rieng cua minh v€ ngheo tuy thea g6c quan sat ciing nhu quan
di~m cua hQ.

T~i HQi nghi v€

ch6ng ngheo

a khu

V\IC Chliu A-Thai Blnh Duang do

ESCAP t6 chuc thang 9-1993 t~i Bangkok,Thai Lan da dua ra djnh nghia v€ ngheo
nhu sau: "Ngheo d6i la mQt bQ ph~n dlin cu khong dugc huang va thoa man nhU'ng
nhu cAu cO' ban cua con nguai, rna nhung nhu cAu nay da dugc xa hQi thira nh~n

tuy thea trinh dQ phat tri~n kinh te xa hQi phong t\lC t~p qmin cua dia phuang".


9


Tuong t\l' v6i quan di~m tren, nha kinh t€ hQc ngmJi My Galbraith cho rAng:
"Con ngmJi hi coi la ngheo kh6 khi rna thu nh~p cua hQ, ngay du khi thich dang d~
hQ tan t~i, rO'i xubng ro r~t du6i muc thu nh~p cua cQng dang. Khi d6, hQ khong th~
c6 nhUng gi rna da sb trong cQng dang coi nhu la cai can thi€t tbi thi~u d~ sbng mQt
cach dimg muc." (BQ LBTBXH, 2003).
Ho~c dinh nghia ngheo, d6i thea Ngan hang Phat tri~n Chau

dua ra: B6i ngheo la tinh tr~g thi€u

A nam 1999 da

nhUng tai san cO' ban va cO' hQi cho m6i nguai

c6 quy8n duqc huOng. MQi nguai can duqc ti€p c~n v6i giao d\lc cO'

so va cac djch

V\l cham s6c suc kh6e cO' ban. Cac hQ ngheo c6 quy8n duy tri cUQc sbng bAng chinh

lao dQng cua hQ va duqc tra cong mQt cach hqp Iy, cling nhu duqc Sl)' bao trq khi c6
bi€n dQng ben ngoai.
HQi nghi thuqng dinh th€ gi6i v8 phat tri~n xa hQi t6 chuc t~i Copenhagen,
Ban M~ch nam 1995 da dua ra mQt dinh nghia C\l th~ hon v8 ngheo d6i nhu sau:
"Nguai ngheo la tAt ca nhUng ai rna thu nh~p thAp hon du6i 1 do la (USD) m6i ngay

cho m6i nguai, sb ti8n duqc coi nhu du d~ mua nhUng san pham thi€t y€u d~ t6n
t~i". Trong bao cao Ngan hang th€ gi6i dinh nghia nam 1990 cho rAng d6i ngheo la

Sl)' thi€u h\lt khong th~ chAp nh~n duqc trong phuc lqi cua con nguai, bao gam ca
khia c~nh sinh Iy hQc va xa hQi. Thi€u h\lt v8 sinh ly hQc Ia Sl)' khong dap (rng du
nhu celu v8 v~t chAt va sinh hQc nhu: dinh duOng, suc kh6e, giao d\lc va nha

a.

Thi€u h\lt v8 m~t xa hQi lien quan d€n cac khai ni~m nhu: binh ding, rui ro va duqc

t\l' chu, ton trQng trong xa hQi. Khai

ni~m

ngheo d6i cua Amartya Sen da dua ra

thuy€t "Phat tri~n la rna rQng quy8n ll)'a chQn" thay cho thuy€t "Phat tri~n la tang
truOng kinh t€". Do v~y, Sl)' phat tri~n b8n vung bao ham Sl)' phat tri~n van hoa, giao
d\lc, suc khoe, Ia Sl)' rna rQng quy8n tham gia quan ly xa hQi, quy8n ll)'a chQn cac cO'
hQi, Ia nang cao nang Il)'C thl)'c hi~n cac quy8n va thl)'c hi~n cac quy€t dinh da ll)'a
chQn cho mQi nguai. Amartya Sen cho rAng: d6i ngheo chi xay ra dbi v6i nhung
nguai dan khong c6 cO' hQi, khong c6 kha nang ll)'a chQn, khong c6 ti€ng n6i dbi v6i
ai. Chinh phu va gi6i lanh d~o, quan ly se rAt it quan tam t6i "xoa d6i giam ngheo"
chimg nao rna hQ khong c6 thong tin v8 chung, khong chiu suc ep cua du lu~n xa


