phân tích tác động của lạm phát lên tăng trưởng kinh tế tại các nước trong khu vực đông nam á giai đoạn 2000 2012
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (5.61 MB, 98 trang )
331 ~4-'
BO GIAODUC vA DAo TAO
TRUONG DAi
. HOC
. MciTHANH PHO
HO CHI MINH
DAo THJ THiry TRANG
pHAN TicH TAc DONG CVA LAM PHAT LEN
TANG TRUONG KINH TE TAl cAc Nudc TRONG
KHU VUC
. DONG NAM A GIAI DOAN
. 2000 - 2012
Chuyen nganh
: Kinh tS hQc
Mll s6 chuyen nganh
: 60 0301 01
TRI10NG fl,1 HOC M4 TP.HetA
THlJ VJEN
.
LuAN
VAN.
THAC SY KINH TEHOC
.
.
Nguai huang d§.n khoa hQc:
TS. TRAN ANH TuAN
TP.
H6 Chi Minh, Nam 2014
LOICAMON
DS hoim thanh duQ'c lu~ van nay toi da: nh~ duQ'c dt nhi~u sg dQng vien, giup dO'
cua nhi~u ca nhan va t~p thS.
Tnrac h€t, xin bay t6 long bi€t an chan thanh tai Thdy Co trong khoa Dao t~o sau
d~i hQc - D~i hQc M6 Tp.HCM, nhfmg nguai da: ~o di~u ki~n thu~n IQ'i cho toi trong su6t
qua trinh hQC va thgc hi~n
lu~
van.
Toi cilng xin bay t6 long bi~t an sau s~c len TS. Trdn Anh Twin, nguai da: hu6ng
dftn Wi thgc hi~n nghit~n Clm cua minh.
Chan thclnh cam an quy thdy co giang d~y lap ME04 da: truy~n d~t cho chung toi
nhUng ki€n thuc, nhUng hiSu bi€t bi> ich trong toan kh6a hQC.
Cam an cac anh chi va cac b~n trong lap cao hQc kinh t~, d~i hQc M6 Tp.HCM da:
h6 trQ', g6p y cho toi trong subt qua trinh thgc hi~n lu~n van.
Cu6i cilng, toi xin bay t6 long bi€t an chan thanh len gia dinh da: khong ng~i kh6
khan, luon giup dO' va dQng vien toi hoan thanh t6t kh6a hQc nay.
Xin tran trQng cam an!
L(H CAM DOAN
Toi cam doan r~ng lu~n van "Phan tich tac dQng ciia l~m phat len tang tnfirng
kinh t~ t~i cac nlfC},c trong khu
V\fC
Dong Nam
A giai do~n 2000 - 2012" la bai nghien
CUll cua chinh toi.
Ngoai trir nhung tai li~u tharn khao dugc trich ddn trong lu~n van nay, toi cam
doan r~ng toan phdn hay nhUng phdn nho cua lu~ van nay chua tUng dugc cong b6 ho~c
dugc sir d\mg de nh~n b~ng d.p
a nhUng nO'i khac.
Khong co san phdmlnghien CUll nao cua nguai khac dugc sir d\mg trong lu~ van
nay rna khong dugc trich dfut theo dung quy dinh.
Lu~ van nay chua bao gia dugc n9P de nh~ b~t
d~i
hQc ho~c cO' sa dao
t~o
kY
b~ng d.p nao t~i cac truang
khac.
H6 Chi Minh, ngay oJ thang/2nam
N guai thl)'C hi~n
Dao Thi Thuy Trang
11
2014
TOM TAT
M\lc tieu nghien cUt! la phan tich tac d<)ng clla l~m phAt len tAng truang kinh t~ t~i
cac nuac trong khu v\)'c Dong Nam
A giai do~n 2000 -
2012, dAng thai xac dinh ngu5ng
l~ phAt d6i vai cac nuac nay. Til do, de xuAt cac ghli phap lien quan tai tac d<)ng clla
l~m phat len tAng twang kinh t~ t~i cac nuac trong khu
V\)'C.
Dfr li~u trong nghien
Clm
la
dfr li~u thir cAp dugc tbng hqp til Quy tien t~ qu6c te (IMF), Ngan hang th~ giai (WB),
Ngan hang phat tri~n chau
A (ADB), ... gAm
130 quan sat. Nghien cUt! sir d\lng phuong
phap dinh luqng d~ hAi quy va ki~m dinh nh~m tim ra mo hinh t6i Uti cho nghien cUt!.
DAu tien, nghien cUt! th\)'c hi~n h6i quy va ki~m dinh mo hinh hAi quy tuyen tinh
nh~m phan tich tac d<)ng clla l~m phat len tang twang kinh t~ t~i cac nuac trong khu
Dong Nam
A giai do~n 2000 -
V\)'C
2012 vai cac bi~n chi s6 giam phat thea ODP (ld), tbng
chi tieu chinh phll (0), tbng doanh thu til thu~ clla chinh phll (Tx), dAu tu tIVc ti~p nuac
ngoai (FDI), cung tien M2 (M2), Uii su~t cho vay (LSCV), tin d\lng ngan hang (CREDIT),
ng chinh phll (DEBT),
tY gia h6i doM (DEXC) va tY
I~ phAn tram thay dbi ODP. Thong
qua mo hlnh nhUng anh huang c6 dinh (FEM) co kh~c ph\lc hi~ tuqng phuong sai thay
dbi, nghien cUt! cho thAy I~m phat tac d<)ng cimg chieu len tAng twang kinh t~ co y nghia
th6ng ke
a mirc 1%. Ngoai ra, cac bi~n ki~m soat gAm tbng doanh thu til thu~ clla chinh
phll (Tx), dAu tu tIVc tiep nuac ngoai (FDI), Hii su~t cho vay (LSCy), tin d\lng ngan hang
(CREDIT), cung tien M2 (M2), ng chinh phll (DEBT) va tY gia h6i doai (DEXC) deu co
tac d<)ng len tAng twang kinh t~ ngo~i tm bien tbng chi tieu chinh phll (0).
Di~m nbi b~t nh~t trong nghien cUt! la vi~c nghien cUt! di sau vao xac dinh ngu5ng
l~m phat t~i cac nuac trong khu
hAi quy phi tuy~n tinh
V\)'C
Dong Nam
A giai do~n 2000 -
2012 b~ng mo hinh
mo hinh hAi quy b~c hai d\)'a tren cO' sa nghien cUt! clla Pollin va
Zhu (2005), Rutayisire (2013). K~t qua nghien cUt! cho th~y, nguang l~m phat ~i cac
nuac trong khu
V\)'C
Dong Nam
A giai
do~n 2000 - 2012 la 4%; nghia la I~ phat duai
mirc nay khong co tac d<)ng tieu c\)'c len tang twang kinh t~ va ngugc l~i.
