Bài 52: Phản xạ có điều kiện và phản xạ không có điều kiện

Giáo án TTCM Sinh 8

Năm học 2015-2016

Tuần
Tiết

Ngày dạy
Ngày soạn

Bài 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
I.Mục tiêu:
1.Kiến thức
- Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện
- Hiểu được thí nghiệm của nhà sinh lí học người Nga I.P.Paplốp : Thành
lập phản xạ có điều kiện tiết nước bọt khi có ánh đèn
- Nêu rõ ý nghĩa của phản xạ có điều kiện đối với đời sống động vật và con
người
2.Kỹ năng:
- Rèn luyện kĩ năng phân tích tình hình và quan sát
- Rèn tư duy so sánh, liên hệ thực tế
- Rèn kĩ năng hoạt động nhóm
3.Thái độ
Giáo dục ý thức học tập nghiêm túc, chăm chỉ
II.Kỹ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài học
-Kỹ năng hợp tác, tìm kiếm, xử lí thông tin
-Kỹ năng trình bày xúc tích, ngắn gọn
III.Phương pháp dạy học
-Phương pháp so sánh
-Phương pháp thảo luận nhóm

-Phương pháp trực quan
-Phương pháp vấn đáp
IV.Phương tiện dạy học
1.Chuẩn bị của giáo viên: Tranh hình 52.1 , 52.2 , 52.3
2.Chuẩn bị của học sinh: Vở soạn
V.Tiến trình bài giảng
1.Ổn định tổ chức (1 phút)
2.Kiểm tra bài cũ (5 phút)
GV: Trình bày chức năng thu nhận kích thích sóng âm của tai ?

GVHD: HUỲNH THỊ THÚY

1

GSTT: TÔN THỊ LỆ HIỀN


Giáo án TTCM Sinh 8

Năm học 2015-2016

HS: Sóng âm → màng nhĩ → chuỗi xương tai → cửa bầu → chuyển động ngoại
dịch và nội dịch → rung màng cơ sở → kích thích cơ quan Coóc ti xuất hiện xung
thần kinh → vùng thính giác (phân tích cho biết âm thanh).
3.Bài mới
Giới thiệu bài (1 phút)
Khi các em thấy thức ăn thì có hiện tượng gì ? Hay các em xem xiết thì thấy
những con vật có hành động như : đếm số, đạp xe, lượn sóng…vì sao lại hình
thành những tập tính đó và những ví dụ cô vừa nêu nó thuộc phản xạ gì ?
Hoạt động 1: (10 phút ) Phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không

điều kiện
Hoạt động của giáo viên
GV yêu cầu hs làm bài tập
bảng 52.1 SGK trang 166
sau đó lên bảng trả lời:
GV: Cho ví dụ về phản xạ
có điều kiện và phản xạ
không có điều kiện
GV: Phản xạ có điều kiện
là gì ?

GV: Phản xạ không điều
kiện là gì?

Hoạt động của học sinh
Học sinh suy nghĩ hoàn
thành bài tập, học sinh
khác nhận xét
HS: Phản xạ không điều
kiện: khóc, cười…
Phản xạ có điều kiện:
bơi lội, đạp xe đạp…
HS: Phản xạ có điều kiện
là phản xạ được hình
thành trong đời sống cá
thể, do kết quả của quá
trình học tập, rèn luyện và
rút ra kinh nghiệm

Nội dung

HS: Phản xạ có điều
kiện là phản xạ được
hình thành trong đời
sống cá thể, do kết quả
của quá trình học tập,
rèn luyện và rút ra
kinh nghiệm
HS: Phản xạ không điều
HS: Phản xạ không
kiện là phản xạ sinh ra đã điều kiện là phản xạ
có, không cần phải học tập sinh ra đã có, không
cần phải học tập

GV: Hoàn thiện kiến thức
cho học sinh

GVHD: HUỲNH THỊ THÚY

2

GSTT: TÔN THỊ LỆ HIỀN


Giáo án TTCM Sinh 8

Năm học 2015-2016

Hoạt động 2: (10 phút ) Sự hình thành phản xạ có điều kiện
Hoạt động của giáo viên

1.Hình thành phản xạ
có điều kiện
GV: Yêu cầu học sinh
nghiên cứu thí nghiệm
của Paplop
GV:Ở phản xạ tiết nước
bọt ở H.2 và H.3.Vì đâu
chó tiết nước bọt ?
GV: Hình 1 và hình 2
thuộc phản xạ gì ?
GV: Để thành lập được
phản xạ có điều kiện cần
những điều kiện gì ?

