Chuyên đề Ứng dụng CNTT trong việc giảng dạy môn Chính trị tại trường Trung cấp Luật Tây Bắc

Chuyên đề:
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG GIẢNG DẠY MÔN
CHÍNH TRỊ TẠI TRƯỜNG TRUNG CẤP LUẬT TÂY BẮC

1. Sự cần thiết của việc ứng dụng CNTT vào quá trình dạy – học nói chung và

vào việc giảng dạy môn Chính trị nói riêng.
Từ những năm 90, vấn đề ứng dụng công nghệ thông tin(CNTT) vào dạy học
là một chủ đề lớn được UNESCO chính thức đưa ra thành chương trình hành động
trước ngưỡng cửa của thế kỉ XXI. Ngoài ra, UNESCO còn dự báo: công nghệ
thông tin sẽ làm thay đổi nền giáo dục một cách cơ bản vào đầu thế kỉ XXI. Trước
tình hình phát triển của CNTT và những ứng dụng của nó không những đối với
ngành giáo dục mà trên các lĩnh vực khác nhau, Đảng Cộng sản Việt Nam trong
Nghị quyết TW2, khóa VIII đã nhấn mạnh: "Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo
dục - đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng
tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện
vào quá trình dạy và học, bảo đảm điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu của
học sinh, nhất là sinh viên đại học". Thêm vào đó, Chỉ thị 55/2008/CT-BGD&ĐT
của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT về việc tăng cường giảng dạy đã khẳng định “…đào tạo
và ứng dụng CNTT trong giáo dục giai đoạn 2008 - 2012 đã tạo ra những bước đột
phá về ứng dụng CNTT trong giáo dục...”.
Thiết nghĩ, có những quan điểm cũng như nhận định trên về vai trò của việc
ứng dụng CNTT và xu thế thời đại của việc ứng dụng CNTT vào dạy - học là do
nhu cầu ngày càng cao của xã hội đặt ra cho ngành giáo dục – đào tạo.
Việc dạy và học trong thời đại mới luôn chứa đựng một khối lượng tri thức,
thông tin lớn, bùng nổ và tăng nhanh. Nội dung thông tin ngày càng chuyên sâu và
phức tạp khiến việc dạy học theo phương pháp truyền thống không đáp ứng được,
tất yếu đòi hỏi phải có phương pháp tiếp cận thông tin mới, nên phải đổi mới cách
dạy và học. Nội dung đào tạo có nhiều biến đổi, nên người thầy giờ đây “chỉ nên

giới thiệu những giá trị cốt lõi, còn lại chủ yếu là gợi mở, giúp cách học, cách tiếp
cận, cách phân tích và tổng hợp, giải quyết vấn đề, tức là nhằm phát triển năng
lực”[1]. Tức là, thay vì dạy kiến thức thì người dạy phải trang bị cho người học
cách học, phương pháp tự học một cách hiệu quả, nói cách khác thầy giáo giờ đây
không phải là “thầy dạy” mà phải là “thầy học”.
Trước đây, do xã hội còn kém phát triển, yêu cầu đối với việc dạy và học chỉ
tập trung vào đào tạo cho xã hội được những con người có kiến thức, có văn hóa,
giúp nâng cao trình độ dân trí của người dân. Vì thế, việc học tập của người học chỉ
tập trung vào ít môn học với phương pháp dạy học một chiều. Ở phương pháp này,
thầy được coi là người có hiểu biết toàn diện và đóng vai trò là “trung tâm” của cả
quá trình dạy và học. Người học hoàn toàn thụ động (học thuộc lòng và trả bài như
những gì thầy cô đã dạy) và không được kích thích bằng những hoạt động học tập
hữu ích. Do đó, trong quá trình này, người thầy phải giảng giải nhiều, thời gian học
tập dài nhưng lượng tri thức được cung cấp ít. Người học không có được cơ hội để
rèn luyện và phát huy tính chủ động, sáng tạo trong học tập - nghiên cứu, lượng
kiến thức lĩnh hội được trong quá trình học tập cũng như khả năng ứng dụng kiến
thức được đào tạo để giải quyết các vấn đề thực tiễn bị nhiều hạn chế.
Trong khi đó, với nhu cầu hiện nay của xã hội đặt ra, ngành giáo dục không
chỉ có trách nhiệm đào tạo ra những con người có kiến thức mà còn phải có thêm
nhiều kỹ năng mềm khác như kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng làm việc nhóm,
kỹ năng giao tiếp…Nói chung phải đào tạo được cho xã hội một nguồn nhân lực có
chất lượng cao. Để đáp ứng được nhu cầu này, không chỉ cần có sự cải tiến trong
chương trình đào tạo theo hướng tiếp cận sâu hơn và rộng hơn các môn khoa học
ứng dụng mà còn cần hơn bao giờ hết một cuộc cách mạng thật sự trong phương
pháp giảng dạy. Và ở đây, phương pháp giảng dạy theo vấn đề, “lấy người học làm
trung tâm” luôn được nhắc đến như hạt nhân của sự đổi mới. Theo phương pháp
này, nhận thức về vai trò của người thầy và người học được thay đổi theo hướng:
Người thầy phải làm nhiệm vụ hướng dẫn, người học tự đi tìm và lĩnh hội tri thức.