III
MVCLVC
,
?
Lffi CAM ON' ...........................................................................................................................i
,
Lffi CAM DOAN ....................................................................................................................ii
..
,
TOM TAT •....................................................................................•......•..•.............................. iii
MVC LVC •.•.....................•.......•.•..................•.....•....•.......•............•...........•............................. iv
,
DANH MVC HINH ................................................................................................................ ix
?
DANH MVC BANG ................................................................................................................ x
DANH MVC CAC ro VIET TAT ......................................................................................xii
,
TITT'
CnuON'Gl:
,
it:
.t;;
, -
GIffiTH~U .................................................................................................... 1
1.1. v§n d~ nghien Clru .............................................................................................................. 1
1.2. M\lc tieu nghien Clru ................ ~ .......................................................................................... 3
1.3. Cau hoi nghien Clru ............................................................................................................. 3
1.4. D6i ttrqng va ph~ vi nghien Clru....................................................................................... 3
1.5. PhUOllg phap nghien Clru .........................................,v......................................................... 4
1.5.1. PhuOllgphap nghien Clru ................................................................................. 4
1.5.2. Dfr li~u nghien Clru.......................................................................................... 4
1.6. Y nghIa tlll,IC ti~n cua nghien Clru........................................................................................ 5
1.7. K~t c§u lu~ van.................................................................................................................. 5
CmJON'G 2: CO SO L Y THUYET vA NGHIEN cUu TRUaC ....................................6
2.1. CO' sa If thuy~t .................................................................................................................... 6
2.1.1. T6ng quan v~ tang trtrOng kinh t~ ....................................................................6
2.1.1.1. Khai ni~m tang truOng kinh t~ .............................................................. 6
2.1.1.2. Cac chi tieu danh gia tang truOng kinh t~ ............................................. 7
2.1.2. T6ng quan v~ I~ phat .................................................................................... 10
IV
2.1.2.1. Cac khai ni~m v~ l~ phat.. .................................................................. 10
2.1.2.2. Cach tinh tY
l~ l~m
phat.. .................................................................... 10
2.1.2.3. Nguyen nhfm gay ra
l~m
phat ............................................................. 12
2.1.3. Chinh sach tai kh6a va chinh sach ti~n t~ tac dQng len l~m phat va tang tru&ng
kinh t~ ............................................................................................................................. 14
2.1.4. Cac bi~n dQc l~p tac dQng len tang twang kinh t~ ........................................ 15
2.1.4.1. L~m phat - dung chi sf> giam phat theo GDP (Id) ............................... 15
2.1.4.2. T6ng chi tieu clla chinh phll (G) ......................................................... 17
2.1.4.3. T6ng doanh thu tit thu~ clla chinh phll (Tx) ........................................ 17
2.1.4.4. BAu tu ttvc ti~p nuac ngoai (FDI) ...................................................... 18
2.1.4.5. Cungti~n M2 (M2) ............................................................................ 19
2.1.4.6. Uli suAt cho vay (LSCV) ....................................................................20
2.1.4.7. Tin d\mg ngan hang (CREDIT) .......................................................... 21
2.1.4.8. Nq chinh phll (DEBT) ........................................................................ 21
2.1.4.9. Ty giahf>i doai (DEXC) .....................................................................22
2.1.5. Ly thuy~t v~ mf>i quan h~ gifta l~m phat va tang truang kinh t~ .................... 23
2.2. NguUng l~m phat ..................................................................................................... 26
2.3. Nghien CUu twac ..................................................................................................... 28
2.4. T6ng quan v~ tinh hinh tang truang kinh t~ clla cac nuac ASEAN ........................... 33
" LU~
- ClID
ON"G 2 ...................................................................................................... 37
KET
,
A,
COOON"G 3: POOON"G PHA.P NGHIEN CUD................................................................38
3.1. Phuung phap nghien CUu .................................................................................................. 38
.
,
3.2. Tong quan ve mo hinh dft li~u bang.................................................................................. 40
3.2.1. Dft li~u bang ................................................................................................. 40
v
3.2.2. Cae mo hinh ph6 bi~n trong du li~u bang ..................................................... .41
3.2.3. Cae bu6e 19a eh9n mo hinh ........................................................................... 44
3.3. Mo hinh nghien eUu d€ xuAt ............................................................................................. 46
3.3.1. Mo hinh h3i quy tuy~n tinh nhfun phan tieh tae d¢ng ella l~m phat len tang
truOng kinh t~
acae nu6e trong kIm Vl)'e Dong Nam A giai do~n 2000 - 2012 .............. .46
3.3.2. Mo hinh h3i quy phi tuy~n tinh - mo hinh h3i quy b~e hai nhfun xae dinh
nguO'ng l~m phat acae nu6e trong khu Vl)'e Dong Nam Agiai do~n 2000 - 2012 .......... .49
~
KET LU~
CHUiON"G 3 ...................................................................................................... 52
z
,K
?
