skkn Khái quát nét đẹp tranh dân gian Đông Hồ trong dạy học mỹ thuật cho học sinh phổ thông

NÐt ®Ñp trong tranh d©n gian...

Phụ lục
mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
5. Phương pháp nghiên cứu
Nội dung
chương I: Nét đẹp tranh dân gian Đông Hồ.
1.1

Khái quát về tranh dân gian Đông Hồ.

1.1.1 Tranh Đông Hồ
1.1.2 Tranh Hàng Trống
1.2

Đặc trưng nghệ thuật tranh Dân gian

1.3

Tính giáo dục của tranh dân gian

chương II: Vận dụng nét đẹp tranh dân gian Đông Hồ trong dạy học mỹ thuật
cho học sinh phổ thông.
2.1 Nội dung đề tài tranh dân gian Đông Hồ ảnh hưởng tới tình cảm, nhân
cách học sinh.
2.2 Nét tương đồng giữa đường nét trong tranh dân gian Đông Hồ với nét vẽ
của học sinh lứa tuổi thiếu niên nhi đồng.

2.3 Vai trò của người giáo viên trong dạy học Mỹ thuật để phát huy sự sáng
tạo của học sinh.
Chương III Kết luận kiếm nghị
3.1 Kết luận
3.2. kiến nghị
tài liệu tham khảo
1

Phan Quý S©m: Gi¸o Viªn Tr êng THCS Hßa HiÕu 1 ThÞ X· Th¸i
Hßa NghÖ An


NÐt ®Ñp trong tranh d©n gian...

Mở đầu
1. Lý do chon đề tài :
Tranh khắc gỗ dân gian Việt Nam luôn gắn bó và in đậm dấu ấn trong cuộc
sống tinh cảm của con người Việt Nam. Chủ đề tư tưởng cùng những đặc trưng độc
đáo riêng biệt của tranh dân gian là những yếu tố tạo nên giá trị nghệ thuật thoả mãn
nhu cầu thẩm mĩ của người xem.
Thừa kế những tinh hoa nghệ thuật của tranh dân gian Việt Nam. Ngày nay đã
có nhiều hoạ sĩ nghiên cứu, chuyên sâu vào lĩnh vực này đã tạo nên nhiều tác phẩm
tranh khắc đẹp được nhiều người yêu thích đồng thời đã góp phần khẳng đinh sức
sống và giá trị nghệ thuật của tranh dân gian Việt Nam một loại hình nghệ thuật
đâm đà bản sắc văn hoá dân tộc trong thế giới đa dạng về phong cách hội hoạ hiên
đại.
Đặc trưng ngôn ngữ của tranh dân gian là giản dị, chân chất dễ hiểu nhưng
lai bao hàm một vẻ đẹp đầy ấn tượng đi vào lòng người nhất là đối với các em lứa
tuổi thiếu niên nhi đồng, bởi tinh hồn nhiên, vui tươi, hóm hỉnh, mộc mạc, màu sắc
tự nhiên, đường nét hinh khối đơn giản. Xem tranh dân gian các em như tim thấy

một tiêng nói chung mang tính cội nguồn, tìm thấy một sự gần gũi dung dị, dễ tiếp
cận với mong ước được vẽ và vẽ đẹp.
Có thể nói, những đặc trưng độc đáo của tranh dân gian sẽ là con đường ngắn
và thuận lợi để giáo dục thị hiếu thẩm mĩ cho học sinh. Trên cơ sở từ dễ đến khó, từ
đơn giản đến phức tạp, cùng với sự hướng dẫn của giáo viên, tranh dân gian sẽ đóng
góp một phần nhỏ vào cái chung trong việc giáo dục nâng cao nhân thức thẩm mĩ
nói chung và về hội hoạ nói riêng.
Xuất phát từ những suy nghĩ đó tôi mạnh dạn nghiên cứu khoá luận với đề
tài”Khái quát nét đẹp tranh dân gian Đông Hồ trong dạy học mỹ thuật cho học
sinh phổ thông”.
Trong khuôn khổ một khoá luận nghiên cứu nhỏ chưa thể đề cập sâu tới vấn
đề của tranh dân gian, mong muốn của người thực hiện khoá luận là được đóng góp
một vài suy nghĩ từ nét đẹp tranh dân gian Đông Hồ đối với việc giáo dục thị hiếu
thẩm mĩ cho học sinh ở lứa tuổi thiếu niên nhi đồng.
2.Mục đích nghiên cứu:
-Tìm hiểu nét đẹp trong tranh dân gian Đông Hồ.
-Vận dụng nét đẹp tranh dân gian Đông Hồ vào dạy học Mỹ thuật ở trường
Phổ thông.
3.đối tựơng và pham vi nghiên cứu:
* Đối tượng: Tìm hiểu nét đẹp của tranh dân gian Đông Hồ.
* Pham vi: Tìm hiểu nét đẹp của tranh dân gian Đông Hồ có sự so sánh đối
chiếu và liên hệ của một số tranh thiếu nhi.
2

Phan Quý S©m: Gi¸o Viªn Tr êng THCS Hßa HiÕu 1 ThÞ X· Th¸i
Hßa NghÖ An


Nét đẹp trong tranh dân gian...
4.Nhiờm v nghiờn cu:

-Tỡm hiu nột p ca tranh dõn gian:
+ Ni dung.
+ B cc.
+ Hỡnh mng.
+ Mu sc.
-a ra cỏch khai thỏc nột p tranh dõn gian trong vic giỏo dc thm m
cho hc sinh ph thụng.
5.phng phỏp nghiờn cu:
- Su tm, nghiờn cu ti liu.
- Quan sỏt, liờn h thc t.
-Tng hp phõn tớch, so sỏnh i chiu.

