Một số khó khăn của trẻ em lang thang cơ nhỡ trong việc thích ứng với cuộc sống - GS.TS. Vũ Dũng

MOT SO KHO K H A N CUA TRE EM

LANG THANG CO NHO TRONG VIEC
THICH Q N G VOI CUOC SONG
GS.TS. Vu DQng

Viin trudng Viin Tim ly hpc.

TOM TAT
Tie em lang ihang ca nhd Irong miu khdo sit gap nhieu khi khan trong cuoc
sdng. Do li kho khin trong hpc liip, kho khan ve an d, kho khan ve tinh cam, ve giao
liip, vi sire khde va viec lim. Trong dd, khi khin vi hpc rip, dn d vi tinh cam ta Idn
nhdt. Cd su khic biit vi cdc kho khan niy giira cac nhdm tre lang thang theo cac bii'n
sd gidi tinh, sing vdi ai, nai hpc va thuc trqng di tam.
Ttr khoa: Tre lang thang ca nhd; khd khin, hoc tip; tinh cam.
Ngiy nhan bai: 14/3/2012; Ngiy duyit dang bai. 25/6/2012

1. Dat van ii
Nhom tre em lang thang co nhd la nhom tre em gap nhidu kho khan
trong cuoc sd'ng. Vi cac em phai tu buon trai de so'ng, phai tu lo toan cac van de
cua cudc sd'ng. Do vay, nhom tre em nay trong thcfi gian qua duoc cac td chiic
xa hpi trong nudc, cac to chiic phi chfnh phii quan tam.
Tre em la mot nhom xa hdi yd'u the, song tre em lang thang co nhS la
mot trong nhiing nhom tre em ye'u the' nha't. Cac em gap nhidu kho khan, do
vSy, doi hoi cac em phai vuot qua nhttng khd khan nay de thich iing vdi cudc
sd'ng, de ton tai vii phat trien.
De tim hidu kho khan cia cac em lang thang co nho, chiing tdi khao sat
tre em ciia To chiic Rong Xanh, Td chiic Mai An (Ha Ndi), Td chiic MAISON 4
(Da NSng). Ngoai ra, mot sd em tre em lang thang co nho khdng sd'ng trong
cac td chile nhan dao (nhdm tre em ducmg phd) cung duoc khao sat trong
nghien ciiu nay.

2. Mpt so kho khan cua tre em lang thang co nho

TAP CHI' TAM LV HOC, Sd 7 (160), 7 - 2012


Con ngu6l cSn su thfch ling khi gap nhOng trd ngai, khd khan trong cudc
sd'ng - nhiing khd khan tr6 ngai mi anh ta chua c6 kinh nghiem giai quy«?t. Do
vay, ndi dung khao sat da tim hi^u nhOng khd khan chu yiu mh tri em yd'u thd'
dang phai dd'i mat, qua dd cic em da thfch ling nhu thd' nio di vupt qua nhiing
khd khan dd. Kd'i qua khao s4l phin inh qua cdc s6 lidu didu tra tai bang 1.
Phan tfch kd't qui khio sal tai bing 1 cho thSy: khd khan ldn nha't cua
cic em la khd khan vd hpc tap, chid'm da sd sd' trd em lang thang dupc hoi
(5fi.6',V) Qua phdng vJn siu, chung tdi dupc bid't chi cd mdi bd phSn cac em
lang Ihang dupc di hpc. Do \h cic cm dang sd'ng trong ciic t6 chiic nhan dao.
Nliii'u cm sftng Irong cac td chile niy cung chini cd didu kidn d^ di hoc. Cac em
sdng ngoii lft chiic (tre em dudng phd) khdng cd didu kien dd' di hpc. Cd mdt sd
em Irong sd Ire em dudng phd trudc day da dupc di hpc, song do hoin canh gia
dinh khd khan c:ic em phai nghi hpc.
Bdng I: Nhfrng khd khdn chu veil ciia Ire em yeu thi
TT

Nhfrng khd khan

Ty le y kie'n (%)

1

Khd khan v^ an 6

.52.2

2

Kho khan vi hoc tap

.56.6

3

Kho khan v6 siic khoe

19.9

4

Kho khan v6 tinh cam

23,5

5

Khd khan v^ vide lam

20,0

6

Khd khan ve giao tiep

16,0

Sau day la tam su cua mpt em: "Khdng cd nhd, phdi di thue. bdme gdng
ganh hoa qua a cha Long Bien. Em khdng cd dieu kien hpc hdnh" (Nam. 10
tudi, Idp 1, Mai Am 19 - 5, Ha Npi). Mot tim su khac ciing rat cam ddng cua
mdt em lang thang co nhd: "Em khdng cd lien de di hpc them, nhiiu liic cd Idp
td chuc di tham quan, di xem phim. em idt uiii hS vi klu'mg cd liin ddng dedi.
Ldp em lodn cdc bqn gia dinh khd, gidu cd nen khi chai vdi cdc bqn em thd'y
rdt mac cam, tif ti. Em cam thd'y idl mdc cam vd tu ti, em thudng .xa Idnh mpi
ngudi" (NO, 15 tudi, Idp 9, trudng Thanh Quan, Ha Noi)...
Khd khan Ihii hai la khd khan vd an a. va'n de nay cung chiem hon mpt
mia sd em dupc khao sat. Khd khan nay thudc vc cac em khdng dupc sd'ng
trong cac td chirc nhan dao, Cac em sdng lang thang trdn dudng phd hoac sdng
tam bp cung gia dinh. Chd p khdng dn dinh, tam bo, nay day mai dd. Cac em