10

hQi doi hoi hQ phai chiu tnich nhi~m v€ n~ d6i ngheo. MQt 1:9 do rfit dan gian cua

S\l tha

d6i vai S\I ngheo kh6 la ban than hQ chua bao gia bi ngheo d6i hoijc dan

0

gian la hQ da quen S\l ngheo d6i rna chinh hQ da trai qua. Do d6, nguai ngheo cAn
phai len tieng v€ S\I ngheo kh6 va cac nha nghien CUu cAn thong tin chinh xac va
dAy du v€ tinh tr~ng phan hoa giau ngheo va xu huang bien d6i co cfiu phan tAng xa
hQi d€ cac nha ho~ch dinh chinh sach di€u chinh, d6i mai cac chuang trinh hanh
dQng cho phil hgp. Amartya Sen d€ c~p den "co hQi l\la chQn tham gia vao qua trinh
phat tri€n cua cQng d6ng", "kha nang rna mQt con nguai c6 duQ'c, do la quy€n t\I do
dang k€ rna hQ duQ'c hUOng d€ wan tai mQt cUQc s6ng rna hQ mong mu6n" (Sen,
1981) da g6p phAn lam cho dinh nghia v€ ngheo mang tinh khai quat han. Nhung
nhin chung, Ngheo th€ hi~n duai 3 yeu t6: (1) C6 muc s6ng thfip han muc s6ng
trung binh cua cQng d6ng dan cu; (2) Khong duQ'c th\l hUOng nhung nhu cAu co ban

a muc t6i thi€u

danh cho con nguai; (3) Thieu co hQi l\Ia chQn tham gia vao qua

trinh phat tri€n cua cQng d6ng.
V~y mijc dil co S\I da d~ng trong khai ni~m ngheo, tieu chi chung nhfit d8 xac

dinh ngheo la muc thu nh~p hay chi tieu d€ thoa man nhUng nhu cAu co ban cua con

a, mijc, y te, giao d\lc, van hoa, di l~i va giao ti€p xa hQi. S\I khac
nhau chung nhfit thuang la a ch6 thoa man a muc cao hay thfip, di€u nay ph\l thuQc

ngmyi v€: an,

vao trinh dQ phat tri€n kinh t€ - xa hQi cling nhu phong t\lC t~p quan cua tUng vilng,
,

tirng quoc gia.
2.1.2. Nhihtg d,e trU1lg eua hQ ngheo:
Trong nghien cUu "Giai phap tin d\lng gop phfin th\Ic hi~n xoa doi giam
ngheo cua Ngan hang chinh sach xa hQi Vi~t Nam", tac gia Dao Tfin Nguyen da
phan tich cac hQ gia dinh ngheo, nhom dan ngheo va dua ra nhUng dijc trung chinh
sau day:
- Dijc trung co ban nhfit do la hQ gia dinh ngheo thuang thi€u vi~c lam, do
nhUng hom canh khac nhau, co th€ do thi€u suc lao dQng khong co kha nang lao
dQng hoijc ti€p c~n cong vi~c. Do d6 thu nh~p cua hQ khong dam bao chi tieu cho
,

cUQc song.


