Biến Đổi Về Tăng Trưởng Và Sinh Sản Của Tế Bào Chăn Nuôi Thú Y

CHƢƠNG 3

BIẾN ĐỔI VỀ TĂNG TRƢỞNG VÀ
SINH SẢN TẾ BÀO

Ths. Lê Thị Thúy Hằng
1
Thuyhang.agu


NGUYÊN NHÂN TỔN THƢƠNG TB
 Thiếu

hoặc giảm oxy
 Các tác nhân vật lý: chấn thương, bỏng, tia xạ
 Các tác nhân hoá học: thuốc, hoá chất
 Các vi khuẩn, virus, ký sinh trùng
 Các phản ứng miễn dịch
 Những bệnh tổn thương gen
 Những rối loạn dinh dưỡng

2
Thuyhang.agu


SƠ ĐỒ MINH HOẠ NN TỔN THƢƠNG TB:

3
Thuyhang.agu

CÓ 3 LOẠI TỔN THƢƠNG CƠ BẢN CỦA TB
1. Tổn thương hồi phục được (Thoái hoá)
2. Tổn thương không hồi phục được (Hoại tử)
3. Tổn thương thích nghi (Teo đét - Phì đại - Tăng
sản - Giảm sản - Dị sản - Loạn sản)

4
Thuyhang.agu


NHỮNG TỔN THƢƠNG THÍCH NGHI
 Thay



đổi kích thước TB:

Teo đét (atrophy),
Phì đại (hypertrophy)

 Thay

đổi số lượng TB:

Tăng sản (hyperplasia),
 Giảm sản (involution)


 Thay




Dị sản (metaplasia),
Loạn sản (dysplasia)

 Thay


đổ tính biệt hoá TB:
đổi chuyển hoá TB:

Tích tụ, ứ đọng (accumulation)
Thuyhang.agu

5


SƠ ĐỒ TỔN THƢƠNG THÍCH NGHI

6
Thuyhang.agu


BẤT DƢỠNG (ATROPHY)
 Bất

dưỡng (teo đét)
Là sự giảm kích thước của TB sau khi đã đạt đến
sự phát triển đầy đủ hay trưởng thành

7
Thuyhang.agu


BẤT DƢỠNG
 Nguyên


do sinh lý:









nhân

VD: ít cử động, tuổi già.

do thần kinh và không cử động: do thiếu kích thích hưng
phấn thần kinh kết hợp không cử động thời gian lâu (tay
chân bị bó bột)
do thiếu ăn: teo cơ mỡ và những phần khác.
Do thiếu cung cấp máu hoặc chịu đựng áp suất lâu dài
(các mô gần bướu, nhọt mủ lớn gây thiếu dinh dưỡng
thiếu máu chèn ép lâu dài
teo các mô xung quanh

nó.
Do rối loạn nội tiết: teo dịch hoàn do tuyến yên hoạt
động kém.
8
Thuyhang.agu


BIỂU HIỆN
 Đại

thể: Bất dưỡng làm giảm kích thước của mô
và cơ quan, vùng bất dưỡng thường nhão, mềm,
mất cường tính, nhợt nhạt như màu mô thiếu máu.




Các cơ quan có màng bao (như lá lách, thận , phổi) Khi
bất dưỡng bao sẽ nhăn nheo.
Các bắp cơ bất dưỡng sẽ có mô liên kết sợi xâm nhập.
Nhu mô bị teo có thể được thay thế bởi mô mỡ và có thể
làm thay đổi hình dạng cơ quan bất dưỡng.

9
Thuyhang.agu


BIỂU HIỆN (TT)
 Vi





thể
Tế bào bất dưỡng nhỏ hơn tế bào bình thường
Số lượng cũng ít hơn.
Trong bất dưỡng, mỡ và mô liên kết hiện diện nhiều
trong khu vực mô bất dưỡng hơn bình thường. Màng
bao nhăn nheo

10
Thuyhang.agu


TUYẾN ỨC BÌNH THƢỜNG

11
Thuyhang.agu


TUYẾN ỨC TEO Ở TUỔI THIẾU NIÊN

12
Thuyhang.agu


TEO ĐÉT TB CƠ VÂN

13
Thuyhang.agu

TEO THẬN DO XƠ VỮA ĐỘNG MẠCH

14
Thuyhang.agu


TEO NÃO DO NHỒI MÁU

15
Thuyhang.agu


Ý NGHĨA
Mô cơ quan bất dưỡng giảm chức năng nhưng có
thể phục hồi được khi nguyên nhân bị loại trừ
 Mô bất dưỡng mất hay giảm khả năng thi hành
những nhiệm vụ bình thường


16
Thuyhang.agu


TRIỂN DƢỠNG
HYPERTROPHY
 Khái

niệm

Triển dưỡng (phì đại)
PĐ là sự gia tăng kích thước của mô hay cơ quan
mà ko gia tăng số lượng TB

PĐ cơ tim

17
Thuyhang.agu


TRIỂN DƢỠNG CƠ TIM

18
Thuyhang.agu


NGUYÊN NHÂN


Do sinh lý: là hoạt động gia tăng và sự lớn lên
của TB
◦

Ví dụ







Sự lớn lên của tử cung có mang
Các bắp thịt của thú làm việc

Do hoạt động thích nghi: tim lớn trong thời kỳ
Phì đại do tăng huyết áp lâu dài.
Do hoạt động bù đắp: trong trường hợp các cơ
quan đôi
◦

Ví dụ: cắt bỏ một thận, thận còn lại lớn hơn bình
thường để thích ứng với chức năng lớn hơn trong
hoạt động làm bù.
Thuyhang.agu

19


PHÌ ĐẠI CÓ 2 LOẠI
 Phì




Ví dụ: Phì đại tuyến vú tuổi dậy thì.
Phì đại cơ vân khi luyện tập.
Phì đại cơ tử cung khi có thai.

 Phì





đại sinh lý:

đại bệnh lý:

Ví dụ: Phì đại tâm thất trái trong cao HA.
Phì đại thận còn lại do cắt một thận.
Phì đại cơ bàng quang do u xơ tiền liệt.

20
Thuyhang.agu


BIỂU HIỆN
 Đại


 Vi


thể:

Mô và cơ quan lớn, nặng hơn bình thường.

thể:
Tế bào gia tăng kích thước nên số tế bào trong vi
trường ít hơn bình thường.

21
Thuyhang.agu


TB CƠ VÂN BÌNH
THƢỜNG

TB cơ vân phì
đại
22
Thuyhang.agu


PĐ CƠ TỬ CUNG KHI CÓ THAI

23
Thuyhang.agu


CƠ TIM BÌNH THƢỜNG

Cơ tim phì đại do cao HA

24
Thuyhang.agu


PHÌ ĐẠI TUYẾN TIỀN LIỆT

25
Thuyhang.agu