Muốn đạt được mục đích này trong điều kiện thời gian đào tạo ngày càng rút ngắn,
cả người thầy và người học cần thiết phải biết sử dụng một số công cụ để hỗ trợ,
mà trong đó, việc sử dụng CNTT có tính ưu việt hơn cả.
Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy môn chính trị tại trường Trung cấp Luật
Tây Bắc tôi nhận thấy rằng việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy môn
học này là hết sức cần thiết. Chính vì vậy tôi đã cố gắng tìm tòi ứng dụng mạng,
phần mềm, soạn giáo án điện tử và các phương tiện giảng dạy hiện đại. Và kết quả
trong năm học vừa qua tôi thấy đạt hiệu quả khá tốt. Dựa vào kinh nghiệm bản thân
tôi xin có một vài ý kiến chia sẻ về vấn đề sử dụng công nghệ thông tin trong giảng
dạy môn chính trị.
2. Thực trạng dạy học môn chính trị ở trường Trung cấp Luật Tây Bắc

Hiện nay, tại các trường trung cấp chuyên nghiệp, môn học Chính trị là một
môn học quan trọng. Đây là một trong môn thi tốt nghiệp của học sinh hệ trung
cấp. Có thể nói những tư tưởng khoa học về chính trị, khi thâm nhập vào quần
chúng thanh niên, học sinh không chỉ giúp họ trở thành những người chiến sĩ có ý
thức, chỉ ra cho họ những biện pháp hiện thực để đấu tranh cho thắng lợi hoàn toàn
của lý tưởng chính trị cao đẹp. Do đó nhận thức đúng đắn, đầy đủ về môn chính trị
và vai trò của nó, xác lập vị trí của môn chính trị trong danh mục các môn học
chung, bắt buộc đối với mọi hệ đào tạo TCCN là thực sự cần thiết trong giai đoạn
hiện nay. Tuy nhiên đây là môn học khó bởi nội dung kiến thức trong môn học
chính trị nghiêng về tính chất học thuật. Thực tế hiện nay phần lớn học sinh cảm
thấy sợ khi học môn này không phải bởi học sinh lười mà học xong lại quên ngay
do tính chất trừu tượng của các nguyên lý hay quy luật của phép biện chứng duy
vật trong chương đầu của môn học. Một nguyên nhân nữa tác động đến tâm lý của
người học là ở phương pháp truyền đạt kiến thức của giáo viên. Phần lớn tại các
trường giảng dạy môn chính trị đều áp dụng cách giảng truyền thống là thuyết trình
một chiều, vừa gây lãng phí thời gian, công sức, vừa gây tâm lý ức chế cho học
sinh trong quá trình tiếp nhận. Đặc biệt, đa số học sinh trường Trung cấp Luật Tây

