SOẠN BÀI MÃ GIÁM SINH MUA KIỀU TRÍCH TRUYỆN KIỀU

SOẠN BÀI MÃ GIÁM SINH MUA KIỀU
TRÍCH TRUYỆN KIỀU
NGUYỄN DU

I – Tìm hiểu chung:
1. Vị trí đoạn trích:
- Nằm ở đầu phần thứ hai (“Gia biến và lưu lạc”).
- Sau khi bị thằng bán tơ vu oan, gia đình Thúy Kiều lâm vào cảnh tan tác, đau
thương. Của cải bị cướp đoạt, cha và em trai Kiều bị lũ sai nha “đầu trâu mặt ngựa” bắt
bớ, khảo tra, đánh đập dã man. Cái giá mà chúng đưa ra thật là khủng khiếp: “Có ba trăm
lạng việc này mới xong”.Kiều đành gạt nước mắt, gác mối tình đầu đẹp đẽ với Kim
Trọng để bán mình chuộc cha và em ra khỏi chốn lao tù.
- Đoạn này nói về việc Mã Giám Sinh đến mua Kiều. Đoạn trích là nốt nhạc buồn,
khởi đầu cho cung đàn bạc mênh của cuộc đời Kiều kéo dài suốt mười lăm năm.
2. Bố cục đoạn trích: 2 phần:
- Phần 1: 10 câu đầu: ( Từ đầu đến …”giục nàng kíp ra” ): Sự xuất hiện của Mã
Giám Sinh.
- Phần 2: Đoạn còn lại: Cảnh mua bán người.
II – Đọc – hiểu văn bản:
1. Chân dung Mã Giám Sinh:
Cái tin Kiều muốn bán mình đã gây xôn xao dư luận cả một vùng rộng lớn vì
không ai không biết đến nàng – người con gái nức tiếng tài sắc vẹn toàn. Mã Giám Sinh
đã nhờ người mai mối dẫn đến nhà để cưới nàng làm vợ lẽ.


Một điều dễ nhận thấy trong bút pháp tả người của Nguyễn Du là khi tả những
nhân vật chính diện ( như chị em Thúy Kiều, Kim Trọng, Từ Hải…)thì ông dùng bút
pháp ước lệ; còn tả những nhân vật phản diện ( như Tú Bà, Mã Giám Sinh, Hồ Tôn
Hiến…) thì ông dùng bút pháp tả thực. Qua công thức này,người đọc có thể xác định
nhân vật thuộc loại nào và thái độ yêu ghét của nhà thơ ra sao. Mã Giám Sinh cũng
không nằm ngoài công thức đó.

a. Trong lễ vấn danh:
- Về lai lịch và cách ăn nói:
Cái tài của Nguyễn Du là không miêu tả chung chung mà đi sâu vào những chi tiết
tiêu biểu, chọn lọc, thể hiện được thần thái của nhân vật.Không ai biết rõ tung tích Mã
Giám Sinh, chỉ biết hắn là người từ phương xa tới(“viễn khách”). Hỏi hắn thì hắn trả lời
cộc lốc, không có chủ ngữ, không thèm thưa gửi: “Hỏi tên, rằng: “Mã Giám Sinh” – Hỏi
quê, rằng: “Huyện Lâm Thanh cũng gần”. Hai câu mà chỉ cung cấp được một thông tin
nhỏ là hắn mang họ Mã. Còn tất cả đều mập mờ, không rõ ràng. “Giám Sinh” là tên gọi
chung của các sinh viên trường Quốc tử giám chứ không phải là tên riêng. Còn “huyện
Lâm Thanh” rộng bao la, ai biết hắn ở chỗ nào, gia thế ra sao?
-> Cách nói năng của Mã đã bộc lộ một phần về con người hắn. Hắn chẳng có chút
gì là nho nhã, thanh lịch của một chàng “giám sinh”,hạng người có học.
- Về ngoại hình, hành động:
+ Nguyễn Du chụp cận cảnh làm rõ bộ mặt và trang phục của Mã:
Quá niên trạc ngoại tứ tuần,
Mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao.
Bộ mặt mày râu nhẵn nhụi dĩ nhiên là thiếu tự nhiên, râu cạo nhẵn, lông mày tỉa tót
rất trai lơ. Từ “nhẵn nhụi” gợi cảm giác về một sự trơ trẽn, phẳng lì. Áo quần bảnh bao là
áo quần trưng diện, cũng thiếu tự nhiên, “Hai chữ“bảnh bao” thường dùng để khen áo
quần trẻ em chứ ít dùng cho người lớn”(Trần Đình Sử). Phủ một lớp hào nhoáng lên vẻ
ngoài nhân vật, tác giả đã chế giễu, mỉa mai tên buôn người họ Mã. Sự đả kích ngầm