ni dung
chng 1: nột p tranh dõn gian ụng h.
1.1.Khỏi quỏt v tranh dõn gian.
Tranh dõn gian Vit Nam t rt xa xa ó tn ti thc s trong i sng
ca nhõn dõn. Trc cỏch mng thỏng Tỏm nm 1945 vic chi tranh trong ngy
tt ó tr thnh mt phong tc rt mc c tụn trng, tranh c dựng trang
hong nh ca, tụn kớnh t tiờn, cu mng nhng iu tt p, gii thiu cho
nhau v nhng giỏ tr vn hoỏ v lch s dõn tc. Nhng t tranh y ó lm bng
sỏng nhng cn nh ti thp, ó mang theo ting ci vui n vi mi nh v nhỏt
l giỳp mi ngi nh cm giao vi tinh thn, yờn tõm cú cuc sng bỡnh an v
thnh vng.
Trong c nc, t Bc vo Nam cú nhiu ni lam tranh giõn gian nh
tranh ụng H, tranh Hng Trng, tranh Kim Hong, tranh Lng Sỡnh nhng cú
hai vựng ni ting v cú truyn thng lõu i hn c l tranh ụng H, tranh Hng
Trng. Trong ti ny tụi cng xin cp n hai dũng tranh ch yu ny.
1.1.1 Tranh ụng H:
Tranh ụng H c sn xut l t mt s tnh H Ni, H Tõy, Vnh
Phỳc, Phỳ Th, Thỏi Nguyờn, Ngh An, nhng truy v gc u do ngi ụng H

di c mang theo ngh n ni mi. Ni sn xut tp trung l lng ụng H(xó Song
H, huyn Thun Thnh, tnh Bc Ninh). õy l mt lng nh nm ven sụng ung
v trờn ng giao thụng ni x Bc (Bc Ninh) vi x ụng (Hi Dng), ch
cỏch H Ni chng 40 km. Vựng t ny trự phỳ,nụng nghip phỏt trin, cú nhiu
ngh th cụng, i sng vn hoỏ cao, l hi nhiu v c sc... tt c ó to nờn cỏi
nụi, l b cho mt dũng tranh chõn quờm cht dõn tc.
3

Phan Quý Sâm: Giáo Viên Tr ờng THCS Hòa Hiếu 1 Thị Xã Thái
Hòa Nghệ An


Nét đẹp trong tranh dân gian...
Gn vi sinh hot Tt cú tranh-phỏo-mó, ngi lng ụng H lm c.
Hng mó ụng H t nhiu th k trc ó i vo s sỏch, v mi nm qua tng
chng ó mai mt thỡ gi õy ang phc hi v phỏt trin ỏp ng nhu cu tõm linh
ca ụng o nhõn dõn, v cựng l mt th ngh thut to hỡnh dõn gian, b sung v
lm hon chnh thờm cho mng trannh tt.
Tranh tt c truyn ca ụng H l tranh ip, t giy n mu u nhun
cht dõn tc. Giỏy in tranh l giỏy dú c sn xut ng Cao( Bc Ninh) v
vựng Bi( H Ni), nú mng mn v cú võn úng nh la, li dai v co dón khi m
t. phỏt huy mt tt v khc phc mt yộu ca giy dú, ngh nhõn quột lờn nú
mt lp ip lm cho t giỏy dy nut, sỏng trng vi nhng th sỏng tian xen
song hnh v lp lỏnh ỏnh bc, cú khi con c lt thờm nc hoa hoố vng chanh
hay nc g vng cam, t nn giy ó toỏt ra v vinh hin. Trờn nn giy y,
ngh nhõn ln lt in vỏn g cỏc mng mu cnh nhau v chng nhau, sau cựng in
nột en to mp, mu v nột phi hp to ra nhng hỡnh quen thuc nhng luụn mi.
Bng mu ay cng l nhng mu trng ip-vng hoe- vang, li thờm mu
xanh chm-si son- than lỏ tre, ton nhng th cú sn trong thiờn nhiờn, bn trc
ỏnh sỏng v thõn thuc vi mi ngi. Bng mu ỏy khỏ n gin nhng do k

thut pha ch trm hay khụng bng tay quen v ngh thut phi mu ó to ra
nhng ho sc phong phỳ v hi ho.
Tranh ụng H ph bin nht, cng c sc nht v do m sc dõn giandõn tc nht, c nhõn dõn nhiu nc a thớch v tuyn vo nhng b su tp
tranh quý ca nhõn loi.
1.1.2Tranh Hng Trng
Tranh Hng Trng cng cú rt sm, cho n trc cỏch mng thang tỏm
nm 1945 c by bỏn nhiu ph Hng Trng v cỏc ph lõn cn nh Hng
Nún- Hng Hũm- Hng Qut ca H Ni. Tranh Hng Trụng cng cú mt s tranh
tiờu biu nh tranh ụng H, nhng i sõu vo nhng b T bỡnh v ngi p (T
N) v cnh p (T Quý), minh ho cỏc tỏc phm vn hc ln, nhng c bit i
sõu vo mng tranh th cỏc in miu, nht l khai thỏc cỏc nhõn vt trong o
Móu ca bn a( Tam to, T ph, ụng Hong, b Chỳa, Cu Cụ). Tranh Hng
Trng ch yu l tranh th, do ú c by bỏn quanh nm, tp trung vo mt s
dp l Tt.
Tranh Hng Trng in trờn giy xuyn ch v sau ny l giỏy bỏo kh rng,
ch in nột cong tụ mu bỳt lụng, mu nhp ngoi l phm hoỏ hc ti. Do k thut
tụ bng tay m to c s m nht, vn ni khi nột thanh mnh v cong mm
v duyờn dỏng.
i tng ca tranh Hang Trng l tng lp th dõn, nhng ngi khỏ gi
nờn bờn cnh tranh th dỏn ni tụn nghiờm, thỡ nhng tranh sinh hot thũng c
treo nhng phũng khỏch to mt khụng khớ sang trng.
1.2 c trng ngh thut tranh dõn gian
Tranh dõn gian cú lch s lau di v thc s l vn to hỡnh oc cỏc th h
c xa v nay u thớch, nu ch vỡ giỏ tr ni dung thỡ khi xó hi thay i nú khụng
4