A '
CH"UON'G 4: KET QUA NGHIEN C'OlJ............................................................................ 53
4.1. Th6ng ke mo ta va phan tieh m6i tuang quan giua cae bi~n trong nghien eUu ................ 53
4.1.1. Th6ng ke mo ta cae bi~n trong nghien eUu ................................................... 53
4.1.2. Phan tieh m6i tuang quan giua cae bi~n trong nghien eUu ............................ 55
4.2. H3i quy va ki~m dinh mo hinh h3i quy tuy~n tinh nhAm phan tieh me d¢ng ella l~ phiit
len tang truOng kinh t~ acae nu6e trong khu vge Dong Nam A giai do~ 2000 2012 ........ 57
4.3. Phan tieh k~t qua nghien eUu ............................................................................................ 66
4.3 .1. Mo hinh nghien eUu nhAm phan tieh me d¢ng ella l~m phiit len tang truOng
kinh t~
acae nu6e trong khu Vl)'e Dong Nam A giai do~ 2000 -
2012 ........................... 66
4.3.2. Phan tieh k~t qua mo hinh nghien eUu nhAm phan tieh tae d¢ng ella l~m phat
len t~ng truOng kinh t~ a cae nu6e trong khu Vl)'e Dong Nam A giai do~ 2000 - 2012 ..68
4.3.2.1. Chi s6 giam phiit theo GDP (Id) ......................................................... 68
4.3.2.2. T6ng chi tieu ella ehinh phll (G) ......................................................... 69
4.3.2.3. T6ng doanh thu til thu~ ella ehinh phll (Tx) ........................................69
4.3.2.4. DAu tu trge ti~p nu6e ngoai (FDI) ...................................................... 70
4.3.2.5. Cung ti€n M2 (M2) ............................................................................ 70
4.3.2.6. Uli sudt eho vay (LSCV) .................................................................... 70
VI
4.3.2.7. Tin d\mg ngan hang (CREDIT) .......................................................... 71
4.3.2.8. NQ' chinh phu (DEBT) ........................................................................ 71
4.3.2.9. Ty gia h6i doai (DEXC) ..................................................................... 72
4.4. Xac dinh nguO'ng l~ phat a cac nuac trong kim V\IC Dong Nam A giai do~n 2000 - 2012
................................................................................................................................................. 72
4.4.1. Co sa xac dinh mo hinh h6i quy phi tuy~n tinh - mo hinh h6i quy b~c hai
nhim xac dinh nguO'ng l;;tm phat .................................................................................... 72
4.4.2. NguO'ng l~ phat a cac nuac trong khu vgc Dong Nam A giai do;;tn 2000
2012................................................................................................................................ 74
4.4.2.1. K~t qua mo hinh h6i quy phi tuy~n tinh - mo hinh h6i quy b~c hai
nhim xac dinh nguO'ng l~ phat a cac nuac trong khu vgc Dong Nam A giai do;;tn
2000
2012 ............................................................................................................ 74
4.4.2.2. Tinh nguO'ng l~m phat a cac nuac trong khu vgc Dong Nam A giai
do;;tn 2000 - 2012 ................................................................................................... 76
4.4.2.3. Thao lu~ nguO'ng l;;tm phat tren cho wOng hgp cua Vi~t Nam.......... 76
KET LU~ CHUONG 4 ...................................................................................................... 78
z
TTTT.
Z
- ,
Z
CnlJONG 5: KET LU~ VA ~N NGHl ...............................................................79
5.1. K~t lu~ ............................................................................................................................. 79
5.2. MQt s6 khuy~n nghi .......................................................................................................... 80
5.3. H;;tn ch~ va Huang phat tri~n ti~p theo cua nghien Clm .................................................... 81
5.3.1. H;;tn eh~ eua nghien elm ............................................................................... 81
5.3.2. Huang phat tri~n ti~p theo eua nghien elm ................................................... 82
, .
?
TAl L~U T:IIA.M ~O .......••..•.•....••••.••....•..•.•........••••..........•........•••••......•.........•.•...••.....83
,
CAe PHV LVC ..................•.•.•.............................................................................................. 87
PHV LVC 1 ............................................................................................................................ 87
Vll
PHV LVC 2 ............................................................................................................................ 90
PHV LVC 3 ............................................................................................................................ 93
PHV LVC 4 ............................................................................................................................ 98
PHV LVC 5 ............................................................................................................................ 99
Vlll
DANH MVC HiND
Hinh 2.2.1. H'mh th~ hi~n m3i quan h~ phi tuy~n tinh gifra l;,un pMt va tang truOng
kinh t~ ...................................................................................................................................... 36
Hinh 2.3 .1. Bi~u db tY l~ l~m phc:it va tang truang kinh t€
a cac nuoc chau A duQ'c
ch9n gbm Indonesia, Korea, Malaysia, Philippines, Singapore, Thailand, va Vietnam ... 38
Hinh 2.3.2. Bi~u db anh huang cua l~m phat d3i voi tang truang kinh t~
a cac
nuoc chau A duQ'c ch9n gbm Indonesia, Korea, Malaysia, Philippines, Singapore,
Thailand, va Vietnam ..................................................................................................... 38
Hinh 2.4.1. Bi~u db tang truOng kinh t~ cac nuoc ASEAN til nam 1992 len 2012 ...
......................................................................................................................................44
lX
DANH MVC BANG
Bang 3.3 .1.1. Bang mo ta bi~n trong mo hinh h6i quy tuy~n tinh nhfun phan tich
tac d<)ng clla l~m phat len tang truang kinh t~
do~n
2000
a cac nuac trong khu V\l'C Dong Nam A giai
2012 ......................................................................................................... 56
Bang 3.3 .2.1. Bang mo ta bi~n trong mo hinh h6i quy phi tuy~n tinh - mo hinh h6i
quy b~c hai nhAm xac djnh nguang l~m phat a cac nuac trong khu V\l'C Dong Nam A giai
do~n
2000
2012 ......................................................................................................... 58
Bang 4.1.1.1. Bang th3ng ke mo ta cac bi~n trong nghien ciru ............................ 61
Bang 4.1.2.1. Bang rna tr~ h~ s3 tuong quan gifra cac bi~n trong nghien ciru .... 62
Bang 4.1.2.2. Bang chi s3 VIF Clla cac bi~n trong nghien ciru ............................ 63
Bang 4.2.1. Bang k~t qua h6i quy clla mo hinh Pooled OLS ............................... 65
Bang 4.2.2. Bang k~t qua kiem dinh Sl)' thu§.n nh~t clla phuong sai trong mo hinh
Pooled OLS .................................................................................................................. 66
Bang 4.2.3. Bang k~t qua kiem dinh t\)' tuong quan trong mo hinh Pooled OLS .