Bắc đều là dân tộc thiểu số chính vì vậy việc tiếp nhận tri thức về một môn học
trừu tượng và với dung lượng kiến thức lớn như môn Chính trị sẽ chỉ như giáo viên
“thao thao bất tuyệt” trên bục giảng mà học sinh lại chẳng tiếp nhận được gì.
Có thể nói, nội dung môn học chính trị ở hệ TCCN là kiến thức tổng hợp của
khá nhiều môn học như Triết học Mác - Lênin, Chủ nghĩa Xã hội khoa học, Kinh tế
chính trị, Tư tưởng Hồ Chí Minh, Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt
Nam. Nội dung quá nhiều nhưng lượng thời gian quá ít, lại là môn học khô và khó
nên học sinh tiếp nhận không được sâu. Thêm vào đó phương pháp truyền đạt kiến
thức lại đơn giản chỉ là phấn, bảng thì sẽ làm cho học sinh cảm thấy nhàm chán và
thậm chí là sợ khi mỗi tiết học Chính trị bắt đầu. Thực trạng của việc dạy và học
chính trị này đã diễn ra trong một thời gian khá dài. Vấn đề đặt ra hiện nay là phải
tạo ra được hứng thú cho học sinh trong mỗi giờ học, giúp các em chủ động tích
cực và sáng tạo hơn trong học tập. Điều này tất yếu phải đối mới phương pháp dạy.
Thay đổi cách dạy sẽ giúp học sinh chủ động hơn, linh hoạt hơn, tiếp thu có hiệu
quả hơn.
3. Đổi mới dạy - học môn Chính trị với việc ứng dụng công nghệ thông tin
Từ thực tiễn giảng dạy môn Chính trị tại trường Trung cấp Luật Tây Bắc.
Trong năm học 2013 - 2014 tôi đã mạnh dạn thay đổi phương pháp giảng dạy môn
Chính trị. Một trong những phương pháp tôi đã ứng dụng vào giảng dạy mà tôi thấy
rằng có hiệu quả đó là: “Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy môn
Chính trị”.
Như chúng ta đã biết lao động của người giáo viên muốn đạt hiệu quả cao
trong giáo dục, người giáo viên phải luôn tiếp cận các nội dung và phương pháp
dạy học hiện đại trong giáo dục. Phương pháp dạy học hiện đại hiện nay: Coi người
học đóng vai trò “trung tâm” là phương pháp nâng cao năng lực chủ động, tích cực
của người học. Nhưng “không thày đố mày làm nên” vì thế, giáo viên phải là trung
tâm của “trung tâm” mới đạt được hiệu quả cao nhất.

Để nâng cao chất lượng giảng dạy môn chính trị thông qua phương pháp dạy
học tích cực với sự hỗ trợ của CNTT một cách hiệu quả, thiết nghĩ cần phải tập
trung vào một số giải pháp căn bản sau:
Trước hết, mỗi giáo viên phải có phông kiến thức đủ rộng và đủ sâu. Theo
nguyên tắc “Nội dung nào, phương pháp đó”, tức là muốn đổi mới phương pháp
giảng dạy trước hết phải đổi mới, điều chỉnh về nội dung giảng dạy cho phù hợp.
Vì thế, mỗi giảng viên phải tự mình ý thức việc tự học để không ngừng nâng cao
hiểu biết, trau dồi về chuyên môn nghiệp vụ cho đủ “sâu”. Ngoài kiến thức chuyên
môn của mình thì cũng phải trang bị cho mình một phông kiến thức đủ “rộng”, mà
trước hết là phải nắm vững kiến thức của các bộ môn liên quan trong hệ thống môn
chính trị (Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí
Minh, Đường lối cách mạng của Đảng CSVN…) vì giữa chúng có quan hệ khăng
khít, gắn bó chặt chẽ với nhau, bổ sung, hỗ trợ cho nhau trong mỗi bài giảng. Muốn
áp dụng được PPDHTC với sự hỗ trợ của CNTT một cách hiệu quả thì trước hết
giảng viên phải làm chủ được kiến thức chuyên môn, am hiểu lý luận và các kiến
thức liên quan đến lĩnh vực KHXH&NV, đồng thời biết sử dụng thành thạo các
trang thiết bị kỹ thuật hiện đại để phục vụ cho công tác giảng dạy.
Thứ hai, quán triệt và thực hiện tốt nguyên tắc “gắn lý luận với thực tiễn”.
Khi đã có kiến thức đủ rộng, giáo viên cần phải đầu tư chiều sâu cho chuyên ngành
của mình giảng dạy. Giảng dạy các môn chính trị nhất thiết phải liên hệ với thực
tiễn, gắn liền lý luận với thực tiễn. Nếu như trong giảng dạy lý thuyết việc lấy ví dụ
minh họa quan trọng một (nó sẽ giúp cho người học có thể hiểu và vận dụng được
kiến thức lý thuyết vào thực tiễn) thì trong giảng dạy chính trị việc lấy ví dụ minh
họa hoặc chứng minh bằng thực tiễn sinh động quan trọng gấp nhiều lần vì kiến
thức môn chính trị vốn rất cô đọng, khô khan, được khái quát từ thực tiễn. Chính vì
vậy, muốn cho bài giảng sinh động giàu sức thuyết phục, giáo viên cần phải liên hệ
với thực tiễn của thế giới, của đất nước, của ngành nghề, của đơn vị. Việc liên hệ
này tuỳ thuộc vào khả năng của mỗi giáo viên, có thể giáo viên tự liên hệ trong bài