11


Nguai ngheo khong c6 ill li¢u san xu!t d!t dai ho~c cong C\l d\lng C\l ... d€
ph\lc V\l cho vi¢c t~o thu nh~p, thi~u ki~n thuc, kinh nghi¢p san xu!t va lam vi¢c,
d~c bi¢t la thi~u v6n. Do d6 cAn c6 nhting chinh sach va S\l h3 trQ' thich dang cua

Nha nu&c d€ nguai ngheo c6 the vuon len v&i cUQc s6ng cua minh, vm;rt qua d6i
ngheo b~g suc lao dQng cua minh.
- Ph§n Ian nguai ngheo dSu c6 trinh dQ hQc v!n th;}p, bi h~n ch~ vS kha nang
ti~p c~n ky nang, ky thu~t san xu;}t tien ti~n va nhting thong tin vS thi truang. Trong

san xu;}t thuang d~t hi¢u qua th;}p, ch~m ti~p thu va thi~u nhting diSu ki¢n ap d\lng
nhting ky thu~t tien ti~n, thi~u nhung ki~n thuc vS thi truang.
- HQ ngheo thuang de bi tOn thuong boi nhung bi~n c6 khach quan mang
tinh thai V\l ho~c nhung bi8n dQng thuang xay ra nhu: S\l bi~n dQng nhting bi~n c6
thien nhien nhu n~ng h~n, Iii cu6n, bao quet ... ho~c nhting bi~n dQng thi truang: gia
ca tieu dung t6i thi€u ... Nguai ngheo thuang khong du nang l\lC de ch6ng dO' khi c6
bi~n c6 xay ra.

- Cac hQ ngheo thuang c6 dong nguai

ho~c

it lao dQng trong gia dinh c6 tY l¢

ph\l thuQc cao, chiu nhting ap l\lc Ian vS chi phi y t~ va giao d\lc, phai t6n kern
nhiSu de giu gin, nang cao ngu6n nhan l\lc. Cac khoan y t~ va giao d\lc thuang la
ganh n~ng d6i v&i hQ ngheo. Tn! em con nha ngheo thuang it c6 kha nang duQ'c d~n
truang va bi h~n ch~ vi¢c cham s6c suc kh6e nen thuang bi suy dinh duOng, b¢nh
t~t, bi rai vao vong lu~n qu~n ngheo d6i, do th~ h¢ tru&c thi~u ki~n thuc dua d~n d6i

ngheo, b¢nh t~t va ti~p t\lC anh huang d~n con em cua hQ trong cai vong d6i ngheo
d6.
- Nhting hQ ngheo thanh thi da phAn la nhting nguai th!t nghi¢p ho~c c6
nhung vi¢c lam khong On djnh. MQt s6 hQ gia dinh ngheo kh6ng c6 hQ kh~u, g~p
nhieu kh6 khan trong xin vi¢c lam va ti~p c~ cac dich V\l cong cQng.

0 khu V\lC

thanh thi gia tieu dung thuang cao hon so v&i khu V\lC nong thon nen nguai ngheo

thuang bi ap l\lc ve chi phi sinh ho~t t6i thieu ddn d~n r;}t kh6 khan trong cUQc s6ng.


12


2.1.3. Khai ni~m vS TCVM:
Trong qua trinh phat tri~n, TCVM gi6ng nhu mot hinh thuc hOlilt dong tai
chfnh la phuong phap tin d\lng su d\lng cac co ch~ hi~u qua thay th~ v~t th~ chAp d~
phan ph6i va thu h6i v6n vay kinh doanh ng~n hlilll cho cac doanh nghi~p nh6, vai
tri~n vQng la nhfrng doanh nghi~p nh6 cua khach hang se tang tru6ng tlilo thu nh~p

cho hQ va doi khi tlilo them vi~c lam, dua nguui ngheo thoat kh6i ngheo kh6. Hi~n
nay c6 nhiau khai ni~m khac nhau til cac t6 chuc tai chinh va TCVM nhu:
Ngan hang phat tri~n Chau