.....................................................................................................................................67
Bang 4.2.4. Bang k~t qua h6i quy clla mo hinh REM ......................................... 68
Bang 4.2.5. Bang k~t qua h6i quy Clla mo hinh FEM.......................................... 69
Bang 4.2.6. Bang k~t qua ki~mdinh Hausman ................................................... 70
Bang 4.2.7. Bang kiem dinh hi~n tuqng phuong sai thay d3i trong mo hinh FEM
..................................................................................................................................... 71
Bang 4.2.8. Bang k~t qua h6i quy clla mo hinh FEM co kh~c ph\lc hi~n tUQ'ng
phuong sai thay d3i nhAm phan tich tac d<)ng Clla l~ phat len tang truang kinh t~
a cac
nuac trong khu V\l'C Dong Nam A giai do~n 2000 - 2012 ............................................. 72
Bang 4.3.1.1. Bang k~t qua h6i quy mo hinh FEM co kh~c ph\lc hi~n tuqng
phuong sai thay d3i nhAm phan ttch tac dQng clla l~m phat len tang truang kinh t~ a cac
nuac trong khu V\l'C Dong Nam A giai do~n 2000 - 2012 ............................................. 74
x
Bang 4.4.2.1.1. Bang kSt qua h6i quy cua mo hinh FEM co khdc phl,lc hi~n tuc;mg
phuong sai thay d6i nhAm xac dinh nguang l~m phat iJ cac nuac trong khu Vl,l'c Dong
Nam A giai dOliln 2000 - 2012 ...................................................................................... 82
Xl
DAND MVC
cAc TUVIET TAT
REM:
Me hinh nhCing anh huemg ngiiu nhien (Random effects model)
FEM:
Me hinh nhCing anh hUOng cil dinh (Fixed effects model)
ECM:
Me hinh cac thanh phdn sai sil (Error Components Model)
LM:
Breusch-Pagan Lagrange Multiplier
SE:
Sai sil chuc1n (Standard Error)
VIF:
H~ sil phong d~i phuong sai (Variance inflation factor)
NHTW:
Ngan hang trung uang
NHTM:
Ngan hang thuong m~i
xu
CHUONG1
GI<1ITHltU
Nghien .Clm bao g6m vi~c xac dinh cac vfrn d€, hinh thanh nen gia thuy~t, thu th~p
s6 li~u, t6 chuc va danh gia dfr li~u, dua ra cac k~t lu~n va cu6i cimg la ki~m dinh cac gia
thuy~t. Trong cac buac n6i tren thi buac xac dinh cac vfrn d€ la buac rfrt quan tn;mg vi day
la buac giup nghien cuu c6 cM nhin t6ng quat, dinh huang cho nghien Clm.
Chuang giai thi~u g6m vfrn d€ nghien Clm, m\lc tieu nghien Clm, cau hoi nghien
Clm, d6i tuQ'ng va ph~m vi nghien cuu, phuang phap nghien Clm, y nghia thlJc ti~n cua
nghien Clm va k~t cfru lu~n van.
1.1.
yin d~ nghien CUU:
Nhin chung, tfrt ca cac qu6c gia tren th~ giai d€u thea du6i b6n m\lc tieu kinh t~ VI
mo: tang truOng cao, I~m phat thfrp, thfrt nghi~p it, can can thanh toan c6 s6 duo Tang
truOng kinh t~ va I~m phat la hai trong s6 b6n m\lc tieu n6i tren. Hai m\lc tieu nay c6 nQi
dung khac nhau nhung c6 m6i quan h~ ch~t che vai nhau. M6i quan h~ gifra chUng tuy
thuQc vao tinh chfrt cua tUng lo~i I~m phat, muc dQ dlJ bao v€ I~m phat cling nhu muc dQ
tac dQng cua cac chinh sach kinh t~
a m6i qu6c gia trong m6i thai kY.
Hi~n nay, khu VlJC Dong Nam
A dang duQ'c coi la di~m sang cua n€n kinh t~ toan
cAu vai t6c dQ tang truang nhanh, nhu cAu nQi dia m~nh. Theo bao New York Times, cac
s6 li~u th6ng ke v€ tinh hinh kinh t~ cua khu VlJC Dong Nam
A thai gian qua dff khi~n
nhi€u nha phan tich ng~c nhien vi n€n kinh t~ cua khu VlJC ph\lc h6i mQt cach nhanh
ch6ng bfrt chfrp nhfrng bi~n dQng cua n€n kinh t~ toan cAu. Theo nha kinh t~ cao cfrp
Khatri thuQc cong ty chUng khoan Nomura Securities International
nh~n
dinh "Nhfrng con
s6 th6ng ke chu ch6t (vi d\l: chi s6 qufm Iy suc mua) cua cac n€n kinh t~ trong khu VlJC chi
ra r~ng, cac ho~t dQng kinh t~ se con m~nh trong nhfrng thang tai. Bfrt chfrp nhfrng rui ro
con t6n t~i trong n€n kinh t~ th~ giai rna chu y~u la khung hoang nQ' cong cua khu VlJC
Chau Au, SlJ ph\lc h6i kinh t~ cua khu VlJC Dong Nam
..
A dang di~n ra vfrng vang". Con
thea chuyen gia kinh t~ cao cfrP Lei Song thuQc Ngan hang Phat tri€n chau A (ADB) phat
bi~u khi trao d6i vai New York Times nhu sau: "Kinh t~ khu VlJC Dong Nam A dang ph\lc
h6i m~nh. Khong chi cac th6ng ke v€ t6ng san phAm qu6c nQi (ODP) rna cac con s6 v€
1
xuAt khAu va san xudt cong nghi~p cling cho thAy di~u nay". Va theo Quy Ti~n t~ Qu6c t~
(IMF) d\l bao vao nam 2014, tbng san phAm qu6c nQi (GDP) cua nam nuac ASEAN gAm
Indonesia, Thai Lan, Philippines, Malaysia va Vi~t Nam se IAn dAu tien vuQt tbng GDP
cua "b6n con hb chau
A"
gAm vimg lanh thb Dai Loan, Han Qu6c, Singapore va HAng
Kong. Trong khi muai nam truac, GDP cua nam nuac ASEAN noi tren chi bdng mQt mra
cua "b6n con hb" nay. Kinh t~ khu V\lC Dong Nam
A tang truang nhu tren la nha vao S\l
thay dbi v~ k~t cAu. Kinh t~ khu V\lC nay se d\la vao S\l gia tang dAu tu va tieu dimg cling
nhu dAu tu va thuang m~i gifta cac n~n kinh t~ trong khu V\lC thay vi d\la vao
rna rQng
xuAt khAu sang chau Au va My nhu truac day.
Ben c~nh nhUng ddu hi~u dang mimg nhu tren thi n~n kinh t~ khu V\lC Dong Nam
A ding dang d6i m~t vai nhUng bAt bn ti~m An nhu gia hang hoa,
luang th\lc tang, suc
tieu dung nQi dja m~nh, chi tieu chinh phu tang, tinh tr~g bAt dQng san, chUng khoan va
tang truang tin dvng nong. Vi v~y, l~m phat co the gia tang a kh~p cac nuac Dong Nam
A.
Day la nguyen nhan khi~n mQt s6 n~n kinh t~ mai nbi
a Dong Nam A nhu Indonesia,
Thai Lan, Philippines, Malaysia gAo day chinh thuc dua ra mvc tieu l~m phat, sir dvng chi
s61~ phat lam can cu cho chinh sach ti~n t~ cua minh.