giảng và chỉ cho học viên thấy rõ điều đó được thể hiện trong thực tế cuộc sống.
Giáo viên có thể gợi mở, đàm thoại với học sinh, dẫn ra những thực tiễn của đất
nước, đơn vị và từ đó khái quát làm sáng tỏ về mặt lý luận. Một trong những
nguyên nhân dẫn đến kết quả đào tạo chưa cao là do phương pháp giảng dạy của
giáo viên chưa chú trọng liên hệ với thực tiễn kinh tế - xã hội xung quanh. Các bộ
môn chính trị có mặt trong tất cả các lĩnh vực của cuộc sống xã hội từ vấn đề nhỏ
nhặt nhất trong sinh hoạt đời thường đến những vấn đề trọng đại của đất nước. Vì
thế, một trong những vấn đề đổi mới giảng dạy chính trị nhất thiết phải chú trọng
liên hệ với thực tiễn mới nâng cao được chất lượng, hiệu quả đào tạo.
Thứ ba, chủ động, tích cực tìm tòi và mạnh dạn áp dụng phương pháp mới.
Thực tế dạy học đã chứng minh rằng, không có một phương pháp dạy học nào tối
ưu cho tất cả mọi đối tượng, vì dạy học vừa là khoa học vừa là nghệ thuật. Khoa
học ở chỗ giáo viên phải bảo đảm chương trình, nội dung, mục tiêu đào tạo… nghệ
thuật là giáo viên phải tuỳ theo đối tượng, tình hình cụ thể của lớp học mà có cách
thức giảng dạy đáp ứng yêu cầu, đạt chất lượng, hiệu quả cao. Vì thế, đổi mới giảng
dạy phụ thuộc vào bản thân mỗi giáo viên chứ không ngồi chờ cấp trên nghĩ ra. Để
có thể áp dụng được PPDHTC trong giảng dạy thì ngoài phương pháp thuyết giảng
truyền thống thì mỗi giảng viên cần mạnh dạn tìm tòi, áp dụng những phương pháp
mới như: tổ chức học tập theo nhóm, dạy học dựa trên vấn đề, dạy học bằng
phương pháp sắm vai, seminar học sinh, sử dụng câu hỏi trắc nghiệm khách quan,
sử dụng phim tư liệu, giảng dạy thông qua thảo luận, giảng dạy kết hợp với phương
tiện đa truyền thông… để phát huy được tính tích cực, chủ động của người học,
giúp học viên có được phương pháp, công cụ tốt nhất để có thể tự học qua đó góp
phần nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập môn chính trị.
Thứ tư, phải sử dụng thành thạo các phương tiện dạy học hiện đại, khai thác
tối đa tính ưu việt của CNTT để hỗ trợ cho quá trình nghiên cứu và giảng dạy. Một
trong những yêu cầu cấp thiết hiện nay đối với giáo viên chính trị là phải sử dụng
các phương tiện kỹ thuật trong nghiên cứu và giảng dạy. Các phương tiện đó bao