TAP CHiTAM Lt HOC, Sd7 (160), 7 - 2012


ludn dilng trudc nhieu nguy co de doa cua cudc sd'ng. Nhiing em sd'ng trong cic
td chile nhan dao cung con gap khd khan vd an vi d do didu kiSn vat chat cia
cac id chiic nay cdn han chd'. Chung ta hay xem tam su ciia mdt em nam "Hien
nay. gia dinh em dang thui nhd tqi khu virc bdi bdi ven sdng Hdng nin chinh
quyen dia phuang thudng de'n phd dd, bii't Id khd khdn td phia chinh quyin dia
phuang nhu vdy, nhimg vi gia dinh qud khd khdn nen khdng du diiu kiin thue
nhd chd khdc" ( Nam, 20 tudi, ldp 12, Ydn Phu, Tay Hd, Ha Ndij.

Anh 1: Tre em lang thang ea nhd vd cudc sdng hdng ngdy
Nguon; Anh internet, thing 412012

Mdt sd khd khan khac cua tre em lang thang la khd khan ve tinh cam, ve
viec lam, vd site khoe va giao tie'p. Chiing ta se hieu sau hon nhung khd khan

ciia tre em lang thang qua phan tfch theo cac bie'n sd: gidi tfnh, noi sd'ng, noi
hpc, cap hpc...
Bdng 2: Nhiing khd khdn chu yiii cda Ire em viit thi
(Theo gidi tinh)
Gi6itinh(%)
TT

Khd khan ciia cac em

Nam

NO

Chung(%)

1

Kho khan vi an a

31,5

20,7

52,2

2

Khd khan ve hoc tap

33,5

23,1

56,6

3

Kho khan vi siic khoe

14,4

5,5

19,9

TAP CHI TAM Lt HOC, Sd 7 (160), 7-2012


4

Khd khan vd tinh c i m

12,6

10,9

23.5

5

Khd khan vi vise lim

17,9

2,2

20,0

6

Khd khan vi giao tift'p

8,3

7,7

16,0

Qua sd lidu bing 2 cho thSy: xdt theo gidi tfnh ciia tri em duoc khio sat,
d lit ca cac khd khan thi ty Id cic cm nam ddu cap hdn cic em nil. TCr kdl qui
cac cudc trd chuydn, tim sir vdi cic em chung tdi dupc bidt, sd dT ty 16 ^ ki^n
cila cic em nam cao hdn cic em nil vi khi ning chiu dung ciia cic em nam
kdm hon cic em nO. Trdn thuc Id. mile dd khd khin ciia cic em nam vi nO
khdng khic bidt nhau nhidu, thim chf cic em nO cdn nhi^u khd khan hem trong
didu kidn sd'ng nhu vay,
Di tii da lim hidu khd khin ciia cic em theo bidn sd' cic em sd'ng vdi ai,
O day, cac em dupc phan thinh ba nhdm: sdng vdi ngudi than, hp hing; sd'ng
trong cic id chiic nhin dao vi cic em sd'ng tu do, Kdt qui khio sal phin inh
qua bing sd lidu 3.
Bdng 3: Nhiing khd khdn chd yi'u i na tre em veu Ihe

(Theo bid'n sd sd'ng vdi ai)
TT

Kho khan ciia cac em

Nguiii than,
ho hang

Sdng vdi ai (% i
Td chiic
Nhom ban
nhan dao dudng pho

Chung
(9c)

1

Khd khan vi an d

29.1

8.9

14.2

52.2

2

Khd khan v^ hoc tap

33,1

3.5

;ii,o

56,6

3

Khd khan v^ siic khoe

6,1

5.8

8,0

19,9

4

Khd khan v6 linh cam

S,0

7.5

10,0

23,5

5

Khd khan vc viec lam

9.3

3,7

7,0

20,0

6

Kho khan ve giao tie'p

7.8

5,0

3.2

16,0

Qua sd lidu dieu tra cho tha>', dd'i vdi khd khin ldn nhat - khd khan vd
hpc tap thi nhdm tre sd'ng vdi ngudi than, ho hang la nhdm khd khan nhft

(33,1%). liep de'n la nhdm tre em song vdi nhdm ban dudng phd (20%) va tha'p
nhat la nhdm tre sdng trong cac td chiic nhan dao. Cic em sdng trong cic td
chirc nhan dao duoc uo didu kien thuan loi hon vd hpc tap cic em trong hai
nhdm con lai.