Trong cac
ly thuy~t kinh t~ vI mo d~u chUng minh gifta tang truang kinh t~ va l~m
phat co m6i quan h~ vai nhau. Da phAn cac qu6c gia trong khu V\lC d~u len ti~ng ling hQ
mQt mvc tieu l~m ph
vAn d~
la
muc l~m phat nao thi nan kinh t~ chAp nh~ duQ'c? Vi v~y, vi~c nghien cUu m3i quan h~
gift a l~m phat va tang truang kinh t~, xac dinh muc l~m phat nhdm xac l~p m6i quan h~
dinh huang gifta l~m phat va tang truang kinh t~ dong vai tro vo cung cAp thi~t trong giai
do~n hi~n
nay.
L~m phat va tang truang kinh t~ co tac dQng rAt
Ian len dai s6ng kinh t~ - xa hQi
nen da duQ'c nhi~u nha kinh t~ hQc thuQc nhi~u truang phai kinh t~ hQc khac nhau th\lc
hi~n nghien cUu. Nghien CUu nay nhdm tim hieu l~m phat anh huang nhu th~ nao len tang
~, truang kinh t~ t~i cac nuac trong khu V\lC Dong Nam A giai do~n 2000 - 2012, dAng thai
xac dinh nguemg l~m phat d3i vai cac nu6c nay. Til do, nghien cUu d~ xudt cac giai phap
2
lien quan t6i tac dong cua l~m phat len tang truang kinh t€ t~i cac nu6c trong khu vgc
DongNamA.
1.2. M\lc tieu nghien cuu:
M\lC tieu chung:
B~ng phuong phap thu th~p s6 li~u thtr cAp, nghien cUu tim hi~u l~m phat anh
huang nhu the nao len tang truang kinh t€ t~i cac nu6c trong khu vgc Dong Nam A giai
do~n 2000
2012, d6ng thai u6c IUQ1lg nguong l~m phat d6i v6i cac nu6c nay. Til do,
nghien cUu d8 xuAt cac giai phap lien quan t6i tac dong cua l~m phat len tang truang kinh
t€ t~i cac nu6c trong khu vgc Dong Nam A.
M\lc tieu c\I th~:
Nghien cUu phan tich tac dong cua l~m phat len tang truang kinh t€ ~i cac nu6c
trong khu vgc Dong Nam A giai do~n 2000 - 2012.
Nghh3n cUu xac dinh nguong l~m phat t~i cac nu6c trong khu vgc Dong Nam A
giai
do~
2000 - 2012.
D8 xuAt cac giai phap lien quan t6i tac dong cua l~m phat len tang truang kinh t€
~i cac nu6c trong khu vgc Dong Nam A.
1.3. Ciu hoi nghien cuu:
L~m phat anh huang nhu the nao len tang truang kinh t€ t~i cac nu6c trong khu
vgc Dong Nam A giai do~n 2000
2012?
Mirc dO tac dong cua l~m phat len tang truang kinh t€ t~i cac nu6c trong khu vgc
Dong Nam A giai do~n 2000 - 2012?
NguO'ng l~m phat t~i cac nu6c trong khu vgc Dong Nam
A giai do~ 2000 -
2012
la bao nhieu?
1.4. D6i hrCJng va ph,m vi nghien cuu:
..
Nghien ciru t~p trung nghien ciru tac dong cua l~m phat len tang truang kinh t€ ~i
cac nu6c trong khu vgc Dong Nam
A giai
do~n 2000 - 2012. Sau do, nghien cUu cling
ti€n hanh xac dinh nguO'ng l~m phat cua cac nu&c nay.
3
Dfr li~u nghien cUu g6m: chi s6 giam phat thea GDP (ld), t6ng chi tieu chinh phu
(G), t6ng doanh thu til thu~ cua chinh phu (Tx), dAu tu tnJc ti~p nu&c ngoai (FDI), cung
ti~n M2 (M2), Hii su~t cho vay (LSCV), tin d\lng ngan hang (CREDIT), nq chinh phu
(DEBT), tY gici h6i doM (DEXC) va tY l~ phftn tram thay d6i GDP cua cac nu&c trong khu
V\l'C Dong Nam
A giai
do~n 2000 - 2012. S6 li~u do Quy ti~n t~ qu6c t~ (lMF), Ngan
hang th~ gi&i (WB), Ngan hang phat tri~n chau A (ADB), ... cong b6.
1.5.
PhuO'ng phap nghien CUU:
1.5.1. PhuO'ng phap nghien CUU:
Phuong phap nghien cUu duqc Slr d\lng la phuong phap nghien cUu dinh luqng.
V&i phuong phap nay, nghien cUu thlJc hi~n h6i quy va ki~m dinh cac mo hinh h6i quy
nh~m llJa chQn mo hinh t6i
Uti
cho nghien cUu dlJa tren cac gia thuy~t.
Ti~p theo, nghien CUu so sanh k~t qua mo hinh nghien clm v&i tUng gia thuy~t d~t
ra va giai thich ly do, y nghla cua vi~c ch~p nh~n hay bac b6 cac gia thuy~t do.
Hi~u chinh l~i phuong trinh h6i quy cho phu hqp v&i m\lc tieu nghien clm.
Neu ra cac khuy~n nghi dlJa vao k~t qua mo hinh nghien cUu.
1.5.2. Dfr li~u nghien cuu:
Dfr li~u trong nghien CUu la dfr li~u thfr c~p. Ngu6n dfr li~u duqc t6ng hQ'P til Quy
ti~n t~ qu6c t~ (lMF), Ngan hang th~ gi&i (WB), Ngan hang phat tri~n chau
A
(ADB), ... S6 li~u g6m chi s6 giam phat thea GDP (ld), t6ng chi tieu chinh phu (G), t6ng
doanh thu til thu~ cua chinh phu (Tx), dAu ill trlJc ti~p nu&c ngoai (FDI), cung ti~n M2
(M2), Hii su~t cho vay (LSCV), tin d\lng ngan hang (CREDIT), nq chinh phu (DEBT),
tY
gia h6i doM (DEXC) va tY l~ phftn tram thay d6i GDP cua cac nu&c trong khu V\l'C Dong
Nam A giai do~n 2000 - 2012.