Phan Quý Sâm: Giáo Viên Tr ờng THCS Hòa Hiếu 1 Thị Xã Thái
Hòa Nghệ An

Nét đẹp trong tranh dân gian...
thớch hp na, do ú phn quan trng chớnh l giỏ tr ngh thut. Giỏ tr ny c
biu hiờn b cc, ng nột, bng mu, quan nim t l gia cỏc hỡnh.
Tranh dõn gian xõy dng cỏc hỡnh nh khụng ph thuc vo mu trong t
nhiờn, m ct gõy n tng mnh theo yờu cu ca ch , vỡ th c ỏnh sỏng, khụng
gian, con ngi v cnh vt u l c l. T tranh ip vi nn mu trng hay vng
u th hiờn khụng gian rc sỏng, trong tro v rng rói. Khong gian c l y
ũi hi mi hỡnh trờn cng phi c l lm sụg oc nhiu nht, vỡ th hỡnh
oc th hin nhỡn t nhiu gúc , t nhiu khong cỏch cú th phụ din c
y nht, chng hn con ln mun rừ nht phi oc v th nhỡn ngang, nhng
mừm li nh nhỡn t phớa trc, cnh hng cõy da c thu nh li tng ng
vi ngi trốo v ngi hng hoc cnhTrng chut vinh quy, sau khi cao ci
v, chut tin s ci con nga cng ch nhp nhnh vi nú m thụi. Tt c cỏc hỡnh
trong tranh u oc n ra choỏn c mt tranh, chỳng khụng che khut nhau m
cựng phi by rừ rng. Tng hỡnh trong tranh c cng iu cú khi nngoa
ngot, song u thu v nhng hỡnh c bn. Vớ nh bộ ụm g nh hỡnh qu trng,
con ln nh hỡnh ch nht, cỏc cp. vt trong tranh ỏnh vt li ch hỡnh tam
giỏc, ch hỡnh thang, ch na hỡnh trũn, cỏc nhõn vt trong tranh Hng da v ỏnh
ghen va hi hc va tỏo tn. Cỏi th gii trong dõn gian gm c ba tng tritrn v dúi t, ch cn vi chi tit l gi ra cỏi khụng gian cn cho s vic xy ra,
iu ny c th hiờn rừ nột hn trong tranh liờn hon v Thch Sanh.
Vi b cc y, tr tranh th thỡ cỏc nhõn vt Thn, Pht c v to
gia,cỏc nhõn vt ph nh hn v hai bờn, cỏc ngi thng dõn v sinh vt li
nh na v di. T l ny ph thuc vo vin cn xó hi, tu theo a v ca tng
nhõn vt phúng to hay thu nh. Trỏi li nhng t tranh Tt thụng thng,cỏc
nhõn vt v cnh vt dự thc t ht sc chờnh lch nhau, nhng vi quan im bỡnh
ng tt c c trỡnh ra trờn mt tranh vi mt ln tng ng nhau. Li vin
cn phn ỏnh t tng bỡnh quõn ca nụng dõn, tt c u c tụn trng.
V ng nột tranh dõn gian dựng hỡnh ch yu v ng nột c in, cú
nhng bc in nột xong l hon thnh,nhiu tranh sau khi in nột en mi da vo ú
m tụ mu cho ti v ng. C nhng tranh c in mu kớn thỡ nột c in sau

nờn rt rừ. Nột bao ly cỏc mng mu khin mng no cng c tỏch bch rừ rng,
nột tu tng dũng tranh m cú s khỏc nhau. Nột tranh ụng H m chc, ớt chi
tit vn, nột tranh Hng Trng mnh mai, cú phn tham lam nờn hi ri.
Cũn v bng mu dự mu thuc cỏi tranh ip hay mựa hoỏ hc cht
nhiu dũng tranh khỏc nhau, thỡ cng u m thm, ch rt ớt mu, thiờn v sỏng,
hu nh khụng cn n mu ghi trung gian. Nhng mu y dự inhay v cng tht
khiờm tn, ch vi mu nhng do cỏch ch bink thut in chng, in lch li to
thờm mu mi.
Ngy nay tranh dõn gian khụng ch cú giỏ tr lch s, vn hm cha y
giỏ tr ca mt loi hỡnh ngh thut ớch thc... Cỏc ho s khai thỏc tranh dõn gian
cỏc cht liu v quan nim thm m, cho nú thng hoa vo tỏc phm thỡ hn dõn
tc v cht thi i s l l sng trng tn cựng thi gian.
5

Phan Quý Sâm: Giáo Viên Tr ờng THCS Hòa Hiếu 1 Thị Xã Thái
Hòa Nghệ An


NÐt ®Ñp trong tranh d©n gian...

1.3. Tính giáo dục của tranh Đông Hồ.
Tranh vẽ của trẻ em rất gần gũi với tranh dân gian, nói cách khác tranh dân
gian phù hợp với tâm hồn trẻ thơ bởi tính hồn nhiên, vui tươi, hóm hỉnh, mộc mạc,
màu sắc tự nhiên, đưòng nét, hình khối, đơn giản, dễ hiểu làm cho trẻ yêu thích.
Tranh dân gian phản ánh mọi mặt của đời sống với cái nhìn lạc quan, tươi sáng, từ
xưa đến nay được mọi người ham chuộng. Với nội dung và hình thức độc đáo tranh
dân gian là một loại hình nghệ thuật được phổ biến sâu rộng trong nhân dân. Tranh
dân giản phản ánh đa dạng cuộc sống xã hội, song đối với đề tài trẻ emvà những con
vật được trẻ em ưa thích đã được nghệ sỹ nhân gian gửi hồn mình trong bức vẽ đó
là: em bé cưỡi trên mình nghé, đầu tre chiếc lọng lá sen, tay nâng ống sáo kề miệng

thổi,... là một hình tượng nghệ thuật đẹp yêu đời, yêu cuộc sống, yêu lao động ngay
từ tuổi thơ. Bức tranh bẩy em bé đu cành đào với những hoa và quaơr tranh thất
đồng làm người xem nức lòng với thế giới trẻ con bụ bẫm vô cùng đáng yêu, hồ hởi
với ước vọng con trẻ hạnh phúc, khoẻ mạnh. Những em bé ôm gà hay vịt ở các
tranh Lễ Trí, Phú Quý, Vinh Hoa... đều là những đứa trẻ khôi ngô mà mọi người
làm cha mẹ mong ước.
Những tranh về các cuộc vui chơi trong ngày hội, ngày tết như múa rồng,
múa lân, đánh vật,... càng thấy cuộc đời phơi phới đáng yêu cả đen những sinh vật
như gà đàn lợn ổ,... khi đi vào tranh cũn mang niềm vui hồn hậu đậm đà. Ngưòi xem
đã nhận ra ở con lơn nái có 5 con có cái mồn tủm tỉm như mới gặp được điều gì lý
thú. Gà mái mỏ còn ngậm mồi đang “túc...túc...”gọi đàn con xúm xít chia mồi. Gà
tróng dướn cao cổ đầy khí phách che chở cho gà mẹ gà con. Trong tranh dân gian
con người dù trong lao động vui chơi đều rất thoải mái. Chẳng những vui khi múa
rồng, múa lân ... mà vui ngay cả lúc đi cày, khi xông trận. Bà Trưng, Bà Triêu mỉm
cười đánh giặc. Anh đô vật hứng khởi trong cuộc đáu không hề có ý được thua.
Ngay cả những bức tranh thờ như Ngũ Hỏ Tứ Pháp... các nghệ nhân dân gian với
cảm quan nghệ thuật và thẩm mỹ trong sáng bắt nguồn từ đời sống, những bức
tranh như trình bày ở trên tưởng như các nghệ sỹ dân gianvẽ riêng cho trẻ em vậy.
Trong tranh dân gian, một bộ phận khá lớn đã đi vào đề tài lịch sử, phản ánh những
anh hùng cứu nước và giữ nước của dân tộc, những chiến công lẫy lừng trong nhiều
thời kỳ lịch sử được trẻ thơ ưa thích không chỉ về nội dung tích truyện mà cả về
nghệ thuật thể hiên giản dị, tự nhiên mang đầy sức biểu cảm. bắt gặp ở đây những
Phù Đổng Thiên Vương đại phá giặc ân, Trưng Vương trừ giặc Hán,Triệu ẩn đánh
quân Ngô, Ngô quyền đánh giặc Hán, Trần Hưng Đạo đánh quân Nguyên, Lê Thái
Tổ quét sạch quân Minh, Bắc Bình Vương đánh tan quân
Thanh ... Đinh Tiên Hoàng tập trận với trẻ mục đồng, trong tranh Phù Đổng Thiên
Vương đánh phá giặc Ân, cậu bé làng Gióng cưỡi trên con ngựa hồng đang băng
băng phi nước đại hay tay quay tít những cây tre ngà, tung hoành giữa đám giặc Ân
đang rối loạn vứt giáo mộc,đứa ngã lăn ra đất đứa co cẳng chạy thục mang...đằng
sau Phù Đổng Thiên Vương biểu tượng Tổ quốc là núi non trung điệp, hùng vĩ, dưới