A (ADB) nam 2000

djnh nghla TCVM "la vi~c

cung cAp cac djch Vl,l tai chinh nhu gui tian, cho vay, cac dich V\l thanh toan, chuy~n
tian va bao hi~m tai cac ho ngheo, ho thu nh~p thAp va cac doanh nghi~p quy mo
nh6". ADB xac djnh co 3 ngu6n cung cAp dich Vl,l TCVM: cac dinh ch~ chinh thuc
nhu ngan hang va cac hc;rp tac xa, cac dinh ch~ ban chfnh thuc nhu cac t6 chuc phi
chinh phu; va cac ngu6n phi chfnh thuc nhu nhfrng nguui cho vay n~ng lai va
thuong nhan. TCVM bao g6m cac dinh ch~ chinh thuc va ban chinh thuc. Cac dinh
ch~ TCVM du<;yc hi~u la cac t6 chuc hOlilt dong kinh doanh chu y~u la TCVM.

Nghj dinh 28/2005/Nf)- CP ngay 09/03/2005 cua chinh phu ban hanh va t6
chuc hOlilt dong cua t6 chuc tai chinh quy mo nh6 (TCVM) t~i Vi~t Nam dinh nghla

"TCVM la hOlilt dong cung cAp mQt s6 dich V\l tai chinh, ngan hang nh6 va don
gian d~ cac hQ gia dinh, ca nhan co thu nh~p thAp, d~c bi~t la cac ho gia dinh va
nguui ngheo; co nghia la cac khoan vay co gia tri nh6, co ho~c khong co tai san bao
dam, cung cAp cho cac hQ gia dinh, ca nhan co thu nh~p thAp dS su d\lng trong cac
hOlilt dong tlilo thu nh~p va cai thi~n diau ki~n s6ng. Cac t6 chuc tai chinh quy mo
nh6 (dinh ch~ TCVM) la t6 chuc tai chinh hOlilt dong trong IInh V\1'C tai chinh ngan
hang vai chuc nang chu y~u cua vi~c su d\lng v6n t\1' co va v6n vay, nh~ tian glri
ti~t ki~m d~ cung cAp mQt s6 dich V\l tai chinh ngan hang nh6 va don gian d~ cac hQ

gia dinh, ca nhan co thu nh~p thAp. Dich V\l tai chinh, ngan hang nh6 va don gian
bao g6m dich

Vl,l

cung cAp tin d\lng quy mo nh6 nh~ ti~t ki~m tv nguy~n va b~t

bUQc tian gui; chuySn tian co quan, co quan bao hi~m, thu, thanh toan cho cac ho
gia dinh, ca nhan co thu nh~p thAp".


13


o Vi~t Nam, TCVM chu y~u vai nhOng khoan vay nh6 cho cac m\lc dich
khac nhau nhu san xuat nong nghi~p, tieu thu cong nghi~p, buon ban nho ... cac
khoan vay cho vi~c cai thi~n moi truOng (hO xi W ho~i, cai thi~n v~ sinh moi tfUOng
cho cac hQ ngheo..) cho vay sila chua nha, may m6c ... va cac dich V\l

t~o

thu nh~p

cho hQ vay (thAm m5\ c~t t6c..). Muc vay TCVM thuOng thap (til 1 tri~u d~n 15
tri~u) va

un suat cao hon so vai lfii suat ngan hang thuong m~i (NHTM). Cho vay

vai nhOng khoan vay nh6 va tni ng ng~ h~n, khong phai th~ chap chu y~u d\l'a vao
h~ thOng doan the dia phuong de phat trien, dOi tugng chu y~u la cac hQ ngheo va

rat ngheo nh~m giup hQ cai thi~n cUQc sOng. Chinh vi v~y rna ho~t dQng cua h~
thOng TCVM kha cao va rui ro; lfii suat cho vay cua TCVM van thap hOn so vai lfii
suat tu nhan cho vay khong chinh thuc va cho vay n~ng lfii ngoai xfi hQi.
2.2.