Nghien cUu thlJc hi~n dlJa vao be> dfr li~u bang g6m 130 quan sat (13 nam va 10
nu&c). Muai nu&c trong khu V\l'C Dong Nam
Indonesia, Myanmar, Thai Lan,
Vi~t
A tham
gia vao nghien CUu bao g6m:
Nam, Malaysia, Philippines, Lao, Campuchia,
,
~
Brunei, Singapore. Giai
do~n
nghien CUu til nam 2000 den 2012.
4
1.6.
Ynghia thl!c ti~n cua nghien cuu:
Thong qua vi~c danh gia tac dQng cua I~rn H~n tang truang kinh t€, nghien CUu
nh~rn xac dinh xern Iy thuy€t v~ rn6i quan h~ gifra I~rn phat va tang truang kinh t€ c6
dung vai truang hQ'p cua cac nuac trong khu VlJC Dong Narn
A hay
nghien cUu ding xac dinh nguang l~rn phat d~ dua ra rnuc l~rn phat t6i
khong. D6ng thai,
Uti
cho n~n kinh t€
khu V1JC. Va vai nghien CUu nay, nghien cUu rnong rnu6n giup cac cac nha ho~ch dinh
chinh sach cua cac nuac trong khu VlJC buac d~u dinh huang chinh sach vi rno linh ho~t
va hi~u qua d~ giai quy€t t6t rn6i quan h~ gifra hai chi s6 vi rno nay, nh~rn d~t duQ'c rn\lc
tieu phat tri~n kinh t€ b~n vfrng, tranh nhiing xao trQn tr~rn trQng trong tinh hinh kinh t€
xii hQi, gay ra nhiing bAt 6n v~ an ninh, tr~t 1\l xii hQi.
7
1..
~ Iu~n
" van:
Ke~t cau
¥
B6 C\lC lu~n van bao g6rn 05 chuang nhu sau:
Chuang 1. Giai thi~u:
vAn
d~ nghien cUu; M\lc tieu nghien cUu; Cau hoi nghien
cUu; D6i tUQ'ng va ph~rn vi nghien cUu; Phuang phap nghien cUu;
Y nghia th\lc ti€n cua
nghien CUu va K€t cAu lu~ van.
Chuang 2. CO' sa ly thuy€t va Nghien CUu truac: T6ng quan tang truang kinh t€,
T6ng quan l~rn ph at, Chinh sach tai kh6a va chinh sach ti~n t~ tac dQng len l~rn phat va
tang truang kinh t€, Cac bi€n dQc l~p tac dQng len tang truang kinh t€, Ly thuy€t rn6i
quan h~ gifra l~rn phat va tang truang kinh t€; Nguang l~rn phat; MQt s6 nghien CUu
truac; T6ng quan v~ tinh hinh tang truang kinh t€ cua cac nuac ASEAN.
Chuang 3. Phuang phap nghien CUu: Phuang phap nghien cUu; T6ng quan v~ rno
hinh du li~u bang; D~ xuAt rno hinh nghien cUu.
Chuang 4. K€t qua nghien CUu: Th6ng ke rno ta va phan tich rn6i tuang quan gifra
cac bi€n trong nghien cUu; H6i quy va ki~rn dinh rno hinh h6i quy tuy€n tinh nh~rn phan
tich tac dQng cua l~rn phat len tang truang kinh t€ a cac nuac trong khu V1JC Dong Narn A
giai do~ 2000 - 2012 ; Phan tich k€t qua nghien CUu; Xac dinh nguang l~rn phat a cac
~.nuac trong khu VlJC Dong Narn A giai do~n 2000 - 2012.
Chuang 5. K€t lu~n va Khuy€n nghi: K€t lu~n; MQt s6 khuy€n nghi; H~n ch€ va
Huang phat tri~n ti€p thea cua nghien cUu.
5
CHUONG2
co sa LY THUYET vA NGHIEN ciJu TRUOC
Chuang 2 trinh bay t6ng quan v~ tang truang kinh t~, t6ng quan v~ I~m phat, Iy
thuy~t v~ chinh sach tai khoa va chfnh sach ti~n t~ tac dQng len I~m phat va tang twang
kinh t~, cac bi~n dQc I~p co trong
rna
hinh nghien Clm, Iy thuy~t m6i quan h~ gifra l~m
phat va tang truang kinh t~ va nguong l~m phat. Ngoai ra, nghien Clm ciing gi6i thi~u mQt
s6 nghien Clm tru6c v~ m6i quan h~ -gifra l~m phat va tang twang kinh t~ de til do dua ra
rna
hinh nghien Clm. Sau cung, nghien Clm ciing neu len t6ng quan v~ tinh hinh tang
twang kinh t~ ctia ciic nu6c ASEAN. Cl,l the cac nQi dung trong chuang nay g6m:
-
T6ng quan v~ tang twang kinh t~
-
T6ng quan v~ l~m phat
-
Chinh sach tai khoa va chinh sach ti~n t~ tac dQng len I~m phat va tang twang
kinh t~
-
Cac bi~n dQc I~p tac dQng len tang twang kinh t~
-
Ly thuy~t m6i quan h~ gifra l~m phat va tang truang kinh t~
-
Nguong l~m phat
-
MQt s6 nghien Clm tw6c
-
T6ng quan v~ tinh hinh tang twang kinh t~ ctia cac nu6c ASEAN
2.1. CO' sir Iy thuy~t:
2.1.1. TAng quan v~ tang truirng kinh t~:
2.1.1.1. Khai ni~m tang truirng kinh t~:
Theo Begg (2007), tang twang kinh t~ la 15' l~ thay d6i thu nh~p thl,l'c t~ ho~c san
IUQ1lg thl,l'c t~. Hay tang twang kinh te la phful tram gia tang hang nam ctia GNP thl,l'c t~
hay GNP thl,l'c t~ tren ddu ngucri trong dai h~.
Theo Ocampo va ctg. (2009), tang twang duQ'c do luang b~ng Sl,l' gia tang t6ng san
IUQ1lg nQi dia (GDP, do b~g t6ng gia tn GDP ctia n~n kinh t~ ho~c b~ng muc GDP tren
ddu ngucri), trong toan bQ n~n kinh t~ cling nhu trong cac nganh san xudt Cl,l the.