TAP CHI'TAM If HOC, Sd 7 (160), 7 - 2012


Ve khd khan an d, hai nhdm tre em sd'ng vdi ngudi than, hp hing vi tre
nhdm ban dudng phd' gap khd khan nhidu hon nhdm tre em sd'ng trong td chile
nhan dao (29,1% vi 14,2% so vdi 8,9%). Vd khd khan tinh cam, nhdm tre em
sdrig tren dudng phd' ed ty Id y kid'n cao nha't, tid'p dd'n li nhdm tre sd'ng trong td
chiic nhan dao va nhdm tre sd'ng vdi ngudi than, hp hang cd ty Id nha't. Chiing ta hay xem tam sir ciia mdt em: "Vi bdme em Idm dn phi phdp nen
em phdi vdo Mdi Am 1915, em thiiu tinh cam cda cha me" (Nam, 15 tudi, Mii
Am 19 - 5 (123 NghTa Dung), Hi Ndi)).
Khd khan vd sire khoe, nhdm tre sd'ng vdi ban be dudng phd gap khd
khan hon hai nhdm cdn lai (8,0% so vdi 6,1% va 5,8%). Vd vide lam va giao
tid'p thi nhdm tre sd'ng vdi ngudi than, hp hang khd khan nhidu hon hai nhdm
cdn lai. Sau day la tam su ciia mdt em ve khd khan trong giao tie'p: "Em cam
tlitl'y rdt ngai giao tie'p vdi bqn be, nhd't la khi ke ve hodn cdnh gia dinh eua
minh vd em rd't ngqi neu nhu cdc bqn biei ve hodn cdnh gia dinh cua minh"
(NO, 15 tudi. Thupng Dinh, Thanh Xuan, Hi Ndi). He sd p = 0,000 < 0,05 cho
tha'y, tuong quan gitta cic nhdm la cd y nghTa ve mat thd'ng ke.
Bdng 4: Nhting khd khdn chd yen ciia tre' em ye'u the
(Theo bie'n sd noi hpc)
TT

Kho khan ciia cac cm

Khung di
hue

1

Khd khan \-e an d

2

Khd khan ve hoc lap

3

Kho khan vd siic khoe

4.6

4

Kho khan ve linh cam

5
6

19.9

H o e d dau (%)
Ldp hue
Hue trutmg
tinh thuung

chinh quy

Chung

(%)

15.5

16,8

52,2

25,7

30,9

56,6

7,1

8.1

19,9

2.3

7,1

14,1

23,5

Khd khan v6 viec lam

8.4

4.8

6.8

20.0

Khd Ichan ve giao tie'p

4,6

2.5

8.9

16.0

Phan tfch sd lieu bang 4 theo bie'n sd noi hpc cho tha'y:
Khd khan vd an d ta tha'y, nhdm tre em khdng dupe di hoc cd ty Id y kid'n
cao nha't, hay ndi each khac, day la nhdm tre khd khan nha't. Hai nhdm tie sd'ng
trong ldp hoc tinh thuong va nhdm tie lang thang dupc giri de'n hoc cac trudng
chfnh quy cd ty le y kie'n tha'p hon va gan tuong duong nhau (19,9% so vdi
15,5% va 16,8%). Ddi vdi khd khan vd hpc tap, tre em hoc cac trudng chi'nh
quy cd kho khan nhieu hon tre em hpc trong cac ldp tinh thUPng. Qua tim hieu
TAP CHI'TAM L? HOC, Sd 7 (160), 7-2012

chung tdi tha'y, cic em hoc trong trudng chfnh quy thi ydu ciu v^ hoc tap, ky
luat cao hon so vdi cac Idtp tinh thuong (30,9% so vdi 25,7%). Do vSy, cic em
gap nhidu khd khan hon dd thfch ilng vdi mdi trudng hoc tip niy. Vd vide lim,
cic em trong nhdm khdng dupc di hoc khd khan hem trong vitc lim kidm vise
lim hon cic em hai nhdm cdn lai (8,4% so vdi 4,8% vi 6,8%).
Bdng 5: Nhiing khd khdn chu yi'u cda tri em yi'u thi
(Theo hpc v4n)
Hoc van (%»

rt

Kho khan cua cac cm

Chung

lieu hue

Trung hoc CO so

(%)

1

Khd khan \'i} an d

!1,1

19.1

52,2

2

Khd khiin vi: hoc tap

36,4

20.2

56,6

3

Khd khan vc siic khoc

10,8

9,1

19,9

4

Khd khan vc linh cam

12,3

11.2

23,5

5

Khd khan vd viec lam

9,9

10,1

20,0

6

Khd khan vi giao tidp

8,9

7,1

16,0

Ndu so sinh theo bie'n sd hpc va'n tai bing sd lieu 5 ta thi'y:
Dd'i vdi cac khd khan vd in d, hpc tap va siic khoe thi nhdm tre hoc tiia
hpe cd khd khan ldn hon nhdm tre hpc trung hpc co sd (khd khan ve an d:
33,1% so vdi 19,1%; khd khan vd hoc lip: 36.V'; so vdi 20.2% va khd khan v^
sdc khoe: 10,8% .so vdi 9.1%). Nhu vay, tre em cd hoc van cao hem thi su thich
ling vdi cudc sdng cung tdt hon nhdm tre cd hpc \an Ihap hon.
Ddi vdi khd khan vd tinh cam, vide lim va giao tid'p thi ty Id y kid'n khic

bidt khdng ding kd, Didu nay cho tha'y, nhiing khd khan nay la tuong duong
nhau d ca hai nhdm tre tiS'u hpc \'a trung hpc co sd.
He sd tuong quan p = 0,000 < 0,05 cho Ihay. su tucmg quan giua eic
nhdm la ed y nghia vd thdng kc.
Ne'u so Siinh theo bien sd thuc trang di lam cua cic em tai bang 6 ta tha'y:
cac em khdng di lam khd khin hon ciic em co di lam d hiu hdt cic loai khd
khan. Qua tim hidu chiing Idi duoc biCM, ciic em di lam thi cd tiC-n tidu, gulp cho
cic em cd didu kicn chi tidu cho in d. hpc tip va dim bao siic khoe lot hon cac
em khdng cd vide lam.