MOt

sa phllO'ng phap xac 4jnh muc 40 ngheo:

Ngheo bao g6m nhi8u m~t, thay d6i tUy theo dja diem va thai gian. Tuy
nhien c6 nhOng khai ni~m chung d\l'a tren nhung thuac do v8 tinh tr~g ngheo khac
nhau.
2.2.1. Ngheo theo thllac 40 thu nhip va chi tieu

MQt nguoi dugc coi la ngheo khi muc tieu dung cua nguoi d6 thap hon mQt
muc tOi thieu thi~t y~u de dap (rng nhOng nhu cAu co ban. NguOng ngheo tOi thieu
d6 thuOng dugc gQi la "chuan ngheo". M6i khu V\l'C, m6i dja phuong c6 mQt chuan
ngheo rieng va thay d6i theo thai gian, va chuan ngheo la muc chi phi cho mQt lo~t
nhu cAu tieu dung cac m~t hang luong th\l'c va phi luong th\l'c thi~t y~u, cho phep
con nguoi c6 mQt cUQc sOng khoe m~nh.

0 Vi~t Nam, chudn ngheo ding thay d6i

theo tirng giai do~:
- Theo quy~t dinh SO: 1143/2000/Q£>-L£>TBXH cua BQ Lao £>Qng - Thuong
Binh va Xfi HQi, dfi di8u chinh chuan hQ ngheo giai do~ 2001-2005 theo muc thu
nh~p binh quan dAu nguoi trong hQ cho tung vung, C\l the nhu sau:

•

Vilng nong thon mi8n nui, hlii dao: 80.000 d6nglthang, 960.000

d6ng/nam;

•

Vung nong thon d6ng b~g: 100.000 d6nglthang, 1.200.000 d6nglnam;


14

•

Vimg thanh thi: 150.000 d6ng/thang, 1.800.000 d6ng/nam.

Nhfrng hQ co thu nh~p binh quan dfiu nguai du6i muc quy dinh neu tren
duQ'c xac dinh hi hQ ngheo.
- D€n ngay 08-07-2005, Quy€t dinh 85: 170/2005/QD-TTg, Ban hanh chufuI
ngheo ap d\mg cho giai

do~n

2006 - 2010 nhu sau:

• Khu Vl,lC nang than: nhfrng hQ co muc thu

nh~p

binh quan til 200.000

d6ng/nguai/thang (2.400.000 d6ng/nguai/nam) tra xu5ng 1a hQ ngheo .
• Khu Vl,lC thanh thi: nhung hQ co muc thu

nh~p

binh quan til 260.000

d6ng/nguai/thang (du6i 3.120.000 d6ng/nguai/nam) tra xu5ng 1a hQ ngheo.
- Va hi~n nay thea Quy€t dinh v€ chufuI ngheo m6i vila duQ'c Chinh phu chinh
thuc thang qua va co hi~u h.rc til nam 2011 d€n nam 2015, chuAn ngheo da duQ'c
nang len d5i v6i khu V\IC nang than 1a 400.000 d6ng/nguai/thang va 500.000
d6ng/nguai/thang cho khu Vl,lC thanh thi. Rieng TPHCM, chuAn ngheo da thay d6i
til nam 2009 va se ap d\lng cho d€n nam 2015, v6i muc 1 tri~u d6ng/nguai/thang

cho ca khu V\IC nang than va thanh thi.
Nhu v~y, muc dQ thi€t y€u d~ thao man nhung nhu cfiu co ban l~i thay d6i
thea thai gian va khang gian, chuAn ngheo cling thay d6i thea thai gian, dia di~m,
va m6i nu6c sir d\lng chuAn ngheo rieng phil hQ'P v6i trinh dQ phat tri~n, cac chuAn
m\Ic va gia tri cua xa hQi minh. Do do co th~ chia thanh 2 khai ni~m chung v€
ngheo du6i day:

N gheo tuy~t d8i
D~ co mQt cai nhin t6ng quan v€ cac v§n d€ cua cac nu6c dang phat tri~n,