6
Theo Mankiw (1997), t6ng san ph~m trong nu&c (GDP) thuOng dugc coi la chi
tieu t6t nh.1t d~ phan anh tinh hinh ho~t dQng cua nen kinh t~. N6i mQt cach chinh xac
h01l, GDP b~ng:
-
T6ng thu nh~p cua mQi nguai trong nen kinh t~
T6ng chi tieu d~ mua san lugng hang h6a va dich VI). cua nen kinh t~
Theo Nguy8n TrQng Hoai (2010), ti1ng truang la S\l gia ti1ng mQt cach ben vting ve
san luqng binh quan d~u nguai hay san lugng tren m6i cong nhan. Va cfulg thea ong thi
toog truimg kinh t~ xay ra n~u san luqng ti1ng nhanh hoo dan s6. Tang truang kinh t~ c~n
phai dugc hi~u nhu mQt qua trinh thay d6i t~o ra san luqng th\lc binh quan ~u nguai cao
hoo. M~c khac, toog truang kinh t~ khong chi la qua trinh lam ra ciing mQt thu nhieu h01l,
rna con la qua trinh thay d6i co c.1u san xu.1t va tieu dung ca ve s6 luqng l~n ch.1t luqng.
T6ng san ph~m trong nu&c (GDP) dugc bi~t thong qua GDP danh nghia va GDP
th\lc t~. GDP danh nghia la gia tri hang h6a va dich
VI).
tinh b~g gia hi~n hanh. Va GDP
th\lC t~ la gia tri hang h6a va dich VI). dugc tinh thea gia c6 dinh.
Xct cho c-ung, kha noog cua xii hQi trong vi~c dap irng nhu c~u cho cac thanh vien
cua n6 ph\1 thuQc vao luqng hang h6a va dich
VI).
dugc san xu.1t ra va GDP th\lc t~ la chi
tieu t6t hoo GDP danh nghia trong phan anh phuc 19i kinh t~. Nguy8n TrQng Hoiti (2010)
k~t lu~n r~ng: Toog truimg kinh t~ c6 lien quan len S\l gia tang va cM thi~n phuc 19i xii
hQi, hay chinh xac h01l, toog tru6'ng kinh t~ c6 th~ hi~u la S\l gia ti1ng phuc 19i cua con
nguai (nhu la tu6i thQ, Y t~, giao d\1c, dinh duung, th\1 huang ngh~ thu~t, an ninh, phuc Igi
xii hQi, ... ).
2.1.1.2.
Cac chi tieu danh gia tang tnrlrng kinh t@:
Theo Nguy8n TrQng Hoiti (2010), c6 ba chi tieu danh gia toog truang kinh t~ bao
gAm: t6ng san ph~m trong nu&c (GDP), tbng san ph~m qu6c dan (GNP), t6c dQ toog
truang kinh t~.
TAng san phim trong mrcrc (GDP)
Tbng sim ph~m trong nu&c (GDP): la chi tieu phi> bi~n dugc dung d~ phan aM tinh
hinh ho~t dQng cua nen kinh t~. GDP dugc dinh nghia la gia trl thi truang cua toan bQ
7
hang hoa va dich
vv cU6i cung duqc t~o ra hay san xu~t ra trong ph~m vi lanh th6 mQt
qu6c gia trong khoang thai gian nh~t dinh (thuang la mQt nam). GDP co th~ tinh thea gia
t~i nam hi~n hanh, chung ta se duqc GDP danh nghia va n~u tinh thea gia c6 dinh, chung
ta se duqc GDP th\lc.
GDP co th~ tinh bAng ba phuong phap:
-
Phuong phap 1 - Phuong phap gia tq gia tang (Phuong phap san xu~t): GDP
bAng t6ng gia tri gia tang Clla cac nganh trong n~n kinh t~
GDP = AVA + IVA + SVA
Ta co: AVA, IVA, SVA IAn luqt la gia tq gia tang clla nganh nong nghi~p, cong
nghi~p
va dich vv.
Gia tri gia tang la luqng gia tang trong gia tri clla hang hoa do k~t qua Clla qua
trinh san xu~t. Gia trj gia tang duqc tinh bAng cach l~y gia tri san luqng Clla hang hoa trit
di chi phi cho hang hoa dAu vao da duqc dung h~t trong vi~c san xu~t ra san luqng do.
-
Phuong phap 2 - Phuong phap chi tieu: GDP bAng t6ng cit ca cac khoan chi
tieu hang h6a va dich vv cU6i cung
GDP=C +1+ G +NX
Trong do:
C: chi mua hang hoa tieu dung (lau b~n va khong lau b~n) va dich vv Clla khu V\lC
hQ gia dinh (khong bao g6m xay d\lllg nha mai)
I: dAu tu gQP bao g6m dAu tu tM san c6 dinh (mua may moc thi~t bi, xay d\lllg nha
6) va dAu ill vao tai san lUll dQng (hang t6n kho)
G: chi mua hang hoa va dich VV Clla chinh phll
NX: gia tri hang h6a va dich VV duqc xu~t kh~u sang cac nuac khac trir gia tq hang
hoa va dich VV nh~p khAu til nuac ngoai
-
Phuong phap 3 - Phuong phap thu nh~p: GDP bAng thu nh~p gQP Clla cac y~u
t6 san xu~t trong n~n kinh t~ duqc huy dQng cho qua trinh san xuat. N~u tinh
thea gia thi truang, GDP cling bao g6m thu~ gian thu.
8
GDP =w +i + r + n + Te+ De
Trongdo:
w: tit~n luc:mg va cac khoan ti~n thuOng nguai lao dQng nh~n duQ'c
i: thu nh~p cua nguai cho vay
r: thu nh~p cua chu dat, chu nha (k~ ca ti~n quy d6i ma nguai co nha tra cho chinh
hQ) va chu cac tai san cho thue khac
D: thu nh~p cua chu s6 hftu doanh
nghi~p
Te: thut~ thu nh~p
De: khau hao
TAng san phdm quAe dan (GNP):
T6ng san phdm qu6c dan (GNP): d~ do luang t6ng thu nh~p do cong dan mQt nuac
ki~m duQ'c bdt k~ djch V\1 y~u t6 cua hQ duQ'c cung cap 6 nuac nao.
GNP = GDP+NR
Taco:
GDP: t6ng san ph~m trong nuac
NR: thu nh~p tai san rang tu nuac ngoai
TAe dq tang trtrlrng kinh t~:
T6c dQ tang san IUQ'Ilg hang nam va t6c dQ tang san IUQ'Ilg binh quan d~u nguai Ia
cac chi s6 do luang t6c dQ tang truOng kinh t~.
Cac chi tieu nay duqc dnh theo cong thuc:
9x=
Xnam (t)-X nam (t-t)
Xnam (t-t)
Trong do:
g: t6c dQ tang truOng cua chi tieu X
9
X: co th8 la GDP thlJc, GNP thlJc, GDP thlJc t€ binh quan ddu nguai, ho~c GNP
thlJc t€ binh quan ddu nguai
2.1.2. Tang quan v@ l\lm phat:
2.1.2.1.
