Phân lớp cá phổi (Dipneusti)

Phân lớp cá phổi
(Dipneusti)


Hiện còn lại 3 loài sống ở nước ngọt,
kém hoạt động. Đặc điểm giống cá vây
tay là có đôi vây hình thùy và phổi. Cá
dài khoảng 1 - 2m, thân phủ vảy xương,
vây lưng và vây hậu môn gắn liền với
vây đuôi. Hệ tuần hoàn có đặc điểm
trung gian giữa tuần hoàn của cá xương ở
nước và và các loài động vật có xương
sống trên cạn như sau:
1) Có đôi động mạch phổi xuất phát từ
đôi động mạch mang. Khi mang hoạt
động thì tĩnh mạch phổi mang máu có
nhiều ôxy, còn khi mang không hoạt
động thì mang máu có nhiều khí
cacbonic.
2) Tâm nhĩ có vách ngăn không hoàn
toàn và nón chủ động mạch cũng có van
chia thành 2 phần.
3) Hình thành tĩnh mạch chủ sau.
Dây sống còn tồn tại suốt đời, thân đốt
sống không phát triển, não trước có 2 bán
cầu, trứng nhỏ, có màng nhày như ở ếch
nhái.
Tất cả đều sống ở nước ngọt, có nhiều
tập tính sống đặc biệt, có khả năng sống
ngoài nước, trong hang tự đào lấy. Vào

mùa ẩm cá sẽ hoạt động tích cực và sinh
sản. Thức ăn là các động vật ở đáy, thân
mềm, tôm, cua, cá.... cá đẻ trứng vào tổ,
mỗi lần khoảng vài ngàn. Con đực bảo vệ
tổ, trứng nở sau 8 ngày, ấu trùng có 4 lá
mang ngoài, hình lông chim ở sau khe
mang như nòng nọc ếch. Phân lớp này có
2 bộ:
1. Bộ cá Một phổi (Monopneumones)
Thân to, phủ vảy tròn mảnh. Có một
phổi. Hiện có 1 họ là Ceratodidae, 1
giống và 1 loài Neoceratodus forsteri
sống ở vùng Tây Nam châu Úc.
2. Bộ cá Hai phổi (Dipneumones)

Ba giống cá phổi hiện sống (theo
Hicman)
A. Neoceratodus (châu Úc); B.
Prototerus (châu Phí); C. Lepidosiren
(Nam Mỹ)
Thân dài, vảy nhỏ, 2 phôi. Hiện có 2 họ:
- Họ Lepidosirennidae, 1 giống và 1 loài
Lepidosiren paradosca dài khoảng 1m.
- Họ Protopteridae: Có 1 giống
Protopterus sống ở đầm lầy châu Phi,
thân dài 2m.
Quỳnh Hoa