ngọn cờ hồng,cả hang quân chỉnh tề vũ khí ra quân tiếp sức như kéo giài vô tận.tất
6

Phan Quý S©m: Gi¸o Viªn Tr êng THCS Hßa HiÕu 1 ThÞ X· Th¸i
Hßa NghÖ An


NÐt ®Ñp trong tranh d©n gian...
cả những tranh anh hùng ấy với lòng yêu nước,yêu dân đã làm xúc động tâm hồn
các nghệ sĩ dân gian,rồi qua bàn tay trân trọng của nghệ nhân,được hiên ra trên giấy
dó,dẫn dắt tuổi thơ ngược dòng lịch sử về với cuội nguồn xa xưa đến tận nguồng
của truyền thống dựng nước và giữ nước vẻ vang của dân tộc.
chương 2:
Vận dụng nét đẹp tranh dân gian đông hồ
trong dạy học mỹ thuật cho học sinh phổ thông
2.1. Nội dung đề tài tranh dân gian Đông Hồ ảnh hưởng tới tình cảm,
nhân cách học sinh.
Sức sống của tranh dân gian Đông Hồ tồn tại qua thời gian, giữ được vị trí
trong cảm xúc thẩm mỹ của mọi người với giá trị tư tưởng, vẻ đẹp hài hoà của nó
bắt nguồn từ cách nhìn, cách nghĩ của người nghệ sĩ, từ quan niệm thẩm mỹ của
nhân dân lao động. Phần lớn nghệ nhân làm tranh dân gian Đông Hồ làd nhưng
người nông dân thực thụ, họ am hiểu tình cảm và con người của xã hội nông nghiệp,
họ sống cuộc sống của người lao động nên hiểu rõ cái mà họ vẽ ra, họ không chỉ
nấm chắc ngoại hình mà còn tường tân cả nội tâm nữa. Các nghệ nhân nắm bắt được
cuộc sống của nhân vật để rồi tái tao không phải sao chép lai thực tế, mà bằng lối
tạo hình, gạn lọc, sắp xếp lại cho thuận mắt và nâng lên ở trạng thái nghệ thuật.
Với những đề tài phong phú muôn hình, muôn vẻ của cuộc sống mà tranh
dân gian Đông Hồ phản ánh dã phần nào tái tạo lại cuộc sống sinh hoạt của ông cha
ta. Để gợi lai những sự kiên lịch sử oai hùng của dân tộc, những chiến công oanh
liệt chống ngoại xâm, xây nền độc lập tự chủ của các anh hùng dân tộc thủa trước,

các nghệ nhânđã khắc hoạ những hình ảnh như Đinh Tiên Hoàng cờ lau tập trận, Bà
Trưng, Bà Triệu thúc quân diệt giặc, Trần Hưng Đạo chiến thắng quân Nguyên,
Mông.
Khi tiếp xúc vơi thể loại lịch sử đó các em như được ngược dong lich sử về
với cội nguồn xa xưa đến tân nguồn của truyền thống dựng nước và giữ nước vẻ
vang của dân tộc. Mặc dù các em đã từng được đọc, được học qua nhưng bài giảng,
những trang sách nhưng khi nhìn thấy hình ảnh được phản ánh qua dân gian Đông
Hồ miêu tả với khí phách hiên ngang dũng mãnh trước quân thù của cách vị anh
hùng đã để lại trong các em những ấn tượng tốt đẹp, niềm tự hào dân tộc, từ đó hình
thành ý thức trách nhiệm của bản thân mình với quê hương đất nước.
Xem tranh”Gà đàn”, “Lợn đàn” của tranh dân gian Đồng Hồ chúng ta
thấy đều nhằm nói lên ước mơ của người nông dân đồng thời cũng là để chúc tụng
nhau khi chào đón một năm mới. Song trước khi chuyển sang chúc tụng thì nó đã là
những phản ánh, mô tả sinh hoạt hàng ngày trong đời sống nông nghiệp của nhân
dân. Quanh năm ngày tháng lao động để mưu sinh. Họ chỉ ước mong sao có “cơm
ăn đủ no, áo đủ mặc, gà đầy sân, lợn đầy chuồng” đó là những ước mơ hoài bão
chính đáng mà rất giản dị, mộc mạc.
7

Phan Quý S©m: Gi¸o Viªn Tr êng THCS Hßa HiÕu 1 ThÞ X· Th¸i
Hßa NghÖ An


NÐt ®Ñp trong tranh d©n gian...