gồm: máy vi tính, laptop, video, radio, băng đĩa hình… Các phương tiện này nhằm
bổ sung và làm phong phú thêm cho những nội dung của bài giảng; thay đổi cách
học và phương pháp học, tạo sự hứng thú, kích thích tìm tòi, đi sâu nghiên cứu của
học viên, làm cho học sinh phát huy được tính chủ động, sáng tạo. Sử dụng các
phương tiện kỹ thuật nhằm thay đổi phương pháp dạy chay, học chay; giúp học
viên tiếp cận được khoa học kỹ thuật, gợi mở cho học viên gắn lý luận với thực
tiễn, gắn học với hành. Hiện nay, sử dụng thành tạo vi tính là một trong những
phương tiện hỗ trợ đắc lực, có hiệu quả cho việc đổi mới phương pháp giảng dạy
của giáo viên. Vi tính giúp cho giáo viên soạn bài giảng Powerpoint, giới thiệu giáo
trình, tài liệu tham khảo, hình ảnh hay thước phim minh hoạ… Tuy nhiên, cũng
phải chú ý tránh lạm dụng máy vi tính, phương tiện dạy học hiện đại trong giảng
dạy, coi đó như sự đổi mới phương pháp dạy học.
Hơn nữa giảng dạy môn chính trị có tính đặc thù. Người giảng dạy khoa học
Mác - Lênin vừa phải am hiểu thực tiễn, vừa phải có tư duy khái quát, tổng hợp,
nhạy cảm với cái mới của khoa học, công nghệ hiện đại.
Do trình độ phát triển của xã hội, đặc biệt là trình độ dân trí đã nâng cao,
thành tựu khoa học công nghệ phát triển mạnh nhất là sự phát triển nhanh chóng
của công nghệ thông tin có tác động lớn đến hệ thống giáo dục và đào tạo nước
nhà. Công nghệ thông tin đang làm nên một cuộc đổi mới mạnh mẽ trong giáo dục,
nó làm thay đổi nội dung, phương pháp dạy - học cũng như cách thức tiến hành
quản lý. Trong đó, phương pháp dạy - học chịu tác động nhiều nhất bởi sự trợ giúp
của máy tính và các phần mềm thích hợp sẽ làm cho cả người dạy và học phát huy
tiềm năng cá nhân, tăng tối đa hiệu quả trong từng giai đoạn dạy - học. Máy tính và
mạng máy tính đã góp phần tạo ra môi trường lý tưởng cho hoạt động của người
học và người dạy trong việc mô phỏng các quá trình hay kiểm tra năng lực học tập
của học sinh. Người dạy, người học được học những phương pháp mới trên cơ sở
sử dụng máy tính đa phương tiện, thư viện điện tử, sách giáo khoa điện tử....


Thành tựu của khoa học hiện đại là hiện đại hóa, công nghiệp hóa quá trình

dạy học nói chung và dạy học môn chính trị nói riêng bằng công nghệ thông tin. Đó
là tổng thể các thao tác xử lý dữ liệu, giữ, truyền và phản ánh các sản phẩm thông
tin. ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học các môn Chính trị thực chất lợi
dụng các phương tiện khuyếch đại, mở rộng khả năng nghe, nhìn năng lực biểu đạt,
xử lý thông tin...
Quá trình dạy học môn Chính trị sử dụng phương tiện kỹ thuật trong đó, máy
vi tính đóng vai trò là trung tâm phối hợp, xử lý mọi hình thức thể hiện và thao tác
truyền đạt thông tin.
Ưu điểm là có thể xây dựng theo kiểu lắp giáp các Modul đã có, theo chương
trình định sẵn nhờ lập trình bài giảng; tự động hoá các thao tác truyền đạt có kiểm
soát và một phần thao tác khó không kiểm soát được; dễ minh hoạ các kiến thức
tĩnh và động, học sinh không phải ghi chép bài nhiều. Tuy nhiên, đòi hỏi ở người
dạy biết sử dụng công nghệ powerpoint đầu tư nhiều cho việc soạn thảo các slide
trong công nghệ powerpoint.
Nhằm thực hiện phương pháp dạy học môn chính trị thật tốt, người giáo viên
cần phải xem xét từ vấn đề gốc - vấn đề quyết định cho phương pháp dạy học. Vì
trong giảng dạy, nội dung và phương pháp có quan hệ chặt chẽ với nhau. Ai cũng
biết không thể nào có phương pháp giảng dạy tốt khi không có bài giảng đảm bảo,
chất lượng. Nhưng khi có bài giảng chất lượng mà không có phương pháp giảng
dạy tốt thì hiệu quả giáo dục chẳng đạt được bao nhiêu. Vì thế ứng dụng công nghệ
thông tin trong quá trình dạy học người giáo viên chính trị cần chú ý một số vấn đề
sau:
Để ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, giáo viên chính trị phải
thể hiện tư duy khoa học trong “giáo án điện tử” và bài giảng của mình. Các vấn đề
trình bày thể hiện ở các Slide phần giới thiệu tổng quát không nên gói gọn trong
những kết luận có sẵn. Cần giới thiệu lịch sử phát triển bao gồm các ý kiến khác
nhau, kết luận chính thống và các vấn đề cần được tiếp tục nghiên cứu. Nếu là