TAP CHi' TAM If HOC, Sd 7 (160), 7-2012


Bdng 6: Nhting khd khdn chd yiu cda tre em yiu thi
(Theo thue trang di lim)
TT

Kho khan eiia c i c cm

Thuc trang di lam(%)
C6 di lam
Kh6ng di l i m

Chung

(%)

1

Khd khan vd an d

19.4

32,8

52,2

2

Khd khan vd hoc tap

12,8

43,8

56,6

3

Khd khan vd sUc khoe

4,6

15,2

19,9

4

Khd khan ve linh cam

3,6

19,9

23,5

5

Khd khan \'e yiao licp

4.9

11,1

16,0

Chiing ta hiiy tim hid'u mdt so bidu hidn eu thd ciia cic khd khan tren.
Ket qua khao sit \i: va'n dd nay dupc phin anh tai bang sd lieu 7, Phin tfch sd
lidu bang 7 cho tha'y:
Dd'i vdi khd khan trong hpc tap cd giin 1/3 sd tre em dupc hdi cho ring,
kha nang tid'p thu kid'n thirc ciia cic em kem, cac em khdng thfch hpe. Qua tim
hie'u chiing tdi dupc biet cic em khdng dupe hpc tap bai ban, can than ttr nhttng
Idp hoc, khoa hpe diu nen khi ldn cic ldp cao hon bi hdng kie'n thttc, viec hoc
tap rat khd khan. Mat khac, cic em vd'n thich choi, lang thang, khdng ddng
nao... nen khi di hoc cic em cam tha'y rat go bd (phai suy nghi, phai cha'p hanh
chuan muc nha trudng...). Da sd eae em thich iing vdi didu nay khdng he dd
dang, ne'u khdng ndi li rat khd khan.
Bdng 7: Mdt sdbieu hiin cu the cda cdc khd khdn
TT

Nhurng kho khan

Tv le y kie'n (%)

1

Kha nang tiep thu kem. khong thi'ch hoc

30.4

2

Thie'u lien, thieu dd dung hoc lap

39,8

3

Thie'u Ihdn tinh cam cua ngudi than

13,7

4

Cong viec khong dn dinh, thu nhap bap benh

5.9

5

Thie'u dinh duong, hay dm dau

2.1

6

Khd hoa nhap vdi ngudi khac. vdi cupc sdng

8,2

Chiing ta hay xem tam su ciia mot em: "Em chaiig biet ldm gi ngoai viec

TAP CHI TAM LV HOC, So 7 (160), 7-2012


di Idm time nhu: lau nhd cda, dpn vi sinh, rda bdt, bung bi dqudn cafe, qudn
bia. Thu nhdp ma hp trd cho em rdt thdp vi em cUng bii't minh khdng cd hdng
cdp gi nen diiu dd cung xdng ddng cho em. Em khdng Ihi hpc duac, em rdt
ngqi di hoc" (Nam, 11 ludi, ldp 2, d dudi thuydn Sdng Hdng, Hi Ndi). Mdt tam
su khic ciia em trai: " Em thitr'mg cd nhUng suy nghivdvdn, vi du nhuem thich
di chdi han di Idm, di hoc" (Nam, 16 tudi, Idp 6, bai Phiic Xi, Ba Dinh, Hi
Ndi), Mdt khd khin khic vd hpc tip ciia cic em li cic em thiSu ti^n, thiSu dd
ding hpc tap, Khd khan niy chid'm hon 1/3 sd em dupc hdi vi chidm ty Id cao
nha't trong sd cic bicu hidn cu thd ciia cic khd khin. Chung ta se xem mdt sd
tam su ciia cic em: "Em khdng cd tien de ddng hpc cho em gdi" (Nam, 16 ludi,
Phiic Xa, Ba Dinh, Ha Ndi). Mdt ^ kid'n khic: "Hdng ndm chdng con cdn thiiu
sdch giao khoa vd sdch hdi ldp, sdch tham khdo" (Nam, 15 ludi, ldp 9, Nguyen
Cdng Trii. sd'ng ciing gia dinh 4 con. Da Ning).
Ve khd khan tinh cim, ciic em ihidu tinh cam cila ngudi than, nhJt la

nhu'ng em sd'ng lang thang cCing nhdm ire dudng phd hav sd'ng trong cic mii
a'm tinh thuong (13,7%). Sau day la tam sir ciia cac em: "Em thieu thdn linh
cam, vi khdng dupe gdn gin dinh, hp hdng" (NO, 16 tudi, Idp 7, Nguydn Cdng
Trtt, Da Ning).