Hơn thế nữa cùng lúc với nhiệm vụ mô tả và phản ánh ước vọng cuộc sống, người
nghệ sỹ dân gian Việt Nam còn chứa trang sức quyến rũ của tờ tranh những tư
tưởng và tình cảm đã đựơc nâng lên. Đây là những lợn mẹ, lợn con mang đầy đủ
tình cảm mẫu tử trong tư thế đùm bọc, quấn quýt với đôi mắt lim dim hiền từ. Đặc
biệt các chi tiết gà mẹ ngậm con mồi rất nhẹ nhàng nhưng con mồi không thể thoát

được và đòng thờ cũng không bị dập nát để các chú gà con được một miếng mồi
ngon. Tình mẹ con ở đây phải chăng đã đựoc ngưòi nghệ sỹ dân gian nhân cách hoá
và tấm lòng mẹ chắt chiu nuôi dương con cái, nhịn miếng ăn để dành, cho con
những miếng mồi ngon lành nhất. Đó cũng là đạo lý thông thường trong tình cảm
mẹ con đã ăn sâu vào tâm hồn chúng ta, đã đựơc coi là một hình ảnh đẹp, là một
rung cảm nghệ thuật phong phú, một hình tượng vừa có chân, coa thiện, có mỹ.
Tấm lòng bà mẹ Việt Nam đã ăn sâu vào tâm hồn người nghệ sỹ dân gian
Việt Nam. Tấm lòng người mẹ đã chắt chiu, dành dụm tần tảo nuôi con, lấy hạnh
phúc của con làm hạnh phúc của mình, con vui là mẹ vui, con no là mẹ no, con sung
sướng là mẹ sung sướng, nó trở thành một tình cảm như vốn sẵn có. Một bản năng
trong tư duy sáng tạo vốn tiềm tàng trong xương máu tâm hồn nghệ nhân, rồi từ đó
tờ tranh quay trở lại có tác dụng xây dựng tâm hồn cho người xem qua nhiều thế hệ
nối tiếp và đối với các em học sinh ở lứa tuổi thiếu niên nhi đồng, nó làm nảy sinh,
8

Phan Quý S©m: Gi¸o Viªn Tr êng THCS Hßa HiÕu 1 ThÞ X· Th¸i
Hßa NghÖ An


NÐt ®Ñp trong tranh d©n gian...
nuôi dưỡng tinh thần, tình yêu thương kính trong cha mẹ, anh em, bạn bè và đồng
loại, từ đó hình thành ý thức, nhân cách học sinh trong thời đại mới.
Với nội dung phong phú của tranh dân gian Đông Hồ đã tác động tới cảm
xúc thẩm mỹ trong các em. Các em biết trân trọng cái đẹp, yêu thiên nhiên cây cỏ
hoa lá, những con vật bé nhỏ mà gần gũi với cuộc sống hàng ngày của các em, cũng
từ đó biết giữ gìn và có ý thức làm cho môi trường xung quanh sạch và đẹp hơn.
2.2.Nét tương đồng giữ đường nét trong tranh dân gian Đông Hồ với
nét vẽ của học sinh lứa tuổi thiếu niên nhi đồng.
Cách sử dụng đưòng nét, màu sắc là hai yếu tố quan trọng tạo nên vẻ đẹp
của tranh, vì vậy hầu hết tranh dân gian Đông Hồ rất chú trọng tới đường nét và

màu sắc. Dưới bàn tay điêu luyện của các nghệ nhân, đường nét tạo nên sự nhất
quán giữa hình và màu, diễn tả một tình cảm tính cách nhân vật bằng những nét
đương to, nhỏ, đậm đà dứt khoát, khoẻ nhưng không khô cứng, chắc nhưng mềm
mại uyển chuyển mà cũng rất thanh thoát tất cả đã tạo nên một vẻ đẹp riêng của
tranh dân gian Đông Hồ.
Hầu hết tranh thiếu nhi không hẳn các em đều vẽ nét bo, lấy hình mảng mà
nhiều khi chỉ là những mảng màu đặt cạnh nhau, tuy nhiên phần nhiều các em cũng
thường sử dụng nét để viền lấy hình.
Khi tiếp cận với đường nét trong tranh dân gian không phải các em bắt
chước các nét vẽ đó mà qua đó các em như đựơc định hình một phong cách, không
dò dẫm, không lệ thuộc. Qua tranh dân gian Đông Hồ các em như được mở rộng
hơn tầm mắt vào thê sgiới tự nhiên, muôn màu muôn vẻ, được khuyến khích và
khích lệ vẽ. Với những em học sinh có năng khiếu các em có sự hứng thú và hào
hứng vẽ một cách say mê. Ngược lai, với các em học sinh năng khiêu hạn chế cũng
cảm thấy tự tin hợ khi thực hành, cảm giác vẽ không còn khó không còn thấy sợ
môn mỹ thuật.
Qua tranh thiếu nhi chúnh ta thấy các em thường thích gì vẽ đấy, không
đắn đo, do dự hoạc tính toán một cách kỹ lưỡng. Với phong cách tự do suy nghĩ, tự
do sáng tạo về những chủ đề đã được nghe, đựoc thấy và thông thường , các em ở
nơi nào thì hay vẽ cảnh vật nơi đó. Các em vẽ theo cảm xúc tự nhiên vốn có, nên
hình ở trong tranh của các em rất ngộ nghĩnh, ngây thơ, hông nhiên, trong sáng như
chính tâm hồn các em vậy.
Xem tranh “Chọi gà”.Hai chú gà ngộ nghĩnh xung quanh là những người
xem cổ vũ nhiệt tình, màu sắc trong tranh tươi tắn bố cục đơn giản thể hiện được
nội dung thật giản dị mộc mạc hồn nhiên ngay thơ trong sáng của lứa tuổi học trò

9

Phan Quý S©m: Gi¸o Viªn Tr êng THCS Hßa HiÕu 1 ThÞ X· Th¸i
Hßa NghÖ An

NÐt ®Ñp trong tranh d©n gian...

Tranh “chọi gà” Phạm thị lĩnh Lớp 7E Trường THCS Hòa Hiếu 1- Thị Xã
Thái Hoà -Nghệ An
Sự mộc mạc giản dị rất trẻ thơ còn thể hiện qua tranh “Thả diều”. Với những mảng
màu đơn giản, chắc đậm mang đậm nét dân gian, hình dáng nhân vật còn chưa đúng
về giải phẫu, nhưng cũng chưa đủ để nêu một sự sống động của một vùng quê. Đây
chính là những yếu tố tạo nên sự tương đồng giữa tranh của các em với tranh dân
gian.