Cae khai nitm v@ l\lm phat:
Theo ly thuy€t tan cd di8n: Tobin (1965), Mundell (1965) cho r~ng l~m phat la
nguyen nhan lam cho con nguai tranh gift ti~n rna chuy8n ti~n thanh cac tai san sinh IQ'i.
Di~u nay se lam gia tang SlJ tich luy v6n trong n~n kinh t€ va thuc dAy kinh t€ phat tri8n.
Theo Keynes, l~m phat la tinh tr~g muc gia b~g ti~n cua hdu h€t cac hang hoa va
dich V\I rna nguai dan trong nuac mua s~m tang len theo thai gian.
Va Friedman (1970), l~m phat mQi nO'i va mQi luc d~u la hi~n tuqng ti~n t~, nghia
la khi tang cung ti~n d8 dap (rng nhu cdu chi tieu cua chinh phu (thong qua vi~c Ngan
hang trung uang mua trai phi€u do chinh phu phat hanh) thi l~m phat la khong th8 tranh
khoi.
Theo Begg (2007),
l~m
Theo Nguy~n Nhu
Y va Trdn Thi Bich Dung (2009),
phat la S\l' gia tang cua muc gia.
l~m phat la tinh tr~g muc
gia chung cua n~n kinh t€ tang len trong mQt khoang thai gian nhAt dinh. Theo nghien
cUu, co cac
-
lo~i l~m
phat nhu sau:
L~m phat vita (con gQi Ia l~m phat 1 con s6): khi gia ca hang hoa vii dich V\I
tang ch~m, duai 10%1 nam, d6ng ti~n tuang d6i dn dinh, n~n kinh t€ dn dinh.
-
L~m phat phi rna (con gQi Iii l~m phat 2 hay 3 con s6): khi ghi ca hang hoa va
dich V\I tang til 10% len 999%1 nam.
-
Sieu l~m phat (l~m phat ill 4 con s6 tra len): khi
tY
l~ l~m phat ill 1000%1 nam
tra len, d6ng ti~n mAt gia nghiem trQng, n~n kinh t€ cang bAt dn, cUQc s6ng
cang kho khan, mQi thu d~u tra nen khan hi€m tm ti~n giAy.
2.1.2.2. Cach t{nh
tY It l\lm phM:
Theo Nguy~n Nhu
luang b~ng
tY
Y va
Trdn Thi Bich Dung (2009), muc dQ l~m phat duQ'c do
l~ l~m phat. Ty l~ l~m ph at
(kY hi~u
muc gia chung cua kY nay so vai kY truac.
10
If) Ia
tY
l~ phdn tram gia tang trong
Ty
1~ l~
phat hang narn (If) duQ'c tinh then cong thuc;
I f -
Pt-Pt-l X
Pt-l
100
Trong do:
P t : chi sf> gia nam t
P t 1: chi sf> gia nam t-l
Co ba lo~i chi sf> duQ'c sir d\lng d~ tinh
tY 1~ l~ phat hI:
Chi s6 gin hang tieu dung (CPI):
Chi sf> gia hang tieu dung (CPI): la chi sf> th~ hi~n rnuc gia trung binh cua gio hang
hoa va dich V\l rna rnQt hQ gia dinh rnua (y kY nay so v6i
kY gf>c.
Cong thuc tinh chi sf> gia tieu dUng CPI cua narn t:
CPI
Trong do:
qOj:
khf>i luqng san phArn lo~i i rna rnQt gia dinh tieu dUng (y nam gf>c (0)
pOj:
dan gia sfm phArn lo~i i (y nam gf>c
ptj;
dan gia san phb lo~i i (y nam t
Chi s6 gin ham san xuit (PPI):
Chi sf> ghi ham san xudt (PPI): phan anh rnuc gia trung binh cua rnQt gio hang hoa
rna rnQt doanh nghi~p rnua (y kY nay so v6i kY gf>c.
Chi sf> PPI chi duQ'c sir d\lng d~ tinh
tY
l~ l~rn phat trong kIm Vl,l'C san xuftt, khong
ph6 bien. Cach tinh cling tuang tv nhu CPI.
Chi s6 giam phnt theo GDP (Id):
Chi sf> giarn phat then GDP (Id): phan anh Sl! thay d6i cua rnuc gia trung binh cua
cit ca hang hoa va djch V\l san xuftt (y nam hi~n hanh (nam t) so v6i nam gf>c.
11
Id cua narn hi~n hanh duQ'c tinh theo cong thuc:
I~
GDP~
"n
GDPJ
Li=l qi . Pi
t
t
---* 100 = L..~=1 q! · p~ * 100
Trong do:
qtj: kh6i IUQ'ng san ph~rn lo~i i & narn t
ptj: don gia san ph~rn lo~i i & narn t
2.1.2.3. Nguyen nhan gay ra I,m phit:
Theo Nguyen Nhu Y va TrAn Thi Bich Dung (2009), co ba nguyen nhan chinh gay
ra
l~rn
phat:
L,m phit do cAu (con gQi Iii I,m phit do cAu keo):
Xufrt phat til S\f gia tang cua tAng cAu, nghia la duang tAng cAu dich chuy~n sang
phai, trong ngcln h~n se lam cho san luqng tang len, d6ng thai rnuc ghi cling tang va thfrt
nghi~p se giarn xu6ng.
Nhiing nhan t6 tac d9ng len S\f gia tang cua tAng cAu bao g6rn:
-
Khu V\fC tu nhan l~c quan v~ n~n kinh t~ nen tieu dung tg dinh va dAu tu t\f
dinh tang len.
-
Chinh phil tang chi tieu.
-
Ngan hang trung uong tang IUQ'ng cung ti~n.
-
Nguai nuac ngoai tang rnua hang hoa va dich V\1 trong nuac.
L,m phit do cung (con gQi Ii I,m phit do chi phi diy):
Xufrt phat til S\f S\lt giarn trong tAng cung, nghia la dUOng tAng cung dich chuy~n
sang trai, rna nguyen nhan chinh la do chi phi san xufrt cua n~n kinh t~ tang len.
Nhiing nhan t6 tac d9ng len S\f gia tang chi phi san xufrt bao g6rn:
-
Ti~n luong tang len trong khi nang sufrt lao d9ng khong dAi.
12
