PHÂN LỚP HOA HỒNG,HỌ TÁO,HỌ MẬN

2.6. Phân lớp Hoa hồng(Rosidae)
 Phân lớp Hoa hồng cũng là một phân lớp lớn và đa

dạng. Tính chất chung nhất của phân lớp này là có hoa
mẫu 5 với lối đính noãn trụ giữa. Hoa tiến hóa theo
hướng thích nghi với lối thụ phấn nhờ sâu bọ, hoa
luôn luôn có cánh rời. Ở những cuối của lớp, hoa tiến
tới giảm bớt một vòng nhị, giảm số lượng lá noãn và
tiến tới bầu dưới.


 Phân lớp Hoa hồng cũng hình thành nhiều nhóm bộ

với các nhánh tiến hóa khác nhau.Bộ Cỏ tai
hổ(Saxifragales), bộ Hoa hồng(Rosales) là những bộ
thấp nhất của phân lớp, ở chúng có khi nhị và lá noãn
còn nhiều, rời, tiến tới lá moãn dính và giảm dần số
lượng. Các nhánh tiến hóa chính của phân lớp có thể
kể như sau:
 Sự biến đổi đặc biệt của lá thích nghi với việc bắt
mồi, hoa tiến tới đơn tính(bộ Nắp ấm-Nepenthales).
 Bộ nhụy với các lá noãn dính lại hoàn toàn, chỉ có 1
vòi và 1 đầu nhụy, tiến tới bầu dưới(bộ SimMyrtales).


 Trong hoa xuất hiện đĩa mật với hình dạng khác

nhau(đĩa mật là dấu hiệu thích nghi với sự thụ phấn
nhờ sâu bọ), bộ nhụy với các lá noãn tiến tới dính lại
thành bầu nguyên, 1 vòi vá 1 đầu nhụy, nhưng bầu trên

là chủ yếu(bộ Cam- Rutales).
 Hoa tiến tới không đều(hoa hình cánh bướm), nhị dính
ở phần chỉ nhị, số lượng lá noãn chỉ còn 1, kiểu quả
mở đặc trưng(quả đậu),(bộ Đậu-Fabales).


 Hoa tiến tới còn 4 vòng(giảm bớt 1 vòng nhị trong),

số lá noãn và noãn đều giảm, xuất hiện đĩa mật ở
trên đĩa bầu(bô Nhân sâm-Araliales).
 Phân lớp Hoa hồng gồm 19 bộ đều có đại diện ở
ta(trong sửa đổi gần đây năm 1992, Takhtajan tách
phân lớp này thành hai phân lớp(Rosidae và
Cornidae)


Các bộ chủ yếu trong phân lớp
Hoa hồng:
 Bộ Hoa hồng(Rosales)
 Bộ Đậu(Fabales)
 Bộ Sim(Myrtales)
 Bộ Cam(Rutales)
 Bộ Nhân sâm(Araliales)



2.6.1 Bộ Hoa hồng(Rosales)
 Bộ hoa hồng là một trong những bộ đầu tiên của phân

lớp, ở đó bộ nhụy có khi còn nhiều lá noãn rời.

Nhưng bộ hoa hồng cũng sớm phân hóa, tiến tới ổn
định thành phần hoa.
 Bộ gồm ba họ, nhưng ở ta thường gặp đại diện của
một họ, họ Hoa hồng.


Họ Hoa hồng(Rosaceae)
 Gồm những cây gỗ thường xanh hay rụng lá, cây bụi,

cỏ nhiều năm, rất khác nhau về hình dạng bên ngoài.
Lá đa dạng: mọc cách hay mọc đói, đơn hoặc kép; có
lá kèm, đôi khi lá kèm dính với cuống lá. Hoa mọc
đơn độc hay thành cụm. Hoa đều bao hoa mẫu 5, đôi
khi mẫu 3-4 hoặc nhiều hơn 5. Đế hoa lồi phẳng hoặc
lõm hình chén, phần trên dính với gốc đài và cánh
hoa. Nhị thường nhiều có khi số lượng cố định(5 hoặc
10), hoặc tiêu giảm, xếp vòng.


Bộ nhụy có lá noãn rời hoặc dính lại; ở một số đại diện
nhụy chỉ gồm 1 lá noãn. Bầu trên hoặc dưới. Trong mỗi
lá noãn hoặc mỗi ô của bầu chứa một vài noãn đảo hay
cong. Quả gồm nhiều quả nhỏ rời, hoặc quả mọng kiểu
táo( quả giả) hay quả hạch. Hạt thường không có nội
nhũ
• Họ Hoa hồng có 115 chi và trên 3000 loài, phân
bố chủ yếu ở vùng ôn đới và cân nhiệt đới Bắc bán cầu,
được chia ra làm 5 phân họ, nhưng ở ta chỉ gặp đại diện
của 3 phân họ sau:

Phân họ Hoa hồng(Rosoideae)


Hoa hồng (ở chi Rosa)


Một vài loài cây quen thuộc
trong phân họ:
 Dâu tây (Fragaria vesca L): Cây thân cỏ bò, quả giả

gồm nhiều quả đóng tập hợp trên đế hoa lồi lạc,
mọng nước. Quả ăn được có mùi thơm, dùng để
ngâm rượu, làm si rô


Dâu tây


Hoa dâu tây


Trái dâu tây


 Hoa hồng(Rosa chinensis Jacq): Cây nhỏ cành có gai.

Lá kép lông chim có lá kèm dính với cuống lá. Hoa
thơm, đẹp , màu đỏ, hồng, vàng hay trắng; có nhiều
cách do nhị biến thành. Là loài cây trồng làm cảnh rất

quen thuộc và nổi tiếng; cánh hoa còn dùng để cất tinh
dầu chế nước hoa.


Các loại hoa hồng


Các loại hoa hồng xanh


Hoa hồng xanh lá


Hoa hồng trắng




Tầm xuân(R.multiflora Thunb): Cây bụi, cành
mềm có gai. Hoa hơi nhỏ, màu hồng hay phớt hồng.
Cây mọc dại hay được trồng làm hàng rào. Hoa và
rễ dùng làm thuốc


Hoa tầm xuân(màu phớt hồng)


Hoa tầm xuân(màu hồng)

 Mâm xôi(Rubus alacefolius Poir.): Cây bụi leo cành

có nhiều lông và gai cong. Quả kép gồm nhiều hạch
đơn, khi chín màu đỏ, vị hơi chua, ăn được. Cây
mọc phổ biến ở đồi và rừng thưa.