những vấn đề đang thảo luận trong giới khoa học cũng cần cung cấp cho học sinh

để họ tiếp tục thep dõi hoặc tham gia ý kiến. trong khoa học, còn có những khoảng
trống chưa ai bàn đến, nếu giáo viên chính trị chú ý khơi gợi, có thể kích thích tư
duy sáng tạo, tinh thần hăng hái dám nghĩ, dám làm của học sinh. Do vậy, theo tôi
nên thiết kế có phần giới thiều tổng quát bài giảng có Slide kiểu tổng quan sơ đồ
hoá.
Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, giáo viên chính trị phải định
hướng tư duy khoa học cho học sinh trước vấn đề phức tạp của nội dung bài giảng.
Bởi lẽ, có những vấn đề của bộ môn chính trị làm nảy sinh nhiều chiều nhận thức
khác nhau: Có luận điểm đối lập nhau, có khi cùng lập trường tư tưởng nhưng vẫn
có những khác nhau trong nhận xét, đánh giá các vấn đề chung nhất. Vì vậy, giáo
viên chính trị phải tập hợp mọi hướng nhận thức trên một vấn đề, thể hiện rõ ở các
Slide, từ đó định hướng tư duy bằng cách nêu rõ quan điểm chính thống với luận cứ
chặt chẽ để khắc sâu nhận thức cho học sinh
Giáo viên chính trị trình bày theo kiểu thiết kế các Slide áp đặt kết luận có
sẵn, hoặc giải thích chiếu lệ, giản đơn, thiếu biện chứng sẽ không củng cố được
lòng tin thậm chí, có thể gây phản tác dụng giáo dục.
Định hướng tư duy khoa học còn phải được thể hiện sâu sắc trong các buổi
xêmina (Theo tôi tiến trình xêminna không nên thực hiện theo tiết học mà nên theo
buổi gồm 3 đến 5 tiết học). Xêmina có lẽ là phương pháp đặc thù của bộ môn chính
trị.
Ứng dụng công nghệ thông tin trong xêmina một cách tích cực, có thể tạo ra
một kết quả kép. Nếu giáo viên chính trị đặt ra yêu cầu như: Học sinh thực hành
thảo luận vấn đề nào đó phải phân nhóm, phải thiết kế những Slide cho quá trình
thảo luận để mọi người tiến hành trao đổi, tranh luận từ đó giáo viên gợi ý, tham
góp và kết luận. Tác dụng lớn nhất của nó là khơi gợi năng lực tư duy và rèn luyện
phương pháp sử dụng công nghệ thông tin cho người học. Với nhiều lần rèn luyện


như thế sẽ đem lại nhiều bổ ích bất ngờ. Dĩ nhiên giáo viên chính trị sẽ vất vả hơn
khi phải thực hiện bài giảng vừa chủ động vừa bị động như thế.