Tranh “Thả diều” Cao Thùy Dung Lớp 8A
Trường THCS Hòa Hiếu 1- Thị Xã Thái Hoà- Nghệ An
Với nghệ thuật sử dụng đường nét, các nghệ nhân làm tranh dân gian Đông Hồ
đã xây dựng được những hình tượng điển hình, tinh giản, phối hợp các đường cong
và đường thẳng, chưa cần đến màu mà đã tao nên dáng chung của toè tranh coa cái
đẹp đại thể vàd đứng chất của đối tưọng miêu tả.
Khi tiếp cận với tranh dân gian Đông Hồ, đặc biệt là với đường nét trong
tranh, các em như cảm nhân thấy một cái gì đó rất gần gũi, đồng cảm, như tìm thấy
một chỗ dựa vững chắc, một ngưòi bạn thân thiên trong nét vẽ của mình. Mặc dù
10

Phan Quý S©m: Gi¸o Viªn Tr êng THCS Hßa HiÕu 1 ThÞ X· Th¸i
Hßa NghÖ An


Nét đẹp trong tranh dân gian...
gia nột v ca tranh dõn gian ụng H v nột v trong tranh ca cỏc em thiu nhi
cú ting núi v nmhng c trng riờng song v mt khớa cnh no ú cú nhng c

im chung. Cỏi chung õy l nột to nờn hỡnh tng nhõn vt ng nghnh, hụng
nhiờn, vụ t trong sỏng. Cỏc nhõn vt trong tranh luụn th ng, khụng b gũ ộp
to cho tranh luụn cú nhp iu mang y tớnh trang trớ.
Tranh dõn gian ụng H vi nhng bng mu nguyờn cht ly t tho mc
hay khoỏng sn sn cú trong thiờn nhiờn, vi nhng k nngphi mu rt ti tỡnh,
cỏc ngh nhõn ó to mi tranh mi v p. Th cm trc mu sc ca thiờn nhiờn,
ca tõm lý dõn tc cỏc ngh nhõn ó a lờn mt tranh dõn gian ụng H mt cỏch
rt sỏng to.
Vi ng nột mu sc ca tranh dõn gian ụng H chỳng ta thy c
cỏi chõn cht, tht th ca tỡnh cm v tranh dõn gian Vit Nam hin lnh nh ht
lỳa, c khoai, va thụng minh ti tn, n o, thõn trng, li va d dng thoi
mỏi, sinh ng v linh hot khin nhỡn vo nh mỳa hỏt. Vi bng mu bỡnh d
khụng nhng lm vui con mt m lm ti sỏng c khụng gian thay i c v nhõn
sinh quan, chuyn bun sang vui, ang cc kh gi lờn nim tin ha hn (Nguyn
c Nựng-Cỏi p ca tranh dõn gian)
Trong tranh Em cho g n.Cú th thy cỏch quan sỏt, nhõn xột ca tranh
thiu nhi tht tinh t, sỏt vi thc t. n g, hoa ,ong bm ngụi nh ụng mt tri
cõy ci núi lờn cỏi thc t trong cuc sng i thng ca cc em, tuy hỡnh hi
cha ỳng nhng cng núi lờn c ni dung v ý ca bc tranh vi hc sinh lp
6

Tranh Em cho g nNguyn Th Hũa
Lp 6G Trng THCS Hũa Hiu 1Th Xó Thỏi Ho- Ngh An

11

Phan Quý Sâm: Giáo Viên Tr ờng THCS Hòa Hiếu 1 Thị Xã Thái
Hòa Nghệ An

NÐt ®Ñp trong tranh d©n gian...
Tranh thiêu nhi các em luôn có cái nhìn hôn nhiên, tươi sáng , âu yếm và
chân thật với cách dùng màu sác luôn rực rỡ, đậm đà và mạnh mẽ. ở tranh thiếu
nhi, các em luôn vẽ theo sự cảm nhân tự nhiên vốn có, không bị lệ thuộc khung
cảnh, màu sắc hiện thực, vẽ theo sự cảm thụ, suy nghĩ của mình.

Tranh “ Chăn trâu” Nguyễn Cảnh Kiên
Lớp 8C Trường THCS Hòa Hiếu 1- Thị Xã Thái Hoà- Nghệ An

Tranh “Đại duơng” Chu Thị Hà
Lớp 7A Trường THCS Hòa Hiếu 1- Thị Xã Thái Hoà- Nghệ An
Sự vui tươi, hóm hinh, mang tính cách điệu cao được thể hiên rõ ở hai bức
tranh “Chọi gà”, “Đại dương”. ở “Đại dương”chỉ cần hai hình ảnh: rong rêu và san
hô tạo cho người xem đã thấy một đai dương mênh mông, xanh biếc. Cách chọn
hình ảnh thật khéo, nó giống như bức bình phong trong tranh “Đánh ghen”- Tranh
dân gian Đông Hồ. Những chú cá đủ màu sắc, hoa văn bơi lội tung tăng, hình
ảnhđược khái quát và cách điệu đó là phong cách của “Gà đàn”, “Lợn đàn”, những
mảng màu nguyên chất, tươi rói trên mình cá thể hiện sự sống động, đó là bản chất
của tranh dân gian Đông Hồ.
12

Phan Quý S©m: Gi¸o Viªn Tr êng THCS Hßa HiÕu 1 ThÞ X· Th¸i
Hßa NghÖ An


Nét đẹp trong tranh dân gian...
Vi Chi g ta lai thy mt b cc quen m khụng quen, i xng m
khụng i xng, khụng trang trớ m rt trang trớ. Phi chng Chi g l u vt
?
Vi cỏch la chn ch ,xõy dng hỡnh tng sp xp b cc,ng nột

v mu sc,cựng vi cỏch din t cm xỳc nhiu v khỏc nhau,xem tranh thiu nhi
ta thy mc dự nhng hỡnh tng cũn ngng ngp,sai sút v t l,mu khụng ging
thc,nhng chớnh vỡ th li to nờn mt cỏi rt duyờn dỏng v rt riờng.
Qua mu sc trong tranh dan gian ụng H v tranh thiu nhi chỳng ta
thy nh cú s gn gi,cú s nh hng ln nhau.Cỏc ngh nhõn cng nh cỏc em
thiu nhi thng s ng cỏc mu sc ti sỏng,cỏc mng mu t cnh nhau theo
li t nhiờn thoi mi,khụng h do d v thng l nhng mu nguyờn cht ớt pha
trn.Nhng bc tranh a ngi xem n vi mt th gii t nhiờn vụ cựng phong
phỳ v mu sc ,to cho ngi xem luụn cm thy cuc sng y niờm vui v ting
ci khin ngi ta quờn di nhng lo toan vt v i thng,
ng nột v mu sc tranh dõn gian ụng H c cỏc ngh nhõn b trớ
v phõn b trong cỏc hỡnh tng ton b bc tranh,theo suy ngh ly con mt lm
thc o v p mt ta ra mt ngi,cỏi p ú s c ngi ta chp nhn.
Tranh dõn gian ụng H khụng cú ý t hỡnh ,gõy n tng nh cnh tht
m ch ly hỡnh gi ý,i thng vo nhng yờu cu ca ch . õy khụng
gian,ỏnh sỏng,con ngi v cnh vt u c c l hoỏ v b cc cng theo phi
cnh c l.
Tranh L hi cng chiờng ung ru cõn ca ng bo dõn tc th hin c ỏo
trong tranh cm xỳc ca tui th v nhiu th loi v li v