Robert McNamara, trong bai phat bi~u Nairobi nam 1973 ang da dua ra khai ni~m
ngheo tuy~t d5i nhu sau: "Ngheo

amuc dQ tuy~t d5i 1a s5ng aranh gi6i ngoai cilng

cua t6n t~i. Nhfrng nguai ngheo tuy~t d5i 1a nhung nguai phai d§u tranh d~ sinh t6n
trong cac thi€u th5n t6i t~, trong tinh tr~ng b6 be va m§t phAm cach vuqt qua suc

tuang tuqng mang d§u §n cua canh ngQ may m~n cua gi6i tri thuc chung ta."


15


Ngheo tllO'Dg d6i

Trong nhUng xa h9i duQ'c gQi la thinh vuqng, ngheo duQ'c dinh nghia d\l'a vao
hoan caM xa h9i cua ca nhan. Ngheo wong d6i c6 the duQ'C xem nhu la vi~c cung
cAp khong d~y du cac ti~m I\l'c v~t chAt va phi v~t chAt cho nhUng nguai thu9C v~
m9t s6 t~ng lap xa h9i nhAt dinh so v6i S\l' sung tuc cua xa hOi d6.
2.2.2. Ngheo theo chi sA xi hQi:
N~u chi can cu vao m\l'c thu nh~p va kha nang tieu th\l thi b6 s6t rAt nhi~u

mijt khac nua de danh gia th~ nao la ngheo nen doi khi nguai ta can cu vao nhUng
chi s6 khac nua de xac dinh ngheo nhu tubi thQ trung binh ti l~ tubi sO' sinh ill vong,
ch~ do dinh duOng, ph~n ngan sach gia dinh chi cho thuc an, giao d\1c, chua b~nh

hay cung irng nu6c. V~y thi c~ phai c6 mot thang chuful de so sanh duQ'c cac nh6m
nguai khac nhau. Nam 1990, nha kinh t~ Pakistan Mahbub ul Haq va nha kinh t~ An
do Amartya Sen da dua ra chi s6 HDI (chi s6 phat trien con nguai - Human
Development Index) la chi s6 so sanh, dinh luqng v~ muc thu nh~p,

tY l~ bi~t chu,

tubi thQ va mot s6 nhan t6 khac cua cac qu6c gia tren th~ gi6i. HDI giup tiilo ra m9t
cai nhin tbng quat v~ S\l' phat trien cua m9t qu6c gia. f)~n nam 1997, Bao cao phat
trien con nguai cua United Nations da dua ra chi s6 HPI (chi s6 ngheo con nguai ­
Human Poverty Index) la mot chi tieu do luang muc s6ng cua m9t nu6c do UN xay
d\l'llg ngoai nhan t6 thu nh~p con dua them cac nhan t6 v~ mu chu, suy dinh dUOng
cua tre em ch~t s6m dich V\1 y t~ ngheo nan, thi~u kha nang ti~p c~n t6i nu6c Siilch.

o cac nu6c dang phat trien, HPI phan anh t6t hon so v6i HDI v~ muc dO ngheo
cung C\l'C.
2.3.

Ly thuy~t sinh k~ b~n vii'ng:
Thu~t ngu "sinh k~ b~n vting" dugc si:c d\1ng dAu tien nhu hi m9t khai

ni~m philt trien vao nhting nam dAu 1990. Tac gia Chambers va Conway (1992)

dinh nghia vS sinh

k8 bSn vting nhu sau: Sinh k8 bSn vting bao gAm con ngum,

nang l\lc va k8 sinh nhai, gAm c6 luong th\lC, thu nh~p va tai san cua hQ. Ba khia
C'ilnh tai san la tai nguyen, d\l tm, va tai san vo hinh nhu du ng va cO' h9i. Sinh k~

bSn vting khi n6 bao gAm ho~c

rna

r9ng tai san dia phuong va toan cAu rna