•'lpf§f
Anh 2: Tre em lang thang cii nhd sdng tren dudng phd
Ngudn: Anh internet, thing 412012
Mdt khd khan cu Ihe khac ciu ciic em la eic em khd hoi nhap vdi cudc
sd'ng, vdi ngudi khic. Khd khin nay chid'm S.2' i sd cic em dupc hdi. Ndi cich
khic, day li nhung em khd thich ung \'di mdi trudng song. Sau diiy li y kie'n
ciia mdt em: "Hien tqi em cdn di hpc, em rdt lo sau ndy khi hpc .xong, khi ta
khdi trung tdm em khiing bii't minh cd the hda nhdp Id't vdi cdng ddng hay
khdng? Vi xd hdi ngdy cdng phdt trien dt'iy ray nhitng cam bdy vd nhiiu nguy
hiem dang rinh tap em. trong khi dd kien thi're cita chdng em Iqi rd't hqn hep khi

TAP CHI TAM If HOC, So 7 (160), 7 - 2012


ra khoi trung tdm thi khdng ludng Irudc duac viec gi sexdyra, ben cqnh dd em
Iqi khdng tu tin di giao tie'p vdi mpi ngurfi xung quanh dd Id dieu em cam thd'y
khd khdn" (Ntt, 22 tudi, trung ci'p, Trung tam Bio trp tre em dudng phd. Da
Nang). Khdng ft em cd su lo ling nhu em ntt niy. Cic em lo ling minh khdng
cd dupc cic ky ning sd'ng dd dd'i phd vdi nhttng cam biy, riii ro ciia cudc sd'ng.
Vl cic em khdng dupc gia dinh day eho cac ky ning sd'ng cin thid't, cdn cic
Uung tam bio trp hay nha hnldng thi vide day cic ky ning nhu vay cung rit han chd'.
O trdn chung ta da tim hidu nhttng khd khan cua cic em trong cudc
song, sau day chiing ta se tim hidu sau hon vd khd khan trong ddi sd'ng tinh
edm cua cic em. Sd dl de tii dal va'n dd niy trong npi dung nghidn cttu vi tinh
cirn cd vai trd dac bidt quan trpng dd'i vdi con ngudi. Tinh cam lan Ida va inh

hudng dd'n mpi khfa canh, mpi linh vuc boat ddng cua ddi sd'ng con ngudi,
Dd'i vdi tre em lang thang co nho vin dd nay cang cd y nghTa dac bidt, vi
eae em hiu hdt li khdng sdng trong gia dinh. Hoac cac em sd'ng trong cac td
chttc nhan dao, sdng vdi cac ban dudng phd, Su thid'u ving gia dinh - mdt trong
nhung nhdm quan trpng nha't dd'i vdi con ngttdi lim cho cudc sd'ng cua eic em
gap nhieu khd khan.

Anh 3: Anh em tu che chd cho nhau - cdc em cdn mot mdi dm
Ngudn: Anh internet, thing 412012
Bdng 8: Ddi sd'ng tinh cam hang ngdy cua tre em yi'u the'
TT

Ddi sung tinh cam (%)

Ty le y kie'n

(%)

1

Ra't CO dan

11,2

2

Co don mot chut

24,4

3

Binh thucfng

64,4

TAP C H I T A M LY HOC, Sd 7 (160), 7 -

2012


Phin tfch sd lidu bing 8 cho thiy: cd hon 1/3 sd tr6 em dUOc hdi cho
ring, cic cm cd cd don, trong dd cd 11,2% cic em cho ring, cic em rit cd don,
hon 1/5 sd em dupc hdi cho ring, cd don mdt chiit. Da sd cic em dupc hdi cho
ring, vd ddi sd'ng tinh cim cic em thiy binh thudng.
Chung la hay xem tam trang ciia m<>t cm gdi: "Cudc sdng gia dinh hay
cd trong hpc tdp em diu cam thdy khdng may mdn gi hit, em mudn cd mdi gia
dinh im t'im. em mudn id mdt ngUdi bd bii't thuang vayiu con. Nhung hinh nhu
em cdng mong nindn bao niiiiu thi Iqi khdng thi ihdnh hiin thtfc duac, ngay cd
irong viec hpc hdnh em cung khdng the hpc ldp Irong ngdi trudng nhu mpi
ngudi md ngitac Iqi, em Iqi hoc d ldp hpc linh thuang bdi vi em khdng cd giay
khai .vinh, nhitng bdy gid em se cd gdng, em se khdng khdc nOa md em se cudi
vui nhieu han" (Ntt, 16 tudi, Idp 5, Giap Nhj, Hoing Mai, Hi Ndi). Qua tam
trang niy ciia em ta tha'y, cic em cin mdt nidm hanh phuc giin don nhu mpi
ngudi li cd mii i'm gia dinh binh thudng, mpi ngudi ydu thuang, sdng cd trich
nhidm vdi nhau,
Bdng 9: Din sd'ng tinh edm hdng ngdy cua Ire em yi'u the
(Theo gidi tinh)
(;idit[nh(%i
TT

1
2
3

OiJi sdng tinh cam ciia cic em
Rat CO don
Cd don mot chiil
Binh thudng

Nam
3.2
13.8
43.3

Nu
S.II
10.6

21.1

Chung

(%)
11.2
24.4
64,4

Ndu xdt theo bidn sd gidi tinh la thii\ lie em lang thang la nu cam thi'y
ri't cd dem cao hon nhieu so vdi tre em nam (8,0% so vdi 3,2'"i), Vdi nhung dtta
tre cim tha'y binh thudng, khdng cd ddn thi ty Ic d nam cao hem nu (43.3'^r so

vdi 21,1%). Chiing tase xem xet theo bidn sd sd'ng vdi ai ciia Ire.
Bdng 10: Difi sdng tinh cam hdng ngdv cuti tre em yi'u thi
(Theo bidn sd sdng \di ai)