Tranh L hi cụng chiờng Nguyờn c Cụng
Lp 7E Trng THCS Hũa Hiu 1- Th Xó Thỏi Ho- Ngh An
Thớ d: Trong tranh Ln n lỏ dỏy thõn thỡ v nm ngang, u thỡ ngiờng, mi
thỡ thng theo hng ca thõn.
13

Phan Quý Sâm: Giáo Viên Tr ờng THCS Hòa Hiếu 1 Thị Xã Thái
Hòa Nghệ An

NÐt ®Ñp trong tranh d©n gian...
Với cách vẽ này đã diễn tả đựơc đặc điểm, đặc trưng của con lợn. Dù là vô
tình hay hữu ý, chắc chắn nghệ nhân tranh dân gian Đông Hồ đã có cân nhắc và suy
nghĩ kỹ trong khi tạo hình.đối với tranh thiếu nhi Vẽ người thì phải có đầy đủ mắt,
mũi, miệng. Dù vẽ khuôn mặt ở hưóng ngiêng thì mắt mũi miệng cũng được vẽ với
hướng nhìn thẳng. Vẽ bàn ghế thì phải có đầy đủ bốn chân, hoặc vẽ cái ấm dù đặt
nghiêng không nhìn thấy vòi các em vẫn vẽ có cả vòi ấm.

Tranh “Lợn ăn cây dáy” Tranh đông Hồ

Tranh “ Vào Mùa”Phạm Thị Quỳnh lớp 9G Lớp 9A Trường THCS
Hòa Hiếu 1 - Thị Xã Thái Hoà- Nghệ An
Xem tranh “”qua cách diễn tả cảnh, tả người rất hợp tình. Một mùa hè
xanh tươi đầy hoa, lá một cuộc sông gần gũi với thiên nhiên tươi đẹp: lá thật xanh,
thật vàng như ta nhìn thâý màu của đỏ sỏi tán mịn, màu vàng của hoa dành dành.
Nhân vật thân nghiêng, mặt chính diện, nét viền to khoẻ, chắc, đậm, nhưng lại rất
trẻ thơ. Xem tranh thấy niềm vui, mỉm cười ngẵm mãi không biết chán.
Qua tranh dân gian Đông Hồ còn giáo dục cho thiếu nhi tình cảm gia đình,
lòng biết ơn, những lễ giáo, gia phong truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam.
Điều đó được thể hiên qua tranh
14

Phan Quý S©m: Gi¸o Viªn Tr êng THCS Hßa HiÕu 1 ThÞ X· Th¸i
Hßa NghÖ An


Nét đẹp trong tranh dân gian...

Tranh ún ttSỏch MT Lp 8
Trong tranh thiu nhi khụng hn cỏc em u v nột bo ly hỡnh mng m

nhiu khi ch l nhng mng mu t cnh nhau. Song phn nhiu cỏc em u ó
bit s dng nột vin ly hỡnh. Khi tip cn vi ng nột trong tranh dõn gian
ụng H giỏo viờn giỳp cho cỏc em hc tp phong cỏch s dng nột trong tranh dõn
gian ụng H phúng khoỏng, khụng gũ bú, khụng l thuc.Thng thc tranh dõn
gian ụng H cỏc em nh c m rng thờm tm mt v th gii t nhiờn muụn
hỡnh, muụn v, c khuyn khớch v giỳp cỏc em v tt hn.
Khi tip cn vi ng nột, hỡnh mng trong tranh dõn gian ụng H, cỏc
em nh cm thy rt gn gi, ng cm nh tỡm thy mt ch da vng chc, mt
ngi bn thõn thit trong cỏch v ca mỡnh.
Tranh thiu nhi luụn cú cỏi nhỡn hn nhiờn, ti sỏng, õu ym v chõn tht
do ú nhng mng mu ca cỏc em luụn m v mnh m. tranh thiu nhi, cỏc
em luụn v theo s cm nhõn t nhiờn vn cú khụng b l thuc khung cnh, mu
sc t nhiờn v v theo s cm th, suy ngh ca mỡnh.
Tranh dõn gian ụng H, mt giỏ tr vn hoỏ dõn tc tn ti bao i nay
vn cũn cú nhng úng gúp nht nh cho vic giỏo dc th hiu thm m cho hc
sinh la tui thiu niờn, nhi ng. ng thi gi cho cỏc em tỡnh yờu quờ hng t
nc, bit nõng niu quý trng v bo tn di sn vn hoỏ dõn tc. ng nột hỡnh
mng trong tranh dõn gian ụng H dó cú nhng tỏc ng tớch cc khớch l lũng
ham mờ ngh thut, mong mun c v, v p v v mt cỏch t ti hn. Tranh
dan gian ụng H nh hng cho cỏc em mt phong cỏchv thoi mỏi, phúng
khoỏng, n gin s to ngun cm hng v giỳp cỏc em cú lũng say mờ vi b mụn
m thut. Bit cm nhõn v cỏi p l mt trong nhng yu t quan trng giỳp hc
sinh phỏt trin ton din v: c- trớ- th- m v lao ng.
2.3.Vai trũ ca ngi giỏo viờn trong dy hc M thut phỏt huy
s sỏng to ca hc sinh.
Xem tranh ca thiu nhi, nhng ngu hng t nhiờn bt ng- thỳ v ht sc
ỏng yờu trong tranh ca cỏc em l mt s sỏng to ra cỏi p. Nh chng ta ó bit
15

