Seminar chuyên đề
KỸ
THUẬT SẢN XUẤT RAU SẠCH
Báo cáo viên: Trần Vĩnh Sang
I. HIỆN TRẠNG SẢN XUẤT RAU
Nghề
trồng rau ở nước ta ra đời rất sớm nhưng năng suất
rau nói chung còn rất thấp có nhiều nguyên nhân dẫn
đến năng suất rau thấp nhưng chủ yếu do thiếu đầu tư,
chưa có bộ giống rau tốt, phần lớn hạt rau do dân tự để
giống hoặc giống nhập nội
Trong xu thế của một nền sản xuất thâm canh bên cạnh
mức gia tăng về khối lượng và chủng loại ngành trồng
rau hiện đang bộc lộ mặt trái của nó việc ứng dụng ồ ạt,
thiếu chọn lọc các tiến bộ kỹ thuật về hóa học, nông hóa
thổ nhưỡng, công nghệ sinh học … đã làm tăng mức độ ô
nhiễm các sản phẩm rau
Mạng lưới phân phối và tiêu thụ rau hiện tại
Một số nguyên nhân gây ô nhiễm rau:
Ô nhiễm do hoạt chất Bảo Vệ Thực Vật
+Nông dân chỉ sử dụng một số loại thuốc quen thuộc
+Khi phun thuốc trừ sâu, bệnh, cỏ dại
+Tại một số vùng rau, hệ số sử dụng đất cao tạo nguồn thức
ăn liên tục do đó sử dụng thuốc thường xuyên . Thí dụ:
một chu kỳ trồng cải bắp người nông dân phun từ 7-15 lần
với lượng thuốc từ 4-5 kg a.i/ha trong một vụ 75-90 ngày
+Người nông dân còn sử dụng DDT trong bảo quản hạt
giống các loại hạt rau như hạt tíá tô, dền, quế, rau muống
Hàm lượng NO3 quá cao:
+Do ảnh hưởng của phân hóa học, đặc biệt là phân đạm với
sự tích lũy Nitrat trong rau
+NO3 vào cơ thể ở mức bình thường không gây độc chỉ khi
hàm lượng vượt tiêu chuẩn cho phép sẽ gây nguy hiểm
Tồn dư khi loại nặng trong sản phẩm rau:
+Sự lạm dụng hóa chất BVTV cùng với phân bón ô nhiễm đất
hoặc nguồn nước
+Việc bón lân( một tấn Supe lân có thể chứa 50-170g Cd)
cũng làm tăng cadium trong đất và rau
Vi sinh vật gây hại trong rau:
+Việc sử dụng nước phân tưới cho rau rất phổ
biến do đó khi sử dụng rau gia vị nhất là rau ăn
sống sẽ là hình thức truyền tải trứng giun và
các yếu tố gây bệnh đường ruột cho con người
II. ĐỊNH NGHĨA RAU SẠCH:
Rau sạch còn gọi là rau sạch và an toàn là rau được
canh tác theo phương pháp cổ điển bình thường tức là
được phép dùng phân bón hóa học, được phép dùng
thuốc BVTV nhưng phải sử dụng đúng liều lượng và
vệ sinh để sản phấm không nhiễm khuẩn, không dư
lượng Nitrat, dư lượng thuốc BVTV không vượt quá
điểm giới hạn tối đa “MRL”(Maximum Residue
Limits) hoặc “MDC”( Maximum Permitted
Concertration) đối với kim loại nặng như cadium,
thủy ngân, sắt …
Những
điều cần quan tâm
khi trồng rau an toàn
Đất trồng rau an toàn
Có đặc điểm lý, hóa, sinh học phù hợp với sự
phát triển của cây rau
Không bị ảnh hưởng trực tiếp của các chất
thải công nghiệp, chất thải sinh hoạt
Phải được kiểm tra mức độ ô nhiễm định kỳ
hoặc đột xuất
Phân bón
* Chỉ sử dụng phân bón có trong danh mục phân
bón
* Không sử dụng các loại phân bón có nguy cơ ô
nhiễm cao
* Sử dụng hợp lý và cân đối giữa các loại phân
Nước tưới
* Tuyệt đối không sử dụng nước thải công
nghiệp, nước thải từ khu dân cư, bệnh viện,
các trang trại chăn nuôi để tưới cho rau
* Phải được kiểm tra định kỳ và đột xuất
Phòng trừ sâu bệnh
Áp dụng kỹ thuật IPM Trên rau và khuyến khích
sản xuất rau theo hướng GAP
* Giống : Chọn giống tốt, cây con giống phải
sạch bệnh
* Canh tác: Thực hiện chế độ canh tác luân
canh, xen canh
* Thuốc: Chỉ dùng thuốc khi thực sự cần thiết
CÁC HÌNH THỨC SẢN XUẤT RAU SẠCH
TRỒNG RAU TRONG NHÀ LƯỚI KÍN
Ưu điểm:
- Phòng chống được nhiều loại côn trùng
- Hạn chế được ảnh hưởng của thời tiết
- Hạn chế bệnh lây lan bằng mưa, côn trùng
Khuyết điểm:
- Chi phí đầu tư cao
- Làm tăng nhiệt độ không khí, giảm quang hợp
- Tạo điều kiện một số nấm bệnh phát triển
TRỒNG RAU TRONG NHÀ LƯỚI HỞ CHÂN
Ưu điểm
- Tránh cho rau khỏi bị mưa gây dập nát
- Che nắng cho các loại rau ít ưa nắng
- Hạn chế bệnh lây qua giọt mưa bắn
Khuyết điểm
- Chi phí đầu tư cao
TRỒNG RAU THỦY CANH
Là kỹ thuật trồng cây trong dung dịch. Vật chứa
dung dịch là những hộp xốp có kích thước
khác nhau tác động cách nhiệt, tránh ánh sáng
cho bộ rễ, dung dịch chứa trong hộp( có lót
nilông đen) do được bổ sung dung dịch đệm
nên không phải điều chỉnh độ pH trong suốt
quá trình sinh trưởng của cấy giá thể đỡ cây là
trấu
III. CÁC MÔ HÌNH SẢN XUẤT RAU
SẠCH VÀ ÁP DỤNG IPM
CÁC MÔ HÌNH SẢN XUẤT RAU SẠCH:
- TRONG NHÀ LỒNG, NHÀ LƯỚI: có 3 phương pháp
+Phương pháp thủy canh:
+Phương pháp thủy canh NFT( Nutrient film
techniques)
Là phương pháp trồng rau trong máng plastic có chất
dinh dưỡng chảy qua
+Phương pháp bán thủy canh:
Là trồng rau trên giá thể sạch ( có thể là đất sạch đất chưa bị
ô nhiễm hoặc giá thể là mụn xơ dừa, than bùn) tưới bằng hệ
thống nhỏ giọt
Giá thể sạch Viêt Nam sử dụng là mụn xơ dừa, than bùn,
hỗn hợp vỏ cây hoặc mạc cưa với trấu và cát. Đây là những
giá thể biết rõ nguồn gốc, không bị ô nhiễm bởi vì trong quá
trình sản xuất giá thể đã được tiệt trùng
TRỒNG RAU THEO KIỂU CỔ TRUYỀN
Ưu điểm
- Theo tập quán nên dễ làm
- Ít tốn kém chi phí đầu tư
- Lợi dụng được các thiên địch tự nhiên
- Cây có điều kiện tự nhiên để phát triển
Khuyết điểm
- Dễ bị sâu bệnh tấn công