10

TT

Ddi sdng tinh
cam ciia cic em

1
2
3

l^at CO don
Binh thudng
Cd don mOt chiit

NguM thin,
hu hang
2.1
44.1
2.1

Sdng voi ai (%)
Nhdm btm
Td chuc
dudfng phd
nhin dao

9,1
2.4
17.9
19.5
2.8

Chung

(%)
11,2
64,4
24,4

TAP CHI'TAM L? HOC, Sd 7 (160), 7 - 2012


Anh 4: Dira tre lang thang canhd ndy cdn mdt mdi dm gia dinh
Nguon: Anh internet, thing 412012
Qua sd lieu tjii bang 10 cho thay:
Dd'i vdi nhirng tre cam thay cudc sd'ng rit cd ddn thi ty Id nhdm tre sd'ng
vdi cic ban dudng phd cd ty Id cao hon nhidu so vdi hai nhdm cdn lai (9,1% so
vdi 2,1% va 0%). Diy li nhttng diia tre khdng sd'ng trong mii i'm gia dinh cung
nhu mii i'm tinh thudng. Cic em sd'ng lang thang cimg ban be. Cic em ri't cin
mdt mii im. Cic em sd'ng trong cic td chttc nhin dao khdng cd y kie'n nio cho
ring minh rat cd don. Cd le cie em da xic djnh day li mil i'm, li ngdi nhi cua
minh vi bing ldng vdi nd. Cac em sd'ng vdi ngudi than, hp hang cim tha'y ft cd
don hon so vdi nhdm tre sd'ng trong td chttc nhan dao va tre em dudng phd.
Bdng 11: Ddi sd'ng tinh cam hdng ngdy eua tre em yi'u the
(Theo bidn sd noi hpc)
TT

Ddi sd'ng tinh
cam cua cic em

Khdng di
hoc

Hocddau(%)
Ldp hue
Hue trudng
tinh thuung
chinh quy

Chung

(%)

1

Rat CO don

8,1

5,0

2,1

11,2

2

Binh thudng

4,6

28,0

31,8

64,4

3

Co don mdi chut

5,0

5,1

14,3

24,4

TAP CHI TAM LV HOC, Sd 7 (160), 7 - 2012


Ndu so sinh theo bidn sd noi hpc ta thi'y: nhdm trd em khdng di hpc cam
thi'y cd don nhidu hon nhdm cic em dupc hpc trong cic Idp hoc tinh thuong yi
nhdm hpc trpng trudng chinh quy. Chting ta se xem xit ddi sdng tinh cam cua
cic em theo bid'n sd thuc Irang di lim.

Bdng 12: Ddi .viing linh cam hdng ngdy cda Ire em yi'u thi
(Theo thuc trang di lim)
Diii sd'ng tinh cam cua cic cm

TT

Thuc trang di lim (%)
( 6 di lim Khiing di lam

Chung

(%)

1

Ra'l CO don

3.4

7.x

11,2

2

CO don moi cliiil

3,0

21.4

24,4

3

Binh Ihudng

52,4

12.0

64,4

Ttt sd lidu bang 12 cho thi'y: tre em trong nhdm khdng di lam cam Ihi'y
cd don hon nhdm Ire cm cd di lim (7,8% so vdi 3,4'/f d phuang in rit cd don
vi 21.4'X so vdi 3.0% d phuong in ed don mbt chut). Ddi vdi sd em cam thiy
ddi sd'ng linh cim binh thudng thi ty Id nhdm cd di lam cao hon nhidu nhdm
khdng di lim (52,4% so vdi 12,0%). Cic em di lam thi su bin rdn, \iit vi ciia
cdng viec lam cic em qudn di nfti nhd nhi. tinh cam ciia ngudi thin. Cic em
cam thi'y eude sd'ng tinh cam d mttc binh thudng.
Chung ta hay tim hidu siu hem vd su thicu thdn tinh Ci'im cua cac em. O
day de tii da tim hieu xem cac em thid'u tinh cam eua ai? Tai sao cic em lai cd
don? Kd't qua khio sit phin anh qua bing 13 sau:
Bdng 13: Difi sd'ng tinh cdni hdng ngdy cda tre' em yen the'
TT

DOI sung liuli cam

TVlc(%)

1

Thie'u tinh cam ciia cha mc

84.4

2

Thie'u tinh cam ciia anh em, ho h.iiui

23,2

3

Tliie'u tinh cam cua ban be

32,6

Kei qua khao siit the hicn qua biing so lieu 13 cho tha'y:
Da sd cic em duoc hdi cho ring, ciic em thie'u tinh cam cua cha me
(84,4"()). Nhu vay, d,i\ la tinh cam quan trpng nhat dd'i vdi cic em. Vi cha me
khdng chi sinh ra, ma cdn la nhttng ngudi cham sdc, lo toan an udng. giio due
12