Ứng dụng công nghệ thông tin phải nhằm khuyến khích tư duy độc lập sáng
tạo của học sinh học môn chính trị. Thực tế cho thấy, tư duy độc lập sáng tạo của
học sinh trường TCCN nói chung và Trung cấp Luật Tây Bắc nói riêng còn có
nhiều hạn chế. Chúng ta không nên đổ lỗi cho học sinh mới tốt nghiệp phổ thông,
mà phải thừa nhận một thực tế là phương pháp giảng dạy của giáo chuyển biến
chưa kịp thời với yêu cầu hiện nay. Bởi vì, phát huy năng lực tư duy sáng tạo là ở
phương pháp dạy học chứ không phải ở người tiếp nhận tri thức. Nếu có phương
pháp phù hợp giáo viên chính trị sẽ tiếp nhận không ít những vấn đề đặt ra của học
sinh, nhất là môn học có chứa đựng lý luận gắn với thực tiễn như bộ môn chính trị.
Tình trạng thầy giảng trò ghi, “đọc - chép” để kết thúc buổi học sớm càng có lợi
cho cả đôi bên đã kéo dài nhiều năm nay, dẫn đến hiện tượng thụ động chờ bài
giảng của thầy, không chịu suy nghĩ hoặc không mạnh dạn nêu ý kiến, vì e ngại hay
tự ty, hoặc vì nhiều lý do khác đã trở thành bệnh kinh niên của học sinh trong các
bộ môn học nói chung và bộ môn chính trị nói riêng. Chuyển đổi phương pháp dạy
học của giáo viên là chuyển đổi một tập quán, nghề nghiệp đã ăn sâu và trở thành
thói quen lao động của giáo viên nên không thể suôn sẻ dễ dàng. Đối với học sinh
cũng như vậy, chuyển đổi cách học thụ động sang cách học chủ động, tư duy độc
lập sáng tạo là một việc hết sức khó khăn. Tuy nhiên không phải là không thực hiện
được. Nhờ sự trợ giúp của công nghệ thông tin đã phát huy tính chủ động sáng tạo,
kích thích tư duy của người học thông qua các tình huống có vấn đề nhờ trực quan
có hệ thống và đúng lúc, các phông chữ, phông hình tĩnh và động minh hoạ, gợi ý
các tình huống, thao tác thường gặp trong thực tiễn. Người học có thể tham gia bài
học qua màn hình máy tính hoặc truy cập vào các bài giảng có sẵn trong các “thư
viện điện tử”. Hiện nay với Internet người ta đã giải quyết nhiều vấn đề dạy và học
từ xa, báo cáo, tham luận, hội thảo từ xa, đặt câu hỏi và nhận câu trả lời của thầy
của bạn...


Việc ứng dụng CNTT đã thực sự nâng cao chất lượng bài giảng, bảo các tiết
học sinh động, dễ hiểu, hấp dẫn. Hầu hết giáo viên trang bị máy tính xách tay để

phục vụ các giờ giảng bài điện tử. Thực tế cho thấy, việc thiết kế giáo án và giảng
dạy trên máy tính khiến tiết học trở nên sinh động hơn, tiết kiệm được nhiều thời
gian hơn so với cách dạy theo phương pháp truyền thống thu hút được sự chú ý và
tạo hứng thú nơi học sinh. Thông qua giáo án điện tử, giáo viên cũng có nhiều thời
gian đặt các câu hỏi gợi mở, tạo điều kiện cho học sinh hoạt động nhiều hơn trong
giờ học. Những khả năng mới mẻ và ưu việt này của công nghệ thông tin và truyền
thông đã nhanh chóng làm thay đổi cách làm việc, cách học tập, cách tư duy...
Từ thực tiễn ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy môn chính trị tại
trường Trung cấp Luật Tây Bắc. Tôi nhận thấy rằng: Với cách giảng dạy này, giáo
viên đã thể hiện được nhiều màu sắc nên bài giảng được rõ ràng hơn, sử dụng một
số hình ảnh hoặc sơ đồ minh hoạ, mô hình hoá một số nguyên lý hay quy luật hoặc
sử dụng những đoạn video clip liên quan đến nội dung môn học làm cho bài giảng
sinh động, hấp dẫn, thu hút được sự hứng thú của học sinh.
Tuy nhiên tôi nhận thấy khi ứng dụng phương pháp này cần phải tránh coi
thiết bị trình chiếu là “vật trang trí” cho tiết học, không đem lại lợi ích. Giáo viên
nhàn hơn trò bị nặng nề, mệt mỏi do phải cố gắng nhìn màn hình để chép thay vì
nhìn bảng. Tuy nhiên việc ứng dụng công nghệ thông tin còn phải phụ thuộc vào
bản thân giáo viên phải biết sử dụng thành thạo máy vi tính, đặc biệt là chương
trình Word và Powerpoint, phụ thuộc vào cơ sở vật chất kỹ thuật của nhà trường...
Đổi mới phương pháp dạy học hiện đang là vấn đề cốt tử để nâng cao chất
lượng dạy học. Đó là một trong những mục tiêu quan trọng nhất trong cải cách giáo
dục ở nước ta hiện nay. Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ thông tin nhằm đổi
mới nội dung, phương pháp dạy học là một công việc lâu dài, khó khăn đòi hỏi rất
nhiều điều kiện về cơ sở vật chất, tài chính và năng lực của đội ngũ giáo viên. Do
đó, để đẩy mạnh việc ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin trong dạy học