càng sâu cay hơn khi một người đã “trạc ngoại tứ tuần” ( sắp lên lão ) lại tỉa tót công phu,
lại cố tô vẽ cho mình ra dáng trẻ trung như trai mới lớn.
+ Chân dung của y còn rõ nét qua hành động. Chỉ một câu: “Trước thầy sau tớ lao
xao”, Nguyễn Du đã tô đậm cái cung cách đi hỏi vợ lạ đời của Mã Giám Sinh. Thầy tớ
hắn có khác chi một lũ người ô hợp, nhốn nháo, lộn xộn, lưu manh lấc cấc.
+ Đặc biệt hành động thô lỗ, sỗ sàng của một kẻ vô học, đội lốt người học trò
trường Quốc tử giám, đã hiện lên khá rõ qua chi tiết: “Ghế trên ngòi tót sỗ sàng”. “Ghế

trên” là ghế ở vị trí trang trọng,dành cho bậc cao niên, bậc huynh trưởng, bậc đáng kính.
Kẻ đi hỏi vợ là bậc con cái mà lại “ngồi tót” thì thật chướng mắt, vô lễ.
b. Trong cuộc mua bán Kiều:
- Bản chất con buôn của Mã Giám Sinh bộc lộ đầy đủ hơn trong cuộc mua bán
Kiều. Miệng nói những lời hoa mỹ ” Rằng:”Mua ngọc đến Lam Kiều - Sính nghi xin dạy
bao nhiêu cho tường?”nhưng hành động của y lại hoàn toàn trái ngược. Một loạt các từ
“cò kè, thêm bớt, ngã giá…” đã chứng tỏ Mã Giám Sinh là một kẻ buôn người sành sỏi,
lọc lõi. Y đã lộ nguyên hình là một con buôn sành sỏi. Mã Giám Sinh đâu còn là người
học trò trường Quốc tử giám như đã xưng danh. Mặc dù ăn mặc chải chuốt, nói những lời
hoa mỹ, ra vẻ lịch sự nhưng dần dần bản chất xấu xa, đê tiện, giả dối của y đã lộ rõ.
=> Với bút pháp kết hợp giữa kể và tả, bằng một số nét phác họa về mối quan hệ
mờ ám, vẻ ngoài chải chuốt, nói năng vô lễ, cử chỉ vô học, hành động vô lương, Nguyễn
Du đã khắc họa sắc nét hình tượng Mã Giám Sinh,kẻ buôn người, từ ngoại hình đến tính
cách. Mã Giám Sinh trở thành một điển hình bất hủ cho sự đê tiện, tàn ác.
2. Hình ảnh Thúy Kiều:
- Trong toàn bộ cuộc mua bán, Nguyễn Du đã để cho Kiều câm lặng, không nói
được một lời nào. Nỗi đau đớn, thẹn thùng, xót xa tủi hổ ê chề đã lên đến đỉnh điểm. Từ
một người con gái, gia đình phong lưu, “Kín cổng cao tường”, nay biến thành một món
hàng dưới bàn tay bẩn thỉu của mụ mối và Mã Giám Sinh, làm sao không khỏi đau đớn
cho được. Nguyễn Du đã sử dụng một loạt hình ảnh ẩn dụ, ước lệ, tượng trưng, lấy thiên
nhiên làm chuẩn mực, để diễn tả tâm trạng của Kiều khác hẳn với đoạn miêu tả Kiều
trong cuộc mua bán ở “Kim Vân Kiều truyện”, từ đầu đến cuối, Kiều tuyệt nhiên không


nói một lời. Điều đó chứng tỏ sự sáng tạo của Nguyễn Du, sự am hiểu sâu sắc và thấu đáo
tâm lý nhân vật của đại thi hào.
- Nguyễn Du không đưa ra một lời nhận xét, đánh giá trực tiếp nhưng qua một loạt
các hình ảnh,từ ngữ miêu tả dáng vẻ, tâm trạng Kiều “Ngại ngùng dợn gió e
sương…..mặt dày”, “nét buồn……..như mai” chúng ta cũng cảm nhận được sự cảm
thông, xót xa cho người con gái đẹp tài hoa nhưng đã bị những thế lực hắc ám trong xã

hội phong kiến ( bọn buôn thịt bán người, thế lực đồng tiền) chà đạp, biến thành
một món hàng giữa chợ.
III – Tổng kết:
1. Nội dung:
- Phơi bày bản chất xấu xa, đê tiện của Mã Giám Sinh
- Lên án xã hội phong kiến, những thế lực chà đạp lên tài sắc và nhân phẩm người
phụ nữ. ( Tố cáo gay gắt sự tàn nhẫn của đồng tiền và những kẻ xấu xa chà đạp phẩm giá
con người).
- Bày tỏ sự cảm thông, sâu sắc với số phận con người.
2. Nghệ thuật:
- Khắc họa thành công nhân vật chính diện và phản diện
- Thể hiện sự am hiểu sâu sắc tâm lý nhân vật của Nguyễn Du trong tác phẩm.