Phan Quý Sâm: Giáo Viên Tr ờng THCS Hòa Hiếu 1 Thị Xã Thái

Hòa Nghệ An


Nét đẹp trong tranh dân gian...
tr em rt thớch v, v i vi tr em nh mt trũ chi v tr khi mi bt u v
thng l nhng ng thng, ng cong ri n nhng hỡnh mang tớnh khỏi quỏt.
Biu l nhng c gng, nhng tỡnh cm, c m ln lao qua nột v ca mỡnh. (ú l
qu trỡnh trng thnh hon thin trong t duy v ca cỏc em). Thụng qua ú chỳng
ta bit c s nhn thc ca cỏc em giỏo dc cho phự hp. Tr v lý gii
cuc sng, bc l tõm t tỡnh cm v th gii xung quanh. Qua tranh ca cỏc em,
chỳng ta cm nhõn c nhng t tng, tỡnh cm, th hiu ca cỏc em, t ú cú
th ụng viờn khuyn khớch, un nn cỏc em i ỳng hng vi nhng suy ngh,
tỡnh cm lnh mnh i vi cuc sng.
phỏt huy nột c ỏo v bú cc hỡnh mng trong tranh thiu nhi ngi
giỏo viờn cn cú nhng hiu bit nht nh v nng lc v chuyờn mụn v nghip v
to cho cỏc em mt tõm lý hc tt thoi mỏi, hng thỳ trong gi hc, to iu
kin cho cỏc em c th hiờn nng lc ca mỡnh mt cỏch hiu qu nht v b
cc, hỡnh mng, mu sc s c cm nhn t t , cú h thng c th hiờn bng
s tin b qua tng bi v, cn cú s tớch hp gia cỏc mụn hc nh vn th, s,
a, lng ghộp trong ti hc m thut.Qua ú cỏc em thy cỏnh cũ bay l bay la vi
nhng cỏnh ng thng cỏnh cũ bay, mu xanh bỏt ngỏt chõn tri giỳp cm nhn v
th hin mu sc. S dn dt tinh t,khộo lộo ca ngi giỏo viờn s giỳp hc sinh
cú mt tõm hn phong phỳ, trớ tng tng bay bng. Chc chn thnh qu s l
nhng bc tranh y mu sc, rc r v giu cm xỳc.
Núi túm li, vai trũ ca ngi giỏo viờn trong dy m thut phỏt huy s
sỏng to ca ngi hc sinh, l s ch ng, sỏng to v i mi phng phỏp dy
hc, ngi giỏo viờn cng l mt ngi ngh s, s ti hoa ca ngi ngh s s
c m hoa kt trỏi bng thnh qu hc tp ca cỏc em, ú l cm nhn v cỏi
p, giỏ tr thm m, t dú bi dng tỡnh cm v kh nng thm m thụng qua
ngụn ng to hỡnh vi nhng b cc, hỡnh mng, mu sc ng nột sng ng vb

a dng, p hn ht nh tõm hn ca cỏc em.
kt lun
Tranh dõn gian ó tng l nhu cu khụng th thiu ca nhõn dõn l mt giỏ tr vn
hoỏ ca dõn tc.
Tranh dõn gian gn gi, khụng cu k, d hiu i vi tr em, phn ỏnh
tõm hn tr th, c tr em yờu thớch. Vỡ vy giỏo dc thm m cho tr em thit
ngh khụng phi em n cho tr nhng cỏi gỡ mi l mi tt m trc ht l phi
bit khai thỏc, phỏt huy nhng giỏ tr vn húa ngh thut ca dõn tc, giỳp cỏc em
cm th c cỏi hay, cỏi p, s hp dnca tranh dõn gian bng hỡnh tng,
ng nột, mu sc, qua ú bi dng, nhen lờn trong tõm hn tr th tỡnh cm yờu
thng ụng b, cha m, ngi thõn , bn bố, tỡnh yờu t quc, yờu thiờn nhiờn t
nc, bit quý trng nhng thnh qu lao ng ca ụng cha li, thp lờn tỡnh cm
yờu nc thit tha, t ho vi truyn thng, lch s v vang ca t nc, quờ hng
gng cụng rốn c, rốn ti mai sau em ti nng, trớ lc ca mỡn gúp phn lm
rng r non sụng t Vit.
16

Phan Quý Sâm: Giáo Viên Tr ờng THCS Hòa Hiếu 1 Thị Xã Thái
Hòa Nghệ An


Nét đẹp trong tranh dân gian...
Trong thi i cụng nghip hoỏ, hiờn i hoỏ hiờn nay, thit ngh, bờn cnh
nhng tri thc v khoa hc cụng ngh hiờn i, vic giỏo dc cho cỏc em- nhng
ch nhõn tng lai ca t nc v nhng nột p vn hoỏ ca truyn thng dõn tc
l rt cn thit. Vi l ú chớnh l bi dng cho cỏc em nhng tỡnh cm, o c,
li sng... T ú xõy dng cho cỏc em mt nhõn cỏch ton din trong xu th hi
nhp, to cho cỏc em cú mt nn múng vng chc, t tin vng bc trong tng lai
v sỏnh vai cựng cỏc cng quc.

17

Phan Quý Sâm: Giáo Viên Tr ờng THCS Hòa Hiếu 1 Thị Xã Thái
Hòa Nghệ An


NÐt ®Ñp trong tranh d©n gian...

18

Phan Quý S©m: Gi¸o Viªn Tr êng THCS Hßa HiÕu 1 ThÞ X· Th¸i
Hßa NghÖ An


NÐt ®Ñp trong tranh d©n gian...

Tài liệu tham khảo
1.“Làng tranh Đông Hồ”- Nguyễn Thái Lai,NXB Mỹ thuật Hà Nội 2002.
2.“Một số đặc điểm dân tộc của tranh dân gian”- Nguyễn Trân-NXB Văn hoá-Hà
Nội 1973.
3.Tranh khắc gỗ Việt Nam- Phạm Văn Đôn-NXB Văn hoá- Hà Nội 1973.
4.Phương pháp giảng dạy Mỹ thuật-Nguyễn Quốc Toản- NXB Giáo dục 1999.
5.Vẻ đẹp của một số tranh khắc gỗ Việt Nam qua các thời đại- Văn hoá nghệ thuật
1972.
6.Giáo trình đồ hoạ- Trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội- Hà Nội 1991.
7.Sách giáo khoa- sách giáo viên Mỹ thuật Trung học cơ sở.
8. Tranh của học sinh trường trung học cơ sở Hòa Hiếu 1 Thị Xã Thái Hòa Nghệ
An

--------------------------------------------------------------------

19

Phan Quý S©m: Gi¸o Viªn Tr êng THCS Hßa HiÕu 1 ThÞ X· Th¸i
Hßa NghÖ An


NÐt ®Ñp trong tranh d©n gian...

20

Phan Quý S©m: Gi¸o Viªn Tr êng THCS Hßa HiÕu 1 ThÞ X· Th¸i
Hßa NghÖ An