TAP CHi TAM L? HOC, Sd 7 (160), 7-2012


cic em hang ngiy. Khi cac em roi vio hoin canh lang thang ca nhd cic em
thid'u di su quan tim chim sdc quan trong niy ciia cha me. Tham chf su cham
sdc cua cha me cdn kdo dai sau khi dtta trd da trudng thinh. Sau diy li tim

trang cua cic em; "Chung con khd khdn ve tinh cam, nhiiu Idc con budn"
(Nam, 9 tudi, Idp 3, Gia dinh 4, Trung tim Bao trp xa hdi, thinh phd Di Ning);
"Em nhd ngudi thdn, Idu Idu Iqi nhd nhd" (Nam, 12 tudi, ldp 6, Trung tim Hd
tro tre em md cdi. Ha Ndi). Thim chf cd em cdn cho ring, yd'u td tinh cim li
ye'u td anh hudng nhidu nhit de'n cudc ddi eiia em: "Yiu tddnh hudng nhiiu
nhdt vd cd quyit dinh nhd't de'n cudc sd'ng cua em Id nhiing ndi nhd ve cha me"
(Nam, 11 tudi, ldp 5, Trung tam Hd tro tre em dudng phd, Di Nang).
Bdn canh thid'u tinh cam ciia cha me, cic em cdn thie'u tinh cim cua ban
be, ngudi thin vi hp hing. Kd't qua khio sit eho thi'y, cic em dinh gii vide
thid'u tinh cam ciia ban be edn ldn hon su thid'u tinh cam ciia nhttng ngudi than
khac hay hp hang (32.6% so vdi 23.2%), Ddi vdi Itta tudi vj thanh nidn thi nhu
ciu giao tie'p vdi ban be la rit ldn, thim chf ddi khi edn ldn hon tinh cam dd'i
vdi gia dinh. Nhidu vin de eic em chi trao ddi vdi cic ban ma it trao ddi vdi bd
me, ngttdi thin khic trong gia dinh.

Anh 5: Nhiing dira Ire' lang thang ca nha ndy cdn su chdm sdc cua cha me
Ngllin: Anh internet, thing 4/2012

Chung ta se xem xet khfa canh niy theo cic bie'n sd dpc lap.
Ttt sd lidu bang 14 cho thay: Trong sd eic em dupc hdi, cic em ntt cam
thi'y thid'u tinh cam nhieu hon cic em nam. Dieu nay d hinh thttc thid'u tinh cam
cha me vi thid'u tinh cim hp hing, anh em. Ridng thid'u tinh cam ban be thi ty
Id y kid'n cua cic em nam cao hon cic em ntt (19,4% so vdi 13,2%). Nhu vay,
rieng loai tinh cam nay thi nhu cau ciia cac em nam Idn hon cic em ntt.

TAP CHI'TAM L? HOC, Sd 7 (160), 7 - 2012


Bdng 14: Ddi sdng linh cam hdng ngdy cua tre em yiu
(Theo gidi tfnh)

TT

Bdi sdng tinh c i m ciia c i c cm

CIdi tfnh

Nam

NO

thi

C h u n g (%)

1

'Thie'u tinh Ciim ciia cha me

3X,(1

46,4

84,4

2

Thie'u tinh Ciim cua anh em, hp hing

8,0

15,2

23,2

3

Thieu tinh cam ciia ban be

19.4

13,2

32,6

Phin tich sd lidu bang 15 eho thiy: ddi vdi hinh Ihttc thidu linh cam cha
me va tinh cilm ngudi than thi nhdm c i c em sd'ng trong tri chiic n h i n dao v i
nhdm Ire em diritng phd cd ly Id ^ kid'n cao hon nhdm Ire sdng vdi ngudi thin
v i hp hiing (34.6':', va 32.4';{. so vdi 17.4%) Didu niiy c h o t h i y . hai nhdm tri
em lang thang n i y can tinh cam cua cha me nhidu hon nhdm tre cdn lai. Trong
khi dd, hai nhdm tre trdn lai thid'u tinh cam ban bd it hon nhdm tre e m sdng vdi
ngudi thin, hp hang (13,0% v i 2,7% so vdi 17,8%). t i i c em d n h d m song vdi
ngudi thin e i n linh c i m biin be ldn hon hai nhdm cdn lai.
Bdng 15: Din .vdng tinh cam hdng ngdy ciia Ire em yen
(Theo bid'n sd sdng vdi ai)

TT

Dd'i song tinh cam
cua c i c em

1 Thie'u tinh cam ciia

thi

Sung \i'ri ai i%)
tii chuc
Ngudi Ihin.
Nhom ban
ho h i n g
nhan d a o duufng phu

Chung
(%l

17,4

34.6

32.4

84.4

cha me

2

Thieu tinh cam ciia
anh em. ho hang

2.2

12,6

8.4

23.2

3

Thieu tinh cam cua
ban be

17.8

13.0

2,7

32.6

Ndu xdt Iheo bie'n so e i c em hpc d dau la thi'y: nhung ire lang thang CO
nhd sdng trong cac td chttc nhan dao dttOc hpc d c i c Idp tinh thuong hoac dttpc
gui vao hpe d Irudng chinh quy thie'u tinh c i m cha m e vii ngudi than nhieu hon
nhung em khdng di hpc, vi c i e em luiv nhieu em hidn dang sdng ciing gia dinh,
cdn mdt s6 em da quen vdi cudc sdng lang thang ndn c i c em d i n quen di sU
quan t i m ciia gia dinh. Chiing ta hay xem tam su ciia mpt em: "Em khdng duac