trong thời gian tới có hiệu quả, không có gì khác hơn, là nhà nước tăng dần mức
đầu tư để không ngừng nâng cao, hoàn thiện và hiện đại hoá thiết bị, công nghệ dạy
học; đồng thời hoàn thiện hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông để mọi

trường học đều có thể kết nối vào mạng Internet. Bên cạnh đó, có sự chỉ đạo đầy
đủ, đồng bộ, thống nhất bằng các văn bản mang tính pháp quy để các trường có cơ
sở lập đề án, huy động nguồn vốn đầu tư cho hoạt động này, góp phần làm thay đổi
nội dung, phương pháp, hình thức dạy học và quản lý giáo dục, tạo nên được sự kết
hợp giữa nhà trường, gia đình, xã hội thông qua mạng, làm cơ sở tiến tới một xã
hội học tập.
4. Kết luận
Tóm lại, đổi mới phương pháp dạy - học môn chính trị ở các trường chuyên
nghiệp có ứng dụng công nghệ thông tin, theo tôi, ít nhất cũng phải đảm bảo những
vấn đề nêu trên. Có như vậy chúng ta mới có thể đạt được kết quả: Tạo hứng thú
học tập và nghiên cứu khoa học của người dạy và người học; hình thành phong
cách và phương pháp học tập của học sinh; bồi dưỡng, nâng cao năng lực tư duy
biện chứng, hình thành tư duy sáng tạo của người học. Như thế chúng ta mới có thể
từng bước từ bỏ lối dạy học thầy đọc - trò chép. Nghề dạy học của chúng ta mới
thực sự là: “Nghề cao quý nhất trong cá nghề cao quý, vinh quang nhất trong
những nghề vinh quang, sáng tạo nhất trong những nghề sáng tạo, vì nó sáng
tạo ra những con người sáng tạo” - nói như cách nói của cố thủ tướng Phạm Văn
Đồng.
Tuy nhiên, đổi mới phương pháp giảng dạy - học môn chính trị cũng như sự
đổi mới bất cứ môn học nào khác, nó đều bao hàm sự kế thừa những giá trị của
“cái cũ” trên cơ sở phê phán, chọn lọc những nhân tố tích cực phục vụ cho cái mới.
Đổi mới phương pháp giảng dạy - học môn chính trị phải bảo đảm sự đồng bộ các
mặt của quá trình dạy học, tạo ra bước chuyển cơ bản về chất lượng, hiệu qủa dạy
học: mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện, kiểm tra, chủ thể dạy và đối
tượng (người học), tổ chức quản lý. Có như thế mới làm cho chất lượng giáo dục


không ngừng. Người giáo viên mới khẳng định vị trí môn học trong lòng người
học.

Tài liệu tham khảo:
[1] Ban Tuyên giáo TW - Tổng cục dạy nghề - Viện nghiên cứu phát triển
phương Đông: Đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT Việt Nam, Nxb Chính trị
quốc gia, Hà Nội, 2012, Tr.15-16.
1. Giáo trình Giáo dục chính trị, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013.
2. PGS.TS Phạm Xuân Hậu – CN. Phạm Văn Danh, Ứng dụng CNTT để nâng cao
hiệu quả dạy – học và Nghiên cứu khoa học trong các trường Đại học sư phạm,
Viện nghiên cứu giáo dục – Trường ĐHSP TP HCM, 2010.