GV: Thực chất của việc
hình thành phản xạ có
điều kiện là gì ?
GV: Đường liên hệ tạm
thời cũng giống như bãi
cỏ, nếu ta đi thường
xuyên sẽ có con đường,
nếu không đi cỏ sẽ lấp
kín
GV: Chốt lại kiến thức
2.Ức chế phản xạ có
điều kiện
GV: Yêu cầu học sinh
đọc thông tin, thảo luận
GV: Trong thí nghiệm
trên nếu chỉ bật đèn mà

không cho chó ăn nhiều

Hoạt động của học sinh

HS: Đọc thí nghiệm ở
H52.3

HS: H.2 vì thấy thức ăn
H.3 vì thấy ánh đèn
đã hình thành
HS: Thuộc phản xạ
không điều kiện
HS: Phải có sự kết hợp
giữa các kích thích có
điều kiện với kích thích
của một phản xạ không
điều kiện
HS: Hình thành đường
liên hệ tạm thời nối các
vùng vỏ não với nhau

Nội dung
1.Hình thành phản xạ
có điều kiện
Phản xạ có điều kiện phải
được lặp đi lặp lại nhiều
lần
-Việc thành lập phản xạ
có điều kiện là sự hình
thành các đường liên hệ

thần kinh tạm thời nối các
vùng vỏ não với nhau

2.Ức chế phản xạ có
điều kiện

HS: Chó sẽ không tiết
nước bọt khi có ánh đèn
nữa

GVHD: HUỲNH THỊ THÚY

3

GSTT: TÔN THỊ LỆ HIỀN


Giáo án TTCM Sinh 8
lần thì hiện tượng gì xảy
ra ?
GV: Nếu phản xạ có điều
kiện không được thường
xuyên củng cố hiện tượng
gì sẽ xảy ra ?
GV: Ýnghĩa của việc
hình thành ức chế phản
xạ có điều kiện ?

Năm học 2015-2016

HS: PXCĐK đã hình
thành sẽ mất dần do ức
chế tắt dần

HS: Đảm bảo sự thích
nghi với điều kiện sống
luôn thay đổi
Hình thành các thói quen
tập quán tốt
GV: Cho một vài ví dụ về HS: Trả lời
phản xạ có điều kiện ?
GV: nhận xét, bổ sung

Phản xạ có điều kiện
thường xuyên củng cố
nếu không sẽ bị mất do
ức chế tắt dần
Ý nghĩa: Đảm bảo sự
thích nghi với môi trường
sống luôn thay đổi, hình
thành các thói quen tập
quán tốt với con người

Hoạt động 3 (12 phút ) So sánh các tính chất của phản xạ không điều kiện với
phản xạ có điều kiện

GVHD: HUỲNH THỊ THÚY

4

GSTT: TÔN THỊ LỆ HIỀN


Hoạt động của giáo viên
GVán
yêu
cầu học
sinh
Giáo
TTCM
Sinh
8 thảo luận nhóm
hoàn thành bài tập ở bảng 52.2 trang
168 SGK
GV treo bảng chuẩn kiến thức cho học
sinh
Tính chất của
Tính chất của
phản xạ không
phản xạ có điều
điều kiện
kiện
1.Trả lời các
1’.Trả lời các
kích thích tương kích thích bất kì
ứng hay kích
hay kích thích có
thích không điều điều kiện
kiện
2.Bẩm sinh

2.’ Được hình
thành trong đời
sống
3.Bền vững
3.’Dễ mất đi
không cũng cố
4.Có tính chất di 4.’ Không di
truyền, mang
truyền, có tính
tính chất chủng chất cá thể
loại
5.Số lượng có
5.’ Số lượng
hạn
không hạn định
6.Cung phản xạ
đơn giản

Hoạt động của học
Nội dung
sinh
Học sinh đọc thông
Năm học 2015-2016
tin trao đổi nhóm
Đại diện nhóm lên
trình bày, nhóm khác
nhận xét, bổ sung

6.’ Hình thành
đường liên hệ

tạm thời
7.’ Trung ương
nằm ở vỏ não

7.Trung ương
nằm ở trụ não,
tủy sống
GV:PXCĐK và PXKĐK có những
điểm khác nhau, nhưng chúng vẫn có
mối liên hệ chặt chẽ với nhau.Hãy nêu
mối quan hệ giữa PXKĐK và PXCĐK
?

GVHD:
HUỲNH
THỊ THÚY
GV chốt
kiến thức

HS: Phản xạ không
điều kiện là cơ sở để
thành lập phản xạ có
điều kiện
Phản xạ có sự kết hợp
giữa một kích thích
có điều kiện với kích
thích không điều kiện
5
GSTT: TÔN THỊ LỆ HIỀN
Học sinh chép

bảng 52.2
trang 168


Giáo án TTCM Sinh 8

Năm học 2015-2016

4.Củng cố (5 phút)
Chọn câu trả lời đúng:
Câu 1:Đặc điểm của phản xạ không điều kiện là:
A. Bền vững.
B. Không di truyền
C. Phải qua quá trình luyện tập.
D. Mang tính chất cá thể.
Câu 2: Đặc điểm của phản xạ có điều kiện là:
A. Có tính chất đặc trưng cho loài.
B. Có tính bẩm sinh.
C. Di truyền được qua thế hệ sau.
D. Dễ mất đi nếu không được củng cố.
ĐÁP ÁN: 1.A 2.D
5.Dặn dò (1 phút)
- Học bài trong vở, trả lời các câu hỏi SGK.
- Xem trước bài 53 “ Hoạt động thần kinh cấp cao ở người”.
- Tìm các tư liệu có liên quan đến hoạt động thần kinh cấp cao.
V.Rút kinh nghiệm
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………

GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

GVHD: HUỲNH THỊ THÚY

GIÁO SINH THỰC TẬP

6

GSTT: TÔN THỊ LỆ HIỀN