14

TAP CHiTAM LY HOC, Sd 7 (160), 7 - 2012


suquan tdm, chdm sdc nhiiu cua cha me vi bd me em diu d Irong Id" (Nam, 16
tudi, Idp 9, Trudng Ding Trin Cdn, thinh phd Hi Ndi).
Bdng 16: Ddi sd'ng tinh cam hdng ngdy cda tre em yi'u thi
(Theo bid'n sd hpc d dau)
TT

Diri sd'ng tinh cam
cua eic em

Khung dl
hue

Hpc<»dau(%)
Ldp hpc
Hue trudng
tinh thuung chinh quy

Chung

%

1

Thid'u tinh cam cia cha
me

17,8

23,2

43,5

84,4

2

Thie'u tinh cam cua
anh em. ho hang

6,2

8,7

8,3

23,2

3

Thie'u tinh cam cua
ban be

5.4

12,0

15,2

32,6

NS'u xet theo bien thuc trang di lam cua cac em (bang s6' Mtn 17) ta tha^y:
cac em khong di lam cam tha'y thid'u iinh cam cua gia dmh nhi6u hon cac em co
di lam. Qua phong va'n sau cac em, didu nay co th^ ly giai nhu sau: thu" nhat,
nhieu tre em khong di hoc trong khao sat nay la nhung tre thupc nhom tre em
ducmg pho. Cac em tu tap sdng ciang nhau, thie'u gia dinh va su cham soc ciia
ngucfi than; Thu" hai, nhung diia tre co di iam nhieu khi cong vide da lam cac
em nguoi di n6i nh6 gia dinh cua minh.
Bdng 17: Ddi sdng tinh edm hdng ngdy cua tre em yeu the
(Theo thuc trang di Iam)

TT

Dui sung tinh cam cua cic em

Thuc trang di lim
Khung di
Cu di
lam
lim

Chung

(%)

1

Thie'u tinh cam cua cha me

27,9

56.9

84,4

2

Thie'u tinh cam ciia anh em, ho himg

9,1

14,1

23,2

3

Thieu tinh cam ciia ban be

12,3

20,3

32,6

3. Ket luan
Qua phan tich nhttng khd khan cua tre em lang thang co nhd d tren ta cd
the dua ra nhan xet sau:

TAPCHiTAM Lt.HpC, Sd7 (160), 7 - 2012


Trd em lang thang co nhd gip nhiiu khd khin trong cudc sdng tit nhu
ciu vat chit dd'n nhu ciu tinh thin. Di tii nghidn cthi niy chi tim hi^u duoc
mi5t phin khd khan ciia eic em. Theo kdt qui khio sit, khd khin ldn nhit cua
cie em li khd khan vd hpc tip, do cic em khdng cd kha ning hpc (nhin thiic
khd khin. thid'u cic ky ning lipc, phuong phip hpc), dp thi«fu didu kidn hpc tip.
Mdt sd em hpin canh that ding thuang, ca hai bd mc ddu di tii hoic cd em bd
me phii di lim thud, buon trii sud't ngiy dd muu sinh cho gia dinh ndn cic em
khdng cd didu kidn di hpc...
Khd khin thtt hai li khd khin vd an d, diic bidt lii sd cic em sdng lang
thang trdn dudng phd, nhidu em sd'ng cting gia dinh cung gap khd khin niy do
gia dinh khdng cd chd d, phai di thud hay sd'ng tam bp diu dd.
Mdt sd khd khin khic la vide lam va giao lidp. Die bidt trong nghidn
cull nay, chiing tdi rit chu y dd'n mdt kho khan ciia cic em la khd khan vd linh
cam. Nhieu em cam thi'y rit cd don, thid'u tinh cim ciia cha me vii ngudi thin.
Dieu dang chu •y d diy li cd ty Id da sd cic em cho rang, khd khan tinh cam
ciia Ciic em d mttc binh thttdng, Didu niy cho thi'y, cic em di quen canh sd'ng
thid'u gia dinh, eic em tim linh cam ttt nhttng ngudi phu trach mii i'm nhan dao,
ttt ban be ciia minh,
Nhttng khd khin vd didu kidn sdng vi hoc tip, khd khan vd tam ly dlren
(cung nhu nhieu khd khan khic chtta duoc diit ra d day) la nhung thich thttc
hing ngay ma eic em phai ddi mat, Dd la nhung vin dd dal ra ddi hdi cic em
phai thay ddi tim ly ciia minh de thich ttng. Chi cd su thi'ch ling mdi giup cic
em tdn tai va phit tridn trong cudc sd'ng (trudc het la tdn tai).
Tai lieu tham khao
Sd lieu dieu tra de lai "Nghien cini sir thich img .xd lii'n ciia ct'ic nhdm xd hoi yi'u llied
nirdc ta hien nay" do GS.TS. VQ Dung lam chii nhiem (2011 - 2012).

TAP CHi TAM l y HOC, Sd 7 (160), 7 - 2 0 1 2